ภูมิปัญญาไทย เรื่องการจักสาน

ภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ เรื่อง การจักสาน

ผู้ก่อต้งั คุณปราณี มูลผลา

ความเป็ นมา คุณปราณี มูลผลา ซึง่ เปน็ ประธานชมุ ชนยอ่ ยที่ 1ได้รวบรวมชาวบ้านต้งั กลุม่ จักสานในปี พ.ศ 2547 ไดผ้ ลติ งาน จักสาน และพัฒนางานฝีมือซ่งึ ผลิต และจาหน่ายจักสานไปท่ัวประเทศ สรา้ งรายไดแ้ ก่ชมุ ชนเพ่อื ดึงดูด นกั ทอ่ งเทีย่ วมาเย่ยี มชมชมุ ชน สง่ เสริมชุมชนเปน็ แหลง่ เรียนรงู้ านจกั สาน จะผลติ งานหตั ถกรรมจักสานด้วยไมไ้ ผ่ ใหญ่ที่สดุ ในโลกข้นึ โดยจะผลิตขน้ึ ปีละ 1 ชิน้ งาน เพอ่ื ร่วมงานบญุ กลางบ้าน และเผยแพรเ่ ครื่องจกั สานหลงั จาก นน้ั กจ็ ะนามาเก็บรวบรวมไวใ้ นชมุ ชนยอ่ ยที่ 1 เพื่อใหน้ ักเรียน และประชาชนท่ัวไปไดม้ าศึกษาหาความรเู้ ก่ยี วกับ งานหตั ถกรรมจกั สานไม้ไผ่ จึงเป็นแนวทางการสง่ เสรมิ ฝมี อื การจกั สานโดยเจตนาท่จี ะอนุรกั ษง์ านศลิ ปจ์ ากไม้ไผ่ ฝมี ือชาวพนัสนิคมซึ่งเป็นภมู ิปญั ญาของท้องถนิ่ แต่เดมิ มา และได้พฒั นารูปแบบให้สอดคล้องกับความต้องการของ ตลาด ตลอดจนอนรุ กั ษ์

ภายในพืน้ ที่ แบ่งเป็ น •พพิ ิธภณั ฑเ์ ครอ่ื งจกั สาน จดั แสดงเคร่อื งจกั สานขนาดใหญ่ เชน่ ครุฑ กลอ่ งขา้ วนอ้ ย บา้ นจกั สาน ตะกรา้ สาน เป็นตน้ •พิพธิ ภณั ฑส์ ง่ิ ของโบราณ •โซนพระราชประวตั ริ ชั กาลท่ี 1-10 •โซนนทิ รรศการศนู ยว์ ฒั นธรรมเฉลมิ ราช •โซนการเรยี นรูแ้ ละสาธิตการจกั สาน •โซนแสดงและจาหน่ายสนิ คา้ •ตวั อยา่ งการพฒั นาเครอ่ื งจกั สาน

วสั ดุอุปกรณ์ มดี ตอก ใชส้ าหรบั จกั ตอกหรอื มดี สาหรับผ่าและตัด ใชต้ ดั และผา่ ไมไ้ ผ่ หวาย เหลาหวาย หรอื ไมอ้ ่ืนๆ ท่ีจะใชท้ า เคร่ืองจกั สาน ใหม้ ีขนาด ตามตอ้ งการ

วสั ดุอุปกรณ์ (ต่อ) ตอก เหล็กหมาดปลายแหลม ใชส้ าหรับไชหรือแกะ

วสั ดุอุปกรณ์ (ต่อ) หวาย คมี ไม้ คีบปากเคร่อื งจกั สาน ให้กระชบั แน่น

วธิ ีการทา การจักตอก แบง่ ไมไ้ ผอ่ อกเป็นชิน้ ๆตามขนาดท่ีตอ้ งการ ใชม้ ีดจกั ตอกเอาสว่ นในออก (ขีต้ อก) จกั ในสว่ นท่ีเหลอื ออกเป็นเสน้ บางๆ แลว้ หลาวใหเ้ รยี บรอ้ ยตากแดดใหแ้ หง้

วธิ ีการทา (ต่อ) การยอ้ มสีตอก โดยการนาตอกไปยอ้ มกบั สตี ามท่ี ต้องการแล้วต่างไวใ้ หแ้ ห้ง

วธิ ีการทา (ต่อ) การสาน เปน็ ขน้ั ตอนทยี่ าก และตอ้ งใชค้ วามละเอยี ดมากท่ีสดุ เริ่มจากการกอ่ ฐานดา้ นลา่ งดว้ ยเสน้ ตอกสองชนดิ คือ ตอกยืนซง่ึ จะมลี กั ษณะคอดตรงกลางต่างจากตอกทัว่ ๆ ไป และตอกนอน (ตอกสาน)

วธิ ีการทา (ต่อ) การเขา้ ขอบ/เยบ็ ขอบ เป็นการนามาเข้าส่วนประกอบ หวาย มีการผกู ปาก พนั ขา ใสฐ่ านและหูหิ้ว

บริเวณภายในศูนย์

บริเวณภายในศูนย์