ชุดที่ 1 การจัดระบบในร่างกาย

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ตามรปู แบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5Es) รายวิชาวิทยาศาสตร์พนื้ ฐาน ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 ระบบตา่ ง ๆ ของมนษุ ย์และสัตว์ ชดุ ที่ 1 การจดั ระบบในรา่ งกาย นายทวที รัพย์ สระแกว้ ตาแหน่งครู วทิ ยฐานะครูชานาญการ โรงเรยี นพรมเทพพิทยาคม สานักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษามัธยมศึกษา เขต 33 สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

คานา ชุดกจิ กรรมการเรียนร้ตู ามรูปแบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5Es) รายวชิ าวิทยาศาสตร์พ้ืนฐาน ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 2 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบตา่ ง ๆ ของมนุษย์และสัตว์ ชดุ ที่ 1 การจดั ระบบในร่างกาย เล่มนีจ้ ัดทาข้ึนเพื่อประกอบการเรียน การสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์พ้ืนฐาน ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 ซ่ึงนาเสนอในรูปแบบของ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพ่ือใหน้ ักเรียนได้ฝึกปฏิบตั ิกจิ กรรม ศึกษาหาความรู้ด้วยตนเอง หรือเปน็ กลมุ่ รว่ มกับการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนของครูตามรูปแบบกระบวนการ สืบเสาะหาความรู้ (5Es) เมื่อนกั เรยี นศกึ ษาชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ชุดนีแ้ ล้ว นกั เรียนจะมีความรคู้ วามเขา้ ใจ เพราะไดเ้ รยี นรู้เปน็ ระบบตามขน้ั ตอน สามารถพัฒนาความรู้ความสามารถได้เตม็ ตาม ศักยภาพ และสามารสร้างองคค์ วามรู้ได้ดว้ ยตวั เอง ผจู้ ัดทาหวงั เป็นอย่างยิง่ ว่าชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ชุดน้ี จะเปน็ ประโยชนอ์ ย่างยิง่ แก่ นกั เรยี นเรียน ครูผสู้ อน และผู้ท่ีสนใจสามารถนาไปใชใ้ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอน แนะนาความรไู้ ปประยุกต์ใชใ้ นการดารงชวี ิตไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ ตอ่ ไป ทวีทรัพย์ สระแก้ว

สารบัญ หนา้ คานา.................................................................................................................................. (1) สารบัญ............................................................................................................................... (2) สารบัญภาพ ....................................................................................................................... (3) คาแนะนาการใชช้ ดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ............................................................................. 1 ข้นั ตอนการเรียนโดยใช้ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้................................................................... 2 สาระสาคญั ........................................................................................................................ 3 มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชี้วัด.............................................................................................. 3 จดุ ประสงค์การเรียนรู้........................................................................................................ 4 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น....................................................................................................... 5 บัตรกิจกรรม ...................................................................................................................... 9 แบบทดสอบหลงั เรยี น........................................................................................................ 16 บตั รความรู้......................................................................................................................... 21 บรรณานุกรม ..................................................................................................................... 25 ภาคผนวก .......................................................................................................................... 27 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น/หลังเรยี น ........................................................................ 28 แนวคาตอบบตั รกจิ กรรม.............................................................................................. 29

สารบัญภาพ ภาพท่ี หนา้ 1 ระบบร่างกาย........................................................................................................... 21 2 เซลล์เม็ดเลือดแดงและเซลลป์ ระสาท...................................................................... 22 3 อวัยวะต่าง ๆ ของมนุษย์ ........................................................................................ 23

คาแนะนาในการใชช้ ุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ตามรปู แบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5Es) รายวิชาวิทยาศาสตร์พน้ื ฐาน ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบต่าง ๆ ของมนษุ ย์และสตั ว์ ชดุ ที่ 1 การจัดระบบในร่างกาย เปน็ ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ที่ม่งุ เนน้ ใหน้ ักเรยี นไดส้ บื คน้ ข้อมลู และปฏบิ ัติกิจกรรมด้วยตนเอง ซ่งึ มีทง้ั กจิ กรรมแบบกลมุ่ และ กิจกรรมแบบเดี่ยว ฉะน้ันให้นกั เรียนปฏิบตั กิ จิ กรรม ดังนี้ 1. ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้เลม่ น้ี คือ ชุดที่ 1 การจัดระบบในรา่ งกาย ใชเ้ วลา 2 ช่ัวโมง 2. อ่านคาช้แี จง คาแนะนา ขนั้ ตอนการใช้ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ จดุ ประสงค์ การเรียนรใู้ ห้เข้าใจ ถ้ายังไม่เข้าใจให้ปรกึ ษาครู 3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียน เร่ือง การจดั ระบบในรา่ งกาย เพ่อื วัดความรู้พื้นฐาน ของนกั เรยี น 4. ศึกษาบตั รกิจกรรมตา่ ง ๆ ตามขั้นตอนรปู แบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5Es) รวมท้ังศึกษาบัตรความรู้ ด้วยความมงุ่ มั่นและมคี วามรบั ผิดชอบ 5. เมือ่ ศกึ ษาบัตรกจิ กรรมต่างๆ ครบทกุ กิจกรรมแล้ว ให้นกั เรียนทาแบบทดสอบ หลังเรียน 6. นักเรียนต้องมีความซือ่ สตั ย์ต่อตนเอง ไมเ่ ปดิ ดเู ฉลยกจิ กรรมและแบบทดสอบ

2 ข้นั ตอนการเรียนด้วยชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ศกึ ษาคาแนะนาการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ศกึ ษาสาระสาคัญ/มาตรฐานการเรยี นรู้/ตวั ชีว้ ดั จุดประสงค์การเรียนรู้/สาระการเรียนร้แู กนกลาง ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน ปฏิบัตกิ จิ กรรมตามขั้นตอนของชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ ทาแบบทดสอบหลงั เรียน ทดสอบวดั ผลสมั ฤทธ์หิ ลังเรียนในช่วั โมงสุดทา้ ยของหน่วยการเรียนรู้

3 สาระสาคญั มนุษยแ์ ละสัตวม์ ีการจดั ระบบอวัยวะในแตล่ ะส่วนของร่างกายใหท้ างานประสานกัน เพ่อื ให้สามารถดารงชีวติ อยา่ งเปน็ ปกติ ซงึ่ รา่ งกายของมนษุ ยป์ ระกอบดว้ ยหน่วยย่อย ท่ีเรียกว่า เซลล์จานวนมาก ซงึ่ มรี ูปร่างและหน้าทแ่ี ตกต่างกนั สาหรับเซลล์ท่ีมรี ูปรา่ ง เหมอื นกนั มาอยรู่ วมกนั เพ่ือทาหน้าทเี่ ฉพาะอย่างจะเรยี นวา่ เน้ือเยือ่ เนอื้ เยอื่ หลายชนดิ ที่มาทาหน้าท่ีอย่างเดยี วกัน เรยี กวา่ อวัยวะ และอวยั วะต่าง ๆ เม่อื มาทางานประสานกัน เรยี กว่าระบบอวยั วะ โดยระบบอวยั วะต่าง ๆ นน้ั ต้องได้รบั การดูแลเอาใจใส่เพื่อไม่ใหเ้ ปน็ อันตรายตอ่ รา่ งกาย มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชว้ี ัด มาตรฐาน ว 1.1 เข้าใจหนว่ ยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ความสัมพนั ธข์ องโครงสรา้ ง และหนา้ ทขี่ องระบบตา่ ง ๆ ของส่ิงมีชวี ติ ที่ทางานสัมพนั ธก์ นั มกี ระบวนการสืบเสาะหา ความรู้ ส่อื สารสิ่งที่เรียนรู้และนาความรไู้ ปใช้ในการดารงชวี ติ ของตนเองและดแู ลส่งิ มีชีวติ ม.2/1 อธิบายโครงสรา้ งและการทางานของระบบย่อยอาหาร ระบบหมุนเวียนเลือด ระบบหายใจ ระบบขับถา่ ย ระบบสืบพันธุ์ของมนษุ ย์และสัตว์ รวมทั้งระบบประสาท ของมนษุ ย์ มาตรฐาน ว 8.1 ใชก้ ระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจติ วทิ ยาศาสตร์ ในการสืบเสาะหาความรู้ การแกป้ ัญหา รวู้ า่ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่ มีรูปแบบทีแ่ นน่ อน สามารถอธิบายและตรวจสอบได้ ภายใตข้ อ้ มลู และเครอ่ื งมอื ทีม่ อี ยู่ ในชว่ งเวลาน้นั ๆ เข้าใจว่าวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สังคมและส่งิ แวดล้อม มคี วามเก่ียวขอ้ ง สัมพนั ธ์กัน ม.1-3/1 ต้ังคาถามที่กาหนดประเดน็ หรอื ตวั แปรที่สาคัญในการสารวจ ตรวจสอบ หรอื ศกึ ษาค้นควา้ เรอ่ื งที่สนใจไดอ้ ยา่ งครอบคลมุ และเชอ่ื ถอื ได้ ม.1-3/2 สร้างสมมุตฐิ านที่สามารถตรวจสอบได้ และวางแผนการสารวจตรวจสอบ หลายๆ วิธี ม.1-3/3 เลือกเทคนิควธิ ีการสารวจตรวจสอบทั้งเชิงปริมาณและเชงิ คุณภาพที่ไดผ้ ล เที่ยงตรงและปลอดภยั โดยใช้วสั ดแุ ละเครื่องมือทเ่ี หมาะสม

4 ม.1-3/4 รวบรวมขอ้ มลู จดั กระทาข้อมลู เชิงปริมาณและคณุ ภาพ ม.1-3/5 วเิ คราะห์และประเมนิ ความสอดคล้องของประจักษพ์ ยานกับข้อสรุป ท้ังที่สนบั สนุนหรือขดั แย้งกับสมมุติฐานและความผดิ ปกตขิ องขอ้ มลู จากการสารวจตรวจสอบ ม.1-3/9 จดั แสดงผลงาน เขยี นรายงาน และ/หรืออธิบายเกีย่ วกบั แนวคดิ กระบวนการ และผลของโครงงานหรอื ชิน้ งานให้ผู้อ่ืนเขา้ ใจ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ หลงั จากเรียนเร่ืองน้แี ลว้ นักเรียนมคี วามรู้ มีทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ คณุ ธรรม จริยธรรมและคา่ นยิ มทีพ่ ึงประสงค์ ดงั น้ี 1. ด้านความรู้ 1.1 นักเรียนสามารถอธิบายการจัดระบบในรา่ งกายของมนษุ ยแ์ ละสัตว์ได้ 1.2 นกั เรียนสามารถบอกช่ือ และหนา้ ทขี่ องอวัยวะในรา่ งกายมนุษยไ์ ด้ 1.3 นักเรยี นสามารถอธิบายความสัมพนั ธ์ของอวัยวะตา่ ง ๆ ในแต่ละระบบของ มนุษยไ์ ด้ 2. ด้านทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ 2.1 นกั เรยี นสามารถวางแผน วิเคราะห์ สารวจ ตรวจสอบและรวบรวมข้อมลู ในประเดน็ ทีศ่ ึกษาได้ 3. ด้านคณุ ธรรม จริยธรรมและค่านิยมทพ่ี งึ ประสงค์ 3.1 นักเรียนมีจิตวทิ ยาศาสตร์ในการสืบเสาะหาความรู้

5 แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ฯ รายวชิ าวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบตา่ ง ๆ ของมนษุ ย์และสัตว์ 10 นาที ชดุ ที่ 1 การจดั ระบบในร่างกาย คาชแ้ี จง ใหน้ กั เรียนทาเครือ่ งหมาย X ลงในกระดาษคาตอบตามตัวเลือกท่ีถกู ตอ้ ง ทีส่ ดุ เพยี งคาตอบเดียว (10 คะแนน) 1. ข้อใดจดั ลาดับระบบในรา่ งกายจากระดับเลก็ สดุ ไปยงั ระดบั ใหญส่ ุดไดถ้ ูกตอ้ ง ก. เซลล์ อวัยวะ เนอ้ื เย่ือ ระบบร่างกาย ข. เซลล์ เนือ้ เยอ่ื อวัยวะ ระบบรา่ งกาย ค. เน้อื เยอื่ อวัยวะ เซลล์ ระบบร่างกาย ง. อวยั วะ เน้อื เยื่อ เซลล์ ระบบรา่ งกาย 2. ร่างกายของมนษุ ย์และสัตว์ มีส่วนประกอบใดเป็นพน้ื ฐาน ก. เซลล์ ข. อวยั วะ ค. เนื้อเยื่อ ง. ระบบรา่ งกาย 3. “เซลล์ทมี่ ีรูปร่างเฉพาะตัว เพื่อทางานร่วมกนั ” คือลักษณะของข้อใด ก. ระบบ ข. เซลล์ ค. อวัยวะ ง. เนอ้ื เย่ือ 4. การท่ีเซลล์ทางานร่วมกนั เปน็ ระบบมีผลดีตอ่ ร่างกายมนุษยอ์ ยา่ งไร ก. เจรญิ เตบิ โตเตม็ ที่ ข. ร่างกายเติบโตอยา่ งรวดเรว็ ค. ทาใหม้ ภี มู ติ ้านทานโรคได้ดี ง. สามารถดารงชวี ิตไดอ้ ยา่ งเปน็ ปกติ

6 5. A = กลุม่ ของเนื้อเยอื่ ที่ตา่ งกันทาหน้าทเี่ ดยี วกัน B = กลุ่มของเซลล์ที่เหมอื นกันทาหนา้ ที่เดียวกนั C = หน่วยพ้นื ฐานของส่ิงมีชีวติ ต่าง ๆ จากขอ้ มลู ทกี่ าหนดให้ข้างตน้ ขอ้ ใดแทน A B และ C ไดถ้ กู ต้อง A BC ก. เนอ้ื เยอ่ื อวยั วะ เซลล์ ข. อวัยวะ เซลล์ เน้อื เย่ือ ค. เนื้อเย่อื เซลล์ อวยั วะ ง. อวยั วะ เนื้อเย่ือ เซลล์ 6. ขอ้ ใดมีความสัมพนั ธก์ ันมากท่สี ุด ก. หัวใจ - ระบบหายใจ ข. ลาไส้เลก็ - ระบบขบั ถ่าย ค. ลาไสใ้ หญ่ - ระบบสืบพนั ธ์ุ ง. กระเพาะอาหาร - ระบบย่อยอาหาร 7. หวั ใจมีหน้าท่ีอย่างไร ก. แลกเปล่ียนแก๊สในเลือด ข. ควบคมุ การทางานของปอด ค. สูบฉีดเลือดไปส่เู ซลล์ท่ัวรา่ งกาย ง. ควบคุมการทางานของอวยั วะตา่ ง ๆ ท่ัวร่างกาย 8. มนุษย์และสัตว์เล้ียงลูกด้วยนมมีระบบขบั ถ่ายของเสียออกจากรา่ งกายทางใดบา้ ง ก. ผิวหนัง ปอด ไต ลาไส้ใหญ่ ข. ผวิ หนัง ปอด ลาไส้ใหญ่ ลาไส้เล็ก ค. ปอด ไต ลาไสใ้ หญ่ ลาไสเ้ ลก็ ง. ผิวหนัง ปอด ไต ตบั

7 ให้นกั เรยี นดูรูปภาพตอ่ ไปนีแ้ ล้วตอบคาถามขอ้ 9-10 1 23 9. เด็กชายสมชาตอิ าศัยอยกู่ ับลงุ ทีส่ บู บุหร่ี ปัจจบุ ันสมชาตเิ ร่มิ มีอาการไอ หายใจไม่ สะดวก นักเรยี นคิดว่าอวัยวะหมายเลขใดท่ีไดร้ ับผลกระทบ เพราะเหตใุ ด ก. 1 เพราะทาหน้าทแี่ ลกเปล่ียนแกส๊ ข. 2 เพราะทาหนา้ ทีค่ วบคุมการหายใจ ค. 3 เพราะทาหน้าทย่ี อ่ ยอาหาร ง. 1 เพราะทาหนา้ ที่สบู ฉดี แกส๊ ในร่างกาย 10. เลอื ดดากบั เลอื ดแดงมีโอกาสปนกนั ได้ หากอวัยวะหมายเลขใดทางานผดิ ปกติ ก. หมายเลข 1 ข. หมายเลข 2 ค. หมายเลข 3 ง. หมายเลข 1 และ 3

8 กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวชิ าวิทยาศาสตร์พนื้ ฐาน ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 2 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 3 ระบบต่าง ๆ ของมนษุ ยแ์ ละสตั ว์ ชดุ ที่ 1 การจัดระบบในร่างกาย ชอื่ ................................................................................ช้ัน................... เลขที่.............. ขอ้ ที่ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ผลคะแนนท่ไี ด.้ .........................คะแนน เพอื่ นๆ ตง้ั ใจทาแบบทดสอบก่อนเรียน นะครับ จะไดร้ ู้ความรพู้ ้นื ฐานของตัวเอง

9 ขั้นที่ 1 สร้างความสนใจ (Engagement) นกั เรียนดูภาพการจัดระบบในร่างกาย และใหน้ กั เรียนสนทนากับเพื่อนในหอ้ ง และครวู า่ ร่างกายของมนุษย์และสตั ว์ประกอบขน้ึ จากสง่ิ ใดบ้าง บัตรกจิ กรรมท่ี 1 10 นาที คาชีแ้ จง ให้นักเรียนดูภาพระบบในรา่ งกาย และสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็น กับเพ่อื นในห้องว่า อวัยวะตา่ ง ๆ ในร่างกายประกอบข้นึ จากสิ่งใด (10 คะแนน) ภาพท่ี 1 การจดั ระบบในร่างกาย ที่มา : http://blogs.jpmsonline.com/wp-content/uploads/2012/08/anat.jpg อวยั วะตา่ ง ๆ ในร่างกายประกอบขึน้ จากสิ่งใด อวยั วะตา่ ง ๆ ในร่างกายนัน้ ประกอบขึ้นจากเนอื้ เยอื่ ซึ่งเปน็ กลุ่มของเซลล์ที่มีรูปร่าง เหมือนกันมาอย่รู วมกัน เพือ่ ทาหนา้ ทอ่ี ย่างใดอย่างหน่ึงโดยเฉพาะ

10 บตั รกจิ กรรมท่ี 2 30 นาที คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรียนปฏบิ ัติกิจกรรมการทดลอง สงั เกตผลการทดลอง บันทึกผลและ รว่ มกนั อภปิ รายผลการทดลองและสรปุ ผลการทดลงในแบบบนั ทกึ ของตนเอง (10 คะแนน) การทดลองลักษณะของเซลล์บางชนดิ อุปกรณ์การทดลอง 1. กล้องจลุ ทรรศน์ กลมุ่ ละ 1 เคร่ือง 2. แผน่ สไลด์ถาวร กล่มุ ละ 3 แผ่น ขนั้ ตอนการทดลอง 1. เตรยี มอุปกรณ์การทดลอง กล้องจุลทรรศน์และแผ่นสไลด์ 2. นาสไลดแ์ ผ่นท่ี 1 คือ เซลลเ์ ม็ดเลือดแดง มาส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ บนั ทึกลักษณะที่ไดจ้ ากกล้องจลุ ทรรศน์ 3. นาสไลด์แผ่นที่ 2 คือ เซลล์ของเย่ือบขุ ้างแก้ว มาสอ่ งดดู ้วยกลอ้ งจลุ ทรรศน์ บันทกึ ลักษณะที่ไดจ้ ากกล้องจลุ ทรรศน์ 4. นาสไลด์แผ่นที่ 3 คือ เซลลเ์ นอื้ เยือ่ ประสาท มาส่องดูดว้ ย กล้องจุลทรรศน์ บันทึกลักษณะทีไ่ ดจ้ ากกล้องจุลทรรศน์

11 บันทกึ ผลการทดลอง ลักษณะทีส่ งั เกตไดจ้ ากกล้องจุลทรรศน์ เซลล์ เซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์เย่ือบขุ ้างแกม้ เซลลเ์ นอื้ เย่ือประสาท คาถามหลังทากจิ กรรม 1. เซลล์แตล่ ะชนดิ มรี ูปรา่ งลกั ษณะเหมอื นกันหรอื ไม่ 2. การทีเ่ ซลล์มีรูปร่างแตกตา่ งกันเพอื่ ประโยชน์ดา้ นใด

12 ขน้ั ท่ี 2 สารวจและคน้ หา (Exploration) นกั เรียนแบง่ กลุ่ม ๆ ละ 4 คน คละกันตามความสามารถ สมาชิกแตล่ ะคน ในกลมุ่ เลอื กหมายเลขประจาตวั ต้งั แตห่ มายเลข 1-4 แล้วใหแ้ ต่ละหมายเลขศกึ ษาความรู้ เรอื่ ง การจัดระบบในรา่ งกาย จากบัตรความรู้ หรือหนงั สือเรยี น Youtube ตามหวั ข้อ ดังน้ี หมายเลข 1 ศกึ ษาความรู้เรอื่ ง ระดับเซลล์ หมายเลข 2 ศึกษาความรู้เรือ่ ง ระดบั เนือ้ เยอื่ หมายเลข 3 ศกึ ษาความรู้เรอ่ื ง ระดบั อวัยวะ หมายเลข 4 ศกึ ษาความรู้เรื่อง ระดบั ระบบร่างกาย บตั รกจิ กรรมที่ 3 20 นาที คาชีแ้ จง นักเรียนบันทกึ เน้อื หาความรู้ทไ่ี ดจ้ ากการศึกษาตามหมายเลขท่นี ักเรียน รบั ผิดชอบและนาไปนาเสนอกบั เพือ่ นในกลมุ่ (10 คะแนน) เน้ือหาเรอื่ ง

13 ขั้นที่ 3 อธบิ ายและลงข้อสรุป (Explanation) หลงั จากสมาชิกแต่ละกลุ่มนาความรู้ที่ไดจ้ ากการศึกษามาอธบิ ายใหส้ มาชกิ หมายเลขอื่น ๆ ภายในกล่มุ ฟงั แล้วร่วมกนั สรปุ ออกมาในรปู แบบแผนผงั ความคิด และบนั ทกึ ลงในบตั รกิจกรรมที่ 3 เสรจ็ แล้วนาเสนอหนา้ ชน้ั เรยี น ครแู ละเพอื่ นกล่มุ อื่น ชว่ ยกันตรวจสอบความถกู ต้อง บัตรกจิ กรรมท่ี 4 10 นาที คาชแี้ จง ให้นกั เรียนเขียนแผนผงั ความคิด แสดงการจัดระบบในรา่ งกายของมนษุ ยแ์ ละสตั ว์ (10 คะแนน) ระดบั เซลล์ ระดบั เนอ้ื เย่อื การจัดระบบในรา่ งกาย ระดบั อวยั วะ ระดบั ระบบรา่ งกาย

14 ข้นั ท่ี 4 ขยายความรู้ (Elaboration) ครนู าภาพโครงร่างของมนุษย์ ติดบนกระดานหน้าชั้นเรียน และแจกภาพอวัยวะ ตา่ ง ๆ ให้นกั เรยี นแต่ละกล่มุ ๆ ละ 1 ภาพ ตวั แทนแตล่ ะกลมุ่ นาภาพอวัยวะท่ีได้รบั มาติดบนโครงร่างของมนุษย์ใหถ้ กู ตอ้ งตามตาแหน่ง นักเรียนบอกช่ืออวัยวะและหนา้ ที่ ตามหมายเลขบนบัตรภาพ บัตรกจิ กรรมท่ี 5 10 นาที คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรียนศกึ ษาภาพด้านลา่ ง จากนนั้ ลากลูกศรชจี้ ากภาพอวัยวะ ไปยงั ตาแหนง่ ของอวยั วะทีถ่ กู ต้อง พรอ้ มทัง้ เติมชื่ออวัยวะใหถ้ ูกต้อง (10 คะแนน) ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ……………….

15 บตั รกิจกรรมที่ 6 10 คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปน้ี (10 คะแนน) นาที 1. นกั เรยี นสามารถจาแนกระบบตา่ ง ๆ ในร่างกายได้เป็นก่ีระบบ อะไรบ้าง 4 ระบบ คอื เซลล์ เน้อื เย่อื อวัยวะ ระบบร่างกาย 2. ให้นกั เรียนเลือกระบบในรา่ งกายมา 1 ระบบ แล้วแยกอวยั วะตา่ ง ๆ ในระบบนั้นวา่ ประกอบดว้ ยอวยั วะใดบ้าง ระบบประสาท ประกอบด้วย 1. เซลล์ประสาท 2. เนอ้ื เยอ่ื บุผิว เนือ้ เย่อื ประสาท เนอื้ เยื่อเก่ยี วพัน 3. อวัยวะ คอื สมอง 4. ระบบประสาท 3. สว่ นประกอบของอวยั วะแตล่ ะสว่ นนน้ั มหี นว่ ยทีเ่ ลก็ ที่สดุ เปน็ ส่วนประกอบ เรยี กว่าอะไร เซลล์ 4. ใหน้ กั เรียนนาคาท่ีกาหนดใหต้ ่อไปนเ้ี ติมลงในชอ่ งว่างของข้อความที่มีความสัมพนั ธ์กนั ใหถ้ กู ต้อง เซลล์สบื พันธุ์ เซลลเ์ มด็ เลือดขาว กล้ามเนื้อหวั ใจ สมอง ระบบหายใจ 4.1 นักเรียนมหี นา้ ตาเหมือนพ่อ แตม่ ีผมหยกิ เหมือนแมเ่ ป็นผลมาจาก 4.2 สมหญงิ ป่วยเปน็ ไข้หวัด ในขณะน้ีรา่ งกายสมหญงิ มี มาก 4.3 ทาหน้าทีห่ ดและคลายตัว พบเฉพาะในหวั ใจ 4.4 ในขณะทนี่ กั เรียนแก้ปญั หาโจทย์ทางคณิตศาสตรอ์ ยู่ อวัยวะทีท่ างานมากทีส่ ดุ คือ 4.5 ประกอบด้วย ปอด กะบังลม กระดูดซ่ีโครง

16 ข้นั ที่ 5 ประเมิน (Evaluation) นักเรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรียนบนั ทกึ คะแนนของตนเองในแบบบนั ทึกคะแนน การเรียน แบบทดสอบหลงั เรียน ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ รายวิชาวิทยาศาสตร์พ้นื ฐาน ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 2 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบตา่ ง ๆ ของมนษุ ย์และสัตว์ ชดุ ท่ี 1 การจดั ระบบในรา่ งกาย คาชแ้ี จง ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย X ลงในกระดาษคาตอบตามตวั เลือกที่ถูกตอ้ ง ทสี่ ดุ เพยี งคาตอบเดียว (ใช้เวลา 10 นาที) ใหน้ กั เรียนดูรูปภาพตอ่ ไปนีต้ อบคาถามขอ้ 1 - 2 1 23 1. เด็กชายสมชาติอาศยั อยู่กับลุงท่ีสบู บุหร่ี ปจั จุบันสมชาติเร่มิ มอี าการไอ หายใจไม่ สะดวก นกั เรยี นคดิ ว่าอวัยวะหมายเลขใดทไ่ี ดร้ ับผลกระทบ เพราะเหตุใด ก. 1 เพราะทาหน้าท่ีสบู ฉีดแก๊สในร่างกาย ข. 1 เพราะทาหนา้ ท่ีแลกเปล่ียนแกส๊ ค. 2 เพราะทาหนา้ ทีค่ วบคมุ การหายใจ ง. 3 เพราะทาหนา้ ท่ยี อ่ ยอาหาร

17 2. เลือดดากบั เลือดแดงมโี อกาสปนกันได้ หากอวัยวะหมายเลขใดทางานผิดปกติ ก. หมายเลข 1 และ 3 ข. หมายเลข 1 ค. หมายเลข 2 ง. หมายเลข 3 3. ร่างกายของมนุษย์และสตั ว์ มสี ่วนประกอบใดเป็นพน้ื ฐาน ก. ระบบร่างกาย ข. เน้ือเยือ่ ค. อวัยวะ ง. เซลล์ 4. ข้อใดจดั ลาดับระบบในร่างกายจากระดบั เล็กสดุ ไปยงั ระดบั ใหญ่สดุ ได้ถกู ตอ้ ง ก. อวัยวะ เนอ้ื เยอื่ เซลล์ ระบบรา่ งกาย ข. เนื้อเยอ่ื อวัยวะ เซลล์ ระบบรา่ งกาย ค. เซลล์ อวยั วะ เนอื้ เยื่อ ระบบร่างกาย ง. เซลล์ เนอ้ื เยอ่ื อวัยวะ ระบบรา่ งกาย 5. ขอ้ ใดมคี วามสัมพันธก์ ันมากทส่ี ุด ก. ลาไสใ้ หญ่ - ระบบสืบพนั ธ์ ข. กระเพาะอาหาร - ระบบยอ่ ยอาหาร ค. หัวใจ - ระบบหายใจ ง. ลาไสเ้ ล็ก - ระบบขับถ่าย 6. การทเ่ี ซลล์ทางานร่วมกนั เปน็ ระบบมีผลดีตอ่ ร่างกายมนุษยอ์ ย่างไร ก. สามารถดารงชีวิตได้อยา่ งเป็นปกติ ข. ทาให้มภี ูมิต้านทานโรคไดด้ ี ค. ร่างกายเติบโตอยา่ งรวดเร็ว ง. เจริญเตบิ โตเตม็ ที่

18 7. “เซลล์ท่ีมรี ปู ร่างเฉพาะตัว เพ่อื ทางานรว่ มกนั ” คือลกั ษณะของขอ้ ใด ก. เซลล์ ข. ระบบ ค. เนอ้ื เยื่อ ง. อวยั วะ 8. หวั ใจมีหนา้ ทอี่ ยา่ งไร ก. ควบคุมการทางานของอวยั วะต่าง ๆ ทว่ั รา่ งกาย ข. สูบฉีดเลือดไปส่เู ซลล์ทั่วรา่ งกาย ค. ควบคุมการทางานของปอด ง. แลกเปลีย่ นแก๊สในเลอื ด 9. A = หนว่ ยพ้ืนฐานของส่งิ มีชีวิตตา่ ง ๆ B = กลุ่มของเนอื้ เยื่อทีต่ ่างกนั ทาหนา้ ทเ่ี ดยี วกนั C = กลุ่มของเซลล์ที่เหมือนกนั ทาหนา้ ทเ่ี ดียวกัน จากข้อมูลทก่ี าหนดใหข้ ้างตน้ ขอ้ ใดแทน A B และ C ได้ถกู ต้อง A BC ก. เน้ือเยอื่ อวยั วะ เซลล์ ข. เซลล์ อวัยวะ เน้อื เยอื่ ค. เซลล์ เน้อื เยื่อ อวัยวะ ง. อวัยวะ เนื้อเยือ่ เซลล์ 10. มนษุ ยแ์ ละสตั ว์เล้ยี งลูกด้วยนมมีระบบขบั ถา่ ยของเสียออกจากรา่ งกายทางใดบ้าง ก. ผิวหนัง ปอด ไต ตบั ข. ปอด ไต ลาไส้ใหญ่ ลาไสเ้ ลก็ ค. ผวิ หนัง ปอด ลาไสใ้ หญ่ ลาไสเ้ ลก็ ง. ผิวหนัง ปอด ไต ลาไสใ้ หญ่

19 กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรยี น ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวชิ าวิทยาศาสตร์พืน้ ฐาน ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 2 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 3 ระบบต่าง ๆ ของมนุษย์และสัตว์ ชุดที่ 1 การจดั ระบบในรา่ งกาย ชื่อ................................................................................ชน้ั ................... เลขที่.............. ขอ้ ท่ี ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ผลคะแนนท่ไี ด้..........................คะแนน หลังจากทาบตั รกิจกรรมและศึกษาเนื้อหา ความรแู้ ลว้ เพื่อน ๆ ตอ้ งตัง้ ใจทาแบบทดสอบ หลังเรียนนะครับ และอย่าลมื บนั ทึกคะแนนลง ในแบบบันทกึ ด้วยนะครบั

20 แบบบันทึกคะแนนการเรยี น บตั รกิจกรรม คะแนน คะแนน คดิ เปน็ สรปุ ผล ท่ี เต็ม ทีไ่ ด้ ร้อยละ ผา่ นเกณฑ์ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ ทดสอบ 10 กอ่ นเรียน 10 1 2 10 3 10 4 10 5 10 6 10 10 ทดสอบ 70 หลงั เรยี น คะแนนรวม เฉลี่ย หมายเหตุ คะแนนรวม หมายถงึ คะแนนทไ่ี ดจ้ ากการทากจิ กรรมจากบัตรกจิ กรรมที่ 1–6 และคะแนนทดสอบหลังเรียน ผ่านเกณฑ์ หมายถงึ นกั เรียนไดค้ ะแนนตง้ั แตร่ อ้ ยละ 70 ของคะแนนเตม็ ข้นึ ไป ไม่ผา่ นเกณฑ์ หมายถึง นกั เรยี นได้คะแนนน้อยกว่าร้อยละ 70 ของคะแนนเตม็

21 บัตรความรู้ เร่อื ง การจัดระบบในรา่ งกาย การจัดระบบในร่างกายมนษุ ย์ ภาพท่ี 1 ระบบร่างกาย ท่ีมา : http://fb1-cb.lnwfile.com/_/cb/_raw/85/7p/21.jpg สบื ค้นเมื่อ 15 มกราคม 2561 ร่างกายของสตั ว์ชั้นสูงและมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์จานวนมากมายหลายล้านเซลล์ เซลล์จะมีการรวมกลุ่มกันเพื่อทาหน้าทีเ่ ฉพาะอย่าง กลมุ่ ของเซลล์ท่ีมรี ปู รา่ งเหมอื นกนั ทาหนา้ ทอี่ ย่างเดียวกัน เรียกว่า เนื้อเยอื่ อวัยวะเกดิ จากเนอ้ื เยื่อหลายชนดิ มาทาหน้าท่ี อยา่ งเดียวกัน และอวัยวะหลาย ๆ อยา่ งมาทาหน้าทีร่ ว่ มกนั เรียกว่า ระบบอวัยวะ การจดั ระบบในร่างกายของมนุษย์ สามารถแบง่ ออกได้ 4 ระดบั ดงั น้ี

22 1. ระดบั เซลล์ รา่ งกายของคนเราประกอบด้วยเซลล์ทม่ี รี ูปร่าง และขนาดต่างกนั ไปตามหน้าทีก่ ารทางาน เซลล์ คือ องค์ประกอบพื้นฐานที่เลก็ ท่ีสดุ ของสิ่งมีชีวติ เซลล์ 1 เซลล์ สามารถ ทาหนา้ ทไี่ ด้เท่ากับสิ่งมชี ีวิตหนึง่ ชวี ิต เพราะสง่ิ มชี วี ิตเซลล์เดียวสามารถดารงชวี ิตอยไู่ ด้ ลักษณะของเซลล์ของสิ่งมีชวี ิตจะมีความแตกตา่ งท้ังขนาดและรปู รา่ งของเซลล์ขึ้นอย่กู บั หนา้ ทีข่ องเซลลน์ น้ั ๆ เช่น อสจุ ิ 1 ตัว คอื 1 เซลล์ มรี ูปรา่ งเหมาะท่ีจะวา่ ยไป ผสมกับไขใ่ นบรเิ วณทอ่ นาไข่ เซลลเ์ ม็ดเลือดแดง เซลล์ประสาท ภาพท่ี 2 เซลล์เมด็ เลอื ดแดงและเซลลป์ ระสาท ท่มี า : http://www.thaigoodview.com/library/sema/sukhothai/ สืบค้นเมอ่ื 15 มกราคม 2561 2. ระดบั เน้ือเยื่อ คือ กลุม่ ของเซลล์ทมี่ ีรูปรา่ งเหมือนกนั มาอยรู่ วมกัน เพื่อทาหน้าทอ่ี ย่างใดอย่างหนึง่ โดยเฉพาะ เนือ้ เยื่อแบ่งไดเ้ ป็น 4 ชนดิ คือ 1) เนื้อเย่ือผิว 2) เนอ้ื เยื่อเก่ยี วพนั 3) เนื้อเย่อื กล้ามเน้ือ 4) เน้อื เยอื่ ประสาท

23 3. ระดับอวยั วะ เกดิ จากเนื้อเยือ่ หลายชนดิ มารวมกันทาหนา้ ทอี่ ย่างเดยี วกนั ในรา่ งกายของมนุษยจ์ ะประกอบดว้ ยอวัยวะตา่ ง ๆ หลายอวยั วะ ถ้าเราแข็งแรง และมีสขุ ภาพดี ระบบอวัยวะทง้ั หมดของรา่ งกายก็จะทางานร่วมกนั ได้อย่างมีประสิทธภิ าพ ไต สมอง ปอด กระเพาะอาหาร หวั ใจ ตบั ลาไส้ อวัยวะสบื พันธุ์ ภาพท่ี 3 อวยั วะตา่ ง ๆ ของมนุษย์ ที่มา : https://sites.google.com/site/rxsaniyusoa/xwaywa-tang-ni-rangkay-mnusy สืบค้นเม่ือ 15 มกราคม 2561

24 สมอง เปน็ ส่วนหนงึ่ ของระบบประสาททาหนา้ ทคี่ วบคมุ การเคล่อื นไหว เป็นศนู ย์กลางของความคิด ความจาและอารมณ์ต่าง ๆ ปอด เป็นสว่ นหนึ่งของระบบการหายใจ ทาหน้าที่แลก–เปล่ียนแกส๊ ออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ใหแ้ ก่ร่างกาย ไต เป็นสว่ นหน่ึงของระบบขับถ่าย ทาหน้าทก่ี รองของเสยี ออกจากเลอื ด ตบั เป็นส่วนหนึ่งของระบบย่อยอาหาร ทาหนา้ ที่ ผลิตน้าดี ซึ่งช่วยย่อยไขมัน กระดูก เป็นส่วนหนง่ึ ของระบบโครงกระดูก ทาหน้าที่ช่วยพยงุ และป้องกัน อนั ตราย ช่วยในการเคล่ือนไหว หัวใจ เป็นส่วนหนง่ึ ของระบบหมุนเวียนของร่างกาย ทาหนา้ ท่ีสบู ฉีดเลอื ด ให้ไหลเวียนไปท่ัวร่างกาย กระเพาะอาหาร เป็นส่วนหน่ึงของระบบยอ่ ยอาหาร ทาหน้าทีเ่ ปน็ ทพี่ กั คลกุ เคลา้ และย่อยอาหาร อวยั วะเพศ เป็นส่วนหนงึ่ ของระบบสบื พันธ์ุ ทาหน้าท่สี ร้างเซลล์สืบพนั ธ์ุ 4. ระดบั ระบบร่างกาย อวยั วะหลาย ๆ ชนิดทางานประสานกันเพือ่ ทาหน้าที่ อย่างใดอย่างหนงึ่ โดยเฉพาะ เรียกวา่ ระบบร่างกาย รา่ งกายของมนุษยป์ ระกอบด้วย ระบบรา่ งกายหลายระบบ ซึ่งแต่ละระบบจะทางานประสานสัมพนั ธ์กนั เพือ่ ใหด้ ารงชวี ติ อยู่ ไดอ้ ยา่ งเปน็ ปกติ ถ้าระบบรา่ งกายใดทางานผิดปกตหิ รอื บกพรอ่ ง จะส่งผลกระทบตอ่ การทางานของระบบอนื่ ๆ ในร่างกายดว้ ย เช่น ระบบทางเดนิ อาหาร ประกอบดว้ ย อวยั วะหลายอย่าง ไดแ้ ก่ หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ตับ ตบั อ่อน ลาไส้เลก็ ลาไสใ้ หญม่ าทางานประสานกนั ถา้ อวัยวะใดอวัยวะหน่ึงทางานผิดปกตไิ ปหรือทางานไมไ่ ด้ กจ็ ะมีผลกระทบต่อสิ่งมชี ีวิตนนั้ นอกจากการทางานทป่ี ระสานกันภายในระบบนั้น ๆ แล้ว ระบบตา่ ง ๆ ของ รา่ งกายไมว่าจะเป็นระบบยอ่ ยอาหร ระบบหายใจ ระบบโครงกระดูกและกล้ามเน้อื ระบบประสาท ระบบขบั ถา่ ย ระบบหมนุ เวียนเลือด ระบบภมู ิคุ้มกัน หรอื ระบบสบื พนั ธุ์ แต่ละระบบจะต้องทางานประสานกนั เพ่ือให้ส่ิงมีชวี ิตน้นั ๆ ดารงอยูไ่ ด้

บรรณานกุ รม

26 บรรณานุกรม ชาญวทิ ย์ คาเจริญ. (2554). พชิ ติ O-NET (NT) ใน 30 วนั วทิ ยาศาสตร์ ม.3 ช่วงชัน้ ท่ี 3 (ม.1-ม.3). กรงุ เทพฯ : แพนสยาม. ถนัด ศรบี ุญเรือง และคณะ. (มปป). สอื่ การเรียนรรู้ ายวิชาพ้ืนฐาน วิทยาศาสตร์ ม.2 เล่ม 1. กรงุ เทพฯ : อักษรเจรญิ ทัศน์. นงลกั ษณ์ สุวรรณพนิ ิจ. (2558). เกง่ วิทยาศาสตร์ ม.1-2-3. กรุงเทพฯ : ไฮเอ็ดพบั ลิชชิง. นภาภรณ์ ธญั ญา. (2551). ขยันก่อนสอบ วทิ ยาศาสตร์ ม.3. กรงุ เทพฯ : รัตนธ์ นา การพมิ พ์. ปรีชา สุวรรณพินิจ และคณะ. (2553). คูม่ ือ วิทยาศาสตร์ ม.1-2-3 ภาคชีววิทยา ฉบับเนน้ ความเป็นเลิศ. กรงุ เทพฯ : ไฮเอ็ดพบั ลิชชิง่ . พิมพนั ธ์ เดชะคุปต์ และคณะ. (2555). หนงั สือเรยี นรายวชิ าพ้ืนฐาน วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 2. กรงุ เทพฯ : สานักพิมพ์ บริษทั พัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จากดั . ไพโรจน์ แก้วมา. (2555). วทิ ยาศาสตร์ ม.2. กรงุ เทพฯ : แม็คเอด็ ดเู คชัน่ . เสียง เชษฐศิริพงศ์. (2557). โจทยเ์ จ๋งวทิ ยาศาสตร์เข้าเตรียมอุดม. นนทบรุ ี : เพิ่มทรัพย์ การพมิ พ.์ ลมั ภู สวุ รรณชมุ ภู. (2550). ระบบร่างกายมนุษย์. สืบค้นเมอ่ื 15 มกราคม 2560, จาก http://www.thaigoodview.com/library/sema/sukhothai/ lamphu_s/bodysystem/sec01p01.html. การจัดระบบในร่างกาย. มนษุ ย.์ สบื คน้ เม่ือ 15 มกราคม 2560, จาก https://maulchon.wordpress.com/2012/06/20/การจดั ระบบในรา่ งกาย/.

ภาคผนวก

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น 1. ข 2. ก 3. ง 4. ง 5. ง 6. ง 7. ค 8. ก 9. ก 10. ข เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 1. ก 2. ค 3. ง 4. ง 5. ข 6. ก 7. ค 8. ข 9. ข 10. ง

29 แนวคาตอบบตั รกจิ กรรมที่ 1 คาช้ีแจง ให้นักเรียนดภู าพระบบในรา่ งกาย และสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเหน็ กบั เพื่อนในหอ้ งว่า อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายประกอบขึน้ จากส่ิงใด (10 คะแนน) ภาพที่ 1 การจัดระบบในร่างกาย ท่ีมา : http://blogs.jpmsonline.com/wp-content/uploads/2012/08/anat.jpg อวยั วะต่าง ๆ ในร่างกายประกอบข้ึนจากส่ิงใด อวยั วะตา่ ง ๆ ในร่างกายนน้ั ประกอบขนึ้ จากเน้ือเยอ่ื ซง่ึ เป็นกลุ่มของเซลล์ทม่ี ีรูปร่าง เหมือนกันมาอยรู่ วมกัน เพอ่ื ทาหนา้ ท่ีอย่างใดอยา่ งหนึ่งโดยเฉพาะ

แนวคาตอบบตั รกจิ กรรมที่ 2 คาชแ้ี จง ใหน้ ักเรียนปฏิบัตกิ ิจกรรมการทดลอง สงั เกตผลการทดลอง บนั ทึกผลและ รว่ มกนั อภิปรายผลการทดลองและสรปุ ผลการทดลงในแบบบนั ทกึ ของตนเอง (10 คะแนน) การทดลองลักษณะของเซลล์บางชนดิ สารเคมีและอปุ กรณ์ 1. กล้องจุลทรรศน์ กล่มุ ละ 1 เครอื่ ง 2. แผน่ สไลดถ์ าวร กลุ่มละ 3 แผน่ ขน้ั ตอนการทดลอง 1. เตรยี มอปุ กรณก์ ารทดลอง กลอ้ งจุลทรรศนแ์ ละแผ่นสไลด์ 2. นาสไลด์แผน่ ที่ 1 คอื เซลล์เมด็ เลือดแดง มาส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ บันทึกลักษณะท่ีได้จากกล้องจุลทรรศน์ 3. นาสไลด์แผน่ ที่ 2 คือ เซลล์ของเย่ือบขุ ้างแกว้ มาส่องดูด้วยกลอ้ งจลุ ทรรศน์ บนั ทึกลักษณะทไ่ี ดจ้ ากกล้องจุลทรรศน์ 4. นาสไลด์แผน่ ที่ 3 คอื เซลล์เนื้อเยอ่ื ประสาท มาส่องดดู ้วย กล้องจลุ ทรรศน์ บนั ทึกลกั ษณะท่ไี ด้จากกล้องจลุ ทรรศน์

บนั ทกึ ผลการทดลอง 31 เซลล์ ลกั ษณะท่สี ังเกตไดจ้ ากกลอ้ งจลุ ทรรศน์ เซลล์เม็ดเลอื ดแดง เซลล์เย่ือบุข้างแกม้ เซลล์เนื้อเยอ่ื ประสาท คาถามหลังทากจิ กรรม 1. เซลล์แตล่ ะชนิดมรี ูปร่างลักษณะเหมอื นกนั หรอื ไม่ ไมเ่ หมอื นกัน 2. การท่ีเซลล์มีรปู ร่างแตกต่างกันเพือ่ ประโยชนด์ ้านใด ทาหน้าท่ีท่แี ตกตา่ งกนั

32 แนวคาตอบบตั รกจิ กรรมท่ี 3 คาชแี้ จง นักเรียนบันทึกเนอื้ หาความรู้ที่ไดจ้ ากการศกึ ษาตามหมายเลขทนี่ กั เรียน รับผดิ ชอบและนาไปนาเสนอกับเพื่อนในกลมุ่ (10 คะแนน) เนื้อหาเรอ่ื ง ระดับเซลล์ เซลล์ คือ องค์ประกอบพน้ื ฐานที่เลก็ ท่ีสุดของสง่ิ มีชวี ติ เซลล์ 1 เซลล์ สามารถทาหนา้ ท่ีไดเ้ ทา่ กับสงิ่ มชี ีวิตหน่งึ ชวี ติ เพราะสง่ิ มีชวี ติ เซลล์เดยี วสามารถดารงชีวิตอยู่ ได้ ลกั ษณะของเซลลข์ องส่ิงมีชวี ติ จะมคี วามแตกตา่ งทั้งขนาดและรปู รา่ งของเซลล์ขึ้นอยู่กบั หนา้ ท่ขี องเซลล์นั้น ๆ เช่น อสจุ ิ 1 ตวั คือ 1 เซลล์ มีรปู ร่างเหมาะท่ีจะวา่ ยไปผสมกบั ไข่ในบรเิ วณท่านาไข่ เนอื้ หาเรอื่ ง ระดับเนื้อเย่ือ เนอื้ เยอ่ื คือ กลุม่ ของเซลลท์ ี่มีรูปร่างเหมือนกันมาอยรู่ วมกัน เพอ่ื ทาหน้าท่ี อย่างใดอยา่ งหนึ่งโดยเฉพาะ เนอ้ื เยือ่ แบง่ ได้เปน็ 4 ชนดิ คือ 1) เนื้อเย่ือผวิ 2) เนอ้ื เยื่อเกยี่ วพัน 3) เนือ้ เย่อื กล้ามเน้อื 4) เน้อื เยื่อประสาท

33 เนอ้ื หาเรื่อง ระดับอวยั วะ ระดับอวัยวะ เกดิ จากเนอื้ เย่อื หลายชนิดมารวมกนั ทาหนา้ ทอี่ ย่างเดียวกนั ในร่างกายของมนุษยจ์ ะประกอบด้วยอวยั วะต่าง ๆ หลายอวยั วะ ถ้าเราแขง็ แรง และมสี ุขภาพดี ระบบอวัยวะทัง้ หมดของรา่ งกายก็จะทางานร่วมกันไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ เชน่ - สมอง เปน็ สว่ นหนึ่งของระบบประสาททาหน้าทค่ี วบคุมการเคลื่อนไหว เปน็ ศนู ยก์ ลางของความคิดความจาและอารมณ์ต่าง ๆ - ปอด เปน็ สว่ นหนึ่งของระบบการหายใจ ทาหนา้ ท่แี ลกเปลี่ยนแก๊สออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ใหแ้ กร่ า่ งกาย - ไต เป็นสว่ นหนง่ึ ของระบบขับถ่าย ทาหนา้ ท่กี รองของเสยี ออกจากเลอื ด - กระดูก เป็นสว่ นหน่ึงของระบบโครงกระดูก ทาหน้าที่ชว่ ยพยงุ และป้องกนั อนั ตราย ช่วยในการเคลื่อนไหว - หัวใจ เปน็ ส่วนหนึง่ ของระบบหมุนเวียนของรา่ งกาย ทาหน้าทส่ี ูบฉดี เลอื ดให้ ไหลเวียนไปท่ัวร่างกาย - กระเพาะอาหาร เปน็ ส่วนหน่งึ ของระบบยอ่ ยอาหาร ทาหน้าท่ีเป็นท่ีพัก คลุกเคลา้ และยอ่ ยอาหาร - อวัยวะเพศ เปน็ สว่ นหน่ึงของระบบสบื พนั ธุ์ ทาหน้าทส่ี ร้างเซลล์สืบพนั ธุ์ เนื้อหาเร่อื ง ระดบั ระบบรา่ งกาย ระดบั ระบบรา่ งกาย อวยั วะหลาย ๆ ชนดิ ทางานประสานกันเพอ่ื ทาหน้าที่ อย่างใด อยา่ งหนง่ึ โดยเฉพาะ เรียกว่า ระบบร่างกาย รา่ งกายของมนุษยป์ ระกอบดว้ ยระบบร่างกาย หลายระบบ ซึ่งแตล่ ะระบบจะทางานประสานสัมพันธ์กนั เพอื่ ให้ดารงชีวิตอยูไ่ ด้อยา่ งเปน็ ปกติ ถา้ ระบบรา่ งกายใดทางานผดิ ปกติหรอื บกพรอ่ ง จะส่งผลกระทบต่อการทางานของ ระบบอืน่ ๆ ในรา่ งกายด้วย

34 แนวคาตอบบัตรกิจกรรมที่ 4 คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนเขยี นแผนผงั ความคิด แสดงการจัดระบบในร่างกายของมนุษย์ และสตั ว์ (10 คะแนน) เซลล์เมด็ เลือดแดง เซลล์สืบพันธ์ุ เนอ้ื เย่อื เกี่ยวพนั เน้ือเยือ่ ประสาท ระดบั เซลล์ เนื้อเย่ือผิว ระดบั เนอ้ื เยอื่ การจัดระบบในร่างกาย เนอ้ื เยอื่ กล้ามเน้ือ ตบั ระดบั อวัยวะ ระดับระบบรา่ งกาย สมอง กระเพาะอาหาร ระบบหายใจ ไต ลาไส้ ระบบยอ่ ยอาหาร ระบบขบั ถา่ ย

35 แนวคาตอบบตั รกิจกรรมท่ี 5 คาช้ีแจง ใหน้ ักเรียนศึกษาภาพดา้ นล่าง จากน้ันลากลกู ศรช้จี ากภาพอวยั วะ ไปยงั ตาแหนง่ ของอวัยวะท่ถี ูกตอ้ ง พรอ้ มทั้งเติมชื่ออวยั วะใหถ้ กู ตอ้ ง (10 คะแนน) ปอด ไต สมอง กระเพาะอาหร ตบั หัวใจ ลาไส้ อวยั วะสืบพันธ์ุ

36 แนวคาตอบบัตรกจิ กรรมท่ี 6 คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ (10 คะแนน) 1. นกั เรียนสามารถจาแนกระบบตา่ ง ๆ ในร่างกายไดเ้ ปน็ กรี่ ะบบ อะไรบ้าง 4 ระบบ คือ เซลล์ เนือ้ เย่ือ อวยั วะ ระบบร่างกาย 2. ใหน้ กั เรียนเลือกระบบในร่างกายมา 1 ระบบ แล้วแยกอวัยวะตา่ ง ๆ ในระบบนั้นวา่ ประกอบด้วยอวัยวะใดบ้าง ระบบประสาท ประกอบดว้ ย 1. เซลล์ประสาท 2. เนื้อเยือ่ บุผิว เน้ือเย่อื ประสาท เนอ้ื เย่ือเกีย่ วพนั 3. อวัยวะ คอื สมอง 4. ระบบประสาท 3. สว่ นประกอบของอวัยวะแตล่ ะส่วนน้ันมีหน่วยทีเ่ ล็กทสี่ ุดเป็นสว่ นประกอบ เรยี กว่าอะไร เซลล์ 4. ให้นักเรียนนาคาทก่ี าหนดให้ต่อไปน้ีเติมลงในช่องวา่ งของข้อความท่ีมคี วามสัมพนั ธก์ นั ให้ถกู ตอ้ ง เซลล์สบื พันธุ์ เซลลเ์ มด็ เลือดขาว กล้ามเนอื้ หัวใจ สมอง ระบบหายใจ 4.1 นกั เรยี นมีหนา้ ตาเหมือนพอ่ แต่มผี มหยกิ เหมือนแมเ่ ปน็ ผลมาจาก เซลล์สืบพนั ธ์ุ 4.2 สมหญิงป่วยเป็นไขห้ วดั ในขณะนร้ี า่ งกายสมหญงิ มี เซลล์เมด็ เลือดขาว มาก 4.3 กลา้ มเนือ้ หัวใจ ทาหนา้ ทีห่ ดและคลายตัว พบเฉพาะในหวั ใจ 4.4 ในขณะท่นี ักเรยี นแก้ปญั หาโจทย์ทางคณิตศาสตร์อยู่ อวัยวะทที่ างานงานมาก ทีส่ ุด คอื สมอง 4.5 ระบบหายใจ ประกอบดว้ ย ปอด กะบังลม กระดูดซโี่ ครง

37 จบชุดกิจกรรมการเรยี นรตู้ ามรูปแบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (5Es) รายวชิ าวิทยาศาสตร์พ้นื ฐาน ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 ระบบต่าง ๆ ของมนุษยแ์ ละสตั ว์ ชุดท่ี 1 การจัดระบบในรา่ งกาย นายทวีทรพั ย์ สระแกว้ ตาแหน่งครู วทิ ยฐานะครูชานาญการ โรงเรยี นพรมเทพพทิ ยาคม สานกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต 33 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

38