เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 ง31111 ม.4 ม.4 ม.4 นายชนินทร์ แทง่ ทอง ครู โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม สานกั งานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามัธยมศึกษาอดุ รธานี เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม สานักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษามัธยมศึกษาอดุ รธานี เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู ้สู อนนายชนินทร์ แท่งทอง
เอกสารประกอบการเรียน ง31111 การงานอาชพี 1 ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2565 ผ้จู ัดทำ นายชนินทร์ แท่งทอง ตำแหน่ง ครู ช่ือ………………………………............................ชน้ั ……………… เลขที่…………… โรงเรียนยูงทองพิทยาคม สำนักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศึกษาอดุ รธานี เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
ก คำนำ เอกสารประกอบการเรียน รายวชิ า ง31111 การงานอาชพี 1 จดั ทำขึน้ ตามตวั ช้วี ดั และมาตรฐานการ เรยี น หลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2560) สำหรับนกั เรียน ระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาป่ีที่ 4 โดยมีเปา้ หมายเพื่อใช้เปน็ สื่อประกอบการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาคุณภาพด้าน ความรู้และสมรรถนะสำคัญของนักเรียนให้ได้มาตรฐานตามที่กำหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลาง พุทธศักราช 2551 อกี ทัง้ พัฒนานักเรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และบรรลตุ ามพระบรมราโชบายด้านการศึกษา ของในหลวงรัชการท่ี 10 มุ่งสร้างพ้ืนฐานใหผ้ เู้ รยี นมที ัศนคติท่ีถูกตอ้ งตอ่ บ้านเมอื ง มีพ้นื ฐานชีวิตทม่ี ั่นคง มีงาน ทำ มีอาชีพ และเป็นพลเมืองดี เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมไทยและสังคมโลกอย่างมี ความสุข โดยยึดแนวคดิ การจัดการเรยี นรู้ทีเ่ นน้ นักเรียนเป็นสำคัญ เน้นให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการปฏิบัติ (Active Learning) ส่งเสริมให้นักเรียนตระหนักและเห็นแนวทางในการประกอบอาชีพสุจริต สามารถนำ ความรู้ ทักษะ ไปประยกุ ตใ์ ช้ในชีวติ ประจำวันไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา ง31111 การงานอาชีพ 1 ประกอบด้วย คำอธิบายรายวิชา โครงสร้างรายวิชา กำหนดคะแนนการวัดผลและประเมนิ ผล เน้ือหาสาระ แบบฝึกทกั ษะ ขอขอบคุณผู้เก่ียวข้องทุกฝ่าย ที่สนับสนุนและอำนวยความสะดวกในการจัดทำเอกสารประกอบการ เรียน ทำให้เอกสารประกอบการเรยี นเลม่ น้ี สำเรจ็ ลลุ ่วงไปดว้ ยดี นายชนนิ ทร์ แทง่ ทอง เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ข สารบญั เรือ่ ง หนา้ คำนำ ก สารบญั ข คำอธิบายรายวิชา ง โครงสร้างรายวชิ า จ ตารางวิเคราะห์โครงสรา้ ง ฉ มาตรฐานการเรยี นร/ู้ ตัวช้วี ัดชน้ั ปี ช จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ซ แนวคดิ หลกั ฌ แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ญ หน่วยท่ี 1 ความร้เู บ้ืองตน้ เกี่ยวกับงานชา่ งและการเสริมสร้างประสบการณ์อาชีพ 1 ใบความรู้ที่ 1 ความรเู้ บ้ืองตน้ เก่ียวกบั งานช่าง 4 ใบงานท่ี 1 ความรู้เบอ้ื งตน้ เก่ยี วกับงานชา่ ง 5 ใบความรทู้ ่ี 2 ลักษณะของงานช่าง 15 ใบงานที่ 2 ลักษณะของงานชา่ ง 16 ใบความรทู้ ี่ 3 ความปลอดภัยในการปฏิบตั งิ าน 21 ใบงานที่ 3 ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน 22 ใบความรู้ท่ี 4 การปฐมพยาบาลเบอ้ื งต้นในงานช่าง 21 ใบงานที่ 4 การปฐมพยาบาลเบอ้ื งต้นในงานชา่ ง 27 ใบความรทู้ ่ี 5 การเสรมิ สรา้ งประสบการณอ์ าชีพ 34 ใบงานที่ 5 การเสรมิ สร้างประสบการณ์อาชีพ หนว่ ยที่ 2 เคร่ืองมือช่างและการปฏบิ ัตงิ านช่าง 35 ใบความรู้ท่ี 6 เคร่ืองมือชา่ งและการปฏบิ ตั ิงานชา่ ง 43 ใบงานที่ 6 เครื่องมอื สำหรับวดั 39 ใบความรทู้ ี่ 7 เครอื่ งมอื สำหรบั ตัดผ่า 43 ใบงานที่ 7 เคร่ืองมอื สำหรบั ตดั ผา่ 44 ใบความรทู้ ี่ 8 เครือ่ งมือสำหรบั ตอก 46 ใบงานท่ี 8 เครื่องมอื สำหรับตอก 47 ใบความรู้ที่ 9 เครอื่ งมอื สำหรบั ขนั และไข 51 ใบงานท่ี 9 เครื่องมอื สำหรบั ขันและไข เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
สารบัญ (ต่อ) ค เรอ่ื ง หนา้ ใบความรทู้ ี่ 10 เครือ่ งมอื สำหรับจบั ยดึ 52 ใบงานท่ี 10 เครอ่ื งมอื สำหรับจับยึด 56 ใบความรทู้ ี่ 11 เคร่อื งมือสำหรับไสตกแตง่ 57 ใบงานท่ี 11 เคร่อื งมือสำหรับไสตกแต่ง 61 ใบความรู้ที่ 12 เคร่ืองมือสำหรับเจาะ 62 ใบงานท่ี 12 เครอื่ งมอื สำหรบั เจาะ 65 ใบความรู้ท่ี 13 การออกแบบชน้ิ งานและการปฏิบตั ิงานชา่ ง 66 ใบงานท่ี 13 การออกแบบชนิ้ งาน 69 70 แบบทดสอบหลงั เรียน 72 บรรณานุกรม เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
ง คำอธิบายรายวิชาพน้ื ฐาน รหัสวชิ า ง31111 ชื่อวิชาการงานอาชพี 1 กลมุ่ สาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 4 ภาคเรยี นที่ 1 เวลา 20 ชั่วโมง จำนวน 0.5 หนว่ ยกิต ศกึ ษา วิเคราะห์ ทักษะกระบวนการทำงาน กระบวนการแก้ปญั หา หนา้ ที่และบทบาทของตนเองที่มี ตอ่ สมาชิกในครอบครัว โรงเรียนและชมุ ชน หลกั การเลือกใชด้ ูแลรกั ษาเสื้อผ้าและเครือ่ งแต่งกาย การปลูกพืช การขยายพันธุ์พืชหรือการเลี้ยงสัตว์ การประดิษฐ์ของใช้ที่เป็นเอกลักษณ์ไทย การติดตั้ง ประกอบ ซ่อมแซม อุปกรณ์เครื่องใช้ สิ่งอำนวยความสะดวกในชีวิตประจำวัน การดำเนินการทางธรุ กิจ วิธีการทำงาน การสร้าง ผลงาน การจดั การการทำงานร่วมกนั การแก้ปัญหา การแสวงหาความรู้ ศึกษา วิเคราะห์ เทคโนโลยีและการออกแบบเทคโนโลยี สร้างของเล่นหรือของใช้อย่างง่าย ตาม กระบวนการเทคโนโลยี โดยถ่ายทอดความคิดเป็นภาพร่างสองมิติ ใช้อุปกรณ์เครื่องมอื เหมาะสมกับลักษณะ และประเภทของการทำงาน มีความคิดสร้างสรรค์อย่างน้อยหนึ่งลักษณะในการทำงาน แนวทางในการ ประกอบอาชีพมีประสบการณ์ในอาชีพท่ีถนัดและสนใจ เลือกและใช้เทคโนโลยีได้เหมาะสมกับอาชีพมี คณุ ธรรม จริยธรรมและค่านิยมทีด่ ตี อ่ การประกอบอาชีพ โดยใช้กระบวนการทำงาน กระบวนการจัดการ กระบวนการทำงานร่วมกัน กระบวนการแก้ปัญหาใน การทำงานดว้ ยกระบวนการ PDCA กระบวนการเทคโนโลยี การสบื คน้ ขอ้ มูล และการอภิปราย เพ่ือให้เกิดความรู้ความเข้าใจ สามารถสรา้ งผลงานอย่างสร้างสรรค์ มที กั ษะการทำงาน การจัดการใน การทำงาน มีทกั ษะกระบวนการแกป้ ญั หาในการทำงานดว้ ยกระบวนการ PDCA มีคณุ ธรรมและลกั ษณะนิสัย ในการทำงาน ใฝ่เรียนรู้ อยู่อย่างพอเพียง รักความเป็นไทย มีจิตสาธารณะ ใช้พลังงาน ทรัพยากร ในการ ทำงานอย่างคุม้ คา่ และยง่ั ยนื เพอื่ การอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดล้อม รหสั ตัวชวี้ ดั ง 1.1 ม.4-6/4 ม.4-6/5 ม.4-6/7 ง 2.1 ม.4-6/1 ม.4-6/2 ม.4-6/3 รวมท้ังหมด 6 ตัวช้วี ดั เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
โครงสร้างรายวชิ า จ รหสั วิชา ง31111 รายวชิ า การงานอาชีพ 1 ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 4 จำนวน 20 ชั่วโมง สัดสว่ นคะแนน ระหว่างเรียน 60 : กลางภาค 20 :ปลายภาค 20 = 100 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ มาตรฐานการเรยี นรู้/ สาระสำคัญ เวลา คะแนน ตัวช้ีวัด (ชั่วโมง) 50 1.ความรเู้ บือ้ งตน้ เกีย่ วกบั 1. ความหมาย ความสำคญั งานชา่ ง และการเสริมสรา้ ง ง 1.1 และประโยชนข์ องงานชา่ ง 10 50 ประสบการณอ์ าชีพ 2. ลักษณะของงานชา่ ง ม.4-6/4 3. หลกั ความปลอดภัยใน 10 100 2.เครอ่ื งมืองานช่าง และการ ม.4-6/5 การปฏิบัติงานชา่ ง ปฏบิ ัติงานช่าง ม.4-6/7 4. การเสรมิ สรา้ ง 20 ประสบการณ์อาชีพ ง 2.1 5. การเตรยี มตัวเขา้ สอู่ าชีพ 6. ทกั ษะพ้ืนฐานทจี่ ำเปน็ ใน ม.4-6/1 การประกอบอาชพี ม.4-6/2 1. ความหมาย ความสำคญั ม.4-6/3 และประโยชน์ของ เครื่องมอื ชา่ ง ง 1.1 2. ประเภท วธิ กี ารใช้ ความ ปลอดภยั และการเก็บรักษา ม.4-6/4 เครื่องมือช่าง ม.4-6/5 3. การปฏิบัตงิ านช่าง ม.4-6/7 รวม เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ฉ ตารางวิเคราะห์โครงสร้างรายวชิ า ง31111 การงานอาชพี 1 สัดส่วนคะแนน ระหว่างภาค : ปลายภาค 80 : 20 หน่วยการเรียนร้ทู ี่ มาตรฐานการ เวลา(ชั่วโมง) คะแนน ภาระงาน/ 10 50 ชน้ิ งาน/ทดสอบ เรยี นร/ู้ ตัวช้วี ัด - บอร์ดงานชา่ ง/ 50 วดิ ีโอแนะนำอาชพี 1.ความรู้เบอ้ื งต้น ง 1.1 งานชา่ ง เกีย่ วกบั งานชา่ ง 60 (10 คะแนน) และการเสริมสรา้ ง ม.4-6/4 20 - แผนผังความคดิ ประสบการณอ์ าชีพ 20 กจิ กรรม 5 ส (10 ม.4-6/5 100 คะแนน) ม.4-6/7 - อาชพี ในฝนั (10 คะแนน) ง 2.1 - สอบกลางภาค (20 คะแนน) ม.4-6/1 -ชน้ิ งาน ม.4-6/2 (30 คะแนน) ม.4-6/3 -สอบปลายภาค (20 คะแนน) 2.เครือ่ งมืองานช่าง ง 1.1 10 และการปฏิบัติงาน ช่าง ม.4-6/4 20 ม.4-6/5 30 นาที 30 นาที ม.4-6/7 รวม ทดสอบ ระหว่างภาค ทดสอบ ปลายภาค รวม เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
ช มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชวี้ ดั ช้ันปี มาตรฐาน ง 1.1 เข้าใจการทำงาน มคี วามคิดสรา้ งสรรค์ มีทักษะกระบวนการทำงาน ทกั ษะการจดั การ ทกั ษะกระบวนการแก้ปญั หา ทักษะการทำงานรว่ มกัน และทักษะการแสวงหา ความรู้ มคี ุณธรรม และ ลักษณะนสิ ยั ในการทำงาน มจี ติ สำนึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร และ สิง่ แวดล้อม เพื่อการดำรง ชีวิตและ ครอบครัว ตวั ชว้ี ัดช้นั ปี ง 1.1 ม.4-6/4 มที กั ษะกระนวนการแก้ปญั หาในการทำงาน ง 1.1 ม.4-6/5 มที ักษะในการแสวงหาความรู้เพอื่ การดำรงชีวติ ง 1.1 ม.4-6/7 ใช้พลังงาน ทรัพยากร ในการทำงานอยา่ งคมุ้ ค่าและ ย่งั ยนื เพอ่ื การอนุรกั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม สาระท่ี 2 การอาชพี มาตรฐาน ง 2.1 เข้าใจ มีทักษะทจี่ ำเป็น มีประสบการณ์ เหน็ แนวทางในงานอาชพี ใช้เทคโนโลยี เพื่อพฒั นา อาชีพ มคี ุณธรรม และมเี จตคติท่ีดีตอ่ อาชพี ตัวช้ีวัดช้นั ปี ง 2.1 ม.4-6/1 อภิปรายแนวทางส่อู าชพี ทน่ี า่ สนใจ ง 2.1 ม.4-6/2 เลอื ก และใชเ้ ทคโนโลยอี ย่างเหมาะสมกับอาชพี ง 2.1 ม.4-6/3 มปี ระสบการณ์ในอาชีพที่ถนดั และสนใจ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ซ ด้านความรู้ (K) 1. บอกความหมาย ความสำคญั และประโยชน์ของงานชา่ งพ้ืนฐานตอ่ การดำรงชีวติ ได้ 2. อธิบายลักษณะของงานช่างได้ 3. อธิบายความปลอดภยั และหลกั ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิงานช่างได้ 4. อธิบายวธิ กี ารปฐมพยาบาลในงานชา่ งได้ 5. อธบิ ายการเสรมิ สร้างประสบการณอ์ าชีพได้ 6. ระบกุ ารเตรยี มตวั เขา้ สู่อาชพี ได้ 7. อธิบายทกั ษะพน้ื ฐานทจ่ี ำเป็นสำหรบั การประกอบอาชีพทส่ี นใจได้ ด้านทักษะกระบวนการ (P) 1. วาดภาพรณรงคค์ วามปลอดภยั ในงานชา่ งเพอ่ื หลกี เลีย่ งการเกดิ อุบัตเิ หตไุ ด้ 2. สืบคน้ ข้อมูลความร้เู บื้องตน้ เก่ยี วกับงานช่างและเสริมสรา้ งประสบการณ์อาชีพได้ ดา้ นคุณลักษณะอนั พึงประสงค์ (A) 1. บนั ทึกผลการจัดกิจกรรมและนำเสนอเร่ือง ความรเู้ บอื้ งตน้ เกยี่ วกับงานช่างและ เสริมสร้างประสบการณ์อาชพี ได้ตรงตามการปฏิบตั ิจรงิ ไมล่ อกงานผู้อน่ื 2. ตั้งใจเรียนร่วมกันปฏบิ ัติกิจกรรมกลุ่มและสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมจากแหลง่ เรยี นรู้ 3. มุ่งมน่ั ในการปฏิบัตกิ ิจกรรมความรเู้ บ้ืองตน้ เก่ียวกบั งานชา่ งและเร่ืองเสริมสร้างประสบการณ์ อาชีพ ดา้ นสมรรถนะสำคัญของผูเ้ รยี น (C) 1. นำเสนอผลงานการปฏบิ ัตกิ ิจกรรม เพื่อการถา่ ยทอดความรู้ ความคิด ความเข้าใจของตนเองมีโดย ใชภ้ าษาอย่างเหมาะสม 2. มคี วามสามารถในการคดิ วเิ คราะห์คดิ เป็นระบบเพือ่ สร้างองคค์ วามรู้เรื่องความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี ว กบั งานช่างและเสรมิ สรา้ งประสบการณ์อาชพี 3. แกป้ ัญหาขณะปฏิบตั กิ ิจกรรมโดยใช้เหตผุ ล 4. ปฏบิ ตั ิกิจกรรมรว่ มกบั ผ้อู ื่นด้วยความสมั พันธอ์ ันดี เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ฌ แนวคดิ หลัก งานชา่ งมีความสำคัญตอ่ การดำเนินชีวติ ของมนษุ ย์ในด้านต่าง ๆ มนษุ ยจ์ งึ ตอ้ งมคี วามรู้ เกยี่ วกบั งาน ชา่ งเพอ่ื ที่จะสามารถใชท้ ักษะในงานชา่ งมาชว่ ยในการ ดแู ลรกั ษาเคร่ืองใชภ้ ายในบา้ น ใหใ้ ชไ้ ด้ในระยะยาวซงึ่ จำเป็นต้องรู้จักวิธีการบำรุงรักษาหรือดัดแปลงเครื่องอำนวยความสะดวก เหล่านั้น เพื่อช่วยประหยัด ค่าใช้จ่ายรวมทั้งเพื่อให้มีรูปแบบหรือวิธีการใชท้ ี่แปลกใหม่อีกด้วย ดังนั้นงานช่างจึงเข้ามามีบทบาทในการ ซอ่ มแซมและดัดแปลงเคร่อื งอำนวยความสะดวกตา่ ง ๆ การประกอบอาชีพเป็นการทำงานที่ช่วยให้มีรายได้ในการใช้จ่ายในชีวิตประจำวันซึ่งควร เรียนรู้ เกี่ยวกับการจัดประสบการณ์อาชีพการเตรียมตัวเข้าสู่อาชีพและมีทักษะพื้นฐานที่จำเป็น สำหรับการ ประกอบอาชีพท่ีสนใจ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผ้สู อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ญ แบบทดสอบก่อนเรยี น ความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกบั งานชา่ งและ การสร้างเสรมิ ประสบการณอ์ าชพี คำช้แี จง : จงทำเครื่องหมาย ทับขอ้ ทถ่ี ูกที่สดุ เพยี งขอ้ เดียว ความสำคญั ของงานช่างมลี กั ษณะตรงกบั ขอ้ ใด ก. ทำให้รายได้ลดน้อยลง ข. ไม่สามารถพงึ่ พาตนเองได้ ค. ชว่ ยทำใหม้ กี ารเพิม่ รายจา่ ย ง. ซอ่ มโตะ๊ เกา้ อแี้ ละทาสีในบ้านได้ ขอ้ ใดคอื ลักษณะของงานไม้ ก. การก่ออิฐ ข. การต่อท่อประปา ค. การซ่อมรถจักรยาน ง. การซอ่ มบำรงุ รกั ษาเฟอรน์ เิ จอร์ การปฏบิ ัติเพอ่ื ใหเ้ กิดนิสัยทดี่ ีในการทำงานช่างขอ้ ใดทม่ี ีความสำคญั ที่สุด ก. รู้จกั รักษาความสะอาด ข. รู้จักระมัดระวงั เครื่องแตง่ กาย ค. มวี ินัยในการปฏบิ ัตงิ านทกุ ข้ันตอน ง. ประหยดั ค่าใชจ้ ่ายในการจดั ซื้อในการจัดหาอุปกรณ์ ข้อใดคือความหมายของงานชา่ ง ก. งานพ้ืนฐานเกยี่ วกบั การซอื้ การขาย การผลติ ข. งานพน้ื ฐานเก่ียวกับการสรา้ ง การผลิต การซอ่ ม ค. งานพืน้ ฐานเกีย่ วกับการรับเหมา การผลติ การซ่อม ง. งานพน้ื ฐานเก่ียวกบั การซ้ือ การแลกเปล่ยี น การซ่อม ขอ้ ใดเป็นงานเขยี นแบบทางสถาปัตยกรรม ก. แบบบ้าน ข. แบบไฟฟ้า ค. แบบงานโลหะ ง. แบบเครอ่ื งยนต์ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ้สู อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ฎ ในกรณที ่ีผู้ป่วยถูกไฟฟา้ ดูดและหมดสติ ใบหนา้ ซีดควรปฐมพยาบาลขน้ั แรกอยา่ งไร ก. จับชพี จรดูว่ายังเต้นอย่หู รือไม่ ข. ทำการผายปอดด้วยการเป่าลมทางปาก ค. ถอดเส้อื ผา้ ของผู้ป่วยเพอ่ื ให้หายใจสะดวก ง. สำรวจดวู ่าผูป้ ว่ ยมีบาดแผลและเลอื ดไหลหรือไม่ การปฐมพยาบาลผ้ปู ่วยประสบอุบตั ิเหตกุ ระดกู หักน้นั มปี ระโยชนม์ ากท่สี ดุ ในแงใ่ ด ก. ช่วยให้ผู้ป่วยรอดชวี ติ ทุกราย ข. ชว่ ยให้ป่วยไม่พกิ ารตลอดชวี ิต ค. ช่วยให้ผู้ปว่ ยระมดั ระวงั ตวั มากขน้ึ ง. ชว่ ยให้แพทยร์ กั ษาอาการไดง้ ่ายข้ึน การประกอบอาชพี ท่สี อดคล้องกับสาขาท่ีเรยี นมาจะส่งผลอยา่ งไร ก. ได้ผลตอบแทนสูง ข. เกิดความเบ่อื หนา่ ยต่องานไดง้ ่าย ค. เล่ือนตำแหนง่ เร็วกวา่ คนทจี่ บตา่ งสาขากัน ง. เรยี นรงู้ านไดร้ วดเร็วและงานท่ที ำมปี ระสทิ ธิภาพ การสมคั รงานดว้ ยวธิ ใี ดมีโอกาสถกู เรียกสมั ภาษณเ์ รว็ ที่สุด ก. สง่ จดหมายสมัครงาน ข. ฝากประวตั ิไว้กับบรษิ ทั จดั หางาน ค. เขา้ ไปสมัครงานกับหนว่ ยงานโดยตรง ง. สมัครผ่านเวบ็ ไซด์หางานทางอินเทอร์เน็ต การเพิม่ เติมความรู้ในอาชีพท่ีทำต้องใช้ทักษะในขอ้ ใด ก. ทักษะการจัดการ ข. ทักษะการทำงานร่วมกัน ค. ทกั ษะการแสวงหาความรู้ ง. ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
1 หนว่ ยที่ 1 เรอ่ื งความรู้เบ้อื งตน้ เก่ยี วกบั งานช่าง และการเสรมิ สร้างประสบการณอ์ าชพี ใบความร้ทู ี่ 1 เรอ่ื งความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกบั งานช่าง การดำรงชีวิตในยุคปัจจุบันทุกครอบครัวมีสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่คอยอำนวยความสะดวก ในการ ดำเนินชีวิตในแต่ละวนั โดยผู้ใช้จะต้องมีความรู้ความเข้าใจ ในการใชส้ ่ิงอำนวยความสะดวกเหล่านั้นได้อย่าง ถูกต้องและปลอดภยั เชน่ การใชแ้ ละการบำรุงรกั ษา การดัดแปลง การซ่อมแซม การประกอบและ การตดิ ตัง้ หรือการสร้าง และผลิตชิน้ งานขน้ึ มาใชเ้ อง ก็จำเป็นต้องมีทักษะทางงานชา่ ง ดงั นั้นงานชา่ งจงึ มีความสำคัญตอ่ การดำรงชีวติ ของมนุษย์ จงึ จำเป็นต้องมีความรู้เกีย่ วกบั งานชา่ งเพือ่ ท่ีจะสามารถใช้ทักษะในงานช่าง มาดแู ลรักษาเครื่องใชภ้ ายในบา้ นใหใ้ ช้งานในระยะยาวจำเปน็ ตอ้ งรจู้ กั วิธกี าร บำรุงรักษาหรอื ดัดแปลง เพอ่ื ชว่ ยประหยัดค่าใช้จา่ ย รวมทั้งเพอ่ื ใหม้ ีรูปแบบ หรือวิธีการใช้ท่แี ปลกใหมอ่ ีกดว้ ย งานช่างจงึ เขา้ มามบี ทบาทในการซอ่ มแซม ดดั แปลง หรือประดษิ ฐส์ ง่ิ ต่าง ๆ 1.ความหมาย ความสำคญั ของงานช่างพนื้ ฐาน ความหมายและความสำคัญ ช่าง หมายถงึ ผู้ชำนาญในการฝีมือ หรอื ศิลปะอยา่ งใดอยา่ งหน่งึ งานช่าง หมายถึง การทำงานของช่าง หรือสิ่งที่เกิดจากการทำงานของช่าง ผู้ที่เป็นช่างมักมีคำ ต่อท้าย เพอื่ บอกประเภทหรือสาขาของงานที่ทำ เช่น ช่างไฟฟ้า ชา่ งไม้ ชา่ งปนู ช่างเขยี นแบบ ช่างยนต์ ช่างเสรมิ สวย งานชา่ ง หมายถึง การนำความรพู้ นื้ ฐานเก่ียวกับวสั ดุ อปุ กรณ์ เครอื่ งมือ วิธีการทำงาน ตลอดจน กระบวนการทางเทคโนโลยี สิ่งแวดล้อมมาใช้ในการบำรุงรักษา ซ่อมแซม ติดตั้งเครื่องมือ เครื่องใช้ อย่าง เป็นระบบ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
2 งานช่างพื้นฐาน หมายถึง งานช่างเบื้องต้นที่ทุกคนสามารถทำไดด้ ้วยตนเอง งานช่าง พื้นฐานสว่ น ใหญ่จึงเป็นงานเกี่ยวกับงานซ่อมแซมแก้ไขสิ่งของเครื่องใช้ในบ้านที่ชำรุดเสียหายเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือสร้าง สิ่งของเครื่องใช้ง่าย ๆ ไม่ยุ่งยากสลับซับซ้อนมากนักเช่นการเดิน สายไฟฟ้าในบ้าน การเดินสายโทรศัพท์ การเปลี่ยนก๊อกน้ำ การต่อท่อประปาการซ่อมแซม โต๊ะ เก้าอี้ รั้ว กันสาด ผนังและถนนหรือทางเดินเท้า ภายในบา้ น เปน็ ตน้ 2. ประโยชน์ของงานชา่ งพ้นื ฐาน งานช่างพื้นฐานจัดเปน็ งานช่างที่เน้นหนักในด้านความเป็นอยูโ่ ดยเฉพาะ อาคารบ้านเรือน เครื่องมือ เครื่องใช้ภายในบ้าน การซ่อมแซม ดัดแปลง การบำรุงรักษา ได้อย่างถูกตอ้ งและ เหมาะสม ส่งผลให้มีอายใุ น การใช้งานยาวนานทาให้ประหยัดและเป็นการฝึกนิสัยที่ดีแก่สมาชิกใน ครอบครัว และเป็นพื้นฐานของการ ค้นพบความสามารถ ความถนดั และสนใจเพ่ือให้เกดิ การตัดสนิ ใจเลือกเรยี น ในระดับตอ่ ไป 2.1 ประโยชนข์ องงานช่างพ้นื ฐาน ประโยชน์โดยตรง ไดแ้ ก่ การประหยัดค่าใช้จ่าย ประหยัดเวลา ควบคมุ ดูแลการทำงานได้ เลือกใช้ เครอื่ งมอื ได้ถูกประเภทและปลอดภัย ซ่อมแซมได้ดว้ ยตนเอง ยืดอายกุ ารใช้งานของเครอ่ื งมอื เครือ่ งใช้ ประโยชน์โดยอ้อม ได้แก่ การใช้เวลาว่างใหเ้ กดิ ประโยชน์ เกิดความสนุกสนานเพลดิ เพลิน เกิด ความรู้ความชำนาญ เป็นพื้นฐานและแนวทางศึกษาต่อหรือประกอบอาชีพ เสริมสร้างลักษณะนิสัยท่ีดีให้แก่ ตนเอง รู้จักวิธีการทำงานที่ถูกวธิ ีและมปี ระสิทธิภาพ ทำให้ชีวิตสมดุลเน่ืองจากชว่ ยผ่อนคลายความตงึ เครียด ทำให้เกิดความสมดลุ ด้าน ร่างกายและจติ ใจ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
3 2.2 ประโยชน์งานช่างต่อการดำรงชีวิต มดี ังนี้ 2.2.1ช่วยให้เกดิ การพฒั นาความรพู้ น้ื ฐานและทักษะทางงานชา่ ง เพอื่ เปน็ แนวทางในการ ศึกษาตอ่ หรอื ประกอบอาชีพ เชน่ ช่างไม้ ชา่ งปนู ช่างไฟฟ้า ช่างเชือ่ มโลหะ เป็นตน้ 2.2.2 ช่วยส่งเสริมใหเ้ กิดการประดิษฐ์คิดค้นนวตั กรรมและการปรับปรุง ซ่อมแซม ดัดแปลง แกไ้ ขของเก่าให้ใช้งานได้ เปน็ การประหยดั คา่ ใช้จ่ายในครอบครวั ได้เปน็ อยา่ งดี 2.2.3 ช่วยสง่ เสรมิ ให้เกิดการทำงานรว่ มกนั เปน็ หมู่ มีความรับผดิ ชอบในหน้าท่ีขณะปฏบิ ัติงาน ด้วยความคลอ่ งตัวและมที ศั นคติทดี่ ีต่ออาชพี ชา่ ง 2.2.4 ชว่ ยสง่ เสรมิ ส่ิงแวดล้อม โดยการแปรสภาพสงิ่ ของทีไ่ มใ่ ช้ประโยชน์แล้วนำมาสร้างสรรค์ เป็นสงิ่ ของใหม่ ๆ 2.2.5 มสี ่วนชว่ ยสง่ เสรมิ คุณธรรมจริยธรรม โดยเฉพาะการปลกู ฝังให้เปน็ ผูม้ คี วามอดทน ขยนั ขันแข็ง มีความซือ่ สัตย์สจุ รติ เปน็ ตวั อยา่ งที่ดีของสงั คมตอ่ ไป เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
4 ใบงานท่ี 1 ความรู้เบอื้ งต้นเกีย่ วกับงานช่าง คำช้แี จง : ให้นกั เรยี นตอบคำถามต่อไปน้ีใหส้ มบูรณท์ ีส่ ุด จงบอกความหมายของงานชา่ งพน้ื ฐาน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. จงอธิบายประโยชน์ในทางตรงและทางออ้ มของงานช่างพน้ื ฐาน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. จงอธบิ ายประโยชน์ของงานช่างต่อการดำรงชีวติ ของมนษุ ย์ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. จงยกตวั อย่างงานช่างท่ีนกั เรียนไดพ้ บเหน็ ในชมุ ชน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ใบความรู้ที่ 2 ลกั ษณะของงานช่าง 5 งานชา่ งจำแนกตามลักษณะงานได้ดังนี้ 1.งานเขียนแบบ เป็นการถา่ ยทอดจินตนาการ ความคดิ สร้างสรรค์ ของวศิ วกรหรอื นักออกแบบ ให้ ออกมาเปน็ รูปเปน็ รา่ งบนกระดาษ รปู ร่างท่ีเกิดขึน้ จากการลากเสน้ หลาย ๆ อย่าง เช่น เสน้ ด่ิง เส้นโค้ง เส้น เอียง เส้นนอน มาประกอบกนั เกิดเปน็ รปู ร่างเรยี กว่า แบบ หรอื แบบงาน สามารถนำไปสรา้ งผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ส่งิ ของอุปกรณ์ เครื่องมอื เครื่องใช้ เครื่องจักรต่าง ๆ เป็นตน้ งานเขียนแบบสามารถแบ่งไดด้ งั น้ี 1. เขยี นแบบเคร่ืองกล 2. เขยี นแบบงานโยธา และกอ่ สร้าง 3. เขียนแบบไฟฟา้ 4. เขียนแบบงานสถาปัตยกรรม 5. เขยี นแบบงานเฟอนเิ จอร์ 6. เขียนแบบงานอเิ ลคทรอนกิ ส์ 7. เขยี นแบบโครงสร้างงานเหลก็ 8. เขยี นแบบงานท่ออุตสาหกรรม งานเขยี นแบบ เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ้สู อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
6 2. งานไฟฟ้า ชีวิตประจำวันของมนุษย์ จะเกี่ยวข้องกับของใช้ที่เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้า เพราะ เครือ่ งใชไ้ ฟฟา้ ใหค้ วามสะดวก ความสุขสบาย อยา่ งไรกต็ าม หากใชไ้ ม่เปน็ หรอื ใช้ไม่ถกู ตอ้ ง กย็ ่อมมีโทษเชน่ กนั การใช้จึงต้องคำนึงถึงเรื่องความปลอดภัย ความประหยัดและอายุการใช้งาน งานไฟฟ้าที่เป็นงานที่ต้องใช้ ความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ของการนำเอาพลังงานไฟฟ้ามาใช้ ในลักษณะของการเปลี่ยนเป็นรูปอื่น ๆ เช่น แสงสว่าง ความร้อน พลังงานกล งานไฟฟ้าในงานช่างพืน้ ฐาน สามารถปฏิบัตไิ ด้ทั้งชายและหญิง เพราะ เป็นงานทเ่ี กี่ยวขอ้ งกบั ชีวติ ประจำวนั ซึง่ จะตอ้ งรู้จักเครอ่ื งมอื เคร่ืองใช้ วิธใี ช้ การเก็บบำรงุ รกั ษา ตลอดจนวัสดุ อปุ กรณ์ สามารถจัดหาและนำมาใช้ได้อย่างประหยดั และปลอดภยั งานไฟฟ้า ลกั ษณะของงานทที่ ำ ทำงานทางเทคนิคภายใต้การแนะนำ และการควบคุมของวิศวกรไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้ ทฤษฎี อิเล็กทรอนิกส์หลักของวงจรไฟฟ้า วิธีการทดสอบ ไฟฟ้า คณิตศาสตร์ทางวิศวกรรมและวิชาการท่ี เกี่ยวข้องกันมาใช้ในการผลิตการ ก่อสร้าง การติดตั้ง การทดสอบ การใช้ และการบำรุงรักษา การ พัฒนา การแก้ไข เปลี่ยนแปลง การซ่อมระบบอิเล็กทรอนิกส์ อุปกรณ์ และ ส่วนประกอบต่างๆทำงาน ติดตั้ง ซ่อมบำรุง ควบคุมการทำงานของระบบไฟฟ้า เครื่องใช้ไฟฟ้า หม้อแปลงไฟฟ้า เครื่องกลไฟฟ้า เครื่อง ทำความเย็น และเคร่อื งปรบั อากาศภายในอาคาร และในงานอตุ สาหกรรมช่างเทคนิคไฟฟ้าจะปฏิบัติงานใน ลักษณะผู้ควบคุมงาน ผู้ช่วยวิศวกร ในการออกแบบ เขียนแบบติดตั้งและซ่อมบำรุงระบบไฟฟ้าแสง สว่าง ระบบไฟฟ้าทั้งภายในและ ภายนอกอาคาร ระบบไฟฟ้าในงานอุตสาหกรรม อาจควบคุมช่างและ คนงานที่ทำงานเก่ยี วกับการสร้าง การตดิ ตั้ง และการซ่อมระบบหรืออปุ กรณ์ไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนิกส์ เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชีพ 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
7 ชา่ งเทคนคิ ไฟฟา้ มีหน้าที่รบั ผดิ ชอบงาน ดังนี้ 1. ปรบั แต่งควบคมุ และตรวจเชค็ เครือ่ งควบคุมไฟฟา้ กระแสสลับ เช่น ชุดควบคมุ มอเตอร์ โดยคอนแทค เตอร์และชดุ ควบคมุ อินเวนเตอรแ์ บบต่างๆ เป็นต้น 2. เดนิ สายไฟฟ้าระบบจ่ายพลังงาน และควบคมุ เครอ่ื งจกั รในโรงงาน 3. ตรวจเช็ค ซอ่ มแซม และติดต้งั เครอ่ื งจกั ร ทางไฟฟ้า เช่น หม้อแปลงไฟฟา้ มอเตอร์ไฟฟ้า อุปกรณ์ ตรวจเช็ค และอปุ กรณค์ วบคุมการทำงานในกระบวนการผลิตของงานอุตสาหกรรม 4. ซอ่ มแซมและบำรุงรักษาเครื่องมอื เคร่ืองใชท้ างอเิ ล็กทรอนกิ ส์ เช่น เคร่ืองมอื วดั กระแส เครอ่ื งมอื วดั แรงดัน เครื่องมือวัดความต้านทาน เปน็ ต้น 5. ปฏบิ ัติงานอืน่ ๆ ท่เี กย่ี วขอ้ งหรอื ไดร้ ับมอบหมาย คณุ สมบัติของชา่ งเทคนคิ ไฟฟา้ - สำเรจ็ การศึกษาระดบั มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 หรอื เทียบเท่า หรอื ระดับประกาศนียบัตรวชิ าชีพ (ปวช.) - ทำงานในระดับชา่ งฝีมือ หรอื ระดับประกาศนยี บตั รวิชาชพี ชนั้ สงู (ปวส.) ทำงานในระดบั ชา่ งเทคนคิ - มรี า่ งกายแขง็ แรง ไม่เป็นโรคท่เี ปน็ อปุ สรรคต่องานอาชพี - มีความอดทน ขยนั หมัน่ เพียร สามารถทำงานกลางแจ้ง - มีความคิดริเร่มิ สร้างสรรค์ ชอบการคดิ คำนวณ มีความละเอยี ดรอบคอบ - มีความเป็นผนู้ ำ และมีมนุษย์สมั พนั ธท์ ด่ี ี - มีความมน่ั ใจในตนเองสามารถแกไ้ ขปัญหาเฉพาะหนา้ ได้ งานไฟฟ้า เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
8 3. งานช่างยนต์ เป็นงานที่ต้องอาศัยความรู้ ความสามารถในการซ่อมแซมและบำรุงรักษายานยนต์ ดังนั้น จึงต้องมีการเรียนรู้ในเรื่องของเครื่องยนต์เป็นหลัก ในปัจจุบันยานยนต์ที่นิยมใช้ได้แก่ รถยนต์ รถจักรยานยนต์ ซ่งึ จะมีค่าใชจ้ า่ ยในการใช้งานและการดแู ลรกั ษามาก การยดื อายุการใช้งาน การดูแลตรวจเช็ค จะช่วยลดค่าใชจ้ า่ ยและอุบัตเิ หตุจากการใช้งานของเคร่ืองยนตไ์ ด้ งานช่างยนต์ ลกั ษณะงานทที่ ำ 1. ทำหน้าทีซ่ ่อม หรอื ฟิตเครือ่ งยนต์ โดยสอบถามอาการจากลกู ค้า แลว้ ตรวจสอบ วเิ คราะหอ์ าการ ขอ้ ขัดขอ้ ง โดยอาศัยหรอื ใช้เคร่อื งมอื ในการตรวจสอบ 2. กำหนดข้นั ตอนการซอ่ ม ศึกษาคู่มือการซ่อมยางรถด้วยแมแ่ รงหรอื ไฮโดรลกิ ถอดช้ินสว่ นออกมาซ่อม เช่น เคร่อื งยนต์ ระบบรองรบั น้ำหนัก ระบบสง่ ถ่ายกำลงั ระบบไฟฟา้ รื้อชนิ้ ส่วนออกมาซอ่ มหรอื เปลี่ยนอะไหล่ เช่น ลกู สบู กา้ นสบู เกียร์ วาลว์ ลูกปน้ื คาบูเรเตอร์ เยนเนอเรเตอร์ พัดลม เบรค โช๊คอพั 3. ตงั้ ศนู ย์ล้อแก้ไขข้อขดั ขอ้ ง วงจรไฟฟา้ หรืองานบรกิ ารรถยนต์ เปล่ียนหวั เทยี นทองขาว เตมิ น้ำ กลั่น เติมนำ้ มนั เครือ่ ง นำ้ มันเกยี ร์ 4. บรกิ ารไสก้ รองอากาศ การลองเคร่ืองยนต์ อาจใช้เคร่อื งกลงึ เครือ่ งเจียร์ เครอื่ งเจาะ เครื่อง ซอ่ ม เคร่ืองเช่อื ม และบดั กรี ฯลฯ 5. ซอ่ มหรอื ให้บรกิ าร และซอ่ มรถโดยสาร รถสินคา้ รถบรรทุก และยานยนต์อนื่ ๆ 6. ตรวจยานพาหนะท่เี สีย เพอื่ ให้ทราบถึงลกั ษณะและส่งิ ท่เี สยี ถอดชนิ้ ส่วนตา่ งๆ ออก เชน่ ระบบจุด ระเบิด เคร่ืองกำเนิดไฟฟา้ กระปุกเฟือง พวงมาลยั กระปุกเกยี ร์ เปล่ียนสว่ นทเี่ สยี เปล่ียนผ้าเบรค เปลี่ยน บซุ๊ และสว่ นประกอบพวงมาลยั 7. ทำงานอนื่ ๆ ทีเ่ กย่ี วกบั การซอ่ ม เปลยี่ นนำ้ มนั เคร่ืองยนต์ และระบบสง่ ถา่ ยกำลงั หลอ่ ลืน่ ตามข้อต่างๆ ขันชิน้ สว่ นที่หลวมใหแ้ นน่ ซึง่ คนทำงานต้องเป็นคนสงู้ านละเอียด มคี วามจำดใี นการถอดประกอบเคร่ืองยนตไ์ ดค้ รบ ทุกชนิ้ หลงั จากทำการแก้ไขปรบั เปลย่ี นชิ้นสว่ นอะไหล่ เครื่องยนตแ์ ลว้ ลักษณะงานเป็นงานท่ีหนัก ต้องใชแ้ รงมาก จงึ ตอ้ งใชเ้ ครือ่ งมือตา่ งๆ เขา้ ชว่ ยในการซอ่ มแซม โดยเฉพาะรถยนต์ รถบรรทกุ ชา่ งจะต้องเป็นผ้มู ีประสบการณ์ ความรู้ เก่ยี วกบั เครื่องยนต์ ในการซ่อมแซมเป็นอยา่ งดี มคี ุณธรรม ความรบั ผิดชอบต่องานสูง เนน้ ทีค่ วามปลอดภัยในการ ทำงาน ทง้ั ตนเองและผู้ใช้บรกิ าร 8. ปรับและทำงานอืน่ ๆ ที่เก่ียวกับการทำใหย้ านพาหนะคงอยใู่ นสภาพที่ดี อาจเช่อื มประสาน และบัดกรี 9. ให้คำแนะนำเบ้อื งต้นตอ่ ลูกค้าท่มี าใชบ้ ริการ ในการดูแลรักษารถยนต์ให้อยู่ในสภาพดี เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
9 4. งานโลหะ งานโลหะเป็นงานที่ต้องอาศัยทักษะ แรงกาย ความอดทน ความประณีตและบางครั้ง ตอ้ งใช้ เทคนคิ วธิ ีการ และประสบการณ์ในการทำงานค่อนขา้ งสงู ผลงานจงึ จะมีคุณภาพและมีความปลอดภัย ในการทำงานส่วนประกอบของอาคารบ้านเรือน อุปกรณ์เครื่องใช้ภายในบ้านหลายชนิด ทำด้วยโลหะ หรือ โลหะเป็นส่วนประกอบ เช่น รางน้ำ ลูกกรง ประตู หม้อ กระทะ ถังน้ำ เครื่องเรือน เป็นต้น เครื่องใช้แต่ละ อย่างใชโ้ ลหะต่าง ๆ กัน เช่น ทองแดง ทองเหลอื ง เหลก็ อะลมู เิ นียม มีรูปแบบต่าง ๆ กนั ตามลักษณะของการ ใช้งาน เคร่ืองใชโ้ ลหะทุกอย่าง เม่อื ใช้นานวันยอ่ มมีการชำรุดเสียหายต้องบำรุงรกั ษา เพอื่ ให้ใช้งานต่อไปได้อีก งานชา่ งโลหะบางชนดิ เช่น งานช่างโลหะแผน่ สามารถนำมาสร้างสรรค์เป็นเครื่องใช้เครอ่ื งตกแต่งภายในบ้าน ได้ งานโลหะ งานโลหะ สามารถ จำแนกได้ 6 ประเภท ดังนี้ 1. งานโลหะแผน่ เช่น แผน่ มงุ หลังคา เฟอร์นเิ จอรต์ า่ งตู้เก็บของๆโต๊ะทำงานเป็นตน้ 2. งานเคาะข้นึ รูปโลหะ เชน่ ตัวถังรถยนต์ ตวั ถังจักรยานยนต์ เปน็ ต้น 3. งานเหล็กดัดขนึ้ รปู เชน่ โครงหลงั คา เหลก็ ดัดประตหู นา้ ต่าง เปน็ ตน้ 4. งานเช่อื มโลหะ เชน่ เช่อื มโลหะด้วยไฟฟา้ เชื่อมโลหะด้วยแกส๊ เป็นต้น 5. งานหล่อโลหะ เชน่ แมพ่ ิมพง์ านต่าง ๆ ชิ้นส่วนเครอ่ื งจักร เครื่องมือเคร่อื งใชต้ า่ ง ๆ เปน็ ต้น 6. งานผลิตภัณฑ์อะลมู เิ นยี มเชน่ โครงฝ้าเพดาน วงกบประตหู น้าตา่ ง มุ้งลวด เปน็ ตน้ เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
10 5. งานประปา ระบบประปาและระบบการระบายน้ำเสียในอาการบ้านเรือน เป็นสิ่งจำเป็นอย่างย่ิง สำหรับชีวิตประจำวัน ระบบประปาและระบบการระบายน้ำโสโครกที่มีประสิทธิภาพมีผลต่อสุขภาพและ อนามัยของผู้อาศัย งานประปาจึงมีความสำคัญและเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับการวัด การตัดต่อท่อ ข้อท่อ มี ความสามารถในการซ่อมแซม แกไ้ ขปัญหาทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ ในระบบประปาและระบบการระบายนำ้ ตา่ ง ๆ งานประปา ลกั ษณะการต่อระบบทอ่ นำ้ ประปา จะมีการตอ่ 2 แบบ คอื 1. การตอ่ แบบฝงั ทอ่ ใต้ดนิ หรือใตพ้ นื้ ผนังอาคาร เป็นแบบถาวร ยากต่อการซอ่ มแซมต่อเติม 2. การตอ่ แบบไม่ไดฝ้ งั ทอ่ น้ำ ซึ่งแบบนตี้ อ้ งวางแนวทอ่ ใหเ้ หมาะสม เพือ่ ปอ้ งกันไม่ให้มแี รงมากระทบ ทอ่ นำ้ ให้แตกได้ เป็นการต่อแบบช่ัวคราว สามารถต่อเพม่ิ เติมหรือขยายในภายหลงั ได้งา่ ย เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
11 6. งานไม้ งานไมเ้ ปน็ งานชา่ งทใ่ี ชฝ้ มี ือและความคิดสร้างสรรค์ ช่างไม้ตอ้ งมคี วามอดทน ขยนั มีความ รบั ผิดชอบสูง สามารถนำทรพั ยากรธรรมชาติทเ่ี ป็นไมม้ าประดิษฐ์ส่งิ ของตา่ ง ๆ ไดอ้ ย่างเหมาะสมท้ังนจ้ี ะตอ้ งมี ทักษะในการใชเ้ คร่อื งมือและวสั ดุ จงึ จะสามารถปฏบิ ัตไิ ด้ทั้งชายและหญิง เชน่ การซ่อมบำรุงรกั ษา เฟอร์นเิ จอร์หรือสว่ นประกอบของอาคารบา้ นเรอื น เปน็ ตน้ งานไม้ งานไม้ จำแนก ตามลักษณะงานได้ 3 ประเภท ดังน้ี 1. งานไม้ก่อสรา้ ง เชน่ งานไม้ก่อสรา้ งอาคารบา้ นเรือนตา่ ง ๆ งานไม้ท่ัวไป 2. งานไม้ครภุ ัณฑ์ประเภทเฟอรน์ ิเจอร์ และตกแต่งภายใน เชน่ ตู้ เตียง โต๊ะ เก้าอี้ เคานเ์ ตอรเ์ ปน็ ต้น 3. งานไมแ้ กะสลักเปน็ งานไมท้ ีต่ อ้ งใช้ความประณีตดว้ ยการแกะสลกั เชน่ ประตู หน้าตา่ ง ภาพ ประดบั ผนังเป็นตน้ เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
12 7. งานปูน เปน็ งานหลกั ในงานกอ่ สรา้ ง อาคารสมัยก่อน งานกอ่ สร้างจะใชไ้ มเ้ ป็นหลัก ปจั จุบันไมม้ ี จำนวนน้อย ราคาสงู นอกจากนีย้ งั ช่วยในการต่อเตมิ ซ่อมแซมสิง่ ก่อสรา้ ง เหมาะสำหรับงานทไี่ ม่ใหญ่นกั เชน่ การก่ออิฐ ทำขอบไม้ การเทปูนทางเดนิ เปน็ ต้น งานปนู งานปนู จำแนกตามลกั ษณะของงานได้ 4 ประเภท ดงั นี้ 1. งานปูนโครงสรา้ ง เป็นส่วนทใี่ ช้รองรับน้ำหนักของอาคารเชน่ ฐานราก เสา คาน ตง พ้นื เป็นตน้ 2. งานปนู ประณตี เป็นงานละเอยี ดใช้ในการตกแตง่ ทำลวดลายต่าง ๆ เช่น งานทำบวั งานทำลวดลาย เป็นต้น 3. งานปูนเฟอร์นิเจอร์ เชน่ โต๊ะ เกา้ อี้ ม้านั่ง หินขดั เปน็ ตน้ 4. งานปูนสุขภัณฑ์ เชน่ งานปูกระเบือ้ งหอ้ งนำ้ ห้องครวั และงานระบบท่อน้ำ เป็นตน้ เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
13 8. งานสี สเี ป็นงานข้นั สุดท้ายของงานชา่ งหลายแขนง เช่น งานไม้ งานปนู และงานโลหะ เป็นตน้ เพือ่ ตกแต่งงานท่สี ำเร็จแลว้ ใหด้ ูเรียบร้อยสวยงาม และยงั ช่วยใหง้ านแต่ละช้ินมคี วามคงทนถาวรยิ่งขึ้น ยดื อายกุ าร ใชง้ านให้ยาวนาน งานสมี ีหลักวิธีการของเครือ่ งมือเคร่อื งใช้ และ วัสดุท่ีตอ้ งศึกษาจึงจะสามารถทำงานไดอ้ ย่าง มปี ระสิทธภิ าพ เปน็ งานที่ทำได้ทงั้ ชายและหญิง งานสี งานสแี บง่ ออกได้ 2 ประเภท ดงั นี้ 1. งานทาสีปิดลายไม้ เช่นการทาสีหรือวัสดอุ ืน่ แล้วมองไม่เหน็ ลายไม้ 2. งานเคลอื บผวิ โชว์ลายไม้ เช่น การทาแลกเกอร์ เชลแล็ก ยูริเทน เมื่อทาแลว้ สามารถมองเหน็ ลายไม้ สนี ำ้ อะครลี กิ เหมาะสำหรับใชท้ าภายในอาคาร ในส่วนท่ีเเปน็ พ้ืนผวิ ฉาบปนู อิฐ คอนกรีต ไฟเบอรซ์ เี มนต์ เป็นตน้ โดยสีนำ้ อครลี ิกจากแต่ละบรษิ ัทจะมคี ณุ ภาพของเน้อื สแี ตกตา่ งกันไป ซึง่ สามารถจำแนกได้ดังน้ี - สีน้ำอะครีลิคแท้ 100 % ใชท้ าภายในเท่านน้ั นอกเสยี จากจะมีการผสมสารบางตวั ในการยึดเกาะและทนทานต่อสภาวะอากาศต่าง ๆ ได้ เช่น สีนำ้ อะครีลิกแท้ TM 100% เนื้อสจี ะใหฟ้ ลิ ์มสีก่งึ เงา เนือ้ สเี รียบเนยี นไม่สะท้อนแสง ลดการยึดเกาะของฝนุ่ สี นำ้ อะครลิ ิกเรซนิ 100 % ใหส้ ีทำความสะอาดตัวเองได้ด้วยการชะล้าง และลดการก่อตัวของคราบสกปรกบนผนังจาก น้ำฝน การยึดเกาะของสีดี ไมล่ อกร่อน สนี ำ้ อะครีลกิ ผลติ จากสารอีลาสโตเมอรคิ อคริลิก 100 % ใหฟ้ ิลม์ สที ี่ยดื หยนุ่ เหมาะสำหรับการปกปดิ พื้นผิว แตกลายงา ปอ้ งกนั การกดั กร่อนของผวิ คอนกรีต และโครงสร้างของเหล็กภายในได้ - สนี ้ำอะครีลิกทม่ี ีฟลิ ม์ สีมีประกาย (Shimmering Emulsion) โดยจะให้ลักษณะสเี ป็นประกายเห็นไดช้ ัดแตกตา่ งจากสีทว่ั ไป เหมาะสำหรบั ไลฟ์สไตลข์ องคนรนุ่ ใหมท่ ี่ต้องการความ แตกต่างของสสี นั - สีนำ้ อครีลกิ ผสมสารเทฟลอ่ น ซึ่งจะมปี ระสิทธิภาพในการเคลือบและปอ้ งกนั พน้ื ผิวใหป้ ราศจากฝ่นุ ผง หรือสิง่ สกปรก ปลอดภายจากความช้นื โดยท้ังนี้ สีนำ้ อะครีลิกทุกตวั ในปัจจบุ ันมีการมงุ่ เนน้ ในเรื่องของการเชด็ ทำความสะอาดได้ง่าย ปอ้ งกนั การเกดิ ตะใคร่ น้ำและเชอ้ื รา ทนทานตอ่ ความเป็นด่างของพ้นื ผวิ ได้ดี ท่ีสำคญั ปราศจากสารปรอท สารตะก่วั ใหค้ วามปลอดภายแก้ ผอู้ ยอู่ าศยั เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
สีน้ำมัน 14 เปน็ สที ่ใี ชส้ ำหรบั ทาภายในและภายนอกในส่วนทเ่ี ป็นงานไม้ งานโลหะ และงานทัว่ ไปที่ตอ้ งการความ คงทนเปน็ พเิ ศษ เช่นประตหู น้าต่าง เฟอร์นิเจอร์ ฯลฯ โดยท่วั ไปผลิตจากสารเรซนิ ที่แต่ละแบรนดจ์ ะมีสตู ร ผสมท่ีแตกตา่ งกนั ไป เน้อื สีจะให้ความงามมากกว่าเนือสแี บบอะครลี ิกและไมม่ ีการผสมสารปรอท สารตะกั่ว ใน เนอื้ สี ให้ความปลอดภายในการนำไปใช้ สำหรับในปัจจบุ ัน มหี ลากหลายทางเลือกในการใขส้ ีให้เมาะกับารปู แบบการตกแตง่ ต่าง ๆ จงึ มบี รษิ ัท สหี ลายแหง่ ทม่ี ีศนู ยใ์ นการผสมสตี ามความต้องการของลกู ค้า ซง่ึ สามารถใหผ้ สมสตี ามสั่งได้ต้งั แต่ขนาดควอทซ์ และขนาดเปน็ แกลลอน ตามขนาดพื้นที่ทีต่ ้องการนำไปใช้ ดังนั้นจงึ ควรศึกษาถงึ ขนาดพ้ืนทใี่ หเ้ รยี บรอ้ ยก่อนส่ัง การผสมสีในทกุ ครั้ง เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
ใบงานท่ี 2 15 ลกั ษณะของงานช่าง คำชี้แจง : ใหน้ ักเรียนตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี ห้สมบูรณท์ ีส่ ุด จงอธบิ ายลักษณะของงานชา่ งพน้ื ฐาน ซึ่งจำแนกได้ตามลักษณะงานดงั น้ี 1.1 ชา่ งเขียนแบบ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 1.2 ช่างไฟฟ้า .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 1.3 ชา่ งยนต์ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 1.4 ช่างโลหะ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 1.5 ชา่ งไม้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. งานชา่ งใดบ้างท่ีนักเรียนนำไปใชใ้ นชวี ิตประจำวนั พรอ้ มท้ังอธบิ ายลักษณะการนำไปใช้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
ใบความรู้ท่ี 3 ความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงาน 16 ความปลอดภัยในการปฏบิ ตั งิ าน การปฏิบัติงาน สิ่งสำคัญประการหนึ่งทีต่ ้องคำนึงถึงคือ ความปลอดภัย เพราะหากเกิดอันตรายจาก การปฏิบัตงิ าน ผลเสยี ทเี่ กดิ ขนึ้ อาจจะนำความเดอื นรอ้ นทงั้ ต่อตนเองหรอื ต่อผ้อู น่ื บางครั้งหากเกิดความรุนแรง ความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจถึงทุพพลภาพ หรือ ถึงแก่ชีวิตฉะนั้นผู้ปฏิบัติงานควรให้ความสำคัญและ คำนึงถึง ดงั คำทีว่ า่ “ปลอดภัยไวก้ อ่ น” ความปลอดภยั (Safety) หมายถงึ สภาวะทปี่ ราศจากอุบัตเิ หตุในโรงงาน หรอื สภาวะท่ปี ลอดภยั จาก ความเจ็บปวด การบาดเจ็บ เจ็บป่วย ทรัพย์สินเสยี หาร และ ความสูญเสยี เนื่องจากกระบวนการผลซึ่งการจะ รวมถึงการป้องกันไม่ให้เกิดอบุ ัติเหตุในโรงาน และการดำเนินการใหส้ ูญเสียน้อยทส่ี ุดเม่อื เกิดอบุ ตั เิ หตุขึน้ ความปลอดภัยในการทำงาน คือ สภาพที่ปลอดภัยจากอุบัติภัยต่าง ๆ อันจะเกิดแก่ร่างกาย ชีวิต หรือทรพั ยส์ ินในขณะท่ีปฏิบัติงาน ซึ่งกค็ อื สภาพการทำงานทีถ่ กู ตอ้ งโดยปราศจาก \"อุบตั ิเหต\"ุ ในการทำงาน สาเหตุท่ีทำให้เกิดอนั ตรายจากการทำงาน หลกั ใหญ่ของสาเหตุท่ีทำใหเ้ กดิ อันตรายจากการทำงาน สามารถแบง่ ออกได้ 3 ประการ ดงั นี้ -เกดิ จากผปู้ ฏิบตั เิ อง มจี ำนวนสูงที่สดุ คือ 88% ของการเกดิ อุบัตเิ หตุทุกคร้งั เช่น การแต่งกายของ ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านไมร่ ดั กมุ ชายเสอ้ื รุ่มร่าม สวมใสเ่ ครอ่ื งประดับ ร่างกายของผู้ปฏิบัตงิ านไม่ปกติ มคี วามเครียด อ่อนเพลยี เจ็บป่วย -เกดิ จากเคร่ืองมือ วัสดุอุปกรณ์ มจี ำนวนเพียง 10% ของการเกดิ อบุ ตั เิ หตุทุกครั้ง เช่น เครื่องมือ หรอื เคร่ืองจักรทใ่ี ชม้ ีสภาพไม่พรอ้ มจะใชง้ าน ชำรุด หรอื อุปกรณบ์ างอย่างหมดอายุ -เกิดจากธรรมชาติ มีจำนวนเพียง 2 % เป็นสาเหตุที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ นอกเหนือการควบคุมได้ เชน่ พายุ นำ้ ท่วม ฟ้าผ่า เปน็ ตน้ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
17 .แนวทางในการปฏบิ ัติงานเพอ่ื ใหเ้ กิดความปลอดภยั 1. มีสติ ในการปฏบิ ตั งิ านต้องมสี ตริ ะลกึ ไวเ้ สมอวา่ คิดก่อนทำและปลอดภยั ไว้กอ่ น 2. ต้องสะอาด โตะ๊ บรเิ วณท่ีปฏิบัตงิ านจะตอ้ งสะอาด 3. เปน็ สัดสว่ น เกบ็ เครอ่ื งมือ วัสดุ อุปกรณ์ ให้เป็นสดั ส่วนเพอ่ื สะดวกในการหยบิ ใช้งาน 4. ตดั กระแสไฟฟา้ ปอ้ งกันอันตราย หากปฏบิ ัตงิ านไฟฟ้า ควรตดั กระแสไฟฟา้ ให้เรยี บร้อย เพ่อื ปอ้ งกนั อนั ตราย 5. ตอ่ สายดิน อุปกรณ์ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ จะต้องมกี ารตอ่ สายดินเพ่ือป้องกันไฟรว่ั 6. อย่านำเครอ่ื งมือทม่ี คี มใส่กระเป๋าเสอ้ื หรอื กางเกงขณะปฏบิ ตั งิ าน 7. อยา่ ใช้ไขควงแทนสว่ิ หรอื สกัด 8. อย่าใช้คอ้ นหรือตะไบที่มดี า้ มหลวมหรือแตก และ อย่าใช้ตะไบแทนคอ้ น 9. ก่อนและหลังปฏบิ ตั ิงานควรตรวจสภาพเคร่อื งมืออปุ กรณ์ และทำความสะอาดทุกคร้ัง .การป้องกันอบุ ัติเหตุ อุบตั เิ หตุเกดิ ข้นึ ไดท้ ุกเวลา วธิ กี ารทดี่ ีท่ีสดุ คอื การปอ้ งกันกอ่ นทจ่ี ะเกิดข้ึนโดยการ ลดหรือป้องกันอุบัติเหตุ สามารถกระทำไดด้ ังน้ี - ตรวจสอบเคร่อื งมอื เครื่องใช้และบำรุงรกั ษาให้อยู่ในสภาพพรอ้ มใชง้ าน - มีความพรอ้ มในทกุ ๆ ด้าน ของร่างกายขณะปฏิบตั งิ าน - จดั บริเวณปฏิบัติงานให้เรียบร้อย ไมม่ สี งิ่ กดี ขวางหรือบดบังแสงสวา่ ง - ขณะปฏบิ ัตงิ านในท่ีสงู ตอ้ งมีเครอ่ื งป้องกนั เชน่ เขม็ ขัดนริ ภยั - หากปฏิบัติงานใกล้ วตั ถุไวไฟ ควรมอี ปุ กรณ์ เช่น ถังดบั เพลิงวางไวใ้ กล้ ๆ เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
หลักความปลอดภยั ในการปฏบิ ัติงาน 18 การปฏบิ ัตงิ านเราควรยึดหลัก 5 ส. อนั ไดแ้ ก่ สะสาง สะดวก สะอาด สุขลักษณะ และสรา้ งนิสยั สะสาง Seiri (เซร)ิ (ทำใหเ้ ปน็ ระเบียบ) คอื การแยกระหวา่ งของที่จำเปน็ ตอ้ งใช้กับของท่ีไม่จำเปน็ ต้องใช้ ขจัดของทไ่ี มจ่ ำเปน็ ต้องใชท้ งิ้ ไป สะดวก Seiton (เซตง) = สะดวก (วางของในที่ทีค่ วรอยู่) คอื การจดั วางของท่จี ำเป็นต้องใชใ้ หเ้ ปน็ ระเบยี บสามารถหยบิ ใชง้ านไดท้ ันที สะอาด Seiso (เซโซ) = สะอาด (ทำความสะอาด) คือการปัดกวาดเชด็ ถูสถานท่ีสง่ิ ของ อุปกรณ์ เครอื่ งมือ เครอื่ งจักร ให้สะอาดอยเู่ สมอ สุขลักษณะ Seiketsu (เซเคทซ)ึ = สภาพหมดจด สะอาดตา ถกู สุขลักษณะ (รักษาความสะอาด) คอื การ รกั ษาและปฏิบตั ิ 3ส. ได้แก่ สะสาง สะดวก และสะอาดใหด้ ีตลอดไป สร้างนิสัย Shitsuke (ซึทซเึ คะ) = การอบรม สร้างนิสัยในการปฏบิ ัติงานตามระเบียบวินยั ขอ้ บังคบั อย่าง เคร่งครัด (ฝกึ ให้เปน็ นิสยั ) คือ การรกั ษาและปฏบิ ัติ 4ส. หรือส่ิงท่ี กำหนดไว้แล้วอย่างถูกต้องจนติดเป็นนสิ ยั เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
รูปแบบของเคร่อื งหมายเพอ่ื ความปลอดภัยและการปฐมพยาบาลเบอื้ งต้นในงานชา่ ง 19 รูปแบบของเครอื่ งหมายเพอ่ื ความปลอดภัยและสีท่ใี ชแ้ บ่งเปน็ 4 ประเภท ตามจุดประสงค์ของ การแสดงความหมายตามตารางข้างลา่ ง ให้แสดงสัญลักษณภ์ าพไว้ตรงกลางของเครอ่ื งหมายโดยไม่ทบั แถบขวางสำหรับเครือ่ งหมายหา้ ม ในกรณีที่ไมม่ สี ญั ลกั ษณภ์ าพทเ่ี หมาะสมสำหรบั สอื่ ความหมายตามท่ีตอ้ งการ ใหใ้ ชเ้ ครื่องหมาย ทว่ั ไปสำหรบั เครอื่ งหมายปลอดภัยแตล่ ่ะประเภท รวมกับเครื่องหมายเสริม รปู แบบเครือ่ งหมายของความ ปลอดภัย ประเภท รูปแบบ สที ใี่ ช้ หมายเหตุ 1. เครื่องหมายหา้ ม 1) สพี ้ืน : สีขาว พ้นื ทีข่ องสแี ดงต้องมี 2. เครือ่ งหมายบงั คบั 2) สีของแถบตาม อยา่ งน้อยร้อยละ 35 ของ ขอบวงกลมและ พืน้ ที่ แถบขวาง : สีแดง 3) สขี องสัญลกั ษณ์ ภาพ : สีดำ 1) สพี น้ื : สฟี า้ พ้ืนทขี่ องสฟี ้าตอ้ งมีอย่าง 2) สีของ นอ้ ยรอ้ ยละ 50 ของพืน้ ท่ี สญั ลกั ษณ์ภาพ : สขี าว 3. เครื่องหมายนเิ ทศ 1) สีพ้นื : สเี ขียว พื้นท่ีของสีเขยี วตอ้ งมี เกี่ยวกบั ภาวะปลอดภัย 2) สีของสัญลักษณ์ อย่างน้อยร้อยละ 50 ของ ภาพ : สขี าว พื้นท่ี 4. เครอ่ื งหมายเตอื น 1) สีพ้นื : สเี หลอื ง พืน้ ท่ีของสเี หลืองต้องมี 2) สีองแถบตาม อย่างน้อยร้อยละ 50 ของ ขอบ : สีดำ พน้ื ที่ 3) สขี องสัญลักษณ์ ภาพ : สขี าว เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
20 เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
ใบงานท่ี 3 21 เรอ่ื ง ความปลอดภยั ในการปฏบิ ัติงาน คำชี้แจง : ใหน้ กั เรียนตอบคำถามต่อไปนใ้ี ห้สมบูรณ์ท่สี ุด ใหน้ ักเรยี นอธบิ ายความหมายของความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงาน และสาเหตขุ องการเกิดอบุ ัติเหตุ ...……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ให้นักเรยี น อธบิ ายหลกั การและวธิ กี ารของกจิ กรรม 5 ส ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ใหน้ ักเรียนอธบิ ายเครือ่ งหมายเพ่ือความปลอดภยั และสี ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชีพ 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
ใบความรทู้ ่ี 4 การปฐมพยาบาลเบอื้ งต้นในงานช่าง 22 การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ ในงานช่าง เมอ่ื เกิดอุบตั เิ หตขุ ้นึ ในขณะทำงานอยู่ สิง่ ทต่ี อ้ งคำนึงถึงอันดับแรก คอื การปฐมพยาบาลผู้ปว่ ยทีไ่ ดร้ ับ บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทีเ่ กดิ ขึน้ เชน่ ในกรณถี ูกของมีคมบาด ควรปฐมพยาบาลดว้ ยการห้ามเลอื ดกอ่ น หลังจาก นัน้ จึงทำความสะอาดแผลและทำแผลถ้าเปน็ แผลใหญ่ลึก โลหติ ไหลออกมามากควรนำส่งสถานีอนามัย หรือโรงพยาบาลในขณะทีเ่ ดนิ ทางควรปฐมพยาบาลผปู้ ่วยเบอ้ื งต้นดว้ ยการห้ามเลือดเพอื่ ปอ้ งกันการเสียเลอื ด มากกอ่ นที่จะถึงแพทย์ การปฐมพยาบาล (First Aid) หมายถึง การใหค้ วามช่วยเหลอื ต่อผบู้ าดเจ็บ ณ สถานที่เกิดเหตุ โดย ใชอ้ ุปกรณ์เท่าท่ีหาได้ ก่อนทจ่ี ะนำสง่ โรงพยาบาล ควรมีความรู้พอสังเขป ดงั น้ี หลกั การช่วยเหลือชีวิตยามฉกุ เฉิน สามารถกระทำได้ ดังน้ี 1. อย่าให้ผู้คนล้อมตวั ผู้ปว่ ย ให้ผู้ป่วยอยู่ในทีป่ ลอดโปรง่ มีแสงสวา่ งพอควร จะได้ทำการปฐม พยาบาลได้สะดวก 2. ใหน้ อนน่งิ ๆ ในทา่ ทถี่ ูกตอ้ ง การพยาบาล 3. คอยสงั เกตชีพจร การหายใจและอาการป่วยไว้ตลอดเวลา 4. กอ่ นนำผู้ปว่ ยไปพบแพทย์ควรได้รับการปฐมพยาบาลเรียบร้อยแลว้ 5. การเคล่ือนยา้ ยผู้ป่วยหรือนำส่งโรงพยาบาลควรปฏิบัติให้ถูกตอ้ งตามวธิ กี าร 6. ในการนำผู้ป่วยไปพบแพทยห์ รือนำสง่ โรงพยาบาลควรมีรายงานเก่ียวกับผปู้ ว่ ยและการ ปฐมพยาบาลมาก่อน เพือ่ ความสะดวกท่ีแพทยจ์ ะทำการรักษาต่อไป 7. ถ้าผปู้ ่วยอาการสาหัส อยา่ รกั ษาผปู้ ่วยด้วยตนเอง ควรปรกึ ษาแพทย์ หรอื นำส่งโรงพยาบาล โดยดว่ น การปฐมพยาบาลผู้ปว่ ยที่เกิดบาดแผล สามารถกระทำได้ ดังนี้ 1. ถ้าผู้ปว่ ยเปน็ ลมหรือหมดสติตอ้ งรบี แก้ไขใหฟ้ น้ื สู่สภาพปกติ และทำความสะอาดบาดแผล หลงั จากนน้ั จึงห้ามเลือด 2. เม่อื โลหติ หยุดไหลแลว้ ควรลา้ งแผลให้สะอาดด้วยแอลกอฮอล์ 3. ถ้าเกดิ บาดแผลเลก็ นอ้ ยเช่น แผลรอยถลอก รอยขีดขว่ นเม่อื ทำความสะอาดบาดแผลแล้วควร สย่ าแผลสดอกี ครัง้ 4. ถ้าเกิดบาดแผลฉกรรจ์ ควรปฐมพยาบาลไปพรอ้ ม ๆ กับการนำส่งโรงพยาบาล โดยเร่งดว่ น เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
23 การชว่ ยเหลือผไู้ ดร้ บั เศษวัสดุหรือสารแปลกปลอมเขา้ ตา กรณีสารพษิ เขา้ ตา ซง่ึ จะทำได้เกดิ ระคายเคือง ของเยอ่ื ตา อาจมีผลทำให้ตาบอดได้ - ล้างตาดว้ ยนำ้ สะอาดมาก ๆ นาน ๆ - ให้ผู้บาดเจบ็ นอนตะแคง เอาตาขา้ งที่ถกู สารพษิ ลงข้างลา่ ง - เปิดเปลือกตาแลว้ เทนำ้ จากหัวตามาด้านหางตา (อยา่ ใหน้ ้ำกระเด็นเขา้ อีกข้างหนงึ่ ) - ห้ามขยต้ี า ปดิ ตาดว้ ยผา้ สะอาดแล้วรีบนำส่งโรงพยาบาล การชว่ ยเหลอื ผ้บู าดเจบ็ ถูกไฟไหมห้ รอื น้ำร้อนลวก แผลไฟไหม้น้ำรอ้ นลวกคอื แผลท่ถี กู ความรอ้ นจากไฟหรือ นำ้ ร้อน เกดิ ขึน้ ใน 3 ลักษณะ -ทำลายเฉพาะหนังกำพรา้ ผิวหนังจะแดงไม่พองและหายเองได้ภายใน 2 – 3 วนั -ทำลายหนังกำพร้าหนงั แท้เกดิ บวมแดงปวดแสบปวดรอ้ น มีตุ่มพองมี น้ำเหลือง -ทำลายเนอ้ื ถึงกระดกู เกิดการทำลายเนือ้ แผลอยา่ งรุนแรง ต้องปฐมพยาบาล ดังนี้ ใชน้ ้ำแข็งหรือความเย็นประคบ ปิดแผลด้วยผา้ สะอาด หา้ มเจาะตุ่มพองและห้ามใสย่ าลงในแผล ถ้าเป็นแผลบริเวณแขนหรอื ขาให้ยกอวยั วะนนั้ ให้สงู เพื่อลดอาการบวม ถ้าแผลพพุ องแดงให้ทำความสะอาดบาดแผลเหมือนวธิ ีการทำแผล เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
24 การชว่ ยเหลือผู้บาดเจ็บทีป่ ระสบอนั ตรายจากไฟฟา้ ไดแ้ ก่ การช่วยเหลือผู้บาดเจ็บและการชว่ ยเหลอื ผู้บาดเจ็บทห่ี มดสติ ซ่ึงการปฐมพยาบาลสามารถทำไดด้ งั นี้ หากพบผู้ถูกกระแสไฟฟา้ ดดู ให้รบี ตดั กระแสไฟฟ้าทนั ที เชน่ คทั เอาท์ หรอื เตา้ เสียบ ใช้ไม้แห้งหรือฉนวนไฟฟา้ เข่ียอุปกรณ์ไฟฟา้ ใหพ้ ้นจากผู้ที่ถกู กระแสไฟฟ้าดูด หรือใช้ผ้าแหง้ เชือก ดึง ผปู้ ่วยออกจากจดุ ทเ่ี กิดเหตโุ ดยเรว็ เพือ่ ทำการปฐมพยาบาลเบอื้ งตน้ ปฐมพยาบาลข้ันต้นโดยการวางผูป้ ว่ ยให้นอนหงาย แล้วช้อนคอผู้ป่วยให้แหงนข้นึ ตรวจดูว่ามีสง่ิ อดุ ตนั ในชอ่ งปากหรอื ไม่ หากพบให้นำออกและช่วยเป่าปาก โดยใช้นิว้ ง้างปากและบีบ จมกู ของผู้ป่วย ช่วยเหลือผู้บาดเจ็บหมดสติ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
25 เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
26 ใบงานท่ี 4 เรอ่ื ง การปฐมพยาบาลเบ้อื งต้นในงานชา่ ง คำช้ีแจง : ให้นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปนใ้ี ห้สมบรู ณท์ ่สี ุด สถานการณ์ วิธีปฐมพยาบาล อบุ ตั ิเหตุ 1.เกดิ อบุ ตั เิ หตุ .......................................................................................................................................................... แบบฉุกเฉนิ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 2.เกิดบาดแผล .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 3.สง่ิ .......................................................................................................................................................... แปลกปลอม .......................................................................................................................................................... เขา้ ตา .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 4.ถูกไฟไหม้ .......................................................................................................................................................... หรอื น้ำร้อนลวก .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 5.ถกู กระแส .......................................................................................................................................................... ไฟฟ้าดดู .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 6.การชว่ ยฟ้นื .......................................................................................................................................................... คืนชีพขั้น .......................................................................................................................................................... พนื้ ฐาน (CPR) .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชีพ 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
27 ใบความรทู้ ่ี 5 การเสรมิ สร้างประสบการณอ์ าชพี . การจดั ประสบการณอ์ าชีพ มนษุ ย์เราเกิดมาต้องมีการประกอบอาชพี เพื่อการดำรงชีวิตในประจำวนั จงึ มีความจำเป็นต้องมี ประสบการณ์ในอาชพี ท่ีตนเองถนดั และมีความสนใจเพื่อเข้าสู่การประกอบอาชพี ได้อย่างมคี วามสุข นอกจากน้ี ควรมีประสบการณ์ดา้ นแรงงาน แหล่งของงาน ความรคู้ วามสามารถที่ จำเป็นและผลตอบแทนพึงได้จาก การประกอบอาชีพน้นั ๆ ประสบการณอ์ าชีพ หมายถึง การได้เห็นและไดฝ้ ึกปฏิบตั กิ ิจกรรมเก่ยี วกับอาชีพทีต่ นเองถนัด และ สนใจ เช่น การทำโครงงานอาชีพ การช่วยเหลือผู้ปกครองในการประกอบอาชีพ การศึกษา ดูงานในสถาน ประกอบการ จนมีความรู้ มีทักษะหรือมีประสบการณ์ในอาชีพนั้น ๆ การจัด ประสบการณ์อาชีพควรจะมี ความรู้ ความเขา้ ใจในเรอ่ื งตา่ ง ๆ ดงั นี้ 1.1 สถานการณ์แรงงาน จากสถานการณแ์ รงงานทัง้ ภาคเกษตร ภาคอุตสาหกรรมมีอัตรา การจ้าง งานเป็นไปตามภาวะเศรษฐกิจของประเทศและเศรษฐกิจโลก จากผลการวิจัยของกองวิจัย ตลาดแรงงาน พบวา่ แนวโน้มความตอ้ งการแรงงาน มปี ริมาณเพิม่ มากข้นึ ทกุ ปีโดยเฉพาะในภาคการผลติ ทง้ั ทางดา้ นเกษตรกรรม อตุ สาหกรรม และบริการ 1.1.1 มุมมองของบริษัท องค์กร ผู้ประกอบการ และนายจ้างต่าง ๆ ในภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ องค์กรหรือนายจ้างจะมีการควบคุมพนักงานและเร่ิมมองหาบุคลากรที่มีความสามารถสูงเพื่อพฒั นาให้เป็น ทมี งานที่มคี ณุ ภาพรองรบั การขยายกจิ การตา่ ง ๆ ในช่วงภาวะเศรษฐกิจดขี ้นึ 1.1.2 มุมมองของผู้สมัครงาน สิ่งแรกที่ผู้สมัครงานให้ความสำคัญเป็นอันดับต้น ๆ คือ และ ความก้าวหนา้ ความมั่นคงในการทำงานโดยต้องการทำงานในองค์กรหรอื หนว่ ยงานทีใ่ หญ่ เพราะมีแนวโน้มที่ จะ ไมม่ กี ารเปลีย่ นงาน 1.2 ประกาศรับ สมัครงาน ประกาศรับสมัครงานเป็นการที่หน่วยงาน หรือสถานประกอบการทั้ง ภาครัฐและเอกชนประกาศให้สาธารณชนทราบวา่ มีความประสงค์จะรับสมัครบุคคลเขา้ ทำงานในตำแหน่ง\\งาน ต่าง ๆ ส่วนมากจะประกาศผ่านสื่อต่าง ๆ ทั้งป้ายประกาศรับสมัครงาน หนังสือพิมพ์ วารสาร วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอรเ์ น็ตงานวันนัดพบแรงงาน บรษิ ทั จัดหางานรวมถึงการประกาศผ่านสยี งตามสายในหมู่บ้านและชมุ ชน เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครผู ู้สอนนายชนินทร์ แท่งทอง
28 1.3 ความรคู้ วามสามารถของตนเอง การทจี่ ะตดั สินใจสมคั รงานในตำแหน่งหนา้ ท่ใี ด หนว่ ยงาน ใดก็ตาม สิ่งสำคัญเป็นอันดบั แรกที่ต้องพิจารณา คือ ความรู้ ความสามารถและทักษะ เกี่ยวกับการทำงานใน อาชพี นั้น ๆ เช่น ความสามารถในการใชเ้ คร่ืองมอื และอุปกรณ์สำนกั งาน ความสามารถในการใช้คอมพิวเตอร์ ความสามารถในการ ใชภ้ าษาเฉพาะของอาชีพ ความสามารถ ดา้ นการประชาสัมพันธ์ รวมไปถึงความอดทน ความสมบรู ณ์ของรา่ งกาย หรอื การใชอ้ วยั วะตา่ ง ๆ เปน็ พเิ ศษ เชน่ การใช้สายตาการใชห้ ฟู งั สำหรับความรู้ความสามารถและทักษะในการทำงานรวมถงึ การใช้ภาษาสามารถปรับปรุงและพฒั นา ได้พัฒนาได้ด้วยการฝึกหัดทดลองปฏิบตั ิซ่งึ บางหน่วยงานหรือสถานประกอบการอาจมีการทดลองงานหรอื การฝกึ งานก่อนบรรจเุ ขา้ ทำงาน ดังนน้ั ก่อนทจ่ี ะสมคั รเข้าทำงานในสาขาอาชีพใดจะตอ้ งเตรียมความพร้อมใน เรอ่ื งความรคู้ วามสามารถ ทักษะอาชพี นน้ั ใหพ้ รอ้ มเพื่อสร้างโอกาส ให้กับตนเองในการทำงานท่ีชอบและถนัด มากขน้ึ 1.4 ผลตอบแทน หากเป็นการประกอบอาชีพอิสระผลตอบแทนจะอยูใ่ นรูปของรายได้ ที่อาจเป็น ค่าจ้าง เงินเดือนสวัสดิการ และผลประโยชน์อื่นๆซึ่งหน่วยงานหรือสถานประกอบการ กำหนดไว้ โดยท่ี พนักงานผู้รับจ้างจะต้องปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย โดยใช้วิชาความรู้ ทักษะ ความชำนาญตาม ตำแหน่งของงานและตามสญั ญาจา้ งก่อนตดั สินใจสมคั รงานจงึ ต้องมีข้อมูล เกีย่ วกบั รายได้หรือคา่ ตอบแทนจาก การประกอบอาชีพที่อาจคิดเป็นรายได้เฉลี่ยต่อเดือนหรือต่อปี การจัดประสบการณ์อาชีพในร ะหว่างเรียน ให้แก่นักเรียนในโรงเรียนจึงเป็น การเสริมสร้างประสบการณ์อาชพี ให้แก่เยาวชนเพ่ือเตรียมตวั เขา้ สู่อาชพี ใน อนาคตเพราะ การเตรยี มตวั ท่ีดจี ะชว่ ยใหส้ ามารถตดั สินใจเลอื ก อาชีพที่ดีและเหมาะสมกับความสามารถ ความถนัด ความสนใจของตนเอง มีความสุขในการทำงาน มีรายได้ เพียงพอต่อการเลย้ี งชวี ิตและ ครอบครวั อกี ทั้งมีคุณภาพชีวติ ทดี่ ีขึ้น ทั้งการประกอบอาชีพ อิสระและอาชพี รบั จ้าง เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
2. การเตรยี มตวั เข้าสูอ่ าชีพ 29 การเตรียมตัวเขา้ สู่อาชีพเป็นการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสูอ่ าชีพ เนื่องจากปัจจุบัน สภาพสังคม เศรษฐกิจ และตลาดแรงงานเปล่ียนแปลงไปอยา่ งมาก เพ่ือเตรยี มตวั นักเรียนสู่อาชีพในอนาคตจึงจำเป็นต้อง ฝกึ ฝนการทำงานและศกึ ษาคุณสมบตั ิท่จี ำเป็นดงั นี้ 2.1 การเตรยี มตัวเพอ่ื การหางานทำ นกั เรยี นสามารถทำให้ไดต้ ามความตอ้ งการเหมาะสมกับความรู้ ความสามารถ ของตนเองมีแนวทาง ดังน้ี 2.1.1 สำรวจตนเอง เป็นการพจิ ารณาความสนใจ ความถนดั ความรูค้ วามสามารถ และ ทกั ษะ ความชำนาญของตนเองวา่ เกีย่ วขอ้ งกบั อาชพี ที่ตนเองสนใจหรอื ไม่ ถา้ ขาดคณุ สมบัติขอ้ ใดก็ควรศกึ ษาเพ่ิมเตมิ จากการอ่านหนงั สือ เรยี นพเิ ศษ หรอื เรยี นร้ดู ้วยตนเองจากแหล่งเรยี นรูต้ ่าง ๆ เช่น หอ้ งสมดุ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ สถานประกอบการ อินเทอร์เน็ต เปน็ ต้น 2.1.2 สำรวจตลาดแรงงาน เปน็ การพจิ ารณาความต้องการของอาชพี ในลาดแรงงาน ในชว่ ง เวลา ทีต่ นเองตอ้ งการหางาน การสำรวจตลาดแรงงานอาจดไู ด้จากประกาศรบั สมัครงานใน หนงั สอื พมิ พ์ เว็บไซด์ใน อนิ เทอร์เน็ต เปน็ ต้น 2.1.3 หางานจากแหล่งงานตา่ ง ๆ เป็นการหางานจากแหลง่ ทม่ี งี านจำนวนมากให้ เลอื กในหลาย สาขาอาชีพ เช่น หนังสือพิมพ์สมัครงาน เว็บไซด์หางานและสมัครงานในอินเทอร์เน็ต เว็บไซด์ของหนว่ ยงาน บรษิ ทั หรอื องคก์ รท่ีเปดิ รบั สมัครงานเอง เปน็ ตน้ 2.2 คณุ สมบัติพื้นฐานท่ีจำเป็นของผู้ประกอบอาชีพ โดยทัว่ ไปมดี งั น้ี 2.2.1 จบการศึกษาตามทรี่ ะบุไว้ในประกาศรับสมัครงาน 2.2.2 อายขุ องผู้รบั จา้ งต้องอยใู่ นวัยแรงงาน คือ ไมน่ อ้ ยกวา่ 15 ปี 2.2.3 เพศ อาจกำหนดตามลกั ษณะของงานทที่ และหากเปน็ เพศชายตอ้ งผ่านการคัดเลอื กรับ ราชการทหารมาแล้วหรอื ได้รับการยกเว้นตามพระราชบญั ญัติรบั ราชการทหาร 2.2.4 ประสบการณ์ในการทำงานหลักฐานที่ใชป้ ระกอบคือใบรบั รองการผา่ นงาน หรือ แฟม้ สะสมผลงาน 2.2.5 มีความสามารถพเิ ศษ เช่น การใช้คอมพิวเตอร์ การพิมพ์งาน การขบั รถ การพดู และ เขียนภาษาตา่ งประเทศ 2.2.6 ต้องไม่เป็นโรคตดิ ตอ่ ร้ายแรงตามประกาศของกระทรวงสาธารณสขุ 5 โรค คือ 1. โรคเรือ้ นในระยะตดิ ต่อ หรอื ในระยะทป่ี รากฏอาการเปน็ ที่รงั เกียจของสงั คม 2. วณั โรคในระยะอนั ตราย 3. โรคเทา้ ชา้ งในระยะที่ปรากฏอาการเป็นทร่ี ังเกยี จของสังคม 4. โรคตดิ ยาเสพตดิ ใหโ้ ทษ 5. โรคพษิ สรุ าเรื้อรัง เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรบั นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
30 2.2.7 มีมนษุ ยสมั พนั ธท์ ดี่ ี 2.2.8 มีความเปน็ ผนู้ ำ 2.2.9 มคี วามขยัน มีความซอ่ื สัตย์ และมคี วามรับผดิ ชอบ 3. คณุ สมบตั ิท่ีนายจา้ งต้องการ คณุ สมบัตทิ ่ีนายจ้างต้องการ 6 ทักษะทน่ี ายจ้าง ต้องการมีดังนี้ 1. ผทู้ เ่ี ป็นนักสอ่ื สารท่ดี ี ไม่ใช่แค่พูดเก่งอย่างเดียว ตอ้ งมที กั ษะในการฟังต้องฟังอย่างตงั้ ใจเสยี กอ่ น จึงจะโต้ตอบได้อยา่ งถูกตอ้ ง ถามคำถามได้อยา่ งเหมาะสม ถ่ายทอด ความคดิ ออกไปสผู่ ู้ฟงั ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ผู้สง่ สารกับผรู้ ับสารเขา้ ใจตรงกนั ตา่ ง ๆ ไดอ้ ยา่ งอธบิ ายสิ่งชัดเจน สามารถคุยกบั คนทไ่ี ม่คนุ้ เคยไดอ้ ยา่ งไม่ เคอะเขนิ จงู ใจผูอ้ ื่นให้คล้อยตามได้ และสามารถเจรจาหรอื ต่อรองไดป้ ระสบความสำเร็จ 2. ผู้ที่ทำงานเป็นทีมมักจะเป็นคนยืดหยุ่นและประนีประนอมได้ดี จึงสามารถ เข้ากับคนได้ทุก ประเภท เปดิ กวา้ งสำหรบั ความคดิ เหน็ ของผู้อ่ืน และมีการแลกเปลี่ยนขอ้ มูล กับผอู้ ่นื อยูเ่ สมอ อีกทงั้ ยังเป็น คนซ่ือสัตย์ จริงใจ ไมเ่ อาเปรยี บผอู้ ื่น ยึดมนั่ และทำตามคำรับปากไว้ ทำใหผ้ ู้อื่นไวว้ างใจ ในขณะเดยี วกนั ก็ไว้ใจผ้อู น่ื ด้วย 3. ผู้ที่เป็นนักแก้ปัญหาตัวยง จะมองเห็นปัญหาก่อนท่ีมันจะกลายเป็นเรือ่ งใหญ่ ทั้งยังรู้จักมองดว้ ย มุมมองทแ่ี ตกตา่ ง จึงสามารถเหน็ และจัดการกับปัญหาได้กอ่ นผู้อืน่ คุณสมบัติเชน่ นี้ไม่กลัวที่จะเผชิญหน้ากับ ปญั หา จงึ ไม่เคยคดิ ปัดปญั หาไปให้ผู้อนื่ เม่ือเกดิ ความ ผิดพลาดขึน้ กเ็ รยี นรจู้ ากความผดิ พลาดของตัวเอง และ พยายามทางหนทางใหม่ ๆ ในการแก้ปญั หา อย่างไมย่ ่อท้อ 4. ผู้ที่มีความคดิ ริเริ่มคนทม่ี ีคุณสมบัตเิ ช่นนมี้ ีแนวโนม้ สงู ที่จะเปน็ ผนู้ ำ เพราะรู้ตัวเองวา่ ตอ้ งทำอะไร โดยไมต่ ้องมใี ครบอกให้ทำชอบท่ีจะคิดสรา้ งสรรค์ ชอบทดลอง ปรารถนาทจี่ ะเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ไม่เพียงเฉพาะ กบั ตวั เองเท่าน้ัน แต่ยงั เป็นตวั ตง้ั ตวั ตใี ห้ผ้อู ่ืนทำเชน่ กัน 5. ผทู้ ่ีมีทักษะในการบริหารจดั การ สามารถ วางแผนงาน และจัดลำดบั ความสำคญั ของส่ิงต่าง ๆ ได้ ดี รวู้ า่ อะไรควรทำกอ่ นอะไรควรทำทีหลงั มีความสามารถในการทำงานหลายอยา่ งในเวลาเดียวกัน และ สามารถทำงานเสร็จตรงเวลา อกี ทัง้ ยังมีความสามารถในการประสานงานกบั ผอู้ ื่นได้ดี 6. ผทู้ ่สี ามารถปรบั ตวั เขา้ กับสถานการณ์และบุคคลได้ดี เป็นคนเรียนรู้เร็ว ไม่ยดึ ติดกบั ตวั เอง พร้อม เปดิ รับความคดิ ใหม่ ๆ เสมอ จงึ ไม่กลวั ทจ่ี ะลองทำสิ่งทแ่ี ตกต่าง สามารถจดั การกับความเปลี่ยนแปลงไดด้ ี เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
31 4. ทกั ษะท่จี ำเปน็ ตอ่ การประกอบอาชพี 4.1 ทกั ษะกระบวนการฺทำงาน คือ การลงมือทำงานด้วยตนเอง โดยมงุ่ เนน้ ในการฝกึ วิธีทำงานอย่าง สม่ำเสมอ ทั้งการทำงานเป็นรายบุคคล และการทำงานเป็นกลุ่ม ซึ่งสามารถทำงาน ได้บรรลุตามเป้าหมาย โดยกระบวนการทำงาน มขี ้นั ตอนต้ังแต่ การวเิ คราะห์งาน การวางแผน การทำงาน การปฏิบตั ิงาน และการ ประเมนิ ผลการทำงาน ดังนี้ 1. การวเิ คราะหง์ าน คือ การแจกแจงงานทจี่ ะทำวา่ เปน็ งานประเภทใด หรอื ลักษณะใด ต้อง ใช้เครื่องมือและอุปกรณ์อะไรบ้าง มีขั้นตอนการปฏิบัติอย่างไรกล่าวคือฝึกให้ ผู้เรียนมองงานโดยภาพรวม ออกมาวา่ จะต้องทำอยา่ งไร 2. การวางแผนในการทำงาน คอื การวางแผนว่าจะใช้วัสดอุ ุปกรณ์อะไร ในการทำ งานคร้ังน้ี ตอ้ งใช้เงนิ ในการลงทนุ มากน้อยอย่างไร กำลังงานในการทำงานอย่างไรจะทำคนเดยี วหรือตอ้ งทำหลายคน ถ้า ทำหลายคนจะแบ่งหน้าท่กี ันอย่างไร ตลอดจนกำหนดวิธีการ ทำงานใหเ้ ป็นขัน้ ตอนจนงานสำเร็จ 3. การปฏิบัติงาน คือ การให้ผู้เรียนไดท้ ำงานตามลำดับขั้นตอนท่ีวางแผนไว้ฝึก ให้มีลักษณะ นิสัยที่ดีในการทำงาน โดยเริ่มจากการนำ 5 ส. มาใช้ในกระบวนการทำงานหลัก การใช้คุณธรรม จริยธรรม การสร้างสัมพันธภาพในการทำงาน เช่น พูดจาสุภาพ เหมาะสม มีน้ำใจ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ขยันอดทน ซื่อสัตย์ ฯลฯ และสามารถตรวจสอบการทำงาน ของตนเป็นระยะ 4. การประเมินผลการทำงาน คอื การประเมนิ ผลทงั้ การวางแผนก่อนการทำงาน ขณะปฏิบตั ิงาน และเมื่องานสำเร็จแล้ว โดยขั้นตอนในการวางแผนก่อนการทำงาน ให้ประเมินว่า ได้วางแผนไว้รอบคอบรัดกุม หรือไม่ จะต้องเตรียมอะไรบ้าง ตรวจสอบดูแผน ที่วางไว้ว่าเป็นไปได้ หรือไม่ ขณะปฏิบัติให้ประเมินว่าวิธีการ ทำงานเป็นอย่างไรบ้าง มีข้อบกพร่องท่ีจะต้องปรับปรุง อย่างไร และเมื่องานสำเร็จให้ประเมนิ ว่าผลงานทีอ่ อกมา เปน็ ไปตามจุดมุ่งหมายหรือไม่ มขี ้อ ขอ้ เสียอยา่ งไร เพ่อื จะได้แก้ไขและปรับปรงุ ผลงานของตนให้ดีขึ้น 4.2 ทักษะกระบวนการทำงานร่วมกบั ผ้อู ่ืน ทักษะการทำงานรว่ มกบั ผอู้ นื่ หมายถงึ การทำงานเปน็ กล่มุ สามารถทำงานร่วมกับผู้อนื่ ได้อยา่ งมี ความสขุ โดยมุ่งเน้นใหผ้ ูเ้ รียนไดท้ ำอยา่ งมกี ระบวนการทำงานและฝึกในการทำงานกลุ่มดงั นี้ 1. ร้จู กั บทบาทหน้าที่ภายในกลมุ่ เปน็ การใหผ้ ู้เรียนรู้จักการทร้จู กั างานรว่ มกนั บทบาทหน้าที่ ที่ตนเอง ต้องรับผิดชอบ ฝึกความเป็นผู้นำ ผู้ตาม โดยหมุนเวียนสับเปลี่ยนบทบาทหน้าที่กันไปตามความ เหมาะสม 2. มที ักษะในการฟงั การพูด การแสดงความคดิ เห็น และการอภิปรายในกลุ่ม 3. มีคุณธรรมในการทำงานร่วมกัน เป็นการสร้างให้ผู้เรียนสามารถทำงานและอยู่ร่วมกันใน สงั คมไดอ้ ยา่ งมีความสขุ ไมก่ ่อให้เกดิ ความขดั แยง้ คณุ ธรรมที่สำคัญทีค่ วรฝึก ได้แก่ ความรับผดิ ชอบในการทำงาน ความเออ้ื เฟื้อเผอื่ แผส่ มาชกิ ในกลุ่ม การไม่เอาเปรียบ ผู้อน่ื ฯลฯ 4. สรุปผลโดยการจัดทำรายงาน เปน็ การฝกึ ใหผ้ ู้เรยี นรู้จักสรปุ ผลและฝกึ ให้เขียนรายงานจาก การปฏิบตั ิ เพื่อนำเสนอหนา้ ชน้ั เรียนหรอื สง่ ครูผสู้ อน 5. นำเสนอรายงาน เป็นการนำผลการปฏบิ ัติงานกล่มุ รายงานหน้าช้นั เรียนหรอื จดั นทิ รรศการ เป็นต้น เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชพี 1 รหสั วชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผูส้ อนนายชนินทร์ แท่งทอง
32 4.3 ทักษะกระบวนการทำงานกลุม่ ทกั ษะกระบวนการทำงานกลมุ่ มีขนั้ ตอนดังนี้ 1. การเลอื กหัวหน้ากลุม่ โดยการลงคะแนนเสียงดว้ ยเหตุผลและการหมนุ เวยี นผลดั เปล่ยี นกนั ในการทำงาน ในแต่ละครัง้ 2 การกำหนดเป้าหมาย ใหต้ กลงกันว่าเปา้ หมายและวตั ถุประสงค์ในการทำงานคืออะไร อยู่ทีใ่ ด 3. การวางแผนการทำงาน มีการร่วมกันวางแผนว่าจะทำอะไรบ้าง ทำอะไร ก่อนหลังจะ ทำงานกนั อยา่ งไร 4. แบง่ งานกนั ทำตามความสามารถและความถนดั ของแต่ละคน 5. ลงมอื ปฏิบตั ิงานตามบทบาทหนา้ ที่ และขัน้ ตอนการปฏบิ ัตงิ านตามท่วี างแผนไว้ 6. ประเมนิ ผลและปรบั ปรุงการทำงานงานทที่ ำมีผลงานอะไร มขี ้อดี ข้อเสีย อย่างไรมีขน้ั ตอน การทำงานอยา่ งไร จะปรับปรุงการทำงานอย่างไร 4.4 ทกั ษะกระบวนการแกป้ ัญหา เปน็ กระบวนการท่ีต้องการใหผ้ เู้ รียนไดเ้ กิดความคิด วธิ ีการแกป้ ญั หา มีขน้ั ตอนดังน้ี 1. สังเกต ผูเ้ รียนศึกษาข้อมูล รับรู้ และทำความเขา้ ใจในปญั หานน้ั และเลอื ก แกป้ ญั หาทสี่ ำคญั 2. วิเคราะห์ ผู้เรียนจัดลำดับข้อมูล หาความสำคัญ และสาเหตุของแต่ละปัญหา และความ เหมาะสม 3. สร้างทางเลอื ก เปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รียนแสวงหาทางเลือกในการแก้ปญั หาอยา่ งหลากหลาย ซ่ึง อาจมีการทดลอง ค้นคว้า ตรวจสอบ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบ กรณีที่ผู้เรียน ทำกิจกรรมกลุ่มควรกำหนด หนา้ ทีใ่ นการทำงาน 4. ประเมินทางเลือกพิจารณาข้อมูลทางเลือกต่าง ๆ แล้วประเมินทางเลือก ผู้เรียน ต้อง วางแผนปฏิบตั งิ าน เพ่ือรายงานและตรวจสอบความถกู ต้อง ของทางเลอื กนอกจากทกั ษะท่ีเปน็ พ้ืนฐาน ในการทำงานโดยท่ัวไปแล้ว ผู้ที่จะสามารถทำงานช่างอย่างมปี ระสิทธิภาพเกิดผลสัมฤทธิ์ตามวัตถปุ ระสงค์ และเป้าหมายท่ีผทู้ ำงานช่างตั้งไว้ 4.5 ทกั ษะการแสวงหาความรู้ เป็นการค้นคว้าหาความรู้ และสามารถสร้างความรู้ใหม่ เพ่มิ เติมได้ อาจมาจากการคิด การศึกษา การทดลอง การคน้ ควา้ หรือปฏบิ ัติด้วยตนเอง แลว้ นำมา วิเคราะห์เพื่อให้เกิด ความรู้ใหม่ ซึ่งสัมพันธ์กับความรู้เดิมที่มีอยู่ โดยการศึกษาค้นคว้านั้น ว่าจะมาจากแหล่งความรู้ใดอาจเป็น ความรู้ในห้องเรียน ความรู้ตามป้ายสถานที่ต่าง ๆ ไปจนสื่อ อื่น ๆ และการสืบค้นข้อมูลทางเครือข่าย อินเทอร์เน็ต เป็นต้น เราสามารถฝึกฝนทักษะการแสวงหา ความรู้ได้ โดยเริ่มจากความสนใจ หรือความ ต้องการของตนเอง แลว้ อาจขอคำปรึกษาหารือ ช่วยเหลอื จากบุคคลอ่ืน ๆ เพอ่ื ให้ไดข้ อ้ มลู ทีส่ นใจหรอื ตอ้ งการ ทักษะการแสวงหาความรดู้ ว้ ยตนเอง สามารถฝึกฝนได้จากการปฏบิ ตั ติ อ่ ไปนี้ เอกสารประกอบการเรียน วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรยี นยงู ทองพิทยาคม ครผู สู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
33 1. กำหนดปญั หาในการสืบค้นข้อมูลความรู้ คือการตั้งหัวขอ้ ต้ังประเด็นใน การศกึ ษาค้นคว้า กำหนดขอบเขตของหัวข้อหรือประเด็นที่ต้องการจะค้นคว้า พยายามอธิบายและ แสดงความคิดเห็นต่อ หวั ขอ้ ทตี่ อ้ งการจะสืบค้นขอ้ มูลความรู้ 2. การวางแผนในการสืบค้นข้อมูลความรู้ คือเมื่อคิดหาหัวข้อหรือประเด็น ที่เราต้องการจะ สืบค้นได้แลว้ ควรวางแผน กำหนดเป้าหมายวา่ จะสืบคน้ ขอ้ มูลความรู้จากที่ใดอยา่ งไร 3. การดำเนินการสืบค้นข้อมูลความรู้ตามแผน คือการกำหนดไว้ดำเนินการ สืบค้นข้อมูล ความร้ใู นหวั ข้อท่ีตอ้ งการ ตามแผนงานท่วี างไว้ 4. การวเิ คราะหข์ อ้ มูลจากการสบื ค้นความรู้ คอื การนำข้อมลู ตา่ ง ๆ ทีไดค้ ้นหา หรือได้ มา พจิ ารณาอย่างละเอียดถงึ องคป์ ระกอบและความสัมพันธ์ของขอ้ มลู รวมไปถึง การจำแนก จดั กลุ่ม และจัด ลำดบั ขอ้ มลู 5. การสรปุ ผลจากการสืบคน้ ความรู้และบันทกึ และการบนั ทกึ จดั เก็บเมอ่ื วิเคราะหข์ ้อมลู ไดอ้ อกมาตามขอบเขตของหวั ขอ้ ที่กำหนดไวต้ ้งั แตเ่ ริ่มตน้ ควรบนั ทึก จดั เกบ็ ข้อมลู ทีร่ วบรวมมาได้ต่าง ๆ ใน รูปแบบท่ีง่ายตอ่ การคน้ หา เช่น จัดเก็บไวใ้ นคอมพวิ เตอร์ หรอื สือ่ บนั ทกึ ข้อมูลชนิดต่าง ๆ จดบันทกึ ไวใ้ น สมุด ถ่ายสำเนาเอกสารเกบ็ ไว้ในแฟม้ เปน็ ตน้ 4.6 ทกั ษะการจัดการ เปน็ ความสามารถของบุคคลหน่งึ ท่ีสามารถจะจดั ระบบงาน และ ระบบคนให้ ระบบตนให้ทำงานให้สำเร็จตามเป้าหมายอย่างมปี ระสิทธิภาพ ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่ขั้นตอนการวางแผนงาน การจดั องค์กร การจัดหาคน การแบ่งหนา้ ท่ีปฏบิ ตั งิ าน การควบคมุ การปฏิบตั งิ าน ใหเ้ ปน็ ไปตามท่ีกำหนด ไป จนถึงการตดิ ตามและประเมินผล ทักษะการจดั การแบง่ ออกได้เป็น 2 กลุ่ม ดังน้ี 1. การจัดการระบบงาน (การทำงานเดี่ยว)โดยสามารถจัดสรรเวลาการทำงานให้ เป็นระบบ ปฏิบัติงานตามกฎระเบียบแบบแผน และขั้นตอนต่าง ๆ รวมถึงการเป็นผู้ที่มองการณ์ไกล ฉลาด มีไหวพริบ รอบรู้ ทันคนเหตุการณ์ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และ กระตือรือร้นในการแสวงหา ข้อเท็จจริง มีความมุ มานะทีจ่ ะปฏบิ ัตงิ านให้สำเรจ็ ตามเปา้ หมาย รู้จักปรบั ตวั ใหเ้ ข้ากับสภาพแวดลอ้ มทีแ่ ปลกใหม่อย่เู สมอ 2. การจัดการระบบคน (การทำงานกลุ่ม) โดยมีความสามารถในการคัดเลือกคน เข้าทำงาน แบ่งปัน จัดสรรคนให้เหมาะสมกับงาน มีความสามารถในการสร้างบรรยากาศในการทำงานสามารถชักจูง เพือ่ นร่วมงานให้มีเปา้ หมายเดยี วกัน รว่ มมอื ร่วมใจกนั ทำงานจนสำเร็จ รวมถึง การเป็นคนท่ีมีมนุษยสัมพันธ์ มีความขยัน อดทน ซื่อสัตย์และยุติธรรม เพื่อให้เพื่อนร่วมงาน เกิดความพอใจ และเสมอภาค ยินดีที่จะ ทำงานด้วยความเตม็ ใจ เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชีพ 1 รหสั วิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
34 ใบงานท่ี 5 การเสรมิ สรา้ งประสบการณอ์ าชีพ คำช้ีแจง : ใหน้ ักเรียนตอบคำถามตอ่ ไปนใี้ หส้ มบรู ณท์ ส่ี ุด ใหน้ ักเรียนอธบิ ายความหมายของประสบการณอ์ าชีพ ............................................................................................................................. ............................................................... ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. แนวทางการเตรียมตวั เข้าสู่อาชพี มอี ะไรบ้าง พร้อมอธิบาย ............................................................................................................................. ............................................................... ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. ให้นกั เรยี นอธบิ าย คุณสมบัติท่นี ายจ้างตอ้ งการ ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................... ............................................................................................................................. ............................................................... .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. ใหน้ กั เรียนอธบิ าย ทักษะทีจ่ ำเปน็ ต่อการประกอบอาชพี ............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................... ............................................................................................................................. ............................................................... .................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................. เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าการงานอาชพี 1 รหัสวิชา ง31111 สำหรับนักเรียนระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผ้สู อนนายชนินทร์ แท่งทอง
หน่วยท่ี 2 เครอ่ื งมืองานชา่ งและการปฏิบัตงิ านช่าง 35 ใบความรทู้ ่ี 6 เคร่อื งมอื วสั ดุ และอปุ กรณ์งานชา่ ง .เคร่อื งมือ วสั ดุ และอปุ กรณง์ านชา่ ง ความหมายของเครื่องมืองานชา่ ง การทำงานชา่ ง สิ่งท่ีสำคัญคอื เครอื่ งมอื เพราะเคร่อื งมือจะชว่ ยให้การทำงานสะดวกและรวดเรว็ ขึน้ ซง่ึ เครื่องมอื ท่ีใช้ในงานช่างต่าง ๆ ไมว่ า่ จะเปน็ งานบำรงุ รักษา งานติดตง้ั งานซอ่ มแซม/ดัดแปลง หรอื งานผลิต สว่ นใหญ่จะใช้เครอ่ื งมือวดั ตัด ตอก เจาะ ไส ประกอบการเชอื่ มประสาน เครอื่ งมอื งานชา่ ง หมายถงึ สิง่ ทใี่ ช้ในการซ่อม สรา้ ง และดดั แปลงเกี่ยวกบั งานชา่ ง เชน่ การดัด การ ตอก การวัด การเจาะ การไส การตดิ ตง้ั ประเภทของเครอ่ื งมืองานชา่ ง เคร่ืองมือท่ีจำเป็นในงานช่างพน้ื ฐานท่ที กุ คนควรรแู้ ละสามารถนำไปใช้ประกอบการปฏิบตั ิงาน ซ่อมแซมเครอื่ งใช้ต่าง ๆ ภายในบ้าน สามารถแยกออกเปน็ ประเภทใหญๆ่ ได้ดงั นี้ เคร่อื งมอื สำหรบั วัด เครื่องสำหรับวัด มีดงั นี้ ไม้บรรทัด ใชส้ ำหรบั วัดระยะสั้นๆ และขดี เสน้ ไมบ้ รรทดั การบำรงุ รักษา ทำความสะอาดหลังเลกิ ใชง้ าน เกบ็ รักษาใหเ้ รียบร้อย เอกสารประกอบการเรียน วิชาการงานอาชีพ 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรบั นักเรียนระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรียนยงู ทองพิทยาคม ครูผสู้ อนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
36 . ตลับเมตร ใชส้ ำหรับวดั ระยะมีลกั ษณะเป็นตลับสเ่ี หลยี่ มขนาดพอจบั มือ ตัวตลับทำดว้ ยโลหะหรือพลาสตกิ สว่ นแถบวัดทำด้วยเหลก็ บางเคลือบสี ปลายแถบวัดจะมขี อเกย่ี วเลก็ ๆ ตดิ อยู่ ตลบั เมตร การใชต้ ลบั เมตร ใชม้ อื จบั ปลายเทปแลว้ ตึงออกจากตลับ ใช้ขอปลายเทปเกย่ี วหวั ไม้ท่ตี รงและไดฉ้ าก ทำเครือ่ งหมายตามระยะท่ตี ้องการ การบำรงุ รกั ษา ระวงั รกั ษาขอเกย่ี วปลายเทปไม่ให้หัก เมื่อจะปล่อยเส้นเทปกลบั มี่เดิมต้องค่อยๆผ่อน ถ้าปล่อยให้กลับเร็วเกินไปปลายของเกีย่ วอาจชำรุด เสียหายได้ ทำความสะอาดหลงั เลกิ ใชง้ านแล้วเกบ็ ใหเ้ ปน็ ระเบียบ .ฉาก เป็นเคร่อื งมอื วดั ละเอียดท่ีใช้ทางตรงหรือตัง้ ไดฉ้ ากของงาน รวมท้ังวัดมมุ ต่างๆ ฉากมี 2 ชนดิ คือ ฉากตาย ยึดติดกันตายตัวใชว้ ัดมมุ 90 องศา และ 45 องศา ฉากเปน็ ใชว้ ัดมมุ ตา่ ง ๆ สามารถถอดแยกออกจากกันได้ ฉากตาย 90 องศา เอกสารประกอบการเรยี น วิชาการงานอาชพี 1 รหัสวชิ า ง31111 สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 โรงเรยี นยูงทองพิทยาคม ครูผู้สอนนายชนนิ ทร์ แท่งทอง
Search
