-1553831817

กรงุ เทพมหานคร

กกรงุรุงเทเทพพมมหหานานคครร



ถนนราชดำ� เนิน ๓๗ ๔๐ ๔๓ ๔๕ ๔๘ ๕๕

สารบัญ เขตปทมุ วัน เขตวังทองหลาง ๖๓ ๗๐ ๗๓ ๗๗ ๗๘ ๗๘ ๘๔ ๑๐๔

วดั พระศรรี ัตนศาสดาราม หรือ วัดพระแก้ว กรงุ เทพมหานคร

แมน่ ้�ำเจา้ พระยา กรุงเทพมหานคร หรือ บางกอก เมืองหลวงของ ย้ายไปอยู่ท่ีส�ำเพ็ง ในการก่อสร้างพระราชวังโปรด ประเทศไทย เรม่ิ กอ่ ตง้ั ภายหลงั จากทพ่ี ระบาทสมเดจ็ เกล้าฯ ให้พระยาธรรมาธิบดี และพระยาวิจิตรนาวี พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงครองราชย์ เป็นแม่กองคุมการก่อสร้าง ท�ำพิธียกเสาหลักเมือง ปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษตั ริยแ์ หง่ ราชจกั รีวงศ์ เมื่อ เมอ่ื วันอาทิตย์ เดอื น ๖ ขน้ึ ๑๐ ค�่ำ ย�่ำรุ่งแล้ว ๕๔ วนั เสาร์ที่ ๖ เมษายน เดอื น ๕ แรม ๙ ค่�ำ ปีขาล พ.ศ. นาที (๒๑ เมษายน ๒๓๒๕) พระราชวงั แลว้ เสรจ็ เมอ่ื ๒๓๒๕ พระองคโ์ ปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ งพระราชวงั ทาง ปึ พ.ศ. ๒๓๒๘ จงึ ได้จัดให้มีพธิ บี รมราชาภเิ ษกตาม คุ้งแม่น�้ำเจ้าพระยาฟากตะวันออก เน่ืองจากเป็น แบบแผน รวมทง้ั งานฉลองพระนคร โดยพระราชทาน ชยั ภมู ทิ ดี่ กี วา่ กรงุ ธนบรุ ี เพราะมแี มน่ ำ้� เจา้ พระยาเปน็ นามพระนครวา่ “กรงุ เทพมหานคร บวรรตั นโกสนิ ทร์ แนวคูเมืองด้านตะวนั ตก และด้านใต้ มหนิ ทรายธุ ยา มหาดลิ กภพ นพรตั นร์ าชธานบี รุ รี มย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตาร อาณาเขตของกรุงเทพฯ ในข้ันแรกถือแนวคูเมือง สถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์” ต่อมา เดมิ ฝั่งตะวนั ออกของกรงุ ธนบุรี คือ แนวคลองหลอด ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต้ังแต่ปากคลองตลาดจนออกสู่แม่น�้ำเจ้าพระยา รัชกาลท่ี ๔ ทรงเปล่ียนค�ำว่า บวรรัตนโกสินทร์ บรเิ วณสะพานสมเด็จพระป่นิ เกล้า เป็นบรเิ วณเกาะ เป็น อมรรัตนโกสินทร์ ต่อมาได้รวมจังหวัดธนบุรี รัตนโกสนิ ทร์ มพี น้ื ทีป่ ระมาณ ๑.๘ ตารางกิโลเมตร กับกรุงเทพฯ เปลี่ยนชื่อเปน็ กรงุ เทพมหานคร เมือ่ บริเวณที่สร้างพระราชวังน้ันเดิมเป็นที่อยู่อาศัยของ วันที่ ๑๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ พระยาราชเศรษฐี และชาวจีน ซึ่งโปรดเกล้าฯ ให้ กรุงเทพมหานคร 7

อาณาเขต มีเรือหางยาวแล่นไปตามคลองแสนแสบ คลอง บางกอกน้อย และไปตามคลองตา่ ง ๆ เปน็ ตน้ ทศิ เหนอื ติดตอ่ กบั จังหวัดนนทบุรี ทิศใต้ ติดตอ่ กับจงั หวดั สมุทรปราการ ทิศตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กบั จังหวดั ฉะเชงิ เทรา ทางรถไฟ การรถไฟแหง่ ประเทศไทย มบี รกิ ารเดนิ รถ ไฟไปตามสถานีรถไฟชานเมืองภายในเขตกรุงเทพฯ ทิศตะวนั ตก ตดิ ต่อกับจังหวดั นครปฐม ได้แก่ สายเหนือ และสายตะวันออกเฉียงเหนือ ว่ิง การคมนาคม ไปถึงสถานีรถไฟดอนเมือง สายตะวันออกว่ิงไปถึง ทางบก มีรถประจ�ำทางขององค์การขนส่งมวลชน สถานรี ถไฟหัวตะเข้ และสายใต้ วิ่งไปถงึ สถานรี ถไฟ กรุงเทพ (ขสมก.) และรถรว่ มบรกิ ารให้บริการในเขต ตล่ิงชัน สอบถามตารางเวลาและรายละเอียดเพ่ิม กรงุ เทพมหานคร และปรมิ ณฑล ใหบ้ รกิ ารตง้ั แตเ่ วลา เติมได้ที่ หน่วยบริการเดินทางสถานีรถไฟกรุงเทพฯ ๐๔.๐๐-๒๓.๐๐ น. โดยบางสายใหบ้ รกิ ารตลอด ๒๔ (หวั ลำ� โพง) โทร. ๑๖๙๐, ๐ ๒๒๒๓ ๗๐๑๐, ๐ ๒๒๒๓ ชั่วโมง และมีรถรับจ้างอ่ืน ๆ บริการสอบถามเส้น ๗๐๒๐ www.railway.co.th ทางการเดินทางในกรุงเทพฯ และปริมณฑล โทร. ๑๓๔๘ www.bmta.co.th/th/bus สถานทที่ อ่ งเที่ยว เขตพระนคร นอกจากนี้ มีรถไฟฟ้าบีทีเอสให้บริการเส้นทางถนน พระบรมมหาราชวัง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอด พหลโยธนิ (เรมิ่ จากสถานหี มอชติ ถนนสขุ มุ วทิ ถนน ฟา้ จฬุ าโลกมหาราช ทรงสรา้ งขน้ึ พรอ้ มสถาปนากรงุ สีลม สอบถามข้อมลู เสน้ ทางรถไฟฟ้าบที เี อส โทร. ๐ รัตนโกสนิ ทร์ เม่ือแรกสรา้ งประกอบดว้ ย ๓ สว่ น คือ ๒๖๑๗ ๖๐๐๐, ๐ ๒๖๑๗ ๗๓๐๐, ๐ ๒๖๑๗ ๗๓๔๑ พระมหาปราสาท พระราชมณเฑยี รสถาน และ วดั www.bts.co.th และมีรถไฟฟ้าใต้ดินให้บริการเส้น พระศรีรัตนศาสดาราม มีเน้ือที่ ๑๓๒ ไร่ ในอดีต ทางจากรถไฟฟ้าใต้ดิน (MRT) สถานีบางซ่ือ ผ่าน บริเวณท่ีประทับของพระมหากษัตริย์มีการสร้างวัด ลาดพร้าว ถนนรัชดาภิเษก สามย่าน ส้ินสุดสถานี ไวภ้ ายในบรเิ วณพระบรมมหาราชวงั ดว้ ย เชน่ ในสมยั รถไฟหัวล�ำโพง ต้ังแต่เวลา ๐๖.๐๐-๒๔.๐๐ น. กรุงศรีอยุธยามีการสร้างวัดพระศรีสรรเพชญ์ภายใน สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๖๖๔ ๖๔๐๐ www. ที่ต้ังพระบรมมหาราชวัง จึงมีแบบแผนการก่อสร้าง bangkokmetro.co.th คลา้ ยคลงึ กบั ในอดตี โดยมวี ดั พระศรรี ตั นศาสดาราม ทางนำ้� มีบริการเรือโดยสารข้ามฟากท่าชา้ ง ทา่ พระ อย่ภู ายในบรเิ วณพระบรมมหาราชวัง ตอ่ มาในสมัย จันทร์ ทา่ เตียน ท่าเทเวศร์ ท่าคลองสาน ท่าสพี่ ระยา รัชกาลที่ ๔ และรัชกาลที่ ๕ เร่ิมรับอิทธิพลจาก ฯลฯ และบรกิ ารเรอื ดว่ นเจา้ พระยาไปจงั หวดั นนทบรุ ี ตะวันตก ท�ำให้สถาปัตยกรรมมีลักษณะผสมผสาน ทุกวัน ต้ังแต่เวลาประมาณ ๐๖.๐๐- ๑๙.๐๐ น. ทางตะวนั ตกมากข้นึ หมู่พระท่ีนง่ั ท่ีส�ำคญั มีดังนี้ สอบถามข้อมูลได้ท่ีบริษัท เรือด่วนเจ้าพระยา โทร. พระท่ีน่ังดุสิตมหาปราสาท เดิมช่ือพระท่ีนั่งอินทรา ๐ ๒๔๔๕ ๘๘๘๘, ๐ ๒๔๔๙ ๓๐๐๐-๒ www. ภเิ ษกมหาปราสาท เป็นพระมหาปราสาทองคแ์ รกที่ chaophrayaexpressboat.com นอกจากนี้ สรา้ งขน้ึ ในพระราชวงั เปน็ ทปี่ ระดษิ ฐานพระบรมศพ พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระอัครมเหสี และพระ 8 กรุงเทพมหานคร

บรมวงศานุวงศ์ ใช้ประกอบพระราชพิธีส�ำคัญ เช่น อิสริยาภรณ์ นอกจากน้ี เป็นที่สรงน�้ำพระบรม พระราชพธิ กี ารมงคล และบำ� เพญ็ พระราชกศุ ลตา่ ง ๆ ศพพระบรมวงศานุวงศ์ก่อนท่ีจะประดิษฐานพระ พระทนี่ ง่ั อาภรณพ์ โิ มกขป์ ราสาท อยใู่ กลก้ บั พระทน่ี ง่ั บรมโกศในพระทีน่ ่ังดสุ ิตมหาปราสาท ดุสิตมหาปราสาท ใช้เป็นท่ีประทับทรงพระราช พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท สร้างในรัชกาลพระบาท พาหนะ และประทับเปล้ืองเครอ่ื งในงานพระราชพธิ ี สมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว รชั กาลที่ ๕ เมอื่ ปี ท่ีมขี บวนแห่ พ.ศ. ๒๔๑๙ ใช้เป็นที่รับรองพระราชอาคันตุกะ พระท่ีนั่งพิมานรัตยา สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๓๒ ใน ชน้ั พระราชาธิบดี หรือช้ันประมุขของรัฐ นอกจากนี้ สมัยพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอย่หู วั ทรง มหี มพู่ ระทนี่ งั่ สำ� คญั อนื่ ๆ เชน่ พระทน่ี ง่ั ราชกรณั ยสภา ใช้เป็นท่ีบรรทม และทรงใช้เป็นที่ชุมนุมมหาสมาคม พระทนี่ งั่ มลู สถานบรมอาสน์ พระทนี่ งั่ บรมราชสถติ ย์ สำ� หรบั พระบรมวงศานวุ งศ์ และขา้ ราชบรพิ ารฝา่ ยใน มโหฬาร พระท่นี ง่ั จกั รพรรดิพมิ าน พระท่ีนง่ั ไพศาล เข้ารับพระราชทานเคร่ืองอิสริยยศ และเครื่องราช ทักษณิ ฯลฯ พระบรมมหาราชวัง กรงุ เทพมหานคร 9

วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม หรอื วดั พระแกว้ เปน็ พระ ภาพจติ รกรรมฝาผนังสวยงามมาก เรอ่ื ง รามเกียรติ์ อารามหลวง อยตู่ รงมมุ ดา้ นตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของ สิ่งท่ีน่าสนใจอ่ืน ๆ ภายในวัด ได้แก่ พระปรางค์ พระบรมมหาราชวัง เป็นท่ปี ระดิษฐาน พระมหามณี ๘ องค์ พระศรีรัตนเจดีย์ ปราสาทนครวัดจ�ำลอง รัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต) และเป็นท่ีประกอบ ปราสาทพระเทพบิดร ฯลฯ พระราชพธิ ที างศาสนาทส่ี ำ� คญั วดั พระแกว้ สรา้ งแลว้ เสรจ็ ปี พ.ศ. ๒๓๒๗ และไดร้ บั การบรู ณะปฏิสงั ขรณ์ พระบรมมหาราชวงั เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมทกุ วนั เวลา ๐๘.๓๐- มาต้ังแต่สมัยรัชกาลท่ี ๑ ถึงรัชกาลท่ี ๙ ตลอดทุก ๑๖.๓๐ น. ปิดขายบัตรเวลา ๑๕.๓๐ น. ชาว รัชกาล ภายในพระอุโบสถและระเบียงรอบวัดมี ไทยไม่เสียค่าเข้าชม ส�ำหรับชาวต่างชาติเสียค่า พระทนี่ งั่ จักรมี หาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง 10 กรงุ เทพมหานคร

วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม หรือ วดั พระแกว้ เขา้ ชม ๕๐๐ บาท (โปรดแต่งกายสภุ าพ) สอบถาม ค่าเข้าชม ชาวไทยและชาวต่างชาติ ผ้ใู หญ่ ๗๕ บาท ข้อมูล โทร.๐ ๒๖๒๓ ๕๕๐๐ ต่อ ๓๑๐๐, ๐ ๒๒๒๔ ผูส้ ูงอายุ ( ตั้งแต่ ๖๕ ปี ) ๔๐ บาท นกั เรยี น นักศึกษา ๓๒๙๐ www.palaces.thai.net อายุ ๑๒-๑๘ ปี (แสดงบตั ร) ค่าเข้าชม ๒๕ บาท เดก็ อายตุ �่ำกว่า ๑๒ ปี ไม่เสยี ค่าเขา้ ชม สอบถามขอ้ มลู พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระ โทร. ๐ ๒๒๒๕ ๙๔๒๐, ๐ ๒๒๒๕ ๙๔๓๐ โทรสาร บรมราชนิ ีนาถ อยู่ ณ หอรษั ฎากรพพิ ัฒ ในบรเิ วณ ๐ ๒๒๒๕ ๙๔๓๑ www.qsmtthailand.org พระบรมมหาราชวัง จัดต้ังข้ึนตามพระราชประสงค์ การเดินทาง รถโดยสารประจ�ำทาง สาย ๑, ๓, ๙, ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ๑๕, ๒๕, ๓๐, ๓๒, ๓๓, ๔๓, ๔๔, ๕๓, ๖๔, ๘๐, ในรัชกาลที่ ๙ เพื่อเผยแพร่และส่งเสริมความรู้ด้าน ๘๒, ๙๑, ๒๐๓, ๕๐๓, ๕๐๘ ศิลปะภูมิปัญญา วัฒนธรรม เคร่ืองแต่งกาย และ ส่ิงทอ ในการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่ย่ังยืนเกี่ยวกับ สนามหลวง หรือ ทุ่งพระเมรุ เป็นลานโล่งอยู่ใกล้ ผ้าและเคร่ืองแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์ของไทย ก�ำแพงพระราชวังหลวง และติดกับก�ำแพงวังหน้า พิพิธภัณฑ์ฯ เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา ๐๙.๐๐- ด้านทิศตะวันออก เมื่อแรกสร้างกรุงเทพฯ บริเวณ ๑๖.๓๐ น. (ปิดจ�ำหน่ายบัตร เวลา ๑๕.๓๐ น.) นี้เป็นท่ีท�ำนาของประชาชน และใช้เป็นที่ตั้งพระ กรุงเทพมหานคร 11

เมรเุ ผาศพของเจ้านาย จึงเรียกกันว่า “ทงุ่ พระเมร”ุ กับกีฬา ท้ังทรงโปรดเกลา้ ฯ ใหป้ ลกู ต้นมะขามไว้โดย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระ รอบสนามหลวง จำ� นวน ๓๖๕ ต้น ปัจจุบันได้เปน็ ราชด�ำริว่านามน้ีไม่เป็นมงคล จึงโปรดเกล้าฯ ให้ สถานทจี่ ดั พระราชพธิ จี รดพระนงั คลั แรกนาขวญั งาน เรียกใหม่ว่า ทอ้ งสนามหลวง และยกเลิกการทำ� นา ประเพณสี งกรานต์ ในชว่ งวันส�ำคญั ทางศาสนาได้มี ในบรเิ วณน้ี ตอ่ มาในสมยั รชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระ การจดั กจิ กรรมพทุ ธศาสนาโดยรอบทอ้ งสนามหลวง จลุ จอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ทรงโปรดเกลา้ ฯ ใหร้ ือ้ กำ� แพง รวมทั้งการจัดงานพิธีส�ำคัญต่างๆและงานสวดมนต์ ปอ้ มปราการของวงั หนา้ ดา้ นทศิ ตะวนั ออก และขยาย ขา้ มปใี นวันปีใหม่ พน้ื ทสี่ นามหลวงใหก้ วา้ งดงั เชน่ ปจั จบุ นั สนามหลวงมี พน้ื ท่ี ๗๘ ไร่ ใชเ้ ป็นท่ปี ระกอบพระราชพธิ ีถวายพระ ศาลหลักเมือง อยู่บริเวณใกล้วัดพระศรีรัตน เพลิงพระบรมศพพระเจ้าแผน่ ดนิ พระราชวงศ์ และ ศาสดาราม เม่ือจะสร้างบ้านเมืองต้องมีการฝัง เจา้ นายชน้ั สงู รวมทง้ั เปน็ ทปี่ ระกอบพระราชพธิ เี กยี่ ว เสาหลักเมือง ซ่ึงเป็นประเพณีเก่าแก่ของชาติไทย สนามหลวง หรอื ทงุ่ พระเมรุ 12 กรุงเทพมหานคร

ศาลหลกั เมือง รัชกาลท่ี ๑ ทรงโปรดเกล้า ฯ ให้จัดพระราชพิธี พิ พิ ธ ภั ณ ฑ ์ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล ้ า ฝังเสาหลักเมืองกรุงเทพ เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๑ เจ้าอยูห่ ัว อยู่บรเิ วณชั้น ๒ และชั้น ๓ อาคารราช เมษายน พ.ศ. ๒๓๒๕ บรรจุดวงชะตาของกรุงเทพฯ วลั ลภ ภายในกรมการรกั ษาดินแดน ตรงขา้ มวดั โพธิ์ ไว้ภายในเสาหลักเมืองเดิมท�ำด้วยไม้ชัยพฤกษ์ เส้น ถนนเจริญกรุง จัดแสดงพระราชประวัติ พระราช ผ่าศูนย์กลาง ๗๕ เซนติเมตร สูง ๒๗ เซนติเมตร กรณยี กจิ พระราชนิพนธ์ เครื่องใชส้ ่วนพระองคข์ อง สร้างใหม่ในรัชกาลที่ ๔ แทนของเดิมที่ช�ำรุด เป็น พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล ไม้ชัยพฤกษ์ สูง ๑๐๘ นิ้ว ฐานเป็นแท่นกว้าง ๗๐ ท่ี ๖ เชน่ ชดุ ฉลองพระองค์ พระมาลา รองพระบาท นิ้ว อยู่ภายในอาคารยอดปรางค์ ในปัจจุบันภายใน อาวุธต่าง ๆ ในสมัยน้ัน และประวัติความเป็นมา ศาลหลักเมืองมเี ทวรูปสำ� คญั คอื เทพารักษ์ เจ้าพ่อ ของกองกจิ การเสอื ปา่ ซง่ึ ทรงกอ่ ตง้ั และพฒั นามาเปน็ หอกลอง พระเสอ้ื เมอื ง พระทรงเมอื ง เจา้ พอ่ เจตคปุ ต์ นักศึกษาวิชาทหารรักษาดินแดนในปัจจุบัน ภายใน และพระกาฬไชยศรี กรมการรักษาดินแดนสามารถชมศาลเจ้าพ่อหอ พิพิธภัณฑ์ปืนใหญ่โบราณ เป็นพิพิธภัณฑ์กลาง กลอง เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. แจ้งที่จัดแสดงบริเวณสนามด้านหน้าและด้านข้าง โทร. ๐ ๒๒๒๒ ๔๘๔๐ ของกระทรวงกลาโหม โดยเรียงล�ำดับปืนใหญ่ตาม ยุคสมัยของปืน เร่ิมจากปลายกรุงศรีอยุธยา ธนบุรี วัดราชประดิษฐส์ ถติ มหาสีมาราม อยูต่ ิดดา้ นเหนอื และรัตนโกสินทร์ รวม ๔๐ กระบอก เปิดทุกวัน สวนสราญรมย์ มพี ื้นทป่ี ระมาณ ๒ ไร่เศษ เป็นวดั ที่ ไมเ่ สียค่าเขา้ ชม มีเนื้อที่เล็กมาก สร้างข้ึนในสมัยรัชกาลที่ ๔ โดยมี พระราชประสงคใ์ ห้เป็นวัดธรรมยุติ และเปน็ ไปตาม กรงุ เทพมหานคร 13

วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม หรือ วดั โพธิ์ โบราณประเพณวี า่ ในราชธานีตอ้ งมวี ัดสำ� คญั ๓ วดั และนำ� ต�ำราวิชาการด้านต่าง ๆ มาจารึกไว้โดยรอบ จึงทรงบริจาคพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ซื้อสวน เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้แก่ประชาชน ถือว่าวัด กาแฟหลวงในรัชกาลที่ ๓ สรา้ งวดั เลก็ ๆ ข้นึ วดั หนง่ึ โพธิ์เป็นมหาวิทยาลัยแห่งแรกของไทย นอกจากนี้ พระราชทานนามวา่ วดั ราชประดษิ ฐส์ ถติ ธรรมยตุ กิ า วัดโพธิ์มีพระพุทธไสยาสน์องค์ใหญ่สร้างสมัยรัชกาล ราม ต่อมาทรงเปล่ียนช่ือเป็น วัดราชประดิษฐ์สถิต ที่ ๓ กอ่ อิฐถอื ปูนปดิ ทองทงั้ องค์ ยาว ๔๖ เมตร สูง มหาสีมาราม ส่ิงที่น่าสนใจภายในวัดคือ พระวิหาร ๑๕ เมตร ทีฝ่ า่ พระบาทแตล่ ะข้างมีลวดลายประดับ หลวง มีภาพจิตรกรรมฝาฝนังเก่ียวกับพระราชพิธี มุกเป็นภาพมงคล ๑๐๘ ประการ อันเป็นลักษณะ สิบสองเดอื น ภาพสรุ ยิ ุปราคา อย่างหนง่ึ ของมหาบรุ ุษตามคติของอนิ เดยี วัดพระเชตุพนวิมลมงั คลาราม หรอื วดั โพธ์ิ อยูท่ ่ี วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม อยู่ที่ถนนเฟื่องนคร ถนนมหาราช ขา้ งพระบรมมหาราชวงั เปน็ วดั เกา่ แก่ เปน็ วดั ทมี่ เี สมาขนาดใหญท่ ำ� เปน็ เสาศลิ าสลกั รปู เสมา ซง่ึ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช ธรรมจกั รอยู่บนเสา อยูท่ ก่ี �ำแพงวดั ทงั้ ๘ ทศิ บริเวณ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างข้ึนเพ่ือให้พระภิกษุสงฆ์ได้เล่า วดั เดมิ เปน็ วงั ของพระบรมวงศเ์ ธอกรมหลวงบดนิ ทร เรียนพระปริยัติธรรม วัดนี้เป็นวัดประจ�ำรัชกาลที่ ไพศาลโสภณ วดั ราชบพธิ ฯ เริ่มกอ่ สร้างเมือ่ ปี พ.ศ. ๑ เม่อื ถงึ สมยั พระบาทสมเดจ็ พระนงั่ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ๒๔๑๒ (สมยั รชั กาลท่ี ๕) เสรจ็ ในปี พ.ศ. ๒๔๑๓ โดย รชั กาลที่ ๓ โปรดเกลา้ ฯ ใหบ้ รู ณะวดั โพธใิ์ หมท่ งั้ หมด นิมนต์พระสงฆ์จากวัดโสมนัสวรวิหารมาจ�ำพรรษา 14 กรุงเทพมหานคร

วดั ราชบพธิ สถิตมหาสมี าราม กรงุ เทพมหานคร 15

มวิ เซียมออฟสยาม พิพิธภัณฑก์ ารเรียนรู้ พรอ้ มอัญเชญิ พระพทุ ธนิรนั ตราย มาประดิษฐานไว้ พิพิธภัณฑ์แห่งน้ีเป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านชาติพันธุ์ ในพระอโุ บสถ ศลิ ปกรรมท่ีสำ� คญั ในวัด ไดแ้ ก่ บาน วทิ ยา มานุษยวิทยา และสาขาอื่น ๆ ในรูปแบบของ ประตูและหน้าต่างของพระอุโบสถที่มีลายไทยลงรัก นิทรรศการถาวร ถอดรหัสไทย ประกอบด้วย ๑๔ ประดบั มกุ เปน็ รปู ดวงตราครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณต์ า่ ง ๆ ห้องนิทรรศการ โดยใช้ส่ือเทคโนโลยีทันสมัยบอก สวยงามมาก เล่าเรื่องราวท�ำให้ได้รับความเพลิดเพลินสนุกสนาน ตลอดการเข้าชม น�ำเสนอการเรียนรู้มุมมองความ มวิ เซยี มออฟสยาม พิพธิ ภัณฑก์ ารเรยี นรู้ อยถู่ นน เป็นไทยจากอดีตและพัฒนาการมาสู่ปัจจุบัน ใน สนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวงั ทา่ เตยี น บรเิ วณ ด้านประวตั ิศาสตร์ วฒั นธรรม ประเพณี สงั คม การ อาคารกระทรวงพาณิชย์เดิม ตัวอาคารหลังนี้ได้รับ แต่งกาย อาหารการกนิ สถาปัตยกรรม เปน็ ต้น เชน่ รางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจ�ำปี เหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์และส่ิงแสดงความ พ.ศ. ๒๕๔๙ จากคณะกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลป เป็นไทยสมัยตา่ ง ๆ เรอ่ื งของชาติ ศาสนา พระมหา สถาปัตยกรรม สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรม กษัตริย์ ความเป็นไทยผ่านเสื้อผ้าเคร่ืองแต่งกาย ราชปู ถัมภ์ บรรยากาศของห้องเรียนซ่ึงเปลี่ยนผ่านรูปแบบไป 16 กรงุ เทพมหานคร

ตามแต่ละช่วงของสงั คมตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ถงึ ช่วง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ศิลป์ พีระศรี อนุสรณ์ ของสงั คมโลกาภวิ ตั น์ ทมี่ าของอาหารไทยขน้ึ ชอ่ื ชนดิ อยู่ท่ีถนนหน้าพระธาตุตรงข้ามสนามหลวง ใกล้ ต่าง ๆ ใชเ้ ทคโนโลยคี ิวอารส์ แกน และโมช่นั กราฟกิ ประตูทางเข้าพระบรมมหาราชวัง ก่อต้ังขึ้นเพื่อ สีสันสวยงาม พรอ้ มจัดทำ� ระบบออดโิ อไกด์ (Audio ร�ำลึกถึงศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ชาวอิตาเลียน Guide) ๕ ภาษา ได้แก่ ภาษาไทย อังกฤษ เยอรมัน ผู้ได้รับยกย่องให้เป็นบิดาแห่งศิลปะสมัยใหม่ของ จนี ญปี่ นุ่ และสงิ่ อำ� นวยความสะดวกรองรบั ผมู้ คี วาม ประเทศไทย โดยจัดบรรยากาศคล้ายคลึงกับสมัยท่ี บกพร่องทางดา้ นรา่ งกาย ท่านเคยทำ� งานอยู่ รวมทง้ั มผี ลงานของศิลปินตา่ ง ๆ ซ่ึงเป็นศิษย์รุ่นแรก ๆ ของท่าน เปิดวันจันทร์-ศุกร์ เปิดวันอังคาร-อาทิตย์ เวลา ๑๐.๐๐-๑๘.๐๐ น. (ปิด เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. ปดิ วนั เสาร์ อาทติ ย์ และ วันจนั ทร)์ ค่าเข้าชม ชาวไทย ๑๐๐ บาท ผสู้ ูงอายุ วนั นกั ขตั ฤกษ์ ไมเ่ สยี คา่ เขา้ ชม สอบถามขอ้ มลู โทร. ๖๐ ปีข้ึนไป และเด็กอายุต�่ำกว่า ๑๕ ปี ไม่เสียค่า ๐ ๒๒๒๓ ๖๑๖๒ เขา้ ชม ชาวตา่ งชาติ ๒๐๐ บาท โทร. ๐ ๒๒๒๕ ๒๗๗๗ ตอ่ ๔๑๑ www.museumsiam.org พพิ ธิ ภัณฑสถานแห่งชาติ ศลิ ป์ พีระศรี อนุสรณ์ กรงุ เทพมหานคร 17

พิพธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ พระนคร วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษด์ิราชวรมหาวิหาร อยู่ ส�ำคญั คอื พระอโุ บสถ พระวิหาร พระมณฑป วิหาร ริมสนามหลวง ถนนหน้าพระธาตุ (ใกลม้ หาวทิ ยาลัย โพธ์ิลังกา หรือวิหารน้อย ต้นพระศรีมหาโพธิ์ และ ศลิ ปากร ) เปน็ พระอารามหลวงฝา่ ยมหานกิ ายชน้ั เอก มหาวิทยาลัยสงฆ์ช่ือ มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั เดิมชือ่ วัดสลัก กรมพระราชวงั บวรมหาสุรสงิ หนาท โปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ งขนึ้ ใหมพ่ รอ้ มพระบรมมหาราชวงั พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร อยู่ถนน พระราชทานนามวา่ วัดนิพพานาราม ต่อมาเปล่ียน หน้าพระธาตุ เดิมสถานท่ีนี้เป็นวังหน้าของกรม ช่ือเป็น วัดพระศรีสรรเพชญ์ เคยใช้เป็นที่สังคายนา พระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท โปรดเกล้าฯ ให้ พระไตรปิฏก หลังจากกรมพระราชวังบวรฯ เสด็จ สร้างข้ึนพร้อมกับวังหลวง มีพระที่นั่งท่ีส�ำคัญ สวรรคต พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ได้แก่ พระที่นั่งศิวโมกขพิมาน พระท่ีน่ังพุทไธ มหาราช รชั กาลที่ ๑ ทรงเปล่ียนนามพระอารามใหม่ ศวรรย์ พระที่น่ังอิศราวินิจฉัย ต่อมาในรัชกาล ว่า วัดมหาธาตุ ส่วนค�ำว่า ยุวราชรังสฤษด์ิ มาเพิ่ม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรด ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เกล้าฯ ให้จัดต้ังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขึ้นที่ศาลา รัชกาลที่ ๕ หลงั จากทท่ี รงปฏิสังขรณ์ ภายในวัดมีสงิ่ สหทัยสมาคม เรียกว่า มิวเซ่ียม จึงย้ายมาไว้ท่ีวัง 18 กรงุ เทพมหานคร

หน้าของกรมพระราชวังบวรฯ ซ่ึงปัจุบันพื้นที่บาง ของตนเพ่ือการท่องเที่ยว ในโครงการประกวด ส่วนเป็นมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบริเวณข้าง รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย ประจ�ำปี ๒๕๔๕ เคียงมี โรงเรียนช่างศิลป์ วิทยาลัยนาฏศิลป์ และ ของการท่องเทีย่ วแห่งประเทศไทย เปดิ ให้เขา้ ชมวัน โรงละครแห่งชาติ อยู่ในบริเวณเดียวกัน นอกจาก พุธ-อาทิตย์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. ปิดวนั จันทร-์ นี้ มีสิ่งท่ีน่าสนใจได้แก่ วัดบวรสถานสุทธาวาส อยู่ องั คาร และวนั นกั ขตั ฤกษ์ คา่ เขา้ ชม ชาวไทย ๓๐ บาท ภายในบริเวณวังหน้าใกล้โรงเรียนช่างศิลป์ วัดน้ี ชาวต่างชาติ ๒๐๐ บาท สอบถามข้อมูล โทร. ๐ เรียกว่า วัดพระแก้ว วังหน้า พิพิธภัณฑสถานแห่ง ๒๒๒๔ ๑๓๗๐ www.finearts.go.th ชาตจิ ัดแสดงศลิ ปะโบราณวัตถุต่าง ๆ อนั เปน็ มรดก ทางวัฒนธรรมของไทย และประเทศเพ่ือนบ้าน อนุสาวรียท์ หารอาสา อยฝู่ งั่ ตรงขา้ มมมุ สนามหลวง พิพิธภัณฑ์ฯ แห่งน้ีได้รับรางวัลยอดเย่ียม ประเภท ด้านเหนือ ใกล้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร โครงการส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยว จาก เป็นอนุสรณ์แก่ทหารไทยท่ีไปร่วมรบในสมรภูมิ ผลงาน โครงการเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชนเพื่อ ยโุ รป เม่ือครง้ั สงครามโลก คร้ังท่ี ๑ ปี พ.ศ. ๒๔๕๗ ส่งเสริมให้รู้จักคุณค่าวัฒนธรรมอันเป็นมรดกชุมชน ซึ่งประเทศไทยได้ร่วมกับฝ่ายสัมพันธมิตรประกาศ พิพธิ ภัณฑสถานแห่งชาติ หอศลิ ป กรุงเทพมหานคร 19

สงครามกับเยอรมนี และได้ส่งทหารอาสาไปใน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป อยู่ข้างสะพาน สมรภูมิ ในยโุ รป เมอ่ื วนั ท่ี ๒๐ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๔๖๑ สมเด็จพระปิ่นเกล้า ถนนเจ้าฟ้า อดีตเป็นโรงผลิต และเดนิ ทางกลบั เมอื่ วนั ที่ ๒๑ กนั ยายน พ.ศ. ๒๔๖๒ เหรียญกษาปณ์ของไทย ปัจจุบันเป็นศูนย์รวบรวม โดยนำ� อฐั ทิ หารอาสาทเ่ี สยี ชวี ติ มาบรรจุ ณ อนสุ าวรยี ์ และจัดแสดงผลงานศิลปะท้ังแบบประเพณีไทย นี้ เม่อื วนั ท่ี ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๒ โบราณ และแบบสากลร่วมสมัยของศิลปินท่ีมีชื่อ ปอทุ้อมยาพนรแะหสเุ่งมชราุตในภิ พูเกรา้ ะ-ทภี่นพู ัง่าแนลคะ�ำสวนสาธารณะสนั ตชิ ยั ปราการ 20 กรงุ เทพมหานคร

เสียงของไทยทั้งในอดีตและปัจจุบัน นอกจากนี้ มี มศี าลาทรงไทยสวยงาม เปน็ สถานที่จดั งานเทศกาล ภาพเขียนสีน�้ำมัน ฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จ ประเพณีในบางโอกาส เช่น งานประเพณีสงกรานต์ พระเจ้าอยหู่ วั ภมู พิ ลอดลุ ยเดช รัชกาลท่ี ๙ จัดแสดง งานลอยกระทง ฯลฯ ภายในบริเวณตกแต่งด้วย เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมวนั พธุ -อาทติ ย์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. พรรณไม้มีบรรยากาศร่นื รมย์ มองเห็นทวิ ทัศนแ์ ม่น้�ำ ปิดวันจันทร์-วันอังคาร วันนักขัตฤกษ์ ค่าเข้าชม เจ้าพระยา และสะพานพระราม ๘ จึงมีประชาชน ชาวไทย ๓๐ บาท ชาวตา่ งชาติ ๒๐๐ บาท สอบถาม ชาวไทยและชาวต่างประเทศย่านบางล�ำพูนิยมมา ข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๘๑ ๒๒๒๔, ๐ ๒๒๘๒ ๘๕๒๕ นัง่ พกั ผ่อน พิพิธภัณฑ์เหรียญ อยู่ถนนจักรพงษ์ แขวงชนะ- พิพิธบางล�ำพู อยู่ถนนพระอาทิตย์ ริมคลองบาง สงคราม โดยกรมธนารักษ์จัดต้ังขึ้นเพ่ือเป็นศูนย์ ล�ำพู อยู่ฝั่งเดียวกับสวนสันติชัยปราการและใกล้ เรยี นรเู้ กย่ี วกบั เงนิ ตราอนั เปน็ มรดกลำ�้ คา่ ของแผน่ ดนิ ป้อมพระสุเมรุ เดมิ เปน็ สถานทฝี่ กึ สอนชา่ งพมิ พ์แหง่ บอกเล่าบันทึกทางประวัติศาสตร์ระบบเศรษฐกิจ แรกของประเทศไทย และเป็นโรงพิมพ์คุรุสภา เมื่อ จากอดีตสู่ปัจจุบัน โดยการจัดแสดงเหรียญกษาปน์ เลิกโรงพิมพ์ฯ ได้ถูกท้ิงร้าง และจะมีการร้ือถอน เงินตราของไทยและต่างประเทศผ่านรูปแบบของ ชาวบางล�ำพูได้ขอต่อกรมศิลปากร ให้ข้ึนทะเบียน นทิ รรศการและนวตั กรรมสอื่ เทคโนโลยี เชน่ แอนเิ มชน่ั สถานที่แห่งนี้เป็นโบราณสถานเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ๓๖๐ องศาบนผนังถ้�ำ ฯลฯ สร้างความเพลิดเพลิน กรมธนารักษ์จึงท�ำการบูรณะอาคารสถานที่เปิดเป็น ในการชมและน่าเรียนรู้ในรูปแบบอันหลากหลาย พิพิธบางล�ำพู เพ่ือเป็นแหล่งท่องเที่ยวบริเวณเกาะ ของเหรียญกษาปน์เงินตรานานาชนิดสวยงาม รตั นโกสนิ ทรใ์ นรปู แบบของแหลง่ เรยี นรเู้ ชงิ การศกึ ษา แปลกตา เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมทกุ วนั เวลา ๑๐.๐๐-๑๘.๐๐ น. วัฒนธรรมชมุ ชน มกี ารออกแบบพ้นื ท่ีเป็น “ยูนเิ วอร์ สอบถามขอ้ มูล โทร. ๐ ๒๒๘๒ ๐๘๑๘, ๐ ๒๒๒๖ แซล ดีไซน์” เพ่ืออ�ำนวยความสะดวกแก่ผู้สูงอายุ ๐๒๕๑ ต่อ ๒๒๐๙ เดก็ ผ้พู ิการ พร้อมจดั ท�ำอักษรเบลลส์ �ำหรับผู้พิการ การเดนิ ทาง สามารถเดนิ จากถนนราชดำ� เนนิ เขา้ ถนน ทางสายตา นอกจากนี้ มีเคร่ืองรับฟังการบรรยาย จักรพงษ์ โดยมีรถประจ�ำทางผ่านถนนราชด�ำเนิน ๗ ภาษา ได้แก่ ภาษาไทย จนี ญป่ี นุ่ เกาหลี องั กฤษ สาย ๒, ๑๕, ๔๒, ๔๗, ๒๐๓, ปอ. ๓๕, ๕๙, ๗๙, ๕๐๓, เยอรมัน และฝร่ังเศส จัดการแสดงเป็น ๒ ส่วนใน ๕๐๗, ๕๐๙, ๕๑๑, ๕๑๖ รถประจ�ำทางผ่านถนน อาคาร ๒ หลงั คือ อาคารไม้สัก และอาคารปูน ซ่งึ จกั รพงษ์ สาย ๓, ๙, ๓๒, ๓๓, ๖๔, ปอ. ๖, ๓๐, ๕๒๔ จัดแบ่งเป็นห้องนิทรรศการ ดังน้ี ห้องเอกบรมองค์ ราชนิ ี นิทรรศการเทดิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนางเจ้า พระท่นี ั่งและสวนสาธารณะสนั ติชยั ปราการ อยู่ริม สริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชนิ นี าถ ในรชั กาลที่ ๙ นทิ รรศการ แมน่ ำ�้ เจา้ พระยา บรเิ วณถนนพระอาทติ ย์ รฐั บาลและ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั กรงุ รตั นโกสนิ ทร์ จำ� ลองกำ� แพงเมอื ง คู ประชาชนได้ด�ำเนินการจัดสร้างขึ้นเน่ืองในโอกาส คลอง และปอ้ มปราการ นทิ รรศการบอกเลา่ เรอื่ งราว พระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๖ รอบ ของวิถชี ุมชนบางล�ำพู ทง้ั การคา้ ขาย ยา่ นอาหารขึ้น ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ชือ่ แหลง่ งานหตั ถกรรม ยา่ นบนั เทิงยามค่�ำคนื รวม ภูมิพลอดุลยเดข รัชกาลท่ี ๙ ณ ป้อมพระสุเมรุ ทั้งประวัติผู้มีช่ือเสียงของบางล�ำพู เปิดวันอังคาร- กรุงเทพมหานคร 21

รอยพระพทุ ธบาทจ�ำลอง วัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร อาทิตย์ เวลา ๑๐.๐๐-๑๘.๐๐ น. (ปิดวันจันทร์) วัดชนะสงครามราชวรมหาวหิ าร อยถู่ นนจักรพงษ์ โดยการเข้าชมต้องติดต่อรับบัตรเข้าชมท่ีเคาน์เตอร์ ใกลถ้ นนขา้ วสาร บางลำ� พู แขวงชนะสงคราม เปน็ วดั ดา้ นหนา้ อาคาร เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมรอบละ ๓๐ นาที รอบแรก เกา่ สมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา เดมิ ชอ่ื ”วดั กลางนา” เนอื่ งจาก เร่ิมเวลา ๑๐.๐๐ น. รอบสุดท้ายเวลา ๑๖.๐๐ น. มีทุ่งนาล้อมรอบ เม่ือพระบาทสมเด็จพระพุทธยอด ไม่เสียค่าเขา้ ชม ชน้ั ท่ี ๑ เขา้ ชมภายในวนั ท่รี ะบตุ าม ฟ้าจุฬาโลกมหาราช ปฐมกษัตริย์แห่งบรมราชจักรี บัตรเข้าชม ไม่จ�ำกัดเวลาชม อาคารไม้ และอาคาร วงศ์ ทรงยา้ ยราชธานจี ากฝง่ั กรงุ ธนบรุ มี าฝง่ั พระนคร ปูนชน้ั ท่ี ๒ การเขา้ ชมเฉพาะรอบเวลาทร่ี ะบใุ นบัตร และทรงสร้างพระบรมมหาราชวังข้ึน ในช่วงน้ัน สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๒๒๘๑ ๙๘๒๘ ยังมีศึกสงครามอยู่ พระองค์โปรดฯ ให้สมเด็จกรม การเดินทาง รถโดยสารประจ�ำทางสาย ๓, ๖, พระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ซึ่งเปน็ แม่ทัพส�ำคัญ ๙, ๑๕, ๓๐, ๓๒, ๓๓, ๕๓, ๖๔, ๘๒, ๕๒๔ เรอื รวบรวมชาวมอญมาเปน็ กองกำ� ลงั ในการรบกบั ขา้ ศกึ ด่วนเจ้าพระยา ธงสีส้ม จากท่าสะพานพระราม ๘ ให้ชาวมอญต้ังถิ่นฐานใกล้บริเวณวัดกลางนา และ มาท่าพระอาทติ ย์ ต่อรถโดยสาร หรอื เดินข้ีนมาทาง ให้พระสงฆ์มอญมาอยู่จ�ำพรรษาที่วัดน้ี ชาวบ้านจึง ไปบางล�ำพ ู เรียกวัดน้ีเป็นภาษามอญว่า “วัดตองปุ หมายถึงวัด 22 กรงุ เทพมหานคร

วัดบวรนเิ วศวิหาร พระสงฆ์ฝ่ายรามัญ เม่ือกรมพระราชวังบวรฯเสร็จ ปิดทอง ปางมารวิชัย หนา้ ตกั กว้าง ๒.๕๐ เมตร สูง การศึกได้มาท�ำพิธีสรงน�้ำและเปลี่ยนเคร่ืองทรงตาม ๓.๕๐ เมตร ประดษิ ฐานบนฐานสูง มพี ระอคั รสาวก พิธีโบราณท่ีวัดน้ีก่อนเสด็จฯ เข้าพระบรมมหาราช สององคด์ า้ นซา้ ยขวา รวมทั้งมีพระพทุ ธรปู ๑๖ องค์ วัง ต่อมาได้โปรดฯ ให้บูรณะปฏิสังขรณ์วัด และ ประดษิ ฐานทบี่ รเิ วณเสารายลอ้ มรอบองคพ์ ระประธาน ถวายวัดนี้เป็นพระอารามหลวงแก่พระพุทธยอดฟ้า รอยพระพทุ ธบาทจำ� ลอง อยู่ด้านหลงั พระอโุ บสถ จุฬาโลก ซึ่งรัชกาลที่ ๑ ได้พระราชทานนามวัดให้ พระบรมธาตุเจดีย์ ด้านบนสุดประดิษฐานพระ ใหม่ว่า “วัดชนะสงคราม” เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่กรม บรมสารีริกธาตุ ชั้นต่อมาเป็นพระรูปสมเด็จกรม พระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทท่ีสามารถท�ำการรบ พระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ชั้นล่างสุดเป็น ชนะข้าศกึ ไดถ้ ึง ๓ ครัง้ หอกลองและระฆงั ด้านหน้าพระอุโบสถ เป็นศาลา สงิ่ สำ� คัญภายในวัดไดแ้ ก่ ที่มีพระรูปหล่อสมเด็จกรมพระราชวังบวรมหา พระอุโบสถ มีพระประธาน พระพุทธนรสีห์ตรีโลก สุรสิงหนาท เชฎฐ์ มเหทธศิ ักดิ์ ปูชนียะชยันตะโคดม บรมศาสดา ศาลหนึงออกวงอมิ หรอื ศาลเจา้ แมก่ วนอิม อยูด่ ้าน อนาวรญาณ เปน็ พระพทุ ธรปู ปนู ปน้ั บดุ ว้ ยดบี กุ ลงรกั ขา้ งอโุ บสถ ศาลเปน็ รปู ทรงสถาปตั ยกรรมจนี หลงั คา กรุงเทพมหานคร 23

สามช้ันลดหลั่นกันลงมา ด้านหน้ามีเสาซึ่งมีมังกร แตล่ ะชาติ เพอ่ื แสดงถงึ จติ ใจของบุคคล ๖ ประเภท พันยาวรอบเสา ขา้ งประตูมีเสารูปมงั กร ภายในศาล ตง้ั แตด่ ำ� สนทิ จนถงึ ขาวสะอาด พระอโุ บสถเปดิ ทกุ วนั มีเจ้าแมก่ วนอมิ เปน็ ประธาน มีพระสงั กจั จายน์ และ เวลา ๐๙.๐๐-๑๗.๐๐ น. เทพเจา้ ตา่ ง ๆ ของจนี ด้านข้างพระอุโบสถสองด้านเป็นซุ้มปรางค์พระพุทธ รูป คือ ซุ้มปรางค์ทิศตะวันออก ประดิษฐาน วัดบวรนิเวศวิหาร อยู่ท่ีถนนพระสุเมรุ บางล�ำพู พระพทุ ธรปู ศลิ าประทบั ยนื สมยั ทวารวดี อญั เชญิ จาก สร้างในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว วัดตองปุ จังหวัดลพบุรี ซุ้มปรางค์ทิศตะวันตก รัชกาลที่ ๓ โดยกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพล ประดษิ ฐานพระพทุ ธรปู ศลิ าสมยั ศรวี ชิ ยั พระไวโรจนะ เสพ เปน็ แม่กองก่อสร้าง เคยเปน็ ท่ีประทบั ของพระ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล มหากษัตริย์ขณะทรงผนวช รัชกาลที่ ๔ ถีงรัชกาล ที่ ๔ ทรงไดร้ บั ถวายมาจากพระเจดยี บ์ โุ รพุทโธ เมือ่ ที่ ๗ และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพล คร้งั เสดจ็ ฯ เกาะชวา อดุลยเดช รัชกาลท่ี ๙ เม่ือคราวทรงผนวช สิ่งที่ พระมหาเจดีย์ สร้างในสมัยรัชกาลท่ี ๓ แล้วเสร็จ นา่ ชมในวัดน้ี ไดแ้ ก่ ในสมัยรัชกาลที่ ๔ องค์พระเจดีย์มีสัณฐานกลม พระอุโบสถ ประดิษฐานพระประธานสององค์ คือ สีทองสง่างดงาม คูหาภายในมีพระเจดีย์กาไหล่ พระพทุ ธสวุ รรณเขต (หลวงพอ่ โต หรอื หลวงพอ่ เพชร) ทองประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ และลาน ประดิษฐานด้านหลัง อัญเชิญมาจากวัดสระตะพาน ทักษิณชั้นนี้มีซุ้มปรางค์เล็กประดิษฐานพระไพรี จังหวัดเพชรบุรี และ พระพุทธชินสีห์ อัญเชิญจาก พินาศ ซุ้มประดิษฐานพระบรมรูปพระบาทสมเด็จ วดั พระศรรี ตั นมหาธาตวุ รมหาวหิ าร จงั หวดั พษิ ณโุ ลก พระจอมเกล้าเจา้ อยูห่ วั รัชกาลที่ ๔ สว่ นทักษณิ ชั้น ประดษิ ฐานดา้ นหนา้ นอกจากนม้ี พี ระรปู สมเดจ็ พระ ที่ ๑ เทวรปู ประดษิ ฐานแตล่ ะทศิ ทศิ เหนอื พระพรหม สมณเจา้ ๒ องค์ คือ สมเด็จกรมพระยาปวเสศวิทยา พระวิสสฺกรรม ทิศใต้ พระนารายณ์ พระศิวะ ทิศ ลงกรณ์ และ สมเดจ็ กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ตะวนั ตก พระปญั จสขิ ะ พระประคนธรรพ์ นอกจากน้ี ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถ พระบาท มรี ปู หลอ่ สตั วส์ ช่ี นดิ หมายถงึ สเี่ มอื งทอ่ี ยใู่ กลล้ อ้ มรอบ สมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัว รชั กาลที่ ๔ ทรงพระ ประเทศไทย ได้แก่ มา้ -เมยี นมา นก-โยนก ชา้ ง-ล้าน กรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหเ้ ขยี นภาพจติ รกรรมฝาผนงั สอง ชา้ ง และ สิงห-์ สงิ คโปร์ สว่ น คือ จิตรกรรมฝาผนงั ตอนบน เป็นภาพปรศิ นา วิหารเก๋ง สถาปัตยกรรมไทยผสมผสานจีน หน้าบัน ธรรมฝีมือขรัวอินโข่ง จิตรกรไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ตกแตง่ ด้วยกระเบ้อื งเคลอื บรูปคน ดอกไม้ หงส์ ปลา ตอนต้น เป็นภาพปริศนาธรรมอันเนื่องด้วยคุณ แบ่งเป็นสามห้อง ห้องกลางภายในมีภาพจิตรกรรม พระรัตนตรัย จ�ำนวน ๑๖ ตอน ส่วนตอนล่างผนัง ฝาผนังเร่ืองสามก๊ก บนเพดานเป็นลายมังกรดั้นเมฆ เป็นภาพเหตุการณ์ส�ำคัญเกี่ยวกับขนบธรรมเนียม และประดิษฐานพระพุทธรปู ๓ องค์ คอื พระพุทธ- ประเพณีไทย และประเพณีส�ำคัญทางพุทธศาสนา วชริ ญาณ พระพทุ ธรปู ฉลองพระองคพ์ ระบาทสมเดจ็ จ�ำนวน ๑๕ ภาพ ภาพเขียนเสาอุโบสถ เรียกว่า พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๔ พระพทุ ธรปู ปาง ฉฬาภชิ าติ หรือหกชาติ ลายดอกไม้แต่ละเสาแสดงสี ห้ามสมุทรทรงเครื่องอย่างจักรพรรดิ ประดิษฐาน 24 กรงุ เทพมหานคร

พระมหาเจดยี ์ วดั บวรนเิ วศวิหาร กรงุ เทพมหานคร 25

อยู่ตรงกลาง พระพุทธปัญญาอัคคะ พระพุทธรูป โพธิฆระ เป็นฐานต้นพระศรีมหาโพธ์ิ มีทับเกษตร ฉลองพระองค์สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยา ลอ้ มรอบ จ�ำลองแบบจากศรลี ังกา ปวเรศวริยาลงกรณ์ ผู้ครองวัดบวรองค์ที่ ๒ เป็น พระพุทธรูปปางห้ามสมุทร ครองจีวรคลุมสองพระ วดั สทุ ศั นเ์ ทพวราราม อยทู่ ถี่ นนบำ� รงุ เมอื ง พระบาท อังสา ประดิษฐานทิศตะวันออก และ พระพุทธ สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาล มนุสสนาค เป็นพระพุทธรูปฉลองพระองค์สมเด็จ ที่ ๑ มีพระราชประสงค์สร้างพระวิหารให้มีขนาด พระมหาสมณเจา้ กรมพระยาวชริ ญาณวโรรส ผคู้ รอง ใหญ่เท่ากับพระวิหารวัดพนัญเชิง ให้เป็นศรีสง่าแก่ วดั บวรนเิ วศเปน็ องคท์ ี่ ๓ ประดษิ ฐานดา้ นทศิ ตะวนั ตก พระนคร พระราชทานนามว่า วัดมหาสุทธาวาส แต่สร้างยังมิทันส�ำเร็จได้เสด็จสวรรคตเสียก่อน ด้านนอกวิหารเก๋ง มุขด้านทิศตะวันออกเป็นท่ี พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั รชั กาลที่ ๒ ประดิษฐาน พระทีฆายุมหมงคล หรือ หลวงพ่อด�ำ ทรงดำ� เนนิ งานตอ่ และพระราชทานนามวา่ วดั สทุ ศั น์ พระพุทธรูปฉลองพระองค์สมเด็จพระสังฆราชเจ้า เทพวราราม สร้างเสร็จสมบูรณ์ในสมัยพระบาท กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ พระอปุ ชั ฌาจารย์ พระบาท สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว วัดสุทัศน์ไม่มีเจดีย์ สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ภมู พิ ลอดลุ ยเดช รชั การที่ ๙ เมอ่ื เหมือนวัดอ่ืน ๆ เพราะมีสัตตมหาสถานเป็น ครง้ั ทรงผนวช เปน็ พระพทุ ธรปู ปางมารวชิ ยั เดมิ องค์ อุเทสิกเจดยี ์ (คอื ต้นไม้สำ� คัญในพุทธศาสนา ๗ ชนิด) พระพทุ ธปู เป็นสีดำ� และได้ท�ำการปิดทองท้ังองค์ แทนท่ี ส่วนมุขวิหารเก๋งด้านทิศใต้ ประดิษฐานพระพุทธ สง่ิ ท่นี ่าสนใจในวัดได้แก่ ชินสีห์จ�ำลอง และใต้ฐานพระพุทธรูปบรรจุพระสรี พระศรีศากยมุนี (หลวงพ่อโต) พระประธานของวัด รางคารสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช ท่ีได้ชะลอมาจากวิหารหลวงวัดมหาธาตุเมืองสุโขทัย สกลมหาสงั ฆปริณายก พระสังฆราชองค์ท่ี ๑๙ แห่ง และบานประตูพระวิหาร ซ่ึงเป็นศิลปกรรมช้ัน กรุงรตั นโกสนิ ทร์ เยี่ยมทางด้านการแกะสลักในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระวิหารพระศาสดา ภายในประดิษฐาน พระศรี โดยเฉพาะคู่ที่เป็นฝีพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จ ศาสดา พระพทุ ธรปู สมั ฤทธปิ์ างมารวชิ ยั สมยั สโุ ขทยั พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั รัชกาลที่ ๒ ซึง่ ในปจั จุบัน งดงามมาก สร้างในสมัยเดียวกับพระพุทธสีห์ นี้ได้น�ำไปเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และพระพุทธชินราช นอกจากน้ี มีพระพุทธไสยา พระนคร พระพุทธรูปสัมฤทธ์ิปางไสยาสน์ สมัยสุโขทัย และ เสาชิงชา้ อยใู่ กลว้ ัดสุทัศน์เทพวราราม การสรา้ งเสา ที่ฐานพระพุทธไสยาบรรจุพระอัฐิสมเด็จพระมหา ชิงช้านี้มีท่ีมาจากการท่ีวัฒนธรรมของชาวไทยมีวิถี สมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ของศาสนาพราหมณเ์ ขา้ มาเกยี่ วพนั อยมู่ าก เมอ่ื สรา้ ง พระพทุ ธบาทจำ� ลอง อยูภ่ ายใน ศาลาพระพทุ ธบาท เป็นแผ่นศิลาสลักรอยพระบาทคู่ตรงกลางแผ่นหิน กรุงเทพฯ เสร็จจึงมีการสร้างโบสถ์พราหมณ์ และ ยาว ๓ เมตร ๖๐ เซนตเิ มตร กวา้ ง ๒.๑๗ เมตร และ เสาชิงช้า เดิมต้ังอยู่ริมถนนบ�ำรุงเมือง ทางท่ีเลี้ยว หนา ๒๐ เซนติเมตร ไปถนนดินสอ มมี าต้งั แต่ปี พ.ศ. ๒๓๒๗ และย้ายมา ตั้งท่ีถนนบ�ำรุงเมืองในปัจจุบัน เมื่อสมัยรัชกาลที่ ๕ 26 กรงุ เทพมหานคร

วัดสทุ ศั นเ์ ทพวราราม กรงุ เทพมหานคร 27

เสาชิงชา้ ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๖ บริษัท หลุยส์ ที.เลียวโน ประชาธิปไตยท่ีมีองค์พระมหากษัตริย์เป็นประมุข แวนส์ ซึ่งเป็นบริษัทค้าไม้ได้อุทิศซุงไม้สักเพ่ือสร้าง เมือ่ วันที่ ๒๔ มิถนุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๕ อนุสาวรยี ์นี้ เสาชิงชา้ ใหม่ สร้างเสรจ็ เมอื่ วันท่ี ๑๒ เมษายน พ.ศ. ออกแบบโดยศาสตราจารยศ์ ลิ ป์ พรี ะศรี เรม่ิ กอ่ สรา้ ง ๒๔๖๓ ท�ำการซ่อมแซมเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๘ มีส่วน เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๒ มีพิธีเปิดเมอ่ื สงู ๒๑ เมตร เสาชิงช้านีใ้ ช้ประกอบ พิธตี รียัมพวาย วันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๓ รปู แบบอนเุ สาวรีย์ หรือ พิธีโล้ชิงช้าของศาสนาพราหมณ์ จัดในเดือนย่ี ตรงกลางประดิษฐานพานรัฐธรรมนูญ มีความสูง ของทกุ ปี และยกเลกิ เมือ่ ปี พ.ศ. ๒๔๗๘ ๓ เมตร หนัก ๔ ตนั อนสุ าวรีย์ประชาธปิ ไตย อยูท่ ีถ่ นนราชดำ� เนนิ สรา้ ง นิทรรศน์รัตนโกสินทร์ อยู่ภายในอาคารบริเวณ ขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ถนนราชด�ำเนินกลาง ด้านข้างลานพลับพลามหา จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบ เจษฎาบดินทร์ และวัดราชนัดดารามวรวิหาร 28 กรงุ เทพมหานคร

อนุสาวรยี ป์ ระชาธปิ ไตย กรงุ เทพมหานคร 29

นิทรรศน์รัตนโกสนิ ทร์ ซึ่งเป็นนิทรรศการบอกเล่าเร่ืองราวยุครัตนโกสินทร์ หนังสือหายาก และสื่อมัลติมีเดียสาระทุกแง่มุม ผา่ นสอื่ เทคโนโลยที นั สมยั หลายรปู แบบ อาทิ สอ่ื ผสม เกยี่ วกบั กรงุ รตั นโกสนิ ทร์ มมุ พกั ผอ่ นพรอ้ มเครอ่ื งดม่ื เสมอื นจรงิ ๔ มิติ ส่ือมลั ตทิ ัช มัลติมีเดียแอนิเมชน่ั ชมทัศนียภาพเจดีย์สีทองงามสง่าบนยอดพระบรม เป็นต้น โดยแบ่งนิทรรศการเป็น ๙ ห้องจัดแสดง บรรพต หรือภูเขาทอง วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร นำ� เสนอ กำ� เนดิ กรงุ รตั นโกสนิ ทรด์ ว้ ยพระอจั ฉรยิ ภาพ ป้อมมหากาฬ โลหะปราสาทท่ีงดงามวิจิตร ของวัด พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ราชนดั ดาราม นทิ รรศนร์ ตั นโกสนิ ทร์ เปดิ วนั องั คาร- หุ่นจ�ำลองพระบรมมหาราชวังท่ีสมบูรณ์แบบที่สุด อาทิตย์ เวลา ๑๐.๐๐-๑๗.๐๐ น. เปิดใหเ้ ขา้ ชมทุก ในประเทศไทย ภาพยนตร์แอนิเมช่ันต�ำนานพระ ๒๐ นาที รอบแรก ๑๐.๐๐ น. รอบสดุ ทา้ ย ๑๗.๐๐ น. แก้วมรกต มหรสพในมุมมอง ๓๖๐ องศา พระ เสน้ ทางชมนทิ รรศการ ๒ เสน้ ทาง เสน้ ทางละ ๒ ชวั่ โมง ราชกรณียกิจพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีท้ัง ๙ (ปิดวันจันทร์) ค่าเข้าชม ชาวไทย และชาวต่างชาติ รชั กาล พระราชพธิ สี ำ� คญั สถาปตั ยกรรม วฒั นธรรม ผ้ใู หญ่ ๑๐๐ บาท เดก็ (สงู ไมเ่ กนิ ๑๒๐ เซนติเมตร) วิถีชีวิตชุมชนเกาะรัตนโกสินทร์ ห้องสมุดรวบรวม นกั เรยี น/นกั ศกึ ษา (ไมเ่ กนิ ปรญิ ญาตร)ี ภกิ ษุ สามเณร 30 กรงุ เทพมหานคร

ผ้พู กิ าร และผอู้ ายุ ๖๐ ปีขึ้นไปแสดงบตั ร ไม่เสยี ค่า วดั ราชนดั ดาราม อยทู่ ถ่ี นนมหาไชย สรา้ งเมอื่ ปี พ.ศ. เขา้ ชม สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๒๖๒๑ ๐๐๔๔ โทรสาร ๒๓๘๙ เปน็ วดั ทรี่ ชั กาลท่ี ๓ โปรดเกลา้ ฯ ใหส้ รา้ งเพอ่ื ๐ ๒๒๒๒๖ ๕๐๕๐ www.nitasrattanakosin.com, เป็นเกียรติแด่ พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าโสมนัส www.facebook.com/nitasrattanakosin วฒั นาวดี โดยเจา้ พระยายมราชเปน็ แมก่ องออกแบบ วดั ราชนดั ดาราม กรุงเทพมหานคร 31

พระบรมราชานสุ าวรยี พ์ ระบาทสมเด็จพระนงั่ เกลา้ เจา้ อยู่หวั (รชั กาลท่ี ๓) เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์เป็นแม่กองสร้างโลหะปราสาท ผู้ด�ำเนินการ เป็นพระรูปหล่อด้วยสัมฤทธ์ิประทับ วัดน้ีแปลกกว่าวัดอื่น คือ โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง บนพระที่นั่งสูงขนาดเท่าคร่ึงพระองค์จริง ภายใน ธรรมเจดียป์ ราสาทแทนการสรา้ งพระเจดีย์ (นับเป็น บริเวณตกแต่งด้วยไม้ดอกไม้ประดับ มีพลับพลาที่ แหง่ ที่ ๓ ของโลก) มคี วามสูง ๓๖ เมตร ประกอบ ประทับของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัว เพ่ือใช้รับ ด้วย เจดีย์ล้อมรอบ ๓๗ องค์ เพ่ือใหเ้ ท่ากับ โพธปิ ัก ราชอาคนั ตกุ ะ และศาลาราย ๓ หลงั ขยิ ธรรม ๓๗ ประการ ปจั จบุ นั โลหะปราสาทแหง่ น้ี เหลืออยู่เพียงแห่งเดียวในโลก เนื่องจากโลหะ วดั เทพธิดาราม อยูท่ ถ่ี นนมหาไชย เดมิ ชื่อ วดั บ้าน ปราสาทท่ีประเทศอินเดียและศรีลังกาได้ปรักหักพัง พระยาไกรสวนหลวง วัดนี้เป็นวัดที่พระบาทสมเด็จ ไปหมดแลว้ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเพ่ือ พระราชทานแด่ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ เม่ือปี พระบรมราชานสุ าวรยี พ์ ระบาทสมเดจ็ พระนงั่ เกลา้ พ.ศ.๒๓๗๙แลว้ เสรจ็ ในปีพ.ศ.๒๓๘๒ สถาปตั ยกรรม เจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) อยู่บริเวณพลับพลาพระ สำ� คัญ คอื พระปรางค์ทิศทั้งสี่ เป็นฝมี อื ชา่ งในสมยั ราชพธิ ี มุมถนนราชด�ำเนิน บรเิ วณหนา้ วดั ราชนัดดา รัชกาลที่ ๓ บุษบกที่รองรับพระประธานภายใน ราม สรา้ งเม่ือปี พ.ศ. ๒๕๓๓ โดยกรมศลิ ปากรเป็น โบสถป์ ระดษิ ฐอ์ ยา่ งสวยงาม และทผี่ นงั พระอโุ บสถมี 32 กรงุ เทพมหานคร

ภาพเขียนเป็นรูปพุ่มข้าวบิณฑ์แบบอย่างในรัชกาล พ.ศ. ๒๔๓๕ ในสมัยรัชกาลท่ี ๕ แม้บางส่วนได้ ที่ ๓ นอกจากน้ี ระหว่างปี พ.ศ. ๒๓๘๓-๒๓๘๕ ปรับปรุงเป็นสวนสาธารณะ แต่ยังคงสภาพของซุ้ม วัดน้ีเคยเป็นท่ีพ�ำนักของสุนทรภู่ กวีเอกแห่งกรุง ประตูก�ำแพงที่สูงใหญ่ ป้อมยามภายในจัดแสดง รัตนโกสินทร์ เม่ือคราวบวชเป็นพระภิกษุ ปัจจุบัน ประวัติความเป็นมาของราชทัณฑ์ไทย ห้องควบคุม มีกุฏิหลังหน่ึงเรียกว่า บ้านกวี เปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ ผู้ต้องขัง เรอื นนอนผู้ตอ้ งขงั และห้องท�ำงานของเจ้า ให้เข้าชมทุกวัน เวลา ๐๘.๐๐-๑๗.๐๐ น. ชาวต่าง หนา้ ทร่ี าชทณั ฑท์ อ่ี ยใู่ นสภาพเดมิ เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ ชาติ คา่ เข้าชม ๕๐ บาท สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. ปดิ วนั เสาร์ อาทติ ย์ และวนั ๒๒๒๒ ๕๐๖๗ นักขตั ฤกษ์ ไมเ่ สยี ค่าเข้าชม สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๒๖ ๑๗๐๔ โทรสาร ๐ ๒๕๒๖ ๙๐๑๐ (เข้าชม พิพิธภัณฑ์ราชทัณฑ์ อยู่ภายในสวนรมณีนารถ เปน็ หมคู่ ณะทำ� จดหมายถึงอธบิ ดีกรมราชทณั ฑ์ ลว่ ง ด้านถนนมหาไชย แขวงส�ำราญราษฎร์ ในอาคาร หน้าอยา่ งน้อย ๑ สัปดาห์ ) www.correct.go.th/ ซึ่งเคยเป็นเรือนจ�ำแห่งแรกของไทย สร้างข้ึนเม่ือปี demo/museum/museum1.html พพิ ธิ ภัณฑพ์ ระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอย่หู วั กรงุ เทพมหานคร 33

วดั อนิ ทรวหิ าร 34 กรงุ เทพมหานคร

พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เปดิ วันจนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๐๐ น. ปิดวัน อยู่ท่ีอาคารอนุรักษ์กรมโยธาธิการ ถนนหลานหลวง เสาร์ อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ ไม่เสียค่าเข้าชม เชิงสะพานผ่านฟ้าลีลาศ เป็นอาคารสถาปัตยกรรม สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๒๒๙๗ ๗๓๘๐, ๐ ๒๒๙๑ สมยั รชั กาลท่ี ๖-๗ สรา้ งขึ้นเม่อื ปี พ.ศ. ๒๔๔๙ โดย ๘๑๒๑, ๐ ๒๒๙๗ ๘๐๕๘ http://library.rta.mi.th/ สถาบันพระปกเกล้าฯ ได้บรู ณะจดั ท�ำเปน็ พิพธิ ภัณฑ์ MUSEUM/index.htm กรุณาติดต่อล่วงหน้าก่อน รวบรวมเครื่องใช้ส่วนพระองค์ของพระบาทสมเด็จ เข้าชมอย่างน้อย ๑ สัปดาห์ ท�ำหนังสือถึงเจ้ากรม พระปกเกล้าเจา้ อยู่หัว รชั กาลที่ ๗ รวมทงั้ จดั แสดง ยทุ ธการทหารบก) บรมฉายาลกั ษณ์ เอกสาร และพระราชประวตั ริ ชั กาล ที่ ๗ องค์ปฐมกษัตริย์ระบบประชาธิปไตยของไทย วดั อนิ ทรวหิ าร อยทู่ บ่ี างขนุ พรหม ถนนวสิ ทุ ธกิ ษตั รยิ ์ เป็นพิพิธภัณฑ์พระมหากษัตริย์แห่งแรกท่ีสมบูรณ์ วดั น้ีสรา้ งขน้ึ สมัยอยุธยาตอนปลายประมาณปี พ.ศ. แบบ น�ำเทคโนโลยีทันสมัยมาใช้ในการอธิบายและ ๒๒๙๕ เดมิ ชอ่ื วัดบางขุนพรหม มซี ุ้มประตทู างเขา้ นำ� ชมภายในจดั แสดงเรอื่ งราวทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั พระบาท วัด ๓ ซุ้ม เป็นศิลปะทรงไทย เรือนยอด ตรงกลาง สมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้แก่ การสืบราช เป็นรูปพระมหาบุรุษมหาภิเนษกรมณ์ ณ ฝั่งแม่น�้ำ สันตติวงศ์ พระราชประวัติก่อนเสด็จขึ้นครองราชย์ อโนมา ด้านขวาเป็นรูปพระอินทร์ ด้านซ้ายเป็นรูป พระราชกรณยี กจิ การเปลยี่ นแปลงการปกครอง การ พระพรหม สงิ่ ทน่ี า่ สนใจภายในวดั ไดแ้ ก่ พระพทุ ธศรี พระราชทานรฐั ธรรมนญู รวมทงั้ พระราชประวตั หิ ลงั อริยเมตไตรย เป็นพระพุทธรูปยืนขนาดใหญ่ สูง ๓๒ สละราชสมบตั ิ และเสดจ็ สวรรคต ณ ประเทศองั กฤษ เมตร กว้าง ๑๐ เมตร ๒๔ นวิ้ สร้างรัชสมัยพระบาท นอกจากน้ี มศี าลาเฉลมิ กรงุ จำ� ลอง จดั ฉายภาพยนตร์ สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว บนยอดเกศองค์ เกา่ ให้ชม เปิดใหเ้ ขา้ ชมวันองั คาร-วนั อาทิตย์ และวัน หลวงพ่อโตบรรจุพระบรมสารีริกธาตุจากประเทศ นกั ขตั ฤกษ์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๖.๐๐ น. ไมเ่ สยี คา่ เขา้ ชม ศรีลังกา จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถเป็นภาพ สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๘๐ ๓๔๑๓-๔ www. ชีวประวัตสิ มเด็จพระพระพฒุ าจารย์ (โต พรหมรังส)ี kpi.ac.th ภาพส่ิงก่อสร้างต่าง ๆ ของสมเด็จฯ ภาพต้นไม้ ด้านล่างพระอุโบสถเป็นพิพิธภัณฑ์ของเก่า ศาลา พิพิธภัณฑ์กองทัพบกเฉลิมพระเกียรติ อยู่ในกอง การเปรยี ญประดษิ ฐานรปู หลอ่ สมเดจ็ พระพฒุ าจารย์ บัญชาการกองทัพบก (The Royal Thai Army (โต พรหมรังสี) นอกจากน้ี มีมณฑปประดษิ ฐานรอย headquarters) ถนนราชดำ� เนนิ นอก เปน็ อาคารเกา่ พระพทุ ธบาทจำ� ลอง หอระฆงั หลงั คาทรงจตั รุ มขุ พระ สร้างเม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๔๒ สมยั รัชกาลที่ ๕ ภายในจัด สงั กจั จายน์ พระแมก่ วนอมิ อวโลกเิ ตศวร พพิ ธิ ภณั ฑ์ แสดงวิวฒั นาการของกองทัพไทย ไดแ้ ก่ หอ้ งธงและ กลางแจ้ง ตน้ โพธิ์ไทย โพธิ์ลงั กา และโพธ์ิอินเดีย ซ่ึง เครื่องมือเครื่องใช้ทางทหาร (Flag and Military หาดไู ดย้ ากในปจั จบุ นั เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมทกุ วนั โดยไมเ่ สยี Equipment room) หอ้ งอาวธุ (Weapon room) คา่ เข้าชม และมคี อร์สปฏบิ ตั ิธรรมแก่ผสู้ นใจ ห้องเครื่องแบบเคร่ืองหมายทหาร Uniform and Military Insignia room) และห้องจำ� ลองเหตุการณ์ พิพิธภัณฑ์ธนาคารไทย อยู่ในวังบางขุนพรหม บน ทางประวัติศาสตร์ทหาร (Army History room) พ้นื ท่ี ๓๐ ไร่ ริมฝั่งแมน่ �้ำเจา้ พระยา ภายในบริเวณ กรุงเทพมหานคร 35

เดียวกับธนาคารแห่งประเทศไทย ถนนสามเสน สถาปนากรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวงของไทย ประสูติ พระต�ำหนักแห่งน้ีนับเป็นสถาปัตยกรรมท่ีงดงาม ณ กรงุ ศรอี ยุธยา เม่อื วนั ที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๒๗๙ ท่ีสุดในบรรดาศิลปกรรมแบบเดียวกัน พระบาท เสด็จขึ้นเสวยราชย์ เมื่อวันที่ ๖ เมษายน พ.ศ. สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ ๒๓๒๕ อยู่ในราชสมบัตินาน ๒๗ ปี เสด็จสวรรคต ให้สร้างโดยใช้เงินพระคลังข้างท่ี เพื่อให้เป็นที่ เมอ่ื วนั ท่ี ๗ กนั ยายน พ.ศ. ๒๓๕๒ ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้า บริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิจ พระ วัดราชบูรณะ อยู่เชิงสะพานพระพุทธยอดฟ้า ฝั่ง ราชโอรสพระองค์ที่ ๓๓ ในพระองค์ และพระนาง กรุงเทพฯ เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า วัดเลียบ สร้างต้ังแต่ เจ้าสุขุมาลย์มารศรีพระอัครราชเทวี หลังปี พ.ศ. สมัยอยุธยาตอนปลายโดยพ่อค้าชาวจีน วัดนี้เป็น ๒๔๗๕ พระต�ำหนักบางขุนพรหมถูกใช้เป็นสถานท่ี หนง่ึ ในจำ� นวนวดั เอกประจำ� เมอื ง ๓ วดั ไดแ้ ก่ วดั ราช ราชการอยู่ระยะหนึ่ง จนกระท่ังปี พ.ศ. ๒๔๘๘ บูรณะ วดั ราชประดิษฐ์ และ วัดมหาธาตุ วดั นีไ้ ดร้ บั ธนาคารแหง่ ประเทศไทยไดใ้ ชเ้ ปน็ สถานทท่ี ำ� การ และ การบูรณะมาตลอดต้ังแต่รัชกาลที่ ๑-๗ เว้นรัชกาล ปี พ.ศ. ๒๕๒๕ เปลย่ี นมาเปน็ พพิ ธิ ภณั ฑธ์ นาคารแหง่ ท่ี ๖ ในคราวสงครามมหาเอเชียบูรพา สถานทส่ี �ำคัญ ประเทศไทย เป็นอาคาร ๒ ช้นั จดั แบ่งเปน็ ๑๔ ห้อง ของวัดถูกระเบิดพังทลาย โดยเฉพาะพระอุโบสถ ดังนี้ ช้นั หนึ่ง ได้แก่ ห้องเงนิ ตราโบราณ หอ้ งพดด้วง ที่มีภาพจิตรกรรมฝาผนังฝีมือขรัวอินโข่งถูกระเบิด ห้องกษาปณ์ไทย ห้องธนบัตรไทย ห้องทองตรา ทำ� ลายจนหมด ต่อมาจงึ ไดร้ ับการบูรณะปฏิสังขรณ์ ห้องเงนิ ตราต่างประเทศ ชนั้ สอง ได้แก่ ห้อง ๖๐ ปี ใหม่ดงั ทีเ่ หน็ ในปัจจุบัน ธนาคารแห่งประเทศไทย หอ้ งงานพมิ พ์ธนบัตร ห้อง บรพิ ตั ร หอ้ งประชมุ เลก็ หอ้ งสชี มพู หอ้ งสนี ำ�้ เงนิ หอ้ ง พิพิธภัณฑ์การศึกษาไทย โรงเรียนสวนกุหลาบ มา้ สน หอ้ งววิ ฒั นไชยานสุ รณ์ เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมวนั จนั ทร-์ วิทยาลัย อยู่ในโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ถนน ศกุ ร์ เวลา ๑๐.๐๐-๑๖.๐๐ น. ปดิ วนั นกั ขตั ฤกษ์ และ ตรีเพชร อาคารพิพิธภัณฑ์เดิมเป็นอาคารเรียน วนั หยดุ ธนาคาร ไมเ่ สยี คา่ เขา้ ชม กรณุ าตดิ ตอ่ ลว่ งหนา้ ที่เรียกกันว่าตึกยาว ช้ันล่างจัดแสดงเร่ืองราวการ กอ่ นเข้าชม สอบถามขอ้ มูล โทร. ๐ ๒๕๔๔ ๓๘๕๘ ศึกษาของโรงเรียนพระต�ำหนักสวนกุหลาบ และ http//www.thaibankmuseum.or.th บูรพคณาจารย์ และศิษย์เก่าผู้สร้างช่ือเสียงและท�ำ ประโยชน์แก่ประเทศชาติ และกิจกรรมการเรียน พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุทธ การสอนของโรงเรยี น ชัน้ บนจัดแสดงเรือ่ งการศกึ ษา ยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช (รชั กาลที่ ๑) ประดษิ ฐาน แหง่ ชาติ เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. ณ เชงิ สะพานปฐมบรมราชานสุ รณ์ (สะพานพระพทุ ธ ปิดวันเสาร์ อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ ไม่เสียค่า ยอดฟ้า) ฝั่งพระนคร ปลายถนนตรีเพชรใกล้ เข้าชม สอบถามข้อมูล โทร ๐ ๒๒๒๕ ๕๖๐๕-๘ ปากคลองตลาด สร้างขึ้นเมื่องานสมโภชกรุงรัตน โทรสาร ๐ ๒๒๒๖ ๔๐๘๘ www.sk.ac.th (กรุณา โกสนิ ทรค์ รบ ๑๕๐ ปี เมอื่ ปี พ.ศ. ๒๔๗๕ พระองคท์ รง ตดิ ตอ่ ลว่ งหนา้ กอ่ นเขา้ ชม เรยี น ผอู้ ำ� นวยการโรงเรยี น เป็นปฐมกษัตริย์ในมหาจักรีบรมราชวงศ์ และทรง สวนกหุ ลาบวิทยาลยั ) 36 กรุงเทพมหานคร

เขตปอ้ มปราบศตั รพู า่ ย เจา้ อยหู่ ัว ได้รบั พระราชทานนามว่า สุวรรณบรรพต วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร (ภูเขาทอง) อยู่ใกล้ มีความสูง ๗๗ เมตร บนยอดสุวรรณบรรพตเป็นท่ี แยกผ่านฟ้าลีลาศ ถนนหลานหลวง หรือในอดีตคือ ตั้งพระเจดีย์ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุซึ่งขุด นอกกำ� แพงเมือง ริมคลองมหานาคตรงท่บี รรจบกับ ค้นพบที่เมืองกบิลพัสดุ์ และพิสูจน์ได้ว่าเป็นของ คลองบางล�ำพูเดิม เป็นวัดเก่าชื่อว่า วัดสะแก ได้ พระมหาสมณโคดม ซง่ึ เปน็ สว่ นแบง่ ของพระราชวงศ์ รับการสถาปนาข้ึนใหม่ท้ังพระอารามในสมัยรัชกาล ศากยราช เพราะมคี ำ� จารกึ อยู่ พระองคเ์ จา้ ปฤษฎางค์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และ ขณะนน้ั ทรงผนวชอยทู่ ป่ี ระเทศอนิ เดยี ไดส้ ง่ พระบรม พระราชทานนามวา่ วดั สระเกศ สว่ นเจดียภ์ เู ขาทอง สารรี กิ ธาตเุ ขา้ มาถวายในฐานะทพ่ี ระมหากษตั รยิ ไ์ ทย เรม่ิ สรา้ งในสมยั พระบาทสมเดจ็ พระนงั่ กลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงเป็นพุทธมามกะพระองค์เดียวในขณะน้ัน โดยทรงนำ� แบบมาจากภเู ขาทองในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา www.watsrakesa.com แล้วเสร็จในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า วดั สระเกศราชวรมหาวหิ าร (ภูเขาทอง) กรงุ เทพมหานคร 37

พิพิธภัณฑ์วังวรดิศ อยู่ที่ถนนหลานหลวง บริเวณ เขตดสุ ติ วังวรดิศ พระต�ำหนักที่ประทับสมเด็จพระเจ้าบรม วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม อยู่ที่ถนนศรีอยุธยา วงศ์เธอ กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพ “บิดาแห่ง เป็นวัดท่ีพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประวัตศิ าสตร์และโบราณคดีไทย” ไดร้ ับการยกยอ่ ง รัชกาลที่ ๕ ทรงสถาปนาข้ึน โดยสมเด็จพระบรม จากองคก์ าร UNESCO เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๐๕ ใหเ้ ปน็ วงศเ์ ธอกรมพระยานริศรานุวดั ตวิ งศ์ เปน็ ผู้ออกแบบ บุคคลส�ำคัญของโลก และมีผลงานหนังสือที่ ก่อสร้างศิลปะสถาปัตยกรรมไทยโบราณที่มีความ ทรงนิพนธ์ไว้ถึง ๑,๐๕๐ เรื่อง วังวรดิศสร้างแบบ วิจิตรงดงามและเป็นระเบียบ ได้รับการยกย่องว่า สถาปัตยกรรมเรเนสซองส์ ออกแบบโดย ดร.คาร์ล เป็นวดั ท่มี ีการวางแผนผังทด่ี ที สี่ ุดวดั หนง่ึ ทงั้ ประดับ ซิกฟรีด ดอห์ริง ผู้ออกแบบวังบางขุนพรหม และ ดว้ ยหนิ ออ่ นจากประเทศอติ าลี วดั นเี้ ปน็ ทรี่ จู้ กั ในหมู่ พระรามราชนิเวศน์ที่จังหวัดเพชรบุรี ภายในแสดง ชาวตา่ งชาตใิ นช่ือ Marble Temple พระประธาน ใหเ้ หน็ การดำ� เนนิ ชวี ติ ของสมเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ ของวัดจ�ำลองมาจากพระพุทธชินราช วัดพระศรี กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพ โดยภายในห้องต่าง ๆ รตั นมหาธาตุ จังหวดั พิษณุโลก บรเิ วณพระระเบยี ง มกี ารจดั วางขา้ วของเครอื่ งใชค้ งสภาพสมยั ทพ่ี ระองค์ ดา้ นหลงั พระอโุ บสถเรยี งรายดว้ ยพระพทุ ธรปู โบราณ ยังมีพระชนมชีพ เช่น ห้องเสวย ห้องจีน ห้องพระ ปางต่าง ๆ ๕๒ องค์ ซ่งึ สมเดจ็ กรมพระยาด�ำรงราชา บรรทม ห้องทรงพระอักษร และห้องพระ หรือ นุภาพทรงรวบรวมมาจากหัวเมืองต่าง ๆ และต่าง ห้องพระบรมอัฐิประดิษฐานพระบรมอัฐิของรัชกาล ประเทศ www.watbencha.com ที่ ๑ รชั กาลท่ี ๒ รัชกาลที่ ๔ รชั กาลท่ี ๕ และสมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาด�ำรงราชานุภาพ พระบรมรูปทรงม้า อยู่ถนนราชด�ำเนินนอก สร้าง นอกจากน้ี มบี รกิ ารหอสมดุ ดำ� รงราชานภุ าพ สำ� หรบั ขึ้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ค้นคว้าหนังสือส่วนพระองค์ของสมเด็จพระเจ้า เจา้ อยหู่ ัว รัชกาลท่ี ๕ เม่ือปี พ.ศ. ๒๔๕๑ ดว้ ยเงิน บรมวงศ์เธอ กรมพระยาด�ำรงราชานุภาพ ซึ่งมีกว่า ที่ประชาชนสมทบทุนในการสร้าง โดยจ้างนายช่าง ๗,๐๐๐ เลม่ รวมทง้ั หนงั สอื วารสาร หนงั สอื พมิ พ์ และ ชาวฝรงั่ เศสแหง่ บรษิ ทั ซซุ เซอรเฟรส ฟองเดอร์ หลอ่ หนังสือวิชาการ เน้นด้านประวัติศาสตร์โบราณคดี พระบรมรูปมาจากกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส และ เปิดวันจันทร์-ศุกร์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๒.๐๐ น. และ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล ๑๓.๓๐-๑๖.๐๐ น. ปิดวนั เสาร์ อาทิตย์ และวันนัก ท่ี ๖ ทรงน�ำเงินส่วนที่เหลือไปใช้สร้างมหาวิทยาลัย ขตั ฤกษ์ ไมเ่ สยี คา่ เขา้ ชม (ใชเ้ วลาในการชมประมาณ นามตามพระปรมาภไิ ธยวา่ จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลยั ๓ ชวั่ โมง ) สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๘๒ ๙๑๑๐, ๐๘ ๑๔๕๙ ๘๘๔๐ โทรสาร ๐ ๒๒๘๒ ๙๑๑๐ www. พิพิธภัณฑ์เด็กกรุงเทพมหานคร (สวนสาธารณะ prince-damrong.moi.go.th (รับการเข้าชมเป็น เฉลิมพระเกียรติเกียกกาย) เป็นศูนย์กลางท่ีเด็ก ๆ หมู่คณะ กรุณาติดต่อล่วงหน้าก่อนเข้าชมอย่างน้อย จะได้เรียนรู้ส่ิงต่าง ๆ รอบตัว และมีกิจกรรมเสริม ๑ สัปดาห์ เรียน ประธานมูลนิธิพิพิธภัณฑ์วังวรดิศ สร้างความรู้ เชน่ หอ้ งดนตรนี อ้ งน้อย มเี ครื่องดนตรี และ เรยี น ผู้อ�ำนวยการสำ� นกั หอสมุดแห่งชาต)ิ หลากชนิดที่ให้ทดลองเล่น โดยมีวิทยากรสาธิตและ ฝึกให้เล่นเคร่ืองดนตรี เช่น อิเลคโทน กีตาร์ กรับ 38 กรุงเทพมหานคร

วัดเบญจมบพติ รดสุ ิตวนาราม กรงุ เทพมหานคร 39

ซอ เปน็ ต้น หอ้ งส่งโทรทศั น์จำ� ลอง เรยี นร้เู ทคโนโลยี มงกุฏเกล้าเจา้ อยหู่ ัว รชั กาลท่ี ๖ ผทู้ รงเปน็ กษตั ริย์ การทำ� รายการโทรทศั นด์ ว้ ยตนเอง หอ้ งคอมพวิ เตอร์ นักหนังสือพิมพ์ โปรดเกล้าฯ ให้ออกหนังสือพิมพ์ นอ้ งนอ้ ย ฝกึ ทกั ษะการพมิ พ์ ท. ทหารอดทน เปน็ การ เพ่ือแสดงความคิดเห็นอย่างเสรี พิพิธภัณฑ์มีส่วน จ�ำลองสภาพบรรยากาศการเป็นทหารในภาค นทิ รรศการเกี่ยวกับหนงั สอื พิมพแ์ ละนติ ยสารตา่ ง ๆ สนาม นอกจากน้ี มีกิจกรรมหมุนเวียนหัดท�ำขนม และมีบริการห้องสมุดส�ำหรับผู้สนใจค้นคว้าข้อมูล และอาหารไทย การเรียนรู้วินัยจราจรบนท้องถนน หลกั ฐานตา่ ง ๆ พิพธิ ภัณฑ์ เปดิ ให้ชมวันจันทร์-ศุกร์ ค่ายศิลปะสร้างเสริมจินตนาการให้เด็กมีความคิด เวลา ๐๙.๐๐-๑๕.๐๐ น. กรุณาติดตอ่ เจา้ หนา้ ทีก่ อ่ น สรา้ งสรรค์ ตลอดจนการเรยี นภาษาองั กฤษ ฯลฯ เปดิ เขา้ ชม สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๒๒๔๓ ๕๘๗๖ โทรสาร ทุกวัน เวลา ๑๐.๐๐-๑๘.๐๐ น. ปิดวนั จนั ทร์ ๐ ๒๒๔๓ ๕๘๗๖ www.thaipressasso.com พพิ ธิ ภณั ฑห์ นงั สอื พมิ พไ์ ทย อยใู่ นสมาคมหนงั สอื พมิ พ์ พิพิธภัณฑ์ผีเส้ือและฟอสซิล อยู่ท่ีโรงเรียน แหง่ ประเทศไทย ถนนราชสมี า (ตรงขา้ มมหาวทิ ยาลยั เชนคาเบรียล ก่อต้ังโดยคุณภราดร อ�ำนวยปิ่นรัตน์ ราชภัฏสวนดุสิต) เป็นพิพิธภัณฑ์ที่สร้างขึ้นเพื่อส่ง ภายในจัดแสดงพันธุ์ผีเสื้อกลางวันและผีเส้ือ เสรมิ วชิ าชพี หนงั สอื พมิ พ์ เปน็ ศนู ยก์ ลางเรยี นรแู้ หลง่ กลางคืน ตลอดจนแมลงต่างๆ เช่น จักจ่ัน ตั๊กแตน ศึกษาค้นคว้า และเป็นสถานที่รวบรวมเอกสารหลัก ต่อ ผีเส้ือ และแมลงตัวใหม่ของโลก ๑๐ ชนิดที่ตั้ง ฐานทางประวัติศาสตร์ต่าง ๆ ที่มีคุณค่าในวงการ ช่ือเป็นเกียรติแก่ผู้ก่อตั้ง เช่น ปาปีลิโอ โปลิกตอน หนังสือพิมพ์ไทยในอดีตถึงปัจจุบัน โดยจัดแสดง ปิ่นรัตนี และ ซาตูเนีย ปิ่นรัตนัย นอกจากน้ี มีการจัด ด้วยระบบคอมพิวเตอร์ทันสมัย ส่วนแรก น�ำเสนอ แสดงผีเสื้อและแมลงตัวใหม่ของโลก (กรุณาติดต่อ เก่ียวกับการท�ำหนังสือพิมพ์ในอดีต โดยจัดแสดง ล่วงหน้าก่อนเข้าชม เรียน ผู้อ�ำนวยการโรงเรียนเชน เปน็ หนุ่ ขผ้ี งึ้ จำ� ลองบรรยากาศสำ� นกั งานหนงั สอื พมิ พ์ คาเบรยี ล) เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๘.๐๐-๑๖.๐๐ น. การท�ำงานของนักข่าวในสมัยก่อน แสดงให้เห็นถึง ปิดวันเสาร์ อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ไม่เสีย บทบาทหนังสือพิมพ์ด้านการเมือง เศรษฐกิจ และ ค่าเข้าชม (กรุณาท�ำหนังสือติดต่อล่วงหน้าก่อน สังคม และประวัติความเป็นมาของผู้มีบทบาทใน เข้าชม) สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๔๓ ๐๐๖๕ วงการหนังสือพิมพ์ เช่น หมอบรัดเลย์ พระเจ้า ต่อ ๒๑๐๙-๑๐ www.sg.ac.th วรวงศ์เธอกรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ม.ร.ว. เขตคลองสาน คกึ ฤทธ์ิ ปราโมช กหุ ลาบ สายประดษิ ฐ์ มาลยั ชพู นิ จิ พระบรมราชานุสาวรีย์พระเจ้าตากสินมหาราช อิศรา อมันตกุล มุมหนึ่งประดิษฐานพระบรมรูป อยูบ่ ริเวณวงเวยี นใหญ่ ถนนประชาธิปก ประดษิ ฐาน ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาล ในลักษณะทรงม้า พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงดาบ ท่ี ๔ ผู้ทรงริเร่ิมกิจการการพิมพ์ของไทยให้มีการ ความสูงจากเท้ามา้ ถงึ ยอดพระมาลา ๙ เมตร ฐาน พิมพ์ใบประกาศและเป็นบรรณาธิการในหนังสือ อนุสาวรีย์เป็นแท่นคอนกรีตเสริมเหล็กสูง ๘.๙๐ ราชกิจจานุเบกษา ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ฉบับแรก เมตร กว้าง ๑.๘๐ เมตร ยาว ๓.๙๐ เมตร สองดา้ น ของไทย และพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระ ของแทน่ ฐานมรี ปู ปน้ั นนู ดา้ นละ ๒ กรอบรปู ถา่ ยทอด 40 กรุงเทพมหานคร

พระบรมราชานุสาวรยี พ์ ระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั กรุงเทพมหานคร 41

อทุ ยานเฉลิมพระเกียรตสิ มเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนี ภาพประวัติศาสตร์ ๔ กรอบ คือ รูปประชาชนทุก พระศรีนครินทราบรมราชชนนี (พระบรมราชชนนี วัยแสดงอาการโศกเศร้าหมดความหวังเม่ือกรุงแตก ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลย สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงเกล้ียกล่อมให้ เดช รชั กาลท่ี ๙) เมอ่ื ยงั ทรงพระเยาว์ ภายในมอี าคาร ประชาชนรวมก�ำลังกันต่อสู้กู้อิสรภาพ และสมเด็จ พิพิธภัณฑ์ ๒ หลัง จัดแสดงพระราชประวัติสมเด็จ พระเจา้ ตากสนิ มหาราชทรงตอ่ สขู้ า้ ศกึ รปู ประชาชน พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ประวัติชุมชนวัด พลเมืองมีความสุขท่ีกอบกู้อิสรภาพได้ อนุสาวรีย์ อนงคาราม พระราชกรณยี กิจ พระราชจรยิ วัตร และ เปิดปฐมฤกษเม่ือวันที่ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๗ งานฝพี ระหตั ถข์ องสมเดจ็ ยา่ อกี ดา้ นหนงึ่ ภายในสวน และมีพธิ สี กั การะพระบรมรูป ในวันท่ี ๒๘ ธันวาคม จำ� ลอง “บา้ นเดมิ ” สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราช ของทุกปี ชนนีที่เคยประทับเมื่อทรงพระเยาว์ และมีหินทราย สีเขียวขนาดใหญ่แกะสลักภาพนูนต่�ำแสดงพระ อุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทรา ราชกรณียกิจของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราช บรมราชชนนี อยู่ที่ถนนสมเด็จเจ้าพระยา ซอย ๓ ชนนี อุทยานฯ เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา ๐๖.๐๐- จัดเป็นสวนสาธารณะและพิพิธภัณฑ์ในบริเวณชุม ๑๘.๐๐ น. และส่วนพิพิธภัณฑ์เปิดให้ชมเวลา ชนวัดอนงคาราม ซ่ึงเคยเป็นที่ประทับของสมเด็จ ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. (ปดิ วนั นกั ขตั ฤกษ)์ โทร. ๐ ๒๔๓๗ 42 กรงุ เทพมหานคร

๗๗๙๙, ๐ ๒๔๓๙ ๐๙๐๒ www.theprincess อุปกรณ์ทางการแพทย์ (กรุณาติดต่อล่วงหน้าก่อน mothermemorialpark.org เข้าชม เรียน ผู้อ�ำนวยการสถาบันจิตเวชศาสตร์ สมเดจ็ เจา้ พระยา) เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๘.๓๐- พิพิธภัณฑ์โรงพยาบาลสมเด็จเจ้าพระยา อยู่ใน ๑๖.๓๐ น. ปิดวันเสาร์ -อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ สถาบนั จติ เวชศาสตรส์ มเดจ็ เจา้ พระยา เปน็ พพิ ธิ ภณั ฑ์ ไม่เสียค่าเข้าชม สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๒๔๒ ด้านจิตเวชแห่งแรกในประเทศไทย อาคารเป็นแบบ ๒๕๐๐ ต่อ ๕๙๑๑๔-๕, ๕๙๒๙๑ โทรสาร ๐ ๒๔๓๗ ตะวนั ตก ไดร้ บั การประกาศใหเ้ ป็น “อาคารอนรุ ักษ์ ๗๐๙๒ ดีเด่น” จากสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรม ราชูปถัมภ์ กรมศิลปากรข้ึนทะเบียนเป็นโบราณ เขตธนบรุ ี สถานแห่งชาติเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๘ จัดแสดงประวัติ ชมุ ชนกุฎีจีน อยู่ท่ีรมิ แม่น้�ำเจา้ พระยา ถนนเทศบาล ความเป็นมาของโรงพยาบาล ซ่ึงจัดตั้งข้ึนในสมัย สาย ๑ แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี เป็นสถานทีท่ าง รัชกาลที่ ๕ เมอื่ ปี พ.ศ. ๒๔๓๒ การรักษาดา้ นจิตเวช ประวตั ศิ าสตรส์ มยั กรงุ ธนบรุ ี โดยประกอบดว้ ยความ ภายในพิพิธภณั ฑ์ อทุ ยานเฉลมิ พระเกยี รติสมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี กรงุ เทพมหานคร 43

โบสถ์ซางตาครสู ในชุมชนกุฎีจีน แตกต่างทางเชื้อชาติและศาสนาของชุมชนแห่งน้ี สถาปัตยกรรมดีเด่น พิพิธภัณฑ์บ้านกุฎีจีน สถานท่ี คือมีท้ังชาวไทย ชาวไทยเช้ือสายโปรตุเกส ชาวจีน รวบรวมข้อมูลท่ีบอกเล่าเร่ืองราวประวัติความเป็น มสุ ลมิ มที ง้ั ศาสนาพทุ ธ ครสิ ต์ อสิ ลาม สถานทส่ี ำ� คญั มาของชุมชนกฎุ จี นี พรอ้ มจัดแสดงขา้ วของเคร่อื งใช้ ภายในชมุ ชน ไดแ้ ก่ โบสถซ์ างตาครสู มมี าต้ังแตส่ มัย โบราณ และชนั้ บนของพพิ ธิ ภณั ฑม์ จี ดุ ชมทศั นยี ภาพ กรุงธนบุรี เมือ่ ครง้ั ทพ่ี ระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสนิ โดยรอบของชมุ ชนกุฎีจีน นอกจากน้ี มขี นมที่ขึ้นช่อื มหาราช โปรดเกล้าฯ พระราชทานที่ดินให้ชาวไทย ของชุมนแห่งนี้ ขนมฝร่ังกุฎีจีน ที่ท�ำสืบทอดกันมา จีน โปรตุเกส อาศัยในบริเวณนี้ และได้มีการสร้าง ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย และสมัยรัตนโกสินทร์ โบสถซ์ างตาครสู ขน้ึ เปน็ อาคารไม้ ตอ่ มาไฟไหม้ และ ตอนต้น ต่อมาจนถึงปัจจุบัน และ บ้านสกุลทอง ไดส้ รา้ งขนึ้ ใหม่ สถาปตั ยกรรมนีโอคลาสสคิ สมัยเรอ อาหารไทยโบราณที่หารับประทานได้ยากให้ล้ิมลอง เนสซองส์ ศาลเจา้ เกยี นอนั กง สรา้ งในสมยั พระบาท ซึ่งเป็นต�ำรับการปรุงอาหารของห้องเครื่องฝ่ายใน สมเด็จพระนงั่ เกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ศาลเจา้ มี ในสมัยรัชกาลท่ี ๕ สถานที่ส�ำคัญทางพุทธศาสนา ความสวยงามของเครื่องไม้แกะสลัก ภาพจิตรกรรม วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร เป็นวัดท่ีสร้างขึ้นสมัย ฝาผนัง และมีส่ิงส�ำคัญคือ เจ้าแม่กวนอิม อายุกว่า รัชกาลท่ี ๓ ประดิษฐาน พระพุทธไตรรัตนนายก ๑๐๐ ปี และศาลเจา้ แหง่ นไ้ี ดร้ บั รางวลั อนรุ กั ษศ์ ลิ ปะ หรือ “หลวงพ่อโต” หรือที่ชาวจีนเรียกท่านว่า 44 กรุงเทพมหานคร

“ซ�ำปอฮดุ กง” หรือ “ซ�ำปอกง” และในพระอโุ บสถ เป็นเมืองหน้าด่านชายทะเลท่ีส�ำคัญของกรุงศรี มพี ระประธาน พระพุทธรปู ปางปาลิไลยก์ อยุธยา การเดินทาง ลงเรือจากท่าเรืออัษฎางค์ ปากคลอง ตลาด มาทที่ า่ เรอื วดั กลั ยาณมติ ร หรือชมุ ชนกฎุ จี ีน พระราชวังเดิมแห่งน้ีสร้างสมัยสมเด็จพระเจ้า ตากสินมหาราช เม่ือปี พ.ศ. ๒๓๑๐ พร้อมกับการ สถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานีของไทย เพ่ือเป็นที่ เขตบางกอกใหญ่ ประทบั และวา่ ราชการ มกี ารปรบั ปรงุ ปอ้ มวไิ ชยเยนทร์ พระราชวังเดิม หรือ พระราชวังกรุงธนบุรี เป็น เปล่ียนช่ือเป็น ป้อมวิไชยประสิทธ์ิ ต�ำแหน่งที่ต้ัง พระราชวังหลวงของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ของพระราชวังแห่งนี้มีความส�ำคัญทางยุทธศาสตร์ ปัจจุบันอยู่ในกองบัญชาการกองทัพเรือ ถนน เน่ืองจากมีป้อมปราการที่มั่นคงสามารถมองเห็นได้ อรุณอมรินทร์ ริมฝั่งแม่น�้ำเจ้าพระยา ปากคลอง ในระยะไกล อีกท้ังใกล้เส้นทางคมนาคม และเส้น บางกอกใหญ่ ในบริเวณซึ่งเคยเป็นท่ีตั้งของ ป้อม ทางการเดินทัพ พระราชวังเดิมนี้เคยเป็นสถานที่ วิไชยเยนทร์ ท่ีสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ท่ีพระมหากษัตริย์ไทยหลายพระองค์ทรงพระราช มหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา ด้วยสมัยนั้นกรุงเทพฯ สมภพ เช่น พระบาทสมเด็จพระน่ังเกล้าเจ้าอยู่หัว ขนมฝรั่งกฎุ ีจีน ขนมขึน้ ชอื่ ของชมุ ชนกฎุ จี ีน กรงุ เทพมหานคร 45

พระราชวังเดมิ หรือ พระราชวงั กรุงธนบรุ ี พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั และพระบาท ๗๒๙๑, ๐ ๒๔๗๕ ๔๑๑๗ โทรสาร ๐ ๒๔๖๖ ๙๓๕๕ สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว โบราณสถานที่ยัง www.wangdermpalace.com ปรากฏอยู่ในพระราชวังเดิม ได้แก่ ทอ้ งพระโรง พระ ต�ำหนักเกง๋ พระป่นิ เกล้าเจ้าอย่หู วั อาคารตำ� หนกั เก๋ง วดั อรณุ ราชวราราม อยทู่ ถี่ นนอรณุ อมรนิ ทร์ รมิ แมน่ ำ�้ คู่หลงั ใหญ่ ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสนิ มหาราช ศาล เจ้าพระยาฝ่ังธนบรุ ี ตรงขา้ มกับวดั โพธิ์ เป็นวดั ท่ีมีมา ศรี ษะปลาวาฬ เรอื นเขยี ว หรอื อาคารโรงพยาบาลเดมิ ตง้ั แตค่ รงั้ สมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยาเดมิ ชอื่ วา่ “วดั แจง้ ”ตอ่ มา ปอ้ มวไิ ชยประสทิ ธ์ิ (กรณุ าตดิ ตอ่ ลว่ งหนา้ กอ่ นเขา้ ชม เมอ่ื พระเจา้ กรงุ ธนบรุ ยี า้ ยราชธานจี าก กรงุ ศรอี ยธุ ยา อยา่ งนอ้ ย ๑ สปั ดาห์ ทำ� หนงั สอื เรยี น เจา้ กรมกจิ การ มาตั้ง ณ กรุงธนบุรี ได้โปรดเกล้าฯ ก�ำหนดให้วัด พลเรอื นทหารเรอื ) เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๙.๐๐- แจ้งเป็นวัดในเขตพระราชฐาน ใช้เป็นท่ีประดิษฐาน ๑๕.๓๐ น. ปิดวนั เสาร์ อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ พระแก้วมรกตท่ีอัญเชิญมาจากเวียงจันทน์ วัดนี้ คา่ เขา้ ชม ผใู้ หญ่ ๑๐๐ บาท เด็ก นกั เรยี น นักศึกษา ได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์คร้ังใหญ่ในสมัยรัชกาล ๕๐ บาท สอบถามขอ้ มลู ไดท้ ่ี มูลนธิ ิอนุรกั ษโ์ บราณ ที่ ๒ จงึ ถือเปน็ วดั ประจำ� รัชกาล เมอ่ื บูรณะแล้วเสร็จ สถานในพระราชวังเดิม กองบัญชาการกองทัพเรือ ได้พระราชทานนามว่า วัดอรุณราชธาราม ในสมัย ถนนอรุณอมรินทร์ แขวงวัดอรุณ โทร. ๐ ๒๔๗๒ รชั กาลที่ ๓ มกี ารกอ่ สรา้ งพระปรางคอ์ งคใ์ หญค่ วาม 46 กรุงเทพมหานคร

วัดอรณุ ราชวราราม กรงุ เทพมหานคร 47

สงู ๘๒ เมตร กว้าง ๒๓๔ เมตร เสรจ็ สมบูรณใ์ นสมยั พิพิธภัณฑ์เพลงลูกทุ่ง อยู่เลขที่ ๕๗๗/๗๘ ซอย รชั กาลที่ ๔ และไดเ้ ปลยี่ นชอ่ื เปน็ วดั อรณุ ราชวราราม พาณิชยการธนบุรี ซอย ๙ ในหมูบ่ ้านอิ่มอัมพร ถนน www.watarun.org จรัญสนิทวงศ์ แขวงวดั ท่าพระ พพิ ธิ ภณั ฑแ์ ห่งน้ีเกดิ การเดนิ ทาง สามารถลงเรอื โดยสารทท่ี า่ เตยี น อยใู่ กล้ จากแรงบนั ดาลใจของคณุ เจนภพ จบกระบวนวรรณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ โดยใช้พื้นท่ีภายในบ้านของตนเอง ๑๙ ตารางวา ส่วนหนึ่งจัดแสดงสิ่งของเคร่ืองใช้ของศิลปินเพลง วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร อยู่ใกล้วัดอรุณ ลกู ทงุ่ ผลู้ ว่ งลบั ไปแลว้ เชน่ ชดุ ขบั รอ้ งเพลงพระราชทาน ราชวราราม ถนนวังเดิม แขวงวัดอรุณราชวราราม ส้มต�ำ ของ พุ่มพวง ดวงจันทร์ และมีส่วนที่แสดง เป็นวัดในสมัยอยุธยา เดิมชื่อ “วัดเจ้าสัวหง” ตาม ภาพสุดยอดนักร้อง ครูบาอาจารย์ทางด้านเพลงลูก ช่ือเศรษฐีชาวจีนผู้สร้าง ต่อมาในสมัยกรุงธนบุรี ทุ่งต้ังแต่อดีตจนถึงปัจจุบันทั้งที่ยังมีชีวิตและที่ล่วง พระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โปรดฯ ลับไปแล้ว และมีห้องสมุดเก็บแผ่นเสียงทุกชนิดที่มี ให้บูรณะปฏิสังขรณ์ขยายวัดกว้างกว่าเดิม และใน อยใู่ นประเทศไทย ตง้ั แตส่ มยั แผน่ ครง่ั ๗๘ สปดี จนถงึ สมัยรัชกาลท่ี ๓ โปรดฯ ให้เปลี่ยนช่ือเป็นวัดหงส์ ปจั จบุ นั เปดิ วนั จนั ทร-์ ศกุ ร์ เวลา ๐๙.๐๐-๑๕.๐๐ น. รัตนาราม สิ่งส�ำคัญภายในวัดประกอบด้วย พระ ปิดวันเสาร์ อาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ ไม่เสียค่า อุโบสถ บานประตูหน้าต่างเป็นไม้แกะสลักรูปหงส์ เขา้ ชม สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๒๔๑๒ ๑๖๙๔ (กรณุ า เกาะกิ่งไม้ และซุ้มประตูหน้าต่างเป็นลายปูนปั้น ตดิ ตอ่ ลว่ งหน้ากอ่ นเขา้ ชม) ศลิ ปกรรมผสมผสานไทยและจีน ภายในพระอโุ บสถ มพี ระประธานประดษิ ฐานบนรตั นบลั ลงั ก์ มพี ระอคั ร เขตบางกอกน้อย สาวกซ้าย-ขวา และมพี ระพทุ ธรูปส�ำคญั “หลวงพ่อ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เรือพระราชพิธี อยู่ริม แสน” เป็นพระพุทธรูปสัมฤทธิ์นวโลหะ ศิลปะสมัย คลองบางกอกนอ้ ย ตรงขา้ มสถานีรถไฟธนบุรี (เดมิ ) เชียงแสน เสาอุโบสถลายพุ่มข้าวบิณฑ์ก้านแย่ง เป็นอู่เก็บเรือท่ีใช้ในพระราชพิธีต่าง ๆ ต้ังแต่สมัย รูปพันธุ์พฤกษา ภาพจิตรกรรมฝาผนังระหว่าง กรุงธนบุรีถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เรือเหล่านี้เป็นเรือขุด ช่องหน้าต่างเร่ืองทศชาติชาดก และภาพจิตรกรรม ท้ังสิ้น เรือพระราชพิธีที่เก็บอยู่ได้แก่ เรือพระท่ีน่ัง ฝาผนงั สฝี นุ่ ฝีมือชา่ งสมยั รชั กาลท่ี ๓-๔ เร่ืองตำ� นาน สพุ รรณหงส์ เรอื พระทน่ี ง่ั อนนั ตนาคราช เรอื พระทน่ี ง่ั พระแก้วมรกต ใส่กรอบแขวนไว้ที่ผนังอุโบสถ พระ อเนกชาติภุชงค์ เรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ วิหาร ประดษิ ฐาน “หลวงพ่อแสน” พระพทุ ธรูปปาง และเรือพระที่นั่งอื่น ๆ อีกหลายล�ำ เปิดให้เข้าชม มารวิชัย สมัยสุโขทัย หอไตร เป็นอาคารไม้ฝาปกน ทกุ วนั เวลา ๐๙.๐๐ -๑๗.๐๐ น. (ปดิ ชว่ งเทศกาล เขียนลายรดน้�ำปิดทอง บานประตูไม้แกะสลัก วันหยุดปีใหม่ และวันหยุดสงกรานต์) ค่าเข้าชม ลายเครือเถา ฝีมือช่างสมัยรัตนโกสินทร์ และมี ชาวไทย ๒๐ บาท ชาวต่างชาติ ๑๐๐ บาท สอบถาม ตู้พระไตรปิฎกลวดลายแกะสลักงดงาม ศาลสมเด็จ ข้อมลู โทร. ๐ ๒๔๒๔ ๐๐๐๔ พระเจ้าตากสินมหาราช เป็นพระราชานุสรณ์ ท่ีพระองค์โปรดฯ ให้บูรณะปฎิสังขรณ์วัด และสระ พิพิธภัณฑ์การแพทย์ศิริราช อยู่ที่ตึกอดุลยเดช นำ�้ มนต์ วกิ รม ชนั้ ๒ ภายในโรงพยาบาลศริ ริ าช ถนนพรานนก 48 กรุงเทพมหานคร

ฝั่งธนบุรี ซ่ึงเป็นสถาบันผลิตแพทย์แห่งแรกของ ชาวต่างชาติ ๒๐๐ บาท (นกั เรียน นักศึกษาในเคร่อื ง ประเทศไทย ประกอบด้วย พิพิธภัณฑ์กายวิภาค แบบไมเ่ สยี คา่ เขา้ ชม) สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๒๔๑๙ ศาสตร์ (Congdon Anatomical Museum) จดั แสดง ๗๐๐๐ ตอ่ ๙๓๖๓ กายวิภาค การก�ำเนิดและตัวอ่อนของมนุษย์ โครง กระดูกมนุษย์ พิพิธภัณฑ์นิติเวชศาสตร์ สงกรานต์ พพิ ธิ ภณั ฑศ์ ริ ริ าชพมิ ขุ สถาน อยใู่ นอาคารสถานรี ถไฟ นิยมเสน (Songkran Niyomsane Forensic บางกอกนอ้ ย (เดมิ ) รมิ คลองบางกอกนอ้ ย และแมน่ ำ�้ Medicine Museum) จัดแสดงเกี่ยวกับคดี เจ้าพระยา ส่วนด้านหน้าของอาคารเป็นพลับพลา ฆาตกรรม เคร่ืองมือชันสูตรวัตถุพยานส�ำคัญ ทรงไทย สยามินทราศิริราชานุสรณีย์ ประดิษฐาน พิพิธภัณฑ์ก่อนประวัติศาสตร์ จัดแสดงวิวัฒนาการ พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ของมนุษย์ พิพิธภัณฑ์พยาธิและพิพิธภัณฑ์แพทย์ เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ และสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ แผนไทย เปดิ วนั จนั ทร์ วนั พธุ -อาทติ ย์ เวลา ๐๙.๐๐- เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ พิพิธภัณฑ์ประกอบด้วย ๑๖.๐๐ น. (ปิดวันอังคาร และวันนักขัตฤกษ์) ค่า อาคารสถานีรถไฟ หอนาฬิกา และคลังเก็บสินค้า เขา้ ชมชาวไทย๘๐บาทเดก็ อายไุ มเ่ กนิ ๑๘ปี๓๐บาท ซงึ่ ปรบั ปรงุ เปน็ อาคารจดั แสดงเรอ่ื งราวประวตั ศิ าสตร์ พพิ ิธภณั ฑสถานแหง่ ชาติ เรือพระราชพธิ ี กรุงเทพมหานคร 49

สมัยรัตนโกสินทร์ รูปแบบนิทรรศการเป็นส่ือมัลติ รถโดยสารประจำ� ทาง : สาย ๕๗, ๘๑, ๙๑, ๑๔๖, มเี ดยี แสงสเี สยี งนำ� เสนอเรอ่ื งราวของพระมหากษตั รยิ ์ ๑๔๙, ๑๕๗, ๑๗๗ หรอื รถสองแถวเลก็ จากคลองสาน และพระบรมวงศานวุ งศซ์ ง่ึ เกยี่ วเนอ่ื งกบั โรงพยาบาล มาศิริราช หรือรถโดยสารสองแถวจากบางขุนนนท์ ศิริราช การแพทย์และการก่อตั้งโรงพยาบาลศิริราช ผ่านถนนจรญั สนทิ วงศ์ เพื่อประโยชนข์ องราษฎร การพฒั นาการแพทย์ไทย จากอดีตถึงปัจุบัน จ�ำลองการผ่าตัดให้ผู้เข้าชมได้ พพิ ธิ ภณั ฑส์ ัมผสั เฉลิมพระเกียรตสิ มเดจ็ พระบรม ทดลองเสมือนเป็นแพทย์และพยาบาลในห้องผา่ ตดั ราชินีนาถ อยู่ภายในส่วนพิพิธภัณฑ์นิติเวชศาสตร์ สว่ นคลังเก็บสินค้าจดั แสดง โรงละคร บทกวี รา้ นคา้ นยิ มเสน อาคารอดลุ ยเดชวกิ รม ชนั้ ๒ โรงพยาบาล ศาลาโรงธรรม ซึง่ เปน็ ศลิ ปวฒั นธรรม ประเพณี และ ศริ ริ าช จดั ทำ� ขน้ึ เพอ่ื เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนาง ภูมิปัญญาอนั เป็นวถิ ีชวี ติ ของชาวบางกอกน้อย และ เจา้ สริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชนิ นี าถ ในพระบาทสมเดจ็ พระ เรือไม้โบราณความยาว ๒๔ เมตร ซ่ึงถูกฝังกลบไว้ ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช รชั กาลที่ ๙ เนื่องใน นานกว่า ๑๐๐ ปี เปดิ วันจนั ทร์ วันพธุ -อาทติ ย์ เวลา โอกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๑๒ สงิ หาคม ๑๐.๐๐-๑๗.๐๐ น. ปดิ การจำ� หน่ายบัตรเขา้ ชมเวลา ๒๕๕๖ พพิ ธิ ภณั ฑน์ เี้ พอื่ ใหผ้ พู้ กิ ารทางสายตาสามารถ ๑๖.๐๐ น. (ปิดวันอังคาร และวันนักขัตฤกษ์) ค่า ไดร้ บั รเู้ รอ่ื งราวผา่ นการสมั ผสั และการฟงั และแมแ้ ต่ เขา้ ชม ๑ พิพธิ ภณั ฑ์ ชาวไทย ๘๐ บาท ชาวต่างชาติ ผู้ที่มองเห็นสามารถเข้าชมพิพิธภัณฑ์นี้ได้ เพื่อเผย ๒๐๐ บาท เด็กสูงไม่เกิน ๑๒๐ เซนติเมตร ๒๕ บาท แพร่ขยายโอกาสการเข้าถึงความรู้ด้านการแพทย์ ชม ๒ พิพิธภัณฑ์ คือ พิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถาน และการดูแลสุขภาพ โดยจัดแบ่งส่วนนิทรรศการ และพิพิธภัณฑ์การแพทย์ศิริราช (อยู่ภายในโรง การจัดแสดงเป็น ๘ ฐาน ได้แก่ การจัดแสดงเหรียญ พยาบาลศิริราช) ชาวต่างชาติ ๓๐๐ บาท ชาวไทย เซเรสจ�ำลอง ซึ่งเป็นเหรียญที่องค์การอาหารและ ๑๐๐ บาทเด็กอายุไม่เกิน ๑๘ ปี ๓๐ บาท พร้อม การเกษตรแหง่ สหประชาชาติ (FAO) ทลู เกลา้ ฯ ถวาย เครื่องฟังบรรยาย สอบถามข้อมูล โทร. ๐ ๒๔๑๙ สมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชนิ นี าถ เพอ่ื เทดิ ๒๖๐๑ www.si.mahidol.ac.th/museums www. พระเกยี รตใิ นการทท่ี รงยกฐานะสตรใี หม้ รี ะดบั สงู ขนึ้ facebook.com/siriraj.museum E:mail: siriraj และทรงเปน็ ผใู้ หท้ สี่ รา้ งสรรคส์ ง่ิ อนั เปน็ ประโยชนต์ อ่ [email protected] ประชาชนในดา้ นอาชพี โดยสามารถสมั ผสั เหรยี ญทงั้ การเดินทาง จากถนนราชด�ำเนินกลางขึ้นสะพาน สมเดจ็ พระปน่ิ เกลา้ ถงึ แยกสมเดจ็ พระปน่ิ เกลา้ เลยี้ ว สองดา้ นมเี สยี งบรรยายประกอบดนตรสี รรเสรญิ พระ ซ้ายตรงมาขึ้นสะพานอรุณอมรินทร์ ลงทางเบ่ียง เกยี รตคิ ณุ ของพระองคท์ ป่ี รากฏแกช่ าวโลก และพระ ซ้ายมือ ตรงไปผ่านโรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราช ราชกรณียกิจด้านการอนามัย เข้าสู่ฐานการเรียนรู้ การณุ ย์ พพิ ธิ ภณั ฑอ์ ยซู่ า้ ยมอื ฝง่ั เดยี วกนั จากสะพาน ด้านการแพทย์และการดูแลด้านสุขภาพ จ�ำนวน ๘ พระราม ๘ ผ่านแยกสมเด็จพระปิ่นเกล้า ตรงข้ึน ฐาน ประกอบดว้ ย ฐานที่ ๑ ตากบั การมองเหน็ เปน็ ลกู สะพานอรณุ อมรนิ ทร์ ลงทางเบย่ี งซา้ ยมอื ตรงไปผา่ น ตาจำ� ลองขนาดใหญ่ การบรรยายสว่ นต่าง ๆ ภายใน โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ พิพิธภัณฑ์ ลกู ตา และกระบวนการมองเห็น ฐานที่ ๒ วันนี้คุณ อยู่ซ้ายมือ ตรวจเต้านมแล้วหรือยัง ความปกติและไม่ปกติของ เต้านม เพื่อให้รู้ถึงลักษณะผิดปกติท่ีอาจเป็นมะเร็ง 50 กรุงเทพมหานคร