ຄິດໄລ່ ໃນເຄມີ

ກະຊວງສກຶ ສາທິການ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູຫວຼ ງນໍ້າທາ ປະລມິ ານສາພນັ ເຄມີ ເຫມຼ້ັ 2 (ເອກະສານປະກອບການຮຽນ - ການສອນ) ແປໂດຍ: ປຕ ວນັ ໄຊສມົ ຮກັ ເຮປີ າວ

ຄານາ ປມື້ ປະລມິ ານສາພນັ ເຄມເີ ຫມ້ຼັ 2 ນໄີັ້ຼ ດຮ້ ບັ ການແປ ແລະ ຮຽບຮຽງຂນຶຼັ້ ມາເພອື່ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ - ນກັ ສຶກສາ ແລະ ຜູ້ ສົນໃຈທ່ວົ ໄປໄດ້ສກຶ ສາຄຼົ້ັນຄວ້າຮາຮຽນເພ່ອື ເປນັ ແນວທາງໃນການນາໄປໃຊ້ແກບ້ ົດເຝິກຫັດໃນວິຊາ ເຄມີສາດໃນຊັ້ຼນ ມດັ ທະຍົມຕອນຕ້ົຼັນ ແລະ ຊຼັນ້ ມດັ ທະຍົມຕອນປາຍ ປ້ືມເຫມັ້ຼ ນໄີຼ້ັ ດລ້ ວບລວມເອົາບນັ ດາສູດຄິດໄລພ່ ນຼັ້ ຖານ, ທດິ ສະດ,ີ ຂ້ໍໂຈດພ້ອມບົດແກ້ ແລະ ບົດເຝິກຫດັ ເສີມ ປະສົບການຈານວນໜືຶງ່ ອກີ ດວ້ ຍ. ເຖງີ ຢາ່ ງໃດກໍ່ຕາມໃນການສ້າງປ້ືມເຫຼັ້ມນີຼ້ັອາດບ່ໍສາມາດປາສະຈາກຂ້ໍຜິດພາດ ຫຼ ຂາດຕົກບົກຜ່ອງໄດ້ ໂດຍ ສະເພາະແມນ່ ທາງດາ້ ນເນອຼ້ັ ໃນ ແລະ ສານວນທໃ່ືີ ຊ້ ດງັ່ົ ນນັຼ້ , ໃນນາມຂາ້ ພະເຈາຼ້ັົ ເປນັ ຜແູ້ ປ ແລະ ຮຽບຣຽງປມ້ື ເຫ້ຼມັ ນ້ີັຼ ຫວັງ ຢາ່ ງຍື່ິງວາ່ ຈະໄດຮ້ ັບຄາຄດິ ເຫັນຈາກບັນດາທາ່ ນຜູ້ນາໃຊປ້ ື້ມເຫັຼ້ມນັ້ຼີ ເພ່ືອຈະນາໄປປບັ ປງຸ ແກ້ໄຂ້ໃຫດ້ ຂີ ັຼ້ຶນໃນຂນ້ັຼ ຕໄ່ໍ ປ.

ສາລະບານ 1. ມວນສານອາໂຕມປຽບທຽບ ................................................................................... 1 2. ການຄິດໄລຫ່ າມວນສານສະເລ່ຍຂອງທາດ ................................................................... 2 3. ມວນສານໂມເລກນຸ (Molecular mass) ................................................................... 2 4. ການຫາມວນສານ ອີອົງ ........................................................................................ 2 5. ໂມລ (Moles) .................................................................................................. 2 6. ຈານວນອານຸພາກຕ່ໂໍ ມລຂອງທາດ ............................................................................ 2 7. ຈານວນໂມລກບັ ມວນສານຂອງທາດ ......................................................................... 3 8. ການຄິດໄລໂ່ ດຍວິທຕີ ດັ ຫົວໜ່ວຍ............................................................................. 4 9. ບລິມາດຕ່ໍໂມລຂອງກາສ໌ ....................................................................................... 4 10. ຈານວນໂມລຂອງທາດ ......................................................................................... 4 11. ຄວາມສາພັນລະຫວາ່ ງຈານວນໂມລ, ອະນພຸ າກ, ມວນສານ ແລະ ບລິມາດຂອງກາສ໌ .................. 4 12. ສດູ ເຄມີ ແລະ ສົມການເຄມີ.................................................................................... 5 13. ທາດລະລາຍ ...................................................................................................... 5 14. ຄວາມເຂ້ຼັມຂນຸ້ ຂອງທາດລະລາຍ............................................................................... 6 15. ການຫາຈານວນໂມລຂອງຕົວລະລາຍໃນທາດລະລາຍ ...................................................... 8 16. ການປຸງແຕງ່ ທາດລະລາຍ ....................................................................................... 9 17. ການປຽ່ ນຫວົ ໜ່ວຍ. .......................................................................................... 10 18. ຄນຸ ລັກສະນະຄລເີ ກຕີຟຂອງທາດລະລາຍ ................................................................... 11 19. ການຄານວນມວນສານ ເປນັ ສ່ວນຮ້ອຍ ຈາກສດູ ......................................................... 13 20. ການຄານວນຫາສດູ ເອມພິຣຄິ ັຣດ (ສດູ ງາ່ ຍດາຍ ) ແລະ ສູດໂມເລກນຸ ................................ 13 21. ການຊັງຊາສົມຜົນການເຄມີ .................................................................................. 14

22. ກດົ ເກນຮັກສາມວນສານ (Law of mass conservation)......................................... 14 23. ກດົ ເກນອັດຕາສ່ວນຄົງທີ່ື (Law of Definite Proportions ) ...................................... 15 24. ກດົ ເກນຂອງ ເກລຸຍຊກັ (Gay - Lussac) ................................................................ 15 25. ກດົ ເກນຂອງອາໂວກາໂດຣ (Amaedeo Avogadro)................................................... 16 26. ການພົວພັນລະຫວ່າງບລິມາດຂອງທາດໃນສົມຜນົ ເຄມີ. ................................................. 17 27. ທາດການດົ ປະລິມານ (limiting reagent). .............................................................. 17 28. ການຄານວນຈາກສົມຜນົ ເຄມີທ່ກືີ ຽ່ ວຂອ້ ງຫຼາຍກ່ວາໜືງ່ຶ ສົມຜົນ. ....................................... 18 29. ຜນົ ຜະລດິ ສ່ວນຮອ້ ຍ .......................................................................................... 18 ຂໂ້ໍ ຈດພາກທດິ ສະດີ ........................................................................................... 20 ບັນດາສດູ ທີືຄ່ ວນຈ່ື ............................................................................................ 24 ຂ້ໂໍ ຈດພາກຄິດໄລ່ ............................................................................................. 26 ຂໂຈດເສມີ ປະສບົ ການ........................................................................103

1. ມວນສານອາໂຕມປຽບທຽບ ມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ A = ມວມສານທາດ ������ ອາໂຕມ ອາໂຕມ 1 ມວນສານ ������ 2 ແຕເ່ ນອື່ ງຈາກມວນສານຂອງທາດຮີໂດຣແຊນ H 1 ອາໂຕມ = 1.66x ຫຼ 1.66 x = ມວນສານອົກຊແີ ຊນ ອາໂຕມ = ມວນສານຂອງກາກບອນ ອາໂຕມ = 1 amu (atomic mass unit) = 1 D (Dalton unit) ດ່ັົງນັຼ້ນ, ມວສານອາໂຕມທາດ ������ = ມວນສານທາດ ������ ອາໂຕມ ������ ເຮາົ ອາດຈະເອນຼີັ້ ໄດ້ວ່າ ມວນສານທາດ A 1 ອາໂຕມ = ມວນສານອາໂຕມທາດ ມວນ ອາໂຕມ = ມວສານອາໂຕມຂອງທາດ g ເມື່ອຮູ້ມວນສານອາໂຕມຂອງທາດໃດ ເຮົາຈຶ່ືງຮູ້ມວນສານອາໂຕມຂອງທາດນັຼ້ນ 1 ອາໂຕມມີມວນສານ ມວນສານຂອງ ອາໂຕມ ຫຼ ມີມວນສານເປັນເທົ່າໃດຂອງ ຫຼ ມີມວນ ສານເປັນເທ່ົາໃດຂອງ amu. ການຊອກຫາມວນສານຈາກປະຕິກິລຍີ າຂອງທາດ ການຊອກມວນສານອາໂຕມຂອງທາດໂດຍວິທີນີັ້ຼ ມຂີ ້ໍການົດດົັ່ງນ:ຼ້ັີ 1. ຕ້ອງມີທາດ ຕັງ້ຼ ແຕ່ 2 ຊະນິດຂ້ຼຶັນໄປມາເຮັດປະຕກິ ິລຍິ າກນັ . 2. ເກີດທາດປະສົມພຽງ 1 ຊະນດິ ເທົ່ານັນຼ້ . 3. ຮ້ມູ ວນສານຂອງທາດທເືີ່ ຂາຼົັ້ ປະຕກິ ິລຍິ າກັນ. 4. ຕ້ອງຮມູ້ ວນສານອາໂຕມຂອງທາດຢ່າງໜອ້ ຍ 1 ຊະນິດ ຖ້າເຮົານາທາດ x ມາປະຕິກິລິຍາກັບທາດ y ແລ້ວເກີດທາດປະສົມຊະນິດດຽວຄ ເຮົາສາມາດຄິດໄລ່ ຊອກຫາມວນສານອາໂຕມຂອງທາດຈາກສົມຜນົ ລູ່ມນັ:ຼີ້ ມວນສານຂອງທາດ ������ = ມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ ������ ������ ມວນສານຂອງທາດ Y ມວນສານອາໂຕມຂອງທາດ Y ������ ໂດຍ a ແລະ b ຄຈານວນອາໂຕມຂອທາດ X ແລະ Y ໃນສວ່ ນປະສົມທືີ່ເກີດປະຕກິ ລິ ິຍາ. 1

1. ການຄດິ ໄລ່ຫາມວນສານສະເລ່ຍຂອງທາດໄດ້ຈາກສດູ ລ່ມູ ນ້ີຼັ: (% ������) ມວນສານອາໂຕມສະເລຍຂອງທາດ = 2. ມວນສານໂມເລກນຸ (Molecular mass) ໂມເລກຸນຂອງທາດຈະມຂີ ະໜາດນ້ອຍຫຼາຍຄກັນກັບອາໂຕມຂອງທາດ ການຊອກຫາມວນສານໂມເລກຸນຈຶ່ືງ ໃຊ້ວິທີການປຽບທຽບກັບມວນສານຂອງທາດມາດຕະຖານ ມວນສານ ອາໂຕມຄກັນກັບ ການຊອກຫາມວນສານອາຕອມ ມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດ ������ = ມວນສານຂອງທາດ ������ ໂມເລກູນ ມວນສານ������ ອາໂຕມ ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດ ������ = ມວນສານຂອງທາດ ������ ໂມເລກູນ 0−24������ ມວນສານຂອງທາດ A 1 ໂມເລກູນ = ມວນສານຂອງທາດ ມວນສານ ອາໂຕມ = ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດ ດັ່ົງນັຼ້ນ, ຖ້າຮູ້ມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດໃດຈະເຮັດໃຫ້ຮູ້ວ່າທາດນັ້ຼນ 1 ໂມເລກຸນ ມີນໍ້າໜັກເປັນຈັກເທົ່າ ຂອງມວນສານ C - 12, 1 ອາໂຕມ ຫຼ ໜັກເປັນຈກັ ເທົ່າຂອງ g 3. ການຫາມວນສານ ອີອງົ ມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດ ������ = ມວນສານຂອງທາດ ������ ອີອງົ ມວນສານ ������ ອາໂຕມ ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດ ������ = ມວນສານຂອງທາດ ������ ອີອົງ ������ 4. ໂມລ (Moles) ການບອກປະລິມານຂອງວັດຖຸໃນຊີວິດປະຈາວັນເຊັົ່ນ: ຮູບ 1 ໂຫຼ ໝາຍເຖີງ 12 ໃບ,ໄຂ່ 1 ແຕະ ໝາຍ ເຖງີ 24 ໜ່ວຍ ເພອ່ື ສະດວກໃນການຊຂ້ັຼ າຍ ເມືອ່ ພຈິ າລະນາທາດເຄມຕີ ່າງໆ ພົບວ່າມີຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍ ເພື່ອສະດວກ ໃນການຊົ່ງັ , ຕວງ, ວັດ ນັກເຄມີຈຶ່ືງມີການການົດຫົວໜ່ວຍທີ່ືສາມາດໃຊ້ບອກປະລິມານຂອງທາດໃຫ້ເໝາະສົມມາໃຊ້ ແລະ ເອ້ຼີັນຫົວໜວ່ ຍປະລມິ ານນີັຼວ້ ່າ: ໂມລ. 5. ຈານວນອານູພາກຕ່ໂໍ ມລຂອງທາດ ຕາມນິຍາມຂອງຫົວໜ່ວຍເອັດສໄອ (SI Unit) ທາດທຸກຊະນິດ 1 ໂມລ ມີຈານວນອະນຸພາກເທົ່າກັບ ຈານວນອາໂຕມຂອງກາກບອນ -12 ມວນສານ 0.012 ກິໂລກຣາມ ຫຼ 12 ກຣາມ. 2

ກາກບອນ -12 ມວນສານ = ອາໂຕມ ກາກບອນ -12 ມວນສານ 12 = 0−24 ອາໂຕມ ອາໂຕມ = ດັົ່ງນັຼ້ນ, ທາດ 1 ໂມລ ໝາຍເຖີງທາດທີ່ືມີຈານວນ ອະນຸພາກ ໂດຍເລກ ເອີັ້ຼນວ່າ ເລກອາໂວກາໂດ ( ) ຄາວ່າອະນຸພາກອາດໝາຍເຖີງ ໂມເລກຸນ, ອາໂຕມ, ອີື່ອົງ ຫຼ ອີ ເລກັ ຕຣົງ ທງັ ນັີ້ຼ ອະນຸພາກຍັງໝາຍເຖີງ ທຸກຢ່າງທີ່ືເປັນທາດທີ່ືຢູ່ໃນທາດນັ້ຼນໆ ຖ້າບ່ໍມີການລະບຸຊະນິດຄາວ່າອະນຸພາກ ມກັ ຈະໝາຍເຖງີ ໂມເລກຸນ. 6. ຈານວນໂມລກັບມວນສານຂອງທາດ ຈາກການສຶກສາພົບວ່າ ທາດທຸກຊະນິດມີຈານວນ ໂມເລກຸນ (1 ໂມລ) ຈະມີມວນສານ ເປນັ ກຣາມກັບມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດນັ້ຼນ. ມີມວນສານໂມເລກຸນ 18 ຈະໄດ້: ໂມເລກຸນມີມວນສານເທົ່າກັບ = 18 g ມີມວນສານໂມເລກນຸ 60 ຈະໄດ:້ ໂມເລກນຸ ມີມວນສານ = 60 g ມມີ ວນສານໂມເລກນຸ 180 ຈະໄດ້: ໂມເລກຸນມີມວນສານ = 180 g ຈາກການສຶກສາພົບວ່າ ທາດທຸກຊະນິດມີປະລິມານ 1 ໂມລຈະມີມວນສານເປັນກຣາມເທົ່າກັບມວນສານອາ ໂຕມຂອງທາດນຼັ້ນ. Fe ມີມວນສານອາໂຕມ 56 ດ່ົັງນ້ນັຼ , Fe ອາໂຕມມີມວນສານ = 56 g Na ມີມວນສານອາໂຕມ 23 ດົັ່ງນນັ້ຼ , Na ອາໂຕມມມີ ວນສານ = 23 g C ມີມວນສານອາໂຕມ 12 ດງັ່ົ ນຼນ້ັ , C ອາໂຕມມີມວນສານ = 12 g ຈາກການສກຶ ສາພົບວາ່ ທາດທກຸ ຊະນດິ ມີປະລິມານ 1 ໂມລຈະມມີ ວນສານເປັນກຣາມເທົ່າກັບມວນສານອີອົງ ຂອງທາດນນັຼ້ . ມີມວນສານອອີ ົງ 18 ດັົ່ງນັຼ້ນ, ອອີ ົງມມີ ວນສານ = 18 g ມີມວນສານອອີ ງົ 60 ດງົັ່ ນັນ້ຼ , ອີອົງມມີ ວນສານ = 60 g ມມີ ວນສານອອີ ົງ 62 ດົັ່ງນັນ້ຼ , ອີອົງມມີ ວນສານ = 62 g ສະຫຼູບໄດດ້ ົ່ງັ ນ:ຼີັ້ ������ ������ = ������ ຖາ້ ແມນ່ ມວນສານໂມເລກນຸ = ແມນ່ ໂມລໂມເລກນຸ ຖາ້ ແມນ່ ມວນສານອາໂຕມ = ແມ່ນໂມລອາໂຕມ 3

7. ການຄິດໄລ່ໂດຍວິທຕີ ດັ ຫົວໜ່ວຍ ຕວົ ຢ່າງ: ນາັ້ຼ ຕານກຍຸ ໂກ ( ) ມວນສານໂມເລກຸນ = ໜັກ ມຈີ ານວນໂມລເປັນເທົ່າໃດ?  ວທິ ີຄດິ : ນ້ັຼາຕານກຸຍໂກ 1 ໂມລ ໜັກ M g 12 = ຈານວນໂມລກຍຸ ໂກທື່ມີ ີ = 12 8. ບລມິ າດຕໍໂ່ ມລຂອງກາສ໌ ການສຶກສາບລິມາດຂອງກາສ໌ມີຄວາມສາພັນກັບອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມດັນແນວໃດ ພົບວ່າ ທີ່ືພາວະອຸນຫະພູມ ແລະ ຈາກຄວາມດນັ ມາດຕະຖານ ( ) (Standard Temperature and Pressure)ເອີຼັ້ນຫຍໍ້ໆວ່າ : STP ກາສ໌ທຸກຊະນິດມີປະລມິ ານ 1 ໂມລຈະມີບລິມາດ 22 4 ສະເໝີ. ຕວົ ຢາ່ ງ: ກາສຊ໌ ະນດິ ໜງ່ຶື ໃນເງື່ອນໄຂມາດຕະຖານ ມີບລມິ າດ ຈະມຈີ ານວນໂມລເທາ່ົ ໃດ? ວີທີແກ້ : ກາສ໌ບລມິ າດ 22 4 ມຈີ ານວນອະນຸພາກ 1 ໂມລ ຖ້າກາສ໌ມບີ ລມິ າດ V ມີຈານວນອະນຸພາກ = ������ ດງົັ່ ນ້ຼັນ, ຈະໄດ້: ������ =  ການຄິດໄລ່ໂດຍວິທີຕັດຫົວໜວ່ ຍ ວທີ ແີ ກ້: ຈານວນໂມລ = 2= 2 ທາດທກຸ ຊະນິດ 1 ໂມລ ຈະມອີ ະນພຸ າກ ອະນພຸ າກສະເໝີ 9. ຈານວນໂມລຂອງທາດ =  ການຄານວນໂດຍວທິ ີການຕດັ ຫົວໜ່ວຍ ຕວົ ຢ່າງ: ທາດຊະນິດໜ່ືຶງມອີ ະນຸພາກ N ອະນພຸ າກຈະມຈີ ານວນໂມລເທົ່າໃດ ? ວີທີແກ:້ ຈານວນໂມລ = ອະນຸພາກ 0 02 ອະນພຸ າກ = 0 02 10.ຄວາມສາພັນລະຫວາ່ ງຈານວນໂມລ, ອະນຸພາກ, ມວນສານ ແລະ ບລິມາດຂອງກາສ໌ ມີມວນໂມເລກຸນ = ( ) = ດັົ່ງນັ້ຼນ, 1 ໂມລ = 44 g ແລະ ມີຈານວນໂມເລກຸນ = ໂມເລກູນ ທີື່ພາວະ STP ກາສ໌ 1 ໂມລ ມີບລິມາດ 22.4 ຈຶື່ງສາມາດສະແດງຄວາມ ສາພນັ ລະຫວາ່ ງໂມລ, ໂມເລກນຸ , ມວນສານ ແລະ ບລມິ າດຂອງກາສ໌ທືີ່ພາວະ STP ໄດ້ດັ່ງົ ນັຼີ:້ ������ ������ ������ ������ = ������ = ������ = 4

ເຊງືິ່ ວ່າ n = ຈານວນໂມລຂອງທາດ N = ຈານວນໂມເລກຸນ, ອະຕອມ, ອອີ ງົ ຫຼ ເອເລັກຕຣົງ m = ມວນຂອງທາດມີຫົວໜ່ວຍເປັນກຣາມ V = ບລິມາດຂອງກາສ໌ທສ່ືີ ະພາວະ STP ມໝີ ່ວຍເປນັ dm3 ຫຼ L M = ມວນສານໂມເລກນຸ ຫຼ ອາໂຕມຂອງທາດ 11.ສດູ ເຄມີ ແລະ ສົມຜົນເຄມີ ສູດເຄມີ (Chemical formula) ຄ: ສັນຍາລັກທໃືີ່ ຊ້ຂຽນແທນທາດເຄມີເພື່ອບອກອົງປະກອບທາງເຄມີຂອງ ທາດແບງ່ ເປນັ 3 ປະເພດຄ: 1. ສູດໂມເລກຸນ (Molecular formula) ຄ: ສດູ ທືີບ່ ອກໃຫ້ຮູ້ວາ່ ທາດນັຼ້ນມທີ າດໃດແດ່ເປັນອງົ ປະກອບ ແລະ ທາດຊະນດິ ນຼນັ້ ມີຈານວນອະຕອມເທາ່ົ ໃດໃນໂມເລກຸນເຊັ່ົນ: ສູດໂມເລກຸນອົກຊິດ ຊຸນຟູລິກ (H2SO4) ສະແດງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າອົກຊິດ ຊະນິດນີ້ຼັ 1 ໂມເລກຸນຈະມີ H2 ອະຕອມ ,S 1 ອະຕອມ ແລະ O4 ອະຕອມສູດໂມເລກຸນນ້ໍາຕານຄູສ ໂຄສຄ: C6 H12 O6 ສະແດງວ່ານໍ້າຕານ 1 ໂມເລກນຸ ຈະມີ C 6 ອະຕອມ, H 12 ອະຕອມ ແລະ O 6 ອະຕອມ. 2. ສດູ ງາ່ ຍດາຍ ຫຼ ສດູ ເອມັ ຟຮິ ິຄັລ (Empyrical formula) ຄ: ສດູ ທື່ບີ ອກໃຫ້ຮວູ້ າ່ ທາດນ້ັນຼ ມທີ າດໃດ ເປັນອງົ ປະກອບ ແລະ ມີອັດຕາສ່ວນຢ່າງຕ່ໍາຂອງອະຕອມຂອງທາດແຕ່ຊະນິດເທົ່າໃດເຊັ່ົນ: ເກອແກງມີສູດງ່າຍດາຍຄ: NaCl 3. ສູດໂຄງສາ້ ງ Struc tural formula) ຄ: ສູດທ່ບືີ ອກລາຍລະອຽດເພ່ີືມເຕີມຈາກສູດໂມເລກຸນໂດຍມີ ການສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖງີ ການຈັດຮຽງຕວົ ຂອງທາດທຸກອະຕອມໃນໂມເລກຸນເຊັົ່ນ: CO2 ມີສູດໂຄງສ້າງຄ: O = C = O, H2O ມີສດູ ໂຄງສາ້ ງຄ: 12.ທາດລະລາຍ ທາດລະລາຍ (solution ) ຄ: ທາດເນຼັ້ອດຽວທີື່ເກີດຈາກການປະສົມທາດພາລະລາຍ (solvenl ) ແລະ ທາດ ຖກລະລາຍ (solute ) ເຂົ້ັຼາກັນໂດຍທາດພາລະລາຍທີ່ືນິຍົມໃຊ້ແບ່ງອອກເປັນ 2 ຊະນິດຄ: ທາດພາລະລາຍທີື່ມີຂົັ້ຼວ (polar solvenl ) ເຊັົ່ນ: ນໍ້າ ນິຍົມໃຊ້ລະລາຍເກອຊະນິດຕ່າງໆ ອົກຊິດ, ຂອງບາເຊີ ແລະ ທາດໂຄວາເລນທີ່ືມີຂົ້ຼັວ ສ່ວນອີກຊະນິດໜຶື່ງຄ: ທາດພາລະລາຍທີ່ືບໍ່ມີຂົັຼ້ວ (nonpolar solvent) ມັກເປັນທາດພາລະລາຍອົງຄະທາດ ໄດ້ແກ່ CCl4, ປີໂຕລຽມ, ເອເຕ, ແບັງເແຊນ ເປັນຕົັຼ້ນໂດຍທົ່ວໄປຖ້າເວົັຼ້າເຖີງທາດລະລາຍໂດຍບໍ່ມີການລະບຸຊະນິດຂອງຕົວ ພາລະລາຍຈະໝາຍເຖີງທາດພາລະລາຍນໍ້າເທົ່ານັຼ້ນ ຖ້າທາດລະລາຍໃຊ້ຕົວພາລະລາຍທີ່ືບ່ໍໃຊ້ນ້ໍາຈະມີການລະບຸມາຢ່າງ ຊັດເຈນ ເຊັົ່ນ: ອົກຊິດໂອເລອິກໃນເອຕາໂນລ ໝາຍເຖີງອົກຊິດ ໂອເລອິກລະລາຍໃນຕົວພາລະລາຍເອຕາໂນນ, Br2/CCl4 ໝາຍເຖງີ Br2 ລະລາຍໃນຕົວພາລະລາຍ CCl4 5

13.ຄວາມເຂມັຼ້ ຂຸ້ນຂອງທາດລະລາຍ ຄວາມເຂ້ຼັມຂ້ນຸ 1.ສ່ວນຮອ້ ຍ(%) 2. mol/l 3.mol/kg 4.ສວ່ ນໃນລ້ານສ່ວນ (ppm) 5. ເສດສວ່ ນໂມລ %ໂດຍ W/W (ໂມລຕ່ໍລິດ) (ໂມລຕໍກ່ ິໂລກຮາມ) - mg/kg % ໂດຍ W/V - mg/dm3 % ໂດຍ V/V - mm3/dm3 ຄວາມເຂ້ັຼມຂຸນ້ ຂອງທາດລະລາຍເປັນການບອກອດັ ຕາສວ່ ນລະຫວ່າງທາດຖກລະລາຍກັບທາດພາລະລາຍໂດຍ ແບ່ງໄດທ້ າດລະລາຍຫຼາຍຊະນິດດັົ່ງນຼັ້:ີ 1. ຄວາມເຂັຼມ້ ຂຸນ້ ໃນຫົວໜ່ວຍສ່ວນຮ້ອຍ ຫຼ ເປີເຊນັ ແບ່ງເປັນສາມຊະນດິ ຍ່ອຍໆດັງົ່ ນີັ້:ຼ 1.1 ສວ່ ນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານຕ່ມໍ ວນສານ ຫຼ ສວ່ ນຮອ້ ຍໂດຍມວນສານ ຫຼ ເປເີ ຊັນໂດຍມວນສານ ອາດ ຂຽນສັນຍາລັກຫຍໍ້ເປັນ %w/w ໂດຍຍ້ໍມາຈາກ weight ໝາຍເຖີງນຼ້ັາໜັກ ຫຼ ມວນສານ ໝາຍເຖີງມວນສານຂອງ ທາດຖກລະລາຍທື່ລີ ະລາຍຢໃູ່ ນທາດລະລາຍໜກັ 100 ຫວົ ໜ່ວຍມວນສານ ໂດຍຫວົ ໜວ່ ຍມວນສານ ທື່ີໃຊຕ້ ອ້ ງເປນັ ຫົວໜວ່ ຍດຽວກັນເຊັນ: ທາດລະລາຍກຸຍໂກ (C6H12O6 ) ເຂັ້ມຼ ຂນຸ້ 20 ເປີເຊັນໂດຍມວນສານ ໝາຍ ຄວາມວາ່ ທາດລະລາຍໜກັ 100 ກຮາມ ມກີ ຍຸ ໂກ ລະລາຍຢູ່ 20 ກຮາມໂດຍມນີ າັ້ຼ ເປນັ ຕວົ ພາລະລາຍໜັກ 80 ກຮາມ. Sugar 20 g Water 80 g Solutions 100 g %ໂດຍມວນສານຕ່ໍມວນສານ = ມວນສານຂອງທາດຖກລະລາຍ x 100 ມວນສານຂອງທາດລະລາຍ 1.2 ສ່ວນຮອ້ ຍໂດຍບລິມາດຕໍ່ບລິມາດ ຫຼ ສ່ວນຮອ້ ຍໂດຍບລມິ າດ (% V/V ) ໝາຍເຖງີ ບລິມາດຂອງທາດ 6

ຖກລະລາຍທີ່ືລະລາຍຢູ່ໃນທາດລະລາຍ 100 ຫົວໜ່ວຍບລິມາດ ໂດຍຫົວໜ່ວຍຂອງບລິມາດທີື່ໃຊ້ຕ້ອງເປັນໜ່ວຍ ດຽວກັນເຊັນ: ທາດລະລາຍ ອົກຊິດ ສະເຕອາຣກິ ໃນເອຕາໂນລ ເຂັຼ້ມຂຸ້ນ 5 ເປີເຊັນໂດຍບລິມານ ໝາຍຄວາມວ່າທາດ ລະລາຍ 100 ຊັງຕເີ ເມັດ ມເີ ນອຶ້ຼັ ອກົ ຊດິ ລະລາຍຢູ່ 5 ຊງັ ຕແີ ມດັ ກອ້ ນໂດຍເອຕາໂນລເປນັ ທາດພາລະລາຍ 95 ຊັງຕິແມັດ ກອ້ ນ. ອາຊດິ 5 ml ເອຕາໂນລ 95 ml ທາດລະລາຍ 100 ml %ໂດຍບລິມາດຕໍ່ບລມິ າດ = ບລິມາດຂອງທາດຖກລະລາຍ ບລິມາດຂອງທາດລະລາຍ 1.3 ສວ່ ນຮອ້ ຍໂດຍມວສານຕໍບ່ ລມິ າດ ຫຼ ຂຽນສັນຍາລັກເປນັ %W/V ໝາຍເຖີງ ມວນສານຂອງທາດຖກ ລະລາຍທລືີ່ ະລາຍຢ່ໃູ ນທາດລະລາຍ 100 ຫົວໜ່ວຍບລິມາດ ໂດຍທົ່ວໄປຈະໃຊ້ໜ່ວຍຂອງມວນສານເປັນກຮາມ ແລະ ຫົວໜ່ວຍຂອງບລິມາດເປັນຊັງຕີແມັດກ້ອນເຊັ່ົນ ທາດລະລາຍ ກາລີດີໂກຣມມັດ ເຂັຼ້ມຂຸ້ນ 7 ເປີເຊັນໂດຍມວນສານຕໍ່ ບລິມາດ ໝາຍຄວາມວ່າ ທາດລະລາຍ 100 ຊງັ ຕແີ ມດັ ກ້ອນ ມເີ ນັຼອ້ ກາລີ ດໂີ ກຣມມດັ ລະລາຍຢູ່ 7 ກຮາມ. Solutions 100 ml ກາລີດີໂກຣມມັດ 7 g %ໂດຍບລິມາດ= ມວນສານຂອງທາດຖລະລາຍ 100 ບລມິ າດຂອງທາດລະລາຍ 7

2. ຄວາມເຂມັ້ຼ ຂຸນ້ ໃນຫົວໜວ່ ຍໂມລຕເ່ໍ ດຊີແມດັ ກ້ອນ = mol/dm3 = mol/l = mol/1000 cm3 ຫຼ Molar (M) ຫຼ Molarity ຄ: ຫົວໜ່ວຍຄວາມເຂັ້ຼມຂຸ້ນທີ່ືບອກໃຫ້ຮູ້ວ່າໃນທາດລະລາຍບລິມາດ 1 ເດຊີເເມັດກ້ອນ ມີທາດຖກລະລາຍຢູ່ຈານວນໂມລເທົ່າໃດ ເຊັ່ົນ: ທາດລະລາຍຢູເຮຍ (NH2CONH2) ເຂັ້ຼມຂຸ້ນ 2 ໂມລຕໍ່ເດຊີເເມັດ ກ້ອນ ໝາຍຄວາມວາ່ ໃນທາດລະລາຍບລິມາດ 1 ເດຊີເເມັດກ້ອນ ຈະມີຢູເຮຍລະລາຍຢູ່ 1 ໂມລ ຫຼ 60 ກຮາມ (ເພາະ ມວນສານໂມເລກຸນຂອງຢູເຮຍ = ). Solutions 1000 ml 1 mol ຂອງ NH2CONH2 ຄວາມເຂມັຼ້ ຂຸ້ນ ������ = ຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍ ບລມິ າດຂອງທາດລະລາຍ 14.ການຫາຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍໃນທາດລະລາຍ ທາດລະລາຍຊະນິດໜຶ່ືງມີຄວາມເຂັຼ້ມຂຸ້ນ C ໂມລ ຕ່ໍເດຊີເເມັດກ້ອນ, ບລິມາດ V ຊັງຕີເເມັດກ້ອນຈານວນ ໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍ (n) ຫາໄດ້ຈາກການຄານວນດົ່ັງນີຼັ:້ ທາດລະລາຍບລິມາດ 1000 cm3 ມີທາດຖກລະລາຍຢູ່ = mol ທາດລະລາຍບລມິ າດ V cm3 ມຕີ ົວລະລາຍຢູ່ = 000 mol ຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍ (n) ໃນທາດລະລາຍ = 000 mol ������������ ������ = ແຕຖ່ ້າບລິມາດທາດລະລາຍເປັນ V ເດຊີເເມັດກອ້ ນອາດຄານວນໄດດ້ ່ັງົ ນ:ີັຼ້ 8

ທາດລະລາຍບລມິ າດ 1 dm3 ມີທາດຖກລະລາຍຢູ່ = mol ທາດລະລາຍບລມິ າດ V dm3 ມີຕວົ ລະລາຍຢູ່ = mol ຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍ (n) ໃນທາດລະລາຍ = CV mol n = CV 15.ການປງຸ ແຕ່ງທາດລະລາຍ 1. ການປຸງແຕ່ງທາດລະລາຍໂດຍກົງ: ເຮັດໄດ້ໂດຍນາເອົາທາດຖກລະລາຍມາລະລາຍໃນທາດພາລະລາຍ ການ ຄານວນອາໃສຫຼັກການທີ່ືວ່າ “ຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍບລິສຸດຈະຕ້ອງເທົ່າກັບຈານວນໂມລຂອງ ທາດພາລະລາຍໃນທາດລະລາຍ” 1.1 ການປງຸ ແຕງ່ ທາດລະລາຍຈາກທາດຖລະລາຍທຮ່ືີ ູ້ມວນສານ ຊືງຶ່ ອາດຈະເປັນທາດແຂງ, ທາດແຫຼວ ຫຼ ກາສ໌ ມາລະລາຍໃນທາດພາລະລາຍ ຄານວນໄດໂ້ ດຍໃຊສ້ ູດ: ������ ������������ ������ = = ຈານວນໂມລຂອງທາດລະລາຍບລສິ ຸດ 000 = ຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍໃນທາດລະລາຍ ໂດຍ = ມວນສານຂອງທາດຖກລະລາຍມຫີ ົວໜ່ວຍເປັນກຮາມ M =ມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດຖກລະລາຍ V = ບລິມາດຂອງທາດລະລາຍມຫີ ົວໜ່ວຍເປັນ ຊັງຕີແມັດກ້ອນ C = ຄວາມເຂມຼ້ັ ຂນຸ້ ຂອງທາດລະລາຍມຫີ ົວໜ່ວຍເປັນ mol/l 2. ການເຈື່ອຈາງທາດລະລາຍ: ໂດຍການເຕີມນໍ້າລົງໄປໃນທາດລະລາຍທີື່ຄວາມເຂັຼ້ມຂຸ້ນຄ່າໜຶ່ືງເຮັດໃຫ້ທາດ ລະລາຍນນັຼ້ ມີຄວາມເຂ້ັຼມຂຸ້ນຫຼດຸ ລົງ  ຫັກຼ ການ: ຈານວນໂມລຕົວຖກລະລາຍກ່ອນເຈື່ອຈາງ ຕ້ອງເທົ່າກັບຈານວນໂມລຕົວຖກລະລາຍຫຼັງເຈ່ືອ ຈາງ.  ສູດການຄິດໄລ່: C1V1 = C2V2 C1, C2 ຄຄວາມເຂມ້ັຼ ຂຸ້ນຂອງທາດກອ່ ນ ແລະ ຫັງຼ ເຈອຈາງ. V1, V2 ຄບລິມາດຂອງທາດກອ່ ນ ແລະ ຫຼັງເຈອຈາງ.  ບລິມາດຂອງທາດໃຊຫ້ ົວໜ່ວຍອນັ ໃດກໄດແ້ ຕຕ່ ້ອງຄກນັ . 3. ການປະສມົ ທາດລະລາຍ: ທາດລະລາຍດຽວກັນທີື່ຄວາມເຂັ້ຼມຂຸ້ນຕ່າງກັນມາປະສົມກັນຈະໄດ້ທາດລະລາຍທື່ີ ຄວາມເຂມ້ັຼ ຂນຸ້ ໃໝ.່  ຫກຼັ ການ: ຈານວນໂມລຕົວຖກຶ ລະລາຍກ່ອນປະສົມກັນຕອ້ ງເທົາ່ ກັບຈານວນໂມລຕົວຖຶກລະລາຍຫັຼງປະສົມ. 9

 ສດູ ການຄິດໄລ່: CລວມVລວມ = C1V1 + C2V2 +……+ CnVn 16.ການປ່ຽນຫວົ ໜວ່ ຍ.  ການປ່ຽນຫວົ ໜ່ວຍ % ⁄ ເປັນ mol/dm3  ສູດການຄິດໄລ:່ %d L = MWsolute d ຄ: ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງທາດຖກລະລາຍ  ຫົວໜວ່ ຍ d ຕອ້ ງເປນັ g/ml ຫຼ ທຽບເທົາ່ .  ການປຽ່ ນຫວົ ໜວ່ ຍ % ⁄ ເປັນ mol/dm3  ສູດການຄິດໄລ່: %d L = MWsolute d ຄຄວາມໜາແໜ້ນຂອງຕົວຖກລະລາຍ  ຫວົ ໜວ່ ຍ d ຕ້ອງເປັນ g/ml ຫຼ ທຽບເທາ່ົ .  ການປ່ຽນຫົວໜວ່ ຍ % ⁄ ເປນັ mol/dm3  ສູດການຄິດໄລ:່ % L = MWsolute  ການປຽ່ ນຫົວໜວ່ ຍ mol/kg ເປນັ mol/dm3 : ບ່ໍມີສູດຄດິ ໄລ່ເພາະບ່ແໍ ນ່ນອນຕອ້ ງຄອ່ ຍໆປຽ່ ນໄປເທອື່ ລະຂນ້ຼັ ຕອນດ້ວຍຕນົ ເອງ.  ໂມລຕກໍ່ ິໂລກຣາມ : = ໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍ ) ມວນສານຂອງທາດພາລະລາຍ ( - ລະວງັ ທາດລະລາຍ 1 ປະລມິ ານລວມຫາຼ ຍກວ່ າ 1 L ສະເໝີ - ນັຼາ້ 1 kg = 1000g = 1L= 1000 ml - ສັນຍາລັກດ້ວຍ m, Molal, mol/kg  ເປນັ ຫົວໜວ່ ຍດຽວທ່ືີຫານດ້ວຍຕົວພາລະລາຍບໍແ່ ມນ່ ທາດລະລາຍ  ກຣາມຕໍ່ລດິ : L = ກຣາມຂອງທາດຖກລະລາຍ ) - ບຄ່ໍ ່ອຍໄດໃ້ ຊ້ຄານວນ ບລິມາດຂອງທາດພາລະລາຍ (d 10

- ໃຊ້ໃນການກຽມທາດລະລາຍໃນຫ້ອງທດົ ລອງ - ຫວົ ໜ່ວຍ L ຫຼ d a XA = a b c  ເສດສ່ວນໂມລ: XB = a b c b XC = a c c b - ສນັ ຍາລັກ X - ໃຊເ້ ມ່ືອໃນທາດລະລາຍມີທາດຖກລະລາຍຫຼາຍກ່ວາ 1 ທາດ. - ເສດສວ່ ນໂມລຂອງທກຸ ທາດໃນທາດລະລາຍລວມກັນຕ້ອງເທ່ົາກັບ 1 ສະເໝ.ີ - ເສດສວ່ ນໂມລບມ່ໍ ີຫວົ ໜ່ວຍເພາະຫົວໜ່ວຍຄັດກນັ ໝົດ.  ສ່ວນໃນລ້ານສ່ວນ: ������������������ = ມວນສານຂອງທາດຖກລະລາຍ ������������������ - ສັນຍາລກັ ppm ມວນສານຂອງທາດລະລາຍ - ໃຊ້ເມອື່ ທາດຖກລະລາຍມີປະລິມານໜ້ອຍ 17.ຄຸນລກັ ສະນະຄລເີ ກຕຟີ ຂອງທາດລະລາຍ  ຈດຸ ຟົດດທີເພື່ີມຂ້ຶຼັນຂອງທາດລະລາຍ ຈາກການສກຶ ສາຈຸດຟົດຂອງທາດລະລາຍທືີ່ເກດີ ຈາກການປະສມົ ນໍ້າ ແລະ ນໍາ້ ຕານກຸຍໂກດ້ວຍກັນດ້ວຍອັດຕາ ສວ່ ນທີກໃ່ໍ ຫ້ເກີດຄວາມເຂັມ້ຼ ຂ້ນຸ ຕາ່ ງໆໄດຜ້ ນົ ດລັຼ້ ຸມນຼັີ້: ນໍາ້ ນາ້ໍ ຕານກຍຸ ໂກ ຄ ວ າ ມ ເ ຂ ັ ຼ້ັ ມ ຂ ຸ ້ ນ ທ າ ດ ຈຸດຝົດທາດລະລາຍທີື່ເພີ່ືມ ລະລາຍ ຂຶ້ັຼນ (OC) 1 kg 1 ໂມລ 1m 1 kg 2 ໂມລ 2m 1.86 1 kg 3 ໂມລ 3m 3.73 1 kg 4 ໂມລ 4m 5.58 7.44 ດງົ່ັ ນ້ັຼນ, ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່າ ເມອ່ື Tb ໝາຍເຖີງຈດຸ ຟົດທເ່ືີ ພີື່ມຂັຶຼ້ນຂອງທາດລະລາຍ m ຄວາມເຂັຼ້ມຂນຸ ຂອງທາດລະລາຍຫົວໜ່ວຍ mol/kg (molal) 11

ໝາຍຄວາມວ່າ ຈຸດຟົດຂອງທາດລະລາຍຈະເພື່ີມຂັ້ຶຼນຖາ້ ຄວາມເຂ້ັຼມຂຸ້ນຂອງທາດລະລາຍສູງຂຶຼັ້ນ. Tb= kb x m ................ (1) ໂດຍ kb ຄ: ຄ່າຄົງທີ່ືເພີື່ມຂຶັ້ຼນຂອງຈຸດຟົດຂອງທາດລະລາຍ (molal boiling point elevation) ຫຼ (ebullioscopicconstant)ໂດຍຄ່າ kbຈະຂນຼ້ັຶ ກບັ ຊະນດິ ຂອງທາດລະລາຍ . ແຕ່ m= 000 ������2 ນາຄາ່ m ໄປແທນໃສ່ (1) ������2 ������1 ເມື່ອ m ຄ: ຄວາມເຂ້ມັຼ ຂຸ້ນຂອງທາດລະລາຍ (mol/kg) w1 ມວນສານຂອງທາດລະລາຍ (g) w2 ມວນສານຂອງທາດພາລະລາຍ (g) M2 ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດຖກລະລາຍ (g/mol) = 000 2 (2) 21 (3) = ຈດຸ ຟົດຂອງທາດລະລາຍ - ຈຸດຟົດຂອງທາດພາລະລາຍ ຫຼ = 000 2 21 ເມອ Tb = ຈຸດຟດົ ຂອງທາດລະລາຍທີເພ່ືີມຂຶັນ້ຼ kb = ຄ່າຄງົ ທື່ີເພີ່ືມຂັ້ຶຼນຂອງຈດຸ ຟົດຂອງທາດລະລາຍຫົວໜ່ວຍເປັນ oC/m = ຈຸດຝດົ ຂອງທາດລະລາຍທີjເຂັຼມ້ ຂຸ້ນ 1m - ຈຸດຟດົ ຂອງທາດພາລະລາຍ w1 = ມວນສານຂອງທາດຖກລະລາຍຫົວໜ່ວຍເປນັ (g) w2 = ມວນສານຂອງທາດພາລະລາຍຫົວໜ່ວຍ ເປນັ (g) M2 = ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດຖກລລະລາຍຫົວໜ່ວຍ mol/g = ຈດຸ ຟົດດຂອງທາດລະລາຍຫວົ ໜວ່ ຍ Tb = ຈຸດຟດົ ຂອງທາດພາລະລາຍ  ຈຸດກາ້ ມແຂງ (ຈດຸ ຫອຼ ມແຫວຼ ) ທືີ່ຫດຸຼ ລົງຂອງທາດລະລາຍຈາກການສຶກສາການພົວພັນຂອງຈຸດກ້າມແຂງ ຂອງທາດລະລາຍກບັ ຄວາມເຂຼັ້ມຂຸ້ນຂອງທາດລະລາຍໃນຫົວໜ່ວຍເປັນ mol/kg (m) ພບົ ວາ່ : = 12

= 000 2 21 = ເມ່ືອ Tf = ຈຸດກາ້ ມແຂງທ່ີືຫດຸຼ ຕລໍ່ ງົ ຂອງທາດລະລາຍ Tf = ຈຸດກ້າມແຂງຂອງທາດພາລະລາຍຫວົ ໜວ່ ຍເປນັ = ຈຸດກາ້ ມແຂງຂອງທາດລະລາຍຫວົ ໜ່ວຍເປັນ m = ຄວາມເຂມ້ັຼ ຂນຸ້ ຂອງທາດລະລາຍຫວົ ໜ່ວຍເປັນ mol/kg kf = ຄ່າຄງົ ທື່ກີ ານຫດຼຸ ລງົ ຂອງຈຸດກ້າມແຂງຂອງທາດລະລາຍຫົວໜ່ວຍເປນັ /m ມວນສານຂອງທາດພາລະລາຍ = ມວນສານຂອງທທາດຖກລະລາຍຫົວໜ່ວຍເປນັ (g) = ມວນສານໂມເລກນຸ ຂອງທາດຖກພາລະລາຍຫົວໜ່ວຍເປນັ g/mol 18.ການຄານວນມວນສານ ເປນັ ສ່ວນຮ້ອຍ ຈາກສດູ ສວ່ ນຮ້ອຍຂອງ x ໃນທາດປະສົມ = ມວນສານຂອງ ຫຼ ມວນສານຂອງທາດປະສມົ ຮອ້ ຍ (%) ຂອງທາດ = ມວນສານອາຕອມຂອງທາດນ້ຼັນ 00 ມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດປະສມົ ເມອື່ n ຄ: ຈານວນອາຕອມຂອງທາດນັ້ນຼ ໃນສູດຂອງທາດປະສົມ 19.ການຄານວນຫາສູດເອມພິຣິຄັຣດ (ສູດງ່າຍດາຍ ) ແລະ ສດູ ໂມເລກນຸ ຫກັຼ ການຄານວນຫາສດູ ງາ່ ຍດາຍ ແລະ ສດູ ໂມເລກນຸ ມີດົ່ງັ ນັຼີ້ : (1) ຫາມວນສານຂອງທາດອງົ ປະກອບທຸກຊະນດິ ໃນທາດປະສົມໃຫ້ຄົບທຸກທາດໂດຍທົ່ວໄປ ໂຈດຈະການົດ ໃຫ້ 2 ແບບ ຄ : 1.1 ການົດເປີເຊົ່ັນໂດຍມວນສານຂອງທາດແຕລ່ ະຊະນິດມາໃຫ້ ໃນການຄານວນຕ້ອງກວດເບິື່ງກ່ອນວ່າ ທາດທຸກຊະນດິ ຮ່ວມກັນຕ້ອງເທ່ົາກບັ 100 ເປີເຊັນ 1.2 ການົດມວນສານທາດມາໃຫ້ໂດຍກົງໃນຫົວໜ່ວຍເປນັ (g) (2) ນາມວນສານອາຕອມຂອງທາດແຕ່ລະຊະນດິ ໄປຫາມວນສານຂອງທາດເຫ່ົຼານນ້ັຼ , ເພືອ່ ຫາອດັ ຕາ ສວ່ ນຈານວນໂມລອາຕອມຂອງທາດຈາກຫຼກັ ການທື່ີວ່າໂມລອາຕອມ = ມວນສານຂອງທາດ ມວນສານອາຕອມຂອງທາດ 13

3) ນາເລກທ່ີືນ້ອຍທີສ່ື ຸດຈາກອດັ ຕາສ່ວນທີ່ໄື ດທ້ ງັ ໝົດມາຫານຕະຫອຼ ດທກຸ ອັດຕາສ່ວນ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ອັດຕາ ສ່ວນທີື່ໄດ້ ເປັນອັດຕາສ່ວນຢ່າງຕ່ໍາສຸດ ຖ້າອັດຕາສ່ວນທີ່ືໄດ້ເປັນເລກເສດທົດສະນິຍົມຕ້ອງປັບໃຫ້ເປັນຈານວນ-ເຕັມ ໂດຍອາໃສຫກຼັ ການດ່ົັງນີຼ້ັ : - ຖ້າເສດນ້ອຍກວ່າ 0,2 ໃຫ້ປັບຖຼັີມ້ ເຊັ່ນົ : 5,09 ປບັ ເປນັ 5 ; 6,17 ປບັ ເປັນ 6 - ຖ້າຢູ່ໃນຊ່ວງ 0.2 0.8 ໃຫ້ຫາເລກຈານວນເຕັມທີ່ືນ້ອຍທີ່ືສຸດມາຄູນຕະລອດທຸກອັດຕາສ່ວນໃຫ້ໄດ້ ເລກຈານວນເຕັມທີ່ລື ົງຕົວ ເຊນົ່ັ : ອດັ ຕາສວ່ ນທີ່ເື ປັນ 1 : 1.5 ຕອ້ ງນາ 2 ມາຄູນຈະໄດ້ 2 : 3 - ຖາ້ ມີຄ່າຫາຼ ຍກວາ່ 0.8 ໃຫ້ປບັ ຂັ້ຼຶນເປັນຈານວນເຕມັ ເຊ່ົັນ : 6.84 ຕ້ອງປັບເປັນ 7; 5.91 ຕອ້ ງປບັ ເປນັ 6 (4) ນາອດັ ຕາສ່ວນທືີ່ໄດ້ມາຂຽນເປນັ ສດູ ແບບງ່າຍດາຍ (ສູດເອມພິຣິຄຣັດ ) (5) ຄານວນຫາມວນສານສູດແບບງາ່ ຍດາຍ (6) ຄານວນຫາຄາ່ n ຈາກສູດ = ມວນສານໂມເລກຸນ ມວນສານສດູ ແບບງ່າຍດາຍ (7) ນາຄາ່ n ທີື່ໄດໄ້ ປຄນູ ສດູ ແບບງ່າຍດາຍຈະໄດ້ສູດໂມເລກຸນ ໂດຍອາໃສການພວົ ພັນທວືີ່ າ່ ສູດໂມເລກຸນ = ( ສດູ ແບບງາ່ ຍດາຍ ) ໝາຍເຫດ ຖ້າໂຈດຖາມຫາສູດເອມພິຣິຄັດ (ສູດຍ່າງງ່າຍດາຍ ) ຄານວນພຽງຂ້ໍ (1 ) - (4) ຖ້າໂຈດ ຖາມຫາສດູ ໂມເລກນຸ ຄານວນຂ້ໍ (1 ) - (7) 20. ການຊັງຊາສົມຜົນການເຄມີ ຄ: ການເຮດັ ຈານວນອາຕອມຂອງທາດຊະນດິ ດງວກນັ ໃນທາດຕັຼງ້ ຕ້ຼນັົ ໃຫ້ເທົ່າກັບທາດຜະລິດຕະພັນໂດຍການ ນາເລກຈານວນເຕັມ ຫຼ ເລກສວ່ ນມາຕມື່ ໃສ່ໜ້າຂອງທາດແຕລ່ ະຊະນິດ.  ຫັຼກການຊົ່ັງສົມຜົນການເຄມ.ີ 1 ຊັງົ່ ຊາອາຕອມຂອງທາດອິດສະຫະຼ ເປັນອັນດບັ ສຸດທາ້ ຍ. 2 ຊັ່ົງຊາອາຕອມຂອງທາດທີ່ືບໍ່ແມ່ນ H ແລະ O ໃນທາດປະສົມກ່ອນ ໂດຍເລອກທາດປະສົມທີ່ືມີ ຂະນາດໃຫຍ່ກ່ອນ ທາດປະສມົ ທມ່ີື ທີ ີືມ່ ີຂະນາດນອ້ ຍ. 3 ຊົັ່ງຊາອາຕອມຂອງທາດ H ແລະ O ໃນທາດປະສມົ 4 ຫັຼງຈາກຊ່ງັົ ຊາສົມຜນົ ແລ້ວຖ້າມເີ ລກເສດສ່ວນຢູ່ໜ້າຂອງທາດໃດໃຫ້ນາເລກທີື່ເປັນສ່ວນຄູນຕະຫຼອດ ສົມຜນົ ມາຄູນໃຫເ້ ປນັ ເລກຖ້ວນເພາະເຮາົ ບໍນ່ ິຍົມໃຫ້ມເີ ລກສ່ວນຢູ່ໃນສົມຜົນ. 5 ໃນບາງສມົ ຜນົ ອາດຕ້ອງນາ 2 ຄູນຕະລອດສມົ ຜນົ ກ່ອນຈ່ງຶື ຈະຊງົ່ັ ຊາສົມຜົນໄດ້ສະດວກຂ້ຼັຶນ. 6 ທາດບາງຊະນິດຈະຢູ່ນາກັນເປັນກຸ່ມ ຫຼ ເປັນໝູ່ ເຊັ່ົນ : so42- , po43-, NO3- ຕ້ອງຊັົ່ງຊາເປັນກຸ່ມຈະ ງາ່ ຍກວາ່ ແຍກຊັ່ງົ ທີລື່ ະທາດ. 7 ລາດັບການຊັົ່ງຊາຂອງທາດອາດປ່ຽນແປ່ງໄດ້ບໍ່ຕາຍຕົວສະເໝີໄປ ໂດຍສະເພາະສົມຜົນທີ່ືແປກ ແລະ ຍາກ. 21.ກດົ ເກນຮກັ ສາມວນສານ (Law of mass conservation) ນກັ ເຄມີຊາວຝຮັົ່ງເສດຊື່ ອອງຕວນໂລຣອງລາວົວຊີເຍຣ (Antoine Lourent Lavoisjer) ໄດ້ສຶກສາມວນ ສານຂອງທາດໃນການເກີດປະຕິກິລິຍາແລ້ວສະຫຼຸບເປັນກົດເກນວ່າ “ມວນສານຂອງສານຕັ້ຼງຕົຼ້ັນທີື່ເຂົັ້ຼາທາປະຕິກິລິຍາ 14

ຮວ່ ມກນັ ຈະເທົ່າກບັ ມວນສານຂອງຜະລິດຕະພນັ ທງັ ໝົດທືີ່ເກີດຈາກປະຕິກິລິຍາເຄມີ “ ຫຼ “ ຜົນບວກມວນສານວມ ຂອງທາດກອ່ ນເກີດປະຕິກິລິຍາຈະເທ່ົາກບັ ຜນົ ບວກມວນສານຂອງທາດຫງັຼ ເກດີ ປະຕິກິລິຍາ “ ກົດເກນນີັ້ຼບໍ່ສາມາດໃຊ້ ກັບປະຕກິ ລິ ຍິ ານວິ ເຄຣຍໄດ້. 22.ກົດເກນອັດຕາສ່ວນຄງົ ທື່ີ (Law of Definite Proportions) ໂຈເຊຟ ເພຣາສ ນັກວິທະຍາຊາດຊາວຝຮັົ່ງເສດ ໄດ້ສຶກສາອັດຕາສ່ວນໂດຍມວນສານຂອງທາດທີື່ລວມຕົວ ກັນເປັນທາດປະສົມຊະນິດຕ່າງໆ ພົບວ່າ ” ອັດຕາສ່ວນໂດຍມວນສານຂອງທາດທີື່ລວມຕົວກັນເກີດເປັນທາດປະສົມ ໃດໆຈະຄົງທື່ີສະເໝີບໍວ່ ່າທາດປະສມົ ນັ້ຼນຈະປຸງແຕງ່ ໂດຍວທິ ່ືີໃດກຕໍ່ າມ“ ຊຶ່ືງທາດທີ່ືມີການລວມຕົວເປັນໄປຕາມກົດເກນ ອດັ ຕາສ່ວນຄງົ ທ່ືີ ເອຼ້ັນີ ວາ່ ເປັນ Stoichiometric compound. 23.ກດົ ເກນຂອງ ເກລຸຍຊັກ (Gay - Lussac) ຈາກການສຶກສາຄວາມສາພັນລະຫວ່າງບລິມາດຂອງກາສ໌ທີື່ທາປະຕິກິລິຍາກັນ ແລະ ກາສ໌ທີື່ເກີດຈາກ ປະຕິກລິ ິຍາໄດຜ້ ນົ ການທດົ ລອງດັ່ງົ ນີຼ້ັ : ການທົດລອງທີ່ື ຜນົ ການວັດບລມິ າດກາສ໌ທອີື່ ນຸ ຫະພູມ ແລະ ຄວາມດນັ ດຽວກັນ 1 H2 2 cm3 + O2 1 cm3 H2O 2 cm3 2 H2 1cm3 + CL2 1 cm3 HCL 2 cm3 3 CO 2 cm3 + O2 1 cm3 CO2 2 cm3 4 N2 1 cm3 + O2 1 cm3 NO 2 cm3 5 N2 1 cm3 + H2 3 cm3 2 cm3 NH3 ຜົນການທົດລອງດ່ັົງກ່າວສະເເດງໃຫ້ເຫົັນ່ ວ່າອດັ ຕາສວ່ ນໂດຍບລິມາດຂອງກາສ໌ທີື່ເຂົຼ້ັາທາປະຕິກິລິຍາກັນ ແລະ ກາສທ໌ ່ເືີ ກດີ ຈາກປະຕກິ ລິ ິຍາ ຈະເປນັ ເລກລົງຕົວຈານວນນ້ອຍໆ ເຊນັົ່ : ຈາກການທດົ ລອງທີ 1 H2 + O2 H2O 2 cm3 : 1 cm3 : 2 cm3 2: 1 :2 ແລະ ບລິມາດລວມຂອງກາສ໌ໃນທາດຕັງຼ້ ຕ້ນັຼົ ກບັ ບລິມາດລວມຂອງກາສຜ໌ ະລດິ ຕະພັນອາດເທາ່ົ ກນັ ຫຼ ບ່ໍເທົ່າກັນກໄດ.້ H2 + O2 H2O 2 cm3 1 cm3 2 cm3 2 cm3 + 1 cm3 = 2 cm3 H2 + CL2 HCl 1 cm3 1 cm3 2 cm3 1 cm3 + 1 cm3 = 2 cm3 15

24.ກົດເກນຂອງອາໂວກາໂດຣ (Amaedeo Avogadro) ອາໂວກາໂດຣໄດ້ສະເໜີສົມມຸດຕິຖານວ່າ: “ກາສ໌ທີື່ມີບລິມາດ ທີ່ືອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມດັນດຽວກັນຈະມີ ຈານວນອະນຸພາກເທ່ົາກັນ”.ຖ້າສົມມດຸ ໃຫກ້ າສ໌ 1 cm3 ມີ n ອະນພຸ າກ ຮີໂດຣເເຊນ + ກລຼ ົວ ຮໂີ ດຣແຊນກຼລວົ 2 cm3 1 cm3 1 cm3 2n ອະນຸພາກ n ອະນພຸ າກ n ອະນພຸ າກ ແຕດ່ ອນຕັນກ່າວວ່າອະນຸພາກຂອງກາສ໌ຄອາຕອມດັົ່ງນ:ີຼັ້ ຮໂີ ດຣແຊນ + ກຼລວົ ຮີໂດຣແຊນກຼລົວ 1 ອາຕອມ 1 ອາຕອມ 2 ອາຕອມ ຫຼ ອາຕອມ ອາຕອມ 1 ອາຕອມ ແຕດ່ ອນຕັນບອກວ່າອາຕອມແບງ່ ແຍກບໍ່ໄດ້ຂ້ໍມນູ ນັ້ຈີຼ ຶື່ງຂັດແຍ່ງກັບກົດເກນຂອງດອນຕັນ. ສຕານສີ ລາຟ ຄນັ ນສີ ຊາໂຣ (Stanistav Cannizzaro) ຈຶ່ືງສະເໜີວ່າ: ທາດທີ່ືເປັນກາສ໌ຈະຢູ່ກໃນຮູບແບບຂອງໂມ ເລກຸນ ທາດ 1 ໂມເລກຸນ ເມື່ອຢພູ່ າວະກາສຈ໌ ະມີ 2 ອາຕອມດັ່ົງນ:ີຼັ້ ຮໂີ ດຣແຊນ + ກຮຼ ົວ ຮໂີ ດຣແຊນກຼລົວ n ໂມເລກນຸ n ໂມເລກຸນ 2n ໂມເລກນຸ 1 ໂມເລກນຸ 1 ໂມເລກນຸ 1 ໂມເລກນຸ 2 ອະຕອມ 2 ອະຕອມ 2 ໂມເລກນຸ 1 ອະຕອມ 1 ອະຕອມ 1 ໂມເລກຸນ ຮໂີ ດຣແຊນ + ອົກຊແີ ຊນ ນ້ໍາ 2 ໂມເລກຸນ 1 ໂມເລກນຸ 2 ໂມເລກນຸ 1 ໂມເລກຸນ ໂມເລກຸນ 1 ໂມເລກຸນ 2 ອະຕອມ 1 ໂມເລກນຸ 1 ອະຕອມ ນໂີ ຕຣແຊນ + ຮີໂດຣແຊນ ອາໂມນີຍັກ 16

. ໂມເລກນຸ ໂມເລກນຸ n ໂມເລກຸນ 1 ອະຕອມ 3 ອະຕອມ 1 ໂມເລກນຸ ອາໂວກາໂດຣຈຶື່ງສະຫຼຸບເປນັ ກດົ ວາ່ “ ກາສທ໌ ວີື່ ດັ ບລມິ າດ ໃນພາວະອນຸ ຫະພມູ ແລະ ຄວາມດນັ ດຽວກນັ ບລິມາດຈະ ເທາົ່ ກນັ ແລະ ຈະມຈີ ານວນໂມເລກນຸ ເທົ່າກັນ ” . ເມ່ືອອາໃສກົດເກນຂອງ ເກລຸຍຊັກ, ກົດຂອງອາໂວກາໂດຣ ແລະ ຄວາມຈິງທີ່ືວ່າ (ຈານວນໂມລແປຜັນ ຕາມຈານວນໂມເລກຸນ) ດົງັ່ ນັ້ຼນ , ອດັ ຕາສວ່ ນໂດຍບລມິ າດ = ອດັ ຕາສ່ວນຈານວນໂມເລກຸນ = ອັດຕາສ່ວນຈານວນ ໂມລ ເມອື່ ກາສ໌ເຫຼົ່ານວີຼັ້ ັດບລິມາດທີື່ອນຸ ຫະພູມ ແລະ ຄວາມດັນດຽວກັນ. 25.ການພວົ ພນັ ລະຫວ່າງບລມິ າດຂອງທາດໃນສົມຜນົ ເຄມີ. ການຄານວນປະລມິ ານຂອງທາດຈາກສົມຜົນເຄມີ ມຫີ ຼກັ ໃນການຄານວນຕາມຂຼນັ້ ຕອນດົັ່ງຕ່ໄໍ ປນັ້ຼີ: 1) ຂຽນສູດຂອງທາດ ແລະ ສົມຜົນສະແດງການເກີດປະຕິກລິ ິຍາ 2) ຊງັົ່ ຊາສມົ ຜົນເຄມຖີ າ້ ເປັນສມົ ຜົນອອີ ົງ(ມີອີອງົ ບວກ,ລົບ) ຕອ້ ງຊົງັ່ ຊາໄຟຟ້າບນັ ຈຸດວ້ ຍ. 3) ຂງນສົມຜົນສະແດງການພົວພັນລະຫວ່າງທາດທີື່ຕ້ອງກັນຫາປະລິມານ. ຖ້າເຮົານາທາດ A ຈານວນ a ໂມລ ໂດຍມາທາປະຕກິ ລິ ຍິ າພດກີ ບັ ທາດ B ຈານວນ b ໂມລແລ້ວເກດີ ເປັນຜະລິດຕະພັນ C ຈານວນ c ໂມລ ແລະ ທາດ D ຈານວນ d ໂມລ ດ່ັົງສມົ ຜົນ: ເຮົາຈະພົບການພົວພັນດງ່ົັ ນີ້ັຼ: ຈານວນໂມລຂອງທາດ = ຈານວນໂມລຂອງທາດ = ຈານວນໂມລຂອງທາດ =ຈານວນໂມລຂອງທາດ 4) ປຽ່ ນຈານວນໂມລຂອງທາດເປັນມວນສານ, ຄວາມເຂຼັມ້ ຂນຸ້ , ບລມິ າດ ຫຼ ຈານວນອະນຸພາຂຼຶ້ນັ ຢກູ່ ບັ ຂໍ້ມູນ = = 000 = = 0 02 5) ຄານວນຫາປະລມິ ານທາດຕາມທືໂ່ີ ຈດຕອ້ ງການ 26.ທາດການດົ ປະລມິ ານ (limiting reagent). ປະຕິກິລິຍາທີື່ຜ່ານມາເປັນການສຶກສາໂຈດທີ່ືການົດປະລິມານຂອງທາດຕັ້ຼງຕົຼ້ັນມາໃຫ້ພຽງ 1 ຊະນິດ ແລ້ວ ຖາມຫາຜະລິດຕະພັນຊະນິດໃດໜຶື່ງ ແຕ່ໃນກລະນີທີື່ໂຈດມີທາດຕັຼ້ງຕົ້ັຼນທີື່ເຂົ້ັຼາທາປະຕິກິລິຍາກັນຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ມີ ການການົດປະລມິ ານທາດຕງຼ້ັ ຕົຼ້ັນມາໃຫ້ຫຼາຍກ່ວາ 1 ຊະນິດ ແລ້ວຖາມຫາທາດປະລິມານທາດຜະລິດຕະພັນທີື່ເກີດຂຶັຼ້ນ ທາດຕງ້ັຼ ຕົຼັ້ນທ່ີືຖກໃຊ້ໝົດກ່ອນໃນການທາປະຕິກິລິຍາຈະເປັນທາດທີ່ື ເປັນຕົວການົດປະລິມານຜະລິດຕະພັນທີ່ືເກີດຂຶັຼ້ນ ທາດຊະນດິ ນຼີ້ັ ເອັີຼນ້ ວ່າທາດການົດປະລິມານໂດຍຫັຼກຫກັຼ ໃນການຫາວ່າທາດໃດເປນັ ຕວົ ການົດປະລິມານມີດັົ່ງນ:ັຼ້ີ ຖາ້ ເຮາົ ນາທາດ A ມາປະຕິກລິ ຍິ າກບັ ທາດ B ເກດີ ຜະລິດຕະພນັ ທເີື່ ປນັ ທາດ C ແລະ ທາດ D ດົັງ່ ສົມຜນົ ຖ້າ ຈານວນໂມລ < ຈານວນໂມລ 17

 ທາດ A ຈະຖກໃຊໝ້ ດົ ກອ່ ນໃນການເກີດປະຕິກິລິຍາທາດ A ຈ່ງືຶ ເປັນທາດການົດປະລິມານ ຖາ້ ຈານວນໂມລ > ຈານວນໂມລ  ທາດ B ຈະຖກນາໃຊ້ໝົດກອນ່ ໃນເກີດປະຕກິ ລີ ຍິ າທາດ B ຈງືຶ່ ເປນັ ທາດການດົ ປະລິມານ ຖາ້ ຈານວນໂມລ = ຈານວນໂມລ  ທັງທາດ A ແລະ ທາດ B ຕ່າງເປນັ ທາດການດົ ປະລິມານ  ຫັຼກການພິຈາລະນາຫາທາດການດົ ປະລມິ ານ (Limiting Reagent) 1 . ຖາ້ ຈານວນໂມລຂອງທາດຕຼງ້ັ ຕົຼັ້ນທືີ່ເຕີມເທົາ່ ກນັ ແຕ່ຈານວນໂມລຈາກສົມຜນົ ບ່ໍເທົາ່ ກັນ ຕົວຢ່າງ: A + 2B + 3D 2D + 3E + 4F ຈານວນໂມລ: 5 5 5 ທາດໃດໃຊ້ຈານວນໂມລຕາມສົມຜົນທີື່ຊັົ່ງຊາແລ້ວຫຼາຍກ່ວາ ທາດນັຼ້ນຈະຖກໃຊ້ໝົດກ່ອນກລະນີນີັ້ຼທາດ C ຖກໃຊ້ ໝດົ ກອ່ ນຈງຶື່ ເປນັ ທາດການົດປະລິມານ. 2. ຖ້າຈານວນໂມລທາດຕັ້ຼງຕັ້ນຼົ ທ່ີືເຕມີ ບໍ່ເທົ່າກັນ ແຕຈ່ ານວນໂມລທາດຈາກສມົ ຜນົ ທື່ີຊົັງ່ ຊາເເລວ້ ເທົາ່ ກັນ ຕວົ ຢາ່ ງເຊນັ່ົ : 3A + 3B + 3C 2D + 3E + 4F ທາດໃດທເີື່ ຕີມລົງໄປຈານວນໂມລນ້ອຍທີື່ສຸດ ທາດນັນ້ຼ ຈະຖກໃຊໝ້ ົດກອ່ ນຈະເປນັ ທາດການົດປະລິມານ ຕົວຢ່າງເຊັົ່ນ: ຖ້າເຕມີ A 1 ໂມລ B 2 ໂມລ C 3 ໂມລ ທາດ A ຈະຖກໃຊ້ໝດົ ກ່ອນທາດ A ຈງື່ຶ ເປນັ ທາດການົດປະລິມານ. 3. ຖ້າຈານວນໂມລທາດຕ້ງັຼ ຕຼົ້ັນທ່ືີເຕີມເທາົ່ ກນັ ແລະ ຈານວນໂມລຈາກສົມຜົນທືີ່ຊັງ່ົ ຊາແລ້ວເທົ່າກນັ . ສະແດງວ່າທາດຕັ້ຼງຕົຼັ້ນທຸກທາດຖກໃຊ້ໝົດພ້ອມກັນເຮົາສາມາດໃຊ້ທາດໃດກໄດ້ເປັນທາດການົດປະລິ ມານ ຜະລດິ ຕະພັນທເືີ່ ກີດຂ້ັຶຼນ ໝາຍເຫດ: ບໍ່ວ່າໂຈດຈະການົດປະລິມານທາດຕັ້ຼງຕົ້ຼັນມາໃຫ້ໃນຮູບຂອງມວນສານ, ບລິມາດຂອງກາສ໌ ເຮົາຕ້ອງ ປຽ່ ນເປັນຈານວນໂມລກ່ອນ ຖາ້ ການົດປະລິມານທາດລະລາຍມາໃນຮູບແບບຂອງຄວາມເຂັ້ຼມຂຸ້ນ ແລະ ບລິມາດ ຕ້ອງ ຄານວນຫາຈານວນໂມລຂອງທາດຖກລະລາຍກ່ອນ. 27.ການຄານວນຈາກສົມຜນົ ເຄມທີ ກ່ືີ ່ຽວຂອ້ ງຫາຼ ຍກ່ວາໜືຶ່ງສົມຜນົ . ໂຈດທີ່ືການົດສົມຜົນທີ່ືເກີດຢ່າງຕ່ໍເນ່ືອງກັນມາໃຫ້ຫຼາຍກ່ວາໜຶ່ືງສົມຜົນຈະຄານວນໄດ້ຕ້ອງເຮັດສົມຜົນໃຫ້ມີ ການຊັ່ົງຊາຢ່າງຕໍ່ເນ່ືອງກ່ອນ ໂດຍຕ້ອງເຮັດສາປະສິດຂ້າງໜ້າທາດທີື່ເປັນຕົວເຊຶ່ືອມຕສົມຜົນໃຫ້ເທົ່າກັນ ທາດທີື່ເປັນ ຕົວເຊ່ອືຶ ມຕ່ໍສມົ ຜົນໝາຍເຖງີ ທາດທເີື່ ປນັ ຜະລິດຕະພັນທີ່ືເກີດຈາກສົມຜົນ (1) ແລະ ຖກນາໄປໃຊ້ເປັນທາດຕັຼ້ງຕົຼັ້ນໃນ ສມົ ຜົນທີ່ື (2) ທາດທີ່ືເປັນຜະລິດຕະພັນທີື່ເກີດຂຶ້ຼັນໃນສົມຜົນທີື່ (2) ແລະ ຖກນາໄປໃຊ້ເປັນທາດຕັ້ຼງຕົັ້ຼນໃນສົມຜົນທ່ືີ (3) ຖ້າປະຕິກິລິຍາໃດມີຕົວເຊື່ອມຕ່ໍສົມຜົນຫຼາຍກ່ວາ 1 ທາດໃຫ້ເລອກເອົາທາດທີ່ືບໍ່ແມ່ນທາດພາລະລາຍເປັນຕົວ ເຊ່ອື ມຕ່ໍສົມຜົນ ພຽງຊະນິດດຽວ. 28.ຜົນຜະລິດສ່ວນຮ້ອຍ ຜົນຜະລິດຕົວຈິງ ໝາຍເຖງີ ປະລມິ ານຂອງຜະລດິ ຕະພັນທີື່ເກີດຂຶັຼ້ນຈງິ ຈາກການທົດລອງ ສ່ວນໃຫຍ່ບົດໂຈດຈະການົດ ມາໃຫໂ້ ດຍກງົ . 18

ຜົນຜະລິດໄດ້ຕາມທາງທດິ ສະດີ ໝາຍເຖງີ : ປະລມິ ານຂອງຜະລິດຕະພັນທີື່ຄານວນໄດ້ຈາກສົມຜົນເຄມີທີ່ືຊັ່ົງຊາເເລ້ວ ໂດຍທົ່ວໄປຜົນຜະລິດຕວົ ຈິງຕອ້ ງໜ້ອຍກວ່ າຜນົ ຜະລິດທາງທດິ ສະດີສະເໝີ.  ການຄານວນສ່ວນຮ້ອຍຜນົ ຜະລດິ ມີສູດໃນການຄານວນຄ: ສ່ວນຮ້ອຍຜນົ ຜະລິດ = ຜນົ ຜະລດິ ຕວົ ຈງີ 100 ຜນົ ຜະລິດທາງທິດສະດີ 19

ຂໂ້ໍ ຈດພາກທດິ ສະດີ 1. ແບບຈາລອງອາຕອມແມນ່ ຫຍົງ່ັ ? ຕອບ: ແບບຈາລອງອາຕອມຄ ມະໂນພາບທີ່ືນັກວິທະຍາສາດສ້າງຂຶຼັ້ນຈາກຂໍ້ມູນທີື່ໄດ້ຈາກການທົດລອງເພື່ອ ໃຊອ້ ະທີບາຍລັກສະນະຂອງອາຕອມເຊິງື່ ເບ່ງືິ ບ່ເໍ ຫນັ 2. ທ່ານໃດເປັນຜ້ຄູ ນຼັົ້ ພົບໂປຣຕົງແລະ ຄ້ນຼັົ ພບົ ໃນປີໃດ? ຕອບ: ທ່ານອອຍແກນ ໂກດຊະໄຕເປັນຜຄູ້ ຼົັ້ນພົບ ແລະ ຄນ້ົັຼ ພົບໃນປີ 1886 3. ພະລັງງານ IE ແມ່ນພະລັງງານແນວໃດ? ຕອບ: ພະລັງງານ IE ແມ່ນພະລັງງານທີ່ືນ້ອຍທີື່ສຸດທີເຮັດໃຫ້ເອເລັກຕົງຫຼຸດອອກຈາກອະຕອມໃນພາວະກາສ໌ ເຮັດໃຫເ້ ກດີ ເປັນໄຟາ້ ບັນຈຸບວກໃນພາວະກາສ໌ ເຊິງື່ ມີຫົວໜວ່ ຍເປນັ kj/mol. 4. ຍອ້ ນຫຍ່ງົັ ຄ່າ IE1 IE2  IE3  IE4 ? ຕອບ: ເນອ່ື ງຈາກວ່າຄາ່ IE1 ເປນັ ພະລັງງານທີ່ເື ຮດັ ໃຫ້ເອເລັກຕອນໂຕທີື່ໜຶ່ືງອອກຈາກອາຕອມໃນພາວະກາສ໌ ເຊືິງ່ ເອເລກັ ຕອນໂຕທໜີ ື່ຶງມັນຢູ່ຫ່າງໄກຈາກນິວເຄຼຍຫຼາຍຈຶື່ງເຮັດໃຫ້ໃຊ້ພະລັງງານໜ້ອຍກວ່າ IE2, IE3, IE4 ຕາມລາດບັ 5. ເລກອົກຊດິ ດາຊົງຂອງກາກບອນໃນໂມເລກນຸ ອກົ ຊິດ ອາເຊຕກິ ມີເທົາ່ ໃດ? ຕອບ: = 0 6. ເລກອົກຊິດດາຊົງສະເລຍ່ ຂອງກາກບອນໃນໂມເລກຸນ C3H4 ມີເທາ່ົ ໃດ? ຕອບ:   4 3 7. ມວນສານອາຕອມຂອງທາດໜງື່ຶ ໆ ໄດມ້ າຈາກໃສ? ຕອບ: ມວນສານຂອງໂປຣຕົງ + ມວນສານຂອງເນຕີ ຣົງ 8. ມວນສານ 1 ອະຕອມຂອງທາດ Li ໜກັ ຈກັ ກຣາມ? ຕອບ: 7 1.67 1024 g 9. ຈງົ່ ບອກທມື່ີ າຂອງມວນສານອາຕອມ ທາດ Li ເປນັ ຫຍງັົ່ ຈືຶ່ງເທາ່ົ ກັບ 7? ຕອບ: Li1atom      7 1.67 1024 g Li6.02 1023 atom  xg 7 1.67 1024 g  6.02 1023 atom x 1atom x7 10. ທິດສະດແີ ບບຈາລອງອະຕອມຂອງຈອນດອນຕັນສະຫບູຼ ໄດ້ 4 ຂຄໍ້ (1) ທາດເກີດຈາກການລວມຕວົ ກັນຂອງອະນພຸ າກທ່ນີື ້ອຍທສ່ືີ ດຸ ເອຼັ້ນີ ວ່າ ”ອະຕອມ” (2) ອະຕອມຂອງທາດຊະນິດດຽວກັນຈະມຄີ ຸນລກັ ສະນຄກນັ ແລະ ຕ່າງຈາກອະຕອມຂອງທາດອື່ນ (3) ທາດປະສົມເກີດຈາກການລວມຕົວກັນຂອງອະຕອມຂອງທາດຕັ້ຼງແຕ່ 2 ຊະນິດຂຶັ້ຼນໄປ ແລະ ມີອັດຕາສ່ວນ ການລວມຕວົ ຄົງທີ 20

(4) ອະຕອມບສໍ່ າມາດທາລາຍໄດດ້ ້ວຍວິທີທາງເຄມີ ບໍ່ສມາດສ້າງຂຶ້ຼັນໃໝໄ່ ດ້ ແລະ ບ່ສໍ າມາດຕດັ ແບ່ງໄດ້ອີກ ມຂີ ໍໃ້ ດແດທ່ ບື່ີ ່ສໍ ອດຄ່ອງກັບຄວາມເປັນຈິງໃນປັດຈຸບນັ ? ຈງ່ົ ອະທບິ າຍ ຕອບ: ທດິ ສະດແີ ບບຈາລອງອາຕອມຂອງຈອນດອນຕນັ ຂໍທ້ ີືບ່ ໍສ່ ່ອດຄອງກັບຄວາມເປັນຈີງໃນປັດຈຸບັນມີ: ຂ້ໍ 1,2, 4 ອະທບິ າຍ (1) ປັດຈຸບນັ ຄົຼ້ັນພົບອະນຸພາກທີື່ນ້ອຍກວ່າອະຕອມເຊິ່ືງເປັນອົງປະກອບຂອງອາຕອມ ປະກອບດ້ວຍ ເອເລັກຕຣົງ, ເນຕີ ຣົງ ແລະ ໂປຣຕງົ ເຮັດໃຫ້ຫັກຫຼັງທດິ ສະດີຂທໍ້ ີ1 (2) ອະຕອມຂອງທາດຊະນິດດຽວກັນອາດມີຄຸນລັກສະນະທີ່ືຕ່າງກັນໄດ້ ເຊັ່ົນ ກລະນີ ອີໂຊຕົບ ທາດດຽວກັນມີ ຈານວນເນີຕຣງົ ບໍ່ເທ່ົາກັນ ຈືງ່ຶ ມມີ ວນສານບ່ເໍ ທາົ່ ກນັ ດ້ວຍ ເຮດັ ໃຫຫ້ ກັ ຫັງຼ ຂໍ່ທີ 2 (3) ອະຕອມສາມາດແຍກຕ່ໍໄປໄດອ້ ີກຈາກຄວາມຮູເ້ ລອ່ື ງອົງປະກອບຂອງອະຕອມ ເຮດັ ໃຫ້ຫັກຫັຼງຂ້ໍທີ 4 11. ການຂຽນສູດໂຄງສ້າງຂອງໂມເລກນຸ ໂກວາລັງມີຈກັ ແບບຄແບບໃດແດ?່ ອະທບີ າຍລະອຽດ ຕອບ: ການຂຽນສູດໂຄງສ້າງໂມເລກນຸ ໂກວາລງັ ມີ 3 ແບບຄ: - ແບບຈດຸ : ຄສດູ ໂຄງສ້າງທີືສ່ ະແດງຈານວນເອເລັກຕງົ ວົງນອກສຸດໃນຮູບແບບປັນຈດຸ - ແບບເສັຼນ້ : ຄສູດໂຄງສ້າງທີື່ສະແດງສະເພາະເອເລັກຕົງຄູຮ່ ່ວມພັນທະໂດຍສະແດງ 1 ເສນ້ັຼ ເທາ່ົ ກບັ 1ຄູ່ - ແບບລິວອິດ: ຄການປະສົມປະສານສູດແບບຈຸດ ແລະ ແບບເສັ້ຼນ ຄ ສະແດງເອເລັກຕົງຄູ່ຮ່ວມພັນທະເປັນເສັຼ້ນ ແລະ ເອເລກັ ຕົງທ່ເີື ຫອຼ ຈາກການເຂ້ົັຼາສາ້ ງພນັ ທະເປນັ ຈດຸ . 12. ທາດທີ່ືມເີ ອເລກັ ຕງົ ເທົ່າກນັ ຂະໜາດຂອງອະຕອມຈະຂ້ຼັຶນກັບຫຍງັ ? ຈົງ່ ອະທີບາຍ ຕອບ: ທາດທ່ືີມີເອເລັກຕົງເທົ່າກັນຂະໜາດຂອງອາຕອມຈະຂຶັ້ຼນກັບຈານວນໂປຣຕົງຖ້າຫຼາຍກວ່າຂະໜາດຂອງອະ ຕອມຈະນອ້ ຍກກວ່າ. ຕວົ ຢາ່ ງ: K ,Cl, Ar,Ca2  Cl  Ar  K  Ca ຕອບ: ພນັ ທະເຄມຄີ ແຮງຢດຶ ດໜຽວລະຫວາ່ ງອະຕອມກັບອະຕອມ 13. ພນັ ທະໂຄອດີເນດໂກວາລງັ (Coordinate Covalent) ແມ່ນພັນທະແນວ? ຕອບ: ພນັ ທະໂຄອດີເນດໂກວາລງັ (Coordinate Covalent) ຄ ພັນທະໂກວາລັງທື່ມີ ີເອເລັກຕົງຄູ່ຮ່ວມພັນທະມາ ຈາກອະຕອມຂອງທາດໃດທາດໜ່ງຶື ເທົ່ານັນ້ຼ ບໍແ່ ມ່ນໄດມ້ າຈາກການແຊຣ໌ເອເລກັ ຕົງກນັ ເພ່ືອສາ້ ງພນັ ທະ. 14. ຈົ່ງໃຊຄ້ າຕອບຂອງຂໍທ້ ີ13 ມາອະທີບາຍສົມຜນົ ລມຸ່ ນຼີ?້ັ H H +N H H+ H NH H H ຕອບ: ອະທີບາຍສົມຜົນ ຈາກສົມຜົນ NH4 ສັົ່ງເກດເຫັນວ່າ H+ ທີ່ືເຂົ້ຼັາມາສ້າງພັນທະຕົວສຸດທ້າຍ ບ່ໍໄດ້ນາ e- ມາໃຊ້ ຮ່ວມກັບ N ເລີຍ ແຕ່ມາຂ N ເຊິ່ືງມີເອເລັກຕົງທີື່ຍັງບ່ໍທັນໄດ້ສ້າງພັນທະ 2 ເອເລັກຕົງ ດັ່ົງນັ້ຼນ, ຄູ່ເອເລັກຕົງທີ່ືເກີດ ຈາກພັນທະໂກວາລງັ ລະຫວ່າງ H ແລະ N ຄູ່ສຸດທາ້ ຍຈງ່ຶື ມາຈາກ N ທັງ 2 ເອເລັກຕົງ 21

15. ອານຸພາກພຼ້ັນຖານຂອງອາຕອມມີຫຍງົັ່ ແດ?່ ຕອບ: ອະນພຸ າກພັນ້ຼ ຖານຂອງອາຕອມປະກອບມີ ເອເລັກຕົງ, ໂປຣຕົງແລະ ເນຕີ ຣົງ 16. ມວນສານຂອງໂປຣຕອນໜັກກວ່າມວນສານຂອງເອເລັກຕອນຈກັ ເທົ່າ? ຕອບ: ມວນສານຂອງໂປຣຕົງໜັກກວາ່ ມວນສານຂອງເອເລກັ ຕົງ 1840 ເທ່ົາ. 17. ໂມລມີຄວາມໝາຍວ່າແນວໃດ? ຕອບ:ໂມລເປັນຫົວໜ່ວຍປະລິມານໃນລະບົບ SI (International System of Unites) ທີື່ຊີຼັ້ບອກເຖີງຈາຈວນ ອະນຸພາກຂອງທາດ. 18. ໂມລມກີ ານພົວພັນກບັ ມວນສານ, ຈານວນອະນຸພາກ ແລະ ບລມິ າດຄແນວໃດ? ຕອບ. ໂມລມກີ ານພົວພນັ ກັບມວນສານ, ຈານວນອະນຸພາກ ແລະ ບລມິ າດຄ: n  m ,n  m ,n  m ,n  V M M M Vo 19. ນັກຮຽນຄິດວ່າຄວາມຈະເລີນກ້າວໜ້າທາງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີ ໂປລີແມ ມີຜົນກະທົບແນວໃດຕໍ່ ສງືິ່ ແວດລ້ອມ? ຕອບ. ຄວາມກ້ວໜ້າທາງດ້ານວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີ ໂປລີແມເຮັດໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕ່ໍສິື່ງແວດລ້ອມຄ: ໂປລີແມຈາພວກປາຼ ສະຕກິ ທີ່ເື ປັນທາດທືີ່ຍ່ອຍສະຫຼາຍຍາກສ້າງຄວາມບ່ໍສະອາດຕ່ໍສະພາບແວດລ້ອມ ຖ້າບໍ່ຮູ້ຈັກນາ ໃຊ້ກ່ໍຈະເກດີ ຜນົ ກະທົບທາງກງົ ແລະ ທາງອອ້ ມ. 20. ນ້າໍ ກ້ອນຢໃູ່ ນພາວະທີືເ່ ປັນທາດແຂງ ແຕເ່ ມ່ອື ໃສລ່ ົງໄປໃນນ້ໍາ, ເບຍ, ສະປາຍ ເປັນຫຍັງນາ້ໍ ກອ້ ນຈຶ່ືງຟ?ູ ຕອບ: ຍອ້ ນນ້ັາຼ ກອ້ ນມີຄວາມໜາ້ ແໜ້ນນອ້ ຍກວາ່ ນຼາ້ັ , ເບຍ ແລະ ສະປາຍ ຈື່ງຶ ເຮັດໃຫ້ນ້າຼັ ກ້ອນຟຂູ ້ຶັຼນ. 21. ປະຕກິ ິລຍິ າເຄມີໝາຍເຖີງຫຍງັ ? ຈະມີຂໍສ້ ງັ ເກດແນວໃດຈືຶ່ງຮວູ້ ່າມີປະຕກິ ລິ ຍິ າເກີດຂຼ້ັຶນ? ຕອບ. ປະຕກິ ິລິຍາເຄມີໝາຍເຖີງການປຽ່ ນແປງທືມ່ີ ີທາດໃໝ່ເກດີ ຂຶັຼ້ນເຊິ່ືງເຮົາສາມາດສັງເກດໄດ້ຈາກສີທີ່ືປ່ຽນໄປ, ທາດມກີ ານປຽ່ ນແປງ, ມີຟອດເກີດຂັຶຼ້ນ, ມີອາຍເກີດຂຶຼ້ັນ, ມີກ່ືິນ. 22. ໂມເລກຸນໂກວາລງັ ມລີ ກັ ສະນະເປນັ ແນວໃດ? ຕອບ. ໂມເລກຸນໂກວາລັງມລີ ກັ ສະນະຄ: - ອາໂຕມພາຍໃນໂມເລກນຸ ດື່ງຶ ດູດກັນດ້ວຍພັນທະໂກວາລັງ - ມີອຸນຫະພູມການລມ້ັຼົ ແຫຼວ ແລະ ຟດົ ຕາ່ໍ - ບໍຊ່ ກັ ນາໄຟຟ້າ - ເກີດປະຕກິ ິລຍິ າຊກັ ຊາເພາະຕອ້ ງໄດ້ທາລາຍພັນທະເກາ່ົ ກ່ອນແລ້ວຈ່ືຶງສາ້ ງພນັ ທະໃໝ່ - ລະລາຍໃນທາດພາລະລາຍມຂີ ົັຼ້ວ ຫຼ ບມ່ໍ ີຂັ້ົວຼ ກ່ໄໍ ດຂ້ ັຶຼ້ນກັບຊະນດິ ຂອງທາດ - ທາດທີມ່ື ສີ ດູ ໂມເລກຸນຄກັນ ແຕໂ່ ຄງສາ້ ງຕາ່ ງກັນມຄີ ນຸ ລັກສະນະບ່ຄໍ ກັນ. 23. ເປນັ ຫຍງັ ຜວີ ໜາ້ ຂອງໂລຫະຈງ່ືຶ ມແີ ສງເຫຼອມແວວວາວ? ຕອບ. ຜີວໜ້າຂອງໂລຫະມີແສງເຫຼອມແວວວາວຍ້ອນວ່າກຸ່ມເອເລັກຕຣົງທີື່ເຄ່ືອນທີໄດ້ແບບເສລີຈະຮັບ ແລະ ກະຈາຍແສງອອກມາຈືຶ່ງເຮດັ ໃຫໂ້ ລຫະສະທ້ອນແສງເຫອຼ ມແວວວາວ. 24. ຢູໃ່ ນອຸນຫະພມູ ປກົ ກະຕເິ ກອກນິ ( NaCl ) ມລີ ັກສະນະເປັນແນວໃດ? ຕອບ. ຢູ່ໃນອຸນຫະພູມປກົ ກະຕເິ ກອກນິ ( NaCl ) ມີລກັ ສະນະຄ: 22

- ເປນັ ທາດແຂງສີຂາວ, ອນຸ ຫະພມູ ເປອື່ ຍ ແລະ ຟດົ ສງູ - ພນັ ທະເປັນແຮງດງຶ ດູດທາງໄຟຟາ້ ກງົ ກນັ ຂ້າມ - ເປັນພນັ ທະອີອົງທ່ີືແຂງແຮງຫາຼ ຍ - ມີຄວາມດັນອາຍຕ່າໍ ແລະ ລະເຫຍີ ອາຍຍາກ - ບ່ລໍ ກຸ ໄໝ້ ແລະ ຕດິ ໄຟ - ຊກັ ນາໄຟຟາ້ ໄດໃ້ ນສະພາບເປັນທາດລະລາຍ - ເກີດປະຕກິ ລິ ິຍາຢ່າງວອ່ ງໄວ - ລະລາຍໄດໃ້ ນທາດລະລາຍມີຂັົ້ຼວ. 25. ເປັນຫຍັງເມ່ືອເຮົາເອົານໍ້າຕານລົງໃສ່ຈອກທີື່ບັນຈຸນ້ໍາແລ້ວຄົນນ້ໍາຕານຈຶ່ືງລະລາຍໃນນ້ໍາໄດ້ດີ? ຈົ່ງຂຽນສົມຜົນ ປະຕິກິລຍິ າປະກອບ? ຕອບ. ເມ່ອື ເອົານນາ້ໍ ຕານລງົ ໄປໃນຈອກທືບ່ີ ນັ ຈຸນັຼ້າແລ້ວຄົນຈະສັງເກດເຫັນໄດ້ວ່ານ້ຼັາຕານລະລາຍໃນນຼ້ັາໄດ້ດີຍ້ອນ ວ່ານ້ໍາຕານເປັນໂມເລກຸນທີື່ມີຂົັ້ຼວ ຊຶ່ືງນໍ້າເປັນຕົວພາລະລາຍກເປັນໂມເລກຸນທີື່ມີຂົຼັ້ວເຊັ່ົນກັນ ສະນັຼ້ນ, ນໍ້າຕານຈຶື່ງ ລະລາຍໃນນ້ໍາໄດດ້ ີ.  ສມົ ຜົນຂຽນໄດ້ C11H O22 11(s)  H2O(l)   2C6H12O6(aq) ນ້ໍາຕານໃນພາວະແຂງກາຍເປນັ ທາດລະລາຍນໍ້າຕານ 26. ເລອດໃນຮາ່ ງກາຍຂອງຄົນເຮົາເປັນອົກຊດິ ຫຼ ບາເຊີ ມຄີ ່າ PH ເທົາ່ ໃດ? ຕອບ. ເລອດໃນຮາ່ ງກາຍຂອງຄນົ ເຮາົ ເປັນບາເຊີອອ່ ນໆມຄີ ່າ PH = 7.4 23

ບນັ ດາສດູ ທີ່ືຄວນຈ່ື ລ/ດ ສດູ ເຄມີ ຊ່ື ທາດ ລ/ດ ສູດເຄມີ ຊ່ື ທາດ 01 Al2O3.SO2.2H2O ກາໂລລີນດິ 33 CH3-COO- NH2 ອາເຊຕັດນາມີນ 02 Al2O3.nH2O ແຮບ່ ກົ ຊດີ 34 C4H6 03 Na2O.Al2O3.SO2 ເນເຟລິບ 35 Mg(AlO2)2 ບູຕາດີແອນ 04 K2O. Al2O3.6SO2 ແຟນສະປາດ 36 C6H5O-K ອາລຍຸ ມີນັດມາເຢ 05 Fe3O4 ມາເຢຕິກ 37 C2F4 ເຟໂນລັດໂປຕາຊຽມ 06 FeCO3 ຊີເດລກິ 38 C17H35COO- ເຕຕຼ ຼາຟອູ ໂລແອຕແີ ລນ Na ສະເຕອາລັດໂຊດຽມ 07 C5H8NO4Na ແປ້ງນົວ 39 SiH4 08 K3AsO4 ກາລີອາກເຊນັດ 40 NH4ClO3 ຊີລານ 09 C11H22O11 ນ້ໍາຕານຊາຍ 41 (NH4)2SiO3 ອາໂມລກລຼ ດັ 10 C5H10O5 ນໍ້າຕານລໂີ ບສ 42 Sb2(FeO4)3 ອາໂມລຊລີ ີກດັ 11 NH2-CH2-COOH ກຊຼີ ນີ 43 C11H23COOH ສະຕີບີອອມເຟລັດ 12 CH3-CH(NH2)-COOH ອາລານນີ 44 Na2CO3 ອກົ ຊດິ ໂລລິກ 13 C6H5O-Na ເຟໂນລດັ ໂຊດຽມ 45 HCOH ໂຊດາຊກັ ຜ້າ 14 C17H35COOH ອກົ ຊດິ ສະເຕອາລິກ 46 HMnO4 ຟອກໂມລ ອົກຊິດ ແປກມັງກາ 15 K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O ຫີນສົຼັມ້ 47 HTeO4 ນກິ 48 C17H33COOH ອກົ ຊດິ ແຕນໂນນກິ 16 CaSO4.2H2O ຢິບເຊີ 49 C3H5O3- ອົກຊິດ ໂອເລອກິ (NO2)3 ຕຼນີ ີໂຕກຼີເຊລນີ 17 C6H12O6 ນໍ້າຕານກຼຍຸ ໂກຼ RaCO3 Fe3O4 ລາດີອອມກາກໂບນັດ 18 H2FeO4 ອົກຊດິ ເຟລກິ 50 CO(NH2) ກາລາມນິ 19 CaCO3.MgCO3 ໂດໂລມດິ 51 ຢເູ ຣຍ 20 Mg(SCN)2 ທີໂອຊີຢານັດມາເຢ 52 Sb2(AsO4)3 ຊີອອມ C6H6Cl6 ອາກເຊນດັ ອັງຕມີ ວນ 21 HZnO2 ອກົ ຊິດ ສງັ ກະສິກ 53 ເຮັກຊາຊີກໂກກຼ ໂຣ 22 Fe2O3.nH2O ລໂີ ມນິດ 54 NH4SCN ເຮກັ ຊານ ທີໂອຊີຢານັດອາ 23 Cd3(BO3)2 ບຼລັດກາກດມີ ີ 55 C3H8O3 ໂມລຽມ DDT ກເຼີ ຊລັີ້ນຼ 24 C5H7N ນີໂກຕິນ 56 ດີກຼ ໂຣດີເຟນິລຕຼີກຼ 25 CHOO-CH3 ເມຕີລຟອກມັດ 57 C3H6O3 ໂຣເອຕານ ອກົ ຊິດ ລາກຕກິ 26 (C6H10O5)n ທາດແປ້ງ ຫຼ ແຊນ 58 NaHSO4 ລຍຸ ໂລ CH3-CH2-Br ນາຕຮີຼ ີໂດຊນຸ ຟາດ 27 Na2FeO4 ນາຕຣີເຟລດັ 59 ໂບຼມໂມເອຕານ 28 AlP ຟົດສະຟົວອາລູມີນີ 60 ອອມ 24

29 C2H2O4 ອົກຊດິ ອົກຊາລກິ 61 C17H19NO3 ມອກຝ່ືິນ 30 FeS2 ແຮປ່ ລິ ິດ 62 C6H8O7 ອກົ ຊິດຊຕີ ິກ 31 C6H8O6 ວຕິ າມນີ ຊີ 63 CaC2 ຖ່ານຫີນ 32 H3P ຟົດສະຟນີ 64 CH3COOH ອົກຊິດ ອາເຊຕກິ 25

ຂໂໍ້ ຈດພາກຄດິ ໄລ່ 1. ມວນສານໂມເລກຸນສະເລ່ຍຂອງອາກາດເທົ່າກັບ 29 ກຼາມ ຈົ່ງຊອກຫາຄວາມໜາແໜ້ນຂອງມວນສານອາກາດ ຄວາມດັນ 740 torr ອນຸ ຫະພມູ 27 ? _____________________________________________________________  ນາໃຊສ້ ູດ: PV = nRT / n  m ; D  m Mv P m  m RT DM D  PM / R = 0,082 atm.L/mol.k RT P 1atm 760 torr X 740 torr X = 0,973 atm. D  0,973 29 0,082 300 D = 1,147 g/cm3. 2. ທາດ Choroform ( CHCl3 ) ຈານວນໜຶ່ືງເຮັດໃຫ້ກາຍເປັນອາຍແລ້ວວັດບລິມາດອາຍທີື່ເກີດຂຶ້ັຼນທີ່ືເງ່ືອນໄຂ ມາດຕະຖານປະກົດວາ່ ໄດ້ບລິມາດ 1,344 ລິດ. ຈງົ່ ຊອກຫາ: ກ. ຈານວນໂມລຂອງທາດແຕ່ລະຊະນິດ ? ຂ. ຈານວນອາໂຕມຂອງທາດແຕ່ລະຊະນິດ ? ຄ. ມວນສານຂອງທາດແຕ່ລະຊະນດິ ? _____________________________________________________________  ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ CHCl3 1mol 22,4 L X 1,344 L X = 0,06 mol. ກ.ຊອກຈານວນໂມລຂອງທາດແຕ່ລະຊະນິດ CHCl3 1mol C: 1 mol 0,06 mol x X = 0,06mol 1mol = 0,06 mol. 1mol CHCl3 1 mol H: 1 mol 0,06 mol y y = 0,06 mol. CHCl3 1 mol Cl: 3 mol 0,06 mol z z = 0,18 mol. ຂ. ຊອກຈານວນອາໂຕມຂອງທາດແຕ່ລະຊະນດິ CHCl3 1mol C: 6,02 x 1023 atom 26

0,06 mol x 00 0 02 = 0,36 x 1023 atom. x= CHCl3 1 mol H: 6,02 x 1023 atom 0,06 mol y y = 0,36 x 1023 atom. Cl: 3 x 6,02 x 1023 atom CHCl3 1mol z 0,06 mol z = 1,08 x 1023 atom. ຄ.ຊອກມວນສານຂອງທາດແຕ່ລະຊະນດິ CHCl3 1 mol C:12g 0,06 mol x X= 0,06mol 12g  0,72g. 1mol CHCl3 1mol H:1g 0,06 mol y y = 0,06g. CHCl3 1 mol Cl: 106,5g 0,06 mol z z = 6,39g. 3. ຈງົ່ ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງກາກບອນໃນ C2Cl6 2.26 mol ? _____________________________________________________________  ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງກາກບອນຈາກ: C2Cl6 1 mol C 2 mol 2.26 mol x X = 2.26mol  2mol  4.52mol . 1mol 4. ໃນການປ່ງຸ ແຕງ່ CaCl2 ຈົງ່ ຊອກຫາ: ກ. ຈະຕ້ອງໃຊກ້ ານຊອີ ອມຈັກໂມລທາປະຕກິ ິລຍິ າກັບ ກຼ 2.5 ໂມລ ? ຂ. ຈະຕ້ອງໃຊກ້ ານຊີອອມຈກັ ກຼາມທາປະຕກິ ິລິຍາກັບກຼ 41.5 ກາຼ ມ ? _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງການຊີອອມ Ca + Cl2 CaCl2 1 mol 1 mol X 2.5 mol 27

X = 2.5mol 1mol  2.5mol 1mol ຂ.ຊອກຫາມວນສານຂອງການຊີອອມ Ca + Cl2 CaCl2 40g 71g X 41.5g X = 41.5g  40g  23.38g 71g 5. ຈ່ົງຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງທາດຕ່ໄໍ ປນີັຼ້: ກ. NH3 4.26g. ຂ. KCl 113.5g. ຄ. CH2(NH2)COOH 1.95 x 10-2g. _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ NH3 NH3 1mol 17g X 4.26g X = 4.26g 1mol  0.25mol 17g ຂ. ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ KCl KCl 1mol 74.5g X 113.5g X = 113.5g 1mol  1.52mol 74.5g ຄ.ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ CH2(NH2)COOH CH2(NH2)COOH 1mol 75g 1.95 x 10-2g X = 2.6 x 10-4 mol. 0−2 X= 6. ຈົ່ງຊອກຫາມວນສານຂອງທາດປະສົມຕ່ໍໄປນີ້ຼັ: ກ. KBr 899 cm3 ທ່ີື STP. ຂ. Al2(SO4)3 9.03 x 1022 ໂມເລກນຸ . _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ KBr KBr 119g 22.4 dm3 X 0.899 dm3 X = 0.899L 119g  4.77g 22.4L ຂ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ Al2(SO4)3 28

Al2(SO4)3 342g 6.02 x 1023 molecul x 9.03x1022 molecul x = 51.3g. 7. ຈົ່ງຊອກຫາ: ກ. ມວນສານຂອງມາດໃນ SO3 0.16 mol. ຂ. ມວນສານຂອງອກົ ຊີແຊນໃນ ZrSiO4 0.3384 mol. ຄ. ຈານວນໂມລຂອງກາກບອນໃນ C6H5NO2 0.1163g. ງ. ຈານວນອາໂຕມຂອງອົກຊແີ ຊນໃນ MgSO4 .2H2O 51.7g. _____________________________________________________________ ກ. ຊອກມວນສານຂອງມາດໃນ SO3 0.16 mol SO3 1 mol S: 32g. 0.16 mol x / x = 0.16mol  32g = 5.12g. 1mol ຂ. ຊອກມວນສານຂອງອກົ ຊີແຊນໃນ ZrSiO4 0.3384 mol ZrSiO4 1mol O: 4 x 16g 0.3384mol x x = 0.3384mol  64g = 21.65g. 1mol ຄ. ຊອກຈານວນໂມລຂອງກາກບອນໃນ C6H5NO2 0.1163g. C6H5NO2 123g C: 6 x 1mol 0.1163g x x = 0.1163g  6mol = 0.0056 mol. 123g ງ. ຊອກຈານວນອາໂຕມຂອງອກົ ຊີແຊນໃນ MgSO4 .2H2O 51.7g. MgSO4 .2H2O 156 g O: 6 x 6.02 x 1023 atom 51.7g x x = 11.97 x 1023 atom. 8. ທາດ B 1 ໂມເລກຸນໜັກເປັນ 2.5 ເທົ່າຂອງ 16O 1 ໂມເລກຸນ. ຖາມວ່າທາດ B ມີມວນສານໂມເລກຸນ ເທົາ່ ໃດ? _____________________________________________________________  ເຮົາມີ 16O 1 ໂມເລກຸນ ເທົ່າກັບ 32g/mol. ຖາ້ ທາດ B ເທ່ົາກບັ 2.5 ເທາ່ົ ຂອງ 16O 1 Molecul ຕອ້ ງແມນ່ 2.5 x 32 = 80g/mol. 9. ກາສ໌ X2 1 ໂມເລກນຸ ໜັກເປັນ 5 ເທາົ່ ຂອງ 12C 1 ອາໂຕມ ທາດ X ຈະມີມວນສານອາໂຕມເທ່ົາໃດ? _____________________________________________________________  ໝາຍຄວາມວ່າ: 29

2X = 5 x 12 2X = 60 X = 30 g/mol. 10. ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງກາສ໌ X ທີື່ອຸນຫະພູມ 0 ອົງສາເຊ ຄວາມດັນ 760 mmHg ມີຄ່າເທົ່າກັບ 4.02g/dm3 ຖາມວາ່ ມວນສານຂອງທາດ X ມີເທາ່ົ ໃດ? _____________________________________________________________  ໃຫ້ຮູ້: T= = P = 760 mmHg = 1 atm. D = 4.02g/dm3 M =? PV = nRT / n  m andD  m  V  m M VD  M  DRT  4.02  0,082 273  90g / mol. P1 11. ບລິມາດຂອງກາສ໌ He ທີື່ເງ່ືອນໄຂມາດຕະຖານມີເທົ່າໃດລິດເມ່ືອເຮັດໃຫ້ກາສ໌ He ກາຍເປັນທາດແຫຼວແລ້ວ ວດັ ແທກບລມິ າດ 1 dm3 ແລະ ຄວາມໜາແໜ້ນ 0.122 g/cm3. (He = 4 g/mol) _____________________________________________________________  ເຮາົ ມີ: V = 1 dm3 D = 0.122 g/cm3 M = 4 g/mol. 1 cm3 He 0.122 g 1000 cm3 / X = 122g. X He 1 mol 4g Y 122 g / Y = 30.5 mol. ຖ້າ He 1 mol 22.4 L 30.5 mol Z /  Z  30.5mol  22.4L  683.2L 1mol 12. ຈະຊັງົ່ ເຫກຼັ ມາຈັກກຼາມເພອື່ ໃຫ້ໄດ້ເຫັກຼ ຢູ່ 0.384 x 1023 atom? _____________________________________________________________  ຊອກຫາມວນສານຂອງເຫັຼກ Fe 56g 6.02 x 1023 atom X 0.384 x 1023 atom 0 02 02 X= 0 X = 3.57g. 13. ຈາກຂ້ໍມນູ ທກ່ືີ ານົດໃຫ້: ມວນສານໂມເລກຸນ Pb(NO3)2 = 331; (NH4)3PO4 = 149; NH4NO3 = 80 ; NH2CONH2 = 60. ທາດ ໃດມີມວນສານຂອງນີໂຕແຼ ຊນຫຼາຍທີືສ່ ດຸ ? 30

a. Pb(NO3)2 0.1 mol. b. (NH4)3PO4 0.3 M 400 cm3 c. NH4NO3 10g. d. NH2CONH2 1.204 x 1023 Molecule. _____________________________________________________________ ຕອບ: ຂ້ໍ d ມີຈານວນນີໂຕແຼ ຊນຫຼາຍທືີສ່ ດຸ . 14. ເມື່ອນາເນ້ຼັອປາຊະນິດໜຶື່ງ 100 ກຼາມ ມາວິເຄາະພົບວ່າມີທາດບາຫຼອດ 0.2 ສ່ວນໃນລ້ານສວ່ນໂດຍນ້ໍາໜັກ. ຖາມວາ່ ເນຼ້ອັ ປານີຼັ້ມີທາດ ບາຫອຼ ດຢ່ເູ ທົາ່ ໃດອາໂຕມ? ( Hg = 200.6 ) _____________________________________________________________  ໃນເນຼອັ້ ປາ 106g Hg 0.2g 100g x x = 100g  0,2g  2 x10-5g. 106 g Hg 200.6g 1 mol 2 x10-5g y y = 2 105 g 1mol  10-7 mol. 200,6g ເຮົາມີ Hg 1 mol 6.02 x 1023 atom 10-7 mol z z = 107 mol  6,02 1023 atom  6.02 x 1016 atom. 1mol 15. ໃນການກວດສອບຄຸນະພາບຂອງນໍ້າປະປາພົບວ່າມີມວນສານໂມເລກຸນຂອງທາດອົງຄະທາດຢູ່ 250 ກຼາມ ເຈ່ືອ ປົນເທົ່າກັບ 4 x 10-7 M ຖ້າໃນແຕ່ລະວັນປະຊາຊົນດື່ມນໍ້າປະປານີຼັ້ເຂົຼັ້າໄປ 2000 cm3/ວັນ/ຄົນ ຈະມີທາດ ອົງຄະທາດຕກົ ຄ້າງຢໃູ່ ນຮ່າງກາຍຄົນຫາຼ ຍເທ່າົ ໃດ mg/ຄົນ/ວນັ ? _____________________________________________________________  ນ້າໍ ປະປາ 1 L ທາດອົງຄະທາດ 4 x 10-7 mol 2L x x = 2L  4 107 mol  8 x10-7 mol. 1L ດ່ັງົ ນ້ັຼນທາດອົງຄະທາດ 1 mol 250g 8 x 10-7 mol y y = 8 107 mol  250g  2 x 10-4g. 1mol 2 x 10-4g = 2 x 10-4 x 103 = 0.2 mg/ວນັ /ຄນົ . 16. ຈົ່ງຂຽນສມົ ຜົນ ແລະ ຊົ່ັງຊາສົມຜົນໃຫຖ້ ກຕ້ອງ. a. Na + O2 ……………………… 31

b. Zn + O2 ……………………. c. Ag + S …………………….. d. Pb + HClO4 .............................. e. CaO + CO2 …………………. f. ZnO + HNO3 g. Na2O + H2SO4 ……………….. h. Na2SO4 + BaCl2 ……………….. i. P4 + O2 …………….. ……………… j. N2O5 + H2O ...................... k. K2O + H2O ………………….. l. CO2 + Ca(OH)2 …………… m. P2O5 + NaOH ………………….. n. Au + HNO3 ……………. o. Al2O3 + H2SO4 …………………… p. K2SO4 + AlCl3 q. Ba(OH)2 + HNO3 …………….. r. H3PO4 + LiOH ………….. ……………. s. H2SO4 + Al(OH)3 …………. t. CaCO3 CaO Ca(OH)2 CaCO3 Ca(NO3)2 u. Al2O3 Al2(SO4)3 Al(OH)3 v. Mg MgO Mg(OH)2 MgSO4 w. P P2O5 H3PO4 Ca3(PO4)2 _____________________________________________________________ a. 4Na + O2 2Na2O b. 2Zn + O2 2ZnO c. 2Ag + S Ag2S d. Pb + 2HClO4 Pb(ClO4)2 + H2 e. CaO + CO2 CaCO3 f. ZnO + 2HNO3 Zn(NO3)2 + H2O g. Na2O + H2SO4 Na2SO4 + H2O h. Na2SO4 + BaCl2 2NaCl + BaSO4 i. P4 + 5O2 2P2O5 j. N2O5 + H2O 2HNO3 k. K2O + H2O 2KOH l. CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O m. P2O5 + 6NaOH 2Na3PO4 + 3H2O n. Au + 2HNO3 AuNO3 + H2O + NO2 o. Al2O3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2O p. 3K2SO4 + 2AlCl3 Al2(SO4)3 + 6KCl q. Ba(OH)2 + 2HNO3 Ba(NO3)2 + 2H2O r. H3PO4 + 3LiOH Li3PO4 + 3H2O s. 3H2SO4 + 2Al(OH)3 Al2(SO4)3 + 3H2O t. CaCO  CaO + CO2 32

CaO + H2O Ca(OH)2 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 H2O + CO2 u. Al2O3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2O Al2(SO4)3 + 6NaOH 2Al(OH)3 + 3Na2SO4 v. Mg + 1/2O2 MgO MgO + H2O Mg(OH)2 Mg(OH)2 + H2SO4 MgSO4 + 2H2O w. 4P + 5O2 2P2O5 P2O5 + 3H2O 2H3PO4 2H3PO4 + 3Ca(OH)2 Ca3(PO4)2 + 6H2O 17. ຈງົ່ ຊ່ົງັ ຊາສມົ ຜນົ ນຼັ້ໃີ ຫຖ້ ກຕ້ອງ. a. HBrO3 + Ba(OH)2 Ba(BrO3)2 + H2O NH3 b. Na2NH + H2O NH3 + NaOH c. Fe2(SO4)3 + BaCl2 d. PCl5 + H2O FeCl3 + BaSO4 e. CaC2 + H2O H3PO4 + HCl f. B2H6 + H2O C2H2 + Ca(OH)2 g. NH3 + CO2 + H2O h. K2CO3 + HCl H3BO3 + H2 i. Na2O + (NH4)2SO4 (NH4)2CO3 KCl + CO2 + H2O Na2SO4 + H2O + _____________________________________________________________ a. 2HBrO3 + Ba(OH)2 Ba(BrO3)2 + 2H2O b. Na2NH + 2H2O NH3 + 2NaOH c. Fe2(SO4)3 + 3BaCl2 d. PCl5 + 4H2O 2FeCl3 + 3BaSO4 e. CaC2 + 2H2O H3PO4 + 5HCl f. B2H6 + 6H2O C2H2 + Ca(OH)2 g. 2NH3 + CO2 + H2O h. K2CO3 + 2HCl 2H3BO3 + 6H2 i. Na2O + (NH4)2SO4 (NH4)2CO3 2KCl + CO2 + H2O Na2SO4 + H2O + 2NH3 18. ຈົງ່ ສາ້ ງສູດດ້ວຍຈານວນອາໂຕມດ່ົງັ ຕ່ໍໄປນຼ:ີ້ັ 1) ເຫຼັກ 2 ອາໂຕມ, ມາດ 3 ອາໂຕມ ແລະ ອົກຊີແຊນ 12 ອາຕອມ 2) ໂມເລກນຸ ຂອງນາໍ້ ຕານປະກອບດວ້ ຍ ກາກບອນ 12 ອາໂຕມ, ຮີໂດຼແຊນ 22 ອາໂຕມ ແລະ ອົກຊີແຊນ 11 ອາຕອມ 3) ທາດຊະນິດໜຶ່ືງເປັນບາເຊີເຊິື່ງປະກອບດ້ວຍ ການຊີອອມ 1 ອາໂຕມ, ຮີໂດຼແຊນ ແລະ ອົກຊີແຊນຢ່າງ ລະ 2 ອາໂຕມຕາມລາດບັ . 4) ທາດອົງຄະທາດຊະນິດໜ່ຶືງປະກອບດ້ວຍ ກາກບອນ 5 ອາໂຕມ ແລະ ຮໂີ ດຼແຊນ 12 ອາຕອມ _____________________________________________________________ 1) Fe2(SO4)3 2) C12H22O11 33

3) Ca(OH)2 CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 4) C5H12 Or 19. ຈົງ່ ສາ້ ງສດູ ຈາກຄາ່ ເຄມີລມຸ່ ນັ:ຼ້ີ 1) ທາດຊະນດິ ໜຶ່ືງປະກອບດ້ວຍນາຕີຼອອມ ແລະ ອກົ ຊີແຊນ ເຊ່ງືິ ມຄີ າ່ ເຄມເີ ທົາ່ l ແລະ ll ຕາມລາດບັ . 2) Ca ຄາ່ ເຄມີເທົ່າກັບ ll ແລະ PO43- ຄ່າເຄມເີ ທົ່າ lll 3) Al ຄາ່ ເຄມເີ ທ່າົ ກັບ lll ແລະ SO42- ຄ່າເຄມເີ ທົາ່ ll 4) NH4+ ຄາ່ ເຄມເີ ທົາ່ ກບັ l ແລະ Cr2O72- ຄ່າເຄມເີ ທົາ່ ll. _____________________________________________________________ 1) Na2O 2) Ca3(PO4)2 3) Al2(SO4)3 4) (NH4)2Cr2O7 20. ການສ້າງສູດຈາກສ່ວນຮອ້ ຍຂອງແຕ່ລະອາຕອມ 1) ຈງົ່ ຊອກຫາສດູ ງາ່ ຍ ແລະ ສດູ ໂມເລກຸນຂອງທາດປະສົມຊຶ່ືງມີມວນສານໂມເລກຸນ 30 ແລະ ມີເປີເຊັນໂດຍນ້ໍາ ໜັກຂອງ N = 93.3 ແລະ H = 6.70 2) ທາດນີໂຄຕິນປະກອບດ້ວຍ C = 74.9%, H = 8.70% ແລະ N = 17.30% ທາດນີຼັ້ມີ N ສອງອາໂຕມ ໃນໜືງ່ຶ ໂມເລກນຸ . ຈົງ່ ຊອກຫາສດູ ງາ່ ຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລກຸນ? 3) ກາສ໌ A ປະອບດ້ວຍ C 85.7% ແລະ 14.3% ຖ້າກາສ໌ນີັ້ຼມີຄວາມໜາແໜ້ນ 2.50g/dm3 ທີື່ STP. ຈົ່ງ ຊອກຫາສູດໂມເລກຸນ? _____________________________________________________________ 1) ເຮາົ ມີອັດຕາສ່ວນການພົວພນັ ຄ: N :H 93.3/14 6.70/1 6.66/6.66 6.70/6.66 11 NH (ສດູ ງາ່ ຍດາຍ) (NH)n = 30 14n + n = 30 15n=30 n = 30/15 n = 2. ດົັງ່ ນຼັນ້ ສດູ ໂມເລກນຸ ແມນ່ : N2H2. 2) ເຮາົ ມີອັດຕາສວ່ ນການພົວພັນຄ: C : H: N 34

74.9 8.70 17.30 12 1 14 6.16 8.70 1.23 1.23 1.23 1.23 1 57 C5H7N ສູດງາ່ ຍດາຍ ໃນບົດເລກຂອງເຮົາເພ່ິືນຂຽນວາ່ : ມີນີໂຕແຼ ຊນ 2 ອາໂຕມໃນໜ່ງຶື ໂມເລກນຸ ດ່ົັງນ້ັຼນສດູ ໂມເລກຸນຈະແມ່ນ: (C5H7N)2 1L C10H14N2. 22.4L 3) A: 2.5g x x = 22.4L  2.5g  56g / mol. 1L ເຮາົ ມີອດັ ຕາສ່ວນການພົວພັນຄ: C :H 85,7/12 14,3/1 7,14/7,14 14,3/7,14 1 :2 ສູດງາ່ ຍດາຍ CH2 (CH2)n = 56 12n+2n = 56 14n = 56 n = 4. ໄດ້ສູດໂມເລກຸນແມ່ນ: C4H8. 21. ການສ້າງສດູ ຈາກມວນສານຂອງທາດ. 1) ທາດປະສົມຊະນິດໜຶື່ງປະກອບດ້ວຍ C ແລະ H ທາດປະສົມນີ້ັຼໜັກ 27,5g ມີ H = 5,5g. ຈົ່ງຊອກຫາສູດ ງ່າຍດາຍຂອງທາດປະສົມນຼ້ັີ? 2) ທາດປະສມົ ຊະນດິ ໜຶື່ງໜັກ 1,782 ກຼາມ ລະລາຍຕົວເມື່ອຮ້ອນໃຫ້ ກາສ໌ກາກໂບນິກ ແລະ ທາດແຂງອົກຊິດ ມາເຢຊີອອມເຊ່ິືງໜກັ 0,821 ກຼາມ ຈົງ່ ຊອກຫາສດູ ງາ່ ຍດາຍຂອງທາດປະສມົ ນັຼີ້. 3) ນາຟຕະແລນເປັນທາດປະສົມທີື່ປະກອບດ້ວຍ ກາກບອນ ແລະ ຮີໂດຼແຊນ ແລະ ມີມວນສານໂມເລກຸນ 128. ເມ່ືອເຜົານາຟຕະແລນ 3,00 mg ໄດ້ຜົນຜະລິດ CO2 10,3 mg. ຈົ່ງຊອກຫາສູດງ່າຍດາຍ ແລະ ສູດໂມເລ ກນຸ ຂອງທາດປະສົມນີັ້ຼ? 4) ທາດປະສົມອົງງຄະທາດຊະນິດໜຶື່ງປະກອບດ້ວຍ ກາກບອນ, ຮີໂດຼແຊນ ແລະ ອົກຊີແຊນ, ເມ່ືອນາທາດນີ້ັຼ 3 ກຼາມ ມາເຜົາໄໝ້ຈະໄດ້ຮັບອາຍກາກໂບນິກ 4,4 ກຼາມ ແລະ ອາຍນໍ້າ 1,8 ກຼາມ. ຮູຼັ້ວ່າທາດປະສົມນີ້ັຼມີມວນ ສານໂມເລກນຸ ເທ່າົ 60. ຈ່ົງຊອກຫາສູດໂມເລກນຸ ຂອງທາດປະສົມນ?ຼ້ັີ _____________________________________________________________ 35

1) ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ວນ C: H 27,5/12 5,5/1 2,29/2,29 5,5/2,29 1: 2,4 ຄນູ 3 ເຂັຼາົ້ ໄດ:້ C3H7 ສູດງ່າຍດາຍ. 2) ເຮາົ ມີທາດປະສົມ = 1,728 ກາຼ ມ, CO2 =? MgO = 0,821g. CO2 = 1,728g - 0,821g = 0,907g. C:12g ຊອກຫາ C ຈາກ CO2 44g 0,907g x / x = 0,247g. ຊອກຫາ Mg ຈາກ MgO 40g Mg:24g 0,821g y / y = 0,4926g. O = 1,728g - (0,247g + 0,4926g) = 0,988g. ສາ້ ງອດັ ຕາສວ່ ນ Mg : C: O 0,4926/24 : 0,247/12 : 0,988/16 0,02/0,02 : 0,02/0,02 : 0,06/0,02 1 :1: 3 ໄດສ້ ູດແມ່ນ: MgCO3. 3) ໃນທາດນາຟຕະແລນນ້ີັມຼ ພີ ຽງແຕ່ຮີໂດແຼ ຊນ ແລະ ກາກບອນເທ່ົານັນຼ້ ເຊງ່ິື ມີ 3,00mg ໄດ້ ອາຍກາກໂບນິກ 10,3mg ຊອກຫາ C ຈາກ CO2 44g C: 12g x = 10,3mg 12g  2,8mg 10,3mg x/ 44g ຊອກຫາມວນສານຮີໂດຼແຊນຈາກນາຟຕະແລນ H = 3,00g - 2,8g = 0,2g. ສາ້ ງອດັ ຕາສ່ວນ: C : H 2,8/12 : 0,2/1 0,23/0,2 : 0,2/0,2 1,16 : 1 ເມ່ືອເຮົາເຫັນວ່າຕົວເລກທີື່ໄດ້ເປັນເລກທີ່ືຍັງບ່ໍຖ້ວນດັົ່ງນັ້ຼນເຮົາຕ້ອງໄດ້ຄູນຕົວເລກອື່ນໃຫ້ໄດ້ຕົວເລກທີື່ເຫັນວ່າຖ້ວນ ແລ້ວ ສະນັຼນ້ ເຮົາຄູນ 4 ໃສ່ ໄດສ້ ດູ ງ່າຍດາຍແມນ່ : C5H4 (C5H4)n = 128 60n+4n = 128 64n = 128 36

n = 128  2 64 ໄດ້ສູດໂມເລກຸນແມ່ນ: C10H8. 4) ເຮາົ ມີທາດປະສົມແມນ່ 3 ກຼາມ CO2 4,4g ; H2O 1,8g. C:12g ຊອກຫາ C ຈາກ CO2 44g x / x = 4,4g 12g  1,2g. 44g 4,4g ຊອກຫາ H ຈາກ H2O 18g H2: 2g 1,8g y y = 1,8g  2g  0,2g 18g ຊອກຫາມວນສານຂອງອົກຊແີ ຊນ O = 3g - (1,2g + 0,2g) = 1,6g. ສ້າງອັດຕາສວ່ ນ C: H: O 1,2/12 : 0,2/1 : 1,6/16 0,1/0,1 : 0,2/0,1 : 0,1/0,1 2: 1 1: ໄດສ້ ດູ ງ່າຍດາຍແມ່ນ: CH2O (CH2O)n = 60 12n + 2n + 16n = 60 30n = 60 n = 2. ໄດ້ສູດໂມເລກຸນແມນ່ : C2H4O2. 22. ປະຕິກລິ ຍິ າການກຽມເຫຼັກຈາກອກົ ຊດິ ເຫຼັກສາມທື່ເີ ປັນໄປຕາມສົມຜນົ : Fe2O3 + 3 CO 2Fe + 3CO2 ກ. ຈະໃຊ້ CO ຈກັ ໂມລໃນການກຽມເຫຼກັ 35 ໂມລ. ຂ. ຈະຕ້ອງໃຊ້ Fe2O3 ຈັກໂມລ ຖາ້ ຕ້ອງການອາຍກາກໂບນກິ 4,5 ໂມລ. ຄ. ຈະຕ້ອງໃຊ້ Fe2O3 ຈັກກຼາມເພ່ອື ຜະລດິ ເຫັກຼ 0,57 ໂມລ. ງ. ຈະຕ້ອງໃຊ້ CO ຈກັ ໂມລເພອ່ື ເກດີ ປະຕກິ ິລິຍາພດກີ ບັ Fe2O3 48,5g. _____________________________________________________________ ກ.ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ CO 2Fe + 3CO2 Fe2O3 + 3CO 2mol 35mol 3mol x x = 35mol  3mol  52,5mol. 2mol 37

ຂ. ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ Fe2O3 Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 1mol 3mol 4,5mol x x = 4,5mol 1mol  1,5mol. 3mol ຄ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ Fe2O3 Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 160g 2mol x 0,57mol x = 0,57mol 160g  45,6g. 2mol ງ.ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ CO Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 160g 3mol 48,5g x x = 0,909 mol. 23. ປະຕິກລິ ຍິ າການເຜາົ ໄໝທ້ າດໂປຣປານເປັນໄປຕາມສົມຜນົ : C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O ກ. ຖາ້ ເຜົາໄໝ້ໂປຣປານ 0,45 ໂມລ ຈະເກີດອາຍກາກໂບນກິ ແລະ ນ້ັາຼ ຈກັ ໂມລ? ຂ. ຖ້າເກີດອາຍກາກໂບນກິ 0,2 ໂມລ, ຈະເກີດນ້າໍ ຈັກກາຼ ມ? ຄ. ຖາ້ ຕອ້ ງການໃຫ້ເກີດນ້າໍ 1,8 ກາຼ ມ ຈະໃຊ້ໂປຣປານຈກັ ກາຼ ມ? ງ. ຖ້າໃຊ້ອາຍອົກຊແີ ຊນ 160 ກາຼ ມ ຈະໃຊ້ໂປຣປານຈັກກຼາມ? ຈ. ຈະເກີດອາຍກາກໂບນິກຈັກກຼາມຖ້າໃຊ້ O2 1,20 x 1023 molecul. ສ. ຈະເກດີ ນາໍ້ ຈກັ ໂມລຖາ້ ເກີດ CO2 4,5 x 1022 molecul. _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງ CO2 ແລະ H2O C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O 1mol 3mol 4mol y 0,45mol x x = 0,45mol  3mol  1,35mol. 1mol y = 0,45mol  4mol  1,8mol. 1mol ຂ. ຊອກຫາມວນສານຂອງນາ້ C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O 3mol 72g 38

0,2mol x x = 0,2mol  72g  4,8g. 3mol ຄ.ຊອກຫາມວນສານຂອງໂປຣປານ C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O 72g 44g 1,8g x x = 1,8g  44g  1,1g. 72g ງ.ຊອກຫາມວນສານຂອງໂປຣປານ C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O 44g 160g 3CO2 + 132g x 160g x = 160g  44g  44g. 160g ຈ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ CO2 C3H8 + 5O2 4H2O 5x6,02 x 1023 molecul 1,20 x 1023moleul x x = 1,20 1023 molecul 132g  5,26g. 5  6,02 1023 molecul ສ.ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງນໍາ້ C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O 4mol 3 x 6,02 x1023 molecul x 4,5 x 1023 molecul x = 4,51023 molecul  4mol  0,099 mol. 3 6,02 1023 molecul 24. ຊນຂາວມີສູດຄ Pb3(OH)2(CO3)2 ກຽມໄດ້ຈາກປະຕກິ ລິ ິຍາສອງຂຼັ້ນຕອນຄ: 2Pb + 2HC2H3O2 + O2 2Pb(OH)C2H3O2 ……(1) 6Pb(OH)C2H3O2 + 2CO2 Pb3(OH)2(CO3)2 + 3Pb(C2H3O2)2 + 2H2O…(2) ກ. ຖາ້ ໃຊ້ຊນ 20 ກຼາມຈະກຽມຊນຂາວຈັກກຼາມ? ຂ. ຖາ້ ໃຊອ້ ົກຊີແຊນ 14 ກຼາມ ຈະໃຊ້ອາຍກາກໂບນິກຈກັ ກຼາມ? _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາມວນສານຂອງຊນຂາວ 6Pb(OH)C2H3O2 ຄນູ 3 ໃສ່ (1) ແລວ້ ເອົາ (1) ລົບ (2) Pb3(OH)2(CO3)2 + 3Pb(C2H3O2)2 + 2H2O 6Pb + 6HC2H3O2 + 3O2 6Pb(OH)C2H3O2 + 2CO2 6Pb + 6HC2H3O2 + 3O2 + 2CO2 Pb3(OH)2(CO3)2 + 3Pb(C2H3O2)2 + 2H2O 39

1242g 775g 20g x x = 20g  775g  12,47g. 1242g ຂ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ CO2 6Pb + 6HC2H3O2 + 3O2 + 2CO2 Pb3(OH)2(CO3)2 + 3Pb(C2H3O2)2 + 2H2O 96g 88g 14g x x = 14g  88g  12,83g. 96g 25. ປະຕກິ ລິ ຍິ າການກຽມ KClO4 ເກີດຂັຶນ້ຼ ສາມຂຼັ້ນຕອນຕາມສົມຜົນຄ: Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O 3KClO 2KCl + KClO3 4KClO3 3KClO4 + KCl ຖາ້ ຕອ້ ງການກຽມ KClO4 200g ຈະຕ້ອງໃຊ້ Cl2 ຈັກກາຼ ມ? _____________________________________________________________ Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O…..(1) 3KClO 2KCl + KClO3.......(2) 4KClO3 3KClO4 + KCl……(3) ຄນູ 3 ໃສສ່ ມົ ຜນົ (1) ແລວ້ ຄດັ (1) ແລະ (2) 3Cl2 + 6KOH 3KCl + 3 KClO + 3H2O 3KClO 2KCl + KClO3 3Cl2 + 6KOH 5KCl + KClO3 + 3H2O……(4) ແລວ້ ຄູນ 4 ໃສ່ສົມຜນົ 4 ແລ້ວຄັດສມົ ຜົນ (3) ແລະ (4) 12Cl2 + 24KOH 20KCl + 4KClO3 + 12H2O 4KClO3 3KClO4 + KCl 12Cl2 + 24KOH 3KClO4 + 21KCl + 12H2O 852g 415,5g x 200g x = 200g  852g  410g. 415,5g 26. ທາດຕົວຢາ່ ງໜງຶ່ື 53,34 ກຼາມ ປະກອບດວ້ ຍສັງກະສີ ແລະ ທາດເຈອື່ ປົນທາປະຕິກິລິຍາກັບ HCl 125 cm3 ຊຶ່ືງ ມຄີ ວາມໜາແໜນ້ 1,18 g/cm3 ແລະ ມີ % ໂດຍມວນສານເທົ່າ 35%. ຖ້າທາດເຈອື່ ປນົ ບ່ໍເກີດປະຕິກິລິຍາກັບ ອກົ ຊິດກຼຮີດຣິກ. ຈົງ່ ຄານວນຫາ % ໂດຍມວນສານຂອງສັງກະສໃີ ນທາດຕົວຢ່າງ? _____________________________________________________________  ໃຫ້ຮູ້: ທາດຕົວຢ່າງຊ່ືຶງປະກອບດ້ວຍສັງກະສີ ແລະ ທາດເຈອປນົ = 53,34 ກຼາມ. ຊອກຫາຄວາເຂມ້ັຼ ຂ້ນຸ ຂອງອກົ ຊິດກຮຼ ີດຣິກຈາກສູດ: 40

C = % 10  D  3510 1,18  11,315mol / L M 36,5 ຊອກຫາມວນສານຂອງອົກຊດິ ກຼຮດີ ຣິກຈາກສູດ: m  CV  m  MCV  36,511,315125  51,62g. M 1000 1000 1000 Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 65g 73g x 51,62g x = 51,62g  65g  45,96g. 73g ໃນບດົ ເລກຂອງເຮົາມທີ າດຕົວຢ່າງຊື່ງຶ ມີສັງກະສີ ແລະ ທາດເຈ່ືອປົນເທາ່ົ ກບັ 53,34 ກຼາມ. ສະນ້ັນຼ ທາດຕວົ ຢ່າງ 53,34g Zn: 45,96g 100% y y = 100%  45,96g  86,17%. 53,34g 27. ທາດຕົວຢ່າງ 10,75 ກຼາມ ປະກອບດ້ວຍ Na2CO3 ແລະ ທາດເຈື່ອປົນທາປະຕິກິລິຍາກັບ CaCl2 ໄດ້ ຜະລິດຕະພັນຄ: CaCO3 ຊຶ່ືງເປັນຜຶກໜັກ 1,0362 ກຼາມ. ຖ້າທາດເຈ່ືອປົນບໍ່ເກີດປະຕິກິລິຍາ CaCl2. ຈົ່ງຄາ ນວນຫາເປເີ ຊນັ ໂດຍມວນສານຂອງທາດເຈ່ືອປົນໃນທາດຕົວຢາ່ ງນັຼ້ນ? _____________________________________________________________  ສົມຜົນຂຽນໄດ້ Na2CO3 + CaCl2 CaCO3 + 2NaCl 106g 100g x 1,0362g x = 1,0362g 106g  1,098g. 100g ດັງົ່ ນນັຼ້ , ທາດຕວົ ຢາ່ ງປະກອບດວ້ ຍ Na2CO3 ແລະ ທາດເຈື່ອປົນ ເຮາົ ໄດ້ທາດເຈື່ອປົນ = 10,75g - mNa2CO3 = 10,75g - 1,098g = 9,651g. ສະນັ້ຼນ, ທາດຕວົ ຢາ່ ງ 10,75g ທາດເຈອປົນ 9,651g 100% y y = 100%  9,651g  89,78%. 10,75g 28. ຈົ່ງຄານວນຫາຈານວນໂມລຂອງ Cl- ທີື່ເກີດປະຕິກິລິຍາກັບ AgNO3 ແລ້ວເກີດ AgCl ແລະ ຈະຕ້ອງໃຊ້ CaCl2 ໜັກຈກັ ກາຼ ມໃນການເຮັດໃຫເ້ ກດີ ຈານວນໂມລຂອງ Cl- ດັ່ົງກ່າວ? _____________________________________________________________ Cl- + AgNO3 AgCl + NO3- 41

1mol 143,5g x 10g x = 10g 1mol  0,0696mol. 143,5g 2AgCl + Ca CaCl2 + 2Ag. 287g 111g 10g y Y = 3,86g. 29. ກ. ຈ່ົງຊງົັ່ ຊາສມົ ຜນົ ລມຸ່ ນຼີັ້: Na2CO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O ຂ. ທາດຕົວຢ່າງເປັນທາດປະສົມລະຫວ່າງ NaHCO3 ກັບ Na2CO3 ເມ່ືອຕື່ມ HCl ລົງໃນທາດຕົວຢ່າງ 5 g ໄດ້ NaCl 4 g. ຈງ່ົ ຊອກຫາເປີເຊັນໂດຍມວນສານຂອງ Na2CO3 ໃນທາດຕວົ ຢ່າງ? _____________________________________________________________ ກ.ຊົ່ງັ ຊາສມົ ຜົນ Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O ຂ.ຊອກຫາເປເີ ຊນັ ໂດຍມວນສານຂອງ Na2CO3 ເຮົາມທີ າດຕົວຢາ່ ງແມນ່ NaHCO3 ກບັ Na2CO3 ເທົາ່ ກບັ 5 ກຼາມໄດ້  ວາງໃຫມ້ ວນສານຂອງ Na2CO3 = Xg  ມວນສານຂອງ NaHCO3 = 5g – Xg  ສມົ ຜົນຂຽນໄດ້ NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O 84g 58,5g A (5g-Xg) (5  X )(58,5) A= 84 Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O 106 g 117 g Xg B B  117X 106 42

(5  X )(58,5)  117 X  4 84 106 31005  6201X  9828X  4 8904 31005 - 6201X + 9828X = 35616 3627X = 4611 X = 1,271g. mNa2CO3 Na2CO3:1,271g ສະນນັຼ້ , ທາດຕົວຢ່າງ 5g 100% x x  100% 1,271g  25,42%. 5g 30. ຈົງ່ ພຈິ າລະນາສມົ ຜນົ ລມ່ ນ້ີຼັ 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O ຖາ້ ປະສົມ O2 40 g ກັບ NH3 1,5 mol. ກ. ທາດໃດເປນັ ທາດການດົ ປະລິມານ? ຂ. ມີ N2 ເກດີ ຂຶ້ຼນັ ຈກັ ກຼາມ? _____________________________________________________________ ກ. ປ່ຽນຈານວນໂມລຂອງ NH3 1 mol 17g x 1,5mol 2N2 + x = 25,5g. 4NH3 + 3O2 6H2O 68g 96g 25,5g x y 40g x = 25,5g  96g  36g. 68g y = 40g  68g  28,33g. 96g NH3 ເປນັ ຕົວການົດເພາະເປນັ ທາດທ່ືໃີ ຊໝ້ ົດໄປ. ຂ. ຊອກຫາມວນສານຂອງ ນໂິ ຕຣແຊນ 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O 68g 56g 25,5g x x = 25,5g  56g  21g. 68g 31. ຖ້າປະສົມ Al 0,8 mol ກັບ H2SO4 1 mol ແລວ້ ເກີດປະຕິກິລຍິ າຕາມສມົ ຜນົ 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 43

ກ. ທາດໃດເປນັ ຕົວການດົ ປະລມິ ານ? ຂ. ມີອາຍຮີໂດແຼ ຊນເກີດຂ້ຼຶັນຈັກໂມລ? ຄ. ທາດໃດເຫອຼ ແລະ ເຫຼອຈັກກາຼ ມ? _____________________________________________________________ ກ. ຊອກຫາທາດການົດປະລມິ ານ 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 2mol 3mol + 3H2 0,8mol x 3mol x y 1mol x = 0,8mol  3mol  1,2mol. 2mol y = 1mol  2mol  0,67mol. 3mol ດົງັ່ ນັ້ນຼ , ທາດທືີ່ເປັນຕວົ ການົດປະລມິ ານແມນ່ H2SO4 ຂ.ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງອາຍຮີໂດຣແຊນ 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 3mol 1mol x = 1mol  3mol  1mol. 3mol ຄ. ຊອກຫາມວນສານຂອງທາດທີ່ເື ຫຼອ Al 27g 1mol x 0,8mol / x = 21,6g. H2SO4 98g 1mol x 1mol / x = 98g. 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2 54g 294g 21,6g x y 98g x = 21,6g  294g  117,6g. 54g y = 98g  54g  18g. 294g ດົ່ງັ ນຼນ້ັ , ອາລມູ ນີ ອີ ອມເຫອຼ ຢູ່ ເຊື່ິງເຫຼອ 21,6g - 18g = 3,6g. 32. Li 20 ກຼາມທາປະຕກິ ລິ ິຍາກບັ ອາຍອກົ ຊແີ ຊນ 30 ກາຼ ມ ກ. ຈ່ົງຄານວນຫານໍ້າໜກັ ຂອງອົກຊິດລີຕອີ ອມທ່ືີເກດີ ຂຶັ້ນຼ ? ຂ. ທາດໃດເຫອຼ ແລະ ເຫຼອຈັກກຼາມ? _____________________________________________________________ ກ. ຄານວນຫານາໍ້ ໜກັ ຂອງອົກຊິດລີຕອີ ອມທືີ່ເກດີ ຂຼັນ້ຶ 44

4Li + O2 2Li2O 28g 32g 20g x y 30g x = 20g  32g  22,85g. 28g y = 30g  28g  26,25g. 32g ສະແດງວ່າທາດລຕີ ອີ ອມໄດ້ໃຊ້ໝົດໄປດັ່ງົ ນຼັ້ນເອາົ ຄ່າລຕີ ີອອອມໄປຄານວນ 4Li + O2 2Li2O 28g 60g 20g x x = 20g  6og  42,85g. 28g ຂ. ຊອກຫາມວນສານຂອງທາດທີື່ເຫຼອ ສະແດງວ່າອາຍຍງັ ເຫຼອຢເູ່ ຊ່ງືິ ເຫອຼ 30g - 22,85g = 7,15g. 33. ຈົ່ງຄານວນຫາຈານວນໂມລຂອງ MnO2 ທີື່ເກີດຂຶ້ັຼນເມ່ືອປະສົມ K2MnO4 9,5 mol, CO2 6,0x1024 ໂມເລ ກຸນ ແລະ ນໍ້າ 90g ເຂຼັາ້ົ ດວ້ ຍກັນຕາມສົມຜນົ ປະຕກິ ລິ ຍິ າລຸ່ມນ້ັີຼ: 3K2MnO4 + 4CO2 + 2H2O 2KMnO4 + MnO2 + 4KHCO3 _____________________________________________________________  ໃຫຮ້ :້ K2MnO4 = 9,5mol, CO2 = 6 x 1024 molecule, H2O = 90g.  ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງອາຍກາກໂບນກິ CO2 1mol 6,02 x 1023 molecule x 6 x 1024 molecule x = 9,996 mol. 3K2MnO4 + 4CO2 + 2H2O 2KMnO4 + MnO2 + 4KHCO3 3mol 4mol 9,5mol x y 9,996mol x = 9,5mol  4mol  12,67mol. ຂອງ CO2 ໃຊໝ້ ົດໄປ 3mol y= 9,996mol  3mol  7,497mol. ຂອງ K2MnO4 ຍັງເຫຼອຢູ່. 4mol 3K2MnO4 + 4CO2 + 2H2O 2KMnO4 + MnO2 + 4KHCO3 4 mol 1 mol 9,996 mol x x = 9,996mol 1mol  2,5mol. 4mol 34. ຈາກສມົ ຜົນການກຽມ Ag2S 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O ເມອື່ ປະສມົ Ag 0,95g , H2S 0,14g ແລະ O2 0,08g ຈະເກີດ Ag2S ຈກັ ກຼາມ? 45

_____________________________________________________________  ຄດິ ໄລຈາກສມົ ຜົນ + O2 2Ag2S + 2H2O 4Ag + 2H2S + 32g 432g + 68g 532g 500g 0,14g + 0,08g 0,95g + 1,17g x x = 1,17g  500g  1,09g. 532g 35. C2H2 ເກດີ ປະຕິກລິ ຍິ າກັບ Br2 ເກີດ C2H2Br2 ໂດຍມີປະຕິກລິ ິຍາເກດີ ຂນ້ຼຶັ 2 ຂ້ນັຼ ຕອນດ່ົັງນັ້ຼີ: C2H2 + Br2 C2H2Br2 Br2 C2H2Br4 C2H2Br2 + ຖ້າ C2H2 5g ປະສົມກັບ Br2 40g ຈະເກີດ C2H2Br2 ທາດລະຈັກກຼາມ? ສົມມຸດວ່າອາເຊຕີແລນເກີດ ປະຕິກິລິຍາທງັ ໝດົ . _____________________________________________________________  ຊອກຫາຈານວນໂມລຂອງແຕລ່ ະທາດ: C2H2 1 mol 26g x 5g / x = 0,192 mol. Br2 1 mol 160g y 40g y = 0,25 mol. Br2 ທີື່ເຫຼອແມນ່ : 0,25 mol – 0,192 mol = 0,058 mol.ໃນຮບູ ຂອງ C2H2Br4 ຈານວນໂມລຂອງ C2H2Br2 ທໃ່ືີ ຊເ້ ກດີ ປະຕິກລິ ຍິ າກັບ Br2 ແມນ່ 0,192 mol – 0,058 mol = 0,134 mol. ສະນຼນັ້ ມວນສານຂອງ C2H2Br2 = 0,134 mol x 186g/mol = 24,924g. C2H2Br4 = 0,058 mol x 346g/mol = 20g. ຫຼ C2H2 + Br2 C2H2Br2 1mol 186g 0,134mol x x = 0,134mol 186g  24,92g. 1mol C2H2Br2 + Br2 C2H2Br4 1 mol 346g 0,058 mol y y = 0,058mol  346g  20g. 1mol 36. ປະຕກິ ິລິຍາການກຽມກາສ໌ຟຣອີ ອນຊື່ງຶ ມີສດູ CCl2F2 ໄປຕາມສົມຜົນ 3CCl4 + 2SbF3 3CCl2F2 + 2SbCl3 46