ຘາາຖະຌະຖັຈ ຎະຆາິຎະແຉ ຎະຆາຆ຺ຌຖາທ ຘຌັ ຉຑິ າຍ ຽບກະຖາຈ ຎະຆາິຎະແຉ ຽບກະຑາຍ ທັຈະຌະຊາທບຌ ກະຆທຄຘຶກຘາິກາຌ ຖະ ກຖິ າ ກຓ຺ ຘໟາຄູ ທິະງາແຖນູ ົທຄຌໄາາ ຽບກະຘາຌຎະກບຍກາຌປຼຌ-ກາຌຘບຌຘາ ຖຍັ ທິຆາ ຽຓທີ ິຽາະ 1 ຘາ ຖັຍຘາງ ູຓຈັ ະງຓ຺ ຖະຍ຺ຍ (12+4 ) ຘາງູ ຽຓີຘາຈ ຎີ ີ 3 ຘກ຺ ປຼຌ 2017 - 2018 ໄຌ຺ ທໟາ ຖະ ປຼຍປຼຄຈງ: ບ.ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ ຘ຺ກຘຶກຘາ2017 - 2018
າ ຌາ ກາຌຘຶກຘາ຺ຌໄ ທາໟ ກຼໞ ທກັຍຽຌືໄບເຌາຄຽຓີຘາຈເນ້ຓີຎະຘິຈິຑາຍ າຽຎັຌດ່າຄງິໃຄີໃຏູ້ຘບຌຉໟບຄແຈ້ ັຈຎະຘ຺ຍກາຌປຼຌປ້ເູ ນ້ກ່ຏູ້ປຼຌດ່າຄຽຎັຌຖະຍ຺ຍຉາຓຂະຍທຌກາຌາຄທິະງາຘາຈຽຆັໃຌ: ກາຌກາຌ຺ຈຍັຌນາ, ກາຌຉັໄຄຘ຺ຓຓຸຈຉິຊາຌ, ກາຌກທຈຘບຍຘ຺ຓຓຸຈຉິຊາຌ, ກາຌທິຽາະຂໄຓູຌ, ກາຌຂຼຌຍ຺ຈຖາງຄາຌກາຌ຺ຈຖບຄ ຖະ ກາຌຘະນຼູຍຏຌ຺ ກາຌ຺ຈຖບຄ ຈຄັໃ ຌໄຌັ , ຍຈ຺ ຘບຌຌໄິ ຓ່ຌກິຈະກາ ໜໃຶຄເຌກາຌັຈກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌທິຆາ: ຽຓີທິຽາະ 1 ຓ່ຌກິຈະກາກາຌປຼຌປູ້ໜຶໃຄີໃຌາເຆ້ຂະຍທຌກາຌາຄທິະງາຘາຈຽຑືໃບຆໞທງຽປັຈເນ້ຏູ້ປຼຌ ຘາຓາຈຘຶກຘາ ຖະ ຽຂໄາ຺ ເດາ່ ຄຊກື ຉໟບຄຖະນທໞາຄຈິ ຘະຈີ ຖະ ຎະກ຺ຈກາຌຉ຺ທິຄເຌາຓະຆາຈ ກາແຈ້ຽຌືໄບເຌ ຉ຺ໄຌຉໃີໃຽຎັຌຑືໄຌຊາຌີໃຘຸຈຂບຄກາຌປຼຌທິຆາຽຓີຘາຈເຌຂັໄຌຉໃແຎ ຽຑືໃບເນ້ຌັກປຼຌຓີທາຓປູ້າຄຈໟາຌ ທິະງາຘາຈີໃຽຖິກຽຆິຄ, ຓີທາຓຓັກເຌກາຌຘັຄຽກຈ ຖະ ກາຌ຺ຈຖບຄ ຽຆິໃຄຽຎັຌຌທິຈຑືໄຌຊາຌາຄ ທິ ະງາຘາຈີໃະຌາຑາຌັກປຼຌກໟາທເນ້ັຌງຸກຘະແນຓ. ຽຆິໃຄກາຌປຼຌປູ້ີໃຈີ. ຈັໃຄຌັໄຌ, ຽບກກະຘາຌຘບຌທິຆາ ຽຓທີ ຽິ າະ 1 ຌີໄ ຓ່ຌແຈປ້ ຼຍປຼຄຂໄຶຌຽຑໃບື ຌາເຆ້ຽຎຌັ ຍບໞ ຌບີຄເນ້ກ່ຏູ້ີໃຘບຌຽຓີທິຽາະ 1 ຉາຓນົັກຘູຈຘໟາຄູ ຖະ ເນ້ຌກັ ປຼຌຘູ າຓາຈຽປັຈເນ້ກາຌປຼຌຽຓີຘາຈເຌຆັໄຌຓັຈະງ຺ຓຘ຺ຓຍູຌແຈ້. ຽຆິໃຄຽບກກະຘາຌຌີໄແຈ້ປຼຍ ປຼຄຂຶໄຌ ຈງກາຌຘຶກຘານົັກຘູຈທິຆາທິະງາຘາຈາຓະຆາຈເຌຆັໄຌຓັຈະງ຺ຓຉ຺ໄຌ, ນົັກຘູຈຽຓີຘາຈຆັໄຌ ຓັຈະງ຺ຓຉບຌຎາງ ຖະ ນັົກຘຈູ ູຽຓີຘາຈຘາ ນົັຍທິະງາແຖູ ຖະຍ຺ຍ 12+4 ຘາງູ ຽຓີຘາຈ. ຎືໄຓຽນົັຓຌໄີ ຓີຽຌືບໄ ຎະກບຍຈໟທງ 12 ຍ຺ຈ ຘາ ຖຍັ ນັົກຘູຈຘາໟ ຄຽູ ຓີ ຖະຍຍ຺ 12+4 ກຼຓທາຓປ້ຑູ ືໄຌຊາຌຽຓີຽຑືໃບປຼຌຉໃຂັໄຌ ຉໃແຎ ຖະ ຘາຓາຈຌາແຎເຆ້ເຌປຄປຼຌຓັຈະງ຺ຓແຈ້ບກີ . ຂໟາຑະຽ຺ໄາຏູ້ປຼຍປຼຄນທັຄດ່າຄງິໃຄທໞາໜັຄຘືຽນົັໄຓຌີໄະຽຎັຌຎະນງຈ ຖະ ເນ້ທາຓປູ້ ກູ່-ບາາຌ ຖະ ຌັກຘຶກຘາຽຑືໃບຘາຓາຈຌາແຎຎະງຸກເຆ້ເຌກາຌຽປັຈທຼກທິຽາະາຈ ຖະ ກາຌຌາແຎຘບຌແຈ້ດ່າຄຓີ ຎະຘິຈຑິ າຍ. ທິ ະງາແຖູນົທຄຌໄາາ, ທັຌີ 25 / 09 / 2017 ຏູປ້ ຼຍປຼຄ
າຌາ ກາຌຘຶກຘາຌ຺ໄ ທາໟ ກໞຼທກັຍຽຌືໄບເຌາຄຽຓີຘາຈເນ້ຓີຎະຘິຈິຑາຍ າຽຎັຌດ່າຄງິໃຄີໃຏູ້ຘບຌຉໟບຄແຈ້ັຈ ຎະຘ຺ຍກາຌປຼຌປເູ້ ນ້ກຏ່ ູ້ປຼຌດ່າຄຽຎຌັ ຖະຍຍ຺ ຉາຓຂະຍທຌກາຌາຄທິ ະງາຘາຈຽຆັໃຌ: ກາຌກາຌ຺ຈຍັຌນາ, ກາຌ ຉຄໄັ ຘຓ຺ ຓຸຈຉິຊາຌ, ກາຌກທຈຘບຍຘ຺ຓຓຸຈຉິຊາຌ, ກາຌທິຽາະຂໄຓູຌ, ກາຌຂຼຌຍ຺ຈຖາງຄາຌກາຌ຺ຈຖບຄ ຖະ ກາຌຘະນຼູຍຏຌ຺ ກາຌ຺ຈຖບຄ ຈໃຄັ ຌຌໄັ , ຍ຺ຈຘບຌຌິໄຓຌ່ ກຈິ ະກາໜຄໃຶ ເຌກາຌັຈກາຌປຼຌ - ກາຌຘບຌທິຆາ: ຽຓີ ທິຽາະ 1 ຓ່ຌກິຈະກາ ກາຌປຼຌປູໜ້ ຶໃຄີໃຌາ ເຆ້ຂະຍທຌກາຌາຄທິະງາຘາຈຽຑືໃບຆໞທງຽປັຈເນ້ຏູ້ປຼຌຘາຓາຈ ຘກຶ ຘາ ຖະ ຽຂາໄ຺ ເດ່າຄຊືກຉໟບຄຖະນທາໞ ຄຈິ ຘະຈີ ຖະ ຎະກ຺ຈກາຌຉ຺ທິຄເຌາຓະຆາຈ ກາແຈ້ຽຌືໄບເຌຉ຺ໄຌຉໃໃີ ຽຎຌັ ຑືໄຌຊາຌີໃຘຸຈຂບຄກາຌປຼຌທິຆາຽຓີຘາຈເຌຂັໄຌຉໃແຎ ຽຑືໃບເນ້ຌັກປຼຌຓີທາຓປູ້າຄຈໟາຌທິະງາຘາຈໃີ ຽຖິກຽຆຄິ , ຓີທາຓຓັກເຌກາຌຘຄັ ຽກຈ ຖະ ກາຌ຺ຈຖບຄ ຽຆໃິຄຽຎຌັ ຌທິຈຑືໄຌຊາຌາຄທິະງາຘາຈີໃະຌາຑາ ຌັກປຼຌກໟາທເນ້ັຌງກຸ ຘະແນຓ. ຽຆິໃຄກາຌປຼຌປູ້ີໃຈີ. ຈັໃຄຌັໄຌ, ຽບກກະຘາຌຘບຌທິຆາ ຽຓີທິຽາະ 1 ຌີໄ ຓ່ຌ ແຈ້ປຼຍປຼຄຂຶໄຌຽຑືໃບຌາເຆ້ຽຎັຌຍໞບຌບີຄເນ້ກ່ຏູ້ີໃຘບຌຽຓີທິຽາະ 1 ຉາຓນົັກຘູຈຘໟາຄູ ຖະ ເນ້ຌັກປຼຌູ ຘາຓາຈຽປັຈເນ້ກາຌປຼຌຽຓຘີ າຈເຌຆໄັຌຓຈັ ະງຓ຺ ຘຓ຺ ຍຌູ ແຈ.້ ຽຆິໃຄຽບກກະຘາຌຌີໄແຈ້ປຼຍປຼຄຂຶໄຌ ຈງກາຌຘຶກ ຘານົັກຘູຈທິຆາທິະງາຘາຈາຓະຆາຈເຌຆັໄຌຓັຈະງ຺ຓຉ຺ໄຌ, ນົັກຘູຈຽຓີຘາຈຆັໄຌຓັຈະງ຺ຓຉບຌຎາງ ຖະ ນກົັ ຘຈູ ູຽຓຘີ າຈຘາ ນຍັົ ທິ ະງາແຖູ ຖະຍຍ຺ 12+4 ຘາງູ ຽຓຘີ າຈ. ຎຓືໄ ຽນັຓົ ຌຓໄີ ຽີ ຌືໄບຎະກບຍຈໟທງ 12 ຍ຺ຈ ຘາຖຍັ ນັກົ ຘູຈຘາໟ ຄຽູ ຓີ ຖະຍ຺ຍ 12+4 ກຼຓທາຓປູ້ຑືໄຌຊາຌຽຓີຽຑືໃບປຼຌຉໃຂັໄຌຉໃແຎ ຖະ ຘາຓາຈຌາແຎເຆ້ ເຌປຄປຼຌຓຈັ ະງ຺ຓແຈ້ບີກ. ຂໟາຑະຽ຺ໄາຏູ້ປຼຍປຼຄນທັຄດ່າຄງິໃຄທໞາໜັຄຘືຽນົັໄຓຌີໄະຽຎັຌຎະນງຈ ຖະ ເນ້ທາຓປູ້ ກູ່-ບາາຌ ຖະ ຌັກຘຶກຘາຽຑືໃບຘາຓາຈຌາແຎຎະງຸກເຆ້ເຌກາຌຽປັຈທຼກທິຽາະາຈ ຖະ ກາຌຌາແຎຘບຌແຈ້ດ່າຄຓີ ຎະຘິຈິຑາຍ. ທິ ະງາແຖນູ ົທຄຌໄາາ, ທຌັ ີ 25 / 09 / 2017 ຏປູ້ ຼຍປຼຄ ບ.ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ i
ຘາຖະຍາຌ ຖາຈຍັ ີ ໜາໟ ີ ຑາກີ I ທາຓປູ້ຽຍບືໄ ຄຉ຺ຌໄ ກຼໞ ທກຍັ ກາຌທິຽາະຽໃຄິ ຸຖະຑາກ…………………..…………...………….1 ຍ຺ຈີ 1 ຍ຺ຈຌາ ………………………………….…………………………….………… ...1-10 ຑາກີ II. ກາຌທຽິ າະກາີບຄ຺ ………………………………..………………..………...……….11 ຍ຺ຈີ 2 ກາຌຈັ ຍ່ຄ ຖະ ກາຌງກໝທຈກາີບ຺ຄ……………………………………..………11-13 ຍ຺ຈີ 3 ຌຸ ຖກັ ຘະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 1…………………………….…….....14 - 23 ຍຈ຺ ີ 4 ຌຸ ຖກັ ຘະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 2…………………...……….…………24- 39 ຍ຺ຈີ 5 ຌຸ ຖັກຘະຌະຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 3………………………..……….………….40 - 55 ຍຈ຺ ີ 6 ຸຌຖກັ ຘະຌະຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 4 ຖະ 5…………………………………...…56-65 ຑາກີ III ກາຌທິຽາະບາຌີບ຺ຄ………………………………………………………...…………..66 ຍ຺ຈີ 7 ກາຌັຈຍ່ຄຍັຌຈາບາຌບີ ຺ຄດູ່ເຌຽຓທີ ິຽາະ………………………………….……...…..66-67 ຍຈ຺ ີ 8 ຸຌຖກັ ຘະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກບາຌີບ຺ຄໝທຈີ 1……………………….………......…68 - 73 ຍ຺ຈີ 9 ຌຸ ຖກັ ຘະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກບາຌບີ ຺ຄໝທຈີ 2………………………..………..……74 - 76 ຍ຺ຈີ 10 ຌຸ ຖກັ ຆະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກບາຌີບ຺ຄໝທຈີ 3 ……………………...…...…….….77 - 79 ຍຈ຺ ີ 11 ຸຌຖກັ ຆະຌະທ຺ ແຎຂບຄຑທກບາຌີບ຺ຄໝທຈີ 4………………..………..……….….80 - 85 ຍ຺ຈີ 12 ຌຸ ຖກັ ຆະຌະທໃ຺ ແຎຂບຄຑທກບາຌີບຄ຺ ໝທຈີ 5……………………..…………….…86- 89 ii
ຑາກີ I ທາຓປຽູ້ ຍບືໄ ຄຉຌໄ຺ ກໞຼທກຍັ ກາຌທິຽາະຽໃິຄຸຖະຑາກ ຍ຺ຈີ 1 ຍ຺ຈຌາ າ ທໞາ: “ ທິຽາະ ” ໝາງຽຊຄິ ກາຌງກບບກຽຎັຌຆິໄຌຘໞທຌຽຑືໃບຉໟບຄກາຌປູ້ທໞາຘິໃຄຌັໄຌໂຎະກບຍຈໟທງບັຌ ເຈຈ່ ຖະ ຓີຎະຖິຓາຌນົາງ - ໜໟບງຽ຺ໃາເຈ. ເຌກາຌທິຽາະເຈກໃຉາຓຖໟທຌຉ່ຓີທິີ ຖະ ຂັໄຌຉບຌກາຌທິ ຽາະໃີຉກຉາໞ ຄກັຌ. 1. ກາຌທຽິ າະາຄຽຓີ ກາຌທິຽາະາຄຽຓີ ( Chemical analysis ) ຽຎັຌກາຌງກາຈຽຓີ ນົື ກາຌກທຈຘບຍນາຘໞທຌ ຎະກບຍຂບຄາຈຌັໄຌທໞາ ຓີາຈເຈຈ່ີໃຽຎັຌບ຺ຄຎະກບຍ ຖທຓັຄຽຎັຌກາຌທິຽາະນາຎະຖິຓາຌຂບຄາຈ ນືົ ຎະຖິຓາຌຂບຄບ຺ຄຎະກບຍຂບຄາຈີໃຓີດູ່ເຌາຈຎະກບຍຌັໄຌ ຈງບາແຘຸຌຖັກຘະຌະາຄກາງງະຑາຍ ຖະ າຄຽຓີຂບຄາຈຌຌັໄ ໂຽຎັຌນັົກ ຽຆັໃຌ: ກາຌຖະຖາງຘີຂບຄາຈ ຖະ ກາຌຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກັຍຕີຽບຽຌ ( າຈ ກທຈຘບຍ ) ຉໞາຄໂຽຎັຌຉ຺ໄຌ. ກາຌທິຽາະາຄຽຓີຍ່ຄບບກຽຎັຌ 2 ຍຍື: ກາຌທິຽາະາຄຸຌຌະຑາຍ ຖະ ກາຌທຽິ າະາຄຎະຖິຓາຌ. 1.1 ກາຌທິຽາະາຄຸຌຌະຑາຍ ( Qualitative analysis ) ຽຎັຌກາຌທຽິ າະາຄຽຓີຍຍໜຶຄໃ ໃີກໞຼທຂໟບຄກັຍກາຌກທຈຘບຍນາາຈ, ບ຺ຄຎະກບຍຂບຄາຈ ຽຑືໃບເນ້ ປູ້ທໞາເຌາຈຎະຘ຺ຓໜຶໃຄໂຌັໄຌຓີບັຌເຈຽຎັຌບ຺ຄຎະກບຍດູ່ຽຆັໃຌ: ກາຌທິຽາະນາບ຺ຄຎະກບຍຎະຂບຄາຈບະຌ຺ຄະ າຈ ະຉບໟ ຄຆບກແຈ້ທໞາເຌາຈຉ຺ທດ່າຄຉາໞ ຄໂ ( Sample) ຌຌໄັ ຓີບີບ຺ຄຍທກ ຖະ ບີບ຺ຄຖ຺ຍເຈຈ່ ຽຑາະທໞາເຌ າຈບະຌ຺ຄະາຈຉາໞ ຄໂ ຎະກບຍຈໟທງບີບຄ຺ ຍທກ ຖະ ບບີ ຺ຄຖຍ຺ ຘະຽໝີ ຈໃັຄຌັໄຌ ກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍຂບຄາຈ ບະຌຄ຺ ະາຈໃຄຶ ຉບໟ ຄແຈ້ທິຽາະທໞາຓບີ ັຌເຈຽຎັຌບບີ ຄ຺ ຍທກ ຖະ ບຌັ ເຈຽຎຌັ ບີບ຺ຄຖ຺ຍ. ຉ່ຽຌືໃບຄາກທໞາບີບ຺ຄຍທກ ຖະ ບີບ຺ຄຖ຺ຍຓີນົາງ ຽຑືໃບທາຓຘະຈທກເຌກາຌທິຽາະບີບ຺ຄຉໞາຄໂ ຶໃຄແຈ້ງກບີບ຺ຄຍທກ ຖະ ບີບ຺ຄຖ຺ຍບບກ ຽຎັຌ ໝທຈ ນົື ຽຎັຌກຸ່ຓ ຉາຓຸຌຖັກຘະຌະີໃໟາງືກັຌຖ້ທງກບີບ຺ຄຉ່ຖະຆະຌິຈຑາງເຌກຸ່ຓຈຼທກັຌບບກ າກກຌັ ບກີ ໄັຄໜຶໃຄຈງເຆຸ້ຌຖັກຘະຌະຂບຄຕີຽບຽຌຉໞາຄໂ ີໃຘາຓາຈະງກບີບ຺ຄຆະຌິຈຌັໄຌໂ ບບກາກກັຌ ແຈ້. ຉໃາກຌັໄຌະຽຎັຌກາຌ຺ຈຘບຍນາບີບ຺ຄຉ່ຖະຆະຌິຈ ຈໟທງຕີຽບຽຌຘະຽຑາະຉ຺ທກໃະປູ້ແຈ້ທໞາບີບ຺ຄຍທກ ຖະ ບີບຄ຺ ຖຍ຺ ເຌາຈຉທ຺ ດາ່ ຄຽຎັຌບີບ຺ຄຆະຌິຈເຈແຈ້. ກາຌທຽິ າະຌຸ ຌະຑາຍຍ່ຄແຈ້ນາົ ງຍຍ ຉາຓຎະຖຓິ າຌຂບຄາຈຉ຺ທດ່າຄໃເີ ຆ້ ຖະຓີຆືໃຽບໄິຌຉໞາຄກຌັ ຈຄັໃ ຌີໄ: 1. ຓະນາຑາກທິຽາະ ( Macro analysis ) ຽຎຌັ ກາຌທຽິ າະຸຌຌະຑາຍ ີໃເຆ້າຈຉ຺ທດ່າຄເຌຎະຖິຓາຌນົາງ ຆຶໃຄຎະຖິຓາຌາຈໃີເຆ້ະດູ່ເຌຆໞທຄຖະນທາໞ ຄ 0.1 - 10 ກຕາຓ. 2. ກາຌທິຽາະຽິໃຄຸຖະຑາກ ( Semimicro analysis ) ຽຎັຌກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍີໃເຆ້າຈຉ຺ທດ່າຄດູ່ ຖະນທໞາຄ10 -100 ຓິຌຖີກຕາຓ. 3. ກາຌທິຽາະຸຖະຑາກ ( Micro analysis ) ຽຎັຌກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍີໃເຆ້າຈຉ຺ທດ່າຄເຌຎະຖິຓາຌ ຌບໟ ງ ຆຄໃຶ ຎະຖິຓາຌາຈໃີເຆ້ະດູ່ເຌຆໞທຄຖະນທາໞ ຄ 1- 10 ຓຌິ ຖີກຕາຓ 4. ກາຌທິຽາະບະຉິຖຸ ະຑາກ ( Ultramicro analysis ) ຽຎຌັ ກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍໃີເຆ້າຈຉ຺ທດາ່ ຄເຌ ຎະຖຓິ າຌຌໟບງີໃຘຈຸ ື ເຆ້ຌໟບງກທໞາ 1 ຓິຌຖີກຕາຓ. ກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍຍຍຉໞາຄໂຓີນົັກຽກຌ ຖະ ທິີກາຌທິຽາະໟາງືກັຌຉ່ກາຌທິ ຽາະຽິໃຄຸຖະ ຑາກຽຎຌັ ຌໃີ ງິ ຺ຓກັຌນາົ ງ ຽຑາະເຆ້ າຈຉ຺ທດ່າຄ ຖະ ຕີຽບຽຌຑຼຄຽຖັກຌໟບງກໃຘາຓາຈກທຈຘບຍນາບ຺ຄຎະກບຍ ເຌາຈຉ຺ທດ່າຄແຈ້ ຎະດຈັ ຖະ ແຈຏ້ ຌ຺ ຈີ. ຌບກາກຌໄເີ ຌຂຌັໄ ຉບຌຂບຄກາຌທິຽາະກຍໃາ ຽຎັຌຉໟບຄເຆ້ຽືໃບຄຓື ນົື ບຸຎະກບຌຑິຽຘຈຉາໞ ຄໂ. 1.2 ກາຌທິຽາະຎະຖຓິ າຌ ( Quantative analysis ) ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 1
ຽຎັຌກາຌທິຽາະນາຎະຖິຓາຌຂບຄາຈ ນົື ຎະຖິຓາຌຂບຄບ຺ຄຎະກບຍີໃຓີດູ່ເຌາຈຎະກບຍຌັໄຌໂ ຽຆັໃຌ: ກາຌແຉຽຉຕຈຖະນທາໞ ບາຆິຈກັຍຍາຽຆິ ຽຑືໃບນາຎະຖິຓາຌຂບຄ ບາຆິຈ ນົື ຍາຽຆີ ນົື ກາຌທິຽາະນາາຈຎະຖິຓາຌ ຂບຄາຈໃີຽຎຌັ ບຄ຺ ຎະກບຍໃີຓດີ ູ່ເຌາຈບຄ຺ ະາຈຆະຌຈິ ເຈຆະຌິຈໜຶຄໃ ຽຎັຌຉໄ຺ຌ. ກາຌທຽິ າະຎະຖິຓາຌຍ່ຄບບກຽຎັຌ 2 ຍຍຈຄັໃ ຌີໄ: 1. ກາຌທິຽາະຏຌຽຈຓີ ( Classical analysis ) ຽຎັຌກາຌທິຽາະຎະຖຓິ າຌ ຈງເຆ້ບຎຸ ະກບຌຑືໄຌຊາຌີໃຓີດູ່ເຌນໟບຄ຺ຈຖບຄ຺ໃທແຎຽຆັໃຌ: ຍິທຽຕຈ, ຂທຈ ທັຈກຍຖິຓາຈ, ຍໄຄັ ປໞາງ, ຎີ ຎັຈ... ກາຌທິຽາະຍຍຏຌຽຈຓີ ບາຈຍຄ່ ແຈ້ 2 ຆະຌິຈື: - ກາຌທິຽາະຈງຌໄາໜັກ ( Gravimetric analysis ) ຽຆັໃຌ: ກາຌຆບກນາຎະຖິຓາຌຂບຄາຈຈໟທງກາຌຉ຺ກ ຑກຶ (Precitationmethod), ກາຌຖະຽນີງ ( Volatilization method ) - ກາຌທຽິ າະຈງຍຖິຓາຈ ( Volumetric analysis ) ຽຆັໃຌ: ກາຌຆບກນາຎະຖິຓາຌຂບຄາຈຈໟທງທິີກາຌ ແຉຽຉຕຈ ( Titration method ) ຽຎັຌຉຌໄ຺ . 2. ກາຌທິຽາະຈງເຆ້ບຸຎະກບຌ ( Instrumental analysis ) ຽຎັຌກາຌທຽິ າະນາຎະຖຓິ າຌຈງເຆ້ບຎຸ ະກບຌຑຽິ ຘຈ, ຓີຖາາຑຄ ຘາຓາຈຆບກນາຎະຖິຓາຌຂບຄຘິໃຄໃີ ຉໟບຄກາຌເຌກາຌທິຽາະແຈ້ ຽຊິຄທໞາະຓີດູ່ຑຼຄຽຖັກຌໟບງກໃຉາຓ ຆຶໃຄກາຌທິຽາະຏຌຽຈີຓຍໃຘາຓາຈກທຈນາແຈ້ ຽຆໃຌັ : ກາຌທິຽາະຈງເຆ້ແຒຒາ້ (Electroanalytical method) ຖະ ກາຌທິຽາະຈງເຆ້ຽັກຌິກກາຌງກ (Separation method) ຽຎຌັ ຉຌໄ຺ . 2. ຽຉັກຌິກເຌກາຌເຆູບ້ ຎຸ ະກບຌຍາຄຆະຌຈິ ເຌທຆິ າຽຓີທິຽາະະຉໟບຄເຆ້ບຎຸ ະກບຌຑືໄຌຊາຌນົາງຆະຌິຈຽຆຌໃັ : ຽືບໃ ຄຎຌໃິ , ນົບຈດບຈ, ຉະກຼຄກາຘ... ບຎຸ ະກບຌຑໄືຌຊາຌຽນໃ຺ົາຌໄີ ຏູ້ ຈ຺ ຖບຄຉໟບຄເຆ້ເນ້ຊກື ທິ,ີ ຉໟບຄຽຐິກຐ຺ຌ ຖະ ຎະຉິຍັຈຉາຓຽັກຌິກີໃຊືກຉໟບຄ຺ຌ ຽກີຈທາຓຆາຌາຌ ຖະ ເຆ້ດ່າຄບໞ ຄທ້ ຍໃຏິຈຑາຈກາຌ຺ຈຖບຄໃຶຄະແຈ້ປັຍຏ຺ຌຈີ ຖະ ຍໃຓບີ ຎຸ ະຉິຽນຈ. 2.1. ຉະກຼຄກາ ຘ ຉາຓຎ຺ກກະຉິ ຉະກຼຄກາຘີໃເຆ້ເຌນໟບຄ຺ຈຖບຄ຺ໃທແຎຓີ 2 ຍຍ ື: ຉະກຼຄຍຸຌຽຘຌ ຖະ ຉະກຼຄ ຽຕີ ຈິ . ຉະກຼຄຍຸຌຽຘຌຘາຓາຈຎັຍຍຖິຓາຈຂບຄບາກາຈແຈ້, ຘໞທຌຉະກຼຄຍຍຽີຕິຈຓີຎະຘິຈິຑາຍຈີກໞທາຉະ ກຼຄຍຸຌຽຘຌດູ່ຍໞບຌທໞາຘາຓາຈຎັຍແຈ້ັຄຍຖິຓາຈຂບຄບາກາຈ ຖະ ຽຆືໄບຽຑີຄ. ຉໃຘາງດາຄຘ຺ໄຌໜຶໃຄກັຍຘໞທຌ ໃດີ ືໃຌບບກຓາາກຉະກຼຄຘໞທຌບີກຘໄ຺ຌໜຶໃຄຂບຄຘາງດາຄຉໃກັຍຽຆຶໄບຽຑີຄເນ້ໜ້ຌ ຊໟາຘາງແຒນາກນຼຸຈເຌຂະຌະີໃ ເຆ້ຉະກຼຄແຒບາຈະຖກຸ ແໝແ້ ຈ້. 1. ຎຈິ ຆໞບຄບາກາຈໃຉີ ະກຼຄເນ້ໜ້ຌ. 2.ເຆ້ແຓ້ຂີຈແຒແຎຎະແທ້ີໃນ຺ທຉະກຼຄຖ້ທຽຎີຈກາຘຽຆືໄບຽຑີຄຽຂ຺ໄາຓາເຌຉະກຼຄເຌຂະຌະຈຼທກັຌກໃຽຎິີຈຆໞບຄ ບາກາຈໃີຉະກຼຄຖ້ທຎັຍເນແ້ ຈ້ຎທແຒໃຓີ ີຘີ ຽຆິໃຄຽຎັຌຎທແຒເໃີ ນ້ ທາຓປໟບຌຘຄູ ໃີຘຸຈ. 3. ກາຌຈຍັ ຉະກຼຄກາຘຎະຉິຍັຈແຈ້ ຈງກາຌນຼຸຈຎະຖິຓາຌຂບຄກາຘີໃຽຂ຺ໄາຓາເຌຉະກຼຄເນ້ຌໟບງຖ຺ຄຈງກາຌ ຎຍັ ນທ຺ ກບ ກກາຘ຺ຌກະໄຄັ ຎທແຒໃີນທ຺ ຉະກຼຄນຼຸຈຖຄ຺ ຖ້ທຎິຈກບກກາ ຘັຌີ. ຘີຂບຄຎທແຒ ຖະ ຖັກຘະຌະຂບຄຎທແຒຂຶໄຌກັຍບັຈຉາຘໞທຌຂບຄກາຘຽຆືໄບຽຑີຄ ຖະ ບາກາຈີໃຽຂ຺ໄາຓາເຌ ຉະກຼຄຈໃຄັ ຉໃແຎຌີໄ: 4.ຊາໟ ຎະຖຓິ າຌຂບຄກາຘຽຆືບໄ ຽຑຄີ ນາົ ງກທາໞ ຎະຖິຓາຌຂບຄກາ ຘີໃຽຂ຺ໄາຓາເຌຉະກຼຄັໄຄໂີໃຽຎີຈບາກາຈຏໞາຌຽຂ຺ໄາຓາ ຽຉັຓໃີຖທ້ ນືົ ກາຌຎ່ບງເນກ້ າຘາຽຆບືໄ ຽຑີຄຏໞາຌຽຂ຺ໄາແຎເຌຉະກຼຄນົາງຽກີຌແຎຌັໄຌຽບຄຎທແຒີໃແຈ້ະຍໃຘະໝໃາ ຘະຽໝີ ນືົ ຽກຈີ ຓີຆໞບຄນທໞາຄຖະນທໞາຄຎທແຒກັຍນ຺ທຉະກຼຄຽຆິໃຄຎທແຒະຽຎັຌຘີຓໞທຄ ຖະ ຍາຄັໄຄຎທແຒີໃ ຽກີຈຂຌໄຶ ະຽຉັໄຌບບກ ນືົ ຈັຍແຈ້. 5. ຊໟາຎະຖິຓາຌຂບຄກາຘຽຆືໄບຽຑີຄນົາງກທໞາຎະຖິຓາຌຂບຄບາກາຈ ີໃຽຂ຺ໄາຓາເຌຉະກຼຄຈງຍໃແຈ້ຽຎີຈຆໞບຄເນ້ ບາກາຈຽຂ຺ໄາຓາເຌຉະກຼຄ ນືົ ຽຎີຈຽຖກັ ຌໟບງະແຈ້ຎທແຒຘີຽນົືບຄຎທແຒຘີຽນົືບຄຌີໄຍໃຽໝາະຘ຺ຓີໃະເຆ້ເຌກາຌ ຈ຺ ຖບຄຽຑາະທາໞ ບຌຸ ນະຑູຓຂບຄຎທແຒຍໃຘູຄຑ, ະຓີຂໄໝີ ຂໄ າຄຉຈິ ດູ່ຉາຓບຎຸ ະກບຌກາຌຈ຺ ຖບຄ. ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 2
6. ຊາໟ ຎະຖິຓາຌຂບຄກາຘຽຆືໄບຽຑີຄຌໟບງກທໞາຎະຖິຓາຌຂບຄບາກາຈນົາງຽກີຌແຎແຒະຽກີຈເຌຉະ ກຼຄຽບິໄຌທໞາ: ຎທແຒດ້ບຌກຍັ ຽຆິໃຄຊໟາຽກີຈຈ຺ຌຽກີຌແຎະຽປັຈເນ້ ຉະກຼຄປໟບຌັຈຽຎັຌຘາຽນຈີໃຽປັຈເນ້ຖນະເຌຆໞບຄາຄ ຽຂໄາ຺ ຂບຄກາ ຘຽຆືໄບຽຑີຄເຌຉະກຼຄນບົ ຓນທົ ແຈ້, ຘາງດາຄບາຈະຽຎບືໃ ງ ຖະ ຖກຸ ຽຎຌັ ແຒແຈ້ ຌບກ 7. າກຌີໄງັຄຽກຈີ ກາ ຘກາກຍບຌຓຌບກ຺ ຆິຈ ( CO ) ຽຆິໃຄຽຎຌັ ກາຘຑຈິ ບກີ ຈໟທງ. 2.2 ນົບຈດບຈ ຈງທໃ຺ ແຎຖ້ທນົບຈດບຈະຎະກບຍຈໟທງ ນົບຈກ້ທຎາງຂໟາຄໜຶໃຄຓີ ຖັກຘະຌະນົຓ ຖະ ບີກ ຂາໟ ຄໜຶໃຄກທໟາຄ. ນົບຈດບຈເຆ້ຎະນງຈເຌກຖະຌີີໃຉໟບຄກາຌຉືໃຓາຈຖະຖາງ ຑຼຄຽຖັກຌໟບງ ນົື ກາຌຈູຈາຈ ຖະຖາງຑຼຄຽຖກັ ຌໟບງາກຑາຘະຌະ ຽຆິໃຄຓີຽັກຌກິ ເຌກາຌເຆ້ ຈຄັໃ ຌີໄ: 1. ກາຌຍັຌຸາຈຖະຖາງເຌນົບຈດບຈຎະຉິຍັຈແຈ້ຈງກາຌຍີຍຽຎ຺ໄາດາຄໞບງໂ ຽຑືໃບແຖ່ບາກາຈບບກຖ້ທຸ່ຓ ຎາງນົບຈຈ຺ ຖບຄຖ຺ຄແຎເຌາຈນົທຖທ້ ຎບ່ ງຽຎໄ຺າດາຄບບກໞບງໂ າຈນທົ ກໃ ະແນຂົ ຶຌໄ ຓາເຌນົບຈດບຈ. 2. ກາຌຊໞາງຽາຈຖະຖາງ ີໃດູ່ເຌນົບຈດບຈຖ຺ຄ ເຌຑາຆະຌະີໃຍັຌຸ າຈຖະຖາງບີກຆະຌິຈໜຶໃຄະຉໟບຄັຍ ນົບຈດບຈ ເນດ້ ູ່ຽຄິ າຈຖະຖາງໃຉີ ໟບຄກາຌຉຓໃື າຈເຌເຌນົບຈດບຈຖ຺ຄແຎ ຖະ ຽຓືໃບຍີຍຽຎ຺ໄາດາຄາຈຖະຖາງ ໃດີ ເູ່ ຌນບົ ຈດບຈກໃະແນົບບກ. # ຂໄທຌຖະທັຄເຌກາຌເຆ້ນົບຈດບຈຈັໃຄກໞາທຓຈີ ຄັໃ ຌີໄ: 1. ກາຌຈູຈາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງຽຂ຺ໄາເຌນົບຈດບຈະຉໟບຄຖະທັຄຍໃເນ້າຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງຌັໄຌ ຘູຄ ຂຶໄຌ຺ຌປບຈຽຎາ຺ໄ ດາຄຽຑາະທາໞ ະຽປຈັ ເນ້ ຽຍ຺ໄາດາຄຽຎບໄື ຌ ນືົ ຓີ າຈຉ຺ກໟາຄດູ່ເຌຽຍ຺ໄາດາຄຌັໄຌ ຖະ າຈຍາຄຆະຌິຈ ງັຄຘາຓາຈຽກຈີ ຎະຉິກິຖິງາກຍັ ຽຍາ຺ໄ ດາຄແຈ້. 2. ທຌຍັ ນບົ ຈດບຈເນ້ດູ່ເຌຖກັ ຘະຌະຉັໄຄຘະຽໝີ ຽຑໃືບຎບ້ ຄກັຌາຈນທົ ແນຽົ ຂໄາ຺ ຽຍໄາ຺ ດາຄ 3. ກາຌດບຈາຈີໃດູ່ເຌນົບຈດບຈຖ຺ຄເຌາຈບີກຆະຌິຈໜຶໃຄຌັໄຌ ທຌຖະທັຄດ່າເນ້ຎາງຂບຄນົບຈດບຈຸ່ຓຖ຺ຄ ເຌາຈຖະຖາງ ຽຑາະທາໞ ະຽປັຈເນຖ້ ບຈດບຈຽຎິຽຎືບໄ ຌງໟບຌຓີາຈຎະຎຌ຺ ກຌັ 4. ນບົ ຈດບຈໃີເຆ້ຎະາ ຘານົຍັ າຈຽຓີຉ່ຖະຆະຌຈິ ຍໃທຌເຆປໞທຓກັຌ ຽຑາະາຈຽຓີ ຍາຄຆະຌິຈບາຈະຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກັຌ ຖະ ຘາຓາຈຽປັຈເນ້ກາຌ຺ຈຖບຄຏິຈຑາຈແຈ້. ຉ່ຊໟາຉໟບຄກາຌເຆ້ຈູຈ າຈຆະຌຈິ ເໝ່ ທຌຖໟາຄເນ້ຘະບາຈກໞບຌ. 2.3 ບາໞ ຄຌາໄ ປບໟ ຌ ບໞາຄຌໄາປໟບຌເຆ້ຘານົັຍບຸ່ຌາຈຖະຖາງເຌນົບຈ຺ຈຖບຄເນ້ປໟບຌຽຑືໃບຉໟບຄກາຌຽປັຈເນ້າຈຖະຖາງຽກີຈ ຎະຉິກຖິ ງິ າແທຂຶໄຌ ຊາໟ ຍໃຓີບາໞ ຄຌໄາປໟບຌບາຈະເຆ້ຍິກຽກີຌກໃແຈ້ຈງເຘ່ຌໄາຎະຎາເນ້ຓີຍຍຖິຓາຈຎະຓາຌ 2/3 ຂບຄຍິກຽກີ ຖະ ຽຓໃືບຌໄາຒຈ຺ ກໃຎັຍແຒເນບ້ ໞບຌຖຄ຺ ຉ່ຍໃທຌຎຈິ ແຒຄໄັ ຌີໄກໃຽຑືໃບເນ້ຌໄາປໟບຌດູ່ຉະນົບຈຽທຖາ. 2.4 ຄ່ ກູ້ທ ຽຓືໃບຉໟບຄກາຌ຺ຌາຈຖະຖາງຽຑືໃບຸຈຎະຘ຺ຄເຈກໃຉາຓຉະນົບຈຽຊິຄກາຌຽຂ່ງນົືຍ຺ຈາຈີໃຽຎັຌາຈຂຄເຌ ນົບຈຈ຺ ຖບຄນເົື ຌຍິກຽກີະຉໟບຄເຆ້່ຄກ້ທຘະຽໝີ່ຄກ້ທຓີຖັກຘະຌະຽຎັຌ່ຄຉັຌຈງຎາງຈໟາຌໜຶໃຄບາຈ ະຽປຈັ ຽຎຌັ ຖກັ ຘະຌະກ຺ຓ ນືົ ້ຄຄຽຖກັ ຌບໟ ງຽຑບໃື ເນຽ້ ໝາະຘ຺ຓກຍັ ຖັກຘະຌະຂບຄກາຌເຆ້ຄາຌ. 2.5 ຽໃືບຄກູ້ທ ຽືບໃ ຄກ້ທໃເີ ຆ້ເຌກາຌ຺ຈຖບຄາຽຎັຌຉໟບຄຖໟາຄເນ້ຘະບາຈຘະຽໝີຽຑາະບາຈະຽປັຈເນ້ຏ຺ຌກາຌ຺ຈ ຖບຄຏິຈຑາຈ ນືົ າຈຽໃບື ຌແຎາກທາຓຽຎຌັ ຄິ ແຈ້. ຈງທໃ຺ ແຎກາຌຖາໟ ຄຽບືໃ ຄກ້ທເຌກາຌຈ຺ ຖບຄຓຈີ ໃັຄຌ:ໄີ 1. ຉບໟ ຄາ ທາຓຘະບາຈ ຽືໃບຄກ້ທຌັໄຌັຌີນົັຄາກເຆ້ຄາຌຖ້ທຽຑືໃບເນ້ຽືໃບຄກ້ທນ້ຄກໞບຌີໃະຌາແຎເຆ້ ຄາຌເຌໄຄັ ຉໃແຎ 2. ກາຌາທາຓຘະບາຈຽືໃບຄກ້ທ ຉໟບຄຎະຉິຍັຈຈໟທງທາຓຖະຓັຈຖະທັຄ ຈງຘະຽຑາະຽືໃບຄກ້ທີໃຓີ ຖກັ ຘະຌະຽຎັຌກາໟ ຌງາທຽຆໃຌັ : ຂທຈທັຈຍຖ ິຓາຈ, ຎີຎັຈ, ຍທິ ຽຖຈ, ນົບຈຈ຺ ຖບຄ... 3. ຉາຓຎກ຺ ກະຉິກາຌຖໟາຄຽໃືບຄກທ້ ຓກັ ະເຆ້ຘະຍູ, ຒັຍ...ຈັໃຄຌັໄຌຶໃຄຉໟບຄຖໟາຄຘະຍູ,ຒັຍ ນົື າຈີໃຌາຓາຖໟາຄ ບບກເນ້ໝຈ຺ ຽຑາະຊາໟ າຈຑທກຌີໄຉກ຺ າໟ ຄດູ່ບາຈະແຎຖຍ຺ ກທຌບາຈະຽປັຈເນ້ກາຌ຺ຈຖບຄຏຈິ ຑາຈແຈ້. ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 3
4.ເຌກາຌຖໟາຄຽບືໃ ຄກທ້ ເຌນບໟ ຄຈັ ຖບຄທໃ຺ ໂແຎ ຎ຺ກກະຉິະຖໟາຄຈໟທງຎຄຈງເຆ້ຘະຍູ ນົື ຐ຺ຄຆັກຒບກຖ້ທ ຉ່ຖະກຖະຌີ ຉໃາກຌໄຌັ ກໃຖາໟ ຄຈໟທງຌໄາເນ້ຘະບາຈ ຖະ ຂັໄຌຘຸຈໟາງະຉໟບຄຖໟາຄຈໟທງຌໄາກັໃຌ 1-2 ັໄຄ ຊໟາຽືໃບຄ ກທ້ ຘະບາຈະຘັຄຽກຈຽນຌັ ຌໄາ ໃີຑຌໄື ຏິທຂບຄຽືໃບຄກ້ທຎຼກຘະໝໃາຘະຽໝີຽຎັຌຍຍຈຼທກັຌ ຉ່ຊໟາຽືໃບຄກ້ທ ງຄັ ຍໃຘະບາຈະຘັຄຽກຈຽນຌັ ຽຎັຌດບຈຌໄາ ຉິຈດູ່ຉາຓຽໃບື ຄກທ້ ຌຌັໄ . 5. ກາຌເຆ້ຎຄ ນົື ຒບງຖໟາຄຽືໃບຄກ້ທຉໟບຄຖະຓັຈຖະທັຄເນ້ນົາງໂຽຑາະຈໟາຓຎຄບາຈະຽປັຈເນ້ຽືໃບຄກ້ທ ຉກແຈ້. ຎຄຖາໟ ຄຽບືໃ ຄກທ້ ຌຌໄັ ຓີນົາງຆະຌິຈຓນີ ົາງຂະໜາຈທຌຽຖືບກເຆ້ເນ້ຽໝາະກັຍຖັກຘະຌະຂບຄຽືໃບຄ ກ້ທ. 3. ຽຉັກຌິກກາຌຈ຺ ຖບຄ ກາຌທຽິ າະຽໃຄິ ຸຖະຑາກຽຎຌັ ກາຌທິຽາະນາບ຺ຄຎະກບຍຂບຄາຈີໃເຆ້າຈຉ຺ທດ່າຄເຌຎະຖິຓາຌຌໟບງື: ຎະຓາຌ 10 -100 ຓຌິ ຖີກຕາຓຽໃ຺າຌຌັໄ ຽຑໃືບເນ້ກາຌທິຽາະແຈ້ປັຍຏ຺ຌຈີຖະ ຍໃຏິຈຑາຈຏູ້ທິຽາະຶໃຄທຌປູ້ຽັກ ຌກິ ກາຌຈ຺ ຖບຄໃີຘາຌັ ຍາຄຎະກາຌຈຄໃັ ຉໃແຎຌໄີ: 3.1 ກາຌຉ຺ກຑກຶ ກາຌຉ຺ກຑຶກຽຎັຌທິີກາຌເຆ້ງກາຈ ນົື ບີບ຺ຄີໃຘ຺ຌເຈງເນ້າຈີໃຉໟບຄກາຌງກຽກີຈຎະຉິກິຖິງາ ກັຍຕີຽບຽຌີໃະຽປັຈເນ້ າຈຌັໄຌຉ຺ກຑຶກແຈ້ຂໄທຌຖະທັຄກໃື ະຉໟບຄເນ້າຈຌັໄຌຉ຺ກຑຶກແຈ້ດ່າຄຘ຺ຓຍູຌ ຽຑາະທໞາບາຈະແຎຖຍ຺ ກທຌຎະຉິກຖິ ິງາເຌຉບຌນຄັົ ນືົ ບາຈະແຎຉກ຺ ຑຶກເຌຂໄັຌຉບຌບືຌໃ ໂແຈ້. ກໞບຌກາຌຉກ຺ ຑຶກບາຈະຎຍັ ຘະຑາຍບາຆິຈ - ຍາຽຆີຂບຄາຈຖະຖາງເນ້ຽໝາະຘ຺ຓກັຍຑຶກີໃຽກີຈຂຶໄຌຽຑືໃບ ເນແ້ ບບບຌີໃຘ຺ຌເຉ຺ກຑຶກແຈ້ນົາງີໃຘຸຈ ນົື ຉ຺ກຑຶກແຈ້ດ່າຄຘ຺ຓຍູຌຽຆັໃຌ ຊໟາປູ້ທໞາຑຶກຖະຖາງເຌບາຆິຈຉໟບຄຎັຍ າຈຖະຖາງກບໞ ຌກາຌຉກ຺ ຑຶກເນຽ້ ຎຌັ ຍາຽຆິ ນືົ ຊໟາຑຶກຖະຖາງເຌຍາຽຆິຉໟບຄຎັຍາຈຖະຖາງເນ້ຽຎັຌບາຆິຈກໞບຌ ກາຌຉ຺ກຑຶກຽຎຌັ ຉໄຌ຺ . ຕີຽບຽຌໃີຽປຈັ ເນ້ແບບບຌີໃຘ຺ຌເຉ຺ກຑຶກຓີທາຓຘາັຌຍໃໜໟບງກທໞາກາຌຎັຍຘະຑາທະບາຆິຈ - ຍາຽຆິ ຂບຄາຈຖະຖາງ ຽຑາະຕີຽບຽຌີໃຽປັຈເນ້ແຈ້ຑຶກີໃຓີໞາ຺ຄີໃຂບຄກາຌຖະຖາງ ( KSP ) ຘູຄະຓີບີບ຺ຄີໃຘ຺ຌເ ຽນົືບດູ່ເຌາຈຖະຖາງນົາງ ຈັໃຄຌັໄຌ: ຶໃຄທຌຽຖືບກເຆ້ຕີຽບຽຌີໃຉ຺ກຑຶກແຈ້ຈີ ຖະ ຑຶກຓີໞາ຺ຄີໃຂບຄກາຌ ຖະຖາງຉໃາບຌັ ະຽປັຈເນຑ້ ກຶ ຉກ຺ ແຈ້ດ່າຄຘ຺ຓຍຌູ . ກາຌຉ຺ກຑຶກຈໟທງກາຘຽຆັໃຌ: ຆຸຌຒ຺ທປີຈຕຆຌຽປັຈແຈ້ຈງຏໞາຌກາຘຌີໄຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງ ຽຆິໃຄະຉໟບຄ ຏໞາຌກາຘຖຄ຺ ແຎເຌາຈຖະຖາງເນນ້ າົ ງຽກຌີ ຑໃີ ະຽປັຈເນຑ້ ຶກຉກ຺ ດ່າຄຘຓ຺ ຍູຌຘະຽໝີກໃຽື ຓືບໃ ຏໞາຌກາຘຌີໄຖ຺ຄແຎະ ຍໃຓຑີ ຶກຉ຺ກຽຑີໄຓຂໄຌຶ ບກີ . ກາຌຉກ຺ ຑກຶ ຈໟທງຕີຽບຽຌໃີຽຎັຌາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງຌັໄຌທຌຉືໃຓຕີຽບຽຌຖ຺ຄແຎຽືໃບຖະດບຈ຺ຌ ຈທໟ ງຄ່ ກທ້ ດບຈຕີຽບຽຌຉໃແຎຽຖືໄບງໂ຺ຌຑຶກຍໃຉ຺ກຽຑໄຓີ ຂຌຶໄ ບີກ. ກາຌກທຈຘບຍທໞາຑກຶ ຉ຺ກດ່າຄຘ຺ຓຍູຌ ນົື ຍໃ ຽປັຈແຈ້ຈງຌານົບຈ຺ຈຖບຄແຎຽຂ຺ໄາຽືໃບຄຎິໃຌຖ້ທດບຈຕີຽບ ຽຌໃີຽປຈັ ເນຉ້ ກ຺ ຑກຶ ຖ຺ຄແຎຊາໟ ຍໃຓຑີ ກຶ ຽກີຈຂໄຶຌບີກຘະຈຄທໞາຑຶກຉ຺ກດ່າຄຘ຺ຓຍູຌຖ້ທ ຉ່ຊໟາາຈຖະຖາງຂຸ່ຌະ ຉໟບຄຉໃືຓຕີຽບຽຌຖ຺ຄແຎບກີ ຌ຺ ຑຶກຉກ຺ ດາ່ ຄຘ຺ຓຍູຌ. 3.2 ກາຌງກຑກຶ ບບກາກາຈຖະຖາງ ກາຌງກຑກຶ ບບກາກາຈຖະຖາງບາຈະຽປັຈແຈ້ນົາງທິີຆຄໃຶ ຏູ້ ຈ຺ ຖບຄະຽຖືບກເຆ້ແຈ້ຉາຓທາຓຽໝາະ ຘ຺ຓຽຆັໃຌ: ກາຌເຆ້ຽືໃບຄຎິໃຌ, ກາຌຉບຄຈງເຆ້ຘູຌງາກາຈ ຖະ ກາຌຉັໄຄຎະແທ້ເນ້ຉ຺ກຑຶກຉາຓາຓະຆາຈ. ຉ່ ທິີີໃຘະຈທກ ຖະ ທໞບຄແທເຌກາຌງກຑຶກບບກາກາຈຖະຖາງ ຓັກຌິງ຺ຓເຆ້ຽືໃບຄຎິໃຌ ຽຑາະທໞາຘາຓາຈ ງກຑກຶ ແຈ້ຑາງເຌຽທຖາ 1 ນົື 2 ຌາີຽ຺ໃາຌັໄຌ ຽຊິຄດ່າຄເຈກໃຉາຓກາຌເຆ້ຽືໃບຄຎິໃຌເນ້ຏ຺ຌເຌກາຌງກຍໃແຈ້ຈີ ຽາໃ຺ ໃີ ທຌກໃບາຈະເຆ້ທິີບືໃຌກໃແຈ້ຉາຓຉ່ຏ຺ູ້ຈຖບຄະຽນັຌທໞາຽໝາະຘ຺ຓ. ນາກຽຎັຌກາຌຍກຑຶກບບກາກ າຈຖະຖາງ ຈໟທງທິີກາຌຉບຄະຉໟບຄຽຖືບກຽ້ງຉບຄເນ້ຽໝາະຘ຺ຓກັຍຎະຖິຓາຌຂບຄາຈຖະຖາງ ຽຑືໃບຎ້ບຄ ກຌັ ກາຌຘຌູ ຽຘງຂບຄຑຶກໃີຽກຈີ າກກາຌແນົບບກຌບກຽ້ງຉບຄ ຖະ ກາຌຈູຈຆັຍຂບຄຽ້ງຉບຄ ຑຶກຍາຄຆະຌິຈ ຽຎັຌຑຶກໃໜີ ັກຄຶໃ ຍໃາ ຽຎັຌຉໟບຄງກຈງເຆ້ຽໃບື ຄຎຌໃິ ນືົ ກາຌຉບຄກໃແຈ້ ຑຼຄຉ່ຉັໄຄນົບຈ຺ຈຖບຄຎະແທ້ຑຶກຽນົ຺ໃາ ຌຌໄັ ກໃະຉ຺ກຖ຺ຄຘູ່ກ຺ໄຌນົບຈ ຽຓບໃື ຖິຌາຈຖະຖາງເຘບບກກໃະຘາຓາຈງກຑກຶ ແຈ້ຉາຓຓທາຓຉບໟ ຄກາຌ. ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 4
3.3 ກາຌຖາໟ ຄຑກຶ ຽຎຌັ ກາຌຽປັຈເນ້ຘິໃຄຽືບຎ຺ຌງກບບກາກຑຶກຽຑືໃບເນ້ແຈ້ຑຶກີໃຘະບາຈຈງເຆ້ຌໄາ ນົື າຈຖະຖາງີໃະ ຖາໟ ຄຑຶກຎະຖຓິ າຌໜບໟ ງ ຉ່ຖໟາຄນາົ ງໂຄໄັ . ເຌກາຌຖໟາຄຑຶກີໃແຈ້າກຽືໃບຄຎິໃຌ ນົື ກາຌຉັໄຄຎະແທ້ເນ້ຉ຺ກຑຶກ ຉາຓາຓະຆາຈຽປັຈແຈ້ຈງຖິຌາຈ ຖະຖາງເຘບບກໞບງໂ ເນ້ໝ຺ຈຈງເນ້າຈນົທດບຈຘຸຈໟາງຎະກັຍຈໟາຌຂໟາຄຂບຄຑາຘະຌະີໃປບຄປັຍຖ້ທ ຉືໃຓຌໄາ ກັໃຌ ນືົ າຈຖະຖາງໃີເຆຖ້ ໟາຄຑຶກ 2 - 3 cm3 ຺ຌຈໟທງ່ຄກ້ທ ນົື ຆັໃຌໞບງໂ ຽຑືໃບເນ້ຑຶກີໃຉ຺ກດູ່ກ຺ໄຌ ນບົ ຈຈ຺ ຖບຄກະາງບບກ ຖ້ທຌາ ຽຂໄາ຺ ຽບືໃ ຄຎິໃຌບກີ ັໄຄໜຶໃຄ ຖ້ທຽປັຈກາຌງກາຈຖະຖາງເຘບບກືຂັໄຌຉບຌ າ ບິຈ ຏູ້ ຈ຺ ຖບຄບາຈະຽປັຈຆໄາຽຑືໃບເນ້ຌ່ເທໞາຑຶກີໃແຈ້ຘະບາຈ້ ນົື ຍໃ ເຌກາຌງກາຈຖະຖາງເຘີໃດູ່ ຽິຄາຈຖະຖາງບບກຌໄຌັ ຌບກາກະເຆ້ທິີບໞ ງໂຖຌິ າຈຖະຖາງເຘບບກ ນົື ບາຈະຎະຉິຍັຈຈງເຆ້ນົບຈ ຈູຈາຈຖະຖາງເຘບບກກໃແຈ້ ຘານົັຍາຈຖະຖາງເຘ ນົື ຌໄາີໃຖໟາຄຑຶກບາຈະຊບກຊິໄຓ ນົື ແຎຖທຓກັຍາຈ ຖະຖາງໃີ ງກແທ້ເຌຉບຌາ ບຈິ ກໃແຈ້ ຖ້ທຄຉ່ກຖະຌີ. ຘທໞ ຌກາຌຖໟາຄຑຶກໃີ ໃີຉບໟ ຄແຈເ້ ຆ້ຍຄັໄ ຆຈີ ຌາໄ ຆີຈແຎເຘ່ຑຶກໃີດູ່ຽຄິ ຽງ້ ຉບຄຉ່ຉໟບຄປັກຘາຖະຈັຍຌໄາເນ້ຉໃາ ກທາໞ ຖະຈັຍຂບຍຂບຄຽງ້ ຉບຄຽຑໃບື ຎບ້ ຄກັຌຍໃເກ້ຑຶກຽຍ຺າບບກາກຽ້ງຉບຄ ຖະ ບາຈຽປັຈຆໄານົາງໂັໄຄ ຺ຌຌ່ ເທາໞ ຑຶກໃີແຈ້ຘະບາຈ. 3.4 ກາຌຍ່ຄຑກຶ ກຖະຌີີໃຽຎັຌາຈຖະຖາງີໃຓີຑຶກຂທຌຖບງດູ່ຉໟບຄ຺ຌ ນົື ຘັໃຌເນ້ຑຶກກະາງ຺ໃທາຈຖະຖາງກໞບຌ ຖ້ທຖິຌບບກຓາຽຎັຌຘໞທຌໂຉາຓຉໟບຄກາຌ ຉ່ຊໟາຽຎັຌຑຶກຖໟທຌໂຍໃຓີາຈຖະຖາງເນ້ຉືໃຓຌໄາຖ຺ຄແຎເຌຑຶກຖ້ທ ຘໃັຌ ຖະ ຍຄ່ ບບກຽຎັຌຘທໞ ຌໂຉາຓຉໟບຄກາຌຽຆັໃຌຈຼທກັຌ. 3.5 ກາຌຖະຖາງຑກຶ ຽຓືໃບຉໟບຄກາຌຽປັຈເນ້ຑຶກຽຎັຌາຈຖະຖາງ ະຉໟບຄປູ້ກໞບຌທໞາາຈຑາຖະຖາງເຈ ຽໝາະຘ຺ຓເຌກາຌ ຖະຖາງຑຶກຌັໄຌແຈ້ ຶໃຄຉືໃຓາຈຑາຖະຖາງຌັໄຌຖ຺ຄແຎ ຖ້ທ຺ຌຈໟທງ່ຄກ້ທ ນົື ຘັໃຌປຄໂ ກາຌຖະຖາງຂບຄຑຶ ກຍາຄຆະຌິຈບາຈະຉໟບຄເຆ້ທາຓປໟບຌຆໞທງເຌກາຌຖະຖາງຈໟທງຊາໟ ຑຶກຖະຖາງໝ຺ຈະແຈ້າຈຖະຖາງເຘ ຽຆິໃຄ ບາຈະຍໃຓີຘີ ນືົ ຍໃຓຘີ ີກໃແຈ້ຖ້ທຉ່ຆະຌິຈຂບຄາຈຌໄັຌ. 3.6 ກາຌຊບກາຈຖະຖາງ ເຌຂະຍທຌກາຌຈ຺ ຖບຄຉໞາຄໂ ຏູ້ ຈ຺ ຖບຄະຉໟບຄຊບກາຈນທົ ນືົ າຈຖະຖາງໃີກຼຓແທ້ແຎເຆ້ຘະຽໝີ ຶໃຄາຽຎຌັ ຉບໟ ຄປູ້ຽກັ ຌກິ ກຼໞ ທກຍັ ກາຌຊບກາຈຖະຖາງຉາຓຘຓ຺ ທຌ. 1. ກາຌຊບກາຈຖະຖາງບບກາກຂທຈ: ກາຌຊບກາຈນົທ ນືົ າຈຖະຖາງບບກາກຂທຈຖ຺ຄເຘ່ຑາຘະຌະ ໃເີ ຆ້ຈ຺ ຖບຄຓີທິຈີ ຄໃັ ຌໄີ: ກ. ກາຌຍັ ຂທຈາຈຖະຖາງ: ທຌັຍຈໟາຌໃີຓີຎາ້ ງຍບກທາຓຽຂໄັຓຂຸຌ້ ນືົ ຍບກຆືໃາຈເຌຂທຈ ຖ້ທຊບກ າຈບບກາກຂທຈາຄຈາໟ ຌກ຺ຄກັຌຂໟາຓກຍັ ຎາ້ ງັໄຄຌີໄຽຑບືໃ ຎ້ບຄກັຌຍໃເນ້ າຈຖະຖາງແນຖົ ຺ຄຊກື ຎາ້ ງ. ຂ. ກາຌທາຄຈບຌບັຈຂທຈ: ຊໟາຈບຌບັຈຍໃຓີຂັໄທຌເນ້ທາຄຈບຌຌັໄຌນຄາງຂຶໄຌຉ່ຊໟາຈບຌບັຈຓີຖັກຘະຌະບືໃຌໂ ຽຆັໃຌ: ຓີຘ຺ໄຌນົຓ ນົື ຓີຘ຺ໄຌນົຓ ນົື ຓີຖັກຘະຌະກ຺ຓຉໟບຄຊືແທ້ເນ້ໜ້ຌ ຖັກຘະຌະກາຌັຍຈບຌບັຈີໃຓີ ຖັກຘະຌະຈໃັຄກາໞ ທຓີ 2 ຍຍ:ື ຊາໟ ຈບຌບັຈຓີຎາງນຓົ ນືົ ຓີຘໞທຌງໃີ າທບບກຓາເນ້ັຍຘໞທຌຈັໃຄກໞາທດູ່ຖະນທໞາ ຄຌທໄິ ຆີໄກັຍຌິໄທກາຄຈງເຆ້ຌິໄທັຄຘບຄໜີຍແທ້ເນ້ໜ້ຌ. ຉ່ຊໟາຈບຌບັຈຓີຖັກຘະຌະຎາງກ຺ຓ ເນ້ເຆ້ຌິໄທຓືັຍ ຖະ ຽກັຍແທ້ເຌຓກື ໃແຈ້. . ຽຓບືໃ ຊບກາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງແຈ້ຉາຓທາຓຉໟບຄກາຌຖ້ທກໞບຌີໃະຌາຂທຈາຈບບກ ທຌະ ເນຎ້ າກຂທຈຍໞບຌຌີໃ າຈຖະຖາງແນບົ ບກຓາຌໄຌັ ຉະກັຍຑາຆະຌະີໃປບຄປັຍາຈຖະຖາງກໞບຌ ຽຑືໃບຎ້ບຄກັຌ ຍໃເນ້າຈຖະຖາງແນຖົ ຺ຄຓາຂໟາຄຂທຈຽຑາະະຽປັຈເນຽ້ ຎິຽຎໄືບຌແຈ້ ຉໃາກຌໄັຌເນບ້ ັຈຂທຈຌັ ີ. 2. ກາຌຊບກາຈຖະຖາງບບກາກບກຍິກຽກີ: ກາຌຊບກາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງີໃດູ່ເຌບກຍິກຽກີ ນົື ຑາຘະຌະບືໃຌໂ ຖ຺ຄເຌຑາຘະຌະບີກຆະຌິຈໜໃຶຄຌໄຌັ ຓີທິ ີຈັຄໃ ຌີໄ: ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 5
ກ. ຍັ ຄ່ ກ້ທ ເນຘ້ າ ຑັຈກຍັ ຎາກຂບຄບກຍກິ ຽກີ ຍຖ ິຽທຌໃີະເນ້ າຈຖະຖາງແນບົ ບກຓາ. ຂ. ຄຼໞ ຄບກຍກິ ຽກີ ຽຑໃບື ເນ້ າຈຖະຖາງແນົບບກຓາຉາຓ່ຄກທ້ ຖຄ຺ ຘູ່ ຑາຘະຌະໃປີ ບຄປຍັ . . ຽຓືໃບແຈ້ຎະຖິຓາຌຂບຄາຈຖະຖາງຉາຓຉໟບຄກາຌຖ້ທເນ້ັຍບກຍິກຽກີເຌຖທຄີໃຉັໄຄຘາກກັຍຑືໄຌ ຖະ ເນ້າຈນທົ າກຎາກຍກິ ຽກີ ແນຖົ ຺ຄແຎຉາຓ່ຄກທ້ ຌ຺ ໝຈ຺ 3.7 ກາຌຎະຘ຺ຓາຈຖະຖາງ ກາຌຎະຘຓ຺ າຈຖະຖາງບາຈຎະຉິຍຈັ ແຈ້ນົາງທິ ີຈໃຄັ ຌີໄ: 1. ຊບກາຈຖະຖາງາກນົບຈໜຶໃຄຖ຺ຄເຌບີກນົບຈໜຶໃຄ ຽຆິໃຄຓີາຈີໃຉໟບຄກາຌຎະຘ຺ຓກັຌຍັຌຸດູ່ຖ້ທຊບກກັຍ ແຎກຍັ ຓາຎະຓາຌ 2-3 ຄັໄ . 2. ຊບກາຈຖະຖາງຓາຖທຓກັຌ ເຌນົບຈ຺ຈຖບຄຖ້ທເຆ້ຓືຽາະີໃກ຺ໄຌນົບຈໞບງໂ(ທິີຌິໄຽໝາະເຌກາຌ ຎະຘ຺ຓາຈຖະຖາງໃີຓີ າຌທຌໜໟບງ). 3. ຊບກາຈຖະຖາງ ໃຓີ ີຎະຖິຓາຌນົາງຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງີຓໃ ີຎະຖິຓາຌໜໟບງ ຖທ້ ເຆ້່ຄກທ້ ຺ຌເນ້ທໃ຺ . 4. ດບຈາຈຖະຖາງໃີຓີຎະຖິຓາຌໜບໟ ງຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງໃີຓີຎະຖິຓາຌນົາງຖທ້ ເຆ້່ຄກ້ທ຺ຌເນ້ ທໃ຺ . 3.8 ກາຌຉ຺ໄຓາຈຖະຖາງເຌນົບຈຈ຺ ຖບຄ ກາຌຉໄຓ຺ າຈຖະຖາງ ຽຎັຌກາຌຽຖັໃຄຎະຉິກິຖິງາເນ້ຽກີຈແທຂຶໄຌເຌກາຌທິຽາະຌິງ຺ຓຉ຺ໄຓາຈຖະຖາງເຌ ບາໞ ຄຌໄາ ປບໟ ຌຈງເນ້ າຈຖະຖາງເຌນົບຈຈ຺ ຖບຄຉໃາ ກທາໞ ຖະຈັຍຌໄາເຌບາໞ ຄຌາໄ ປໟບຌຽຖັກຌໟບງ ຖະ ທຌເຆ້່ຄ ກ້ທ຺ຌາຈຖະຖາງ ຽຎັຌັໄຄາທ ຽຑືໃບເນ້ຎະຉິກິຖິງາຽກີຈຂຶໄຌດ່າຄ຺ໃທຽຊິຄ ກາຌຉ຺ໄຓາຈຖະຖາງເຌນົບຈ຺ຈ ຖບຄຓີຂໄທຌຖະທັຄດູ່ນົາງຈງຘະຽຑາະຓຌ່ ກາຌຉ຺ໄຓາກຎທແຒຈງກ຺ຄບາຈຽກີຈບັຌຉະຖາງແຈ້ຄໞາງຽຆິໃຄຏ຺ູ້ຈ ຖບຄທຌຎະຉິຍັຈຈໃັຄຌີໄ: 1. ຎະຖຓິ າຌຂບຄາຈນົທຍໃທຌຽກຌີ ຽຄິໃ ໜຄໃຶ ຂບຄນົບຈ຺ຈຖບຄ. 2. ຍັ ນົບຈ຺ຈຖບຄຈໟທງບຸຎະກບຌັຍນົບຈ຺ຈຖບຄ ດ່າັຍນົບຈ຺ຈຖບຄຈໟທງຓືຈງກ຺ຄ (ຊໟາຍໃຓີບຸຎະກບຌ ຍັ ນົບຈຈ຺ ຖບຄເນເ້ ຆ້ຽ້ງ ນືົ ຏາໟ ໃີກັຌທຓປໟບຌແຈ້ຖ້ທເຆ້ຓືັຍກໃແຈ້)ຽຑາະທາຓປໟບຌາກຎທແຒ ຖະ ບາງຂບຄາຈນທົ ບາຈະຽປຈັ ເນຓ້ ື ຌ຺ ທາຓປໟບຌຍໃແຈ້. 3. ຌານົບຈ຺ຈຖບຄແຎເນ້ທາຓປໟບຌາກຎທແຒຈງເຆ້ແຒບໞບຌໂ ຖະ ຄໞຼຄນົບຈ຺ຈຖບຄຽຖັກຌໟບງ ຑະງາງາຓເນຘ້ ທໞ ຌີໃຽຎັຌາຈນົທເຌນົບຈ຺ຈຖບຄຽືໃບຖະຌໟບງຑໟບຓັຄກ່ທຄນົບຈ຺ຈຖບຄແຎຓາຽຑືໃບເນ້ າຈນົທເຌນົບຈ຺ຈຖບຄຽືໃບຌແນທ ຖະ ແຈ້ປັຍທາຓປໟບຌຽ຺ໃາຼຓກັຌຸກຘໞທຌ ຖະ ງັຄຎ້ບຄກັຌຍໃເນ້ າຈນົທຑຄຸ່ ບບກຓາບກີ ຈໟທງ. 4.ເຌຑາຘະຌະເນ້ທາຓປໟບຌກ່ນົບຈ຺ຈຖບຄະຉໟບຄຎິໃຌຎາກນົບຈ຺ຈຖບຄບບກາກຉ຺ທຽບຄ ຖະ ຎິໃຌແຎ າຄໃຍີ ໃຓີ຺ຌ ຖະ ຘິຄໃ ຂບຄຉໞາຄໂ ຽຑືບໃ ຎບ້ ຄກຌັ ຍໃເນ້ າຈນົທຑຸ່ຄບບກຓາຽກຈີ ບັຌຉະຖາງ. 5. ດ່າກຓໄ຺ ຽຍິໃຄນບົ ຈຈ຺ ຖບຄກໃີ າຖັຄເນ້ທາຓປບໟ ຌຽຈຈັ ຂາຈ. 3.9 ກາຌຖະຽນີງາຈນທົ ນືົ າຈຖະຖາງ ກາຌຖະຽນີງາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງກໃ ຽຑືໃບເນ້າຈຑາຖະຖາງຖະຽນີງ ບບກແຎ ຖະ າຈຊືກ ຖະຖາງກໃະຉ຺ກຑກຶ ເຌຂະຍທຌກາຌຈ຺ ຖບຄບາຈເຆ້ກາຌຖະຽນີງຽຑືໃບຖຸຈຎະຖິຓາຌຂບຄາຈນົທເນ້ໜໟບງຖ຺ຄ ຈງກາຌແຖ່າຈຖະຖາງໃີຖະຽນີງຄາໞ ງບບກແຎາກາຈຖະຖາງກາຌຖະຽນີງາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງຓີຽັກ ຌກິ ໃີທຌປູ້ຈັໃຄຌໄີ: 1. ກາຌຖະຽນີງຈທໟ ງກ້ທໜໟາຓຄ: ຎະຉິຍັຈແຈ້ຈງຊບກາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງຖ຺ຄເຌກ້ທໜໟາຓຄຖ້ທ ຌາ ແຎທາຄແທ້ຽຄິ ຍິກຽກີີໃຍັຌຸຌໄາດູ່ ຉ຺ໄຓຌໄາເນ້ຒ຺ຈ ທາຓປໟບຌາກບາງຌໄາະຊໞາງຽແຎງັຄາຈຖະຖາງ ຽປັຈ ເນ້ າຈຑາຖະຖາງຖະຽນີງບບກແຎາກາຈຖະຖາງ. 2. ກາຌຖະຽນີງຈທໟ ງຆາຓຖະຽນງີ : ຽຎຌັ ກາຌເຆ້ຆາຓຖະຽນີງຌກ້ທໜໟາຓຄຽຆິໃຄຓີຽັກຌິກທິ ີກາຌຍຍຈຼທ ກັຌຆາຓຖະຽນີງຓີຓີນົາງຂະໜາຈ ຖະ ຏະຖິຈາກທັຈຘະຈຸຉກຉາໞ ຄກັຌ ຽຆຄິໃ ຏູ້ ຈ຺ ຖບຄະຉບໟ ຄຽຖບື ກເຆ້ເນ້ ຽໝາະຘ຺ຓກັຍຎະຖິຓາຌຂບຄາຈຖະຖາງ. ກາຌຖະຽນີງຂບຄາຈນົທຈໟທງຆາຓຖະຽນີງຌໄີ ຌບກາກະຖະຽນີງຽຄິ ບໞາຄຌາໄ ປໟບຌຖ້ທບາຈະ ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 6
ເນ້ທາຓປໟບຌຈງກ຺ຄ ີໃຆາຓຖະຽນີງກໃແຈ້ ຈງຌາຆາຓຖະຽນີງຉັໄຄຽິຄຉະກຄຖທຈ ຖະເຆ້ທາຓ ປບໟ ຌາກຉະກຼຄຍຌຸ ຽຘຌ. ຊໟາາຈນົທີໃຌາຓາຖະຽນີງຓີາຈີໃແທແຒຽຆັໃຌ: າຕຍບຌແຈບບກແຆຈ, ບີຽີ, ບະຆີຉຌ ຖະ ບຌໃື ໂ. ະຖະຽນີງຈງເຆ້ທາຓປບໟ ຌາກຎທແຒຈງກ຺ຄຍໃແຈຽ້ ຑາະະຽປຈັ ເນ້ຽກີຈແຒແໝ້ແຈ້ ຽຑືໃບນົີກຖໟຼຄຍັຌ ນາຌີໄຈງຌາຆາຓຖະຽນີງຉັໄຄຽິຄຉະກຄຖທຈຽຑືໃບນົີກຖໟຼຄຍັຌນາຌີໄກາຌຖະຽນີງຂບຄາຈນົທີໃຓີຖັກຘະຌະ ຈຄັໃ ກາໞ ທທຌຖະຽນີງຈໟທງຽຉ຺າແຒຒາ້ ນືົ ຽຎັຌາຈນົທີໃຖະຽນີງແຈ້ເຌບຸຌນະຑູຓາຓະຈາຽຆັໃຌ: ຈີຆຸຌຒ຺ທກາກ ຍບຌກໃຌາແຎຉັໄຄແຎຉຄໄັ ແທ້ເຌ ຉູ້ຈຈູ ັທຌຈງຍໃຉບໟ ຄເຆ້ທາຓປໟບຌ. ຂໄທຌຖະທັຄີໃຘາັຌຘານົັຍກາຌຖະຽນີງຂບຄາຈນົທ ນົື າຈຖະຖາງກໃື ະຌະີໃຽປັຈກາຌຖະຽນີ ງດາ່ ຽປັຈເນ້ າຈຖະຖາງຒ຺ຈ ນືົ ນ້ຄັຈ ຖະ ຊໟາາຈຖະຖາງຓີກິໃຌີໃຽຎັຌບັຌຉະຖາງຉໟບຄຎະຉິຍັຈດູ່ເຌຉູ້ຈູຈ ທັ ຌ. 3.10 ກາຌ຺ຈຘບຍທາຓຽຎັຌບາຆຈິ - ຍາຽຆິ ຊາໟ ຉບໟ ຄກາຌດາກ຺ຈຘບຍທາຓຽຎັຌບາຆິຈ - ຍາຽຆິ ຂບຄາຈຖະຖາງຎະຉິຍັຈແຈ້ ຈງເຆ້່ຄກ້ທ຺ຌ າຈຖະຖາງໃີຉໟບຄກາຌະຈ຺ ຘບຍເນ້ ທໃ຺ ຖ້ທຌາຎາງຄ່ ກ້ທຎໃີ ຼກ າຈຖະຖາງຉະກັຍຽ້ງຖິຘຓັຈ ນົື ຽງ້ ຈ຺ ຘບຍທາຓຽຎຌັ ບາຆິຈ - ຍາຽຆິ. 4. ນົກັ ກາຌຽຍບືໄ ຄຉໄຌ຺ ເຌກາຌທຽິ າະາຈຉ຺ທດາ່ ຄ ຽຓືໃບາຈຉ຺ທດ່າຄຽຎັຌາຈບະຌ຺ຄະາຈ ກາຌທິຽາະາຈຉ຺ທດ່າຄຶໃຄຽຎັຌກາຌ຺ຈຘບຍາຈຉ຺ທດ່າຄ ນືົ າຈໃີແຈ້ປັຍຌໄັຌຎະກບຍຈໟທຄງກາີບຄ຺ ຖະ ບາຌີບຄ຺ ບຌັ ເຈຈ່ຽຆຄິໃ ຓີທິກີ າຌຈ຺ ຘບຍຑໄຌື ຊາຌຈຄໃັ ຌີໄ: 4.1 ກາຌກທຈຘບຍຸຌຖກັ ຘະຌະາຄຈາໟ ຌຌຸ ຌະຑາຍ ກບໞ ຌໃີະຽຖໃີຓຉຌ຺ໄ ທິຽາະາຈຉ຺ທດາ່ ຄເຈໂຏູ້ທິຽາະທຌະແຈ້ຘກຶ ຘາຌຸ ຖກັ ຘະຌະາຄກາງະຑາຍຂບຄາຈ ຌັໄຌກໞບຌຽຑືໃບຌາຂໄຓູຌີໃແຈ້ແຎເຆ້ຎະກບຍເຌກາຌຉັຈຘິຌຏ຺ຌກາຌທິຽາະ ຘິໃຄີໃທຌະກທຈຘບຍດາຄງິໃຄກໃືຘີ ຂບຄາຈຉທ຺ ດາ່ ຄໃແີ ຈ້ປັຍ ຽຑາະຘຂີ ບຄາຈບາຈະຆໞທງຍບກບບີ ຄ຺ ຂບຄາຈຌໄຌັ ໂແຈ້ ຽຌືໃບຄາກບີບ຺ຄຍາຄຆະຌິຈຓີ ຘຘີ ະຽຑາະຉທ຺ ຖະ ຉາໞ ຄາກຘຂີ ບຄບບີ ຺ຄບຌືໃ ໂຽຆໃຌັ : 1. າຈໃີຽຎຌັ າຈຂຄຓີຘີ ຉກຉໞາຄກັຌື: - ຘຈີ າ: ບາຈະຽຎັຌ Ag2S, PbS, HgS, Cu2S, CuS, CuO, Sb2S3, NiS, CoS, MnO2, FeO ນືົ FeS. - ຘີຒາ້ : ບາຈະຽຎຌັ ຽກບື ປຈີ ຕາຈຂບຄບຄ ຖະ ຽກບື ຎາຘະາກຌາໄ ຂບຄຍບຌ - ຘຌີ າໄ ຉາຌ: ບາຈະຽຎັຌ PbO2, CdO, Bi2O3, CuCrO4 ນືົ ຽກືບປີຈຕາຈຂບຄ Fe2O3. - ຘຂີ ຼທ: ບາຈະຽຎຌັ ຽກືບປີຈຕາຈຂບຄFe2+, Ni2+, Cr3+ ນືົ Cu2+ ຍາຄຆະຌຈິ . - ຘີຘ຺ຓໄ : ບາຈະຽຎັຌ Sb2S3 ຽກບື ຈີກຕຓາຈຍາຄຆະຌຈິ ຖະ າຈຑທກຽຒີ ຕຆີງາຌາຈ. - ຘຍີ ທ຺ : ບາຈະຽຎຌັ ຽກບື ຂບຄຓັຄກາຌ ນືົ ຽກືບປີຈຕາຈຂບຄກຍາຌ. - ຘີຈຄ: ບາຈະຽຎຌັ Pb3O4, Cu2O, HgO, Fe2O3 ຖະ HgI2 ຽກບື ກຕຓາຈ ນືົ ຈີກຕຓາຈ ຍາຄຆະຌຈິ . - ຘີຽນບືົ ຄ: ບາຈະຽຎຌັ PbO, CdS, SnS2, As2S3 ນືົ ຽຒີຕຆງີ າຌາຈຍາຄຆະຌິຈ. - ຘີ ຈຄຎ຺ຌຘີຌາໄ ຉາຌ: ບາຈະຽຎັຌ HgCO3 2. າຈໃຽີ ຎັຌາຈນົທ ກໃຓີຘີ ຉກຉໞາຄກຌັ ຽຆໃັຌ: - ຘຒີ າ້ ນືົ ຘຒີ າ້ ຎ຺ຌຂຼທ: ບາຈະຽຎັຌ ບີບ຺ຄ Cu2+ - ຘີຂຼທ: ບາຈະຽຎັຌບີບ຺ຄ Ni2+, Cr3+ - ຘຍີ ທ຺ : ບາຈະຽຎຌັ ບີບ຺ຄ Mn2+ - ຘີຍທ຺ ຽຂັຓໄ : ບາຈະຽຎຌັ ບີບຄ຺ Co3+ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 7
- ຘີຽນບົື ຄຌາໄ ຉາຌ: ບາຈະຽຎັຌ ບີບ຺ຄ Fe3+ - ຘີຽນົືບຄ: ບາຈະຽຎຌັ ບບີ ຺ຄ Fe(CN) 3 6 - ຘີ ຈຄຘໄຓ຺ : ບາຈະຽຎັຌບີບຄ຺ Cr2O72 - ຘີຽນືົບຄບໞບຌ: ບາຈະຽຎຌັ ບີບຄ຺ Fe(CN) 4 6 - ຘຽີ ນົືບຄບໞບຌ: ບາຈະຽຎຌັ ບີບ຺ຄ Cr2O42 3. ຘີ າກຎທແຒ ບບີ ຄ຺ ຂບຄຖນະນາົ ງຆະຌຈິ ຽຓໃືບຌາ ແຎຽຏ຺າຽິຄຖທຈບຄຈາຂາທະເນ້ຎທແຒີໃຓີຘີຘະຽຑາະ ຉ຺ທ ຘີ ີຽກີຈຂຶໄຌຌີໄຘາຓາຈຌາ ຓາຎະກບຍເຌກາຌຉັຈຘຌິ ເແຈ້ທໞາກາບີ ຺ຄຌຌັໄ ທຌຽຎຌັ ຆະຌິຈເຈແຈ້ຽຆໃັຌ: - ຘີ ຈຄບິຈ: ບາຈະຽຎັຌບີບ຺ຄ Ca2+ - ຘີຈຄຽຂັໄຓ: ບາຈະຽຎຌັ ບບີ ຺ຄ Li+ - ຘີຓໞທຄຈຄ: ບາຈະຽຎັຌບບີ ຄ຺ K+ - ຘີ ຈຄຽຖບື ຈຌ຺ກ: ບາຈະຽຎັຌບີບ຺ຄ Sr2+ - ຘຂີ ຼທບບໞ ຌ: ບາຈະຽຎຌັ ບີບຄ຺ Ba2+ - ຘຂີ ຼທກ:່ ບາຈະຽຎຌັ ບີບຄ຺ Cu2+ - ຘຒີ ້າ: ບາຈະຽຎັຌບີບຄ຺ Pb2+, Sb2+ ນືົ Sn3+ - ຘຽີ ນົືບຄຽຂຓໄັ : ບາຈະຽຎັຌບີບ຺ຄ Na+ 4.2 ກາຌຽຖບື ກາຈຑາຖະຖາງ ເຌກຖະຌີໃີາຈຉທ຺ ດ່າຄຽຎັຌາຈຂຄ ະຉໟບຄຽປັຈເນ້ຉ຺ທດ່າຄຽຎັຌາຈຖະຖາງກໞບຌຶໃຄະຌາແຎທິຽາະ ກາີບຄ຺ ຖະ ບາຌີບຄ຺ ແຈ້. ເຌກາຌຽຖືບກາຈຑາຖະຖາງຌັໄຌເນ້ເຆ້າຈຉ຺ທດ່າຄຽຖັກຌໟບງຖະຖາງເຌາຈຑາຖະ ຖາງຂາໟ ຄຖຸ່ຓຌີໄຉາຓຖາ ຈຍັ ຺ຌກທໞາະຑຍ຺ ທາໞ າຈຉ຺ທດ່າຄຖະຖາງ ເຌາຈຑາຖະຖາງຆະຌິຈເຈຈງເຆ້າຈຑາຖະ ຖາງຎະຓາຌ 0.5 cm3 1. ຌາໄ ຽດັຌ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉຓໄ຺ ເນປ້ ບໟ ຌ 2. ບາຆິຈປີຈຕກຕຼົໍ ກິ ຽືບາຄ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉໄຓ຺ ເນປ້ ໟບຌ 3. ບາຆິຈປີຈຕກຼົໍຕກິ ຽຂັຓໄ ຂ້ຌຸ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉຓ຺ໄ ເນ້ປໟບຌ 4. ບາຆິຈຌຉີ ຕິກຽືບາຄ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉໄຓ຺ ເນປ້ ໟບຌ 5. ບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັໄຓຂຌຸ້ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉ຺ຓໄ ເນ້ປບໟ ຌ 6. ບາຆຈິ ກັຈບຄ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງຉໄ຺ຓເນ້ປໟບຌ ກາຌຽຖືບກາຈຑາຖະຖາງາຈຉ຺ທດ່າຈັໃຄກໞາທຌີໄະຉໟບຄຎະຉິຍັຈຽຎັຌຂັໄຌໂ ຽຖີໃຓຉັໄຄຉ່ເນ້າຈຉ຺ທດ່າຄ ຖະຖາງເຌຌໄາຽດັຌກບໞ ຌ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງເນຌ້ າແຎບຌຸ່ ເຌບໞາຄຌໄາ ປໟບຌຊາໟ ງັຄຍໃຖະຖາງບກີ ຘະຈຄທໞາາຈຉ຺ທດ່າຄີໃແຈ້ ປັຍຍໃຖະຖາງັຄຌໄາຽດັຌ ຖະ ຌໄາປໟບຌ ຉໟບຄຌາາຈຉ຺ທດ່າຄຓາເໝ່ຖະຖາງເຌບາຆິຈແປຈຕຕຕິກຽືບາຄີໃ ຽດຌັ ຊາໟ ຍໃຖະຖາງກໃຉ຺ໄຓເນ້ປໟບຌ ຊໟາຍໃຖະຖາງບີກເນ້ຌາາຈຉ຺ທດ່າຄຓາເໝ່ຓາ຺ຈຘບຍກັຍາຈຑາຖະຖາງຉໃໂ ແຎຌ຺ ກທາໞ ະຑຍ຺ ທາໞ າຈຉທ຺ ດາ່ ຄຖະຖາງເຌາຈຑາຖະຖາງຆະຌິຈເຈ. ຽຓືບໃ ປູ້ທາໞ າຈຉທ຺ ດ່າຄຖະຖາງເຌາຈຑາຖະຖາງຆະຌຈິ ເຈຖທ້ ກໃຌາາຈຉ຺ທດ່າຄຌັໄຌຓາຽປັຈຽຎັຌາຈຖະຖາງ ຽຑໃືບກຼຓແທ້ທິຽາະກາີບຄ຺ ຖະ ບາຌບີ ຺ຄເຌຍ຺ຈຉໃໂແຎ ຈງ຺ໃທແຎຖ້ທາຈີໃຘາຓາຈຖະຖາງແຈ້ເຌຌໄາຌັໄຌແຈ້ ກ່ຽກືບຉາໞ ຄໂຈໃັຄຉໃແຎຌີໄ: 1. ຽກບື ຌີຉຕາຈຸກຆະຌິຈຖະຖາງແຈຈ້ ີເຌຌາໄ . 2. ຽກບື ບາຽຆຉຕາຈກຸ ຆະຌຈິ ຖະຖາງແຈຈ້ ີເຌຌາໄ ງກ຺ ຽທັຌໄ AgC2H3O2 ຖະຖາງແຈ້ຽຖັກຌໟບງ. 3. ຽກືບກົໍຼຕ຺ທຸກຆະຌິຈຖະຖາງແຈ້ຈີເຌຌໄາ ງ຺ກຽທັໄຌຉ່ AgCl, PbCl2 ຖະ Hg2Cl2 ຘານົັຍ PbCl2 ຖະຖາງແຈຈ້ ີເຌຌໄາປໟບຌ ຉ່ຖະຖາງແຈຽຖັກຌບໟ ງເຌຌໄາຽດຌັ . 4.ຽກບື ຆຌຸ ຒາຈກຸ ຆະຌຈິ ຖະຖາງແຈ້ຈເີ ຌຌາໄ ງ຺ກຽທັໄຌBaSO4 ຖະ PbSO4ຍໃຖະຖາງຘໞທຌAgSO4, HgSO4 ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 8
ຖະ CaSO4 ຖະຖາງແຈ້ຽຖກັ ຌໟບງ. 5. ຽກືບຍຆີ ຸຌຒາຈ ກຸ ຆະຌິຈຖະຖາງແຈ້ຈີກທໞາຽກບື ຆຌຸ ຒາຈ 6. ຽກືບກາກຍຌາຈ, ຽກືບຒ຺ຘຒາຈ, ຽກືບກຕຓາຈ ຖະ ຽກືບຆີຖີກາຈຸກຆະຌິຈຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ງ຺ກຽທັໄຌຉ່ ຽກືບຂບຄຌາຉົບີ ບຓ, ກາຖີບບຓ ຖະ ບາຓຌີບບຓຖະຖາງແຈ້ຈີ ຘານຍັົ MgCrO4 ກໃຖະຖາງແຈ້ຈຽີ ຆັໃຌຈຼທກັຌ. 7. ປຈີ ຕກ຺ ຆິຈກຸ ຆະຌຈິ ຍໃຖະຖາງເຌຌາໄ ງ຺ກຽທັໄຌ ປຈີ ຕກ຺ ຆິຈຂບຄຌາຉົີບບຓ, ກາຖີບບຓ ຖະ ບາຓຌີບບຓ, ຘາ ນຍັົ Ba(OH)2 ຖະຖາງແຈ້ຎາຌກາຄ; ຘທໞ ຌ Ca(OH)2 ຖະ Sr(OH)2 ຖະຖາງແຈ້ຈີຑຼຄຽຖກັ ຌບໟ ງ. 8. ຽກືບຆຸຌຒ຺ທ ຸກຆະຌິຈຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ງ຺ກຽທັໄຌຆຸຌຒ຺ທຂບຄຌາຉົີບບຓ, ກາຖີບບຓ, ບາຓຌີບບຓ, ຓາຽດຆີ ບບຓ, ກາຆີບບຓ ຖະ ຍາຕີບບຓ. ຘານຍັົ Al2S3 ຖະ Cr2S3ະຊກື ປີຈຕຖຈີ ຖະ ຉ຺ກຑກຶ ປີຈຕ຺ກຆຈິ . 9. ຽກືບຌາຉົີບບຓ, ກາຖີບບຓ ຖະ ບາຓຌີບບຓຉໞາຄໂ ຖະຖາງແຈ້ຈີ ງ຺ກຽທັໄຌ Na4Sb2O7, K2Na[Co(NO2)6], (NH4)2[PtCl6], Na3[Co(NO2)6] ຖະ (NH4)[PtCl6] ຍໃຖະຖາງ. 10.ຽກືບຂບຄຽຄິຌຸກຆະຌິຈຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ງ຺ກຽທັໄຌ AgNO3 ຖະ AgClO4 ຘໞທຌ AgC2H3O2 ຖະ Ag2SO4 ຖະຖາງແຈ້ຽຖກັ ຌໟບງ. ຘາ ຖຍັ າຈຉ຺ທດາ່ ຄໃີຖະຖາງແຈເ້ ຌບາຆຈິ ຌຌໄັ ະຉໟບຄຎະກບຍບີບ຺ຄຖ຺ຍີໃຓີຸຌຖັກຘະຌະຽຎັຌຍາຽຆີກ່ ນົື ຽຎັຌບີບຄ຺ ຂບຄບາຆຈິ ບໞບຌ ຆຶໃຄະຽຂ຺ໄາັຍກັຍຎຕຉ຺ຄຂບຄບາຆິຈແຈ້ຽຆັໃຌ: ກາຌຆີກາກຍຌາຈຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ຉ່ ຖະຖາງເຌບາຆຈິ ຽຌບໃື ຄາກກາກຍຌາຈບບີ ຄ຺ ຽຎັຌຍາຽຆິກ່ະຽຂາ຺ໄ ປໞທຓກັຍຎຕຉ຺ຄຂບຄບາຆິຈ ຖະ ະຉກຉ຺ທ ແຎຽຎຌັ ຍກີ າກຍຌາຈແຈ້ຽຖກັ ຌໟບງ. ຉທ຺ ດາ່ ຄາຈຎະກບຍໃຖີ ະຖາງແຈເ້ ຌບາຆິຈຌບກາກາຈຑທກກາກຍຌາຈ ຖ້ທແຈ້ກ່ ຆຸຌຒທ຺ (Sulfide), ຆຌຸ ຒຈີ (Sulfite), ຒ຺ຘຒາຈ(Phosphate), ບາຽຆຌາຈ(Arsenate), ຍຕາຈ (Borate), ກຕຓາຈ(Cromate), ບາຽຆຌີຈ(Arsenite) ຖະ ຌີຉຕີຈ(Nitrite) ຽຎັຌຉຌໄ຺ . າຈຉທ຺ ດ່າຄຍາຄຆະຌິຈຍໃຖະຖາງແຈ້ຄັ ເຌຌໄາ ຖະ ເຌບາຆຈິ ນືົ ເຌາຈຑາຖະຖາງັຄ 6 ຆະຌິຈ ຈັໃຄກໞາທ ຖ້ທ, ຈັໃຄຌັໄຌ ກໞບຌີໃະຌາາຈຉ຺ທດ່າຄຽນົ຺ໃາຌີໄ ແຎທິຽາະນາກາີບ຺ຄຖະ ບາຌີບ຺ຄະຉໟບຄຌາຓານົບຓກັຍຌາຉົີ ກາກຍຌາຈ ຽຑບໃື ຎ່ຼຌເນ້ຽຎຌັ ຽກບື ກາກຍຌາຈກບໞ ຌຖ້ທຽປຈັ ເນຽ້ ຎັຌາຈຖະຖາງໃຶຄະຌາແຎທິຽາະແຈ.້ າຊາຓ ຖະ ຍຈ຺ ຽຐິກນັຈ: 1. າ ທາໞ ທິຽາະ ໝາງທາຓທໞາຌທເຈ? 2. ຽຓີທິຽາະ ຓ່ຌນງັຄ? 3. ກາຌທິຽາະາຄຽຓີ ຓ່ຌນງັຄ? 4. ກາຌທິຽາະາຄຽຓີ ຍ່ຄບບກຽຎຌັ ກັ ຍຍ?ື ຍຍເຈຈ່? 5. ຽຑໃິຌບີຄເຘຸ່ຌຖກັ ຘະຌະາຄກາງະຑາຍ ຖະ າຄຽຓີນງັຄຈຂ່ ບຄາຈເຌກາຌທຽິ າະາຄຽຓີ? 6. ກາຌທຽິ າະາຄຸຌຌະຑາຍ ຓ່ຌກາຌທິຽາະຌທເຈ? (ໃ຺ຄງ຺ກຉ຺ທດ່າຄ) 7. ກາຌທຽິ າະາຄຈາໟ ຌຎະຖິຓາຌ ຓຌ່ ກາຌທຽິ າະຌທເຈ? (ໃ຺ຄງກ຺ ຉທ຺ ດາ່ ຄ) 8. ກາຌທຽິ າະາຄຸຌຌະຑາຍ ຍ່ຄບບກຽຎັຌັກຍຍ?ືຍຍເຈຈ່? 9. ກາຌທຽິ າະຽໃິຄຸຖະຑາກ ຓ່ຌກາຌທິຽາະຌທເຈ? 10.ກາຌທຽິ າະາຄຈໟາຌຎະຖິຓາຌ ຍຄ່ ບບກຽຎັຌກັ ຍຍ?ື ຍຍເຈຈ?່ 11.ກາຌທຽິ າະຏຌຽຈີຓ ຓ່ຌກາຌທຽິ າະຌທເຈ? 12.ກາຌທິຽາະຓະນາຑາກ ຓຌ່ ກາຌທຽິ າະຌທເຈ? 13.ກາຌທິຽາະຸຖະຑາກ ຓຌ່ ກາຌທິຽາະຌທເຈ? 14.ກາຌທິຽາະບະຉິຸຖະຑາກ ຓ່ຌກາຌທຽິ າະຌທເຈ? 15.ກາຌທຽິ າະຈງເຆ້ບຸຎະກບຌ ຓຌ່ ກາຌທິຽາະຌທເຈ? 16.ກາຌທິຽາະຏຌຽຈີຓ ຓີ ກັ ທິີທື ິ ີເຈຈ?່ 17.າຈຕບີ າຽຌຓ່ຌາຈຌທເຈ? 18.ຈທໟ ງຽນຈຏຌ຺ ເຈໃິຄຉບໟ ຄຎັຍຘະຑາຍຂບຄາຈຖະຖາງເນຽ້ ຎັຌບາຆິຈ-ຍາຽຆິ? ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 9
19.ຽປ຺າະຘັຄຽກຈຌທເຈໃິຄະປທູ້ າໞ ຑາຆະຌະ ນົື ບຎຸ ະກບຌໃີຽປ຺າຖາໟ ຄຖທ້ ຌໄັຌຘະບາຈຈີ? 20.ຽປ຺າຓທີ ິີກາຌຽຖບື ກາຈຑາຖະຖາງືຌທເຈ? 21.ຈງໃ຺ທແຎຖ້ທຉະກຼຄກາຘເໃີ ຆ້ເຌນໟບຄ຺ຈຖບຄຓີັກຍຍ? ື ຍຍເຈຈ່? 22.ກາຌຌາ ເຆ້ນົບຈດບຈຓຽີ ຉກັ ຌິກືຌທເຈ? 23.ຂໄທຌຖະທັຄເຌກາຌຌາ ເຆນ້ ົບຈດບຈຓີ ືຌທເຈ? 24.ກາຌຎະຘຓ຺ າຈຖະຖາງຓທີ ິ ີເຈຈ່? ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 10
ຑາກີ II. ກາຌທຽິ າະກາບີ ຄ຺ ຍຈ຺ ີ 2 ກາຌຈັ ຍ່ຄ ຖະ ກາຌງກໝທຈກາີບ຺ຄ 1. ກາຌັຈຍຄ່ ໝທຈກາບີ ຄ຺ ກາບີ ຺ຄຽຎຌັ ບບີ ຄ຺ ໃີຓີແຒຒ້າຍັຌຸຍທກຽຆໃຄິ ຽກຈີ າກກາຌຉກຉ຺ທຂບຄຽກືບ ນົື ຽກີຈາກບາຉບຓ ນົື ກຸ່ຓບາ ຉບຓຽຘງບີຽຖັກຉບຌ ຽຌບໃື ຄາກກາີບຄ຺ ຓີນົາງ ຖະ ຽຑືໃບທາຓຘະຈທກເຌກາຌທິຽາະ ຶໃຄແຈ້ັຈຍ່ຄກາີບ຺ຄ ບບກຽຎຌັ ໝທຈຉາຓຕຽີ ບຽຌໃີເຆຽ້ ປຈັ ເນຉ້ ກ຺ ຑກຶ ຽກີຈຽຎັຌາຈຎະກບຍເໝ່ີໃຓີຸຌຖັກຘະຌະໟາງໂກັຌຽຆິໃຄໝ ທຈຂບຄກາີບຄ຺ ຍໃ ືກັຍໝທຈຂບຄາຈີ ຈັ ເຌຉາຉະຖາຄາຈຓູຌ ຽຑາະທໞາກາຌຍ່ຄໝທຈຂບຄກາີບ຺ຄຌັໄຌຓ່ຌ ບາແຘ ກາຌຖະຖາງ (Solubility rule) ຂບຄາຈຉໞາຄໂຽຆຄໃິ ຘາຓາຈຍຄ່ ກາບີ ຺ຄແຈ້ 5 ໝທຈຈໃັຄຌໄີ: ກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1: ຽຎັຌບບີ ຄ຺ ຂບຄຖນະໃຉີ ຺ກຑກຶ ກົຕຼໍ ຺ທ (Cl-) ແຈ້ກ່: ບີບ຺ຄ Pb2+, Ag+ ຖະ Hg22 ຽບີໄຌກາີບ຺ຄໝທຈຌີໄ ທາໞ : Silver group ກາີບ຺ຄໝທຈີ 2: ຽຎັຌບີບ຺ຄຂບຄຖນະີໃຉ຺ກຑຶກຆຸຌຒ຺ທ ( S2-) ເຌາຈຖະຖາງຽືບາຄ ແຈ້ກ່: ບີບ຺ຄHg2+, Pb2+, Bi3+, Cu2+, Cd2+, As3+, Sb3+ ຖະ Sn4+. ຽປ຺າຽບີໄຌກາີບ຺ຄໝທຈຌີໄທໞາ: Copper - Asenic group ຍ່ຄບບກຽຎັຌ 2 ໝທຈງໞບງື: ໝທຈ 2A (Copper subgroup) ຖະ ໝທຈ 2B (Arsenic subgroup). ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 3: ຽຎຌັ ບບີ ຄ຺ ຂບຄຖນະໃີຉ຺ກຑຶກຆຸຌຒທ຺ ( S2-) ນືົ ປີຈຕ຺ກຆຈິ ( ) ເຌາຈຖະຖາງຍາຽຆີ ຖະ ຽກືບບາ ຓຌີບບຓແຈ້ກ່: ບີບ຺ຄ Mn2+, Fe2+, Fe3+, Co3+, Ni2+, Al3+, Cr3+ ຖະ Zn2+ ຽບີໄຌກາີບ຺ຄໝທຈຌໄີ ທໞາ: Aluminum – Nickle group ຍຄ່ ບບກຽຎຌັ 2 ໝທຈ ງບໞ ງື: ໝທຈ 3A (Aluminum - subgroup) ຖະ ໝທຈ 3B (Nickle subgroup). ກາີບຄ຺ ໝທຈີ 4: ຽຎັຌບບີ ຺ຄຂບຄຖນະໃີຉ຺ກຑກຶ ກາກຍຌາຈ ( CO32 ) ເຌາຈຖະຖາງຍາຽຆີ ຖະ ຽບຉິຖບຖກປ (CH3 -CH2 -OH) ແຈ້ກ່: ບີບ຺ຄ Ba2+, Sr2+, Ca2+ ຖະ Mg2+ ຽບີໄຌກາີບ຺ຄໝທຈຌີໄທໞາ: Barium - Magnesium group. ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 5: ຽຎັຌບີບ຺ຄຂບຄຖນະ ໃີຍໃຉ ກ຺ ຑກຶ ກັຍຕີຽບຽຌເຈໂແຈ້ກ່ບີບຄ຺ Na+, K+ ຖະ 2. ກາຌງກກາີບຄ຺ ບບກຽຎັຌໝທຈຉາໞ ຄໂ ກາຌງກກາບີ ຄ຺ ບບກຽຎັຌໝທຈຉາໞ ຄໂກໞບຌກາຌທຽິ າະກາບີ ຄ຺ ຉ່ຖະຆະຌິຈຈຄໃັ ກໞາທຌໄີຌັຍທາໞ ຓີຎະນງຈ ນົາງຽຑາະະຽປັຈເນ້ປູ້ແຈ້ທໞາກາີບ຺ຄີໃະທິຽາະຌັໄຌດູ່ເຌໝທຈເຈ ຽຆິໃຄະຽປັຈເນ້ກາຌທິຽາະທໞບຄແທຂຶໄຌທິີ ກາຌງກກາບີ ຺ຄເຌາຈຖະຖາງຉທ຺ ດາ່ ຄບບກຽຎຌັ ໝທຈຉາໞ ຄໂ ຈາ ຽຌຌີ ຽຎຌັ ຂໄັຌຉບຌຈໃັຄຌໄີ: 1. ຌາາຈຖະຖາງຉ຺ທດ່າຄຌັໄຌຓາ 1 cm3 ເຘ່ເຌນົບຈ຺ຈຖບຄ, ດບຈ 3M HCl າຌທຌ 5 ດບຈ. ຘັຄຽກຈຽຍໃີ ຄທາໞ ຓກີ າຌຽກຈີ ຑກຶ ນືົ ຍໃ ຊາໟ ຽກຈີ ຑຶກ ຘະຈຄທໞາາຈຉທ຺ ດາ່ ຄຓີັຈແບບບຌໝທຈີ 1 ງກຑຶກແຎທິຽາະ ຉາຓ ຂະຍທຌກາຌທິຽາະກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1 ຉຊ່ າໟ ຍໃຽກຈີ ຑກຶ ເນຎ້ ະຉຍິ ຈັ ກາຌຈ຺ ຖບຄຉໃເຌຂໄີ 2. 2. ຌາ າຈຖະຖາງີໃຍໃຉ຺ກຑຶກເຌຂໄີ 1 ຓາຽປັຈເນ້ຽຎັຌຍາຽຆິຈງຉືໃຓ 3M NH4OHຖ້ທຉືໃຓ 3M HCl ຺ຌ າຈຖະຖາງຽຎຌັ ບາຆຈິ ຖທ້ ດບຈ CH3CSNH2 (Thioacetamide) າຌທຌ 10 ດບຈ ຖທ້ ຌາ ແຎເນ້ ທາຓປໟບຌເຌບໞາຄຌໄາປໟບຌ ຊາໟ ຽກີຈຑຶກຘະຈຄທາໞ າຈຉ຺ທດ່າຄຓກີ າບີ ຺ຄໝທຈ ີ 2 ງກຑກຶ ແຎທຽິ າະຉາຓຂະຍທຌກາຌທິຽາະກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 2 ຉຊ່ າໟ ຍໃຽກີຈຑຶກເນຎ້ ະຉິຍັຈກາຌຈ຺ ຖບຄ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 11
ຉໃເຌຂໄີ 3. 3. ຌາາຈຖະຖາງ ໃີຍໃຉກ຺ ຑຶກເຌຂໄີ 2 ຓາຉໄ຺ຓແຖ່ H2S ບບກເນໝຈ຺ ຖ້ທິໃຄຉືໃຓ NH4Cl າຌທຌ 4 ດບຈ ຖະ 15M NH3 ຽບືໃ ຖະດບຈຌ຺ າຈຖະຖາງຽຎັຌຍາຽຆິ າກຌັໄຌຉືໃຓ CH3CSNH2 າຌທຌ 10 ດບຈຌາແຎ ເນ້ ທາຓປບໟ ຌເຌບາໞ ຄຌາໄ ປບໟ ຌ ຊາໟ ຽກີຈຑຶກຘະຈຄທໞາາຈຉ຺ທດ່າຄຓີກາີບ຺ຄໝທຈີ 3 ງກຑຶກແຎທິຽາະຉາຓ ຂະຍທຌກາຌທິຽາະກາບີ ຺ຄໝທຈີ 3 ຉຊ່ າໟ ຍໃຽກີຈຑຶກເນຎ້ ະຉຍິ ັຈກາຌຈ຺ ຖບຄຉໃເຌຂໄີ 4. 4. ຌາ າຈຖະຖາງໃີຍໃຉ຺ກຑຶກເຌຂໄີ 3 ຽຆິໃຄຽຎັຌບາຆິຈຓາຽປັຈເນ້ຽຎັຌ ຍາຽຆີຈໟທງກາຌຉືໃຓ 15M NH3 ຖ຺ຄແຎ ຽໃືບຖະດບຈ຺ຌາຈຖະຖາງຽຎັຌຍາຽຆິຖ້ທິໃຄຉືໃຓາຈຖະຖາງ 2M (NH4)2CO3 າຌທຌ 10 ດບຈ ຖະ ຽນົ຺ໄາຽຖັກຌໟບງ ຊໟາຽກີຈຑຶກຘະຈຄທໞາາຈຉ຺ທດ່າຄຓີກາີບ຺ຄໝທຈີ 4 ງກຑຶກແຎທິຽາະຉາຓຂະຍທຌກາຌທິ ຽາະກາີບ຺ຄໝທຈີ 4 ຉ່ຊໟາຍໃຽກີຈຑຶກຘະຈຄທໞາຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈີ 5 ຌາາຈຖະຖາງແຎທິຽາະຉາຓ ຂະຍທຌກາຌທຽິ າະກາີບ຺ຄໝທຈີ 5. ຘາ ຖັຍຖາງຖະບຼຈເຌກາຌທິຽາະກາີບ຺ຄຉ່ຖະຆະຌິຈ ແຈ້ກໞາທແທ້ເຌນ຺ທຂໄຂະຍທຌກາຌທິຽາະກາີບ຺ຄ ໝທຈຉາໞ ຄໂຈຄໃັ ຉໃແຎຌໄີ: າຈຖະຖາງຉ຺ທດ່າຄ ( ກາີບ຺ຄໝທຈຏຌີ 1ທາ–ຈ5ກ)າຌງກກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1 –5 HCl ຽືບາຄ ທາລະລາຊ ( ກາຈອີ ງົ ໝວທີ 2 – 5 ) ຑກຶ ( ກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ) NH4OH ( ເນຽ້ ຎັຌຍາຽຆິຽຖັກຌໟບງ ) HCl ( ເນ້ຽຎຌັ ບາຆິຈຽຖກັ ຌໟບງ ) H2S ( CH3CSNH2 ) ຑກຶ ( ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 2 ) ທາລະລາຊ ( ກາຈອີ ງົ ໝວທີ 3 – 5 ) NH4Cl + NH3 ( ເຮັໃຫເ້ ປັນບາເຉເິ ລັກນອ້ ຊ ) 12 H2S ( CH3CSNH2 ) ພກຶ ( ກາຈອີ ງົ ໝວທີ 3 ) ທາລະລາຊ ( ກາຈອີ ງົ ໝວທີ 4 – 5 ) (NH4)2CO3 ໃນ NH3 ພຶກ ( ກາຈອີ ງົ ໝວທີ 4 ) າ ຊທາາຓລະລຖາະຊ ຍ( ຺ຈກຽາຐຈອກິີ ງົນໝຈັ ວທີ 5 ) ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ
1. ກາບີ ຄ຺ ເຌຽຓີທຽິ າະາຄຌຸ ຌະຑາຍຍຄ່ ບບກຽຎັຌັກໝທຈ? ໝື ທຈເຈຈ່? 2. ຽຑິໃຌບຄີ ເຘຸ່ຌຖັກຘະຌະເຈຂບຄາຈເຌກາຌັຈໝທຈຂບຄຑທກກາີບ຺ຄ? 3. ຑທກກາບີ ຺ຄເຌກຓຸ່ ຽຄິຌ (Silver group) ຓຌ່ ບບີ ຄ຺ ຍທກຎະຽຑຈເຈ? ຖະ ຌບຌດູເ່ ຌກາີບຄ຺ ໝທຈເຈ? 4. ຑທກກາີບຄ຺ ເຌກຸ່ຓ Copper-Arsenic group ຓ່ຌບີບ຺ຄຍທກຎະຽຑຈເຈ? ຖະ ຌບຌດູ່ເຌກາີບ຺ຄໝ ທຈເຈ? 5. ຑທກກາີບ຺ຄເຌກຸ່ຓ Barium-Magnesium group ຓ່ຌບີບ຺ຄຍທກຎະຽຑຈເຈ? ຖະ ຌບຌດູ່ເຌກາີ ບ຺ຄໝທຈເຈ? 6. ຑທກກາີບ຺ຄເຌກຸ່ຓ Aluminium - Nickel group ຓ່ຌບີບ຺ຄຍທກຎະຽຑຈເຈ? ຖະ ຌບຌດູ່ເຌກາີ ບຄ຺ ໝທຈເຈ? 7. ຑທກກາບີ ຺ຄເຌກຓຸ່ Soluble group ຓ່ຌບບີ ຺ຄຍທກຎະຽຑຈເຈ? ຖະ ຌບຌດ່ເູ ຌກາບີ ຺ຄໝທຈເຈ? 8. ກາີບ຺ຄເຌໝທຈີ 1 ຓີບບີ ຺ຄເຈຈ່? 9. ກາບີ ຄ຺ ເຌໝທຈີ 2 ຓບີ ີບ຺ຄເຈຈ?່ 10.ກາບີ ຺ຄເຌໝທຈີ 3 ຓີບບີ ຺ຄເຈຈ?່ 11.ກາບີ ຄ຺ ເຌໝທຈີ 4 ຓບີ ບີ ຺ຄເຈຈ?່ 12.ກາບີ ຺ຄເຌໝທຈີ 5 ຓີບີບ຺ຄເຈຈ່? 13.ກາີບ຺ຄເຌໝທຈີ 2 ຖະ ກາບີ ຄ຺ ເຌໝທຈີ 3 ຓຖີ ັກຘະຌະືກຌັ ຖະ ຉກຉໞາຄກຌັ ຌທເຈ? ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 13
ຍຈ຺ ີ 3 ຸຌຖກັ ຘະຌະໃທ຺ ແຎຂບຄຑທກກາີບຄ຺ ໝທຈີ 1 1. ຸຌຖກັ ຘະຌະຒຆີ ິກຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີໃ 1 ຽຎັຌບີບຄ຺ ຂບຄຖນະໃີຉ຺ກຑຶກກຼໍົຖ຺ທຽຓືໃບເນຎ້ ະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽືບາຄຽຆີໃຄ ຓີ 3 ຆະຌິຈື: ບີບ຺ຄ Pb2+ Ag+ ຖະ Hg22+. ຑຶກຂບຄກົໍຼຕ຺ທັຄ 3 ຆະຌິຈແຈ້ກ່ PbCl2 AgCl ຖະ Hg2Cl2 ກຸ ຆະຌຈິ ຓີຖກັ ຘະຌະຽຎຌັ ຘີຂາທຍໃຖະຖາງເຌຌໄາຉ່ຘາ ຖັຍ PbCl2 ຖະຖາງແຈ້ຈີເຌຌໄາ ປໟບຌ ( Hg22- = Hg+ Hg+ ) 2. ຸຌຖັກຘະຌະຽຓຂີ ບຄກາີບຄ຺ ໝທຈີ 1 ຖນະໃຽີ ຎຌັ ກາບີ ຺ຄໝທຈີ1 ແຈ້ກ່ : ຆືຌ, ຽຄິຌ ຖະ ຍານົບຈ ຖນະຉ່ຖະຆະຌິຈຓີທາຓຘາັຌຈັໃຄ ຌີໄ: 2.1. ຆຌື ( Pb ) ຽຎຌັ ຖນະຓີ ີຘຽີ ຺າ - ຘຒີ າ້ ບໞບຌ, ຓີທາຓໜາໜ້ຌ 11.8 g/cm3 ີໃ 25 ຖະຖາງແຈ້ຈີເຌບາ ຆິຈຌີຉຕິກຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌຎາຌກາຄ (8M) ຖະ ແຈ້ກາ ຘບ຺ກຆິຈຌີຉຕຆຌ(ll) 3Pb + 8HNO3 3Pb2+ + 6NO3- + 2NO + 4H2O ບ຺ກຆິຈຌີຉຕຆຌ( ll ) ຽຎັຌາຈີໃຍໃຓີຘີ ຉ່ຽຓືໃບຖທຓກັຍບ຺ກຆີຆຌເຌບາກາຈະຊືກບ຺ກຆີແຈຈແຎ ຽຎຌັ ກາ ຘຈີບກ຺ ຆິຈຌີຉຕຆຌໃີຓີຘີຈຄ. 2NO + O2 2NO2 ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຆືຌ 2 າຈຖະຖາງຌີຉຕາຈຆືຌ (Pb(NO3)2) ນົື ບາຆີຉຕາຈຆືຌ (Pb(CH3COO)2) ຽຂຓັໄ ຂຸ້ຌ 0.25M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບບີ ຺ຄຆືຌ ( ll ) ແຈ້ຈຄັໃ ຌີໄ: #ຎະຉກິ ຖິ ິງາກຍັ ບາຆຈິ ກົປຼໍ ີຈຕິກຽືບາຄ ນືົ າຈຖະຖາງຽກບື ກໍຼົຕທ຺ ະແຈ້ຑກຶ ຘີຂາທຂບຄ ກຕຼົໍ ຺ທຆືຌ. Pb2+ + 2Cl- PbCl2 - ຊາໟ ຉືໃຓາຈຖະຖາງ ບາຓຓງກັ ຖ຺ຄເຌຑກຶ ກົໍຕຼ ທ຺ ຆຌື ະຍໃຽປັຈເນ້ຘຂີ ບຄຑກຶ ຎ່ຼຌ ແຎ ຉ່ະຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກາຌຖກຎ່ຼຌ ຑຶກຽກີຈຽຎັຌຑຶກປີຈຕ຺ກຆິຈຆືຌຆຶໃຄຽຎັຌຑຶກຘີຂາທືກັຌກັຍຑຶກຂບຄ ກໍຼຕົ ທ຺ ຆຌື . Pb(OH)2 + 2NH4+ + 2Cl- PbCl2 + 2NH3 + 2H2O #ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍບາຆິຈຆຌູ ຒູຖິກຽບື າຄ (ຽກບື ຆຸຌຒັຈ) ເຌຑຶກຘີຂາທຂບຄຆຸຌຒຈັ ຆຌື ຆຶໃຄ ຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈຆູຌ ຒຖູ ິກຽືບາຄ ນືົ າຈຖະຖາງຽກືບຆຸຌຒັຈີໃຓີນົາງ Pb2+ + SO42- PbSO4 - ບາຆຈິ ຆູຌຒູຖິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຌີໄແຈ້ ຉ່ກາຌຖະຖາງ ະນຼຸຈຖ຺ຄຊໟາຓີຽບຉາຌຌດູ່ເຌ າຈຖະຖາງຌັຌໄ Pb2+ + 2HSO4- PbSO4 + H2SO4 - ຌບກຌີໄຆູຌຒັຈຆືຌງັຄຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງບາຽຆຉາຈບາຓຓຌີບບຓ (6M) ຖະ ເຌາຈຖະຖາງາຕ ຉົາຈບາຓຌີບບຓ ( 6M ) ຽກີຈບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽຉຉຕາບາຽຆຉຑຖຸຓຍາຈ( II ) ຖະ ບີບ຺ຄຈີາຕຉຑຖຸຓ ຍາຈ (II) ຉາຓຖາຈັຍ [Pb(CH3COO)4]2- + SO42- PbSO4 + 4CH3COO- [Pb(C4H4O6)2]2- + SO42 PbSO4 + 2C4H4O62- ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 14
- ບບີ ຄ຺ ຽຆຄໃິ ຆໟບຌຽນໄາ຺ົ ຌີໄຍໃໝຌໄັ ຄ຺ ຽຆັໃຌ: ຽຓບືໃ ຉືໃຓບບີ ຺ຄກຓົ ຓາຈຖ຺ຄແຎະແຈ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄກົຓຓາຈ ຆຌື ( PbCrO4 ). - ຽຓໃືບຉໄ຺ຓຑຶກຂບຄຆຌູ ຒຈັ ຆືຌກັຍກາກຍຌາຈຌາຉບີົ ບຓ ຑຶກຆຌູ ຒັຈຆືຌະຎ່ຼຌແຎຽຎັຌຑຶກກາກຍ ຌາຈຆືຌແຈ້ເຌຎະຉິກິຖິງາກາຌຖກຎ່ຼຌຑຶກ PbCO3 + SO42- PbSO4 + CO32- - ງກຑກຶ ບບກຓາຖໟາຄຈໟທງຌາໄ ປໟບຌຽຑືໃບເນ້ບີບ຺ຄຆູຌຒັຈບບກແຎ ຆຶໃຄຑຶກີໃແຈ້ຌີໄຖະຖາງເຌບາຆິຈ ຌີຉຕິກຽບື າຄ Pb3+ + H2O + CO2 PbCO3 + 2H+ #ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄ ປຈີ ຕ຺ກຆິຈຆຌື (Pb(OH)2) Pb2+ + 2NH3 + 2H2O Pb(OH)2 + 2NH4+ #ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງປຈີ ຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉົີບບຓ ເນ້ຑກຶ ຘີຂາທຂບຄປີຈຕ຺ກຆຈິ ຆຌື ຆຄໃຶ ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆິຈ Pb2+ + 2OH- Pb(OH)2 - ຑກຶ ຘາຓາຈຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆຈິ ຌາຉົີບບຓໃີຓີນົາງຽກຌີ ຑແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽຉຉຕາປີຈຕ຺ກ ຆຑຖຸຓຍຈັ (II) [Pb(OH)4]2- Pb(OH)2 + 2OH- ຈຄໃັ ຌັໄຌ ປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຆຌື ໃຄຶ ຓີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈັ ຽຎຌັ ບາ ຒຉຕິກ(Amphoteric: າຈປໞທຓຽຑຈ) ຽຑາະຘາຓາຈຽກີ ຈຎະຉິກິຖິງາແຈ້ຄັ ບາຆິຈ ຖະ ຍາຽຆິ. - ຽຓືບໃ ຉຓືໃ ຽຎີບ຺ກຆິຈປີຈຕຆຌ ນືົ ຽຎີບ຺ກຆຈີຆຸຌຒາຈບາຓຌບີ ບຓຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງບີບຄ຺ ຽຉຉຕາປີຈຕ຺ກຆຑຖຸ ຓຍາຉ(II) ະແຈ້ຑຶກຘຈີ າຂບຄຈບີ ຺ກຆຈິ ຆືຌ ຽຆິຄໃ ຽກຈີ າກຆືຌຊືກບ຺ກຆຈີ ຄັ າກຽຖກບ຺ກຆຈີ າຆຄ຺ +2 ແຎຽຎຌັ +4 [Pb(OH)4]2- + H2O2 PbO2 +2H2O + 2OH- [Pb(OH)4]2- + S2O82- PbO2 + 2H2O + 2SO42- #ຎະຉກິ ິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງ ກາກຍຌັຈຌາຉົີບບຓ ເນ້ຑຶກຎະຘ຺ຓຘີຂາທຂບຄກາກຍຌັຈຆືຌ ຖະ ປີຈຕ຺ກຆິຈ ຆືຌ Pb(OH)2 + PbCO3 + CO2 2Pb2+ + 2CO32- + H2O - ຑຶກຖະຖາງເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽບື າຄ ນືົ ເຌບາຆິຈບາຽຆຉິກເນກ້ າຘຈີບ຺ກຆຈິ ກາກຍບຌ Pb(OH)2 + PbCO3 + 4H+ 2Pb2+ + 3H2O + CO2 #ຎະຉກິ ິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງຆຸຌຒິຈຌາຉີົບບຓເນ້ຑກຶ ຘີຂາທຂບຄຆຸຌຒິຈຆຌື ເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ Pb2+ + SO32- PbSO3 - ຑຶກຆູຌຒີຈຆືຌຖະຖາງແຈ້ໜໟບງກທໞາຆູຌຒັຈຆືຌຽຊິຄທໞາະຖະຖາງແຈ້ັຄເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ ຖະ ເຌປີ ຈຕ຺ກຆິຈຌາຉົີບບຓແຈ້ກຉໃ າຓ Pb2+ + H2O + SO2 PbSO3 + 2H+ [Pb(OH)4]2- + SO32- PbSO3 + 4OH- #ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕຆຌຒ຺ຈຘະຒາຈຌາຉົບີ ບຓ ເນ້ຑກຶ ຒຈ຺ ຘະຒາຈຆືຌ 3Pb2+ + 2HPO42 Pb3(PO4)2 + 2H+ - ຑຶກຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຂບຄບາຆຈິ ກຉ່ ຺ທດ່າຄ: ບາຆິຈຌຉີ ຕິກ ຖະ ເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉົີບບຓ #ຎະຉິກຖິ ິງາກັຍ າຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖບີ ບຓ ເນຑ້ ຶກຘຂີ າທຂບຄ ຆງີ າຌທ຺ ຆືຌ Pb(CN)2 Pb2+ + 2CN- Pb(CN)2 #ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທກາຖີບບຓ ເນຑ້ ຶກຘຽີ ນົືບຄຂບຄບບີ ຺ຈຈ຺ທຆືຌ PbI2 15 ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ
Pb2+ + 2I- PbI2 #ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງກຕຓາຈກາຖີບບຓເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄກຕຓາຈຆືຌຽຆິໃຄຑຶກຌີໄຽກີຈແຈ້ັຄເຌາຈ ຖະຖາງຽຎຌັ ກາຄເຌບາຆຈິ ບາຽຆຉິກ ນືົ ເຌາຈຖະຖາງບາຓຌີບບຓ Pb2+ + CrO42- PbCrO4 - ຑກຶ ຖະຖາງເຌບາຆຈິ ຌຉີ ຕິກ ນືົ ເຌາຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉົີບບຓ 2PbCrO4 + 2H+ 2Pb2+ + Cr2O72- + H2O PbCrO4 + 4OH- [Pb(OH)4]2- + CrO42- 2.2. ຽຄິຌ (Ag) ຽຄຌິ ຽຎຌັ ຖນະຘຂີ າທ, ຓີທາຓໜໟາໜ້ຌ 10.5 g/cm3 ີໃ 25 , ຖະຖາງເຌບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກ, ບາ ຆິຈຆຌູ ຒູຖກິ ຽບື າຄ ນົື ເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽຶບາຄ (2M), ຉ່ບາຆິຈຌີຉຕີກີໃຓີທາຓຽຂັໄຓຂຸ້ຌນົາງຂືໄຌ (8M) ຘາຓາຈຖະຖາງຽຄິຌແຈ້ ນືົ ບາຆິຈຆູຌຒູຕິກໃີຽຂັໄຓຂຸຌ້ ຖະ ປບໟ ຌກໃຘ າຓາຈຖະຖາງຖນະຽຄິຌແຈ້ກື ັຌ. 6Ag + 8HNO3 6 Ag+ + 2NO + 6NO3- + 4H2O 2Ag + 2H2SO4 2Ag+ + SO42- + SO2 + 2H2O ຽຓບືໃ ຽຄຌິ ຖະຖາງດູ່ເຌາຈຖະຖາງະຓີແຒຒ້າຍັຌຸຽຎັຌ +1 ຽຆີໃຄຽຎັຌບີບ຺ຄີໃຍໃຓີຘີ. າຈຎະຘ຺ຓຂບຄຽຄິຌ (I) ຽຎັຌາຈໃໝີ ຌໄັ ຄ຺ . າຈຎະກບຍຽຄຌິ (II) ຍໝໃ ໄຌັ ຺ຄ ຉ່ກໃຌາ ຓາເຆ້ຎະນງຈຽຎັຌາຈຽຖັໃຄຎະຉິກິຖິງາຕີຈ຺ກ ຉໞາຄໂແຈ້. ຌີຉຕາຈຽຄິຌຽຎັຌຽກືບຂບຄຖນະຽຄິຌີໃຖະຖາງເຌຌໄາແຈ້ຈີນົາງ. ຘາຖັຍຽກືບບາຽຆຉາຈ, ຌີຉຕີຈ(ແຌ ແຕ) ຖະ ຆຸຌຒາຈຽຄຌິ ຖະຖາງຌໄາ ແຈ້ຽຖກັ ຌບໟ ງ ຘທໞ ຌາຈຎະຘຓ຺ ບໃືຌໂຂບຄຽຄຌິ ຍໃຖະຖາງ (ງ຺ກຽທັໄຌ າຈຎະຘ຺ຓ ຽຆຄໃິ ຆບໟ ຌຂບຄຽຄິຌ) ຽຌບືໃ ຄາກທໞາາຈຎະຘ຺ຓປຖ຺ທຂບຄຽຄິຌຓີທາຓທບໞ ຄແທຉໃຘຄນົາງຶໃຄຌາຓາເຆ້ຎະນງຈເຌ ກາຌຊາໞ ງປຍູ ຑາຍ. ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຽຄິຌ າຈຖະຖາງຌີຉຕາຈຽຄິຌ (AgNO3) ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 0.1M ເຆ້ຘຶກຘາ ຎະຉກິ ິຖິງາຂບຄບີບຄ຺ ຽຄຌິ ຈໃຄັ ຌໄີ: #ຎະຉກິ ິຖງິ າກັຍບາຆິຈກຼົໍປຈີ ຕິກຽືບາຄ ເນ້ຑຶກຘຂີ າທຂບຄກໍົຼຕ຺ທຽຄຌິ (AgCl) Ag+ + Cl- AgCl - ຑກຶ ຖະຖາງເຌບາຆຈິ ກົໍຼປີຈຕກິ ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ແຈ້ບບີ ຺ຄຽຆຄໃິ ຆບໟ ຌ ບີບຄ຺ ຈີກຼົໍຕບາຕຽ ຌຉາຈ(I) AgCl + Cl- [AgCl2]- ຊາໟ ຽບື າຄາຈຖະຖາງຌໄີຈໟທງຌໄາ ຘຓ຺ ຏຌ຺ ະຎຼ່ ຌແຎາຄຆາໟ ງະແຈ້ຑກຶ ກຼຕໍົ ຺ທຽຄິຌກຍັ ຌື ຓາ - າຈຖະຖາງບາຓຓງັກຽືບາຄ ນົື ຽຂັໄຓຂຸ້ຌຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກກົໍຼຕ຺ທຽຄິຌແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີບາຓິຌຽຄິຌ (I). [Ag(NH3)2]+ + Cl- AgCl + 2NH3 - າຈຖະຖາງຆີງາຌທ຺ ກາຖບີ ບຓຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກກຕົໍຼ ຺ທຽຄິຌແຈ້ບີບ຺ຄຽຆໃຄິ ຆບໟ ຌບີບ຺ຄຈີຆີງາຌບາຘຽຌຉາຈຘ (I) AgCl + 2CN- [Ag(CN)2]- + Cl- - າຈຖະຖາງີ ບຆຌຸ ຒາຈຌາຉບີົ ບຓກໃຘ າຓາຈຖະຖາງຑກຶ ກົໍຕຼ ຺ທຽຄິຌແຈ້ຽກີຈບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີີບຆຸຌຒາຈຉ ບາຕຽຌຉາຉ (I). [Ag(S2O3)2]3- + Cl- AgCl + 2S2O32- - ຘຄບາຈິ ນືົ ຖຄັ ຘບີ ຌຸ ຉຕາແທບຽຖຈຖະຖາງຑກຶ ກຕົໍຼ ທ຺ ຽຄິຌແຈ້ຽຆໃິຄະຎຼໃຌຽຎັຌຘີຽ຺າ ນືົ ຈາ ຂບຄຖນະຽຄຌິ . 2AgCl (hv) 2Ag + Cl2 ( ຎ/ງ ຌໄີຽກຈີ ຂຌໄື ດ່າຄຆາໟ ໂ ຖະ ຓກີ ຌ຺ ແກຆັຍຆໟບຌ ) # ຎະຉກິ ິຖງິ າກຍັ າຈຖະຖາງບຓັ ຓຌຼຓເນຑ້ ຶກຘຌີ າໄ ຉາຌຂບຄບກ຺ ຆິຈຽຄິຌ (Ag2O) 2Ag+ + 2NH3 + H2O Ag2O + 2NH2+ - ຑກຶ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງບາຓຓງັກໃີຓີນາົ ງຽກຌີ ຽກີຈບີບຄ຺ ຽຆິຄໃ ຆໟບຌບີບ຺ຄຈີບາ ຓີຌຽຄິຌ (I) ([Ag(NH3)2]+) ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 16
Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]+ + 2OH- # ຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງປຈີ ຕ຺ກຆິຈຌາຉີົບບຓເນຑ້ ຶກຘີຌໄາ ຉາຌຂບຄບກ຺ ຆິຈຽຄິຌ 2Ag+ + 2OH- Ag2O + H2O - ຑກຶ ຘະຈຄຌຸ ຖກັ ຘະຌະຽຎັຌຍາຽຆິແຈ້ໜບໟ ງໜຶໃຄຽຓືບໃ ຽກີິຈຎະຉິກຖິ ິງາກາຌງກຈໟທງຌໄາ Ag2O + H2O 2Ag(OH)2 2Ag+ + 2OH- - ຑກຶ ຖະຖາງແຈ້ເຌ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ແຈ້ບີບຄ຺ ຽຆໃິຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີບາຓີຌຽຄິຌ (I) ຖະ ເຌບາຆິຈຌີຉຕິກແຈ້ບີ ບຄ຺ ຽຄິຌ. + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]+ + 2OH- Ag2O + 2H+ 2Ag+ + H2O Ag2O # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍາຈຖະຖາງກາກຍຌາຈຌາຉບີົ ບຓເນ້ຑຶກຘຂີ າທຽນືບົ ຄບໞບຌຂບຄກາກຍຌາຈຽຄຌິ 2Ag+ + CO32- Ag2CO3 - ຽຓືໃບເນ້ທາຓປໟບຌຑຶກຌີໄະຘະນົາງຉ຺ທຎ່ຼຌແຎຽຎັຌຑຶກຘີຌໄາຉາຌຂບຄບ຺ກຆິຈຽຄິຌ ຖະ ກາຘຈີບ຺ກຆີຈກາກ ຍບຌ Ag2CO3 Ag2O + CO2 # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງປີຈຕຆຌຒ຺ຈຘະຒາຈຌາຉົີບບຓເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄຒ຺ຈຘະຒາຈຽຄິຌເຌາຈ ຖະຖາງຽຎັຌກາຄ Ag3PO4 + H+ 3Ag+ + HPO42- # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆງີ າຌ຺ທກາຖບີ ບຓເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄຆງີ າຌທ຺ ຽຄິຌເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ Ag+ + CN- AgCN - ຊາໟ ຉຓືໃ າຈຖະຖາງຆງີ າຌທ຺ ກາຖບີ ບຓນາົ ງຑຼໍ ະຽປຈັ ເນຑ້ ຶກຖະຖາງແຈ້ຽກີຈບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີຆີງາຌບາຘຽ ຌຉາຈ (I) [Ag(CN)2]- AgCN + CN- # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງບີບຈ຺ ຈ຺ທກາຖີບບຓເນຑ້ ຶກຘຽີ ນົືບຄຂບຄບີບ຺ຈຈ຺ທຽຄຌິ (AgI) Ag+ + I- AgI - ຖະຖາງແຈ້ດ່າຄແທເຌາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທກາຖີບບຓເນ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີຆີງາຌບາຘຽຌຉາຈ (I) ຖະ ເຌາຈຖະຖາງີບຆຸຌຒາຈຌາຉີົບບຓເນບ້ ີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຈີ ີບຆຸຌຒາຈຉບາຕຽຌຉາຈ(I) AgI + 2CN- [Ag(CN)2]- + I- AgI + 2S2O32- [Ag(S2O3)2]3- + I- # ຎະຉິກິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງກຕຓາຈກາຖີບບຓເນ້ຑຶກຘີ ຈຄຂບຄກຕຓາຈຽຄິຌເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ 2Ag+ + CrO42- Ag2CrO4 - ຑຶກຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ ແຈ້າຈຖະຖາງຘີຘ຺ໄຓຂບຄບີບ຺ຄຈີກຕຓາຈ ຖະ ບີບ຺ຄຽຄິຌ ຖະ ຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ແຈ້າຈຖະຖາງຘຽີ ນືົບຄຂບຄບີບ຺ຄກຕຓາຈ ຖະ ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຈີບາ ຓຌີ ຽຄິຌ (I) 4Ag+ + Cr2O72- + H2O 2Ag2CrO4 + 2H+ 2[Ag(NH3)2]+ + CrO42- Ag2CrO4 + 4NH3 # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍຆຸຌຒທ຺ ປີຈຕຽຽຆຌ ເນ້ຑຶກຘີຈາຂບຄຆຸຌຒ຺ທຽຄິຌເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ ນົື ຽຎັຌບາຆິຈໜໟບງ ໜໃຄຶ Ag2S + 2H+ 2Ag+ + H2S - ບາຆິຈຽຂຓັໄ ຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌຘາຓາຈາຖາງຑຶກຆຸຌຒ຺ທຽຄິຌແຈ້ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄຓາຈ ຖະ ກາຘບ຺ກຆິຈຌີຉຕ ຆຌ (II) ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 17
3Ag2S + 8HNO3 3S + 2NO + 6Ag+ + 6NO3- + 4H2O 2.3. ຍານບົ ຈ (Hg) ຍານົບຈ ຓີຖກັ ຘະຌະຽຎຌັ ຂບຄນົທບີໃ ຌຸ ນະຑູຓເຌນໟບຄ, ຓີຘຌີ າໄ ຽຄິຌ - ຂາທ, ຓີ ທາຓໜາໜ້ຌ 13.534 g/cm3 ໃີ 25 ຍໃຽກິຈຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ ບາຆິຈກປໍົຼ ຈີ ຕກິ ນືົ ບາຆຈິ ຆຌູ ຒຖູ ິກຽືບາຄ (2M) ຉ່ ະຽກີ ຈຎະຉິກິຖງິ າດ່າຄແທກຍັ ບາຆິຈຌີຉຕິກີໃຽດັຌ ຖະ ຽຂັໄຓຂຸ້ຌຎາຌກາຄ (8M) ແຈ້ບີບ຺ຄຍານົບຈ (I) ຖະ ບາງບ຺ກ ຆຈິ ຌີຉຕຆຌ(II) 3Hg22+ + 2NO + 6NO3 + 4H2O 6Hg + 8HNO3 - ຉເ່ ຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັຓໄ ຂຸ້ຌ ຖະ ປບໟ ຌະຽກີຈບີບຄ຺ ຍານົບຈ (II) ຖະ ບາງບກ຺ ຆຈິ ຌີຉຕຆຌ (II) 3Hg + 8HNO3 3Hg2+ + 2NO + 6NO3 + 4H2O - ບາຆິຈຆຸຌຒຕູ ິກຽຂໄັຓຂຸຌ້ ຖະ ປໟບຌຘາຓາຈຖະຖາງຍານບົ ຈແຈ້ ຊາໟ ຓີຍານບົ ຈນາົ ງຽກຌີ ະແຈ້ຏະຖິຈຉະຑັຌຽຎັຌ ບບີ ຺ຄຍານົບຈ (I) ຖະ ບາງຈີບ຺ກຆິຈຆຸຌຽຒີ 2Hg + 2H2SO4 Hg22+ + SO42- + SO2 + 2H2O ບບີ ຺ຄຄັ ຘບຄຆະຌິຈຂບຄຍານົບຈື: ບີບ຺ຄຍານົບຈ(I) ຖະ ຍານົບຈ(II) ຌີໄຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈກທຈ ຘບຍຉໞາຄໂແຈ້ຉກຉໞາຄກັຌຶໃຄຘາຓາຈຌາຓາເຆ້ຎະນງຈເຌຈໟາຌກາຌທິຽາະຸຌຌະຑາຍແຈ້ ບີບ຺ຄຍານົບຈ(I) ຈງຈັ ຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈ1 ຽຆໃຄິ ະຽທ຺າໄ ຽຊິຄກາຌຽກີຈຎະຉິກິຖິງາຉໃແຎຌີໄ, ຘໞທຌບີບ຺ຄຍານົບຈ(II) ຽຎັຌກາີບ຺ຄໝ ທຈ2 ະແຈ້ຽທ຺າໄ ຽຊິຄເຌນທ຺ ຂໄກາຌທິຽາະກາີບຄ຺ ໝທຈ 2 ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຍານົບຈ(I) າຈຖະຖາງຌີຉຕາຈຍານົບຈ(I) (Hg2(NO3)2.H2O) ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 0.05 M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຍານົບຈ(I) ແຈ້ຉ່ຉໟບຄຽປັຈຈໟທງທາຓຖະຓັຈຖະທັຄ ຽຑາະາຈຎະ ກບຍຂບຄຍານົບຈກຸ ຆະຌຈິ ຽຎຌັ ຑຈິ # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍບາຆິຈກົຼປໍ ີຈຕິກຽືບາຄ (ຽກືບກົໍຼຕ຺ທ)ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄກົໍຼຕ຺ທບຄ(I) ຽຆິໃຄຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈ ຽບື າຄ ຉ່ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆຈິ ກັຈບຄ Hg22+ + 2Cl- Hg2Cl2 - າຈຖະຖາງບາຓຓງັກຘາຓາຈຎ່ຼຌຑຶກຌີໄເນ້ຽຎັຌຑຶກຎະຘ຺ຓຖະນທໞາຄຍານົບຈ(II) ບະຓິຌກົໍຼຕ຺ທກັຍຖນະ ຍານົບຈແຈ້ Hg + Hg(NH2)Cl + NH4+ + Cl- Hg2Cl2 + 2NH3 ຎະຉິກິຖິງາຌີໄຽກີຈາກຍານົບຈ (I) ຍາຄຘໞທຌຎ່ຼຌແຎຽຎັຌຍານົບຈ (II) ຖະ ບີກຍາຄຘໞທຌຎ່ຼຌແຎຽຎັຌ ຖນະຍານົບຈຽຆີໃຄເນ້ຑຶກີໃຉກຉໞາຄາກຎະຉິກິຖິງາຖະນທໞາຄກົຼໍຕ຺ທຆືຌ ຖະ ກົຼໍຕ຺ທຽຄິຌ (AgCl) ກັຍາຈ ຖະຖາງບາຓຓງັກ. - ຍານົບຈ (II) ບະຓິຌກຼົຕໍ ຺ທຽຎັຌຑຶກຘຂີ າທຽຓບໃື ຎະຘ຺ຓກັຍຍານບົ ຈຆຄໃຶ ຓີຘີຈາ ະຽນຌັ ຑກຶ ຘຽີ ຺າ-ຈາ - ກຼຕົໍ ທ຺ ຍານບົ ຈ (I) ຖະຖາງເຌບາຆິຈກັຈບຄແຈ້າຈຖະຖາງ ກົໍຼຕ຺ທຍານົບຈ (II) ີໃຍໃຉກຉ຺ທຽຎັຌບີບ຺ຄ ຖະ ບາງຌີຉຕຆຌ 3Hg2Cl2 + 2HNO3 + 6HCl 6HgCl2 + 2NO + 4H2O # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ເນ້ຑກຶ ຘຈີ າ ນົື ຽ຺າ-ຈາ ຽຆິໃຄຽຎັຌຑຶກຎະຘ຺ຓຖະນທໞາຄຖນະຍານົບຈ (ຘີຈາ )ກັຍຽຍຘກິ ຍານບົ ຈ(II)ບະຓຌີ ຌຌີຉຕັຈ (ຘີຂາທ) 2Hg22+ + NO3- + 4NH3 + H2O NH2 HgO.Hg + 2Hg + 3NH4+ NO3 - ຎະຉິກິຖິງາຌີໄຘາຓາຈເຆ້ ຍບກທາຓຉກຉໞາຄຖະນທໞາຄບີບ຺ຄຍານົບຈ (I) ຖະ ຍານົບຈ(II) ແຈ້ ຽຆິໃຄຎະຉິ ກຖິ ງິ າຂບຄບບີ ຺ຄຍານົບຈ (II) ກຍັ າຈກທຈຘບຍຌີໄະແຈ້ຏະຖິຈຉະຑັຌຽຎັຌຑຶກຘີຂາທຂບຄບ຺ກຆິຈຍານົບຈ (II) ຖະ ຍານບົ ຈ(II)ບະຓິຌຌີຉຕັຈ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 18
2Hg2+ + NO3- + 4NH3 + H2O HgO.Hg(NH2)NO3 + 3NH4+ # ຎະຉິກິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉີົບບຓເນຑ້ ຶກຘີຈາ ຂບຄບ຺ກຆິຈຍານົບຈ (I) Hg22+ + 2OH- Hg2O + H2O - ຑກຶ ຍໃຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉີົບບຓໃີຓນີ າົ ງຉ່ຖະຖາງແຈ້ດ່າຄແທເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ - ຽຓືໃບຌາແຎຉ຺ໄຓຘີຂບຄຑຶກະຎຼໃຌຽຎັຌຘີຽ຺າ ຽຑາະທໞາຽກີຈຽຎັຌຏະຖິຈຉະຑັຌຎະຘ຺ຓຖະ ນທໞາຄຍານົບຈ ຖະ ບກ຺ ຆິຈຍານົບຈ(II) Hg2O HgO + Hg # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງກາກຍຌັຈຌາຉົີບບຓ ເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄກາກຍຌັຈຍານົບຈ (I) ເຌາຈ ຖະຖາງໃີຽດັຌ Hg2CO3 Hg22+ + CO32- - ຑຶກະຎ່ຼຌຽຎັຌຘີຽ຺າຈາດ່າຄຆໟາໂຽຑາະທໞາ ຍານົບຈ (I) ກາກຍຌັຈຎ່ຼຌແຎຽຎັຌບ຺ກຆິຈຍານົບຈ (II) ຖະ ຍານົບຈ Hg2CO3 HgO + Hg + CO2 (ຎະຉິກຖິ ງິ າະຽກີຈແທຂໄຌຶ ຽຓໃບື ເນ້ ທາຓປໟບຌ) # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງປີ ຈຕຆຌຒ຺ຈຘະຒັຈຌາຉບົີ ບຓເນຑ້ ກຶ ຘີຂາທຂບຄປີຈຕຆຌຒຈ຺ ຘະຒຈັ ຍາ ນົບຈ(I) Hg2HPO4 Hg22+ + HPO42- # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓເນ້ຑຶກຘີຈາຂບຄຍານົບຈ ຖະ າຈຖະຖາງຂບຄຆີງາຌ຺ທ ຍານບົ ຈ (II) Hg + Hg(CN)2 Hg22+ + 2CN- # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງບບີ ຈ຺ ຈທ຺ ກາຖີບບຓເນຑ້ ກຶ ຘຂີ ຼທຂບຄບີບຈ຺ ຈ຺ທຍານົບຈ (I) ຽຓຶບໃ ຉໃືຓາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທກາຖີບບຓດ່າຄຆາໟ ໂ ຖະ ຽດຌັ Hg22+ + 2I- Hg2I2 - ຽຓືບໃ ຉຓໃື າຈກທຈຘບຍຌີໄນົາງຽກີຌແຎຑຶກບີບ຺ຈຈ຺ທຍານົບຈ(I) ະຖະຖາງແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽຉຉຕາບີບ຺ຈ ຈຽຓີ ິທຕາຈ(II) ຖະ ຑຶກຘີຈາ ຂບຄຍານບົ ຈ Hg2I2 + 2I- [HgI4]2- + Hg - ຽຓບືໃ ຉ຺ໄຓຑກຶ ບບີ ຈ຺ ຈ຺ທຍານົບຈ(I) ກັຍຌໄາະແຈ້ າຈຎະຘຓ຺ ຖະນທໞາຄຑຶກຘີຈຄຂບຄບີບ຺ຈຈ຺ທຍານົບຈ (II) ຖະ ຑກຶ ຘຈີ າຂບຄຍານົບຈ Hg2I2 HgI2 + Hg # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງກຕຓາກາຖບີ ບຓເນຑ້ ກຶ ຘີ ຈຄຂບຄກຕຓາຈຍານົບຈ(I) ເຌາຈຖະຖາງໃີປບໟ ຌ Hg22+ + CrO42- Hg2CrO4 - ເນຎ້ ະຉິກິຖິງາຌີໄຽກີຈເຌາຈຖະຖາງໃີຽດັຌະແຈ້ຑກຶ ຘຌີ ໄາຉາຌຉ່ຌາ ແຎເນ້ທາຓປໟບຌະຎຼໃຌຽຎັຌຑຶກຘີຈຄ ຂບຄກົຓຓາຈຍານບົ ຈ (I) ຖະ ຊາໟ ຉຓືໃ ປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉບີົ ບຓຖ຺ຄແຎະແຈ້ຑກຶ ຘີຈາ ຂບຄບກ຺ ຆຈິ ຍານົບຈ (I) Hg2CrO4 + 2OH- Hg2O +CrO42- + H2O # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍຆູຌຒທ຺ ປີຈຕຆຌເນຑ້ ກຶ ຘີຈາ ຽຆໃິຄຽຎຌັ ຑຶກຎະຘຓ຺ ຖະນທໞາຄຆຌູ ຒ຺ທ ຍານົບຈ (II) ກັຍຍານບົ ຈຎະຉິກຖິ ິງາຽກີຈເຌາຈຖະຖາງຽຎຌັ ກາຄ ນົື ຽຎຌັ ບາຆຈິ ຽຖັກໜໟບງ Hg22+ + H2S Hg + HgS + 2H+ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 19
1. ິຈຘະຈີ ຖະ ນັົກກາຌທຽິ າະກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1 ກາີບ຺ຄີໃຘາັຌີໃຉ຺ກຑຶກກົໍຼຕ຺ທເຌໝທຈ 1 ຽຓືໃບຽຉີຓ HCl ຖ຺ຄແຎຌັໄຌຓີ 3 ຆະຌິຈື: ບີບ຺ຄ Pb2+ Ag+ ຖະ Hg22+ ຘໞທຌບີບ຺ຄຂບຄຖນະບືໃຌຽຆໃັຌ: ຘະຉີຍີບບຓ(Sb), ຍິຈຘະຓັຈ(Bi), ທຓຒຕາຓ(W) ຖະ ຖ ຖີບບຓ (Tl) ຓໃີ ຽີ ຖກບບກຆີຽຈຽຆຌິ +1 ະຉກ຺ ຑຶກຌາຉ່ະຖະຖາງຽຓໃບື ຓີຎະຖິຓາຌຂບຄ HCl ນົາງຽກີຌຑ ນຄົັ າກງກກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1 ບບກາກາຈຖະຖາງຖ້ທຌາຽບ຺າຑຶກີໃແຈ້ຌັໄຌຓາງກ ຖະ ທິຽາະຽຑືໃບ ຆບກນາທໞາກາີບ຺ຄຌັໄຌຓ່ຌບີບ຺ຄເຈຽຆິໃຄ PbCl2 ຘາຓາຈງກບບກາກຑຶກAgCl ຖະ Hg2Cl2 ແຈ້ຄໞາງຈໟທງ ຌາໄ ປໟບຌ ຽຌບືໃ ຄາກທໞາ PbCl2 ຘາຓາຈຖະຖາງເຌຌໄາ ປບໟ ຌແຈ້ ຉ່ AgCl ຖະ Hg2Cl2 ຍຘໃ າຓາຈຖະຖາງ. ຘາຖຍັ AgCl ກຘ າຓາຈງກບບກາກ Hg2Cl2 ແຈ້ຈໟທງກາຌຌາຽບ຺າແຎຖະຖາງເຌບາຓຓງັກ ຽຆິໃຄ AgCl ະຖະຖາງກາງຽຎັຌບີບຄ຺ ຽຆິຄໃ ຆບໟ ຌ [Ag(NH3)2]+ ຘທໞ ຌ Hg2Cl2 ຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກຍັ ບາຓຓງັກຖ້ທກາງຽຎັຌ ຍານບົ ຈ ຖະ ຍານບົ ຈບະຓິຌກຼົຕໍ ທ຺ ຽຆິໃຄຓີຘີຈາ ຖະ ຍຖໃ ະຖາງເຌຌາໄ . 1. ຂະຍທຌກາຌທຽິ າະກາີບຄ຺ ໝທຈີ 1 ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 20
1. ຎະຉກິ ິຖງິ າກາຌທິຽາະກາບີ ຺ຄໝທຈີ 1 1.1 ຎະຉກິ ິຖິງາກາຌຉກ຺ ຑຶກກາີບຄ຺ ໝທຈີ 1 ຆຌື , ຽຄຌິ ຖະ ຍານບົ ຈະເນ້ຑກຶ ຘຂີ າທຽຓໃືບຽກຈີ ຎະຉິກິຖງິ າກັຍບີບ຺ຄກົໍຼຕ຺ທເຌາຈຖະຖາງີໃຽຎັຌບາ ຆິຈ ຓຎີ ະຉກິ ິຖງິ າຽກຈີ ຂໄຶຌຈໃຄັ ຌ:ໄີ PbCl2 Pb2+ + 2Cl- AgCl Ag+ + Cl- Hg2Cl2 Hg22+ + 2Cl- 1.2 ຎະຉກິ ິຖງິ າກາຌງກຆືຌບບກາກຽຄຌິ ຖະ ຍານົບຈ ຽຌໃືບຄາກຑຶກ PbCl2 ຖະຖາງແຈ້ຈີເຌຌໄາປໟບຌິໃຄຘາຓາຈງກຆືຌບບກາກຽຄິຌ ຖະ ຍານົບຈແຈ້ ິໃຄເຆຌ້ າໄ ປໟບຌຽຎັຌຉ຺ທຑາຖະຖາງ ຈໃັຄຘ຺ຓຏ຺ຌຖຓຸ່ ຌໄ:ີ PbCl2 Pb2+ + 2Cl- 1.3 ຎະຉິກິຖງິ າກາຌທິຽາະຆືຌ ຽຓບືໃ PbCl2 າຎະຉິກິຖງິ າກຍັ ກຕຓາຈກາຖີບບຓະແຈ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄກຕຓາຈຆືຌ(PbCrO4) ຽຆິໃຄຖະຖາງເຌຌາໄ ແຈ້ໜໟບງກທໞາ PbCl2 ຓຎີ ະຉິກຖິ ິງາຈຄັໃ ຌີໄ: PbCl2 + CrO42- PbCrO4 + 2Cl- - PbCrO4 ຖະຖາງເຌປຈີ ຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉບົີ ບຓ ຖະ ະຉ຺ກຑກຶ PbCrO4 ກັຍືຌຓາຽຓືໃບຽຉີຓບາຆິຈບາ ຽຆຉກິ ຈຄັໃ ຘ຺ຓຏ຺ຌຖ່ຓຸ ຌີໄ: PbCrO4 + 3OH- HPbO2- + CrO42- + H2O HPbO2- + CrO42- + 3HC2H3O2 PbCrO4 + 3HC2H3O2- + 2H2O 1.4 ຎະຉກິ ິຖິງາກາຌງກຽຄຌິ ບບກາກຍານບົ ຈ ນົັຄາກງກ PbCl2 ບບກແຎຖ້ທ ຑຶກີຽນົືບື: AgCl ຖະ Hg2Cl2 ຽຓືໃບເນ້ຎະຉິກິຖິງາກັຍ ບາຓຓງັກຽຂໄຓັ ຂຸ້ຌ AgCl ະຖະຖາງກາງຽຎັຌ [Ag(NH3)2]+ ຘໞທຌ Hg2Cl2 ະເນ້ຑຶກຘີຈາຂບຄ Hg ຖະ ຘີຂາທຂບຄ Hg(NH2)Cl ຎະຉກິ ິຖງິ າກາຌຖະຖາງຂບຄ AgCl ເຌາຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ຽຎຌັ ຈັໃຄຌ:ໄີ AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]+ + Cl- Hg2Cl2 + 2NH3 Hg + Hg(NH2)Cl + NH4+ + Cl- 1.5 ຎະຉິກຖິ ິງາກາຌທຽິ າະຽຄິຌ ຽຓບໃື ຌາ ຑກຶ ີໃຽນບົື າກກາຌງກ PbCl2 ບບກແຎຖ້ທຓາາຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ຽຂັໄຓຂຸ້ຌຽປັຈເນ້ຑຶກ AgCl ຖະຖາງກາງຽຎັຌບີບ຺ຄ[Ag(NH3)2]+ ຖະ Cl- ຈັໃຄກໞາທຖ້ທ ຊໟາຽປັຈເນ້າຈ ຖະຖາງຌໄີຽຎຌັ ບາຆິຈຈທໟ ງບາຆິຈຌຉີ ຕິກ ະຽປຈັ ເນ້ບີບ຺ຄ [Ag(NH3)2]+ ຊືກາຖາງ ຖະ ຽກີຈຑຶກຘີຂາທຂບຄ AgClກຍັ ືຌຓາ. AgCl + 2NH4+ [Ag(NH3)2]+ + Cl- + 2H+ 1.6 ຎະຉກິ ຖິ ິງາກາຌທິຽາະຍານບົ ຈ ຑຶກຽໃີ ກຈີ ຎະຉິກິຖິງາຖະນທໞາຄ Hg2Cl2 ກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກຽຂັໄຓຂຸ້ຌຽຎັຌຑຶກຎ຺ຌຖະນທໞາຄ Hg ຖະ Hg(NH2)Cl ຽຆຄິໃ ຓີຘີຽ຺າ - ຈາ ຽຎຌັ ຘໃຄິ ີໃຍບກເນ້ປູ້ທໞາຓີ ບີບ຺ຄຍານົບຈ(I)ແຈ້ ຉ່ຽຑືໃບທາຓຌ່ເ ນາົ ງຂຶໄຌບາຈຽປັຈແຈ້ ຈງຖະຖາງຑຶກຎ຺ຌຌຈີໄ ທໟ ງບາຆຈິ ກຈັ ບຄ ຖ້ທເນ້າຎະຉິກິຖິງາກັຍ ກົຼໍຕ຺ທກ຺ໃທຎະຉິກິຖິງາ ກາຌຖະຖາງ Hg ຖະ Hg(NH2)Cl ຽຎັຌຈໃັຄຌ:ໄີ 2HgCl42- + 2NO + N2 + 4H2O 2Hg(NH2)Cl + 6Cl- + 2NO3- + 4H+ ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 21
3Hg + 12Cl- + 2NO3- + 8H+ 3HgCl42- + 2NO + 4H2O ບີບ຺ຄ HgCl42- ຽກີຈາກ ບີບຄ຺ Hg2+ ຽຂາ຺ໄ ຖທຓຉທ຺ ກັຍ ບບີ ຺ຄCl- ີໃນົາງຽກີຌຑ ຉ່ຊໟາຓີບີບ຺ຄ Cl- ຌໟບງະຽກີຈ ຑກຶ HgCl2 ຘາຖັຍຎະຉິກິຖິງາກາຌຕີຈິທ ບີບ຺ຄ HgCl42- ຈໟທງກົໍຼຕ຺ທກ຺ໃທຌັໄຌ າບິຈະຽກີຈຑຶກຘີຂາທຂບຄ Hg2Cl2 ຖະ ະຎ່ຼຌຽຎັຌຘີຈາ ຂບຄ Hg ຊໟາຓີ ກຕຼົໍ ທ຺ ກ຺ໃທນາົ ງ ຈຄັໃ ຘ຺ຓຏຌ຺ : HgCl42- + Sn2+ Hg2Cl2 + SnCl62- Hg2Cl2 + Sn2+ + 4Cl- 2Hg + SnCl62- າຊາຓ ຖະ ຍຈ຺ ຽຐິກນຈັ 1. ຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ຓີຌຸ ຖັກຘະຌະຒີຆກິ ືຌທເຈ? 2. ຍຌັ ຈາບີບຄ຺ ີໃຌບຌດູ່ເຌໝທຈຂບຄກາີບຄ຺ ກຸຓ່ ີໃ 1 ຓີ ັກບບີ ຺ຄ? ືບີບ຺ຄເຈຈ?່ 3. ຑຶກກໍຕຼົ ຺ທຂບຄບີບຄ຺ ຖນະເຈເຌຍຌັ ຈາບບີ ຄ຺ ີໃຌບຌດເູ່ ຌຑທກກາີບຄ຺ ກຓຸ່ ີໃ 1 ຽຆິໃຄຘາຓາຈຖະຖາງເຌຌໄາປໟບຌ ແຈ?້ 4. ຄ຺ໃ ຂຼຌຘຓ຺ ຏຌ຺ ຽຉຓັ ຂບຄຎະຉິກຖິ ິງາຉໃແຎຌໄີ: )] + ກ. [ ( ຽຆຄິໃ ແຈ້າກ [ ( )] () ) ຂ. ແຈ້າກ () + ແຈ້າກ( ຽຆໃິຄ ແຈ້າກ ( ) () + )] + . ( ) ] ແຈ້າກ ຖະ ແຈ້ າກ ຽຆິໃຄ + ຄ. [ ( [ ( ) ] ຖະ [ ( )] ຽຆິໃຄ [ . ຽຆິໃຄ ແຈ້າກ ຘ. + 2 [ ( )] ຽຆໃິຄ ແຈ້ າກ 5. ຄໃ຺ ບາໞ ຌຆໃື າຈ ນົື ບີບຄ຺ ຉໃແຎຌໄີ ກ. ( ) ຂ. )] . [ ( ) ຄ. ( . ຘ. ຆ. ] ງ. [ )] ຈ. [ ( )] ຉ. [ ( ) )] ຊ. ( ) . [ ( )] ຌ. ( ຍ. [ ( ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 22
ຎ. ( ) [ ( )] ຏ. [ ( ) ] 6. ຊາໟ ເຆ້ H2SO4 ຽບື າຄເຆ້ຌ HCl ເຌກາຌຉ຺ກຑຶກກາີບ຺ຄໝທຈີ1 ຖະ ຑ຺ຍທໞາແຈ້ຑຶກຘີຂາທຽກີຈຂຶໄຌ ຑຶກຘຂີ າທຌີໄ ື າຈເຈ? 7. ຄ຺ໃ ຍບກຕບີ າຽຌໃີເຆ້ເຌກາຌງກນກົື າຌຈ຺ ຘບຍເຌຉຖ່ ະຂຉໄ ໃແຎຌ:ໄີ ກ. ກາຌງກ Ag+, Pb2+ ຖະ Hg22+ ບບກາກກາີບຄ຺ ບືໃຌໂ ຂ. ກາຌງກຑກຶ ກົຕຼໍ ຺ທຂບຄກໃ຺ທບບກາກຑຶກກຼົຕໍ ຺ທຂບຄຽຄິຌ . ກາຌງກ ຽຄິຌກົຼຕໍ ຺ທ ບບກາກ ຍານບົ ຈ(I)ກຕໍົຼ ທ຺ ຄ. ກາຌ຺ຈຘບຍຽຑໃບື ງືຌງັຌທໞາຽຎັຌ Pb2+ . ກາຌຈ຺ ຘບຍຽຑບືໃ ງືຌງັຌທາໞ ຽຎັຌ Ag+ ຘ. ກາຌ຺ຈຘບຍຽຑບືໃ ງຌື ງັຌທາໞ ຽຎັຌ Hg22+ 8. ຊໟາຌາາຈຖະຖາງຉ຺ທດ່າຄຆຶໃຄປູ້ທໞາຓີ ກາີບ຺ຄໝທຈີ1 ຓາຽຉີຓບາຆິຈ HCl ີໃປໟບຌຑ຺ຍທໞາຍໃຽກີຈຑຶກ ຉ່ ຽຓໃບື ຉຄັໄ າຈຖະຖາງຌຎໄີ ະແທ້ ະແຈຑ້ ຶກຘຂີ າທຽກຈີ ຂຌໄຶ ຏ຺ຌກາຌທຽິ າະຌໄຘີ າຓາຈຘະນຼຸຍແຈ້ທໞາເຌາຈຖະຖາງ ຉ຺ທດ່າຄຓກີ າບີ ຄ຺ ເຈຈ່? 9. ເຌກາຌທິຽາະາຈຖະຖາງຉ຺ທດ່າຄີໃຓີກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ຑ຺ຍທໞາແຈ້ຑຶກຘີຂາທຽກີຈຂຶໄຌຽຎັຌາຌທຌນົາງ ຽຓືໃບຉືໃຓບາຆິຈ HCl ຖ຺ຄແຎ ຉ່ຑຶກຘີຂາທຍາຄຘໞທຌຖະຖາງເຌຌໄາປໟບຌຘໞທຌຑຶກຘີຂາທີໃຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ປໟບຌຘາຓາຈຖະຖາງເຌບາຓຓງັກແຈ້ໝ຺ຈ າກຏ຺ຌກາຌທິຽາະຘາຓາຈຘະນຼຸຍແຈ້ທໞາ ເຌາຈຖະຖາງ ຉທ຺ ດ່າຄກາບີ ຺ຄື າຈເຈ? 10. ຑຶກກົຼໍຕ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ1 ີໃຍໃຖະຖາງເຌຌໄາປໟບຌ ຖະ ບາຓຓງັກຽຎັຌຑຶກກົໍຼຕ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄາຈ ເຈ? 11. ກາີບ຺ຄຉ຺ທດ່າຄໜຄຶໃ ຘາຓາຈເນຑ້ ຶກຘີຂາທກັຍ HCl ີໃຽດັຌຆຶໃຄຑຶກຌີໄຍໃຖະຖາງເຌຌໄາປໟບຌ ຉ່ຖະຖາງແຈ້ຈີເຌ ບາຓຓງັກ າກຏຌ຺ ກາຌທຽິ າະຘາຓາຈຘະນຼຸຍແຈ້ທໞາ ກາບີ ຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງຉທ຺ ດາ່ ຄຌີໄືາຈເຈ? 12. ຽຓໃບື ຉືຓໃ HCl ຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງຉທ຺ ດ່າຄ ຑ຺ຍທໞາຍໃຓີກາຌຎ່ຼຌຎຄເຈໂຽກີຈຂຶໄຌຽຖີງະຘະນຼຸຍຏ຺ຌກາຌ຺ຈ ຖບຄແຈ້ ຌທເຈ? 13. ກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ໃີ າຎະຉິກຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງກຕຓາຈກາຖີບບຓ ຖທ້ ແຈຑ້ ກຶ ຘີຽນົືບຄື າຈເຈ? 14. ຊາໟ ຉືຓໃ ບາຓຓງກັ ຖຄ຺ ເຘ່ຑກຶ ກຕໍົຼ ຺ທຘີຂາທຂບຄກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 1 ຑ຺ຍທໞາຑກຶ ຘີຂາທຎຼ່ ຌຽຎັຌຘີຈາ ນົື ຘີຽ຺າຈາ ບາຈຘະນຼຸຍແຈທ້ າໞ ຓກີ າີຂບຄາຈເຈ? 15. ຕີບາຽຌໃບີ າຈະ຺ຈຘບຍຽຑືໃບດັໄຄດືຌທໞາກາບີ ຺ຄຽຎັຌ Pb2+ ືາຈເຈ? ຆໃຶຄະເນ້ຑຶກຘີຂາທ? 16. ບາຆຈິ ກຈັ ບຄຎະກບຍຈໟທງບາຆິຈຎ຺ຌກຌັ ຖະ ຎ຺ຌເຌບັຈຉາຘທໞ ຌຽໃ຺າເຈ? 17. ຊາໟ ຌາ ຽບ຺າ າຈຖະຖາງຉທ຺ ດ່າຄຓາ ຉໃືຓ 6M HCl ຑຍ຺ ທໞາ ແຈຑ້ ຶກຘີຂາທຽກີຈຂໄຶຌ ະຘະນຼຸຍແຈ້ ຌທເຈ? 18. ຑກຶ ກຼໍຕົ ຺ທຂບຄກາບີ ຄ຺ ໝທຈ 1 ຓີຘູຈາຄຽຓີືຌທເຈຈ່? 19. ຽຓບໃື ຑຶກກໍົຕຼ ຺ທຽຄຌິ ຖະຖາງເຌບາຓຓງກັ ະແຈ້ບບີ ຄ຺ ຽຆິໃຄຆບໟ ຌເຈ? ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 23
ຍຈ຺ ີ 4 ຌຸ ຖກັ ຘະຌະທ຺ໃ ແຎຂບຄຑທກກາບີ ຺ຄໝທຈີ 2 1. ຸຌຖກັ ຘະຌະຒີຆິກຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ກາີບ຺ຄໝູ່ 2 ຽຎັຌບີບ຺ຄຂບຄຖນະີໃຉ຺ກຑຶກຆູຌຒ຺ທເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈຽືບາຄ ຆຶໃຄຽກີຈຂືໄຌຽຓືໃບຏໞາ ຌບາງຆຌູ ຒ຺ທປີ ຈຕຆຌ (H2S) ຖ຺ຄເຌາຈຉ຺ທດ່າຄ ນົື າຎະຉິກິຖິງາກັຍີບບາຽຆຉາຓີຈ (CH2CSNH2). ກາີບ຺ຄໝູ່ 2 ແຈ້ກ່: ບີບ຺ຄ Hg2+, Pb2+, Bi3+, Cu2+ Cd2+, As3+, Sb3+ ຖະ Sn4+. ຑຶກຆູຌຒ຺ທຂບຄ ກາີບ຺ຄເຌໝູ່ຌີໄຓີຘີຉກຉໞາຄກັຌື: HgS PbS ຖະ CuS ຓີຘີຈາ; CdS, As2S3 ຖະ SnS2 ຓີຘີຽນົືບຄ; Bi2S3 ຓຘີ ຌີ ໄາຉາຌຈາ ຖະ Sb2S3 ຓຘີ ີຘ຺ຓໄ ຈຄ 2. ຸຌຖກັ ຘະຌະາຄຽຓີ ຖນະີໃຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈ 2 ຓີ: ຍານົບຈ, ຍີຈຘະຓັຈ, ບຄຈຄ, ກາຈຓີບບຓ, ບາຆີຌິກ, ກ຺ໃທ ຖະ ຘະຉີຍີບບຓ ຽຆິຄໃ ຖນະຉຖ່ ະຆະຌິຈຓີຸຌຖັກຘະຌະໃີ ີໃຘາ ັຌຈຄໃັ ຌໄ:ີ 2.1 ຍານົບຈ (Hg) ຸຌຖັກຘະຌະີໃີໃຘາັຌແຈ້ຽທ຺ໄາເຌກາຌທິຽາະກາີບ຺ຄໝທຈ 1 ຖ້ທຈັໃຄຌັໄຌ ຶໃຄຂຽທ຺ໄາຘະຽຑາະ ຎະຉກິ ຖິ ິງາຂບຄບີບ຺ຄຍານບົ ຈ (II) ື: ຎະຉິກຖິ ງິ າຂບຄບີບ຺ຄຍານົບຈ (II). າຈຖະຖາງຌີຉຕາຈຍານົບຈ (II) (Hg(NO3)2 .0,5 H2O) ຽຂັຓໄ ຂຸຌ້ 0,05 M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກຖິ ິງາຂບຄບີບ຺ຄຍານົບຈ (II) ແຈ້ ຉ່ຉໟບຄຽປັຈຈໟທງທາຓຖະຓັຈຖະທັຄ ຽຑາະ າຈຎະກບຍາຄຍານບົ ຈຸກຆະຌຈິ ຽຎຌັ ຑຈິ . # ຎະຉິກິຖິງາກັຍຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄຍານົບຈ (II) ກົໍຼຕຆູຌຒ຺ທເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈກົໍຼປີ ຈຕກິ ຽືບາຄ ຽຆຄິໃ ຽກຈີ ເຌຆທໞ ຄາ ບຈິ ຂບຄຎະຉິກິຖິງາ ຑຶກະາ ຎະຉິກິຖິ ງາກັຍຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌ ຉໃແຎ຺ຌເຌ ໃີຘຈຸ ແຈ້ຑຶກຘີຈາ ຂບຄຆຌູ ຒທ຺ ຍານົບຈ (II) 3Hg2+ + 2Cl- + 2H2S Hg3S2Cl2 + 4H+ Hg3S2Cl2 + H2S 3HgS + 2H+ + 2Cl- - ຑຶກຆູຌຒ຺ທຆືຌ(II) ຽຎັຌຑຶກີໃຖະຖາງເຌຌໄາແຈ້ໜໟບງນົາງ, ຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ, ປີຈຕ຺ກຆິຈ ຖນະຈຄໃັ ຉາໞ ຄໂ ຖະ ເຌາຈຖະຖາງຆູຌຒທ຺ ບາຓຌບີ ບຓ. - າຈຖະຖາງຆຌູ ຒທ຺ ຌາຉີົບບຓຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 2M ຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຆູຌຒ຺ທຍານົບຈ (II) ແຈ້ຽກີຈບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີ ບ຺ຄຈີຆູຌຒຍານົບຈ (II) [HgS2]2- HgS + S2- - ບາຆຈິ ກຈັ ບຄ ກຘໃ າຓາຈຖະຖາງຑຶກຆູຌຒທ຺ ຍານົບຈ (II) ແຈ້ຑຶກຘຽີ ນບົື ຄຂບຄຓາຈ ຖະ ແຈ້ບາງບ຺ກຆິຈຌີຉຕ ຆຌ(II) ຽກີຈຂໄຌື ຌາ 3HgS + 6HCl + 2HNO3 3HgCl2 + 3S + 2NO + 4H2O - ກຼົຕໍ ທ຺ ຍານບົ ຈ (II) ຖະຖາງດູ່ເຌາຈຖະຖາງຈງຍໃຉກຉທ຺ ຽຎຌັ ບບີ ຄ຺ ຈຄໃັ ຌັໄຌຏ຺ຌຂບຄຎະຉິກິຖິງາຌີໄະຽນັຌຑຶກ ຘີຽນບືົ ຄຂບຄຓາຈຑຼຄດາ່ ຄຈຼທຆໃຶຄຑຶກະນາງແຎດ່າຄແທທາຊໟາຌາາຈຖະຖາງຌີໄແຎເນ້ທາຓປໟບຌ ຽຑາະຎ່ຼຌແຎ ຽຎຌັ ບີບຄ຺ ຆຌູ ຒທ຺ 2HNO3 + S SO42- + 2H+ + 2NO # ຎະຉິກຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ເນ້ຑກຶ ຘີຂາທຆຶໃຄຽຎັຌຑຶກຎະຘ຺ຓຖະນທໞາຄ ບ຺ກຆິຈຍານົບຈ (II) ຖະ ຍານບົ ຈ (II) ບາຓິຌຌຉີ ຕັຈ 2Hg2+ + NO3- + 4NH3 + H2O HgO.Hg(NH2)NO3 + 3NH4+ # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທກາຖີບບຓ ເນ້ຑຶກຘີຈຄຂບຄບີບ຺ຈບຄ (II) ຽຓືໃບຉືໃຓາຈຖະຖາງ ບີ ບຈ຺ ຈ຺ທກາຖີບບຓຖຄ຺ ແຎດ່າຄຆາໟ ໂ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 24
Hg2+ + 2I- HgI2 - ຑກຶ ະຖະຖາງຊາໟ ຉຓໃຶ າຈຖະຖາງບບີ ຺ຈຈທ຺ ກາຖີບບຓນົາງຽກີຌແຎຽກີຈຽຎັຌບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽຉຉຕາບີບ຺ຈຈ ຍານົບຈ (II) ຽຆຄໃິ ຍຓໃ ີຘີ HgI2 + 2I- [HgI4]2- # ຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງກຕົຼໍ ທ຺ ກ຺ໃທ (II) ເນຑ້ ກຶ ຘີຂາທຂບຄກຼົຕໍ ຺ທຍານບົ ຈ (I) ຽຓບໃື ຉືຓໃ າຈຖະຖາງກົຼໍຕ຺ທກ຺ໃທ (II) ເຌຎະຖິຓາຌຎາຌກາຄ Hg2Cl2 + Sn4+ 2Hg2+ + Sn2+ + 2Cl- - ຊາໟ ຉໃືຓາຈຖະຖາງກຼໍົຕ຺ທກທໃ຺ (II) ນົາງຽກີຌແຎກົຕໍຼ ຺ທຍານົບຈ (I) ະຊກື ຽຖຈຸກຽຉແີ ຈ້ຑກຶ ຘີຈາຂບຄຍານົບຈ Hg2Cl2 + Sn2+ 2Hg + Sn4+ + 2Cl- # ຎະຉກິ ຖິ ິງາຽຄິ ຏທິ ໜໟາບຄ ຊາໟ ງບຈາຈຖະຖາງຌຉີ ຕາຈຍານບົ ຈ (II) ຖຄ຺ ຽິຄຑືໄຌຏິທໜໟາບຄະແຈ້ຍານົບຈ ໃີຽຄິ ຏິທໜາໟ ບຄຌຌໄັ Cu2+ + Hg Cu + Hg2+ 2.2 ຍິຈຘຓຈັ (Bi) ຽຎຌັ ຖນະຘຂີ າທ-ຈຄຆໄາ, ຽຎືໃບງີໃບຸຌນະຑູຓ 251.5 , ຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກ ຽຌືໃບຄາກ ຓີ າໞ ຖະຈຍັ ແຒຒາ້ ຓາຈຉະຊາຌ (E0) 0.2 ທຌ, ຉ່ຖະຖາງແຈ້ຈີເຌບາຆິຈຌຉີ ຕິກຽຂໄັຓຂ້ຌຸ , ບາຆິຈກັຈບຄ ຖະ ເຌບາຆິຈຆຌູ ຒູຕິກຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌ 2Bi + 8HNO3 2Bi3+ + 6NO3- + 2NO + 4H2O Bi + 3HCl + HNO3 Bi3+ + 3Cl- + NO + 2H2O 2Bi + 6H2SO4 2Bi3+ + 3SO42- + 3SO2 + 6H2O ຍິຈຘຓຈັ ເຌາຈຖະຖາງຘະຈຄແຒຒ້າຍັຌຸແຈ້ັຄ +3 ຖະ +5. ຍິຈຘຓັຈີໃຓີແຒຒ້າຍັຌຸຽຎັຌ +3 ື: Bi3+ ຽຎັຌບບີ ຺ຄໃີຑຍ຺ ນົາງໃີຘຸຈຽຑາະທໞາ Bi(OH)3 ຽຎັຌຍາຽຆິບໞບຌ ຈັໃຄຌັໄຌຽກືບຂບຄຍິຈຘຓັຈຶໃຄຽກີຈຎະຉິກິຖິງາ ກາຌງກຘະນາົ ງຈໟທງຌາໄ ແຈ້ຄາໞ ງ ແຈບ້ ີບ຺ຄຍຈິ ຘຓຈັ ຖີ (BiO+) Bi3+ + H2O BiO+ + 2H+ ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບຄ຺ ຍິຈຘະຓຈັ (III). າຈຖະຖາງຌຉີ ຕາຈຍິຈຘະຓັຈ (III) (Bi(NO3)3. 5H2O) ຽຂໄຓັ ຂຸຌ້ 0.2M ເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌຎະຓາຌ 3-4% ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄຍິຈຘະຓັຈ (III) ບີບຄ຺ ຈຄໃັ ຌີໄ: # ຎະຉິກິຖງິ າກຍັ ຆູຌຒທ຺ ປີຈຕຆຌ (H2S) ເນຑ້ ຶກຘີຈາຂບຄຆຌູ ຒ຺ທຍິຈຘະຓຈັ (III) (Bi2S3) 2Bi3+ + 3H2S Bi2S3 + 6H+ - ຑກຶ ຍຖໃ ະຖາງເຌບາຆຈິ ຽບື າຄ - ຽດັຌ ຖະ ເຌາຈຖະຖາງຆູຌຒ຺ທບາຓຌີບບຓີໃຽດັຌ, ຉ່ຖະຖາງເຌບາຆິ ຈກຼໍົປີຈຕິກຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌ ຖະ ປບໟ ຌເນກ້ າຘຆຌູ ຒທ຺ ປີຈຕຆຌ Bi2S3 + 6HCl 2Bi3+ + 6Cl- + 3H2S - ບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ ຖະ ປໟບຌກໃຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຆູຌຒ຺ທຍິຈຘະຓັຈແຈ້ ເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄຓາຈ ຖະ ກາຘບ຺ກຆຈິ ຌີຉຕຆຌ (II) Bi2S3 + 8H+ + 2NO3- 2Bi3+ +3S + 2NO + 4H2O # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກເນ້ຑຶກຽກບື ຍາຽຆິ ຘຂີ າທຽຆໃີຄຓີບ຺ຄຎະກບຍຉກຉາໞ ຄກັຌ Bi3+ + NO3- + 2NH3 + 2H2O Bi(OH)2NO3 + 2NH4+ # ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆຈິ ຌາຉົີບບຓເນຑ້ ຶກຘຂີ າທຂບຄປຈີ ຕ຺ກຆິຈຍິຈຘະຓັຈ(III) Bi3+ + 3OH- Bi(OH)3 - ຑກຶ ຖະຖາງແຈ້ໜໟບງນົາງເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉົີບບຓີໃຓີນົາງຽກີຌ ືຖະຖາງແຈ້ຎະຓາຌ 2-3 mg ເຌາຈຖະຖາງປຈີ ຕກ຺ ຆິຈຌາຉົີບບຓ ຽຂັຓໄ ຂ້ຌຸ 2M າ ຌທຌ 100 cm3 ຉ່ຖະຖາງແຈ້ຈເີ ຌບາຆຈິ Bi(OH)3 + 3H+ Bi3+ + 3H2O ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 25
- ຊາໟ ຌາຑຶກປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຍຈິ ຘະຓັຈ (III) ແຎຉ຺ໄຑຶກະຽຘງຌໄາບບກແຎ ຖະ ຎ່ຼຌຽຎັຌຑຶກຘີຂາທ ຽນົບື ຄບບໞ ຌຂບຄປີຈຕ຺ກຆຈິ ຍິຈຘຓຈັ ີທ Bi(OH)3 BiO.OH + H2O # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງບີບຈ຺ ຈທ຺ ກາຖີບບຓເນ້ຑຶກຘີຈາຂບຄບີບ຺ຈຈ຺ທຍິຈຘະຓັຈ ຽຓືໃບດບຈາຈຖະຖາງບີ ບຈ຺ ຈ຺ທກາຖີບບຓຖຄ຺ ແຎດ່າຄຆໟາໂ BiI3 Bi3+ + 3I - ຑກຶ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທ ກາຖີບບຓີໃຓີນົາງຽກີຌຑເນ້າຈຖະຖາງຘີຘ຺ໄຓຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄ ຽຉຉຕາບີບຈ຺ ຈຍິຈຘະຓຈັ (III) BiI3 + I- [BiI4]- - ຽຓໃືບຌາ ຑກຶ ບີບຈ຺ ຈທ຺ ຍຈິ ຘະຓັຈ (III) ແຎຉຓ຺ໄ ກຍັ ຌາໄ ະຎຼໃຌຽຎັຌຑກຶ ຘີຘ຺ຓໄ ຂບຄບີບຈ຺ ຈ຺ທຍິຈຘະຓັຈທິ BiI3 + H2O BiOI + 2H+ + 2I- # ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກຍັ ຌໄາຽຓືໃບຌາ າຈຖະຖາງຽກືບຂບຄຍິຈຘະຓັຈຽຆັໃຌ: ຌີຉຕາຈຍິຈຘະຓັຈ(III) ນົື ກົໍຼຕ຺ທຍິຈຘະຓັຈ (III) ຽຖຄ຺ ເຌຌໄາໃີຓີຎະຖຓິ າຌນາົ ງະແຈ້ຑຶກຘີຂາທຉາຓຆະຌຈິ ຂບຄຽກບື ຌໄັຌຽກີຈຂືໄຌ Bi3+ + NO3- + H2O BiO(NO3) + 2H+ Bi3+ + Cl- + H2O BiO.Cl + 2H+ 2.3 ບຄ (Cu) ບຄຽຎັຌຖນະບບໞຌີໃຓີຘີຈຄ, ຽຎືໃບງີໃ 1038 ຽຑາະທໞາ ບຄຓີໞາຖະຈັຍແຒຒ້າຓາຈຉະຊາຌ ຽຎັຌຍທກື: + 0.34 ທຌ ິໃຄຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈກົໍຼປີຈຕິກ ຖະ ບາຆິຈຆູຌຒູຖິກຽືບາຄ ຽຊິຄທໞາເຌາຈ ຖະຖາງຌໄັຌະຓບີ ກ຺ ຆີ ຆຌຖະຖາງດູ່ຌາກໃຉ າຓ, ຉ່ບາຆິຈຌຉີ ຕິກຽຂໄັຓຂ້ຌຸ ຎາຄກາຄ (8M) ຘາຓາຈຖະຖາງບຄແຈ້ ດ່າຄແທແຈ້ກາຘບກ຺ ຆີຈຌີຉຕຆຌ (II) 3Cu2+ + 6NO3 + 2NO + 4H2O 3Cu + 8HNO3 - ບາຆິຈຆຌູ ຒຕູ ິກຽຂຓໄັ ຂຌຸ້ ຖະ ປໟບຌ ກຖໃ ະຖາງບຄແຈ້ ຉ່ເນ້ກາຘຈີບ຺ກຆຈິ ຆູຌຒູຽຖີ Cu + 2H2SO4 Cu2+ + SO42- + SO2 + 2H2O - ບາຆິຈກັຈບຄກໃຘາຓາຈຖະຖາງບຄແຈ້ດ່າຄແທ ແຈ້ກາຘບ຺ກຆິຈຌີຉຕຆຌ(II) ືກັຍກາຌຖະຖາງເຌບາຆິຈ ຌຉີ ຕກິ ຽຂໄຓັ ຂຸ້ຌຎາຌກາຄ 3Cu2+ + 6Cl- + 2NO + 4H2O 3Cu + 6HCl + 2HNO3 າຈຎະຘຓ຺ ບຄຓີ 2 ຆະຌຈິ :ື ບຄ (I) ຖະ ບຄ (II). າຈຎະຘ຺ຓບຄ (I) ຽຆັໃຌ: ບ຺ກຆິຈບຄ (I) (Cu2O) ຓີຘີ ຈຄ; ຽກບື ຂບຄບຄ (I) ຘໞທຌເນງໞຍໃຖະຖາງເຌຌໄາ ຉ່ະຊືກບ຺ກຆີແຈແຈ້ຄໞາງຖ້ທຎ່ຼຌແຎຽຎັຌ າຈຎະຘ຺ຓບຄ (II) ຽຆັໃຌ: ບ຺ກຆິຈບຄ(II) (CuO) ຽຆິໃຄຓີຘີຈາ; ຘາຖັຍຽກືບບຄ (II) ຌັໄຌ ຓັກຓີຘີຒ້າັຄີໃ ຽຎັຌາຈຂຄ ຖະ າຈຖະຖາງຘີຌໄາຒ້າຓີດູ່ເຌາຈຖະຖາງກໃື: ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽປັກຆາຽບບຄ(II) ([Cu(H2O)6]2+) ຎະຉກິ ິຖິງາຂບຄບບີ ຺ຄບຄ (II) າຈຎະຘ຺ຓຆຌູ ຒາຈບຄ (II) (CuSO4.5H2O) ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 0.25 M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກຖິ ິງາຂບຄບີບ຺ຄບຄ (II) ແຈ້ຈໃັຄຌີໄ # ຎະຉິກຖິ ງິ າກຍັ ຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌເນ້ຑຶກຘຈີ າຂບຄຆູຌຒ຺ທບຄ (II) ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ Cu2+ + H2S CuS + 2H+ - ບາຆຈິ ຌຉີ ຕກິ ຽຂໄັຓຂຸ້ຌ ຖະ ຘາຓາຈຖະຖາງຆູຌຒ຺ທບຄ (II) ແຈ້ຑຶກຘຽີ ນົບື ຄຂບຄຓາຈ 3CuS + 8HNO3 3Cu2+ + 6NO3- + 3S + 2NO + 4H2O - ຆີງາຌທ຺ ກາຖບີ ບຓກໃຘາຓາຈຖະຖາງຆຌູ ຒ຺ທບຄ (II) ແຈ້ເນ້າຈຖະຖາງຍໃຓີຘີຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽຉຉຕາ ຆີງາຌຎູ ຕາຈ (I) ຖະ ບີບຄ຺ ຈຆີ ຌູ ຒ຺ທ 2CuS + 8CN- 2[Cu(CN)4]3- + S22- ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 26
ຽຓືໃບຆູຌຒ຺ທບຄ (II) ຘາຏັຈກັຍບາກາຈ ຖະ ທາຓຆຸ່ຓະຊືກບ຺ກຆີແຈແຎຽຎັຌຆູຌຒາຈບຄ (II) ແຈ້ ກາງຽຎັຌາຈໃຖີ ະຖາງແຈ້ຈີເຌຌໄາ CuS + 2O2 CuSO4 # ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກເນ້ຑຶກຘຒີ າ້ ຂບຄຽກືບຽຍຆິກ (ຽກບື ຑໄືຌຊາຌຂບຄບຄຆູຌຒາຈ) ຽຓືໃບຉືໃຓ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ຖ຺ຄແຎດາ່ ຄຆາໟ ໂ Cu(OH)2 .CuSO4 + 2NH4+ 2Cu2+ + SO42- + 2NH3 + 2H2O - ຑຶກຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງບາຓຓງັກໃີຓນີ ົາງແຈ້າຈຖະຖາງຘຒີ າ້ ຽຂັໄຓຂບຄບີບຄ຺ ຽຆໃິຄຆບໟ ຌບີບຄ຺ ຽຉຉຕາບາ ຓຌີ ບຄ (II) Cu(OH)2.CuSO4 + 8NH3 2[Cu(NH3)4]2+ + SO42- + 2OH- # ຎະຉກິ ິຖງິ າກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉບີົ ບຓເນຑ້ ຶກຘີຒ້າຂບຄບຄ (II) ປຈີ ຕ຺ກຆຈິ ເຌາຈຖະຖາງີໃຽດັຌ. ຑຶກຍຖໃ ະຖາງເຌາຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆິຈຌາຉົບີ ບຓໃີຓນີ ົາງຽກີຌ Cu2+ + 2OH- Cu(OH)2 - ຽຓບໃື ຌາຑຶກແຎເນ້ ທາຓປບໟ ຌະຎຼ່ ຌຽຎຌັ ຑກຶ ຘຈີ າ ຂບຄບ຺ກຆຈິ ບຄ (II) ຽຑາະຽກີຈຎະຉກິ ິຖິງາກາຌຈຄຶ ຌໄາ Cu(OH)2 CuO + H2O # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງບີບ຺ຈຈ຺ທກາຖີບບຓເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄບີບ຺ຈຈ຺ທບຄ (I)ຖະ າຈຖະຖາງຓີຘີ ຌາໄ ຉາຌ ຽຑາະຽກີຈາກຉົີບີບ຺ຈຈທ຺ ບີບ຺ຄ (ບີບ຺ຈຈຌີ ) 2Cu2+ + 5I- 2CuI + I3- # ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງຆງີ າຌ຺ທກາຖບີ ບຓເນຑ້ ຶກຘຽີ ນບືົ ຄຂບຄຆີງາຌ຺ທບຄ (II) ຽກີຈຂືໄຌກໞບຌເຌຉບຌາ ບິຈຽຓໃບື ຽຉີຓາຈຖະຖາງຆງີ າຌ຺ທກາຖບີ ບຓຖຄ຺ ແຎດ່າຄຆໟາໂ Cu2+ + 2CN- Cu(CN)2 ຉໃາກຌໄັຌຑຶກະຖະຖາງຉ຺ທດ່າຄແທ ກາງຽຎັຌຑຶກຘີຂາທຂບຄຆີງາຌ຺ທບຄ (I) ຖະ ກາຘຆີງາຌ຺ທ (ຽຎັຌ ກາ ຘໃີຓີຑຈິ ນາົ ງ) 2Cu(CN)2 2CuCN + (CN)2 - ຑກຶ ຆງີ າຌ຺ທກບຄ (I) ແຆງາຌທ຺ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓີໃຓີນົາງແຈ້າຈຖະຖາງຍໃຓີຘີຂບຄ ບີບຄ຺ ຽຆິຄໃ ຆໟບຌ ບີບຄ຺ ຽຉຉຕາຆງີ າຌຎູ ຕາຈ (I) CuCN + 3CN- [Cu(CN)4]3- # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງີບຆີງາຌາຈກາຖີບບຓເນຑ້ ຶກຘີຈາຂບຄີບຆີງາຌາຈບຄ (II) Cu2+ + 2SCN- Cu(SCN)2 - ຑຶກຖະຖາງຉທ຺ ແຈດ້ າ່ ຄຆາໟ ໂຎ່ຼຌແຎຽຎຌັ ຑຶກຘຂີ າທຂບຄີບຆີງາຌາຈບຄ (I) ຖະກາ ຘີ ບຆງີ າຌຆຌ 2Cu(SCN)2 2CuSCN + (SCN)2 - ີ ບຆງີ າຌາຈບຄ (II) ຘາຓາຈຎ່ຼຌປູຍແຎຽຎັຌີບຆີງາຌາຈບຄ (I) ແຈ້ດ່າຄແທຽຓືໃບຉືໃຓຉ຺ທຖີຈິທີໃຽໝາະ ຘ຺ຓຖ຺ຄແຎຽຆັຌໃ : າຈຖະຖາງບໃີຓຉທ຺ ຂບຄຈີບກ຺ ຆີຈຓາຈ ຽຎຌັ ຉຌໄ຺ 2Cu(SCN)2 + SO2 + 2H2O 2CuSCN + 2SCN- + SO42- + 4H+ 2.4 ກາຈຓີບບຓ (Cd) ກາຈຓບີ ບຓ ຽຎຌັ ຖນະີໃຓີຘຂີ າທ-ຒາ້ , ຽຎບໃື ງີ 321 , ຖະຖາງແຈ້ດ່າຄຆໟາໂເຌບາຆິຈຽືບາຄເນ້ ກາ ຘປີ ຈຕຆຌ Cd2+ + H2 Cd + 2H+ ເຌາຈຖະຖາງກາຈຓບີ ບຓະຓແີ ຒຒ້າຍຌັ ຽຸ ຎັຌ +2 ຽຆຄໃິ ຍໃຓ ີຘີ. າຈຎະຘ຺ຓຂບຄັຈຓຼຌຽຆັໃຌ: ກົຼໍຕ຺ທ, ຌີຉຕາຈ ຖະ ຆຌູ ຒາຈຂບຄກາຈຓີບບຓຖະຖາງແຈຈ້ ເີ ຌຌາໄ ຉ່ຆຌູ ຒທ຺ ກາຈຓີບບຓຍໃຖະຖາງ ຎະຉກິ ຖິ ິງາຂບຄບີບ຺ຄກາຈຓບີ ບຓ(II). າຈຖະຖາງຆູຌຒາຈກາຈຓີບບຓ (CdSO4 .4H2O) ຽຂັຓໄ ຂຸຌ້ 0.25 M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖງິ າຂບຄບບີ ຄ຺ ກາຈຓບີ ບຓ (II) ແຈ້ຉຉ່ ບໟ ຄຽປຈັ ຈໟທງທາຓຖະ ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 27
ທຄັ ຽຑາະາຈຎະກບຍຂບຄກາຈຓບີ ບຓຸກຆະຌຈິ ຽຎຌັ ຑິຈ # ຎະຉິກິຖິງາກຍັ ຆູຌຒທ຺ ປີຈຕຆຌ ເນ້ຑກຶ ຘີຽນບົື ຄຂບຄຆູຌຒທ຺ ກາຈຓບີ ບຓ( CdS ) Cd2+ + H2S CdS + 2H+ # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ເນຑ້ ຶກຘຂີ າທຂບຄປີຈຕ຺ກຆິຈກາຈຓີບບຓ (II) ຽຓືໃບຉືໃຓາຈຖະຖາງ ບາຓຓງັກຖ຺ຄແຎດ່າຄຆໟາໂ Cd(OH)2 + 2NH4+ Cd2+ + 2NH3 + 2H2O - ຑຶກຖະຖາງເຌບາຆິຈ ຈໃັຄຌັໄຌ ຊາໟ ຉຓືໃ ບາຆຈິ ຖ຺ຄແຎຘຓ຺ ຏຌ຺ ະຎ່ຼຌແຎາຄຆາໟ ງ - ຊາໟ ຉໃືຓາຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ນົາງຽກຌີ ແຎຑຶກະຖະຖາງແຈ້ແນ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽຉຉຕາບາຓີຌກາຈຓີບບຓ (II) ຽຆິຄໃ ຍຓໃ ຘີ ີ Cd(OH)2 + 4NH3 [Cd(NH3)4]2+ + 2OH- # ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉີົບບຓເນຑ້ ຶກຘີຂາທຂບຄປີຈຕກ຺ ຆຈິ ກາຈຓີບບຓ (II) Cd2+ + 2OH- Cd(OH)2 # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖບີ ບຓ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄຆີງາຌ຺ທກາຈຓີບບຓຽຓືໃບຉືໃຓາຈຖະຖາງຆີ ງາຌທ຺ ກາຖບີ ບຓ ດ່າຄຆໟາໂ Cd2+ + 2CN- Cd(CN)2 - ຊໟາຉໃືຓາຈຖະຖາງຌນໄີ ົາງຽກີຌແຎຑຶກະຖະຖາງເນບ້ ີບຄ຺ ຽຆິໃຄຆບໟ ຌບີບ຺ຄຽຉຉຕາຆີງາຌັຈຓາຈ (II) Cd(CN)2 + 2CN- [Cd(CN)4]2- ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌຌີໄຍໃຓີຘີ ຖະ ຍໃໝັໄຌ຺ຄ. ຊໟາຏໞາຌກາຘຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌ ຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງຌີໄະແຈ້ຑຶກ ຘີຈາຂບຄຆຌູ ຒທ຺ ກາຈຓບີ ບຓ CdS + 2H+ + 4CN- [Cd(CN)4]2- + H2S 2.5 ບາຆີຌກິ (As) ບາຆຌີ ິກຽຎຌັ ຖນະໃຓີ ີຘຽີ ຺າ, ຓຏີ ິທຽນົໄືບຓຓັຌ, ຖະຽນີຈແຈຽ້ ຓບໃື ຽປຈັ ເນ້ປໟບຌ, ຓີກີໃຌືຏັກຼຓ, ຽຓືໃບຽບ຺າ ບາຆີຌິກແຎຽຏາ຺ ໃີ ຎທແຒຘີຒ້າະຽກຈີ ທັຌຘຂີ າທຂບຄບກ຺ ຆຈິ ບາຆີຌິກ (III) ບາຆຌີ ິກຽຎັຌຖນະີໃຍໃຖະຖາງເຌບາ ຆິຈກຼົປໍ ີຈຕກິ ຖະ ເຌບາຆິຈຆູຌຒູຕິກຽືບາຄຉ່ຖະຖາງແຈ້ດ່າຄແທເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽືບາຄ ເນ້ບີບ຺ຄບາຆີຌີກ (As3+); ຉ່ຊາໟ ຖະຖາງເຌບາຆິຈຌຉີ ຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ, ບາຆຈິ ກັຈບຄ ນົື ເຌາຈຖະຖາງປີຎກົໍຼຕີຈຌາຉົີບບຓເນ້ບີ ບຄ຺ ບາຆຌີ າຈ (AsO43-) As + 4H+ + NO3- As3+ + NO + 2H2O 3As + 5NO3(conc) + 2H2O 3AsO43- + 5NO + 9H+ 2As + 5OCl- + 3H2O 2AsO43- + 5Cl- + 6H+ (conc : ທາຓຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌ) າຈຎະຘ຺ຓຂບຄບາຆຌີ ິກໃີປູ້ັກຓີ 2 ຆະຌິຈື: ບາຆີຌິກ (III) ຖະ ບາຆີຌິກ (V) າຈຎະຘ຺ຓບາຆີຌິກ (III) ຽຎັຌບະຌຸຑັຌຂບຄບ຺ກຆິຈບາຆີຌິກ (III) (As2O3) ຆຶໃຄຽຎັຌາຈຎະຘ຺ຓບັຓຒຉຕື: ຘາຓາຈຽກີຈ ຎະຉກິ ິຖງິ າແຈ້ ຄັ ບາຆິຈ ຖະ ຍາຽຆີ ຘາ ຖຍັ າຈຎະຘຓ຺ ບາຆຌີ ກິ (V) ຌັໄຌຽຎັຌບະຌຸຑັຌຂບຄບ຺ກຆິຈບາຆີຌິກ(V) (As2O5) ນົື ຽຎັຌບາຆິຈບາຆີ ຌິກ (H3AsO4) ໃີຂາຈຌໄາຽຆິໃຄແຈ້ ກຽ່ ກືບຂບຄບາຆຈິ ບາຆຌີ ກິ ຽຆັໃຌ: ບາຆີຌາຈຌາຉົີບບຓ (Na3AsO4) ຊໟາດູ່ເຌ າຈຖະຖາງະດເູ່ ຌປຍູ ຂບຄບບີ ຄ຺ ບາຆີຌາຈ (AsO43+) ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄບາຆີຌິກ (III). າຈຖະຖາງບ຺ກຆິຈບາຆີຌິກ (III) (As2O3) ນົື າຈຖະຖາງ ບາຆີຌຈີ ຌາຉບີົ ບຓ (Na3AsO3) ຽຂໄຓັ ຂຸ້ຌ 0.1M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄບາຆີຌິກ (III) ແຈ້ ຉ່ບ຺ກຆິຈ ບາຆຌີ ິກ (III) ຍໃຖະຖາງເຌຌ ໄາຽດັຌ ຉໟບຄຌາແຎຉ຺ໄຓເນ້ປໟບຌຎະຓາຌ 30 ຌາີ ກາຌຖະຖາງກໃະຽກີຈຂືໄຌດ່າຄ ຘ຺ຓຍູຌ ຖະ ຽຓືໃບາຈຖະຖາງຽດັຌກໃະຽປັຈເນ້ຉ຺ກຑຶກບ຺ກຆິຈກັຍືຌຓາຽຑາະາຈຎະຘ຺ຓບາຆີຌິກຸກຆະຌິຈ ຽຎັຌຑິຈ ທຌຖະທັຄ. ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 28
# ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ ຆຌູ ຒ຺ທປີຈຕຆຌ ເນຑ້ ກຶ ຘຽີ ນືົບຄຂບຄຆູຌຒ຺ທບາຆຌີ ິກ (III) ເຌາຈຖະຖາງບາຆຈິ ກ່ 2As3+ + 3H2S As2S3 + 6H+ - ຑຶກຂບຄຆຌູ ຒ຺ທບາຆຌີ ິກ (III) ຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈກົຼໍປຈີ ຕິກຽຂຓັໄ ຂ້ຌຸ ຉຖ່ ະຖາງເຌບາຆິຈຌີຉຕິກີໃຽຂັໄຓຂຸ້ຌຖະ ປໟບຌ ແຈ້ບບີ ຄ຺ ບາຆີຌາຈ ຖະ ກາ ຘບ຺ກຆຈິ ຌີຉຕຆຌ (II) 3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O 6AsO43- + 9SO42- + 36H+ + 28NO - ຌບກາກຌໄີຆຌູ ຒທ຺ ບາຆີຌິກ (III) ງັຄຖະຖາງແຈ້ເຌປີຈຕ຺ກຆິຈບັຖາແຖ ຖະ ເຌາຈຖະຖາງບາຓງັກແຈ້ບີ ບຄ຺ ບາຆີຌຈີ ຖະ ບີບ຺ຄີບບາຆຌີ ຈີ As2S3 + 6OH- AsO33+ + AsS33- + 3H2O - າຈຖະຖາງຆຌູ ຒທ຺ ບາຓຌີບບຓກໃຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຌໄີແຈ້ເນ້ີບບາຆີຌຈີ ບີບຄ຺ ກື ັຌ As2S3 + 3S2- 2AsS33- # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍາຈຖະຖາງຌຉີ າົ ຈຽຄຌິ ເນ້ຑກຶ ຘຽີ ນົືບຄຂບຄບາຆີຌີຈຽຄິຌ (ຉກຉໞາຄກັຍບີບ຺ຄບາຆີຌາຈຆຶໃຄເນ້ຑຶກ ຘີຌາໄ ຉາຌຈຄຂບຄບາຆີຌາຈຽຄຌິ ) ເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ AsO33- + 3Ag+ Ag3AsO3 # ຎະຉກິ ິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງຉບົີ ບີ ຈ຺ ຈ຺ທກາຖບີ ບຓຉບີົ ບີ ຈ຺ ຈທ຺ ກາຖບີ ບຓຽຎັຌາຈຖະຖາງຂບຄບີບ຺ຈຈ຺ທເຌກາຖີບີ ບຈ຺ ຈ຺ທ າຈຖະຖາງຌີໄ ະແຎບ຺ກຆແີ ຈຘບີບຄ຺ ບາຆີຌີຈເນ້ຽຎັຌບີບ຺ຄບາຆີຌາຈຽປັຈເນ້ຉົີບີບ຺ຈຈ຺ທຽຆິໃຄຓີຘີຌໄາຉາຌຊືກ ປີຈທິ ແຎຽຎຌັ ບີບຈ຺ ຈທ຺ ແຈ້າຈຖະຖາງຍໃຓີຘີ AsO43- + 3I- + 2H+ AsO33- + I3- + H2O ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄບາຆີຌາຈ າຈຖະຖາຈປີຈຕຆຌບາຆີຌາຈຈີຌາຉົີບບຓ (Na2HAsO4 .7H2O) ຽຂຓັໄ ຂຸ້ຌ 0.1M ເຆ້ຘກຶ ຘາຎະຉກິ ຖິ ງິ າຂບຄບີບຄ຺ ບາຆີຌາຈ ແຈຈ້ ໃັຄຌີ:ໄ # ຎະຉິກິຖິງາກັຍຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌຍໃຽກິຈຑຶກັຌີເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽືບາຄ ຉ່ະຽກິຈຑຶກ ຎະຘ຺ຓຖະນທາໞ ຄຆຌູ ຒທ຺ ບາຆຌີ ກິ (III) ຖະ ຓາຈ ດ່າຄຆາໟ ໂ ຖະ ຑກຶ ະຽກຈິ ແທຊາໟ າຈຖະຖາງປບໟ ຌ As043- + H2S AsO33- + S + H2O 2AsO33- + 3H2S + 6H+ As2S3 + 6H2O - ຊໟາຉືໃຓບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ຖະ ຓີນົາງຈງຏໞາຌຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງບີບ຺ຄບາຆີຌາຈໃີ ຽດັຌະແຈຑກຶ ຘີຽນົບື ຄຂບຄຆູຌຒທ຺ ບາຆຌີ ິກ (V) As2S5 + 8H2O 2AsO43- + 5H2S + 6H+ - ຆຌູ ຒ຺ທບາຆຌີ ິກ (V) ືກັຍຆູຌຒ຺ທບາຆີຌກິ (III) ືຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈບັຖາແຖ, ຆູຌຒ຺ທບາ ຓຌີບບຓເຌບາຓຓງັກ, ຑຖີຆູຌຒ຺ທບາຓຌີບບຓ ຖະ ເຌາຈຖະຖາງກາກຍຌາຈຌາຉົີບບຓ ນົື ກາກຍ ຌາຈບາຓຌີບບຓແຈ້ບີບ຺ຄບາຆີບບຓ As2S5 + 6OH- AsS43- + AsO3S3- + 3H2O As2S5 + 3S2- 2AsS43- As2S5 + 6S22- 2AsS43- + 3S32- As2S5 + 3CO32- AsS43- + AsO3S3- + 3CO2 - ຊໟາຽປັຈເນ້ າຈຖະຖາງຌີຽໄ ຎຌັ ບາຆິຈຈໟທງບາຆຈິ ກໍຼົປີຈຕກິ ຆູຌຒ຺ທບາຆີຌກິ (V) ະຉ຺ກຑກຶ ກັຍຌື ຓາ 2AsS43- + 6H+ As2S5 + 3H2S # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງຌີຉາົ ຈຽຄຌິ ເນ້ຑຶກຘີຌໄາຉາຌ - ຈຄ ຂບຄບາຆີຌາຈຽຄິຌ (ເນ້ຏ຺ຌຉກຉໞາຄກັຍບີບ຺ຄ ບາຆີຌຈີ ຖະ ຒ຺ຈຘະຒຈັ ຽຆຄິໃ ເນ້ຑຶກຘຽີ ນົືບຄ) ເຌາຈຖະຖາງຽຎຌັ ກາຄ AsO43- + 3Ag+ Ag3AsO4 # ຎະຉິກິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງຎຌ຺ າຈຓາຽດເນຑ້ ຶກຘີຂາທຂບຄບາຆີຌາຈຓາຽດຆີບບຓ (ເນ້ຏ຺ຌຉກຉໞາຄກັຍບີບ຺ຄ ບາຆຌີ ີຈ ຽຆຄິໃ ຍໃຽກຈີ ຎະຉິກຖິ ງິ າຌ)ໄີ ເນ້າຈຖະຖາງຽຎຌັ ກາຄ ນືົ ຈໃຄັ ຽຖັກຌໟບງ AsO43- + Mg2+ + NH4+ MgNH4AsO4 ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 29
- ຽຓບໃື ຉຓໃື າຈຖະຖາງຌີຉຕາຈຽຄິຌີໃຓີບາຆິຈບາຽຆຉິກຎະຘ຺ຓໜໟບງໜຶໃຄຖ຺ຄຽິຄຑຶກຓາຽດບາຓຌີບບຓບາຆີຌາຈ ະແຈ້ຑກຶ ຘີ ຈຄຂບຄບາຆຌີ າຈຽຄຌິ Ag3AsO4 + Mg2+ + NH4+ MgNH4AsO4 + 3Ag+ # ຎະຉິກຖິ ິງາກັຍາຈຖະຖາງຓຈິຍຈາຈບາຓຌີບບຓເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄບາຆີຌຓຈິຍຈາຈບາຓຌີບບຓເຌ າຈຖະຖາງບາຆຈິ ຌຉີ ຕກິ ໃີປໟບຌ (NH4)3AsMo12O40 +12H2O AsO43- + 12MoO42- + 3NH4+ + 24H+ 2.6 ກໃທ຺ (Sn) ກ຺ໃທຽຎັຌຖນະີຓີຘີຂາທ - ຒ້າ, ຽຎືໃບງີໃ 231.8 , ຖະຖາງເຌບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽືບາຄດ່າຄຆໟາໂ ຖະ ບາຆຈິ ຆຌູ ຒູຕິກແຈ້ ບີບ຺ຄກໃ຺ທ (II) ຖະ ກາຘປີຈຕຆຌ Sn + 2H+ Sn2+ + H2 - ບາຆິຈຌຉີ ຕິກຽບື າຄກໃຖ ະຖາງກທ຺ໃ ແຈດ້ ່າຄຆໟາໂະແຈ້ບີບຄ຺ ກ຺ໃທ (II) ຖະ ບີບ຺ຄບາຓຌີບບຓ 4Sn + 10H+ + NO3- 4Sn2+ + NH4+ + 3H2O - ຊາໟ ຽຎັຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌຎະຉິກິຖິງາະຽກີຈດ່າຄແທທາ ຖະ ປຸຌປຄແຈ້າຈຂຄຘີຂາທຂບຄບ຺ກຆິຈກ຺ໃທ (IV) ປຈີ ຕາຈ (SnO2 .xH2O) ນືົ ບາຆິຈຽຓຉາຘະຉຌຌກິ 3Sn + 4HNO3 + (x-2)H2O 4NO + 3SnO2 .xH2O - ບາຆິຈຆູຌຒຕູ ກິ ີຽໃ ຂໄັຓຂຌຸ້ ຖະ ປບໟ ຌຘາຓາຈຖະຖາງກໃທ຺ ແຈ້ ແຈບ້ ີບຄ຺ ກໃ຺ທ (IV) Sn + 4H2SO4 Sn4+ + 2SO42- + 2SO2 + 4H2O - ບາຆິຈກຈັ ບຄກໃຘາຓາຈຖະຖາງກ຺ທໃ ແຈດ້ ່າຄແທ ຖະ ເນ້ບີບ຺ຄກ຺ທໃ (IV) ກື ຌັ 3Sn + 4HNO3 + 12HCl 3Sn4+ + 12Cl- + 4NO + 8H2O ຎະຉິກຖິ ິງາຂບຄບບີ ຺ຄກທໃ຺ (II). າຈຖະຖາງກົໍຼຕ຺ທກ຺ໃທ (II) (SnCl2 .2H2O) ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 0.25 M ເຆ້ ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄກ຺ໃທ (II) ແຈ້ຽຆິໃຄກາຌຉຼຓາຈຖະຖາງຌີໄຉໟບຄຖະຖາງກົຼໍຕ຺ທກ຺ໃທ (II) ເຌບາຆິຈກົໍຼ ປີຈຕິກຽືບາຄ # ຎະຉກິ ິຖິງາກັຍຆຌູ ຒ຺ທປີ ຈຕຆຌເນ້ຑຶກຘີຌາໄ ຉາຌຂບຄຆູຌຒ຺ທກ຺ທໃ (II) ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈຎາຌກາຄ (າຈ ຖະຖາງໃີຓບີ າຆຈິ ກປໍຼົ ຈີ ຕກິ 0.25-0.3 M ) Sn2+ + H2S SnS + 2H+ - ຑຶກຖະເຌບາຆິຈກົຼປໍ ຈີ ຕິກຽຂໄຓັ ຂຸ້ຌແຈ້ ກໃ຺ທ (II) ບບີ ຄ຺ ຉ່ຊໟາຖະຖາງເຌຑຖິຆຌູ ຒ຺ທບາຓຌບີ ບຓແຈ້ບີບ຺ຄີບຘະ ຉຌຌາຈ SnS32- SnS + S22- - ຊໟາຉຓືໃ ບາຆິຈຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງຌໄີະແຈ້ຑຶກຘີຽນືບົ ຄຂບຄຆູຌຒ຺ທກທໃ຺ (IV) ຖະ ບາງຆຌູ ຒ຺ທປີຈຕຆຌ SnS32- + 2H+ SnS2 + H2S # ຎະຉກິ ິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງປຈີ ຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉົີບບຓເນຑ້ ຶກຘີຂາທຂບຄປຈີ ຕ຺ກຆຈິ ກ຺ໃທ (II) Sn2+ + 2OH- Sn(OH)2 - ຑກຶ ຖະຖາງແຈຊ້ ໟາຉໃຓື າຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉີບົ ບຓໃຓີ ນີ າົ ງຽກີຌຑແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽຉຉຕາປີຈຕ຺ກຆ ຘະຉຌຌາຈ (II) [Sn(OH)4]2- Sn(OH)2 + 2OH- # ຎະຉິກຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງກົຕໍຼ ທ຺ ຍານົບຈ (II) ເນຑ້ ກຶ ຘີຂາທຂບຄ ກຕົຼໍ ຺ທຍານົບຈ (I) Sn2+ + 2HgCl2 Hg2Cl2 + Sn4+ + 2Cl- - ຊໟາຓີາຈຖະຖາງກຼຕົໍ ທ຺ ກໃທ຺ (II) ນົາງຽກີຌແຎະຑຶກຘຽີ ຺າຈາຽຑາະຑຶກຘີຂາທຂບຄກົຼໍຕ຺ທຍານົບຈ (I) ີໃຽກີຈຂືໄຌ ເຌຉບຌາ ບິຈຊຶກຕຈີ ທິ ຉໃແຎຈໟທງກຕໍຼົ ຺ທກໃທ຺ (II) ແຈ້ຖນະຍານົບຈຽຆຄໃິ ຓີຘີຈາ Sn2+ + Hg2Cl2 2Hg + Sn4+ + 2Cl- ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 30
ຎະຉກິ ິຖິງາຂບຄບບີ ຄ຺ ກ຺ໃທ (IV). າຈຖະຖາງບາຓຌີບບຓຽປັກຆາກົໍຼຕຘະຉຌຌາຈ (IV) ((NH4)2 [SnCl6]) ຽຂໄຓັ ຂ້ຌຸ 0.25 M ຘາຓາຈເຆ້ຘກຶ ຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄກ຺ໃທ (IV) ແຈ້ າຈຖະຖາງຌີໄກຼຓແຈ້ຈງ ກາຌຖະຖາງບາຓຌີບບຓຽປັກຆາກໍຼົ ຕຘະຉຌຌາຈ (IV) 92g ເຌບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 250 cm3 ຽຉີຓຌໄາ ຽຑຶໃບເນ້ າຈຖະຖາງຓຎີ ະຖິຓາຌຽຎັຌ 1dm3 # ຎະຉິກິຖິງາກັຍຆູຌຒ຺ທປີຈຕຆຌເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄຆູຌຒ຺ທກ຺ໃທ (IV) ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈຽືບາຄ (ຎະຓາຌ 0.3 M ) SnS2 + 4H+ Sn4- + 2H2S - າຈຖະຖາງຆຌູ ຒທ຺ ບາຓຌີບບຓ ຖະ ຎຖິຆຌູ ຒ຺ທບາຓຌບີ ບຓກຘໃ າຓາຈຖະຖາງຑຶກຌີໄ ແຈ້ບີບ຺ຄີບຘະຉຌ ຌາຈ SnS2 + S2- SnS32- SnS2 + 2S22- SnS32- + S32- - ຊໟາຉຓໃື ບາຆິຈຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງຌີໄະແຈຑ້ ກຶ ຘີຽນບືົ ຄຂບຄຆູຌຒທ຺ ກ຺ທໃ (IV) ກຍັ ຌື ຓາ SnS32- + 2H+ SnS2 + H2S # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆິຈຌາຉີົບບຓ ເນຑ້ ຶກຘີຂາທຂບຄປີຈຕກ຺ ຆິຈກທ຺ໃ (IV) Sn4+ + 4OH- Sn(OH)4 - ຑກຶ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງ ປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉົີບບຓຓໃີ ນີ າົ ງແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽປັກຆາປີຈຕ຺ກຆຘະຉຌຌາຈ (IV) [Sn(OH)6]2- Sn(OH)4 + 2OH- # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍຐຸ່ຌຽນກັົ ຽປັຈເນບ້ ີບ຺ຄກທໃ຺ (IV) ຊກື ຕຈີ ິທແຎຽຎັຌບບີ ຄ຺ ກທໃ຺ (II) Sn4+ + Fe Fe2+ + Sn2+ 2.7 ຘະຉີຍບີ ບຓ (Sb) ຘະຉຍີ ບີ ບຓ ຽຎັຌຖນະຘີຂາທ - ຒ້າ, ຽຎືໃບງີໃ 630 , ຍໃຖະຖາງເຌບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກ ຖະ ເຌບາ ຆຈິ ຆຌູ ຒຕູ ິກຽືບາຄ ຉ່ເຌບາຆິຈຆູຌຒູຕກິ ຽຂໄັຓຂ້ຌຸ ຖະ ປບໟ ຌຖະຖາງແຈດ້ າ່ ຄຆໟາໂແຈ້ບີບ຺ຄຘະຉີຍີບບຓ (III) 2Sb + 3H2SO4 + 6H+ 2Sb3+ + 3SO2 + 6H2O - ບາຆິຈກັຈບຄກຘໃ າຓາຈຖະຖາງຘະຉີຍບີ ບຓແຈ້ບບີ ຄ຺ ຘະຉີຍີບບຓ(III) Sb + HNO3 + 3HCl Sb3+ + 3Cl- + NO + 2H2O ຘາຖັຍຽກືບຂບຄຘະຉີຍບີ ບຓ(III) ຖະ ຘະຉີຍີບບຓ(V) ປໃີ ູ້ ກັ ກັຌຈຌີ ັຌໄ ຽຎັຌບາຌຸຑັຌຂບຄ ບ຺ກຆິຈຘະຉີຍີ ບບຓ(III) (Sb2O3) ຖະ ບກ຺ ຆິຈຘະຉຍີ ີບບຓ(V) (Sb2O5) ຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຘະຉີຍີບບຓ (III). າຈຖະຖາງກຕົໍຼ ທ຺ ຘະຉຍີ ບີ ບຓ (III) (SbCl3) ຽຂຓໄັ ຂ້ຌຸ 0.2 M ເຆຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄບີບ຺ຄຘະຉີຍີບບຓ (III) ແຈ້ ເຌກາຌກຼຓາຈຖະຖາງຌີໄຉໟບຄຖະຖາງກົຼໍຕ຺ທຘະຉີຍີ ບບຓ (III) (ນືົ ບກ຺ ຆິຈຘະຉີຍບີ ບຓ (III) ກແໃ ຈ້)ເຌບາຆຈິ ກໍຼົປຈີ ຕິກຽືບາຄ # ຎະຉກິ ິຖງິ າກຍັ ຆຌູ ຒທ຺ ປີຈຕຆຌເນ້ຑກຶ ຘີຘ຺ໄຓ - ຈຄ ຂບຄຆູຌຒ຺ທຘະຉີຍີບບຓ (III) ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ ຎາຌກາຄ Sb2S3 + 6H+ 2Sb3+ + 3H2S - ຑຶກຖະຖາງເຌບາຆຈິ ຽຂໄັຓຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌ (ຽກີຈບີບ຺ຄຘະຉີຍີບບຓ (III)), ເຌຎຖຆິ ູຌຒ຺ທບາຓຌີບບຓ (ຽກີຈບີ ບຄ຺ ີ ບຘະຉີຍາຈ) ຖະ ເຌປຈີ ຕ຺ກຆິຈບຖັ າແຖ (ຽກຈີ ບບີ ຄ຺ ຘະຉຍີ ຈີ ຖະ ບີບຄ຺ ີບຘະຉີຍຈີ ) Sb2S3 + 6HCl 2Sb3+ + 6Cl- + 3H2S Sb2S3 + 4S22- 2SbS43- + S32- 2Sb2S3 + 4OH- SbO2- + 3SbS2- + 2H2O - ຊໟາຽປຈັ ເນ້າຈຖະຖາງີ ບຘະຉີຍາຈຽຎັຌບາຆຈິ ຈທໟ ງບາຆິຈກົໍຼປີຈຕິກ ະແຈ້ຑຶກຆູຌຒ຺ທຘະຉີຍີບບຓ (V) ຉ່ ເຌີໃຘຈຸ ຑກຶ ຌີໄ ະຖະຖາງຉ຺ທຽຎຌັ ຆູຌຒ຺ທຘະຉຍີ ີບບຓ (III) ຖະ ຓາຈ ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 31
2SbS43- + 6H+ Sb2S5 + 3H2S Sb2S5 Sb2S3 + 2S - ຊໟາຽປຈັ ເນ້າຈຖະຖາງຓບີ ີບ຺ຄຘະຉຍີ ີຈ ຖະ ບບີ ຺ຄີບຘະຉີຍຈີ ຎ຺ຌກັຌດູ່ເນ້ຽຎັຌບາຆິຈ ະແຈ້ຑຶກຂບຄຆູຌຒ຺ທ ຘະຉຍີ ີບບຓ (III) SbO2- + 3SbS2- + 4H+ 2Sb2S3 + 2H2O # ຎະຉກິ ິຖງິ າກຍັ າຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉົບີ ບຓ ນົື າຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄບ຺ກຆີຈຘະຉີ ຍບີ ບຓ (III) ປຈີ ຕາຈ (Sb2O3 .xH2O) 2Sb3+ + 6OH- Sb2O3 + 3H2O - ຑຶກຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງປຈີ ຕກ຺ ຆິຈບຖັ າແຖຽຂັຓໄ ຂຸ້ຌ 5M ແຈບ້ ີບ຺ຄຘະຉຍີ ບີ ບຓ Sb2O3 + 2OH- 2SbO2- + H2O # ຎະຉິກິຖງິ າກຍັ ຘັຄກະຘ,ີ ກ຺ທໃ , ຖະ ຽນັກົ ເນ້ຑຶກຘີຈາ ຂບຄຘະຉີຍີບບຓ 2Sb3+ + 3Zn 2Sb + 3Zn2+ 2Sb3+ + 3Sn 2Sb + 3Sn2+ 2Sb3+ + 3Fe 2Sb + 3Fe2+ # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງບບີ ຈ຺ ຈທ຺ ກາຖີບບຓ ເນ້າຈຖະຖາງຘີຽນົືບຄຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽປັກຆາບີບ຺ຈ ຈຘະຉີຍາຈ (III) [SbI6]3- Sb3+ + 6I- ຎະຉກິ ິຖງິ າຂບຄບີບ຺ຄຘະຉີຍີບບຓ (V) ບບີ ຄ຺ ຘະຉີຍີບບຓ (V) ຽຎຌັ ບບີ ຺ຄີໃຓາາກບ຺ກຆິຈຘະຉີຍີບບຓ (V) ຽຆິຄໃ ຓີ ຌຸ ຖກັ ຘະຌະຽຎຌັ ບຓັ ຒຉຽຖີ ກິ ຽຑາະຘາຓາຈ າຎະຉກິ ຖິ ິງາແຈ້ຄັ ບາຆຈິ ຖະ ຍາຽຆິ - ເຌບາຆິຈ ບກ຺ ຆິຈຌໄີະຖະຖາງເນ້ບີບ຺ຄຘະຉຍີ ີບບຓ (V) Sb2O5 + 10H+ 2Sb5+ + 5H2O - ຊໟາເຌຍາຽຆິ ບ຺ກຆຈິ ຌໄີະຖະຖາງເນ້ ບບີ ຺ຄຘະຉີຍາຈ Sb2O5 + 3OH- 2SbO43- + 3H+ SbO43- ຽຎັຌຘູຈີໃຘະຈຄຽຊິຄຘໞທຌຎະກບຍດ່າຄຄໞາງຈາງຂບຄບີບ຺ຄຘະຉີຍາຈ ຉ່ເຌທາຓຽຎັຌິຄບີບ຺ຄ ຆະຌິຈຌີໄະດູ່ເຌປູຍປີຈຕາຈ (ປູຍຍຍີໃຓີຌໄາຽຎັຌບ຺ຄຎະກບຍ) ື: ບີບ຺ຄ ຽປັກຆາປີຈ຺ກຆຘະຉີຍາຈ (V) ຽຆິໃຄ ຽກີຈາກບກ຺ ຆຈິ ຘະຉຍີ ບີ ບຓ (V) ຖທຓຉທ຺ ກັຍປຈີ ຕກ຺ ຆິຈບຖັ າແຖ Sb2O5 + 2OH- + 5H2O 2[Sb(OH)6]- # ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ ຆຌູ ຒ຺ທປີຈຕຆຌ ເນຑ້ ຶກຘີຘ຺ໄຓ - ຈຄ ຂບຄບຌຉີຓຌີ (V) ຆູຌຒ຺ທເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ ຎາຌກາຄ 2Sb5+ + 5H2S Sb2S5 + 10H+ - ຑກຶ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຆຌູ ຒ຺ທບາຓຌີບບຓ ແຈບ້ ີບ຺ຄີ ບຘະຉີຍາຈ Sb2S5 + 3S2- 2SbS43- າຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈບັຖາແຖ ກໃຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຌີໄແຈ້ຽຆັໃຌຈຼທກັຌ ຉ່ເນ້ບີບ຺ຄີບຘະຉີຍາຈ (SbSO33-) (ຽຆໃິຄຽຎັຌບະຌຸຑຌັ ຂບຄບບີ ຄ຺ ຘະຉີຍາຈ (SbO43-)) ຖະ ບີບ຺ຄີ ບຘະຉີຍາຈ (SbS43-) Sb2S5 + 6OH- SbSO33- + SbS43- + 3H2O - ຌບກາກຌີໄຑຶກຆູຌຒ຺ທຘະຉີຍີບບຓ (V) ງັຄຖະຖາງເຌບາຆິຈກົໍຼປີຈຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌແຈ້ບີກ ຖະ ເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄ ຂບຄຓາຈ 2Sb2S3 + 6H+ 4Sb3+ + 3S + 3H2S ບບີ ຺ຄຂບຄຽກບື ຉໞາຄໂ (SbS43-.SbSO33-) ຖະຖາງຉ຺ທເຌບາຆິຈເນ້ຑຶກຘີຘ຺ໄຓ - ຈຄຂບຄຆູຌຒ຺ທຘະຉີຍີ ບບຓ (V) Sb2S5 + 3H2S 2SbS43- + 6H+ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 32
SbSO33- + SbS43- + 6H+ Sb2S5 + 3H2O # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍຌໄາເນຑ້ ກຶ ຘີຂາທຂບຄຽກບື ຍາຽຆິໃີຓບີ ຄ຺ ຎະກບຍຉໞາຄໂກຌັ ຽຆຌັ : ຑຶກບາຆຈິ ຘະຉີຍກິ Sb5+ + 4H2O H3SbO4 + 5H+ - ຑກຶ ຖະຖາງແຈ້ ັຄເຌບາຆຈິ ຖະ ຍາຽຆິ ຉ່ຍໃຖະຖາງເຌກາກຍຌາຈບັຖາແຖ # ຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງບີບຈ຺ ຈ຺ທກາຖີບບຓ ເນບ້ ບີ ຺ຈຈ຺ທເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ Sb5+ + 2I- Sb3+ + I2 # ຎະຉິກິຖິງາກັຍຘັຄກະຘີ ນົື ກ຺ໃທ ເນ້ຑຶກຘີຈາຂບຄຘະຉີຍີບບຓ ຽຆິໃຄຎະຉິກິຖິງາຽກີຈເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈກົຼໍ ປີຈຕິກ 2Sb + 5Zn2+ 2Sb5+ + 5Zn 2Sb + 5Sn2+ 2Sb5+ + 5Sn 2. ິຈຘະຈີ ຖະ ນັກົ ກາຌທິຽາະກາບີ ຺ຄໝທຈີ 2 ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 2 ໃີຉກ຺ ຑກຶ ຆູຌຒທ຺ ເຌາຈຖະຖາງ HCl ແຈ້ກ່ ບີບ຺ຄ Hg2+, Pb2+, Bi3+, Cu2+ Cd2+, As3+, Sb3+ ຖະ Sn4+ ຘໞທຌກາີບ຺ຄີໃຘາຓາຈຉ຺ກຑຶກຆູຌຒ຺ທເຌາຈຖະຖາງີໃຽຎັຌຍາຽຆິແຈ້ກ່ ບີບ຺ຄ Mn2+, Fe2+, Fe3+, Co3+, Ni2+, Al3+, Cr3+ ຖະ Zn2+ຆຶໃຄັຈຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈີ 3 ຈັໃຄຌັໄຌກາຌຉ຺ກ ຑກຶ ຆຌູ ຒ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄຄັ ຘບຄໝທຈຌໄີ ໃຄິ ຂຶໄຌດູ່ກັຍ ທາຓຽຂັໄຓຂຸ້ຌຂບຄ ບີບ຺ຄ H+ ຖະ S2- ຽຆິໃຄທາຓຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ຂບຄ ບບີ ຄ຺ H+ ຽຎັຌຉ຺ທທຍ ຸຓທາຓຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌຂບຄ ບີບ຺ຄ S2- ຈໃັຄຘຓ຺ ຏຌ຺ H2S + H2O H3O+ + S2- ກາບີ ຺ຄັຄ 13 ຆະຌິຈຘາຓາຈຉ຺ກຑຶກຆູຌຒ຺ທຌຓໄີ ີ ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຖະຖາງຉກຉໞາຄກຌັ ນາົ ງ ຽຆໃຄິ ຘັຄຽກຈແຈ້າກໞາຄ຺ ໃີຂບຄກາຌຖະຖາງ (Ksp) ຈໃຄັ ຌີໄ: ຆູຌຒທ຺ ຂບຄໝທຈີ 2A ຆຌູ ຒທ຺ ຂບຄໝທຈີ 3 ຘາ ຖຍັ ໞາຄ຺ ໃີກາຌຖະຖາງ ຂບຄຆຌູ ຒທ຺ ຂບຄກາີບ຺ຄ ໝທຈ 2B ຍແໃ ຈຘ້ ະຈຄແທຽ້ ຑາະຓີ າໞ ຌີຍໄ ໃ ຌຌ່ ບຌ. າກໞາ຺ຄີໃກາຌຖະຖາງຂບຄຽກືບຆູຌຒ຺ທີໃຉກຉໞາຄກັຌດ່າຄຂາຈຂັໄຌຍຍຌີໄ ິໃຄຘາຓາຈງກຽກືບ ຆຌູ ຒທ຺ ບບກຽຎຌັ 2 ກ່ຓຸ :ື ກຸ່ຓໜຶຄໃ ຽຎຌັ ຽກືບຆູຌຒທ຺ ີຉໃ ຺ກຑຶກເຌາຈຖະຖາງໃີຽຎຌັ ບາຆຈິ HCl ຘໞທຌບີກກຸ່ຓໜຶໃຄ ຍໃຉ຺ກຑຶກເຌາຈຖະຖາງຌີໄ ຉ່ຉ຺ກຑຶກາຈຖະຖາງຍາຽຆິ ຽຆິໃຄຆູຌຒ຺ທີໃຉ຺ກຑຶກເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ ຽຎັຌຽກືບ ຆຌູ ຒທ຺ ຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ຘໞທຌຆຌູ ຒທ຺ ີຉໃ ກ຺ ຑກຶ ເຌາຈຖະຖາງຍາຽຆິ ຽຎັຌຽກືບຆູຌຒທ຺ ຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈ ີ 3. ຑກຶ ຆູຌຒ຺ທ 8 ຆະຌິຈຉີໃ ກ຺ ຑກຶ ຽຎຌັ ກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ື: HgS, PbS ,CuS, CdS, As2S3, SnS2, Bi2S3 ຖະ Sb2S3 ຽຆຄໃິ HgS, PbS ,CuS, CdS ຖະ Bi2S3 ຓີຸຌຖັກຘະຌະຽຎັຌຍາຽຆິ. ຘໞທຌ As2S3, SnS2 ຖະ Sb2S3 ຓີຸຌຖກັ ຘະຌະຽຎັຌບາຆຈິ . ຈັໃຄຌໄັຌ,ຊາໟ ເນ້ຆຌູ ຒ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 າຎະຉິກິຖິງາ ກັຍ KOH ຆູຌຒ຺ທຂບຄ As2S3, SnS2 ຖະ Sb2S3 ະຖະຖາງງກບບກຓາາກ HgS, PbS ,CuS, CdS ຖະ Bi2S3 ຆຶໃຄຑຶກຑທກຌີໄຍໃຖະຖາງເຌ າຈຖະຖາງ KOH ຈໟທງຽນຈຏ຺ຌຌີໄິໃຄຘາຓາຈງກກາີບ຺ຄໝ ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 33
ທຈີ 2 ບບກຽຎຌັ 2 ກຸ່ຓງບໞ ງື ຆູຌຒທ຺ ຂບຄກາີບ຺ຄີໃຍໃຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງ KOH ັຈຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈ ີ 2A. ຘໞທຌຆູຌຒ຺ທຂບຄກາີບຄ຺ ໃຖີ ະຖາງ ເຌາຈຖະຖາງ KOH ຈັ ຽຎັຌກາບີ ຺ຄໝທຈີ 3A. 3. ຂະຍທຌກາຌທິຽາະກາີບຄ຺ ໝທຈີ 2 3.1 ກາຌຉ຺ກຑກຶ ກາບີ ຺ຄໝທຈີ 2 າຈຖະຖາງເຘໂ ີໃແຈ້າກກາຌງກກາີບ຺ຄໝທຈີ 1 ບບກແຎຖ້ທບາຈຓີກາີບ຺ຄໝທຈ 2 – 5 ິໃຄ ຉໟບຄຌາຓາທິຽາະນາຉໃແຎ ຈງຽປັຈເນ້າຈຖະຖາງຌີໄ ຽຎັຌຍາຽຆິຈໟທງາຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 3 M ຖ້ທຽຉີຓ HCl ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 3M ຺ຌາຈຖະຖາງ ຽຎັຌບາຆິຈ (຺ຈຘບຍທາຓຽຎັຌບາຆິຈ - ຍາຽຆິ ຈໟທງຽ້ງຖີຘ ຓັຈ) ຖ້ທຉຓໃື າຈຖະຖາງ CH3CSNH2 ີໃຓີທາຓຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 1.2M ຊໟາຓີກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ະແຈ້ຑຶກຽກີຈ ຂຶໄຌ. ຑຶກີໃແຈ້ຽຎັຌຑຶກຆູຌຒ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ບາຈຽຎັຌ HgS, PbS ຖະ CuS ຓີຘີຈາ; CdS, As2S3 ຖະ SnS2 ຓຘີ ີຽນືົບຄ; Bi2S3 ຓີຘີຌໄາ ຉາຌ - ຈາ ຖະ Sb2S3 ຓີຘີຘຓ຺ໄ ຈຄ ຈັໃຄຘ຺ຓຏຌ຺ ຖຸຓ່ ຌໄີ: - + H2S - + H2S - + H2S - + 3H2S Bi2S3 + 2H2O + - + H2S - + H2S As2S3 + 6H2O - As2S5 + 10H2O ເຌາຈຖະຖາງ HCl ະດູ່ເຌປູຍຂບຄບບີ ຄ຺ ຽຆຄໃິ ຆບໟ ຌ [ ] ຖະ - ຘາຖຍັ [] [] Sb2S3 + [] Sb2S5 + - + H2S ຘາຖັຍ ບີບ຺ຄ ເຌາຈຖະຖາງ HCl ະດູ່ເຌປູຍຂບຄບີບຄ຺ ຽຆໃິຄຆໟບຌ [ ] ຽຓບືໃ າຎະຉກິ ິຖງິ າກັຍ H2S ະເນຑ້ ກຶ ຘີຽນືບົ ຄຂບຄ SnS2 ຈໃຄັ ຘຓ຺ ຏຌ຺ ຖຸ່ຓຌີໄ: [] SnS2 + 4 3.2 ກາຌງກກາີບຄ຺ ໝທຈີ 2 ບບກຽຎຌັ ກາບີ ຄ຺ ໝທຈີ 2A ຖະ 2B ຌາຽບ຺າຑຶກຆູຌຒ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ຓາຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງ KOH ຽຆິໃຄຑຶກີໃຍໃຖະຖາງ ແຈ້ກ່ HgS, PbS ,CuS, CdS ຖະ Bi2S3 ັຈຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈີ 2A ຖະ ຑຶກີໃຖະຖາງແຈ້ກ່ As2S3, SnS2 ຖະ Sb2S3 ັຈຽຎຌັ ກາີບຄ຺ ໝທຈີ 2B. ຎະຉິກຖິ ິງາກາຌງກກາີບ຺ຄໝທຈີ 2 ບບກຽຎັຌກາີບ຺ຄໝທຈີ 2A ຖະ 2B ຽກີຈຂຶໄຌ ຈັໃຄຘ຺ຓຏ຺ຌ ຖຓຸ່ ຌີໄ: 2As2S3 + 4 [ ( )] 2H2O 2Sb2S3 + 4 [ ( )] [] 3SnS2 + 6 [] ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 34
3.3 ກາຌງກ Hg ບບກາກ Pb, Bi, Cu ຖະ Cd ຌາຑຶກຆູຌຒ຺ທຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 2Aແຎຖໟາຄຈໟທງຌໄາ 10 ດບຈ ຖະ າຈຖະຖາງNH4NO3 ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 2M າຌທຌ 3 ດບຈ ຽຑໃືບກ າັຈ KOH ີໃນົາງຽກີຌຑບບກແຎ າກຌັໄຌຌາຽບ຺າຑຶກຈັໃຄກໞາທ ຓາຽຉີຓ HNO3 ຽຂຓໄັ ຂຸຌ້ 3M າ ຌທຌ 10 ດບຈ ຎະຉິກຖິ ິງາຽກຈີ ຂຌຶໄ ຈໃຄັ ຌ:ໄີ - 3PbS + 8HNO3 3Pb2+ + 6NO3- + 3S + 2NO + 4H2O - 3CuS + 8HNO3 3Cu2+ + 6NO3- + 3S + 2NO + 4H2O - 3CdS + 8HNO3 3Cd2+ + 6NO3- + 3S + 2NO + 4H2O - Bi2S3 + 2NO3- + 8H+ 3Bi3+ + 3S + 2NO + 4H2O - HgS + HNO3 No reactions 3.4 ກາຌທິຽາະຍານບົ ຈ ຖະຖາງຑຶກຈທໟ ງບາຆຈິ ກຈັ ບຄ 4 ດບຈ ຖະ ຌໄາ 10 ດບຈ ຌາແຎຉ຺ໄຓເຌບໞາຄຌໄາຒ຺ຈຽຎັຌຽທຖາ 3 ຌາີ ນືົ ນົາງກທາໞ ຖທ້ ຽປັຈເນຽ້ ດຌັ ຖ຺ຄາກຌໄຌັ ຉືຓໃ ຌາໄ 10 ດບຈ ຖະ 1.0M SnCl2 າຌທຌ 2 ດບຈ ຊໟາແຈ້ຑຶກຘີຂາທ ຂບຄ Hg2Cl2 ນົື ຘີຽ຺າ - ຈາ ຂບຄ Hgຖະ Hg2Cl2 ຘະຈຄທໞາກາີບ຺ຄຌີໄຽຎັຌຍານົບຈ ຎະຉິກິຖິງາຽກີຈຂຶໄຌ ຈັໃຄຌໄີ: - ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກາຌຖະຖາງຑກຶ HgS ເຌບາຆິຈກຈັ ບຄ 3HgS + 12Cl- + 2NO3- + 8H+ 3[HgCl4]2- + 3S + 4H2O - ຎະຉິກິຖິງາໃຽີ ກີຈາກກາຌຉຓໃື SnCl2 ເຘເຌາຈຖະຖາງບີບຄ຺ [HgCl4]2- 2[HgCl4]2- + Sn2+ Hg2Cl2 + [SnCl6]2- Hg2Cl2 + Sn2+ + 4Cl- 2Hg + [SnCl6]2- 3.5 ກາຌງກ Pb ບບກາກ Bi, Cu ຖະ Cd າຈຖະຖາງເຘໂີແໃ ຈ້າກກາຌງກຑຶກຍານົບຈບບກແຎຖ້ທ ບາຈຓີບີບ຺ຄ Pb, Bi, Cu ຖະ Cd ຌາ ຓາຉືໃຓ 3M H2SO4 າ ຌທຌ 6 ດບຈ ຖ້ທຌາແຎເນ້ທາຓປໟບຌ຺ຌຓີທັຌຘີຂາທຎະກ຺ຈຂຶໄຌ. ຎະຉິກິຖິງາ ຽກຈີ ຂໄຌຶ ຈໃຄັ ຌໄີ: Pb2+ + SO42- PbSO4 ຊາໟ ຎະຖິຓາຌຂບຄ H+ ນາົ ງຽກຌີ ແຎ ະແຈ້ຽກບື Pb(HSO4)2 ີຖໃ ະຖາງແຈ້ ຈຄໃັ ຘ຺ຓຏ຺ຌ: PbSO4 + H+ Pb2+ + HSO4- 3.6 ກາຌທຽິ າະ ຆືຌ(Pb) ຽຌືບໃ ຄາກ PbSO4 ຖະຖາງເຌບບີ ຄ຺ ບາຽຆຉາຈໃີຽກຌີ ຑຽກຈີ ບາຽຆຉາຈຆືຌ ຈັຄໃ ຘຓ຺ ຏ຺ຌ: PbSO4 + 4C2H3O2- [Pb(C2H3O2)4]2- + SO42- ຽຓໃບື ບີບຄ຺ ບາຽຆຉາຈາ ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍບບີ ຺ຄ CrO42- ະແຈຑ້ ກຶ ຘີຽນບືົ ຄຂບຄ PbCrO4ຘະຈຄທໞາກາີບ຺ຄ ຌີໄຽຎຌັ ຆຌື ຈໃຄັ ຘຓ຺ ຏ຺ຌຖຸຓ່ ຌີໄ: PbCrO4 + 4C2H3O2- [Pb(C2H3O2)4]2- + CrO42- 3.8 ກາຌງກ Bi ບບກາກ Cu ຖະ Cd ບບີ ຺ຄ Bi3+ ະຉກ຺ ຑຶກປີຈຕ຺ກຆິຈ (BiOOH) ຽຓືໃບາຎະຉິກິຖິງາກັຍບາຓຓງັກີໃນົາງຽກີຌຑ ຉ່ ບີບ຺ຄ Cu2+ ຖະ Cd2+ະຎ່ຼຌແຎຽຎັຌບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌບີບ຺ຄ [Cu(NH3)4]2+ ຖະ [Cd(NH3)4]2+ ຉາຓຖາຈັຍ ຈຄໃັ ຌີໄ: BiOOH + NH4+ BiO+ + NH3 + H2O [Cu(NH3)4]2+ Cu2+ + 4NH3 [Cd(NH3)4]2+ Cd2+ + 4NH3 3.9 ກາຌທຽິ າະຍຘີ ຓຈັ (Bi) ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 35
ຖາໟ ຄຑກຶ ຈໟທງຌໄາ 5 ດບຈ ຖ້ທຉືໃຓາຈຖະຖາງຌາຉຕີບບຓປີຈຕຆຌຘະຉຌຌີຈ (NaHSnO2) ຖຄ຺ ແຎາຌທຌ 10 ດບຈ ຊາໟ ແຈ້ຑຶກຘີຈາຂບຄຍີຘຓຈັ ຘະຈຄທາໞ ຑກຶ ຌຌໄັ ຓຍີ ີຘຓຈັ ຎະຉິກຖິ ງິ າຽກຈີ ຂຌໄຶ ຈໃຄັ ຌີໄ: Sn2+ + 2OH- Sn(OH)2 Sn(OH)2 + OH- HSnO2- + H2O 2BiOOH + 3HSnO2- + 3OH- + 5H2O 2Bi + 3[Sn(OH)6]2- 3.10 ກາຌທຽິ າະບຄ (Cu) ເຌາຈຖະຖາງເຘໂບາຈຓບີ ີບຄ຺ ຽຆຄໃິ ຆບໟ ຌຂບຄ [Cu(NH3)4]2+ ຖະ [Cd(NH3)4]2+ຖະຖາງດູ່ ຓ່ຌຍຄ່ າຈຖະຖາງເຘບບກຽຎຌັ ຘບຄຘໞທຌຽຆິໃຄຘໞທຌໜຄໃຶ ຽກຍັ ແທ້ທິຽາະ Cd ເຌນທ຺ ຂໄີ 4.9 ຘາຖັຍກາຌທິຽາະບຄຌັໄຌ ຘັຄຽກຈຽຍິໃຄຘີຂບຄາຈຖະຖາງ ຊໟາາຈຖະຖາງຓີຘີຒ້າຽຂັໄຓກໃຘະນຼຸຍທໞາຓີ ບຄ ນົື ບາຈະ຺ຈຘບຍກາຌຽກີຈ ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກແໃ ຈ້ ຈງຽປຈັ ເນ້ າຈຖະຖາງຌເໄີ ນຽ້ ຎັຌບາຆຈິ ຈໟທງ 3M HC2H3O2 ຽຑໃຓີ ບກີ 2 ດບຈຉໃາກຌັໄຌເນ້ ຽຉີຓ 0.1M K4[Fe(CN)6] າ ຌທຌ 4 ດບຈ ຊາໟ ແຈຑ້ ຶກຘຌີ າໄ ຉາຌຈຄຂບຄ Cu2[Fe(CN)6] ຽກີຈຂຶໄຌຘະຈຄ ທາໞ ກາບີ ຄ຺ ຌໄີຽຎຌັ ບຄ ຎະຉກິ ິຖງິ າຽກີຈຂໄຌຶ ຈຄໃັ ຌີ:ໄ - ຎະຉກິ ຖິ ິງາຽີໃ ກຈີ າກກາຌຉືໃຓHC2H3O2 ຖ຺ຄແຎເຌາຈຖະຖາງ [Cu(NH3)4]2+ [Cu(NH3)4]2+ + 4HC2H3O2 Cu2+ + 4NH4+ + 4C2H3O2- - ຎະຉກິ ິຖງິ າີໃຽກຈີ າກກາຌຉໃືຓາຈຖະຖາງ K4[Fe(CN)6] ຖຄ຺ ແຎເຌາຈຖະຖາງ Cu2+ : Cu2+ + [Fe(CN)6]4- Cu2[Fe(CN)6] 3.11 ກາຌທິຽາະກາຈຓບີ ບຓ (Cd) ຌາຽບາ຺ າຈຖະຖາງເຘໃີ ຍຄ່ ແທຓ້ າທຽິ າະກາຈຓີບບຓຈງຌາຓາຽຉີຓ NaCN າຌທຌ 4 ດບຈ ນົື ບາຈ ນົາງກທາໞ 4 ດບຈກໃແຈ້(ຽຉຓີ ຺ຌກທໞາາຈຖະຖາງຍໃຓີຘີຒ້າ) ຉໃາກຌັໄຌເນ້ດບຈ 1.2M CH3CSNH2 າຌທຌ 8 ດບຈຌາ ແຎເນ້ ທາຓປບໟ ຌເຌບາໞ ຄຌາໄ ປບໟ ຌຽຎຌັ ຽທຖາ 5 ຌາີ ຊໟາແຈ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄ CdS ຘະຈຄທໞາກາີບ຺ຄ ຌຽີໄ ຎຌັ ກາຈຓີບບຓ. - ຎະຉິກິຖິງາີຽໃ ກຈີ າກ ກາຌຉໃືຓ NaCN ຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງ [Cd(NH3)4]2+ [Cd(NH3)4]2+ + 4CN- [Cd(CN)4]2- + 4NH3 - ຎະຉິຈິຖງິ າໃີຽກີຈາກກາຌຉຓໃື CH3CSNH2 ຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງ [Cd(CN)4]2- [Cd(CN)4]2- + H2S CdS + 2HCN+ 4CN- 3.12 ກາຌງກ As ບບກາກ Sb ຖະ Sn ຖໟາຄຑຶກຈໟທງຌໄາ 10 ດບຈ, ຽຉີຓ 8M HCl 10 ດບຈ ຌາແຎເນ້ທາຓປໟບຌເຌບໞາຄຌໄາີໃຑທຓຒ຺ຈຽຎັຌ ຽທຖາ 2 ຌາີຑໟບຓຄັ ຌ຺ ແຎຌາ ຽຆິຄໃ ຑຶກຆູຌຒທ຺ ຂບຄຘະຉີຍບີ ບຓ ຖະ ກ຺ໃທະຖະຖາງ ຉຆ່ ຌູ ຒ຺ທຂບຄບາຽຆຌິກຍໃ ຖະຖາງ າກຌັຌໄ ງກຑກຶ ຖະ າຈຖະຖາງບບກາກກັຌ. As2S3 + HCl No reaction Sb2S3 + 6H+ + 12Cl- 2[SbCl6]3- + 3H2S SnS2 + 4H+ + 6Cl- 2[SnCl6]2- + 2H2S 3.13 ກາຌທຽິ າະບາຽຆຌິກ (As) ຖາໟ ຄຑກຶ ຈໟທງຘໞທຌຎະຘ຺ຓຌໄາ 10 ດບຈ ຖະ 3M HCl 3 ດບຈ ຌາຑຶກຓາຽຉີຓຌໄາ 10 ດບຈ ຖະ 15M NH3 7 ດບຈ ຺ຌຈໟທງ່ຄກ້ທ຺ຌກທໞາຑຶກະຖະຖາງ ຉໃາກຌັໄຌເນ້ຽຉີຓ 3% H2O2 10 ດບຈ ຌາແຎເນ້ ທາຓປໟບຌເຌບໞາຄຌໄາປໟບຌຽຎັຌຽທຖາ 3 ຌາີຽຉີຓ 2M NH4NO3 8 ດບຈ ຺ຌເນ຺້ໃທຖ້ທຽຉີຓ 0.5M Mg(NO3)2 8 ດບຈ ຺ຌແທໂຎະຓາຌ 2 ຌາີຖທ້ ຌາ ແຎຆ່ເຌບໞາຄຌໄາຽດັຌຎະຓາຌ 10 ຌາີ ນົື ນົາງກທໞາຊໟາ ແຈ້ຑກຶ ຘີຂາທຂບຄບາຓຌຓາຽດຆບີ ບຓບາຽຆຌາຈ (NH4MgAsO4) ຽກີຈຂຶໄຌຘະຈຄທໞາຓີ ບາຽຆຌິກ ນົື ບາຈະ ຺ຈຘບຍຉແໃ ຎແຈ້ ຈງກາຌຌາ ຽບາ຺ ຑຶກແຎຖໟາຄຈໟທງຘໞທຌຎະຘ຺ຓຂບຄຌໄາ 8 ດບຈ ຖະ 3M NH3 2 ດບຈ ຉໃາກ ຌັໄຌຌາຽບ຺າຑຶກີໃຖໟາຄຖ້ທຓາຽຉີຓ 6M HC2H3O2 - 3 ດບຈ ຖະ ຌໄາ 7 ດບຈ ຖ້ທຽຉີຓ0.5M AgNO3 3 ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 36
ດບຈ ຊໟາງຄັ ຍໃຽກຈີ ຑຶກເນ້ຽຉຓີ 3M NH3 ຽືໃບຖະດບຈນາກແຈ້ຑຶກຘີຌໄາຉາຌຂບຄ Ag3AsO4 ຘະຈຄທໞາ ກາີ ບ຺ຄຌຽໄີ ຎຌັ ບາຽຆຌກິ - ຎະຉິກຖິ ິງາກາຌຖະຖາງຉ຺ທຂບຄ As2S3 ເຌາຈຖະຖາງ NH3 2As2S3 + 4NH3 + 2H2O [AsO2]- + 3[AsS2]- + 4NH4+ (1) - ຎະຉິກິຖງິ າີໃຽກີຈາກກາຌຉໃືຓ H2O2 ເຌາຈຖະຖາງ NH3 ເຘ່ າຈຖະຖາງເຌຘຓ຺ ຏຌ຺ ີ (1) [AsO2]- + 3[AsS2]- + 20NH3 + 28H2O2 4AsO43- + 6SO42- + 20NH4+ + 18H2O - ຎະຉິກຖິ ິງາຽໃີ ກີຈາກກາຌຉຓືໃ NH4NO3 ຖະ Mg(NO3)2 ຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງບີ ບ຺ຄAsO43- AsO43- + NH4+ + Mg2+ NH4MgAsO4 - ຎະຉກິ ຖິ ງິ າີຽໃ ກີຈາກກາຌຉືໃຓ AgNO3 ເຘ່ຑຶກ NH4MgAsO4 NH4MgAsO4 + 3Ag+ Ag3AsO4 + NH4+ + Mg2+ 3.14 ກາຌທຽິ າະຘະຉຍີ ບີ ບຓ (Sb) ຌາ ຽບ຺າາຈຖະຖາງໃີຽກັຍແທ້ ຽຑໃືບທຽິ າະກໃທ຺ ຓາຽຉີຓ 2M (NH4)2C2O4 10 ດບຈ຺ຌຈໟທງ່ຄກທ້ ຖທ້ ຽຉີຓ 1.2M CH3CSNH2 5 ດບຈ ເນ້ ທາຓປໟບຌຽຎຌັ ຽທຖາ 3 ຌາີ ຊໟາແຈ້ຑຶກ ຘີຘຓໄ຺ ຈຄຂບຄ Sb2S3 ຘະຈຄທໞາ ກາີບ຺ຄຌໄີຽຎັຌ ຘະຉີຍີບບຓ, ຉ່ຏູ້ທິຽາະບາຈະ຺ຈຘບຍຉໃແຎຽຑືໃບເນ້ຽກີຈ ທາຓຌ່ເບີກກແ ຈ້ ຈງຌາ ຽບ຺າຑຶກແຎຖໟາຄຈໟທງຌາໄ 10ດບຈ າກຌັໄຌຖໟາຄຌໄາບີກ 5 ດບຈ ຖະ HCl ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 10 ດບຈ; ເນ້ທາຓປໟບຌ຺ຌກທໞາຑຶກະຖະຖາງ຺ຌໝ຺ຈ ຖ້ທຉືໃຓຌໄາ 2 ຓິຖີຖີຈ າກຌັໄຌຌາແຎຉ຺ໄຓຈໟທງ ຎທແຒບໞບຌໂ ຽຑືໃບແຖ່ກາຘ H2S ບບກເນ້ໝ຺ຈ (ເຆ້ຽ້ງີໃຸ່ຓາຈຖະຖາງບາຽຆຉາຈຆືຌ) ຉໃາກຌັໄຌເນ້ ຽຉີຓຌໄາ 20ດບຈ ຺ຌຈໟທງ່ຄກ້ທ ຖ້ທຽປັຈເນ້າຈຖະຖາງຽຎັຌຍາຽຆິຈໟທງ 3M NH3 ຽືໃບຖະດບຈຖ້ທ ຉືໃຓ 6M HC2H3O2 ຖ຺ຄແຎຽືໃບຖະດບຈ຺ຌຈໟທງ່ຄກ້ທ຺ຌາຈຖະຖາງຽຎັຌບາຆິຈຖະ ຽຉີຓ 6 M HC2H3O2 ຖຄ຺ ແຎບີກ; ເນ້ ທາຓປໟບຌເຌບໞາຄຌາໄ ປບໟ ຌຽຎຌັ ຽທຖາ 3 ຌາີ ຖ້ທຉືໃຓຑຶກ Na2S2O3 2 – 3 ຽຓັຈ ເຌຂະຌະາຈຖະຖາງໃີຑທຓປໟບຌ າກຌໄຌັ ຉໄັຄຊິໄຓແທ້ຍຶຈໜຶໃຄ ຊໟາຽກີຈຑຶກຘີຘ຺ໄຓຈຄຂບຄ Sb2OS2 ຘະຈຄທໞາ ກາບີ ຺ຄຌີໄ ຓ່ຌ ຘະຉີຍບີ ບຓ. [SnCl6]2- + 3C2O42- [Sn(C2O4)3]2- + 6Cl- [SbCl6]3- + C2O42- + H2O [SbO(C2O4)]- + 2H+ + 6Cl- [SbO(C2O4)]- + 3H2S Sb2S3 + 2HC2O4- + 2H2O Sb2S3 + 6H+ + 12Cl- 2[SbCl6]3- + 3H2S 2SbO+ + 3S2O32- + 4HC2H3O2 Sb2OS2 + 4SO2 + 4HC2O4- + 2H2O 3.15 ກາຌທຽິ າະກທໃ຺ (Sn) າຈຖະຖາງຽໃີ ກີຈາກກາຌຽຉຓີ 8M HCl ຌຌັໄ ຽຎັຌາຈຖະຖາງຂບຄ [SnCl6]2- ຖະ [SbCl6]3- ຌາາຈຖະຖາງຌີໄຓາຽຉີຓຌໄາ 2 ml ຖ້ທເນ້ທາຓປໟບຌຈໟທງຎທແຒບໞບຌໂ ຽຑືໃບແຖ່ H2S ບບກແຎເນ້ໝ຺ຈ ຉໃາກຌັໄຌເນ້ຽຉີຓ 3M NH3 4 ດບຈ ຖະ ຌໄາ 2 ml ຍ່ຄາຈຖະຖາງບບກຽຎັຌຘບຄຘໞທຌ ຘໞທຌໜຄຶໃ ຽກຍັ ແທຽ້ ຑບືໃ ທິຽາະ Sb ຖະ ບກີ ຘໞທຌໜໃຶຄຽກຍັ ແທຽ້ ຑບໃື ທຽິ າະກທໃ຺ . ເຘຖ່ ທຈຽນົັກ ນືົ ຽນົັກຆິໄຌຘໞທຌຌໟບງໂຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງີໃະທິຽາະກ຺ໃທ ຌາແຎເນ້ທາຓປໟບຌເຌບໞາຄຌໄາ ປໟບຌຎະຓາຌ 5 ຌາີ ຖ້ທຈູຈຽບ຺າາຈຖະຖາງເຘໂ ເຌນົບຈ຺ຈຖບຄບບກຓາ ເຘ່ເຌນົບຈ຺ຈຖບຄບີກໜຶໃຄ າກຌັໄຌຉຓໃື HgCl2 ີໃບໃີຓຉທ຺ ຖ຺ຄແຎ 2 ດບຈ ຊໟາແຈຑ້ ຶກຘີຂາທ ນົື ຘີຽ຺າ - ຈາຂບຄ Hg2Cl2 ຖະ Hg ຘະຈຄ ທາໞ ກາີບຄ຺ ຌີໄຓ່ຌ ກ຺ໃທ. [SnCl6]2- + Fe Sn2+ + 6Cl- + Fe2+ Sn2+ + HgCl2 + 4Cl- Hg2Cl2 + [SnCl6]2- Sn2+ + Hg2Cl2 + 4Cl- 2Hg + [SnCl6]2- າ ຊາຓ ຖະ ຍ຺ຈຽຐິກນຈັ : ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 37
1. ຑທກກາບີ ຺ຄໝທຈີ 2 ຓີຸຌຖັກຘະຌະຒີຆິກື ຌທເຈ? 2. ຍຌັ ຈາບບີ ຺ຄໃີຌບຌດູ່ເຌໝທຈຂບຄກາີບຄ຺ ກ່ຓຸ ີໃ2 ຓີ ກັ ບບີ ຺ຄ? ືບບີ ຺ຄເຈຈ?່ 3. ໃຄ຺ ຂຼຌຘຓ຺ ຏຌ຺ ຽຉັຓຂບຄຎະຉິກິຖງິ າຉໃແຎຌ:ໄີ ກ. ຽຆິຄໃ ແຈ້າກ ( ) ຖະ ແຈ້ າກ ຂ. 3 4 + HgO.Hg(NH2) + 3N ຽຆິໃຄ ແຈ້າກ ( ) . ຄ. ( ) ຽຆໃິຄ ແຈ້າກ [ ( )] + +2 +8 . + ຽຆຄໃິ ແຈ້າກ ຖະ ແຈ້າກ + + ຘ. ( ) + + + ຆ. + ++ ຽຆິໃຄ ແຈ້າກ ງ. + + ຽຆໃຄິ ແຈ້າກ ຖະ ແຈ້ າກ ຈ. ( ) ຽຆຄິໃ ແຈ້າກ ( ) [ ] ຖະ ແຈ້າກ 4. ຺ຄໃ ບໞາຌຆືໃ າຈ ນືົ ບີບ຺ຄຉໃແຎຌີ:ໄ ກ. ຍ. ຂ. [ ] ຎ. . ຏ. ຄ. ຐ. ] ຑ. ( ) [ ] . ( ) ຘ. ( ) ຒ. [ ຆ. [ ( ) ] ຓ. ງ. [ ( ) ] ດ. ຈ. ຖ. ຉ. ນ. ຊ. ບ. . [ ( ) ] ປ. ຌ. [ ( ) ] 5. ໃຄ຺ ຆໃັຄຆາຘຓ຺ ຏຌ຺ ຂບຄຎະຉິກິຖງິ າຈໃັຄຉໃແຎຌ:ິີໄ ກ. Hg(NO3)2 + HCl + H2S Hg3S2Cl2 + HNO3 ຂ. HgS + HCl + HNO3 HgCl2 + S + NO + H2O . HNO3 + S SO42- + H+ + NO ຄ. Bi + HNO3 Bi3+ + NO3- + NO + H2O . Bi + HNO3 + HCl Bi3+ + Cl- + NO + H2O ຘ. Bi + H2SO4 Bi3+ + SO42- + SO2 + H2O ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 38
ຆ. Bi2S3 + HNO3 Bi(NO3)3 + S + NO + H2O ງ. CuS + NaCN Na3[Cu(CN)4] + Na2S ຈ. Hg2+ + Sn2+ + Cl- Hg2Cl2 + Sn4+ ຉ. Bi2S3 + H+ + NO3- Bi3+ + S + NO + H2O ຊ. Cu2+ + SO42- + NH3 + H2O Cu(OH)2 . CuSO4 + NH4+ . Cu(OH)2 . CuSO4 + NH3 [Cu(NH3)4]2+ + SO42- + OH- ຌ. Cu(SCN)2 + SO2 + H2O CuSCN + SCN- + SO42- + H+ ຍ. As2S3 + HNO3 + H2O AsO43- + SO42- + H+ + NO ຎ. Sn + HNO3 + H2O NO + SnO2 .nH2O ຏ. Sn + HNO3 + HCl SnCl4 + NO + H2O ຐ. (NH4)2[SnCl6] + Fe FeCl2 + SnCl2 + NH4Cl ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 39
ຍ຺ຈີ 5 ຸຌຖັກຘະຌະຂບຄຑທກກາີບ຺ຄໝທຈີ 3 1. ຌຸ ຖັກຘະຌະຒຆີ ິກຂບຄຑທກກາບີ ຺ຄໝທຈີ 3 ກາບີ ຄ຺ ໝທຈ 3 ຽຎຌັ ບບີ ຺ຄຂບຄຖນະໃີຉກ຺ ຑກຶ ຆູຌຒ຺ທ ນົື ປີຈຕ຺ກຆິຈເຌາຈຖະຖາງຍາຽຆີ ຖະ ຽກືບບາ ຓຌບີ ບຓ ຓີ: ບີບ຺ຄ Mn2+, Fe2+, Fe3+, Co2+, Ni2+, Al3+, Cr3+ ຖະ Zn2+ ຑຶກຆູຌຒ຺ທ ນົື ປີຈຕ຺ກຆິຈ ຂບຄບີບ຺ຄໝທຈ 3 ຓີຘີຉກຉໞາຄກັຌື: FeS, Fe2S3, CoSຖະ NiS ຓີຘີຈາ; ZnS ຖະ Al(OH)3 ຓີ ຘີຂາທ; MnS ຓີຘຍີ ທ຺ ບໞບຌ ຖະ Cr(OH)3 ຓີຘີຽາ຺ . 2. ຌຸ ຖັກຘະຌະາຄຽຓີຂບຄກາີບ຺ຄໝທຈີ 3 ຖນະໃີຽຎັຌກາີບຄ຺ ໝທຈ 3 ຓີ: ຓັຄກາຌ, ຽນົກັ , ກຍາຌ, ຌິກກຌ, ບາຖຓູ ຌີ ີບບຓ, ກຓົ ຖະ ຘັຄກະຘີ ຽຆິໃຄຓີຸຌຖັກຘະຌະຈໃຄັ ຌ:ີໄ 2.1 ຓຄັ ກາຌ (Mn) ຽຎຌັ ຖນະໃີຓຘີ ຂີ າທ - ຽ຺າ, ຽຎໃືບງໃີ 1250 , ຽກຈີ ຎະຉກິ ິຖງິ າແຈກ້ ັຍຌາໄ ບຌຸ່ ເນປ້ ີຈຕກ຺ ຆິຈຓັຄກາຌ (II) ຖະ ບາງປີຈຕຆຌ Mn + 2H2O Mn(OH)2 + H2 - ບາຆຈິ ກຽ່ ືບາຄ ຖະ ບາຆຈິ ບາຽຆຉກິ ຘາຓາຈຖະຖາງຓັຄກາຌແຈ້ບີບ຺ຄຓຄັ ກາຌ (II) ຖະ ບາງປີຈຕຆຌ Mn + 2H+ Mn2+ + H2 - ຽຓບືໃ ຓຄັ ກາຌາ ຎະຉິກຖິ ິງາກັຍບາຆິຈຆູຌຒູຖກິ ຽຂັຓໄ ຂຌຸ້ ຖະ ປບໟ ຌະແຈ້ບີບ຺ຄຓັຄກາຌ (II) ຖະ ບາງຈີບ຺ກຆິຈ ຆູຌຒຽູ ຖີ Mn + 2H2SO4 Mn2+ + SO42- + SO2 + 2H2O າຈຎະຘ຺ຓບ຺ກຆິຈຂບຄຓັຄກາຌີໃປູ້ັກກັຌຈີຓີ 6 ຆະຌິຈື: MnO, Mn2O3, MnO2, MnO3, Mn2O7 ຖະ Mn3O4 ຘາຖຍັ ບກ຺ ຆຈິ 5 ຆະຌິຈາ ບິຈຓຄັ ກາຌຓຽີ ຖກບກ຺ ຆີຈາຆ຺ຄ +2, +3, +4, +6 ຖະ +7 ຉາຓຖາຈຍັ ຉ່ບກ຺ ຆິຈຆະຌຈິ ຘຈຸ າໟ ງື: Mn3O4 ຌັໄຌຽຎັຌບ຺ກຆິຈີໃຽກີຈາກ ບ຺ກຆິຈຓັຄກາຌ (II) ຖທຓກັຍບ຺ກ ຆຈິ ຓັຄກາຌ (III) (MnO.Mn2O3 : ກາຖາຓີຌຓັຄກາຌ) ຓຄັ ກາຌ (II) ບີບຄ຺ ຽຎັຌບະຌຑຸ ຌັ ຂບຄບ຺ກຆິຈຓັຄກາຌ (II) ຽຆໃຄິ ຽກືບຂບຄຓັຄກາຌ (II) ຘໞທຌນົາງຍໃຓີຘີ ຽຊິຄ ທາໞ ເຌຑຶກຂບຄຽກບື ຓຄັ ກາຌະຓີຌໄາດູ່ຌາ ກຉໃ າຓ ຉ່ຽຓໃືບດູ່ເຌາຈຖະຖາງະຓຘີ ີຍ຺ທບໞບຌ ຽຑາະຽກີຈຽຎັຌບີບ຺ຄຽຆິໃຄ ຆບໟ ຌບີບຄ຺ ຽປກັ ຆາຽບຓຄັ ກາຌ (II) ([Mn(H2O)6]2+) ຘາ ຖັຍຓັຄກາຌ (III) ບີບ຺ຄ ຍໝໃ ໄຌັ ຺ຄ. າຈຎະຘ຺ຓຽຆຄິໃ ຆໟບຌໃີຓຄັ ກາຌຓຽີ ຖກບກ຺ ຆີຈາຆ຺ຄ +3 ຽຎັຌີໃປູ້ັກຓີ ຑຼຄຽຖັກຌບໟ ງຽໃາ຺ ຌັໄຌ ຽຑາະທໞາຊກື ຖຈີ ິທແຎຽຎຌັ ຓັຄກາຌ (II) ແຈ້ຄໞາງ ຽຊິຄທໞາບີບ຺ຄຓັຄກາຌ (III) ະຽຎັຌບະຌຸຑັຌ (ຌບຌດູ່ເຌກຸ່ຓ) ຂບຄ Mn2O3 ກໃຉາຓ ຉ່ຽຓບືໃ ຌາ ບກ຺ ຆຈິ ຌີໄ ຓາາຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ ບາຆິຈກ່ະເນ້ຏະຖິຈຉະຑັຌ ຽຎັຌບີບ຺ຄຓຄັ ກາຌ (II) ຘະຽໝີ ຊາໟ ເຆບ້ າຆິຈກ່ຽຎັຌບາຆິຈກປໍົຼ ີຈຕິກະແຈບ້ າງກຼົໍຖທ຺ ຌາ ບີກ Mn2O3 + 6HCl 2Mn2+ + Cl2 + 4Cl + 3H2O - ຊາໟ ເຆ້ບາຆິຈຆຌູ ຒູຖິກະແຈ້ບາງ ບກ຺ ຆີຆຌ 2Mn2O3 + 4H2SO4 4Mn2+ + O2 + 4SO42- + 4H2O - ຽຓືໃບຌາບ຺ກຆິຈຓັຄກາຌ (IV) ຖະຖາງເຌບາຆິຈກົໍຼປີຈຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ນົື ບາຆິຈຆູຌຒູຖິກະແຈ້ບີບ຺ຄຓັຄກາຌ (II) ຖທຓັຄບາງກໍຖຼົ ຺ທ ຖະ ບ຺ກຆີ ຆຌ ຽຆິຄໃ ຽຎັຌຏຌ຺ ຏະຖິຈຂບຄຎະຉກິ ຖິ ິງາຈັໃຄກໞາທ MnO2 + 4HCl Mn2+ + Cl2 + 2Cl- + 2H2O 2MnO2 + 2H2SO4 2Mn2+ + O2 + 2SO42- + 2H2O າຈຎະຘຓ຺ ຓັຄກາຌ (VI) ະດູ່ເຌປຍູ ຂບຄ ບບີ ຄ຺ ຓັຄກາຌຈັ (MnO42-) ຽຆິໃຄໝັໄຌ຺ຄເຌາຈຖະຖາງຍາຽຆີ, ຓຘີ ີຂຼທ, ເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄະເນ້ຑກຶ ຘີຈາ ຂບຄບ຺ກຆິຈຓຄັ ກາຌ (IV) ຖະ ບີບຄ຺ ຎັກຓຄັ ກາຌັຈ ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 40
3MnO42- + 2H2O MnO2 + 2MnO42- + 4OH- - ຊໟາບ຺ກຆຈິ ຓັຄກາຌ (VI) ຽກີຈຎະຉິກິຖິງາກຍັ ບາຆຈິ ະແຈ້ບບີ ຄ຺ ຓັຄກາຌ (II) ຖະ ບາງບ຺ກຆີຆຌ ືກັຌກັຍບາ ຆຈິ ຆຌູ ຒຖູ ກິ ຽຂັໄຓຂຸຌ້ ຖະ ປໟບຌ 2MnO3 + 2H2SO4 2Mn2+ + 2O2 + 2SO42- + 2H2O ຎະຉິກິຖິງາຂບຄຓັຄກາຌ (II) ບບີ ຺ຄ. າຈຖະຖາງກົໍຖຼ ຺ທຓຄັ ກາຌ (II) (MnCl2. 4H2O) ນືົ າຈ ຖະຖາງຆູຌຒາຈຓັຄກາຌ (II) (MnSO4. 4H2O ) ຽຂັຓໄ ຂ້ຌຸ 0.25 M ເຆ້ຘກື ຘາຎະ ຉິກິຖິງາຂບຄບບີ ຄ຺ ຓຄັ ກາຌ (II) ແຈ້ ຈໃັຄຌໄີ: # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກັຍາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆຈິ ຌາຉີົບບຓເນຑ້ ຶກຘີຂາທຂບຄປຈີ ຕ຺ກຆຈິ ຓຄັ ກາຌ (II) Mn2+ + 2OH- Mn(OH)2 - ຑຶກຍໃຖ ະຖາງເຌາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉົີບບຓີໃຓີນົາງະຊືກບ຺ກຆີແຈ ແຈ້ຄໞາງຽຓືໃບຊືກກັຍບາກາຈ ຖະ ຎຼ່ ຌຽຎຌັ ຑກຶ ຘີຌໄາ ຉາຌຽຆິຄຽຎັຌປຈີ ຕາຈຂບຄຈີບ຺ກຆິຈຓຄັ ກາຌ 2Mn(OH)2 + O2 2MnO(OH)2 - ຽຎີບກ຺ ຆິຈປີຈຕຆຌ ກຘໃ າຓາຈຎ່ຼຌປຈີ ຕກ຺ ຆິຈຓຄັ ກາຌ (II) ເນ້ຽຎຌັ ປີຈຕາຈຈບີ ກ຺ ຆຈິ ຓັຄກາຌ ແຈ້ ືກຌັ Mn(OH)2 + H2O2 MnO(OH)2 + H2O # ຎະຉິກຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງບາຓຓງກັ ເນ້ຑກຶ ຘີຂາທຂບຄປຈີ ຕ຺ກຆິຈຓຄັ ກາຌ (II) Mn2+ + 2NH3 + 2H2O Mn(OH)2 + 2NH4+ # ຎະຉກິ ິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆູຌຒ຺ທບາຓຌີບບຓ ເນ້ຑກຶ ຘຍີ ທ຺ ຂບຄຆູຌຒ຺ທຓັຄກາຌ (II) Mn2+ + S2- MnS - ຑຶກຌີໄຖະຖາງເຌບາຆິຈກົໍຼປີຈຕິກຽືບາຄ (ຉກຉໞາຄກັຍຑຶກຂບຄຆູຌຒ຺ທຂບຄຌີກກຌ ຖະ ຍາຌ ຽຆິໃຄຍໃ ຖະຖາງເຌບາຆິຈຌີໄ) ຖະ ເຌບາຆິຈບາຽຆຉິກ (ຉກຉໞາຄກັຍຑຶກຂບຄຆູຌຒ຺ທຂບຄຌີກກຌ, ຍາຌ ຖະ ຘັຄກະຘີ ຽຆໃິຄຍຖໃ ະຖາງເຌບາຆິຈຌ)ີໄ Mn2+ + H2S MnS + 2H+ Mn2+ + H2S + 2CH3 COO- MnS + 2CH3COOH ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງປີຈຕຆຌຒ຺ຈຘະຽຒຈບາຓຌີບບຓເນ້ຑຶກຘີຍ຺ທຂບຄຓັຄກາຌ(II) ບາຓຌີ ບບຓຒຈ຺ ຘະຽຒຈ (Mn(NH4)PO4) ເຌາຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ( ນືົ ບີບຄ຺ ບາຓງກັ ) Mn2+ + NH3 + HPO42- Mn(NH4)PO4 - ຊໟາເຌາຈຖະຖາງຍຓໃ ີຽກບື ບາຓຌະແຈຑ້ ກຶ ຘຍີ ຺ທຂບຄຓັຄກາຌ (II) ຒ຺ຈຘະຽຒຈ 3Mn2+ + 2HPO42- Mn3(PO4)2 + 2H+ 2.2. ຽນັົກ (Fe) ຽນົັກໃີຍຖຘິ ຸຈຓີຘຂີ າທ - ຒ້າ, ຽຎືບໃ ງໃີ 1535 , ຖະຖາງເຌບາຆິຈຆູຌຒູຖິກຽືບາຄ ຖະ ຖະຖາງ ເຌ ບາຆິຈກຼປໍົ ຈີ ຕກິ ຽຂໄຓັ ຂ້ຌຸ ນືົ ຽບື າຄ ແຈບ້ ບີ ຺ຄຽນກັົ (II) ຖະ ບາງປີ ຈຕຆຌ. Fe + H2SO4 Fe2+ + SO42- + H2 Fe + 2HCl Fe2+ + 2Cl- + H2 - ຽຓໃືບຽນັົກຖະຖາງເຌບາຆຈິ ຆຌູ ຒູຖກິ ຽຂໄຓັ ຂຸຌ້ ຖະ ປໟບຌ ະແຈ້ບີບ຺ຄຽນກັົ (III) ຖະ ບາງຈບີ ກ຺ ຆິຈຆູຌ ຒຽູ ຖີ 2Fe3+ + 3SO2 + 6H2O 2Fe + 3H2SO4 + 6H+ - ເຌບາຆຈິ ຌີຉຕິກຽບື ຄາຄ ຖະ ຽດຌັ ະແຈຽ້ ນກົັ (II) ບບີ ຄ຺ ຖະ ບາຓຌບີບຄ຺ 4Fe + 10H+ + NO3- 4Fe2+ + NH4+ + 3H2O - ຊາໟ ຽຎຌັ ບາຆຈິ ຌຉີ ຕກິ ຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌະແຈບ້ ີບຄ຺ ຽນົັກ (III) ຖະ ບາງບ຺ກຆິຈຌີຉຕຆຌ(II) Fe + HNO3 + 3H+ Fe3+ + NO + 2H2O ຘາ ຖຍັ າຈຎະຘຓ຺ ຉາໞ ຄໂຂບຄຽນັກົ ຌໄຌັ ຽນັກົ ະເຆ້ຽຖກບກ຺ ຆີຈາຆຄ຺ ັຄ +2 ຖະ +3 ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 41
ຎະຉກິ ຖິ ິງາຂບຄບີບຄ຺ ຽນກົັ (II). າຈຖະຖາງຆູຌຒາຈຽນກົັ (II) (FeSO4 .7H2O) ຽຂຓັໄ ຂຸ້ຌ 0.5 M ໃກີ ຼຓຂືຌໄ ເໝ່ໂ ນືົ ເຆ້າຈຖະຖາງ ຆູຌຒາຈຽນກັົ (II). ຆຌູ ຒາຈບາຓຌບີ ບຓ ( FeSO4 . (NH4)2SO4 .6H2O) ຽຂັໄຓຆຸ້ຌ 0.5 M ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈຆູຌຒູຖິກີໃ ເຆ້ບາຆິຈຆູຌຒູຖິກ ຽຂໄຓັ ຂຸ້ຌ 50 cm3 ເຌາຈຖະຖາງ 1dm3 ເຆຘ້ ກຶ ຘາຎະຉກິ ິຖງິ າຂບຄບີບ຺ຄຽນົັກ (II)ແຈ້ # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉົີບບຓ ເນ້ຑຶກຘີຂາທຂບຄປີຈຕ຺ກຆິຈຽນົັກ (II) ຽຆິໃຄຍໃຖະຖາງເຌ າຈຖະຖາງປຈີ ຕ຺ກຆຈິ ຌາຉົີບບຓຓີໃ ນີ າົ ງຽກີຌ ຉ່ຖະຖາງເຌບາຆຈິ Fe2+ + 2OH- Fe(OH)2 - ປີຈຕ຺ກຆິຈຽນົັກ (II) ຊືກບ຺ກຆີແຈຘແຈ້ຄໞາງຈໟທງບ຺ກຆີຆຌເຌາຈຖະຖາງເນ້ຑຶກຘີຌ ໄາ ຉາຌ-ຈຄ ຂບຄ ປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຽນົກັ (III) ຖະ ກາຌບກ຺ ຆີແຈະຽກີຈແຈດ້ າ່ ຄແທທາຽຓໃບື ຉຓືໃ ຎກັ ບ຺ກຆິຈປີຈຕຆຌ 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 4Fe(OH)3 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3 # ຎະຉິກິຖງິ າກຍັ າຈຖະຖາງຆູຌຒທ຺ ບາຓຌບີ ບຓ ເນຑ້ ກຶ ຘຈີ າຂບຄຆູຌຒທ຺ ຽນັົກ (II) Fe2+ + S2- FeS - ຑກຶ ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆິຈເນ້ບາງຆູຌຒທ຺ ປີຈຕຆຌ FeS + 2H+ Fe2+ + H2S - ຊາໟ ເນ້ຑຶກຆູຌຒທ຺ ຽນກັົ (II) ຓີທາຓຆຓຸ່ ະຽກີຈຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ ບ຺ກຆີ ຆຌເຌບາກາຈແຈ້ຑຶກຘີຌໄາ ຉາຌຂບຄຽຍ ຆິກຆູຌຒາຈຽນົກັ (III) 4FeS + 9O2 2Fe2O(SO4)2 # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓເນຑ້ ຶກຘີຽນົືບຄ - ຌໄາຉາຌຂບຄຆງີ າຌ຺ທຽນົັກ (II) Fe2+ + 2CN- Fe(CN)2 - ຑກຶ ຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖບີ ບຓໃຓີ ນີ າົ ງຽກີຌ ແຈ້າຈຖະຖາງຘຽີ ນືບົ ຄຂບຄບີບຄ຺ ຽຆໃິຄຆໟບຌບີບ຺ຄຽປັກ ຆາຆງີ າຌຒຕັຈ (II) [Fe(CN)6]4- Fe(CN)2 + 4CN- - ຽຓບໃື ຌາາຈຖະຖາງບີບ຺ຄຽຆໃຄິ ຆບໟ ຌຌີໄແຎຉໄຓ຺ ເຌບາຆຈິ ຆຌູ ຒູຖິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌະຉໟບຄຽປັຈເຌຉູ້ທັຌ ະແຈ້ບາງຓຌ ບກ຺ ຆິຈກາກຍບຌຽກີຈຂຌໄື ຽປັຈເນຘ້ ຽີ ນບືົ ຄບໞບຌຂບຄາຈຖະຖາງ ນາງແຎ [Fe(CN)6]4- + 6H2SO4 + 6H2O Fe2+ + 6CO + 6NH4+ + 6SO42- # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງກາຖີບບຓຽປັກຆາຆງີ າຌຒຕຈັ (II) ເນຑ້ ກຶ ຘີຂາທຂບຄກາຖີບບຓຽນົັກ (II) ຽປັກ ຆາຆງີ າຌຒຕັຈ (II) K2Fe[Fe(CN)6] Fe2+ + 2K+ + [Fe(CN)6]4- # ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງກາຖີບບຓຽປກັ ຆາຆີງາຌຒຕັຈ (III) ເນຑ້ ກຶ ຘຌີ ໄາຒ້າຂບຄຽນົັກ (III) ຽປັກຆາຆີງາ ຌຒຕຈັ (II) ຆຄຶໃ ເຌຉບຌາ ບຈິ ຂບຄຎະຉກິ ິຖິງາບບີ ຄ຺ ຽປກັ ຆາຆີງາຌຒຕຈັ (III) ະແຎບ຺ກຆີແຈຽນົັກ (II) ເນ້ ຽຎຌັ ຽນກົັ (III) ຖະ ຽກີຈບີບ຺ຄຽປັກຆາຆີງາຌ ຒຕາຈ (II) Fe2+ + [Fe(CN)6]3- Fe3+ + [Fe(CN)6]4- - ບບີ ຄ຺ ໃີຽກຈີ ຂຌໄື ຌີໄະຖທຓຉ຺ທກັຌຽກີຈຽຎັຌຑຶກຘີຌໄາຒ້າຂບຄຽນົັກ (III) ຽປັກຆາຆີງາຌ ຒຕັຈ(II) ຽຆິໃຄຽບີໄຌທໞາ Tumbull’ s blue Fe4[Fe(CN)6]3 4Fe3+ + 3[Fe(CN)6]4- # ຎະຉິກິຖິງາກາຌບບກຆີແຈ້ບີບ຺ຄຽນົັກ (II) ແຎຽຎັຌບີບ຺ຄຽນົັກ (III) ຎະຉິກິຖິງາບ຺ກຆີຽຈຽຆີຌ ບີບ຺ຄຽນົັກ (II) ຽກຈີ ແຈ້ດ່າຄຆາໟ ໂ ຽຓືບໃ ຊກື ກັຍບາກາຈ ຉ່ະຽກີຈແຈ້ແທເຌບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ, ຎກບ຺ກຆິຈປີຈຕຆຌ, ບາ ຆຈິ ກຼໍົປີຈຕກິ ຽຂໄັຓຂຸຌ້ ກຍັ ກາຖີກົຼໍຖ຺ທ, ບາຆິຈກັຈບຄ, ຎກຓຄັ ກາຌັຈກາຖີບບຓ, ຈີກຕຓຓຈັ ກາຖີບບຓ ຖະ ຆູຌ ຒ຺ທຽຆຆີບບຓ (IV) ເຌາຈຖະຖາງບາຆິຈ ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 42
4Fe2+ + O2 + 4H+ 4Fe3+ + 2H2O 3Fe2+ + HNO3 + 3H+ NO + 3Fe3+ + 2H2O 2Fe2+ + H2O2 + 2H+ 2Fe3+ + 2H2O 6Fe2+ + ClO3- + 6H+ 6Fe3+ + Cl- + 3H2O 2Fe2+ + HNO3 + 3HCl 2Fe3+ + NOCl + 2Cl- + 2H2O 5Fe2+ + MnO4- + 8H+ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O 6Fe2+ + Cr2O72- + 14H+ 6Fe3+ + 2Cr3+ + 7H2O Fe2+ + Ce4+ Fe3+ + Ce3+ ຎະຉິກຖິ ງິ າຂບຄບບີ ຺ຄຽນກັົ (III). າຈຖະຖາງກຼໍຖົ ຺ທຽນກັົ (III) (FeCl3 .6H2O) ຽຂຓໄັ ຂຌຸ້ 0,5 M ເຆຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄ ບີບຄ຺ ຽນົກັ (III) ຈໃຄັ ຌ:ີໄ # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກເນ້ຑຶກຘີຌໄາຉາຌ-ຈຄ ຂບຄປີຈຕ຺ກຆິຈຽນົັກ (III) ຽຆິໃຄຍໃຖະຖາງເຌ າຈຖະຖາງບາຓງກັ ໃີຓີນາົ ງ Fe(OH)3 + 3NH3+ Fe3+ + 3NH3 + 3H2O - ຽຓືໃບຽບ຺າປີຈຕກ຺ ຆິຈຽນັກົ (III) ແຎເນ້ ທາຓປບໟ ຌ ະຎຼ່ ຌແຎຽຎັຌບກ຺ ຆິຈຽນົັກ (III) ຽຆິໃຄຖະຖາງແຈ້ໜໟບງນົາງ ເຌບາຆິຈຽບື າຄ 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O - ຉເ່ ຌບາຆຈິ ກໍຼປົ ີຈຕກິ ຽຂຓໄັ ຂຸຌ້ ຖະ ປໟບຌ ບກ຺ ຆຈິ ຽນົກັ (III) ຖະຖາງແຈດ້ າ່ ຄແທແຈ້ບີບ຺ຄຽນົກັ (III) Fe2O3 + 6H+ 2Fe3+ + 3H2O # ຎະຉິກຖິ ງິ າກຍັ າຈຖະຖາງ ປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉີບບຓ ເນຑ້ ກຶ ຘີຌາໄ ຉາຌ - ຈຄຂບຄປີຈຕກ຺ ຆິຈຽນັກົ (III) Fe3+ + 3OH Fe(OH)3 # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍຆູຌຒທ຺ ປີຈຕຆຌ ຽປັຈເນ້ບບີ ຺ຄຽນກັົ (III) ຊກື ຖິຈິທແຎຽຎັຌບີບ຺ຄຽນກັົ (II) ເຌາຈຖະຖາງບາ ຆຈິ ຖະ ແຈ້ຑຶກຓາຈຽຆຄໃິ ຓີຘີຽນືົບຄ 2Fe2+ + 2H+ + S 2Fe3+ + H2S # ຎະຉກິ ິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງຆູຌຒທ຺ ບາຓຌ ເນຑ້ ກຶ ຘີຈາ ຂບຄຆູຌຒ຺ທຽນົັກ (II) ຖະ ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄຓາຈຽກີ ຈຎະຎຌ຺ 2FeS + S 2Fe3+ + 3S2- - ບາຆິຈກຼໍປົ ີຈຕກິ ຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຘຈີ າ ຂບຄຆູຌຒທ຺ ຽນົັກ (II) ແຈບ້ າງຆຌູ ຒ຺ທປີຈຕຆຌ ຖະ ຘໞທຌີໃຽນົືບະ ຽຎັຌຑຶກຘຽີ ນົືບຄຂບຄຓາຈ H2S + Fe2+ FeS + 2H+ - ຊໟາບີບ຺ຄຽນັກົ (III) ຽກີຈຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆູຌຒ຺ທບາຓຌ ເຌາຈຖະຖາງ ບັຌຖາແຖະແຈ້ຑຶກຘີຈາ ຂບຄຆຌູ ຒ຺ທຽນັົກ (III) Fe2S3 2Fe3+ + 3S2- ຊາໟ ຽປັຈເນ້ າຈຖະຖາງຂບຄຑກຶ ຌີໄຽຎຌັ ບາຆຈິ ຈທໟ ງບາຆຈິ ກໍົຼປີຈຕກິ ະແຈ້ ຽນົັກ (II) ບີບ຺ຄ, ບາງຆູຌຒ຺ທປີ ຈຆຌ ຖະ ຓາຈ 2Fe2+ + 2H2S + S Fe2S3 + 4H+ # ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓ ຽຓບໃື ຉືໃຓາຈຖະຖາງ ຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓ ຖ຺ຄເຌາຈຖະຖາງບີ ບ຺ຄຽນັກົ (III) ດາ່ ຄຆາໟ ໂ ະແຈ້ຑຶກຘີຌາໄ ຉາຌ-ຈຄ ຂບຄຆີງາຌ຺ທຽນົັກ (III) Fe3+ + 3CN- Fe(CN)3 - ຑຶກຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຆງີ າຌທ຺ ກາຖີບບຓ ໃີຓນີ າົ ງຽກີຌຑເນ້າຈຖະຖາງຘີຽນົືບຄຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄ ຽປັກຆາຆີງາຌຽຽຒຕຈັ (III) ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 43
Fe(CN)3 + 3CN- [Fe(CN)6]3- # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງ ບາຽຆຉາຈຌາຉຕີບບຓ ເນ້າຈຖະຖາງຘີຌໄາຉາຌ-ຈຄຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄ ຽປກັ ຆາບາຽຆຉາຈຉປີຈຕກ຺ ຆຽນົັກ (III) [Fe3(OH)2(CH3COO)6]+ + 2H+ 3Fe3+ + 6CH3COO- + 2H2O - ຊາໟ ຌາ າຈຖະຖາງຌໄີແຎຉຓ຺ໄ ນົື ຽປຈັ ເນຽ້ ືບາຄ ະແຈ້ຑຶກຘີຌໄາຉາຌ-ຈຄຂບຄຽຍຆິກຽນົັກ (III) ບາຽຆຉາຈ [Fe3(OH)2(CH3COO)6]++ 4H2O 3Fe(OH)2CH3COO +3CH3COOH +H+ 2.3. ຍາຌຉ (Co) ຽຎັຌຖນະຘີຽ຺າ, ຽຎືໃບງີໃ 1490 , ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆິຈກ່ ຽືບາຄແຈ້ບີບ຺ຄກຍາຌຉ (II) ຖະ ບາງປີຈຕຆຌ Co2+ + H2 Co + 2H+ - ຊໟາຖະຖາງເຌບາຆິຈຌີຉຕິກະເນ້ບບີ ຺ຄຍາຌຉ (II) ຖະ ບາງ ບ຺ກຆຈິ ຌີຉຕຆຌ 3Co + 2HNO3 + 6H+ 3Co2+ + 2NO + 4H2O - າຈຖະຖາງຂບຄາຈຎະຘ຺ຓຍາຌຉ (II) ຓີຘີຈຄ ຽຆິໃຄຽຎັຌຘີຂບຄບີບ຺ຄຍາຌຉ (II) (Co2+) ຉ່າຈ ຎະຘຓ຺ ຍາຌ (II) ໃີຍໃຓີຌໄາ ນືົ ຍໃຉກຉທ຺ ະຓຘີ ຌີ ໄາ ຒ້າ ຘາຖັຍບີບ຺ຄຍາຌ (III) (Co3+) ຍໃໝັໄຌ຺ຄ ຉ່າຈຎະຘ຺ຓຽຆິໃຄຆໟບຌຂບຄຍາຌ (III) ຓ່ຌຓີທາຓ ໝໄຌັ ຄ຺ ຄໄັ ໃີຽຎັຌາຈຂຄ ຖະ າຈຖະຖາງ ຈໟທງຽນຈຌີໄາຈຎະຘ຺ຓຽຆິໃຄຆໟບຌຂບຄຍາຌ (II) ະຊືກບ຺ກຆີ ແຈຘ ແຎຽຎຌັ າຈຎະຘຓ຺ ຽຆໃິຄຆໟບຌຍາຌ (III) ແຈ້ຄາໞ ງ ຎະຉິກິຖິງາຂບຄຍາຌ (II) ບີບ຺ຄ. າຈຖະຖາງຍາຌ (II) ກົໍຼຖ຺ທ (CoCl2.6H2O) ນົື າຈ ຖະຖາງຍາຌ (II) ຌີຉຕາຈ (Co(NO3)2.6H2O) ຽຂັໄຓຂຸ້ຌ 0.5 M ເຆ້ຘຶກຘາຎະຉິກິຖິງາຂບຄຍາຌ (II) ບບີ ຄ຺ ແຈ້ຈັຄໃ ຌີໄ: # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງ ປີຈຕ຺ກຆິຈຌາຉຕີບບຓເນ້ຑຶກຽກືບຍາຽຆີ ຘີຒ້າຂບຄປີຈຕ຺ກຆຍາຌ (II) ຌຉີ ຕາຈ ເຌາຈຖະຖາງໃີຽດຌັ Co(OH)NO3 Co2+ + OH- + NO3- - ຊາໟ ບຌຸ່ າຈຖະຖາງຂບຄຑກຶ ຌໄີ ຖະ ຉືໃຓາຈຖະຖາງປີຈຕກ຺ ຆຈິ ຌາຉຕີບບຓເນນ້ າົ ງຽກີຌ ຑຶກຽກຶບຍາຽຆີະຎຼໃຌ ຽຎຌັ ຑກຶ ຘີຍ຺ທຂບຄປຈີ ຕ຺ກຆິຈຍາຌ (II) Co(OH)2 + NO3- Co(OH)NO3 + OH- - ຽຓບືໃ ເນຑ້ ຶກປີຈຕ຺ກຆິຈຍາຌ (II) ຊືກກັຍບາກາຈະຎຼໃຌຽຎັຌຑຶກຘີຌໄາຉາຌຈາຂບຄປີຈຕ຺ກຆິຈຍາຌ (III) ແຈ້ 4Co(OH)2 + O2 + 2H2O 4Co(OH)3 # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ເນ້ຑຶກຽກືບຍາຽຆີຘີຒ້າຂບຄປີຈຕ຺ກຆຍາຌ (II) ຌີຉຕາຈຽຓືໃບເຆ້ າຈຖະຖາງບາຓຓງັກຑຼຄຽຖັກຌບໟ ງ Co(OH)NO3 + NH4+ Co2+ + NH3 + H2O + NO3- - ຊາໟ ຉືຓໃ າຈຖະຖາງບາຓງັກນົາງຽກີຌຑຑແຈ້ຑຶກໃີຖະຖາງແຈ້ ບີບ຺ຄຽຆຄິໃ ຆໟບຌບບີ ຺ຄຽປກັ ຆາບາຓຌີ ຍາຌ (II) Co(OH)NO3 + 6NH3 [Co(NH3)6]2+ + NO3- + OH- # ຎະຉິກິຖງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆຌູ ຒ຺ທບາຓຌ ເນຑ້ ກຶ ຘີຈາ ຂບຄຆູຌຒທ຺ ຍາຌ (II) ເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ ນົື ຽຎັຌຍາຽຆີຽຖກັ ຌບໟ ງ CoS Co2+ + S2- - ຑຶກຍໃຖ ະຖາງເຌບາຆຈິ ກປຼົໍ ີຈຕກິ ຽບື າຄ ນືົ ເຌບາຆິຈບາຽຆຉິກຉ່ບາຆິຈຌີຉຕິກຽຂັໄຓຂຸ້ຌ ຖະ ປໟບຌ ຖະ ບາ ຆິຈກັຈບຄຘາຓາຈຖະຖາງຑຶກຌໄີແຈ້ເນຑ້ ຶກຘີຽນືົບຄຂບຄຓາຈ 3CoS + 2HNO3 + 6H+ 3Co2+ + 3S + 2NO + 4H2O CoS + HNO3 + 3HCl Co2+ + S + NOCl + 2Cl- + 2H2O ຎ ຌິຈງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 44
# ຎະຉິກຖິ ງິ າກັຍາຈຖະຖາງຆງີ າຌທ຺ ກາຖບີ ບຓ ເນຑ້ ຶກຘຌີ ໄາຉາຌຈຄຂບຄຍາຌ (II) ແຆງາຌ຺ທ Co2+ + 2CN- Co(CN)2 - ຑຶກຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງຆີງາຌ຺ທກາຖີບບຓີໃຓີນົາງຽກີຌແຈ້ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽປັກຆາຆີງາຌຍາຌ ຉາຈ (II) [Co(CN)6]2- Co(CN)2 + 4CN- - ຊາໟ ຽປັຈເນ້ າຈຖະຖາງຌີໄຽຎັຌບາຆຈິ ຈໟທງບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກະແຈ້ຑຶກຘີຌໄາຉາຌ-ຈຄຂບຄຆີງາຌ຺ທຍາຌ (II) ກຍັ ືຌຓາ ຖະ ແຈ້ບາຆຈິ ປີ ຈຕຆີງາຌກິ Co(CN)2 + 4HCN [Co(CN)6]2- + 4H+ - ຊາໟ ຌາາຈຖະຖາງຘີຌໄາຉາຌຂບຄ ບີບ຺ຄຽປັກຆາຆີງາຌຍາຌຉາຈ (II) ແຎຉ຺ໄຓຈ຺ຌໂ ເຌບາກາຈ ນົື ຈງກາຌ ຽຉຓີ ຎກັ ບ຺ກຆຈິ ປີຈຕຆຌ ຖ້ທຌາ ແຎເນ້ທາຓປໟບຌ າຈຖະຖາງະຎຼໃຌຽຎັຌຘຽີ ນືບົ ຄຽຑາະຽກີຈ ບີບ຺ຄຽປັກຆາ ຆີງາຌຍາຌຉາຈ (III) 4[Co(CN)6]3- + 4OH 4[Co(CN)6]2- + O2 + 2H2O 2[Co(CN)6]3- + 2OH 2[Co(CN)6]2- + H2O2 # ຎະຉິກິຖິງາກັຍາຈຖະຖາງຌີຉຕີຈກາຖີບບຓ ເນ້ຑຶກຘີຽນົືບຄຂບຄກາຖີບບຓຽປັກຆາຌີຉຕາຈຉຍາຌຉາຈ (III) ຖະ ບາງບ຺ກຆຈິ ຌີຉຕຆຌ (II) K3[Co(NO2)6] + NO + H2O Co2+ + 7NO2- + 2H+ + 3K+ 2.4. ຌີກຌ (Ni) ຌີກຌ ຽຎຌັ ຖນະຘຂີ າທ-ຒາ້ , ຽຎໃືບງໃີ 1455 , ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆີຈກຼົປໍ ີຈຕກິ ຽືບາຄ ຖະ ຽຂັຓໄ ຂຌຸ້ ຖະ ເຌບາຆຈິ ຆຌູ ຒູຖິກຽບື າຄແຈ້ບີບຄ຺ ຌີກກຌ (II) ຖະ ບາງປີຈຕຆຌ Ni + 2H+ Ni2+ + H2 Ni + 2HCl Ni2+ + 2Cl- + H2 - ບາຆຈິ ຆູຌຒູຖິກຽຂຓໄັ ຂຸ້ຌ ຖະ ປບໟ ຌ ກຘໃ າຓາຈຖະຖາງຌີກກຌແຈໂ້ ບີບຄ຺ ຌີກກຌ (II) ຖະ ບາງຆຌູ ຒຽູ ຖີ Ni + H2SO4 + 2H+ Ni2+ + SO2 + 2H2O - ຘາ ຖັຍບາຆຈິ ຌີຉຕກິ ຽືບາຄ ຖະ ຽຂໄັຓຂຌຸ້ ຖະຖາງຌີກກຌແຈ້ດ່າຄແທແຈ້າຈຖະຖາງບີບ຺ຄຌີກກຌ (II) ຖະ ບາງຌີຉຕຆຌ 3Ni2+ + 2NO + 4H2O 3Ni + 2HNO3 + 6H+ - າຈຎະຘຓ຺ ບ຺ກຆິຈຌີກກຌ (III) (Ni2O3) ຓີຘີຌໄາຉາຌຈາ, ຖະຖາງແຈ້ເຌບາຆິຈແຈ້ບີບ຺ຄຌີກຌ (II) ຊໟາເຆ້ ບາຆິຈກໍຼປົ ີຈຕກິ ຽບື າຄ ະແຈບ້ າງກຼໍຖົ ຺ທ ຽກຈີ ຂືໄຌ 2Ni2+ + Cl2 + 3H2O Ni2O3 + 6H+ + 2Cl- ຎະຉກິ ຖິ ິງາຂບຄບີບ຺ຄຌີ ກຌ (II) າຈຖະຖາງຆູຌຒາຈຌີກກຌ (II) (NiSO4 .7H2O) ນົື າຈຖະຖາງ ກໍົຼຖ຺ທຌີກກຌ (II) (NiCl2 .6H2O) ຽຂຓັໄ ຂຌຸ້ 0,5 M ເຆ້ຘືຶກຘາຎະຉິ ກິຖິງາຂບຄຌີກກຌ (II) ບີບ຺ຄແຈ້ # ຎະຉກິ ຖິ ງິ າກັຍາຈປີຈຕ຺ກຆຈິ ກາຖີບບຓ ເນຑ້ ກຶ ຘີຂຼທຂບຄປີຈຕກ຺ ຆິຈ ຌີກກຌ (II) Ni2+ + 2OH- Ni(OH)2 າຈຖະຖາງບາຓງກັ ຘາຓາຈຖະຖາງຑກຶ ຌີໄແຈ້ ນົື າຈຖະຖາງຽກືບບາຓຌີໃຓີ ປີຈຕ຺ກຆິຈບັຖາແຖ ຎ຺ຌ ດູ່ຌາ ກໃຘ າຓາຈຖະຖາງຑກຶ ຌໄີແຈ້ຽກີຈຽຎັຌບບີ ຺ຄຽຆໃິຄຆບໟ ຌ ບີບຄ຺ ຽປັກຆາບາຓິຌຌກີ ກຌ (II) ືກັຌ Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6]2+ + 2OH- Ni(OH)2 + 6NH4+ + 4OH- [Ni(NH3)6]2+ + 6H2O ປຈີ ຕກ຺ ຆຈິ ຌີກກຌ (II) ຽຎັຌຑຶກຘີຂຼທ ຘາຓາຈຊືກບ຺ກຆີແຈຈໟທງາຈຖະຖາງ ປີຎກົໍຼຖີຈຌາຉຕີບບຓ ແຈ້ຑຶກຘຈີ າ ຂບຄປີຈຕ຺ກຆຈິ ຌີກກຌ (III) ຎ ຌິຈງາກບຌ ີົຌງາຽງີ 45
2Ni(OH)2 + ClO- + H2O 2Ni(OH)3 + Cl- າຈຖະຖາງຎກບ຺ກຆຈິ ປີຈຕຆຌ ຍຘໃ າຓາຈບ຺ກຆີແຈຑກຶ ຂບຄປີຈຕ຺ກຆິຈຌີກກຌ (II) ແຈ້ ຉ່ຑຶກຌີໄະ ຽຎຌັ ຉທ຺ ຽຖໃຄັ ຎະຉກິ ິຖິງາກາຌຖະຖາງຉ຺ທຂບຄຎກບກ຺ ຆຈິ ປີຈຕຆຌ ເນແ້ ຈ້ຌໄາ ຖະ ບ຺ກຆີຆຌດ່າຄແທຂືໄຌ ຈງ ຘີຂບຄຑຶກຌີໄຍຎໃ ຼໃຌຎຄ 2H2O Ni(OH)2 2H2O + O2 # ຎະຉກິ ຖິ ິງາກຍັ າຈຖະຖາງບາຓຓງັກ ເນ້ຑຶກຘຂີ ຼທຂບຄປີຈຕ຺ກຆຈິ ຌີກກຌ (II) Ni2+ + 2NH3 + 2H2O Ni(OH)2 + 2NH4+ - ຑກຶ ຖະຖາງແຈ້ເຌາຈຖະຖາງບາຓງກັ ໃີຓີນົາງ ແຈ້າຈຖະຖາງຘີຒາ້ ຂບຄບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽປັກຆາບາຓີຌຌີ ກກຌ (II) Ni(OH)2 + 6NH3 [Ni(NH3)6]2+ + 2OH- # ຎະຉກິ ິຖິງາກຍັ າຈຖະຖາງຆຌູ ຒ຺ທບາຓຌບີ ບຓ ແຈ້ຑຶກຘີຈາຂບຄຆຌູ ຒທ຺ ຌີ ກຌ (II) ເຌາຈຖະຖາງຽຎັຌກາຄ ນືົ ຽຎຌັ ຈໞາຄຽຖັກຌບໟ ງ NiS Ni2+ + S2- ຆູຌຒ຺ທຌກີ ກຌ (II) ຍໃຖະຖາງເຌບາຆຈິ ກໍປົຼ ີຈຕິກຽືບາຄ ຖະ ຽດຌັ ຖະ ເຌບາຆິຈບາຽຆຉິກ ຉ່ຖະຖາງ ເຌບາຆຈິ ຌຉີ ຕິກຽຂຓັໄ ຂຌຸ້ ຖະ ປໟບຌ ຖະ ເຌບາຆຈິ ກັຈບຄ ແຈຑ້ ຶກຘຽີ ນບືົ ຄຂບຄຓາຈງກບບກຓາ 3NiS + 2HNO3 + 6H+ 3Ni2+ + 2NO + 3S + 4H2O NiS + HNO3 + 3HCl Ni2+ + S + NOCl + 2Cl- + 2H2O - ຊໟາຌາາຈຖະຖາງີໃຉ຺ກຑຶກຓາຈຎະຘ຺ຓດູ່ຌີໄແຎເນ້ທາຓປໟບຌຈ຺ຌໂ ຓາຈະຖະຖາງຽຎັຌບີບ຺ຄຆູຌຒັຈ ຖະ າຈຖະຖາງເຘ S + 2HNO3 SO42- + 2H+ + 2NO S + 3HNO3 + 9HCl SO42- + 6Cl- + 3NOCl + 8H+ + 2H2O # ຎະຉກິ ິຖງິ າກຍັ າຈຖະຖາງ ຆີງາຌ຺ຄກາຖີບບຓແຈ້ຑກຶ ຘີຂຼທຂບຄຌກີ ກຌ (II) ແຆງາຌ຺ທ Ni2+ + 2CN- Ni(CN)2 - ຑຶກຌໄີຖະຖາງເຌາຈຖະຖາງຆີງາຌທ຺ ກາຖີບບຓໃຓີ ນີ າົ ງ ຽກິີຈບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌ ບີບ຺ຄຽຉຉຕາຆີງາຌຌິກກຌຖາຈ (II) ຽຆຄໃິ ຓີຘີຽນບືົ ຄ [Ni(CN)4]2- Ni(CN)2 + 2CN- - ບາຆຈິ ຌຉີ ຕິກຽບື າຄຘາຓາຈາ ຖາງບບີ ຄ຺ ຽຆໃິຄຆໟບຌຌໄີແຈແ້ ຈ້ຑຶກຘຂີ ຼທຂບຄຆີງາຌ຺ທຌີກກຌ (II) ກັຍຌື ຓາກາຌຘຶກຘາຎະຉກິ ຖິ ງິ າຌໄີ ຉບໟ ຄຽປຈັ ເຌຉູ້ທຌັ ຽຑາະຽກຈີ ປີຈຕຆີງາຌ຺ທຽຆໃິຄບາຈະຖະຽນີງບບກຓາຽຎັຌ ບັຌຉະຖາງ [Ni(CN)4]2- + 2H+ Ni(CN)2 + 2HCN - ຊາໟ ຌາາຈຖະຖາງບບີ ຄ຺ ຽຉຉຕາຆງີ າຌຌກິ ກຌຖາຈ (II) ແຎເນ້ທາຓປບໟ ຌກັຍາຈຖະຖາງປີຎຍຕຓຓິກຌາ ຉຕີບບບຓ ( າຈຖະຖາງຌີໄຉຼຓແຈ້ຈງຽຉຓີ ຌາໄ ຍຕຓຓທ຺ ຖຄ຺ ເຌາຈຖະຖາງຌາຉີປີຈຕ຺ກຆິຈ ) ບີບ຺ຄຽຆິໃຄຆໟບຌຌໄີ ະຘະນາົ ງຉ຺ທແຈ້ຑຶກຘຈີ າ ຂບຄ ປຈີ ຕກ຺ ຆຈິ ຌີກກຌ (II) 2Ni(OH)2 + 8CN- + Br- 2[Ni(CN)4]2- + OBr- + 4OH- + H2O 2.5. ບາຖູຓຌີ ບີ ບຓ (Al) ຽຎັຌຖນະບໞບຌ, ຓີຘີຂາທ, ຽຎໃືບງໃີ 659 , ຽຓໃືບຊືກກັຍບາກາຈະຊືກບ຺ກຆີແຈີໃຏີທໜໟາຽກິີຈບ຺ກຆິຈ ຽືບຍດູ່ໃີຏິທຂບຄບາຖຓູ ຌີ ບີ ບຓ. ບາຆິຈກົຼໍປີຈຕິກຽືບຄາຄຘາຓາຈຖະຖາງບາຖູຓີຌີບບຓແຈ້ດ່າຄແທ ຉ່ບາຆິຈຆູ ຌຒຖູ ິກ ຖະ ບາຆຈິ ຌີຉຕິກຽືບາຄຖະຖາງບາຖູຓຌີ ີບບຓແຈ້ດາ່ ຄຆໟາໂເນບ້ າງປີຈຆຌ 2Al + 6H+ 2Al3+ + 3H2 - ບາຆິຈກປໍົຼ ີຈຕິກຽຂຓັໄ ຂຸຌ້ ກໃຖະຖາງບາຖຓູ ຌີ ບີ ບຓແຈ້ 2Al + 6HCl 2Al3+ + 3H2 + 6Cl- ຎ ຌຈິ ງາກບຌ ົີຌງາຽງີ 46
Search
