7 โครงสร้างและส่วนประกอบ 1

บทท่ี 5 โครงสร้างและส่วนประกอบของอักษรจีน 1 第 5 课 汉字的形体结构与偏旁(1) 3.1 โครงสร้างของอักษรจีน โครงสร้างตวั อกั ษรจีนประกอบขนึ ้ จากเส้นขีดตา่ งๆ มารวมกนั โดยเส้นขีดที่ใช้บอ่ ยมากที่สดุ ดงั นี ้ ภาพจาก http://m.360docs.net/doc/info-47e9ba8471fe910ef12df88d.html 1. 点 diǎn 主光心 2. 横 hénɡ 二王 3. 竖 shù 临 川 布 4. 撇 piě 年 八 人

5. 捺 nà 过入建 6. 提 tí 冷洋地打 7. 撇点 piě diǎn 女 好 8. 竖提 shù tí 良农比 9. 横折提 hénɡ zhé tí 果 语 10. 弯钩 wān ɡōu 了 承 子 11. 竖钩 shù ɡōu 小 水 杂 12. 竖弯钩 shù wān ɡōu 儿 七 见 13. 斜钩 xié ɡōu 我 钱 戈 武 14. 卧钩 wò ɡōu 心必 15. 横钩 hénɡ ɡōu 楚 写 16. 横折钩 hénɡ zhé ɡōu 门 月 用 17. 横折弯钩 hénɡ zhé wān ɡōu 九 乞 18. 横撇弯钩 hénɡ pie wān ɡōu 阳 那 19. 横折折折钩 hénɡ zhé zhé zhé ɡōu 奶 乃 20. 竖折折钩 shù zhé zhé ɡōu 马第与 21. 竖弯 shù wān 四 西 22. 横折弯 hénɡ zhé wān 沿 没 23. 横折 hénɡ zhé 口 律 勇 24. 竖折 shù zhé 山 世 巨 25. 撇折 piě zhé 云 能 台 26. 横撇 hénɡ piě 水 又 27. 横折折撇 heénɡ zhé zhé piě 建 及 28. 竖折撇 shù zhé piě 专 传 29. 横斜钩 hénɡ xié ɡōu 飞 风 30. 竖折折 shù zhé zhé 鼎 31. 横折折 hénɡ zhé zhé 凹 32. 横折折折 hénɡ zhé zhé zhé 凸

3.2 ส่วนประกอบของตวั อักษรจีน อกั ษรจีนเกือบทงั้ หมดในปัจจบุ นั ล้วนประกอบขนึ ้ จากสว่ นประกอบของตวั อกั ษรจีน (偏 旁)หรือ อกั ษรหมวดคําหรือ อกั ษรข้าง ซงึ่ มีววิ ฒั นาการมาจากอกั ษรรูปภาพ เป็นอกั ษรท่ีวาดขนึ ้ จากวตั ถตุ า่ งๆ และ ใช้สญั ลกั ษณ์ของอกั ษรแตล่ ะตวั ผา่ นการเชื่อมด้วยศลิ ปะและกลวธิ ีตา่ งๆ จนประกอบกนั ขนึ ้ เป็นอกั ษรตวั ใหม่ หรือท่ีเรียกวา่ อกั ษรประสม เป็นอกั ษรท่ีมีความหมายมากขนึ ้ สลบั ซบั ซ้อนขนึ ้ จนกลายเป็ น “อกั ษร แสดงความหมาย” และ “อกั ษรแสดงความหมายและเสียง” โดยตงั้ แตส่ มยั ราชวงศ์ถงั ก็มีการศกึ ษาถึง สว่ นประกอบข้างอกั ษรจีน ท่ียดึ เอาสว่ นประกอบข้างบอกรูป (ความหมาย) ของอกั ษรประสมประเภทแสดง ความหมาย และอกั ษรแสดงความหมายและเสียง การเข้าใจสว่ นประกอบของตวั อกั ษรจีนถือได้วา่ มีความสําคญั ยิ่งในการศกึ ษาภาษาจีน เพราะ สว่ นประกอบเหลา่ นีส้ ามารถเช่ือมโยงความเข้าใจของเราเก่ียวกบั ความหมายของอกั ษรนนั้ ๆ ได้งา่ ยขนึ ้ แม้ อาจจะไมท่ งั้ หมด แตก่ ็ถือวา่ มีใช้คอ่ นข้างมากในปัจจบุ นั โดยสว่ นประกอบสําคญั (อกั ษรหมวดคํา หรือ อกั ษรข้าง) ครอบคลมุ เกี่ยวกบั สิ่งตา่ งๆ ตอ่ ไปนี ้ 1. ประกอบขนึ ้ จากคนและอวยั วะตา่ งๆของคน โดยแบง่ ตามลกั ษณะพเิ ศษของคน เช่น คนแก่ เดก็ ผ้ใู หญ่ ผ้หู ญิง คนป่ วย เป็ นต้น แบง่ ตามอวยั วะ เชน่ ศีรษะ แขน ขา มือ เท้า หู ตา จมกู ปาก หวั ใจ เป็นต้น 2. ประกอบขนึ ้ จากรูปลกั ษณ์ของสตั ว์ เสือ กวาง ม้า หมู ววั แพะ สนุ ขั นก ปลา แมลง รวมทงั้ อวยั วะของสตั ว์ เชน่ ขน เขา เป็นต้น 3. ประกอบขนึ ้ จากรูปลกั ษณ์ของพืช เชน่ ต้นไม้ หญ้า ต้นข้าว ต้นไผ่ รวมถึงผลผลิตจากพืช เชน่ ข้าว อาหาร เป็นต้น 4. ประกอบขนึ ้ จากเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจําวนั และอาวธุ ซง่ึ ครอบคลมุ ทงั้ ท่ีพกั อาศยั เชน่ ประตู หน้าตา่ ง เสือ้ ผ้า จาน เรือ รถ บ้าน มีด ขวาน เป็นต้น 5. ประกอบขนึ ้ จากสงิ่ ท่ีเกิดขึน้ ตามธรรมชาติ เชน่ ดวงอาทิตย์ ดวงจนั ทร์ ภเู ขา ทงุ่ นา หนิ แมน่ ํา้ ไฟ ฝน เป็นต้น นอกจากข้างต้นแล้ว ยงั มีสว่ นประกอบของตวั อกั ษรที่เก่ียวข้องกบั จิตวญิ ญาณอยอู่ ีกจํานวนหนง่ึ เชน่ หมอผี การเสี่ยงทาย ผี เทพเทวดา เป็นต้น ซงึ่ สว่ นประกอบเหลา่ นีถ้ ือวา่ มีความสําคญั ในอกั ษรจีน เชน่ กนั แตม่ ีจํานวนไมม่ ากนกั สว่ นประกอบตา่ งๆ ดงั กลา่ วของอกั ษรจีนผ่านการเปลี่ยนแปลงและวิวฒั นาการมาอยา่ งยาวนาน ทําให้อกั ษรจีนซบั ซ้อนมากขนึ ้ หลากหลายขนึ ้ จนกลายมาเป็นอกั ษรที่ใช้กนั อยา่ งแพร่หลายในปัจจบุ นั

ส่วนส่วนประกอบสาํ คัญ (อักษรหมวดคาํ หรืออักษรข้าง) ท่ใี ช้บ่อยในอักษรจีน ลาํ ดบั อักษรข้าง ช่ืออักษรข้าง 序 偏旁部首 名称 27 干 干字旁 ɡān zì pánɡ 28 工 工字旁、工字头、工字底 ɡōnɡ zì pánɡ / ɡōnɡ zì tóu /ɡōnɡ zì dǐ 29 土 提土旁、土字头、土字底 [29] tí tǔ pánɡ / tǔ zì tóu /tǔ zì dǐ [80] 士 士字头 shì zì tóu 30 扌 提手旁 tí shǒu pánɡ 31 艹（艸） 草字头 cǎo zì tóu 寸 寸字边、寸字底 cùn zì pánɡ / cùn zì dǐ 32 廾 弃字底、弄字底 qì zì dǐ / ɡǒnɡ zì dǐ 33 大 大字旁、大字头、大字底 [34] dà zì pánɡ / dà zì tóu / dà zì dǐ 34 35 兀 兀字底 wù zì dǐ 尢 尤字旁 yóu zì pánɡ 弋 弋字旁、弋字边 yì zì pánɡ / yì zì biān 36 小 小字头、小字底 [36] xiǎo zì tóu / xiǎo zì dǐ 37 ⺌ 小字头 xiǎo zì tóu 口 口字旁、口字头、口字底 kǒu zì pánɡ / kǒu zì tóu / kǒu zì dǐ

38 囗 方框、围字框 39 fānɡ kuānɡ / wéi zì kuānɡ 40 山 山字旁、山字头、山字底 41 shān zì pánɡ / shān zì tóu / shān zì dǐ 42 巾 巾字旁、巾字底 [66] jīn zì pánɡ / jīn zì dǐ 43 彳 双人旁、双立人 44 shuānɡ rén pánɡ / shuānɡ lì rén 彡 三撇 sān piě 犭 反犬旁 fǎn quān pánɡ 夕 夕字旁、夕字头、夕字底 xī zì pánɡ / xī zì tóu / xī zì dǐ 夂 撇又头、折文旁 piě yòu tóu / zhé wén pánɡ