เรื่องเล่าที่เขื่อนผาก

มีผอู้ าวโุ สทา่ นหนง่ึ เป็นปราชญช์ าวบา้ นจากบา้ นมว่ งหลวง ตำ� บล เข่ือนผาก อำ� เภอพรา้ ว จงั หวดั เชียงใหมไ่ ดส้ ะทอ้ นมมุ มองท่ีนา่ คดิ “ยาเสพตดิ เป็ นเสมอื นตน้ ไม้สารพดั พษิ ทม่ี รี ากลกึ ยดึ โยงไปท่วั ใตผ้ นื ดนิ ลำ� พงั แรงของชาวบา้ นคงไม่พอทจ่ี ะโค่นมัน แตเ่ ราชาวบา้ นสามารถร่วมกัน หยุดการเตบิ โตของไม้พษิ ตน้ นีไ้ ด้ หากตน้ ไม้พษิ มันแตกใบเรากช็ ่วยกันเดด็ ใบทงิ้ เพอ่ื ควบคุมมันไว้ มันแตกใบใหม่เรากร็ ่วมกันเดด็ ทงิ้ ควบคุมมันดว้ ยพลังชาวบา้ น” จากการขบั เคล่ือนงานป้องกันและแกไ้ ขปัญหายาเสพติดตำ� บล เข่ือนผากยงั มีกิจกรรมทางสงั คมท่ีเช่ือมโยงไปสกู่ ารสรา้ งความเขม้ แข็งใน มิตอิ ่ืนๆโดยไดร้ บั การสนบั สนนุ จากองคก์ รภาคีเชน่ สำ� นกั งานสาธารณสขุ อำ� เภอพรา้ ว โรงพยาบาลพรา้ ว และหนว่ ยงานภายนอกพืน้ ท่ี คือ ศนู ยว์ ชิ า การสารเสพตดิ ภาคเหนือ มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ โดยไดท้ นุ สนบั สนนุ จาก แผนงานการพฒั นาระบบการดแู ลผมู้ ีปัญหาการด่ืมสรุ า สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) ทำ� ใหเ้ กิดกิจกรรมสรา้ งสรรค์ เชน่ การรณรงคล์ ดเหลา้ ในงานศพ ทดลองขบั เคล่อื นท่ีหมู่ 10 บา้ นมว่ งหลวง และขยายไปยงั หมบู่ า้ นอ่ืน ๆ เป็นการลดคา่ ใชจ้ า่ ยของเจา้ ภาพ อีกทงั้ ชาวบา้ นท่ีมารว่ มงานศพก็มีสขุ ภาพท่ีดีขนึ้ ไมเ่ กิดผลกระทบจากการใช้ แอลกอฮอล์ เกิดกิจกรรมรณรงคท์ ่ีเช่ือมโยงกบั วิถีวฒั นธรรมชมุ ชน เชน่ งานสลากภตั ปลอดเหลา้ ป่ันรถจกั รยานทำ� บญุ 9 วดั เดนิ ขนึ้ ดอยหว้ ยบง ในวนั วิสาขบชู า เปิดขว่ งกำ� กดึ๊ เกิดสภานำ้� เตา้ หู้ ซง่ึ เป็นวงประชมุ ประจำ� เดือนของผนู้ ำ� ชมุ ชนในพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผาก เป็นตน้ เดนิ ทาง 51 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดดว้ ยพลงั ชมุ ชน

ดงั ท่ี หมอสงั วาลยแ์ ละคณะทำ� งานฯ ตำ� บลเข่ือนผาก ไดส้ ะทอ้ น มมุ มองจากการทำ� งานกบั ทีมงานโครงการพรา้ วโมเดล จากมหาวิทยาลยั เชียงใหม่ ดงั นี้ “เรอ่ื งยาเสพตดิ คงไมส่ นิ้ สดุ แตก่ ็ดีใจท่ีปัญหายาเสพตดิ เข่ือนผากลดนอ้ ยลง ตอนนีย้ งั คงสกู้ บั ปัญหาเยาวชนท่ีมีปัญหาเสพอยแู่ ลว้ ยงั เลกิ ไมไ่ ด้ แตเ่ ยาวชนผเู้ สพรายใหมย่ งั ไมม่ ี แตโ่ จทยต์ อนนีค้ ือ ทำ� อยา่ งไร ใหร้ ายเก่าท่ีมีอยเู่ ลกิ เสพอยา่ งถาวร ในขณะเดียวกนั ส่งิ ท่ีไดด้ ำ� เนินการ คือ ทำ� อยา่ งไรใหส้ ่งิ ท่ีดำ� เนินอยยู่ ่งั ยืนตอ่ ไป ทำ� ใหค้ ณะทำ� งานเขม้ แข็งตอ่ ไป เรอ่ื ย ๆ และทำ� ใหเ้ กิดผนู้ ำ� แถวสองในอนาคต ซง่ึ ผนู้ ำ� แถวสองจะตอ้ งเป็น คนท่ีมีใจสาธารณะ จิตอาสา และมีเจตนารมณแ์ ละอดุ มการณเ์ ดียวกบั ผนู้ ำ� แถวหนง่ึ ” ดงั นนั้ องคป์ ระกอบท่ีจะชว่ ยกนั คือผนู้ ำ� แถวหนง่ึ ผนู้ ำ� แถวสอง ชาวบา้ น ผนู้ ำ� ชมุ ชน ภาคีเครอื ขา่ ยตา่ ง ๆ ตอ้ งรว่ มมือกนั แกไ้ ขปัญหาของ ชมุ ชน หนว่ ยงานภายนอกทอ้ งถ่ิน เชน่ มหาวทิ ยาลยั เชียงใหมก่ ็เป็นแรง สนบั สนุนส่วนหน่ึงใหก้ ับชุมชนสรา้ งชุมชนใหเ้ ขม้ แข็งและนำ� ไปส่กู ารลด NEWปัญหาอาชญากรรมได้ GENERATION แแถกวนสนอำ�ง เดินทาง 52 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลังชมุ ชน

ความท้าทายคร้ังใหม่ กับการชว่ ยเหลือ ดแู ล ผูผ้ า่ นระบบยตุ ิธรรม จากการขบั เคล่ือนงานเพ่ือการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปัญหายาเสพติด ในตำ� บลเข่ือนผาก ผนู้ ำ� คณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผาก ไดร้ บั บทเรยี นและ องคค์ วามรูอ้ ยา่ งมากมาย ความสขุ ใจท่ีไดช้ ว่ ยแกไ้ ขปัญหาหนกั อกของ พ่ีนอ้ งชาวบา้ น แตก่ ็มาพรอ้ มกบั ความเหน่ือยลา้ เม่ือคณะทำ� งานฯ ไดม้ า ประชุมแลกเปล่ียนความคิดเห็นกันมีคำ� ถามสำ� คญั จากใจแกนนำ� หลาย คนวา่ เม่ือไหรย่ าเสพตดิ จะหมดไปจากตำ� บลเข่ือนผากสกั ที? ดว้ ยอารมณ์ ความรูส้ ึกท่ีอยู่ในใจของคณะทำ� งานฯย่อมเป็นบทพิสูจนข์ องหัวใจผูน้ ำ� ตำ� บลเข่ือนผากว่าจะตงั้ หลกั ปรบั ทิศทางในการต่อสกู้ บั ปัญหายาเสพติด อยา่ งไรตอ่ ไป... โจทยใ์ หญ่ของคณะทำ� งานตำ� บลเขอื่ นผาก คือ เดก็ เยาวชน หลายคนแมเ้ ขา้ รบั การบำ� บดั ฟื้นฟู บางคนถงึ ขนั้ ตดิ คกุ และถกู ควบคมุ ความประพฤติ พอพน้ โทษออกมาก็กลบั ไปกระทำ� ผิดซำ้� เป็นวงจรชีวิตใน ทางท่ีผิด โจทยค์ ำ� ถามสำ� คญั เกิดขนึ้ อยใู่ นใจคนทำ� งานตำ� บลเข่ือนผาก จากบทเรียนในการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดท่ีผ่านมาพบว่าหากไม่สามารถ ดแู ลและฟื้นฟผู ทู้ ่ีผา่ นระบบยตุ ธิ รรม ผา่ นเรอื นจำ� ออกมา เข่ือนผากก็ยงั คง พบกบั ความเส่ยี งตอ่ ปัญหายาเสพตดิ จากบทวิเคราะหส์ ถานการณใ์ นพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผากพบว่าผูท้ ่ี ออกจากเรือนจำ� หรือผ่านการคุมประพฤติส่วนใหญ่จะกลับมาอยู่ใน หม่บู า้ นและชกั ชวนเด็กเยาวชนคนรุ่นใหม่หรือเพ่ือนกล่มุ เก่าท่ีเคยเท่ียว เคยเสพยาดว้ ยกันมาจับกลุ่มม่ัวสุมและตัง้ ตัวเป็นผูจ้ ำ� หน่ายยาเสพติด เกิดการยกระดบั พฤตกิ รรมการกระทำ� ผิดเป็นกระบวนการ กลมุ่ เครอื ขา่ ย การเสพและคา้ ยา หากปลอ่ ยไวอ้ ยา่ งนีส้ ถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของ เดินทาง 53 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลังชมุ ชน

ยาเสพตดิ ในพืน้ ท่ีคงรุนแรงขนึ้ ประกอบกบั ทางศนู ยว์ ิชาการสารเสพตดิ ภาคเหนือมีแนวทางในการขบั เคล่ือนโครงการพฒั นานวตั กรรมเชิงระบบ เพ่ือการช่วยเหลือผูพ้ น้ โทษคดียาเสพติดจากระบบยุติธรรมคืนสู่สังคม พืน้ ท่ีนำ� รอ่ งจงั หวดั เชียงใหมแ่ ละลำ� พนู ขนึ้ ตำ� บลเข่ือนผากจงึ ไดช้ ว่ ยกนั พฒั นาแผนงานโครงการ เสรมิ สรา้ งพลงั สงั คม-สานความรว่ มมือเข่ือนผาก เขม้ แข็ง เพ่ือขบั เคล่อื นงานโดยมีกิจกรรมสำ� คญั ท่ี มงุ่ หวงั นำ� ไปสกู่ ารแกไ้ ข ปัญหายาเสพตดิ ดงั นี้ 1 กจิ กรรม รคับนื ขควนญั ดวีสันสู่ กงั ลคับมบา้ น จดุ เนน้ กิจกรรม : เพ่ือสรา้ งความประทบั ใจ สรา้ งพืน้ ท่ีความรูส้ กึ ให้ กำ� ลงั ใจตอ่ ผทู้ ่ีผา่ นระบบยตุ ธิ รรมท่ีจะกลบั มาในพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผาก เดินทาง 54 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชมุ ชน

2 กิจกรรม สครน้าเงขส่ือรนรผคา์คกวาใมจอดาี สา จดุ เนน้ กิจกรรม : เพ่ือเสรมิ สรา้ งและสนบั สนนุ การทำ� กิจกรรมทาง เลอื กของผทู้ ่ีผา่ นระบบยตุ ธิ รรมหรอื กลมุ่ เยาวชนท่ี ผา่ นกระบวนการบำ� บดั ในชมุ ชน เดนิ ทาง 55 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดด้วยพลังชุมชน

3 กจิ กรรม สกง่บั เคสนริมเกอ่งาเชขพีื่อนทผางาเกลือก จดุ เนน้ กิจกรรม : เพ่ือสนบั สนนุ อาชีพและรายไดใ้ หก้ บั เยาวชนหรอื ผทู้ ่ีผา่ นระบบยตุ ธิ รรม โดยจะเป็นการบรู ณาการ รว่ มกนั ระหวา่ งหนว่ ยงาน ในพืน้ ท่ี ทงั้ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพ เอกชน หา้ งรา้ นในพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผาก รว่ มกบั โครงการฯ เดนิ ทาง 56 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชมุ ชน

4 กจิ กรรม เยยี่ มบา้ น ประสานใจ จดุ เนน้ กิจกรรม : เพ่ือใหค้ ณะทำ� งาน ผนู้ ำ� ชมุ ชนไดพ้ บปะใหค้ ำ� ปรกึ ษา และกำ� ลงั ใจแก่ผผู้ า่ นระบบยตุ ธิ รรมพรอ้ มครอบครวั กิจกรรมท่ีทางคณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผากช่วยกนั คิดและพฒั นา ขึน้ มีเจตนาท่ีต่อยอดบทเรียนจากการขับเคล่ือนงานในห้วงท่ีผ่านมา เพราะวิธีคิดและความเช่ือของคณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผากนั้นเช่ือว่า หากคนในตำ� บล พ่ีนอ้ งประชาชนในหมบู่ า้ น และคนในครอบครวั ชว่ ยกนั ดแู ล ฟื้นฟผู พู้ น้ โทษคดียาเสพตดิ จากระบบยตุ ธิ รรม โดยใชค้ วามรกั ความ เขา้ ใจ สรา้ งพืน้ ท่ีแหง่ โอกาส จะทำ� ใหเ้ ขาสามารถปรบั เปล่ยี นพฤตกิ รรมได้ เพราะพวกเขาเหลา่ นนั้ ก็เป็นคนเข่ือนผากมิใชเ่ ป็นคนอ่ืน ในการขับเคล่ือนงานของตำ� บลเข่ือนผากไดเ้ ร่ิมเรียนรูร้ ่วมกับ สำ� นกั งานคมุ ประพฤตจิ งั หวดั เชียงใหม่ ไดเ้ รยี นรูใ้ นการทำ� งานกบั ภาครฐั ท่ีมีบทบาทในการบงั คบั ใชก้ ฎหมาย ไดเ้ รยี นรูแ้ ละแบง่ ปันมมุ มอง วิธีคดิ ในการทำ� งานรว่ มกนั พยายามปรบั รูปแบบการขบั เคล่อื นงาน กิจกรรมบน เดินทาง 57 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดด้วยพลงั ชุมชน

ความตา่ งของวฒั นธรรมการทำ� งานท่ีแตกตา่ งกนั หนง่ึ คือราชการ อีกหนง่ึ คือชาวบา้ น เรม่ิ ขบั เคล่อื นโดยผา่ นกิจกรรมเชิงพิธีกรรม คือ การลงนาม ความรว่ มมือ(MOU) โดย สำ� นกั งานคมุ ประพฤตจิ งั หวดั เชียงใหมไ่ ดม้ ีการ จดั พิธีลงนามบนั ทกึ ขอ้ ตกลง(MOU) ความรว่ มมือระหวา่ งองคก์ ารบรหิ าร ส่วนตำ� บลเข่ือนผากกับสำ� นักงานคุมประพฤติจังหวัดเชียงใหม่ในวันท่ี 12 กมุ ภาพนั ธ์ 2557 ณ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลเข่ือนผาก โดยมี เจตจำ� นงรว่ มกนั ในการแกไ้ ขฟื้นฟู พฒั นาพฤตนิ ิสยั พฒั นาคณุ ภาพชีวิต ของบคุ คลในเขตพืน้ ท่ีรบั ผิดชอบขององคก์ ารบริหารส่วนตำ� บลเข่ือนผาก ท่ีเขา้ สกู่ ระบวนการคมุ ประพฤติเพ่ือใหส้ ามารถปรบั ตวั และดำ� เนินชีวิตใน สงั คมไดอ้ ยา่ งปกตสิ ขุ กระบวนการเรียนรูร้ ะหว่างภาครฐั และภาคประชาชนคนตำ� บล เข่ือนผากกบั การขบั เคล่ือนงานในช่วงเร่ิมตน้ เป็นการเติมเต็มและพฒั นา ศกั ยภาพใหก้ บั คณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผากและครอบครวั ของผกู้ ระทำ� ผิด โดยสำ� นกั งานคมุ ประพฤตจิ งั หวดั เชียงใหมเ่ ป็นผรู้ บั ผิดชอบ ซง่ึ ไดร้ บั การ สนบั สนนุ งบประมาณจากศนู ยว์ ิชาการสารเสพตดิ ภาคเหนือโดยมี วตั ถปุ ระสงค์ ดงั นี้ 1. เพ่ือใหผ้ เู้ ขา้ รบั การฟื้นฟสู มรรถภาพผตู้ ดิ ยาเสพตดิ และผถู้ กู คมุ ความประพฤตใิ นเขตพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผาก ไดร้ บั ความรูแ้ ละทกั ษะในการ ดำ� เนินชีวิต นำ� ไปใชใ้ นชีวิตไดโ้ ดยปกตสิ ขุ และไมก่ ระทำ� ผิดซำ้� 2. เพ่ือใหค้ วามรูแ้ ก่บคุ ลากรของสำ� นกั งานคมุ ประพฤติ และคณะ ทำ� งานของภาคประชาสงั คมตำ� บลเข่ือนผาก ใหม้ ีความรูค้ วามเขา้ ใจใน ระบบงานคมุ ประพฤติและเทคนิคทกั ษะในการดแู ลผเู้ สพผตู้ ิดยาเสพติด และรว่ มกนั วางแผนงานการสง่ ตอ่ ขอ้ มลู ผกู้ ระทำ� ผิด ผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยาเสพตดิ ท่ีอยใู่ นความดแู ลของสำ� นกั งานคมุ ประพฤตจิ งั หวดั เชียงใหม่ และอยใู่ น พืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผากใหไ้ ดร้ บั การดแู ลอย่างต่อเน่ืองสามารถดำ� เนินชีวิต เดนิ ทาง 58 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชุมชน

ไดอ้ ยา่ งปกตสิ ขุ และไมก่ ระทำ� ผิดซำ้� อีก 3. เพ่ือใหค้ รอบครวั ของผกู้ ระทำ� ผิด ผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยาเสพติดท่ีอยใู่ น ความดูแลของสำ� นักงานคุมประพฤติจังหวัดเชียงใหม่และอยู่ในพืน้ ท่ี ตำ� บลเข่ือนผากใหไ้ ดร้ บั ความรู้ ความเขา้ ใจ มีทกั ษะ เตรยี มความพรอ้ ม ในการดแู ลผกู้ ระทำ� ผิด ผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยาเสพตดิ ท่ีเป็นบคุ คลในครอบครวั ของ ตนเองไดอ้ ยา่ งเหมาะสม และสนบั สนนุ ใหส้ ามารถเลกิ เสพยาเสพตดิ ได้ โดยไมก่ ลบั ไปกระทำ� ผิดซำ้� 4.เพ่ือใหค้ รอบครวั ของผกู้ ระทำ� ผิดผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยาเสพตดิ ท่ีผา่ นการ ฟื้นฟฯู และพน้ การคมุ ความประพฤตแิ ลว้ มีความรูค้ วามเขา้ ใจ ในการดแู ล ผทู้ ่ีผา่ นการฟื้นฟแู ละพน้ จากการควบคมุ ความประพฤตมิ ิใหก้ ลบั ไปกระทำ� ผิดซำ้� อีก กระบวนการชว่ ยเหลือผพู้ น้ โทษคดียาเสพตดิ จากระบบยตุ ธิ รรม โดยคนตำ� บลเข่ือนผากคณะทำ� งานป้องกันและแกไ้ ขปัญหายาเสพติด ตำ� บลเข่ือนผาก ซง่ึ มีทงั้ ผนู้ ำ� ทอ้ งท่ี คือ กำ� นนั ผใู้ หญ่บา้ น ผชู้ ว่ ยผใู้ หญ่บา้ น สารวตั รกำ� นนั แพทยต์ ำ� บลพรอ้ มทงั้ ผชู้ ว่ ยฝ่ายปกครอง ผนู้ ำ� ทอ้ งถ่ิน คือ นายก ประธานสภาองคก์ ารบรกิ ารสว่ นตำ� บลเข่ือนผาก ทงั้ ฝ่ายบรหิ ารและ ฝ่ายสภา รวมไปถงึ โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพในพืน้ ท่ีตำ� บล และวดั ใน ตำ� บลเข่ือนผาก ตา่ งมีความเหน็ ตรงกนั วา่ การท่ีทางตำ� บลเข่ือนผากจะ ชว่ ยเหลอื ผพู้ น้ โทษจากระบบยตุ ธิ รรม ส่งิ สำ� คญั ลำ� ดบั แรก คือ การสรา้ ง ขวญั กำ� ลงั ใจ สรา้ งพืน้ ท่ีการยอมรบั ใหเ้ กิดขนึ้ เรยี กขวญั เรยี กใจโดยใช้ พิธีกรรมท่ีศกั ดิ์สิทธิ์เป็นกลไกผ่านความรูส้ ึกของคณะทำ� งานส่ผู ูพ้ น้ โทษ และครอบครวั ใหไ้ ดร้ บั รู้ กิจกรรมท่ีงดงามจงึ เกิดขนึ้ กจิ กรรมรับขวัญวัน กลับบา้ นคนื คนดสี ู่สังคม เดนิ ทาง 59 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดดว้ ยพลังชมุ ชน

กิจกรรมของตำ� บลท่ีเกิดจาก ความต้ังใจ ไม่ซบั ซอ้ น บ น พื ้น ฐ า น วิ ธี คิ ด ท่ี ว่ า ผู้ท่ี เ ค ย ห ล ง ผิ ด แ ล ะ พ้น โ ท ษ จ า ก ร ะ บ บ ยตุ ธิ รรมก็คือ พ่ีนอ้ งในตำ� บลเข่ือนผาก การใหโ้ อกาส และใหค้ วามจรงิ ใจ รวมไปถงึ การแสดงออกวา่ ผนู้ ำ� คณะทำ� งานฯ รว่ มถงึ ครอบครวั นนั้ ใหอ้ ภยั กบั ส่งิ ท่ีเขาเคยกระทำ� มาคณะทำ� งานฯทกุ คนชว่ ยกนั เตรยี มงานแมก้ ระทงั้ คณุ หมอสงั วาลย์จนั ทรต์ บิ๊ ผอู้ ำ� นวยการโรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำ� บล บา้ นแพะพฒั นา ก็ลงมือกวาด ถู พืน้ วิหารวดั เพ่ือรอรบั ผพู้ น้ โทษดว้ ยตวั เอง ขัน้ ตอนทกี่ ำ� หนดดว้ ยหวั ใจ ขนั้ ท่ี 1 : เม่ือทางสำ� นกั งานคมุ ประพฤตจิ งั หวดั เชียงใหม่ แจง้ มายงั พืน้ ท่ีวา่ จะมีคนเข่ือนผากท่ีถกู ปลอ่ ยตวั จากเรอื นจำ� หรอื สถานพินิจฯ ในวนั เวลาท่ีกำ� หนด ทางตำ� บลเข่ือนผากก็จะดำ� เนินการจดั เตรยี มรถมารบั โดย การสนบั สนนุ ขององคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลเข่ือนผาก พรอ้ มกบั ผนู้ ำ� และ คณะทำ� งานฯ พรอ้ มดว้ ยคนในครอบครวั ก็เดนิ ทางมารบั ผทู้ ่ีพน้ โทษจาก ระบบยตุ ธิ รรมถงึ สถานท่ีปลอ่ ยตวั ขนั้ ท่ี 2 : เม่ือมาถงึ ตำ� บลเข่ือนผาก พระสงฆ์ นายกองคก์ ารบรหิ าร ส่วนตำ� บลกำ� นนั และผนู้ ำ� ก็จะรว่ มกนั รดนำ้� สะเดาะเคราะหท์ ่ีหนา้ วดั เพ่ือ เปล่ยี นเสอื้ ผา้ ชดุ ใหม่ ใหผ้ พู้ น้ โทษจากระบบยตุ ธิ รรมเป็นคนใหม่ เป็นคนดี เป็นสมาชิกคนใหมข่ องตำ� บลเข่ือนผาก ขนั้ ท่ี 3 : เชิญคนดีคนใหมเ่ ขา้ วิหารจดุ เทียนเพ่ือบชู าพระรตั นตรยั ไหวพ้ ระ รบั ศีลเพ่ือเป็นศริ มิ งคล จากนนั้ ก็ประกอบพิธีบายศรสี ขู่ วญั เรยี ก ขวญั ขจดั ปัดเป่าส่งิ ท่ีไมด่ ี ชวนใหล้ ืมเรอ่ื งรา้ ย ๆ ท่ีผา่ นมา พรอ้ มมดั มือ สขู่ วญั พระสงฆพ์ รมนำ้� มนตใ์ หพ้ ร เดินทาง 60 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชมุ ชน

ขนั้ ท่ี 4 : ผนู้ ำ� คณะกรรมการฯ ตำ� บลเข่ือนผาก รว่ มกนั ไปสง่ คนดี คนใหมเ่ ขา้ บา้ นไปหาครอบครวั พบปะพดู คยุ ใหก้ ำ� ลงั ใจแก่ผปู้ กครองและ คนในครอบครวั ขนั้ ท่ี 5 : เย่ียมบา้ น สมานใจ โดยผนู้ ำ� คณะกรรมการจะรว่ มกนั ผลดั เปล่ยี น หมนุ เวียนมาเย่ียมให้ กำ� ลงั ใจ มารบั ฟังและคอยใหค้ ำ� ปรกึ ษา กบั คนดี คนใหมแ่ ละครอบครวั เป็นระยะ ๆ โดยไมท่ ำ� ใหเ้ ขารูส้ กึ อดึ อดั จน เกินไป ขนั้ ท่ี 6 : สง่ เสรมิ และสนบั สนนุ อาชีพทางเลือกใหก้ บั คนดี คนเก่ง โดยการประเมินความสนใจ และรว่ มกนั วิเคราะหค์ วามเป็นไปไดใ้ นการ สนบั สนนุ อาชีพพรอ้ มคอยใหค้ ำ� ปรกึ ษาอยตู่ ลอดเวลา เดินทาง 61 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชุมชน



มคุมนเลดก็ เีคล็กนขอใงหชีวมิต่

“เนม ”ทกกุ รคะนทไม�ำอ่ ผยาดิ ก เดนิ ทาง 64 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลงั ชมุ ชน

น้องเนม เดก็ หนุ่มวัย 19 ปี ถกู จบั กมุ ในคดีเสพยาบา้ และมียาบา้ ไวใ้ นครอบครอง จากการกระทำ� ความผิดจงึ ตอ้ งถกู ดำ� เนินคดีตดิ อยใู่ น สถานพินิจเดก็ และเยาวชนจงั หวดั เชียงใหมห่ ลายปี ซง่ึ ไดร้ บั การปลอ่ ยตวั จากระบบยตุ ธิ รรม วนั แรกท่ีถกู ปลอ่ ยตวั ผนู้ ำ� คณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผาก ไดด้ ำ� เนินการตามขนั้ ตอนท่ีกำ� หนดไว้บรรยากาศเป็นไปดว้ ยความปิตยิ ินดี ลกึ ๆ ในใจเนมรบั รูไ้ ดถ้ งึ ความจรงิ ใจของผนู้ ำ� ตำ� บลเข่ือนผาก หากแตพ่ อ พลบค่ำ� ในวนั นนั้ เอง น้องเนมกแ็ พใ้ จตวั เอง ลมื บรรยากาศอนั อบอนุ่ ท่ีผนู้ ำ� ตำ� บลเข่ือนผากมอบให้ “ตอนกลางคนื วันนั้นเองเนมกอ็ อกไป เทย่ี วกับเพอ่ื น ถามไปถามมา เขากย็ อมรับว่าหลงไปทำ� ผดิ อกี แล้ว” นำ้� เสยี งความเสียใจของแมน่ อ้ งเนมท่ีสะทอ้ นใหผ้ นู้ ำ� ฟัง ในใจของกำ� นนั ตำ� บลเข่ือนผากมีทั้งความโกรธและสับสนว่าผูน้ ำ� ทำ� ดีก็แลว้ ใหโ้ อกาส ก็แลว้ ทำ� ไม เนมถงึ ยงั ไมป่ รบั ตวั กำ� นันเล่าว่าเหตุการณน์ ีค้ ือบทพิสูจนค์ วามอดทนของผูน้ ำ� และ คณะทำ� งานฯ ทงั้ ท่ีแสนเสยี ใจกบั พฤตกิ รรมของเนม หากแตเ่ ราตงั้ ใจท่ีจะ ปกปอ้ งและดแู ลเขา เพราะเนมก็คือลกู หลานของเข่ือนผาก กำ� นนั จงึ ไดใ้ ห้ โอกาสเนมอีกครงั้ ทงั้ ไปเย่ียมหา ไถ่ถามสาระทกุ ขส์ ขุ ดบิ ขอสมุ่ ตรวจฉ่ี ผใู้ หญ่บา้ นและคณะทำ� งานก็ไปเท่ียวหาบอ่ ยครงั้ ไมร่ ูเ้ พราะอะไรนอ้ งเนม ไดป้ รบั ตวั กลบั ใจเปิดรบั ความตงั้ ใจของผนู้ ำ� และคณะทำ� งานฯ โดยกำ� นนั ก็สรา้ งพืน้ ท่ีแหง่ โอกาสใหก้ วา้ งขนึ้ หากเนมเลกิ เสพและขายยาบา้ ไดอ้ ยา่ ง เดด็ ขาดกำ� นนั จะฝากงานให้นอ้ งเนมมีความตงั้ ใจและมงุ่ ม่นั มาก หลงั การ ตรวจฉ่ีครงั้ สดุ ทา้ ย \"เนมทำ� ได\"้ \"เขาไม่กลับไปเสพยาอกี \" ในวนั ท่ี 21 พฤษภาคม 2557 กำ� นนั และคณะทำ� งานฯ ตำ� บล เข่ือนผากไดไ้ ปสง่ นอ้ งเนมเขา้ ทำ� งานกบั บรษิ ัท แอลเค วอเตอร์ จำ� กดั ปัจจบุ นั นอ้ งเนม มีงานทำ� มีเงินใช้ และสามารถปรบั ตวั ไมเ่ ขา้ ไปยงุ่ เก่ียว กบั ยาเสพติดก็ดว้ ยโอกาสท่ีผนู้ ำ� และคณะทำ� งานตำ� บลเข่ือนผากรว่ มกนั เดนิ ทาง 65 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดด้วยพลงั ชมุ ชน

มอบใหเ้ พราะดว้ ยวธิ ีคดิ ท่ีเช่ือวา่ \"ทกุ คนไม่อยากกระทำ� ผดิ \" หากเขา ไดร้ บั โอกาสท่ีดี มีท่ียืนในสงั คม เขาก็สามารถปรบั ตวั เป็นคนดีคนใหมไ่ ด้ กำ� นนั บอกอีกวา่ “แตถ่ งึ อยา่ งไร คณะทำ� งานกต็ อ้ งเฝ้าระวังใหก้ ำ� ลังใจ และค่อยตดิ ตาม น้องเนมอยหู่ า่ ง ๆ ดว้ ยความเป็ นหว่ ง” ปรากกฎการณ์ท่ีเกิดขึ้นในต�ำบลเข่ือนผากไม่แน่ใจว่าเป็ น นวตั กรรมหรือไม่หากแต่การเปล่ียนแปลงทงั้ หมดเกิดขึน้ จากความตงั้ ใจ เกิดขึน้ มาจากความมุ่งม่ันและอดทนของผูน้ ำ� และคณะทำ� งานป้องกัน ปัญหายาเสพตดิ ตำ� บลเข่ือนผาก เป็นความพยายามท่ีเตม็ ไปดว้ ยความ จรงิ ใจ ภาพของความรว่ มมือในตำ� บลเข่ือนผากถงึ แมว้ า่ ยงั ไมง่ ดงามในทกุ มิติ หากแตเ่ ป็นความงดงามจากความรว่ มมือท่ีเรม่ิ ผลบิ านใหเ้ หน็ พ่ีนอ้ ง ประชาชนคนในตำ� บลเข่ือนผากก็เรม่ิ เหน็ คนในครอบครวั ของผกู้ ระทำ� ผิด ท่ีผา่ นระบบยตุ ธิ รรมก็ย่ิงเหน็ ชดั ภาคีความรว่ มมือทงั้ ภาครฐั ท่ีเก่ียวขอ้ ง และภาคประชาสงั คมอ่ืนก็เรม่ิ เปิดตา เปิดใจ เปิดรบั วิธีคดิ และวิธีการ ทำ� งานของตำ� บลเข่ือนผาก นวัตกรรมทสี่ ร้างสรรคท์ ปี่ ระดษิ ฐด์ ้วยหวั ใจอาจเป็ นสิ่งลำ้� ค่า ในโลกยุคใหม่ ในโลกแหง่ การเปล่ยี นแปลงท่ีไมเ่ ช่ือวา่ การมีสว่ นรว่ มของ ชมุ ชนจะสามารถแกไ้ ขปัญหายาเสพติดไดเ้ ข่ือนผากไดพ้ ิสจู นใ์ หเ้ ห็นแลว้ ว่าพลงั ภายในตำ� บลสามารถแกไ้ ขและควบคมุ ปัญหายาเสพติดและเปิด โอกาสใหผ้ พู้ น้ โทษท่ีผ่านระบบยตุ ิธรรมกลบั มาดำ� รงชีวิตในสงั คมไดอ้ ย่าง มีศกั ดศิ์ รี หากถามวา่ บทบาทของศนู ยว์ ิชาการสารเสพตดิ ภาคเหนือท่ีได้ รับการสนับสนุนทรัพยากรจากแผนงานการพัฒนาระบบการดูแลผู้มี ปัญหาการด่ืมสรุ า สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพอยู่ ตรงไหน คำ� ตอบของตำ� บลเข่ือนผากก็คือเพียงแคเ่ ช่ือม่นั สนบั สนนุ ให้ เข่ือนผากมีโอกาสไดล้ งมือปฏิบตั แิ ละเสรมิ สรา้ งกำ� ลงั ใจเพียงเทา่ นีก้ ็ก่อให้ เกิดการเปล่ยี นแปลงท่ีงดงามในพืน้ ท่ีตำ� บลเข่ือนผากอยา่ งมโหฬาร... เดินทาง 66 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลังชุมชน

ซเี กมส์ เดินทาง 67 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน

ซเี กมสเ์ ป็ นเดก็ วัยรุ่นชนบททม่ี พี อ่ แม่แยกทางกัน เม่ือซีเกมส์ ยงั เรยี นอยชู่ นั้ ป.6 ดว้ ยเหตผุ ลใดไมอ่ าจทราบไดท้ ำ� ใหซ้ ีเกมสต์ อ้ งอยกู่ บั แมเ่ พียงลำ� พงั พอ่ ไปมีครอบครวั ใหม่ ซีเกมสเ์ ลา่ ใหฟ้ ังวา่ เขาจะเป็นคนท่ี ตอ้ งรองรบั อารมณข์ องแมต่ ลอดเวลาเขารูว้ า่ แมร่ กั พอ่ มากเม่ือพอ่ ไปมีใหม่ แมย่ ่ิงเสยี ใจมากขนึ้ กวา่ เดมิ ชอบมีอารมณฉ์ นุ เฉียวโกรธงา่ ยและดา่ ซีเกมส์ อยา่ งไมม่ ีเหตผุ ล ประหนง่ึ วา่ ซีเกมสเ์ ป็นตวั แทนของพอ่ ซีเกมสต์ อ้ งหนีออก จากบา้ นบอ่ ย ๆ บางครงั้ ก็ไปหาพอ่ เม่ือกลบั มาบา้ นแมร่ ูว้ า่ ซีเกมสไ์ ปหาพอ่ ก็จะถกู ดา่ เสีย ๆ หาย ๆ บางครงั้ ก็ไลอ่ อกจากบา้ น แรก ๆ ซีเกมสร์ ูส้ กึ วา่ ท่ีแมด่ า่ เพราะประชดพอ่ แตพ่ อนาน ๆ ไป กลบั รูส้ กึ วา่ แมไ่ มร่ กั ซีเกมสจ์ รงิ ๆ จงึ ทำ� ใหซ้ ีเกมสต์ อ้ งออกจากบา้ นไปอยกู่ บั เพ่ือน คยุ กับเพอ่ื นแล้วสบายใจ มคี วามสุข พอนานไปกขลาายเดป็นเวา่พื่อนไม่ได้ ซีเกมสม์ ีเพ่ือนทงั้ ชายและหญิง ซง่ึ เพ่ือนของซีเกมสม์ ีทงั้ ด่ืมเหลา้ สบู บหุ ร่ี และเสพยาบา้ แรก ๆ ซเี กมสท์ ดลองดมื่ เหล้าก่อน ตอ่ มากเ็ ร่ิม ลองสูบบุหรี่ดบู า้ ง แตย่ งั ปฏเิ สธเร่ืองการเสพยาบา้ เพราะรู้ว่ามันไม่ดี พอ่ ของซีเกมสเ์ ป็นคนท่ีคอ่ นขา้ งมีฐานะดี มีเงินใชไ้ มข่ าดมือ และไมป่ ฏิเสธ ท่ีจะใหเ้ งินซีเกมสเ์ ม่ือซีเกมสข์ อ บางครงั้ เพ่ือนไมม่ ีเงินซีเกมสก์ ็ใหเ้ พ่ือนใช้ แมก้ ระทงั้ เพ่ือนไมม่ ีเงินซือ้ ยาบา้ มาเสพซีเกมสก์ ็ใหเ้ พ่ือน บอ่ ยครงั้ ท่ีเพ่ือนบอกใหซ้ ีเกมสล์ องเสพยาบา้ “ยาเมด็ นีเ้ ป็ นของ ซเี กมสน์ ะ ซเี กมสใ์ หเ้ งนิ ไปซอื้ มาไม่ลองหน่อยเหรอ” คำ� พดู เชือ้ เชิญ จากกลมุ่ เพ่ือน ผนวกกบั อารมณเ์ มาเหลา้ ดว้ ย จงึ ลองดูนาน นาน ลองสกั ที พอเพ่ือนไมม่ ีเงินก็ซือ้ มาใหเ้ พ่ือน ตวั เองเสพบา้ งนิดหนอ่ ย นอกนนั้ ใหเ้ พ่ือน เวลาผา่ นไปเป็นปี ซเี กมสไ์ ม่ไดเ้ รียนหนังสือ แม่ใหอ้ อกจากบา้ นทำ� ให้ เดนิ ทาง 68 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดด้วยพลงั ชุมชน

ซีเกมสต์ อ้ งไปอยู่บา้ นในสวนของพ่อซ่ึงเป็นสวนลำ� ไยท่ีพ่อปลกู บา้ นหลงั เลก็ ๆ ไวพ้ กั ผอ่ นเวลามาทำ� งานในสวน ซีเกมสจ์ งึ ใชบ้ า้ นในสวนของพอ่ อยู่ กบั เพ่ือน ๆ ซง่ึ ทกุ วนั จะมีเพ่ือน ๆ ซือ้ เหลา้ มา ซือ้ บหุ รม่ี า หรอื ซือ้ ยาบา้ มาเสพท่ีบา้ นในสวนของซีเกมสเ์ ป็นประจำ� ซ่ึงซีเกมสก์ ็เสพดว้ ยทุกครงั้ มีเพ่ือนวนเวียนมาหาไม่เคยขาดกลายเป็นท่ีม่ัวสุ่มของวยั รุ่นในหมู่บา้ น วนั หนง่ึ ซีเกมสเ์ สพยาบา้ ด่ืมเหลา้ และสบู บหุ รด่ี ว้ ยจนไมร่ ูส้ กึ ตวั ซง่ึ ไมร่ ูว้ า่ ดว้ ยฤทธิ์ของเหลา้ หรอื ยาบา้ เม่ือเขารูส้ กึ ตวั อีกทีเขาก็อยทู่ ่ีโรงพยาบาลโดย มีแมม่ าเฝา้ ขา้ งเตียง แมบ่ อกวา่ พอ่ กำ� นนั ไปจบั ซีเกมสใ์ นสวน เพ่ือน ๆ หนี ไปหมดเหลือแตซ่ ีเกมสค์ นเดียวนอนอยใู่ นบา้ นโดยไมร่ ูส้ กึ ตวั กำ� นนั จงึ เอา ตวั มาสง่ โรงพยาบาล วนั ท่ีออกจากโรงพยาบาล กำ� นนั พรอ้ มผใู้ หญ่บา้ น สารวตั รกำ� นนั ผชู้ ว่ ยผใู้ หญ่บา้ น 6-7 คน มาหาท่ีบา้ นสอบถามเหตกุ ารณ์ วนั นนั้ คยุ กนั อยนู่ าน ซีเกมสย์ อมเลา่ ความจรงิ ใหพ้ อ่ กำ� นนั ฟังทงั้ หมดวา่ มีเพ่ือนเสพยา ดว้ ยกนั 3 คน รวมกบั ซีเกมสเ์ ป็น 4 คนมีเพ่ือนท่ีกำ� ลงั เรยี นอยดู่ ว้ ย 1 คน อีกคนมีครอบครวั แลว้ ลูกยังเล็กอยู่และไดข้ อรอ้ งกำ� นันไม่ใหจ้ ับเขา้ คุก ยินดีปฏิบตั ติ ามคำ� ส่งั พอ่ กำ� นนั ทกุ อยา่ ง ตอนนั้นกำ� นันแนะนำ� ใหบ้ วช เป็ นพระ 1 เดอื น เพอ่ื ใหห้ า่ งจากเพอ่ื นและเลกิ เสพยา ซง่ึ ซีเกมส์ ก็ยินดีปฏิบตั ติ าม มีเพ่ือนอีกคนยอมบวชดว้ ย อีก 2คนมีปัญหาไมย่ อมบวช เพราะตอ้ งเรยี นหนงั สือ (ซง่ึ ตอนหลงั พอ่ แมใ่ หเ้ ขาไปเรยี นท่ีตวั เมือง) อีกคน ลกู ยงั เลก็ ไมม่ ีใครดแู ล พิธีบวชครงั้ นีเ้ ป็นไปอยา่ งเรยี บงา่ ยท่ีวดั มีชมรม กำ� นนั ผใู้ หญ่บา้ นและหมอจากโรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพประจำ� ตำ� บล บา้ นแพะพฒั นา ตำ� บลเข่ือนผากเป็นเจา้ ภาพ บวชใหผ้ มกบั เพ่ือนรวม 2 คน มีพอ่ มีแม่ มีเมียคนใหมข่ องพอ่ มารว่ มดว้ ย บวชเสรจ็ พอ่ กำ� นนั ใหอ้ ยแู่ ต่ ในวดั มีผใู้ หญ่บา้ น ผชู้ ว่ ยผใู้ หญ่บา้ น แพทยป์ ระจำ� ตำ� บล สารวตั รกำ� นนั มาอยเู่ วรเฝา้ วดั ตลอด 24 ช่วั โมง โทรศพั ทก์ ็ไมใ่ หใ้ ช้ ซีเกมสร์ ูส้ กึ เฉย ๆ ไมร่ ู้ เดนิ ทาง 69 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชุมชน

สกึ กดดนั ใด ๆ มีอยากด่ืมเหลา้ อยากเสพยาบา้ งแตก่ ็ทนได้ เวลาผา่ นไป 9 วนั มีงานศพท่ีวดั มีคนมารว่ มงานศพเยอะมากเขาตงั้ ศพบำ� เพญ็ กศุ ล ท่ีวดั 3 วนั วนั สดุ ทา้ ยวนั เผาศพเพ่ือนท่ีบวชพรอ้ มกบั ผมแอบเสพยาในหอ้ ง ชวนผมเลน่ ดว้ ย ถามเพ่ือนเพ่ือนบอกวา่ ยืมโทรศพั ทข์ องเณรในวดั โทรส่งั โดยเอามาใหห้ ลงั วดั ซีเกมสก์ ็เสพยาในวดั อีก เรอ่ื งทราบถงึ กำ� นนั จงึ เรยี ก พระและสามเณรในวดั มาสอบถามพรอ้ มตรวจปัสสาวะทกุ รูป ทำ� ใหพ้ บ ปัสสาวะมีผลบวกอีก 1 รูปเป็นพระภิกษุในวดั ซีเกมสก์ บั เพ่ือนตอ้ งสกึ ออก จากวดั ตงั้ แตว่ นั นนั้ เลย หลงั จากนนั้ พอ่ กำ� นนั ใหซ้ ีเกมสก์ บั เพ่ือนไปอยบู่ า้ น พอ่ กำ� นนั ดว้ ย โดยบอกวา่ “อยากรู้ว่าใครจะกล้าเอายาบา้ ไปส่งให้ ซเี กมสเ์ สพถงึ บา้ นกำ� นัน” อยบู่ า้ นกำ� นนั ซีเกมสช์ ว่ ยงานทกุ อยา่ งในบา้ น ไปไหนมาไหนกบั พอ่ กำ� นนั บางครงั้ ก็ตอ้ งออกไปชว่ ยหมอท่ีโรงพยาบาล สง่ เสรมิ สขุ ภาพประจำ� ตำ� บลบา้ นแพะพฒั นา ตำ� บลเข่ือนผากในภาระกิจ การพน่ หมอกควนั ปอ้ งกนั โรคไขเ้ ลอื ดออกในหมบู่ า้ น พน่ หมอกควนั ท่ีบา้ น ศพตอนเวลามีงานศพในหมู่บา้ นป้องกันยุงกัดเวลาแขกมาร่วมงานศพ เป็นเวลา 1 เดือนท่ีอยบู่ า้ นพอ่ กำ� นนั ไมไ่ ดเ้ สพยาเลย พอ่ กำ� นนั บอกวา่ ปลอดภยั แลว้ ใหก้ ลบั บา้ นได้ เรยี กใหพ้ อ่ แมม่ ารบั กลบั บา้ นและพอ่ กำ� นนั คณุ หมอโรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพประจำ� ตำ� บลบา้ นแพะพฒั นาตำ� บล เข่ือนผากพรอ้ มทีมงานมาเย่ียมใหก้ ำ� ลงั ใจท่ีบา้ นบอ่ ยมาก บางครงั้ ก็ขอ สมุ่ ตรวจปัสสาวะซง่ึ ก็ไมม่ ีผลบวก พออยกู่ บั แมน่ านไปรูส้ กึ ทนเสยี งบน่ ของ แมไ่ มไ่ หว บน่ ไปดา่ ไป รูส้ กึ วา่ ทำ� อะไรไมถ่ กู ใจแมท่ กุ อยา่ งจงึ หนีแมม่ าอยู่ กระทอ่ มในสวนเหมือนเดมิ เพ่ือนรูข้ า่ วก็ตามมาเย่ียม มาคยุ นานไปก็มี เพ่ือนเพ่ิมขนึ้ แตซ่ ีเกมสไ์ ดส้ ญั ญากบั พ่อกำ� นนั ไวแ้ ลว้ ว่าจะไม่เสพยาบา้ อีก แตข่ อด่ืมเหลา้ และสบู บหุ รเ่ี ทา่ นนั้ เม่ือพอ่ กำ� นนั มาเย่ียมสมุ่ ตรวจปัสสาวะ ก็ไมเ่ จอ จนรูจ้ กั กบั ผหู้ ญิงคนหนง่ึ ช่ือ “มะเหม่ียว” ท่ีมากบั เพ่ือนผมรูส้ กึ ชอบ ถกู ใจ และเธอก็ชอบพอกบั ซีเกมสด์ ว้ ยเธอเรยี กซีเกมสว์ า่ “องคช์ าย” เดนิ ทาง 70 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชุมชน

เธอเอาใจซีเกมสท์ กุ อยา่ ง แตเ่ ธอชอบเสพยาบา้ ดว้ ยเลยไดช้ วนใหเ้ สพยา พรอ้ มกบั เธอจงึ ทำ� ใหซ้ ีเกมสใ์ จออ่ นกลบั มาเสพยาบา้ อีก จนกระทงั้ กำ� นนั มาเย่ียมบา้ นพบกำ� ลงั อยดู่ ว้ ยกนั วยั รุน่ 4 คนตรวจปัสสาวะผลบวกทงั้ หมด มียาบา้ ท่ีเหลืออีก 10 กวา่ เมด็ เป็นวยั รุน่ ตา่ งตำ� บลรวมทงั้ มะเหม่ียวดว้ ย กำ� นนั พรอ้ มทีมงานนำ� สง่ ตำ� รวจทงั้ หมด ซเี กมสอ์ ้อนวอนจะปรับปรุงตวั อกี ครั้ง จะเลกิ เสพ จะเป็ น คนดขี องสังคม ขอโอกาสอกี ครั้งเป็ นครั้งสุดทา้ ยหากพบว่าเสพอกี จะไม่ขอความเหน็ ใจอกี สุดแตก่ ำ� นันจะจดั การเลยอยา่ งไรกไ็ ด้กำ� นนั พรอ้ มทีมงานก็ใหโ้ อกาสอีกครงั้ สำ� หรบั ซีเกมส์ สว่ นอีก 3 คนใหต้ ำ� รวจ ดำ� เนินตามกฎหมาย สำ� หรบั ซีเกมสก์ ็อยใู่ นโครงการดแู ลของตำ� บลอยา่ ง เขม้ งวดอีกรอบ หลงั ตดิ ตามก็อยใู่ นระดบั ท่ีนา่ พอใจตดั ผมสนั้ เรยี บรอ้ ย เสอื้ ผา้ สะอาด รา่ งกายสดใส ทีมงานก็เย่ียมหา่ งขนึ้ ผา่ นไป 4-5 เดือน ซีเกมสม์ ีแฟนใหมอ่ ยตู่ า่ งตำ� บล ซีเกมสไ์ ปอยดู่ ว้ ย ชว่ ยพอ่ แมแ่ ฟนขายของ หน้าบา้ นเป็นรา้ นขายของชำ� ทุกวันนีท้ ีมงานของตำ� บลยังถามถึงดว้ ย ความเป็นห่วงและเป็นกำ� ลงั ใหค้ รอบครวั ของซีเกมสใ์ หเ้ ป็นครอบครวั ท่ี อบอนุ่ เป็นคนดีของสงั คมตลอดไป เดนิ ทาง 71 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน

ชีวติ ของเดก็ คนท่ีช่ือ “ซเี กมส”์ ผา่ นรอ้ น ผา่ นหนาว ผา่ นส่งิ รา้ ย รา้ ยมามากมาย ใครเลา่ ท่ีทำ� ใหช้ ีวติ เขาเป็นแบบนี้ ครอบครวั ท่ีแตกแยกหรอื เปลา่ ! แมท่ ่ีเลอื กใชซ้ ีเกมสเ์ ป็นท่ีระบายอารมณป์ ระชดพอ่ หรอื เปลา่ ! กลมุ่ เพ่ือนของซีเกมสท์ ่ีไมเ่ คยชกั ชวนกนั ไปในทางท่ีดีเลย หรอื เปลา่ ! หรอื เพราะตวั ซีเกมส์ ท่ียงั ไมเ่ ขม้ แขง็ พอท่ีจะหนีหา่ งส่งิ ช่วั รา้ ย อยา่ งยาบา้ นนั้ ได้ แตเ่ ม่ืออายมุ ากขนึ้ มีภรรยาท่ีคอยใหก้ ำ� ลงั ใจ มีพอ่ แมข่ องแฟนและแฟนท่ีเป็นกำ� ลงั ใจให้ ซีเกมสจ์ งึ เดนิ หนา้ ดว้ ยตวั เอง ออกหา่ งจากส่งิ ช่วั รา้ ยได้ พวกเราทมี งานตำ� บล จะเป็ นกำ� ลังใจใหเ้ สมอ... เดนิ ทาง 72 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลังชมุ ชน

เมท เดินทาง 73 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดดว้ ยพลังชมุ ชน

เมท...เป็นเด็กหน่มุ ท่ีเติบโตมาในครอบครวั ชนบทท่ีพ่อแม่มีฐานะ คอ่ นขา้ งมีเงินทองใชจ้ า่ ยอยา่ งสบายไมต่ อ้ งกยู้ ืมใคร มีพืน้ ท่ีปลกู ขา้ วขาย ปีละ 2 ครงั้ มีสวนลำ� ไย 20 ไร่ รายไดจ้ ากสวนลำ� ไยไดป้ ีละหลายแสนบาท พอ่ แมอ่ ยดู่ ว้ ยกนั ไมเ่ คยทะเลาะกนั เลย พอ่ ไมด่ ่ืมเหลา้ ไมส่ บู บหุ ร่ี แมเ่ ป็น ผหู้ ญิงท่ีเรยี บรอ้ ยพดู จานมุ่ นวลมีลกู คนเดียวคือเมท ครอบครวั ไมเ่ คยดดุ า่ วา่ กลา่ วเมทเลย ตงั้ แตเ่ ลก็ ๆ เมทจะไดท้ กุ อยา่ งท่ีอยากได้แตก่ ็ไมเ่ คยใหจ้ น เกินไป เพียงไมใ่ หล้ กู นอ้ ยหนา้ คนอ่ืน ๆ เชน่ รถมอเตอรไ์ ซดก์ ็ซือ้ ใหเ้ ป็นของ เมทเลย เมทเป็นเดก็ เรยี บรอ้ ยไมเ่ คยเถียงพอ่ แม่ พดู จานมุ่ นวลเหมือนแม่ ทำ� ใหเ้ ขามีเพ่ือนเยอะ เขาชอบเลน่ ฟตุ บอลเป็นชีวิตจิตใจ ทกุ เยน็ หลงั เลกิ เรยี นเขาจะรบี กลบั บา้ นเพ่ือไปเปล่ียนเสือ้ ผา้ เสรจ็ เขาก็จะข่ีมอเตอรไ์ ซดไ์ ป เลน่ ฟตุ บอลกบั เพ่ือน ๆ ท่ีสนามในโรงเรยี นในหมบู่ า้ นทกุ วนั กลบั จากเลน่ ฟตุ บอลก็ไปอาบนำ้� กินขา้ ว บางวนั ก็ทนั กินขา้ วกบั พอ่ แม่ บางวนั กลบั มา ค่ำ� ก็ไมท่ นั กินขา้ วกบั พอ่ แม่ เขาก็จะกินคนเดียวแลว้ เขา้ นอน วนั หนง่ึ ทางพอ่ กำ� นนั พรอ้ มผใู้ หญ่บา้ น หมออนามยั เชิญพอ่ กบั แม่ ไปพบพรอ้ มตวั ของเมทดว้ ย พอ่ กำ� นนั บอกวา่ เพ่ือน ๆ ของเมทหลายคน เสพยาบา้ ตอนเยน็ ท่ีสนามฟตุ บอล พอ่ แมไ่ มเ่ ช่ือ กำ� นนั ถามเมทตอ่ หนา้ พอ่ แมแ่ ละทีมงานของกำ� นนั อีก 4-5 คน เมทยอมรับว่าเสพยาบา้ จริง แม่ถงึ กับร้องไห้แตว่ ่าพอ่ ยังคุมอาการได้แตก่ ็ยอมรบั ทงั้ พอ่ และแมข่ อง เมทไมเ่ คยดดุ า่ วา่ กลา่ วเมทเลยแมแ้ ตค่ ำ� เดียวไดแ้ ตบ่ อกวา่ เสียใจมากและ สอบถามถงึ การท่ีจะใหล้ กู เลกิ เสพยาวา่ ตอ้ งทำ� อยา่ งไรบา้ ง ยินดีใหค้ วาม รว่ มมือทกุ อยา่ งขออยา่ งเดียวขอไมใ่ หแ้ จง้ ตำ� รวจหรอื แจง้ อำ� เภอ กลวั ลกู มี ประวตั ทิ ่ีไมด่ ี กลวั ลกู เสยี อนาคตขา้ งหนา้ กลวั ลกู ตดิ คกุ กลวั ทกุ อยา่ งขอให้ รูก้ นั แคใ่ นตำ� บล ทกุ คนก็ใหค้ ำ� ม่นั สญั ญาตอ่ กนั วา่ จะไมแ่ จง้ ตำ� รวจ ไมบ่ อก ใหอ้ ำ� เภอแตม่ ีขอ้ ตกลงรว่ มกนั ระหวา่ งทีมตำ� บล พอ่ แมเ่ มท และตวั เมทเอง วา่ ตอ้ งเลกิ เสพยาบา้ แลว้ ทกุ ฝ่ายจะใหค้ วามรว่ มมือตอ่ กนั ยินดีถา้ ทีม เดนิ ทาง 74 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชุมชน

กำ� นนั มาเย่ียมท่ีบา้ นก่ีครงั้ ก็ได้ ยินดีใหต้ รวจปัสสาวะเมทได้ ระยะแรกขอ ตรวจกนั วนั เวน้ วนั จนไมพ่ บยาบา้ ในปัสสาวะ ซง่ึ ครงั้ แรกคือวนั ท่ีเราตกลง กนั ตรวจปัสสาวะก็พบ “ขีดเดียว” คือมียาบา้ ในปัสสาวะ เมทเองก็ยอมรบั ว่าเสพเม่ือคืนกับเพ่ือนพรอ้ มบอกช่ือเพ่ือนท่ีเคยเสพยาบา้ มาดว้ ยกัน ทงั้ หมด กรณีของเมทเราได้ใช้โครงการใกล้บ้านสมานใจมาใช้เป็ น คนแรก โดยมคี ู่มอื ของพอ่ แม่ผู้ปกครอง คู่มอื ของผู้เสพทตี่ อ้ งการ เลิกเสพ ขนั้ แรกขอใหม้ าปรบั เปล่ยี นตวั เองโดยการตดั ผมใหมใ่ หส้ นั้ แบบ รองทรงเหมือนเดก็ วยั รุน่ ใส ๆ ท่วั ไปเปล่ยี นเสอื้ ผา้ ชดุ ใหมท่ งั้ หมด เสอื้ ผา้ เก่าๆท่ีมีอยขู่ อทิง้ ใหห้ มดพอ่ แมก่ ็ยินดีปรบั เปล่ยี นหอ้ งนอนใหมผ่ า้ ปทู ่ีนอน หมอน ผา้ หม่ เปล่ยี นใหมห่ มด รวมทงั้ การหนั ศีรษะไปทิศทางใหม่ อปุ กรณ์ ท่ีมีอยู่ในการเสพท่ีมีอยู่ในหอ้ งนอนส่วนตวั ของเมทขอใหเ้ อาทิง้ ใหห้ มด เมทเองก็ใหค้ วามร่วมมืออย่างดีพรอ้ มทั้งการมอบภารกิจในครอบครวั ใหเ้ มททำ� คือ ทำ� ความสะอาดบา้ น ลา้ งจาน และตกลงวา่ 3 คนพอ่ แมล่ กู จะตอ้ งกินขา้ วดว้ ยกนั ทกุ มือ้ หลงั จากปรบั เปล่ยี นแลว้ ทีมงานไปเย่ียม พ่อแม่ดีใจมากเหมือนไดล้ กู คนใหม่บา้ นสะอาดไดท้ านขา้ วพรอ้ มหนา้ กนั ทกุ มือ้ แมไ่ มต่ อ้ งลา้ งจาน เมทเป็นคนพดู นอ้ ยไดแ้ ตน่ ่งั ยิม้ แตด่ หู นา้ ตา สดใสขนึ้ มาก ขอตรวจปัสสาวะก็มี “สองขีด” คือไมพ่ บยาบา้ ในปัสสาวะ พอ่ แมก่ ็ดีใจมาก ทีมงานเราแวะเวียนมาเย่ียมครอบครวั นีบ้ อ่ ย ๆ ก็เหน็ การ เปล่ยี นแปลงไปในทางท่ีดีขนึ้ จนเวลา1ปี ท่ีเราแวะเวียนเย่ียมบา้ นทกุ อยา่ ง เหมือนเดมิ เราประเมินวา่ เมทเลกิ เสพยาบา้ อยา่ งถาวรแลว้ ไมพ่ บยาบา้ ใน ปัสสาวะเลยแมแ้ ตค่ รงั้ เดียว เราเคยคยุ กนั ถงึ การมีครอบครวั ของเมท แตเ่ มทปฏิเสธวา่ ยงั ไมม่ ีแฟน แมก่ ็บอกวา่ อยากอมุ้ หลาน ทกุ คนก็หวั เราะ กนั อยา่ งมีความสขุ อีกระยะหนง่ึ เม่ือเราไปเย่ียมครอบครวั นีเ้ พราะเรา เช่ือว่าเมทเลิกเสพอย่างถาวรแลว้ ก็เย่ียมห่างขึน้ จนมาทราบข่าวอีกทีว่า เดินทาง 75 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดดว้ ยพลังชุมชน

เมทไปอยเู่ ชียงใหม่ แลว้ สอบถามพอ่ แมก่ ็บอกวา่ จรงิ พอดีนอ้ งของแมเ่ ขา ขายเนือ้ หมทู ่ีตลาดในตวั เมือง ไมม่ ีคนชว่ ยจงึ ขอใหเ้ มทไปชว่ ยขาย พอ่ แมก่ ็ ยินดีใหเ้ พราะเหน็ วา่ เลกิ ยาบา้ ใหแ้ ลว้ เป็นผใู้ หญ่ขนึ้ มีความรบั ผิดชอบขนึ้ ยงั มองไปไกลถึงโอกาสหนา้ จะกลบั มาสืบอาชีพพ่อคา้ ขายเนือ้ ในตลาด สืบตอ่ คณุ อาตอ่ ไปในอนาคต แลว้ ก็ยงั คยุ กนั ตอ่ วา่ เมทไปอยใู่ นตลาดมี โอกาสพบเจอผคู้ นมากมายอาจจะพบผหู้ ญิงท่ีถกู ใจมีครอบครวั พ่อแม่ก็ จะหมดหว่ ง ทีมงานก็ขอตวั ลากลบั ไปเย่ียมรายอ่ืนตอ่ จนเวลาผ่านไป เกอื บปี ทมี งานไดข้ ่าวว่าเมทถกู จบั ทเ่ี ชียงใหม่ คดีมียาบา้ อยใู่ นความ ครอบครอง 15 เมด็ เขา้ สกู่ ระบวนการยตุ ธิ รรมอยใู่ นขณะนี้ กรณีของเมท ครอบครวั พอ่ แมถ่ งึ แมเ้ มทไมไ่ ดเ้ รยี นหนงั สือตอ่ ใน ระดบั ท่ีสงู ขนึ้ เหมือนอยา่ งหลายคนมงุ่ สเู่ ปา้ หมายคือ ปรญิ ญาบตั ร แตด่ ว้ ย พืน้ ฐานอาชีพของพอ่ แมท่ ่ีมีอยู่ เมทเป็นลกู คนเดียว เพียงแตเ่ ขาสืบทอด อาชีพเกษตรกรรมของพ่อแม่ซ่ึงมีสวนลำ� ไยหลายสิบไรม่ ีท่ีนาอีกหลายไร่ เขาก็มีเงินจากผลผลิตปีละหลายแสนบาทซ่ึงยังมีอาชีพท่ีเป็นพ่อคา้ ใน เมืองไมม่ ีลกู สบื ทอดอีก โอกาสของเมทเยอะมากเขาจะคดิ ถงึ ส่งิ นีบ้ า้ งไหม หนอ... เดินทาง 76 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดด้วยพลงั ชุมชน

เด็กหลายคนเติบโตมา ในครอบครวั ทเี่ ลย้ี งลกู มาอยา่ งดเี ยีย่ ม จนลกู แทบจะ...ไมไ่ ดท้ ำ� อะไร ไม่ได้คิดเอง ตัดสนิ ใจเอง “ ”ไม่ไดเ้ ตรียมความพรอ้ มใหเ้ ขา มีชีวิตอยไู่ ดใ้ นโลกใบน.ี้ .. เพราะสงั คมภายนอกโหดรา้ ยมาก ส�ำหรบั คนทีอ่ ่อนแอทางความคดิ วิเคราะห์ไมเ่ ป็น แยกไมอ่ อกว่า สงิ่ ไหนดี ส่ิงไหนไม่ดี เดินทาง 77 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลังชุมชน

ช่างประถม ช่างรับเหมาก่อสร้างในหมู่บา้ น วยั 50 ปีกวา่ มีฝี มือในการก่อสร้างโดยเฉพาะด้านช่างไม้ การปลูกบา้ นเรือนของชาวบา้ นส่วนใหญ่จะให้ ช่างประถมเป็ นผู้รับเหมาเหตุผลเพราะฝี มือดี ราคารบั เหมาถกู ทำ� งานเสรจ็ เรว็ ตามกำ� หนด เดนิ ทาง 78 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน

ดว้ ยเหตผุ ลท่ีชา่ งประถมรบั งานราคาถกู มีฝีมือดี จงึ มีงานเหมาตอ่ ควิ กนั เยอะมาก ชา่ งประถมตอ้ งหาลกู นอ้ งเขา้ มาชว่ ยงานเยอะ ๆ และตอ้ ง ใหล้ กู นอ้ งจงรกั ภคั ดีอยเู่ สมอ แนวทางของชา่ งประถมก็คือเลยี้ งลกู นอ้ งดี ๆ ลกู นอ้ งจะไดอ้ ยทู่ ำ� งานดว้ ยนาน ๆ ไมไ่ ปทำ� งานท่ีอ่ืน จงึ เป็นท่ีแนน่ อนวา่ ทกุ เยน็ หลงั เลกิ งานชา่ งประถมและลกู นอ้ งตงั้ วงด่ืมกนั วนั ละหลาย ๆ ขวด ชว่ งเชา้ สบิ โมงครง่ึ ก็ตอ้ งมีเครอ่ื งด่ืมชกู ำ� ลงั ให้ บา่ ยสองโมงครง่ึ ก็มีอีกรอบ เหมือนการจดั การอบรมไมม่ ีผิด ซง่ึ แน่นอนเม่ือช่างประถมมีลกู นอ้ งเยอะก็ตอ้ งมีทงั้ ลกู นอ้ งท่ีดีและ ไมด่ ี ท่ีไมด่ ีก็คือเป็นลกู นอ้ งท่ีเสพยาบา้ เขา้ มารว่ มทำ� งานดว้ ย เม่ืองานเรง่ ใหเ้ สรจ็ งานใหมท่ ่ีรอก็เรง่ วา่ เม่ือไหรจ่ ะเรม่ิ สรา้ ง ชา่ งประถมตอ้ งทำ� งาน หนกั ทำ� เลยเวลาทงั้ นายจา้ งและลกู นอ้ ง ยาบา้ จงึ เป็นตวั เลือกท่ีลกู นอ้ ง แนะนำ� ใหน้ ายจา้ งลองใชด้ ู เม่ือนายจา้ งไดล้ องใชย้ า ลกู นอ้ งสว่ นใหญ่ก็ใช้ ไปดว้ ยโดยปรยิ าย จากผู้เสพกก็ ลายเป็ นผู้ค้าขายใหล้ ูกน้องหกั ค่าจา้ ง ทจ่ี ะไดเ้ ป็ นค่ายาบา้ เหลือเทา่ ไหร่กใ็ หล้ ูกน้องไป นาน ๆ ไปลูกน้อง กท็ ำ� งานแค่แลกยาบา้ เทา่ นั้น ทำ� ใหผ้ ลงานการสรา้ งบา้ นก็ฝีมือลดลง ชา่ งประถมเรม่ิ ไมส่ นใจงานสรา้ งบา้ น หนั มาเป็นพอ่ คา้ ยาบา้ เพราะไดเ้ งิน มากกวา่ ไมเ่ หน่ือยดว้ ย งานสรา้ งบา้ นเหน่ือยก็เหน่ือย กำ� ไรก็นอ้ ย เพราะ ชา่ งประถมคดิ ราคาถกู บางครงั้ ก็ขาดทนุ เพราะตอ้ งจา่ ยคา่ แรงใหล้ กู นอ้ ง ขายยาบา้ ไมม่ ีขาดทนุ รายไดม้ ากขนึ้ สามารถซือ้ รถยนตไ์ ด้ มีเงินใชใ้ น ครอบครวั ไมข่ าดมือ ภรรยาไมต่ อ้ งออกไปทำ� งาน มีเงินสง่ ใหล้ กู เรยี นได้ แบบไมข่ ดั สน บา้ นชา่ งประถมกลายเป็นแหลง่ ขายยาบา้ ในชมุ ชนมีวยั รุน่ เขา้ ออกตลอด 24 ช่วั โมง ชาวบา้ นแจง้ ผใู้ หญ่บา้ น กำ� นนั ออกตรวจสอบ ดว้ ยความสามารถและประสบการณข์ องทีมงานตำ� บลเม่ือพบช่างประถม ครงั้ แรกคยุ กนั ประมาณ 2 ช่วั โมงก็ทำ� ใหช้ า่ งประถมสารภาพวา่ เสพยาบา้ แตป่ ฏิเสธการขายใหเ้ ยาวชนและยินดีเขา้ โครงการบำ� บดั ของตำ� บลแตเ่ ม่ือ เดินทาง 79 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชมุ ชน

ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำ� บลและทีมงานไปเย่ียมใหก้ ำ� ลังใจ ชา่ งประถมบอ่ ยครงั้ ก็ทราบวา่ ชา่ งประถมเสพยาบา้ วนั ละ 5 เมด็ ตอนนนั้ ยาบา้ เมด็ ละ 100 บาท ซง่ึ เทา่ กบั เขาตอ้ งจา่ ยเงินวนั ละไมต่ ่ำ� กวา่ 500 บาท ในการซือ้ ยามาเสพ คำ� ตอบของชา่ งประถมนา่ สนใจทีเดียว “ผม อาศัยของแถมเสพทกุ วันนี้ คอื ซอื้ 10 แถม 1” นอกจากชา่ งประถมจะได้ กำ� ไรจาการขายยาบา้ แลว้ เขายงั ไดข้ องแถมมาเสพฟรี ๆ อีก แตท่ ่ีนา่ คดิ กวา่ นนั้ ก็คือ วนั หนง่ึ เขาตอ้ งขายยาบา้ มากกวา่ วนั ละ 50 เมด็ แลว้ 50 เมด็ ท่ีวา่ นีใ้ ครซือ้ ไปเสพบา้ ง? ขายไดท้ กุ วนั คนซือ้ ไปเสพทกุ วนั จนชา่ งประถม ไมต่ อ้ งออกบา้ นไปรบั เหมาก่อสรา้ ง มีรถยนตข์ บั มีเงินใชจ้ า่ ยอยา่ งสบาย ลกู เรยี นหนงั สอื แคค่ นเดียวไมใ่ ชป่ ัญหาเลย ภรรยาไมต่ อ้ งออกบา้ นไปขาย ของก็มีเงินใช้ น่ีเป็นการเสพความสขุ จากเงินท่ีหามาไดง้ า่ ย ๆ โดยไมต่ อ้ ง คดิ ถงึ อนาคตของบา้ นเมือง ไมค่ ดิ ถงึ อนาคตของเยาวชน ลกู หลาน ผมได้ ขอรอ้ งใหช้ า่ งประถมเลกิ เสพยา/ขายยาเพ่ือสขุ ภาพของตนเองเพ่ืออนาคต ของลูกหลานเปรียบเทียบลูกหลานท่ีมาซือ้ ยาบา้ จากประถมไปเสพจน หมดอนาคต เสียทงั้ สขุ ภาพ หากเป็นลกู สาวของชา่ งประถมถามวา่ ชา่ ง ประถมจะยอมหรอื ไม่ เขาก็ตอบวา่ ไมย่ อม เพราะฉะนนั้ ขอเขาเลกิ ขาย เขา ก็ยอมและมาตามนดั ไปเย่ียมบา้ นก็ดดู ีขนึ้ กวา่ เดมิ มาก ทีมงานตำ� บลก็ไป เย่ียมห่างขึน้ แต่เพียงไม่นานช่างประถมก็ถูกจับความผิดมียาบา้ ไวเ้ พ่ือ ขาย พนั กวา่ เมด็ แตต่ รวจปัสสาวะไมพ่ บเขาถกู จบั ตดิ คกุ ศาลตดั สนิ จำ� คกุ 5 ปี ยดึ รถยนต์ ยดึ ทรพั ยส์ นิ ท่ีมีอยทู่ งั้ หมด เหลือแตบ่ า้ นท่ีปลกู มานาน แลว้ ใหภ้ รรยาอยู่ ทีมตำ� บลเราก็ไปเย่ียมใหก้ ำ� ลงั ใจภรรยาชา่ งประถมกบั ลกู สาวเรยี นอยใู่ นเมือง แนะนำ� ใหย้ ดึ แนวทางเศรษฐกิจพอเพียงเพ่ือมาใช้ ในการดำ� เนินชีวติ และพวกเราทีมงานก็หวงั วา่ การเย่ียมบา้ นอยา่ งตอ่ เน่ือง การใหก้ ำ� ลงั ใจจะทราบไปถงึ ชา่ งประถมในคกุ ทมี งานทางตำ� บลไม่ได้ ซำ้� เตมิ ไม่ไดท้ อดทงิ้ เขา ออกจากคุกมาเขาจะไดเ้ ป็ นคนดไี ม่ทำ� ร้าย เดินทาง 80 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพติดด้วยพลังชุมชน

สังคมอกี เม่ือทางตำ� บลเข่ือนผากทำ� ขอ้ ตกลงรว่ มกบั สำ� นกั งานคมุ ประพฤติ จงั หวดั เชียงใหม่ เพ่ือชว่ ยกนั ดแู ลผผู้ า่ นกระบวนการทางยตุ ธิ รรมเม่ือกลบั สสู่ งั คมโดยไมก่ ลบั ไปกระทำ� ความผิดซำ้� อีก เราไดว้ างแผนรว่ มกนั วา่ จะไป รบั กลบั บา้ นอยา่ งมีเกียรติ ไมว่ า่ จะพน้ โทษจากราชทณั ฑ์ หรอื พน้ โทษจาก การคมุ ประพฤติ วางแผนจดั พิธีบายศรสี ขู่ วญั ตามแบบประเพณีลา้ นนา ประกอบพิธีลดนำ้� สะเดาะเคราะห์ ใหล้ มื อดีตท่ีผา่ นมากลบั เขา้ สอู่ อ้ มกอด ของครอบครวั อยา่ งอบอนุ่ ชมุ ชนรอบขา้ งใหก้ ำ� ลงั ใจไมม่ ีการซำ้� เตมิ ใด ๆ ทงั้ สนิ้ ประถมติดคกุ ได้ 3 ปี เหลือเวลาอีก 2 ปี โดยราชทณั ฑอ์ นญุ าตให้ ออกมาอยทู่ ่ีบา้ นโดยใหไ้ ปรายงานตวั เป็นระยะ ๆ ชว่ งเวลา 2 ปีท่ีเหลือ ทางดา้ นสำ� นกั งานคมุ ประพฤตไิ ดป้ ระสานมาทางทีมงานตำ� บล ซง่ึ เราได้ เตรยี มการในเวลาอนั สนั้ แค่ 1 วนั โดยการใหอ้ งคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลไป รบั พรอ้ มทีมงานตำ� บลถงึ หนา้ เรอื นจำ� รออยหู่ นา้ เรอื นจำ� เกือบครง่ึ คอ่ นวนั ซง่ึ ขนั้ ตอนของเรอื นจำ� มีเยอะมาก เราพาเขาเขา้ มาในหมบู่ า้ น พาไปท่ีวดั ทำ� พิธีรดนำ้� สะเดาะเคราะหโ์ ดยเจา้ อาวาสวดั หนา้ วดั เลย เสรจ็ แลว้ อาบนำ้� สระผมเปล่ยี นเสอื้ ผา้ ใหมท่ งั้ หมด เสอื้ ผา้ ท่ีตดิ ตวั มาจากเรอื นจำ� ทิง้ ใหห้ มด หลงั จากนนั้ พาเขาเขา้ ไปในวิหารประกอบพิธีบายศรสี ขู่ วญั ให้ เขาเป็น ประธานจดุ ธปู เทียนบชู าพระรตั นตรยั เสรจ็ พิธีบายศรสี ขู่ วญั เจา้ อาวาส ผกู ขอ้ มือรบั ขวญั ให้ มีทางทีมงานรว่ มกนั ผกู ขอ้ มือรบั ขวญั โดยมีทา่ นนายก องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บล กำ� นนั ผใู้ หญ่บา้ น ผอู้ ำ� นวยการโรงพยาบาล สง่ เสรมิ สขุ ภาพประจำ� ตำ� บลบา้ นแพะพฒั นาตำ� บลเข่ือนผากรว่ มกนั แสดง ความยินดี พรอ้ มทงั้ ครอบครวั ญาตพิ ่ีนอ้ งของชา่ งประถมรวมกนั แลว้ กวา่ 30 คน เสรจ็ แลว้ พาเขาเขา้ บา้ นสอู่ อ้ มกอดครอบครวั อยา่ งอบอนุ่ โดยคาดหวังว่าส่ิงท่ีท�ำจะเป็ นภูมิคุ้มกันไม่ให้เขากลับไป กระทำ� ความผดิ ซำ�้ อกี เดนิ ทาง 81 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพตดิ ดว้ ยพลงั ชุมชน

กรณีของช่างประถม เขาเองไมไ่ ดม้ ีความสขุ เพราะเสพยาบา้ แตเ่ ขามีความสขุ กบั “เงนิ ทเ่ี ขาหามาไดโ้ ดยงา่ ยมากกว่า... การเรียนการสอนท่วั ไปในโลก ล้วนเรียนรู้เฉพาะเร่ืองนอกตวั เกอื บจะไม่มเี ลยทใ่ี หเ้ รียนรู้ในตวั เอง คนส่วนใหญ่จงึ จะมองข้ามศักยภาพของตนเอง รอใหค้ นอนื่ คดิ รอใหค้ นอนื่ สร้างกรอบ ”สร้างทางเดนิ ใหเ้ ดนิ ตาม อย่ตู ลอดเวลา เดินทาง 82 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลงั ชุมชน

เจมะรือ่ ะไเหบริด่? จากข้างในได้ เดนิ ทาง 83 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชุมชน

เด็กลกู คร่งึ เดินทาง 84 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดด้วยพลังชุมชน

ตอ๋ งเป็ นเดก็ ทพ่ี อ่ เป็ นคนพนื้ เมอื ง แม่เป็ นชนเผ่า ซง่ึ ธรรมดาท่ี ในพืน้ ท่ีมีทงั้ ชนพืน้ เมืองและชนเผา่ ตา่ ง ๆ อยใู่ กลช้ ิดกนั เดก็ ลกู ครง่ึ ท่ีพอ่ เป็นชนเผา่ แมเ่ ป็นคนพืน้ เมืองหรอื แมเ่ ป็นชนเผา่ พอ่ เป็นคนเมือง มีใหเ้ หน็ เพ่ิมมากขนึ้ ในปัจจบุ นั ตอ๋ งเป็นเดก็ ท่ีเตบิ โตมาในครอบครวั ท่ีพอ่ ทำ� นาเชา่ แมเ่ ป็นชนเผา่ ทำ� สวนบา้ งเลก็ นอ้ ย มีรายไดพ้ อเลยี้ งชีพ เรม่ิ แรกแมก่ ็มา ชว่ ยพอ่ ทำ� นาทำ� สวนบา้ ง แตพ่ อปรบั ตวั อยกู่ บั ชนพืน้ เมืองไดแ้ ลว้ กลบั หารายไดก้ บั เยาวชน ในพืน้ ท่ีท่ีอาศยั อยู่ คือขายยาบา้ ใหก้ บั เดก็ โดยนำ� ยาบา้ มาจากหมบู่ า้ น ท่ีเป็นชนเผา่ นำ� มาขายและกระจายยาบา้ ในวงกวา้ งเพ่ิมขนึ้ จนทำ� ใหฐ้ านะ ครอบครวั ดีขนึ้ เรอ่ื ย ๆ ดีจนสามารถทำ� ใหพ้ อ่ ตอ๋ งเลกิ ทำ� นา ทำ� เฉพาะสวน เลก็ ๆ นอ้ ย ๆ เป็นเพียงงานอดเิ รก เพราะมีเงินท่ีไดร้ บั จากการจำ� หนา่ ย ยาบา้ มีเงินมากพอใหค้ รอบครวั อยอู่ ยา่ งสบาย เม่ือตอ๋ งเตบิ โตเป็นวยั รุน่ แม่เร่มิ สอนใหต้ อ๋ งเสพยาและนำ� ยาเขา้ ไปขายใหเ้ ด็กในโรงเรยี นทำ� ใหก้ าร เขา้ ถงึ กลมุ่ ลกู คา้ เยาวชนในโรงเรยี นไดม้ ากขนึ้ ตอ๋ งเสพยามากขนึ้ ทำ� ให้ ความสนใจเรอ่ื งการเรยี นนอ้ ยลงมาก จนในท่ีสดุ ตอ๋ งตอ้ งออกจากโรงเรยี น ทงั้ ท่ียงั ไมจ่ บ ม.6 สำ� หรบั พอ่ แมเ่ องก็ไมส่ นใจเรอ่ื งการเรยี นของตอ๋ งอยแู่ ลว้ ยดึ อาชีพขายยาเป็นรายไดข้ องครอบครวั เม่ือตอ๋ งออกจากโรงเรยี นแลว้ ก็มีเวลาใหก้ บั ยาเสพตดิ มากขนึ้ ทงั้ เสพทงั้ จำ� หนา่ ย ตอ๋ งใช้ชวี ติ ฟ่ ุมเฟื อย ไม่มใี ครหา้ มหรือตกั เตอื นเลย ตอ๋ งคบเพอ่ื นผู้หญิงไม่ซำ้� หน้า ผู้หญิง ทกุ คนทผี่ ่านเข้ามาในชวี ติ ตอ๋ ง ล้วนแล้วแตเ่ ป็ นผู้หญิงทต่ี อ้ งเข้าไป เกย่ี วข้องกับยาเสพตดิ ทงั้ สิน้ บางคนไม่มเี งนิ ซอื้ ยากเ็ อาตวั เองเข้า แลกยากม็ ี ไมน่ านตอ๋ งเรม่ิ มีอาการออ่ นเพลีย เบ่ืออาหารนำ้� หนกั ลดลงเรอ่ื ย ๆ จนตอ้ งเขา้ โรงพยาบาลเม่ืออายยุ า่ งเขา้ 20 ปี ผลการวนิ ิจฉยั โรคของแพทย์ พบวา่ ตอ๋ งตดิ เชือ้ HIV แตเ่ ม่ือตอ๋ งไดร้ บั ยาตา้ นก็มีอาการก็ดีขนึ้ เรอ่ื ย ๆ แต่ เดินทาง 85 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดด้วยพลงั ชมุ ชน

พฤตกิ รรมการเสพยาของตอ๋ งกลบั ไมเ่ ปล่ยี น ตอ๋ งใชย้ าบา้ มากขนึ้ เพ่ือให้ ตวั เองแขง็ แรงไมท่ รุดลงจากโรครา้ ยคือ HIV แตส่ ่งิ ท่ีนา่ กลวั ท่ีเกิดขนึ้ คือ มีผหู้ ญิงจำ� นวนหนง่ึ ท่ียอมใชร้ า่ งกายเพ่ือแลกกบั ยา จงึ ทำ� ใหเ้ กิดการแพร่ เชือ้ HIV มากขนึ้ เหมอื นเป็ นการประชดสังคมของตอ๋ ง ทีมงานตำ� บลเคยขอรอ้ งแกมบังคับเพ่ือให้ต๋องเลิกพฤติกรรม เสพยาและเลกิ ทำ� กบั ผหู้ ญิง เคยสง่ ตอ๋ งเพ่ือเขา้ ไปรบั การบำ� บดั รกั ษาตาม ขนั้ ตอน ไมน่ านตอ๋ งก็กลบั มาในชมุ ชนอีก พอ่ แมเ่ ป็นคนกระตนุ้ ใหต้ อ๋ งตอ้ ง ชว่ ยหารายไดค้ รอบครวั โดยการขายยาบา้ ตอ๋ งกลบั มาขาย กลบั มาเสพ เหมือนเดมิ ทำ� ใหก้ ารบำ� บดั ท่ีผา่ นมาไมไ่ ดผ้ ล ตอ๋ งเสพยาจนถงึ ขนั้ ทำ� รา้ ย พอ่ แม่ ขฆู่ า่ พอ่ แมจ่ นพอ่ แมอ่ ยบู่ า้ นไมไ่ ดห้ นีมานอนหอประชมุ หมบู่ า้ น หลายครงั้ ผนู้ ำ� เขา้ ไปชว่ ยเหลอื กำ� หนดพฤตกิ รรมใหเ้ สพนอ้ ยลง เพ่ือไมใ่ ห้ เป็นอนั ตรายตอ่ ตนเองและไปทำ� รา้ ยผใู้ หก้ ำ� เนิด ตอ๋ งเปล่ยี นพฤติกรรมได้ เพียงไมก่ ่ีวนั สดุ ทา้ ยกลบั มาเสพหนกั เหมือนเดมิ บางวนั ถงึ กบั ทำ� รา้ ยพอ่ แม่ จนพอ่ แมต่ อ้ งหนีออกจากบา้ น ตอ๋ งเตบิ โตมากบั การขายยาบา้ ทำ� ใหต้ อ๋ งรู้ ทนั กฎหมาย การท่ีตอ๋ งมีประวตั ติ ดิ เชือ้ HIV ทำ� ใหต้ ำ� รวจไมก่ ลา้ จบั เขา้ คกุ พ่อแมท่ ุกข์ใจและเครียดหนัก ถงึ กับขอรอ้ งใหฝ้ ่ายปกครอง จัดการขั้นเด็ดขาดกับลกู ชาย โดยอยากให้หายจากโลกนี้ไปเถอะ!!! ทมี งานฟังแล้วก็เศรา้ ใจยิ่งนัก ผลกระทบของยาเสพตดิ ท�ำให้ พ่อแม่บงั เกดิ เกลา้ คิดกับ ลกู ของตนเองได้ถงึ เพยี งน้ี เดินทาง 86 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพติดดว้ ยพลงั ชมุ ชน

ทีมคณะทำ� งานยาเสพติดเราเองทำ� ตามความตอ้ งการของพ่อแม่ ตอ๋ งไมไ่ ด้ไดแ้ ตเ่ พียงคอยดแู ลไมใ่ หพ้ อ่ แมต่ อ๋ งไดร้ บั อนั ตรายถงึ แก่ชีวติ จาก ฝีมือของตอ๋ งซง่ึ เป็นลกู ท่ีเลยี้ งมาตงั้ แตเ่ ลก็ ๆ จนสดุ ทา้ ยตอ๋ งก็จบชีวติ ลง ดว้ ยโรครา้ ย HIV ซง่ึ เป็นการจบชีวติ ลงท่ีแปลกจากการจบชีวิตของคนอ่ืน เพราะทำ� ใหพ้ ่อแม่ต๋องโล่งใจขึน้ รูส้ กึ ถึงความปลอดภยั ในชีวิตกลบั ขึน้ มา อีกครงั้ ถา้ มองตามหลักศาสนาพทุ ธพอ่ แมข่ องตอ๋ งไดร้ บั กรรมท่ีเขาก่อขนึ้ มาในชาตนิ ีแ้ ลว้ โดยไมต่ อ้ งรอใหถ้ งึ ชาตหิ นา้ “ คณะทำ� งานเราไดข้ อใหพ้ อ่ แมต่ อ๋ งเลกิ พฤตกิ รรม การขายยาบา้ ใหล้ กู คนอ่ืน เพ่ือไมใ่ หพ้ อ่ แมเ่ ขาไดล้ ำ� บากเหมือนตวั เองท่ีผา่ นมา ซง่ึ ก็ทำ� ใหส้ องสามีภรรยายอมรบั แตโ่ ดยดี อยตู่ ามประสาผสู้ งู อายุ เลยี้ งชีพไปวนั วนั เงินทองท่ีหามาไดจ้ ากการขายยาบา้ ก็ถกู ลกู ชายขเู่ อาไปใชจ้ า่ ยจนหมดสนิ้ ”ไมเ่ หลือแมก้ ระท่งั ทรพั ยส์ มบตั ใิ ด ใด เดินทาง 87 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน

ลูกผนู้ �ำ ณัฐ เดก็ หนมุ่ ท่ีเตมิ โตมาจาก ครอบครวั ท่ีมีพอ่ แมเ่ ป็นนกั การเมืองทอ้ งถ่ิน มีฐานะดี เดนิ ทาง 88 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชมุ ชน

เดก็ หนมุ่ วยั 16 ปีเศษ ท่ีเกิดกบั แมค่ นก่อนซง่ึ แมข่ องณฐั เสียชีวติ ดว้ ยโรคมะเรง็ เม่ือณฐั ยงั เป็นเดก็ นกั เรยี นชนั้ ประถม พอ่ ของณฐั ครองโสด เป็นพอ่ หมา้ ยไดไ้ มน่ านก็มีภรรยาใหม่ ทำ� ใหไ้ ดล้ กู ชายกบั ภรรยาคนใหม่ อีก 1 คน เป็นนอ้ งคนละแมแ่ ตพ่ อ่ เดียวกนั กบั ณฐั หลงั จากไดล้ กู ชายกบั ภรรยาคนใหม่ พอ่ ของณฐั รกั และเอาใจใสล่ กู คนเลก็ จนลืมลกู คนโตท่ีช่ือ ณัฐไปเลยประกอบกับแม่ใหม่ไม่ค่อยชอบณัฐอยู่แลว้ ก็ย่ิงทำ� ให้ความ สมั พนั ธร์ ะหวา่ งพอ่ กบั ลกู หา่ งเหินกนั มากขนึ้ ณฐั ใหค้ วามรกั และความ เคารพป่มู ากกวา่ พอ่ ในขณะเดยี วกนั ณัฐกป็ ระชดพอ่ ดว้ ยการทไี่ ม่สนใจ การเรียน ไม่ชอบอยบู่ า้ น หลบไปนอนอยู่บา้ นเพอื่ นเป็ นประจำ� ขาดโรงเรียนบอ่ ย ซง่ึ เพอ่ื นของณัฐทกุ คนเป็ นเดก็ ทเี่ กเรทงั้ สิน้ มที งั้ ท่ี ยังเรียนหนังสืออยู่และออกจากโรงเรียน สุดทา้ ยณัฐกเ็ สพยาบา้ เหมอื นกับเพอ่ื นของเขา ณฐั ถงึ ขนั้ ไปนอนเสพในหมบู่ า้ นชาวเขาครงั้ ละ หลาย ๆ วนั มีการเอายาบา้ มาขายเพ่ือหากำ� ไรจากการขายใหต้ วั เองเสพ ยา ณฐั มีปัญหาชกตอ่ ยกบั วยั รุน่ ในหมบู่ า้ นเป็นประจำ� จนทำ� ใหพ้ อ่ ของณฐั สารภาพกับคณะทำ� งานตำ� บลว่าลูกชายตนเองคนนีก้ ลับมาเป็นคนดี ไมไ่ ดแ้ ลว้ ทีมงานไดแ้ ตใ่ หก้ ำ� ลงั ใจและคอยชว่ ยเหลอื พอ่ ของณฐั เพ่ือใหณ้ ฐั กลบั มาเป็นคนดีของสงั คมใหไ้ ด้ เม่ือทางตำ� บลเหน็ วา่ การวา่ งงานการไมม่ ีงานทำ� ของเยาวชนผเู้ สพ กลมุ่ เส่ยี งในชมุ ชน ทำ� ใหเ้ ขามีโอกาสท่ีจะกลบั ไปเสพยาไดง้ า่ ยขนึ้ ซง่ึ ทาง คณะทำ� งานไม่สามารถจะดูแลเขาไดต้ ลอดเวลาเราจึงคิดก่อตั้งกู้ภัย ตำ� บลขนึ้ มา เพอ่ื ใหเ้ ขาไดม้ งี านทต่ี อ้ งรับผิดชอบ ช่วยเหลอื สังคม ตอบแทนชุมชนทเี่ ป็ นบา้ นเกดิ เมอื งนอนของตนเอง สำ� หรบั การ ชว่ ยเหลือผทู้ ่ีเดือดรอ้ นเรอ่ื งการเจ็บป่วยและผปู้ ระสบอบุ ตั เิ หตุ ณฐั ก็อยใู่ น เปา้ หมายของคณะทำ� งานดว้ ย โดยทีมงานไดข้ อใหณ้ ฐั เขา้ มาทำ� งานเป็น อาสาสมคั รกภู้ ยั ตำ� บลหลงั ผา่ นการอบรมหลกั สตู รกชู้ ีพเบือ้ งตน้ (FR) เดนิ ทาง 89 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน

ณฐั ไดม้ ีโอกาสเลา่ ใหฟ้ ังวา่ ครงั้ แรกท่ีเขาเอารถกภู้ ยั ไปชว่ ยเหลือ ผสู้ งู อายตุ ดิ เตียงอยกู่ บั บา้ นเพ่ือนำ� ไปสง่ โรงพยาบาล เขาไดร้ บั คำ� ขอบคณุ จากผปู้ ่วยและญาติ ๆ ของผปู้ ่วย ณฐั บอกวา่ “เป็ นครั้งแรกทเ่ี ขาได้ รับคำ� ขอบคุณจากผู้ใหญ่ ตงั้ แตเ่ ขาเกดิ มาจนอายุ 17 ปี ” ทำ� ใหเ้ ขามี กำ� ลงั ใจเป็นอาสาสมคั รกภู้ ยั นอนอยศู่ นู ยก์ ภู้ ยั ตลอด 24 ช่วั โมง เป็นเวลา 4 ปีกวา่ เขาเลกิ เสพยาบา้ ไดส้ ดุ ทา้ ยก็เลกิ สบู บหุ ร่ี เพราะเหน็ ผปู้ ่วยท่ีทกุ ข์ ทรมานจากโรคถงุ ลมโป่งพอง โรคมะเรง็ ปอด ท่ีทางอาสากภู้ ยั อยา่ งณฐั ตอ้ งนำ� สง่ ถงั ออกซเิ จนทกุ วนั จนเสียชีวติ ณฐั กลบั มาเป็นคนดีของสงั คม ไดด้ ว้ ยความรว่ มมือของทงั้ พอ่ ของป่ ู และคณะทำ� งาน ไดร้ บั คำ� ช่ืนชมจาก ชมุ ชน จนทำ� ใหพ้ อ่ เขาเปล่ยี นจากนกั การเมืองทอ้ งถ่ินมาสมคั รตำ� แหนง่ ผใู้ หญ่บา้ น และไดร้ บั คะแนนเสียงอยา่ งทว่ มทน้ จนชนะการเลือกตงั้ อยา่ ง ใสสะอาด ณฐั กลบั เขา้ สคู่ รอบครวั โดยมีภมู ิคมุ้ กนั ท่ีจะไมท่ ำ� ใหเ้ ขาเขา้ ไป เก่ียวขอ้ งยาเสพตดิ เขาทำ� งาน หาเงินเพ่ือผอ่ นรถมอเตอรไ์ ซดด์ ว้ ยตนเอง ทำ� ใหค้ รอบครวั กลบั มาอบอนุ่ อีกครงั้ เดนิ ทาง 90 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชุมชน

หการรือมลลี กู กู ตต่าง่างพแอ่ ม่มนั เปน็ ความเปราะบาง ทีพ่ ่อแม่ต้องระมัดระวัง การใหค้ วามรกั ทีไ่ มเ่ ทา่ กัน “ ความลำ� เอยี งของฝา่ ยใดฝา่ ยหนง่ึ แมเ้ พยี งเลก็ นอ้ ย ”แต่กม็ ากและใหญโ่ ตส�ำหรับอีกฝา่ ยเสมอ เดนิ ทาง 91 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชุมชน

เพอ่ื นเพเสอื่ พนกนิ เนมเป็ นเดก็ ชายวัย 15 ปี กว่าทขี่ าดพอ่ อยกู่ ับแม่ทพ่ี กิ าร แขน ข้างหน่ึงลีบไม่สามารถใช้งานได้ เขาเป็นเดก็ ท่ีอยนู่ อกบญั ชีชมุ ชน บำ� บดั ของคณะทำ� งาน จนกระท่งั คณะทำ� งานไดท้ ำ� ขอ้ ตกลงสำ� นกั งานคมุ ประพฤติโดยท่ีทางชมุ ชนตอ้ งการอำ� นาจของสำ� นกั งานคมุ ประพฤติในการ ควบคมุ เยาวชนในตำ� บลท่ีอยใู่ นกระบวนการบงั คบั บำ� บดั สำ� หรบั เยาวชน กลุ่มนีถ้ ูกดำ� เนินตามกฎหมายเก่ียวกับยาเสพติดและผ่านกระบวนการ ยุติธรรมสุดท้ายศาลส่ังให้บังคับบำ� บัดต้องถูกก�ำหนดให้รายงานตัว เดินทาง 92 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดดว้ ยพลงั ชมุ ชน

กบั เจา้ หนา้ ท่ีคมุ ประพฤตติ ามกำ� หนดแตป่ ัญหาของสำ� นกั งานคมุ ประพฤติ คือสถิติการกลบั ไปเสพมีสงู มากเพราะเจา้ หนา้ ท่ีคุมประพฤติอยู่จังหวดั 1 เดือนหรอื 2 เดือน นดั พบกลมุ่ เยาวชนเหลา่ นีค้ รงั้ หนง่ึ เพ่ือสอบถาม พฤตกิ รรม และตรวจปัสสาวะหาสารยาเสพตดิ เพ่ือยืนยนั ความบรสิ ทุ ธิ์ ภายในระยะ 1-2 ปี แตก่ ารรูช้ ว่ งเวลาท่ีตอ้ งมารายงานตวั ทำ� ใหเ้ ดก็ และ เยาวชนสามารถทำ� ใหไ้ มม่ ีสารเสพตดิ ในปัสสาวะเขาได้ จงึ ทำ� ใหเ้ ขาผา่ น การคมุ ประพฤตไิ ดอ้ ยา่ งสบาย ซง่ึ ความจรงิ เขายงั กลบั ไปเสพซำ้� อยู่ จึงเป็นท่ีมาใหค้ ณะทำ� งานอาสามาช่วยงานคมุ ประพฤติเพ่ือช่วย สอดส่องดแู ลตลอดและรายงานใหส้ ำ� นกั งานคมุ ประพฤติว่าเห็นสมควร ใหผ้ า่ นหรอื ไมผ่ า่ นได้ และกำ� หนดกิจกรรมหลงั บนั ทกึ ขอ้ ตกลงใหผ้ พู้ น้ โทษ กลบั สชู่ มุ ชนดว้ ยความอบอนุ่ ชมุ ชนใหอ้ ภยั ใหค้ วามเอือ้ อาทร จดั พิธี สะเดาะเคราะหแ์ ละรบั ขวญั ให้ก่อนเขา้ สคู่ รอบครวั และตดิ ตามใหก้ ำ� ลงั ใจ อยา่ งตอ่ เน่ือง เนมนบั เป็นคนท่ี 2 หลงั จากการทำ� บนั ทกึ ขอ้ ตกลง เขาออกจาก สถานพินิจคดียาเสพตดิ คณะทำ� งานเอารถไปรบั กลบั บา้ น ทำ� กิจกรรม ตามขนั้ ตอนทกุ อยา่ ง หลงั จากกลบั มาได้ 3 วนั คณะทำ� งานไปเย่ียมบา้ น เพ่ือตรวจปัสสาวะ พบมีสารเสพตดิ ในปัสสาวะ เม่ือสอบถาม เนมตอบวา่ เขาเสพตงั้ แตค่ ืนแรกท่ีกลบั มาบา้ น เพราะเพ่ือนมาหาและนอนดว้ ยท่ีบา้ น น่นั แสดงวา่ การทำ� พิธีสะเดาะเคราะห์ รบั ขวญั กลบั คืน ไมม่ ีผลทางจิตใจ สำ� หรบั เนมเลย คณะทำ� งานตอ้ งกำ� หนดพฤตกิ รรมใหเ้ นมใหม่ สมุ่ ตรวจ ถ่ีขนึ้ จนไมพ่ บสารเสพตดิ ในปัสสาวะ เนมเป็นเดก็ ท่ีไมก่ า้ วรา้ วดเู รยี บรอ้ ย และเช่ือฟังดี ตา่ งจากเดก็ เยาวชนคนอ่ืน ๆ ท่ีคณะทำ� งานดแู ลอยู่ เม่ือเนม ผา่ นการกำ� หนดคมุ ประพฤตจิ นไมพ่ บสารเสพตดิ ในระยะหนง่ึ คณะทำ� งาน จงึ นำ� ไปฝากโรงงานผลติ นำ้� ด่ืมขายในชมุ ชน เพ่ือใหเ้ นมมีรายไดส้ ามารถ เลยี้ งตนเองและแมไ่ ด้ เดนิ ทาง 93 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ดว้ ยพลงั ชุมชน

เนมตอ้ งทำ� งานหนกั ยกลงั นำ้� ด่ืมขนาด 20 ลติ ร ขนึ้ รถลงรถทงั้ วนั หลายครงั้ ท่ีเนม ทอ้ เหน่ือย อยากลาออก คณะทำ� งานก็ใหก้ ำ� ลงั ใจและ สอนเนมใหอ้ ดทนเพ่ืออนาคต สอบถามถงึ เพ่ือนของเนมไดร้ บั คำ� ตอบจาก เนมวา่ ไมม่ ีใครมาหาเลยแมแ้ ตค่ นเดียว เนมทำ� งานได้ 1 เดือน สนิ้ เดือนเงิน เดือนออกคณะทำ� งานไปเย่ียมใหก้ ำ� ลงั ใจ พอไปถงึ ท่ีทำ� งานบอกวา่ เนม ไมม่ าทำ� งาน ตามไปหาท่ีบา้ นแมบ่ อกวา่ เนมยงั ไมต่ ่ืน เพราะวา่ เม่ือคืนมี เพ่ือนมาหาท่ีบา้ นหลายคนสอบถามเนมไดค้ ำ� ตอบคือเพ่ือนมาแสดงความ ยินดีไดร้ บั เงินเดือน เม่ือขอตรวจปัสสาวะเนมก็พบสารเสพตดิ ในปัสสาวะ เพราะเพ่ือนนำ� มาเสพท่ีบา้ น ชวนเนมเสพดว้ ยกนั คณะทำ� งานตอ้ งหา้ ม ไมใ่ หเ้ พ่ือนมาหา ซง่ึ เพ่ือนอยตู่ า่ งตำ� บล คณะทำ� งานตดิ ตามทกุ ครงั้ ท่ี เงินเดือนเนมออก พบว่าเพอื่ นเนมมาหาทกุ ครั้งในวันทเ่ี นมไดร้ ับเงนิ เดอื น ส่วนวันทำ� งานไม่มเี พอ่ื นมาหาหรือมาใหก้ ำ� ลังใจเลย ซง่ึ ตวั เนมเองก็สารภาพว่าอยากจะเลิกเสพยาแต่ทนการคะยั้นคะยอของ เพอ่ื นไม่ได้ สุดทา้ ยกใ็ จอ่อนกลับไปเสพทกุ ครั้ง จนทำ� ใหค้ ณะทำ� งานตกลงกันว่าถา้ จะใหเ้ นมเลิกเสพไดต้ อ้ งให้ เนมหา่ งจากกลมุ่ เพ่ือนท่ีเสพยา ซง่ึ เนมก็ยินดี โดยทางคณะทำ� งานจงึ ได้ ประสานรา้ นตดิ ตงั้ แอรร์ ถทวั รท์ ่ีตงั้ อยใู่ นอำ� เภอหาดใหญ่ จงั หวดั สงขลา ซง่ึ เป็นโรงงานสีขาว เพ่ือฝากเนมเขา้ ทำ� งาน ทางรา้ นก็ยินดีรบั เขา้ ทำ� งาน ดว้ ยการรบั รองของคณะทำ� งาน ซง่ึ เจา้ ของโรงงานก็มารบั เนมดว้ ยตนเอง ปัจจบุ นั เนมทำ� งาน สง่ เงินมาใหแ้ มท่ กุ เดือน สอบถามไปยงั เจา้ ของโรงงาน ก็ไดค้ ำ� ตอบวา่ เนมขยนั ทำ� งาน ไมม่ ีปัญหาในการทำ� งาน มีความรบั ผิดชอบ พอสมควร ซง่ึ เป็ นความสำ� เร็จอกี รายของคณะทำ� งานทเ่ี ปลีย่ นแปลง ชีวิตเดก็ ผู้ชายทชี่ ื่อเนมใหร้ อดพ้นจากยาเสพตดิ จากเพือ่ นทเ่ี ป็ นทงั้ เพอ่ื นกนิ เพอ่ื นเสพได.้ .. เดนิ ทาง 94 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปัญหายาเสพตดิ ด้วยพลังชมุ ชน

ปญั หายาเสพติด คนเสพ คนคา้ คือผทู้ ่เี ป็นปญั หาอยใู่ นชมุ ชน คนแกป้ ัญหาก็อยูใ่ นชมุ ชน เป็นพี่เป็นนอ้ ง เปน็ ลกู เปน็ หลานกัน จึงมีความเอ้อื อาทร การใหอ้ ภัยกันตลอดเวลา เพอ่ื ให้อยรู่ ่วมกนั ได้ อยา่ งสงบสุขในชมุ ชน “” เดนิ ทาง 95 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ดว้ ยพลังชุมชน

“ความรกั ของแม่บางกรณี ระยะเวลาไมไ่ ดท้ ำ� ใหค้ นคนหนง่ึ เปล่ยี นพฤตกิ รรมไดอ้ ยา่ งถาวร ส่งิ แวดลอ้ ม และคนใกลช้ ิดของหาญตา่ งหาก ”ท่ีทำ� ใหเ้ ขากบั ไปเสพซำ้� จนไมอ่ าจเปล่ยี นแปลงชีวติ ได้ เดินทาง 96 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดด้วยพลังชมุ ชน

หาญเป็ นเด็กท่ีพ่อแม่ตามใจตั้งแต่เกิดแม่มีฐานะค่อนขา้ งดี มีสวนลำ� ไย มีฟารม์ ไก่เนือ้ ขาย หาญมีพ่ีชาย 1 คนเป็นคนท่ีเรยี นหนงั สอื เก่ง จบปรญิ ญาตรี ตอ่ ปรญิ ญาโท แลว้ มาทำ� งานเป็นอาจารยส์ อนโรงเรยี น เอกชนช่ือดงั แหง่ หนง่ึ แตห่ าญไมเ่ จรญิ รอยตามพ่ีชาย เรยี นหนงั สอื ไมจ่ บ ชอบเท่ียว เกเรตามเพ่ือน ด่ืมเหลา้ สบู บหุ ร่ี สดุ ทา้ ยกลายคนเสพซง่ึ ตอ้ ง ขอเงินแมซ่ ือ้ ทงั้ ซือ้ เหลา้ ซือ้ เบียร์ และซือ้ ยาบา้ มาเสพ สดุ ทา้ ยเม่ือขอเงิน แมแ่ ลว้ แมไ่ มใ่ หก้ ็ขเู่ อากบั แม่ สดุ ทา้ ยแมต่ อ้ งใหท้ กุ ครงั้ หาญเสพยาเสพตดิ มากขนึ้ จนไมส่ ามารถชว่ ยงานแมไ่ ด้ แมต่ อ้ ง ยกเลกิ กิจการฟารม์ เลยี้ งไก่เนือ้ วนั หนง่ึ หาญเสพยามากถงึ กบั ขจู่ ะฆา่ แม่ ทำ� ลายบา้ นเรือนของตนตวั เองโดยการใชไ้ มก้ ระทุง้ เพดานแตกเสียหาย เกือบหมดและขงั ตวั เองอยใู่ นหอ้ ง แมก่ ลวั วา่ ลกู ชายจะทำ� รา้ ยตวั เองจงึ แจง้ ตำ� รวจมาดู ซง่ึ ทงั้ ตำ� รวจและคณะทำ� งานปอ้ งกนั และแกไ้ ขปัญหา ยาเสพตดิ ตำ� บลมาท่ีบา้ นของหาญ ซง่ึ เป็นเวลากลางคืน เม่ือทราบวา่ หาญ เก็บตวั อยใู่ นบา้ นลอ็ คประตหู นา้ ตา่ งหมดแมก่ ็รอ้ งไหด้ ว้ ยความเป็นหว่ งลกู แมข่ อตำ� รวจพงั ประตเู ขา้ ไปดู ก่อนจะเขา้ ไปตำ� รวจอธิบายใหแ้ มเ่ ขา้ ใจวา่ หากตำ� รวจทำ� ตามคำ� ขอรอ้ งของแม่ หากลกู แมต่ อ่ สตู้ ำ� รวจ ตำ� รวจก็ตอ้ ง ปอ้ งกนั ตวั เองนะ แมจ่ ะยอมไหม? ซง่ึ บอกไมไ่ ดว้ า่ จะรา้ ยแรงแคไ่ หนขนึ้ อยู่ กบั ลกู ชายของแมว่ า่ จะมีอาวธุ รา้ ยแรงแคไ่ หน พอแมไ่ ดฟ้ ังก็กลวั วา่ ลกู จะ ไดร้ บั อนั ตราย จงึ ไดเ้ ปล่ยี นใจไมใ่ หต้ ำ� รวจบกุ เขา้ ไปในบา้ น เลอื กท่ีจะเฝา้ ลกู ชายอยนู่ อกบา้ นจนสวา่ ง และเกลยี้ กลอ่ มลกู จนเปิดประตใู หแ้ มเ่ ขา้ ไป หา แมม่ อบลกู ชายใหค้ ณะทำ� งานชว่ ยดแู ล ตดิ ตามเพ่ือใหเ้ ลกิ เสพยา เสพตดิ คณะทำ� งานไดก้ ำ� หนดพฤตกิ รรมหาญ พรอ้ มเย่ียมตดิ ตาม โดยได้ บนั ทึกขอ้ ตกลงหากไม่เลิกเสพยาคณะทำ� งานจะส่งใหต้ ำ� รวจดำ� เนินคดี ทนั ที ซง่ึ ก็ไดร้ บั ความรว่ มมือจากหาญเป็นอยา่ งดี จนเวลาผา่ นไปหลาย เดนิ ทาง 97 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพตดิ ดว้ ยพลงั ชุมชน

เดือนหาญเสพยานอ้ ยลงและนาน ๆ ครงั้ เราตอ้ งการใหห้ าญเลกิ เสพอยา่ ง ถาวรจงึ ชวนหาญมาทำ� งานรว่ มกบั ศนู ยก์ ภู้ ยั ตำ� บล หาญก็ตกลงมาอยู่ ประจำ� กินนอนอยทู่ ่ีศนู ยก์ ภู้ ยั ตำ� บล โดยหาญขอเอามอเตอรไ์ ซดป์ ระจำ� ตวั ของหาญมาดว้ ย ซง่ึ กำ� นนั ก็ไดอ้ นญุ าตโดยคณะทำ� งานยดึ กญุ แจไวห้ าก ตอ้ งการใชร้ ถก็มาขอกญุ แจท่ีกำ� นนั หาญก็ไมใ่ ชร้ ถเลย แตว่ นั หนง่ึ กำ� นนั ไมอ่ ยบู่ า้ นไปประชมุ ประจำ� เดือนท่ีอำ� เภอ หาญไปขอกญุ แจรถจากทาง ภรรยาของกำ� นนั ซง่ึ ภรรยากำ� นนั ก็ใหไ้ ป หาญหายไป 1 คืน เม่ือกลบั มา จงึ ขอตรวจปัสสาวะจงึ พบสารยาเสพตดิ ซง่ึ เม่ือสอบถามไดค้ ำ� ตอบวา่ เอา รถมอเตอรไ์ ซดไ์ ปเสพยาบา้ นชาวเขาคณะทำ� งานงานจงึ ไดใ้ ชว้ ธิ ีถอดลอ้ รถ ทงั้ สองลอ้ นีเ้ ก็บไวอ้ ีกท่ีหนง่ึ กญุ แจเก็บไวอ้ ีกท่ีหนง่ึ สว่ นตวั มอเตอรไ์ ซดก์ ็อยู่ อีกท่ีหนง่ึ จนกวา่ หาญจะมีพฤตกิ รรมดี จงึ จะประกอบรถคืนให้ ทำ� ใหห้ าญ ไมห่ นีไปเท่ียวท่ีไหน หาญทำ� งานอยทู่ ่ีศนู ยก์ ภู้ ยั ตำ� บลเกือบ 2 ปีกวา่ และไมพ่ บวา่ มี พฤตกิ รรมเสพยาอีกเลย 1 ปีเศษ จนแมแ่ นใ่ จวา่ หาญเลกิ ได้ พอดีญาตขิ อง แมม่ ีธรุ กิจแกะสลกั ไมอ้ ยตู่ า่ งจงั หวดั และกำ� ลงั ขาดคนงานจงึ ชกั ชวนหาญ ไปทำ� งานดว้ ย แมห่ าญก็อยากใหไ้ ป ทางทีมงานก็คดิ วา่ หาญมีภมู ิคมุ้ กนั เรอ่ื งยาเสพตดิ ดีแลว้ จงึ อนญุ าตใหไ้ ป หาญไปทำ� งานท่ีตา่ งจงั หวดั เกือบปี แตต่ อ้ งกลบั มาอยบู่ า้ นเพราะประสบอบุ ตั เิ หตขุ ณะทำ� งาน เล่อื ยวงเดือน ตดั นิว้ มือเกือบขาด พอทราบขา่ ว คณะทำ� งานจงึ ไดไ้ ปเย่ียมท่ีบา้ นและเม่ือ สอบถามสาเหตกุ ็พบวา่ เหตทุ ่ีทำ� ใหเ้ กิดอบุ ตั เิ หตรุ า้ ยแรงจนตอ้ งสญู เสีย นิว้ มือเป็นเพราะเมายาบา้ เพราะตอนไปทำ� งานระยะหนง่ึ ไดร้ ูจ้ กั เพ่ือนท่ีทำ� งานแกะสลกั ท่ีเดียวกนั ชกั ชวนใหเ้ สพจนเกิดอบุ ตั เิ หตดุ งั กลา่ ว หาญจงึ ตอ้ ง กลบั มาอยกู่ บั แมท่ ่ีบา้ นพรา้ ว คณะทำ� งานตอ้ งเร่ิมเขา้ ไปกำ� กับดแู ลหาญอีกครงั้ เพ่ือใหเ้ ขาเลิก พฤตกิ รรมเสพยาเสพตดิ ซง่ึ ครงั้ หลงั นีห้ าญไมท่ ำ� ลายบา้ นเหมือนครงั้ แรก เดินทาง 98 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพติดด้วยพลังชุมชน

แตก่ ็ใชร้ ถมอเตอรไ์ ซคท์ ่ีแมซ่ ือ้ ใหเ้ ป็นเปา้ ปืน ใชก้ ระสนุ ยิงจนปา้ ยทะเบียน พรุนไมเ่ หลอื ชิน้ ดี หนวดเครายาว ไมส่ นใจตวั เอง คณะทำ� งานตอ้ งเขา้ ไป เย่ียมบอ่ ยครงั้ บอกใหเ้ ขาดแู ลตวั เองและเลกิ เสพยาบา้ หาญไดเ้ ลา่ ให้ ทีมงานเราฟังซง่ึ เป็นส่งิ ท่ีนา่ คดิ และทำ� ใหเ้ ราเขา้ ใจอีกมมุ นงึ ของหาญ “ แมม่ ักจะเปรียบเทยี บผมกบั พ่ชี ายเสมอ พี่ชายผมดที ุกอย่าง ผมไม่มีความดอี ะไรเลยในสายตาของแม่ ”ทุกครง้ั ทผ่ี มไดย้ นิ แม่พดู ชื่อพีช่ าย ยง่ิ ท�ำใหผ้ มอยากเสพยาบ้ามาก มาก จนไม่ตอ้ งคดิ อะไร ทีมงานเราตอ้ งมีงานเพ่ิมอีกอย่างคือตอ้ งปรบั เปล่ียนพฤติกรรม และคำ� พดู ของแมห่ าญ เลกิ ใชค้ ำ� พดู ท่ีกระตนุ้ ความอยากของหาญ หนั มา ใหก้ ำ� ลงั ใจหาญมากขนึ้ กวา่ เดมิ ถงึ แม้ว่าจะเป็ นงานทย่ี ากแตก่ ต็ อ้ งทำ� เพอ่ื อนาคตของเดก็ อกี หน่ึงคน เดินทาง 99 นอกกรอบ กระบวนการแก้ไขปญั หายาเสพติดด้วยพลังชมุ ชน

การคดิ การวางแผน และการปฏบิ ัติ คดิ ไป วางแผนไป ปฏบิ ตั ติ ามแผนไป ท�ำเสร็จแล้วกลับมาคิด วางแผน และปฏบิ ัตติ อ่ ไป กลับไป กลบั มา อยา่ งนี้ แล้วงานทป่ี ฏิบตั ิจะดีขนึ้ เรือ่ ยๆ เดินทาง 100 นอกกรอบ กระบวนการแกไ้ ขปญั หายาเสพตดิ ด้วยพลงั ชมุ ชน