GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI

ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNE NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRSİNİZ? GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI

İÇİNDEKİLER • GİRİŞ • ÇOCUĞUNUZA NASIL REHBERLİK EDEBİLİRSİNİZ? 1. BILGI SAHIBI OLUN 2. İLGILI OLUN 3. ORTAK KULLANIM ALANLARI OLUŞTURUN. 4. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ALIN. 5. BILİNÇLİ HAREKET EDİN. 6. ÇOCUĞUNUZUN EKRANI SIZ OLUN. AILELERIN INTERNET KULLANIMI KONUSUNDA ÇOCUKLARINI DESTEKLEMESI VE KORUMASI IÇIN, ILKOKULDAN LISEYE HER YAŞTAKI ÖĞRENCIYE UYGUN OLAN PRATIK TAVSIYELER IÇEREN BU BROŞÜRÜN BASIM VE YAYIM HAKLARI T.C. MILLÎ EĞITIM BAKANLIĞINA, YAYINDA YER ALAN IÇERIĞIN TÜM SORUMLUKLARI ISE YAZARLARA AITTIR. ANILAN KURUMUN IZNI ALINMADAN YAYININ TÜMÜ, BÖLÜMLERI YA DA TASARIMI MEKANIK, ELEKTRONIK, FOTOKOPI, MANYETIK KAYIT YA DA BAŞKA YÖNTEMLERLE ÇOĞALTILAMAZ, BASILAMAZ, SATILAMAZ VE KAYNAK GÖSTERILMEDEN ALINTI YAPILAMAZ.

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI DİJİTAL DÜNYADA AİLE KATILIMI

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI GİRİŞ Günümüzün çocukları ve ve sorumluluk sahibi küresel gençleri birçok yetişkinin dijital vatandaşlar olarak büyüdüğü dünyadan farklı yetişmeleri için rehberlik bir dünyada yetişiyorlar. Bilgi etmelilerdir. iletişim teknolojilerinin sürekli Çocukların gelişimleri ve ve hızlı şekilde değiştiği çağın gereklerine uyumları ve yenilendiği bu dünyada, için çocukların İnternete çocukların ve gençlerin erişimlerini yasaklamak etkili teknolojiyi yoğun şekilde bir yöntem değildir. Önemli kullanmaları ve zamanlarının olan onların bir çok avantaji çoğunu çevrim içi olarak bulunan teknolojiyi ve geçirmeleri nedeniyle İnterneti etkili, verimli, uygun ailelerin rolleri değişmektedir. ve sorumlu bir şekilde nasıl Çocuklarına karşı olan temel kullanabilecekleri konusunda ailevi sorumluluklarının yol gösterici olmaktır. yanı sıra aileler çocuklarına Çocuklarınızın çevrim içi olumsuz internet alışkanlıkları aktivitelerini takip etmeli, edinmemeleri, teknolojiyi uygun seçimler yapmaları eğitimlerini destekleyici ve yaptıkları seçimlerin şekilde üretken ve uygun sonuçlarının farkına şekilde kullanmaları, dijital varmalarını sağlamalı, hem sınırlarda güvenli şekilde kontrol hem de nasihat eden gezinmeleri, temel siber olmalısınız. yaşam becerilerini edinmeleri Nasıl ki çocuklarımıza karşıdan karşıya geçerken iki tarafa bakmayı, yüzmeyi, bisiklete binmeyi öğretiyorsanız, dijital dünyada güven içinde dolaşmaları için bilgi iletişim araçlarını ve İnterneti güvenli şekilde nasıl kullana- bileceklerini de öğrenmeye ihtiyaçları var. 4

ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNE NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRSİNİZ? ÇOCUĞUNUZA NASIL REHBERLİK EDEBİLİRSİNİZ? 1. BILGI SAHIBI OLUN — Teknoloji kullanımında uzman sorun, onların çağı yakalamak ve Çocuğunuzun çevrim içi olmak zorunda değilsiniz, ancak kitle iletişim araçları konusunda faaliyetleri hakkında bilgi çocuklarınızın kullandıkları sizin öğretmenleriniz olmasına sahibi olmanız gözetim teknolojiler ve deneyimleri müsaade edin. yapmanızı, bu faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmalı hakkında onunla konuşmanız ve bunlara aşina olmalısınız. 2. İLGILI OLUN ise bir takım sorunları çabuk Kendinizi İnternet hakkında şekilde tespit etmenize ve eğitin. Teknoloji kullanımının — çözmenize imkân sağlar. olumlu ve olumsuz yanları hakkında bilgi sahibi olmalı ve • Çocuğunuzun çevrim içi • Çocuğunuzun ziyaret ettiği bu konularda çocuklarınızda faaliyetleri hakkında bilgi siteler ve oynadığı oyunlara farkındalık oluşturmalısınız. sahibi olun. aşina olun. İnternetin ve teknolojinin öğrenme için ne kadar • Çevrim içi faaliyetlerini “ÇOCUĞUNUZUN DIJITAL kullanışlı ve ilgi çekici olduğunu kontrol edin, ne yaptığı ve DÜNYASINA KATILIN.” vurgularken siber zorbalık neden yaptığı konusunda gibi trajik sonuçlarına da onlarla konuşun. değinmelisiniz. “SADECE ÖĞRETEN DEĞIL, ÖĞRENEN DE OLUN!” “Bizim zamanımızda böyle şeyler yoktu.”, “Bizden geçmiş artık.”, “Bizler böyle şeylerden onlar kadar iyi anlamıyoruz.” gibi söylemlerle çocuklarınızı kendinizle kıyaslamayın. Çocuklarınızın kullandıkları teknolojiler, İnternetin güvenli bir şekilde kullanılması için neler yapabileceğiniz konusunda araştırma yapın ve okuyun. Çocuklarınıza kullandıkları teknolojiler hakkında sorular 5

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI VİDEO 1 olmadığından, kullanılan dil görebileceğiniz bir yerde ve görüntülerin çocuğunuzun tutmanız özellikle küçük ÇOCUĞUM INTERNETTE yaşına uygun olduğundan çocukların güvenliği için OYUN OYNADIĞI IÇIN emin olun. önemlidir. ENDIŞELENIYORUM. • Çevrim içi arkadaşlarını • İnternette gezinmeyi öğrenin. tanıyın. Çocuğunuzun ziyaret ettiği siteleri sizde ziyaret edin. • Çocuğunuzla birlikte zaman zaman çevrim içi vakit geçirin. Bu siteler ve oyunlar 3. ORTAK KULLANIM VİDEO 2 hakkında bilgi edinin. ALANLARI Mümkünse bu oyunları OLUŞTURUN. ÇOCUĞUM SAATLERCE siz de oynayın, içerikleri BILGISAYARIN BAŞINDA VAKIT hakkında bilgi edinin. — GEÇIRIYOR. BU KONUDA NELER Çocuğunuzla hangi oyunları oynadığı ve bunları çevrim • Çocuğunuzun İnternet YAPABILIRIM? içi olarak kimlerle oynadığı erişiminde kullandığı araçları hakkında konuşun. Oynarken (bilgisayar, cep telefonu, yanında oturun. Oyunda tablet, dizüstü bilgisayar şiddet ya da zararlı içerikler vb.) yatak odalarının dışında ortak kullanım alanında bulundurun. Tüm araçları 6

ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNE NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRSİNİZ? 4. GÜVENLİK belirleyin ve bu konuda şifre/parolaları sizinle TEDBİRLERİ ALIN. esnemeyin. paylaşmasını sağlayın. Bunun neden gerekli — • Çocuğunuzun çevrim içi ve olduğunu ona açıklayın. dışı olduğu zamanlar ve • İnternet filtrelerini ve aktiviteleri için sağlıklı bir VİDEO 3 gerekiyorsa aile kontrol denge oluşturun. uygulamalarını indirin. ÇOCUĞUM ELINDEN TELEFONU Bunları neden kullandığınızı • Çevrim dışı sosyal ve sportif HIÇ BIRAKMIYOR.TELEFON açıklayın. faaliyetlerin önemi hakkında çocuğunuzu bilgilendirin. KULLANIMI KONUSUNDA NASIL • Telefonunuza şifre/parola Çevrim içi ve çevrim dışı SINIR KOYABILIRIM? koyun. harcanacak zamanın planlamasını çocuğunuzla • İnterneti ne zaman, nerede birlikte yapın. Çevrim içi ve ve nasıl kullanacağına çevrim dışı neler yapılacağı ilişkin birlikte kurallar konusunda bir aile planı koyun. Çevrim içi geçireceği oluşturun. süreyi çocuğunuzla birlikte • Çocuğunuzun kullandığı 7

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI 5. BILİNÇLİ HAREKET uygulamaları belirlemesinde 6. ÇOCUĞUNUZUN EDİN. yardımcı olun. İçerikleri EKRANI SIZ OLUN. tıklarken, indirirken, — yüklerken ve postalarken — dikkatli olmaları konusunda • Dijital teknolojiler ve onların onları teşvik edin. • Çevrim içi davranışlarınızla etkileri hakkında konuşmalar ve teknoloji kullanımınız ile yapmaya devam edin. VİDEO 4 çocuğunuza örnek olun. • Riskler ve alınabilecek ÇOCUĞUMUN INTERNETTE • Çocuklarınızla ilgili bilgileri güvenlik önlemleri hakkında OYUN OYNARKEN ve fotoğrafları paylaşırken konuşun. Çocuğunuzun dikkatli olun. bilinçli olmasına yardım TEHLIKELI IÇERIKLERLE edin. Çünkü sürekli başında KARŞILAŞMASIDAN olamazsınız. Amacınız çocuğa farkındalık kazandırmak KORKUYORUM. BU KONUDA olmalı. NELER YAPABILIRIM? • Çocuğunuza eleştirel düşünmeyi öğretin. • Çocuğunuzun güvenli ve güvenilir web sitelerini ve 8

ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNE NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRSİNİZ? ÇOCUĞUNUZA ŞU TAVSİYELERDE BULUNABİLİRSİNİZ: — 1. Hoş olmayan mesajlara ve maillere yanıt vermemelisin. 2. Tanımadığın kişilerden gelen mesajları, mailleri açmamalısın; linklere tıklamamalısın. 3. Tanıdığın ya da tanımadığın kişi ya da kişilerden hoş olmayan mesajlar, mailler aldığında, kişiyi engellemeli, bana veya öğretmenine söylemelisin. 4. Çevrim içiyken okuduğun veya gördüğün bir şey hoşuna gitmediyse, seni rahatsız ettiyse bana veya öğretmenlerine söylemelisin. 5. Kendinle ve ailenle ilgili özel/kişisel bilgileri (adres, telefon numarası, kredi kartı numarası vb.), fotoğrafları paylaşırken dikkatli olmalısın. Çünkü paylaşılan her şey sonsuza kadar orada kalmakta, paylaştığın bilgiler kolaylıkla kopy- alanabilmektedir. Paylaştığın bilgilerin çok az insana açık olduğundan emin olmalısın, çünkü bunların kimler tarafından görüntülenebileceğini bilemezsin. 6. Herhangi birisi senden kendinle ilgili kişisel bilgileri paylaşmanı ısrarla istiyorsa bana haber vermelisin. 7. Video oynatma yazılımı yüklemeni isteyen/gerektiren videoları indirmemelisin. 8. Yüz yüze nasıl davranıyorsan, çevrim içinde de aynı şekilde davranmalısın. 9. Güvenli şifreler oluşturmalı ve bunları kimseyle paylaşmamalısın. 10. İnsanlar çevrim içi olarak farklı davranıyor ya da kendilerini gizliyor olabilir. Bu nedenle tanımadığın kişilerle sanal iletişim kurmamalısın. 11. Herhangi bir içeriği indirmeden önce bana haber vermelisin. 12. Sosyal medya hesaplarını gizli tutmalı, gizlilik ayarlarını düzenli olarak kontrol etmelisin. 13. Başkalarının gizliliğine saygı göstermelisin. Başkalarına ait kişisel bilgileri ve fotoğrafları onların izni olmadan paylaşmamalısın, kişileri etiketlememelisin. 14. Sohbet odalarında tanıştığın kişilerle benden izin almadan ve kim olduklarını bilmeden buluşmamalısın. 9

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI UNUTMAYIN! ÇOCUĞUNUZUN DAVRANIŞLARINDAKİ EN İYİ ÇEVRİM AÇIKLAYAMADIĞINIZ, ANİ İÇİ GÜVENLİK DEĞİŞİKLİKLERİ TAKİP EDİN. STRATEJİSİ ÇOCUĞUNUZLA — KONUŞMAKTIR. Çocuğunuz; 1. Sosyal etkinliklere ve spora daha az zaman ayırmaya başladıysa, Günümüzde çevrimiçi dünyanın, 2. Okul başarısı düştüyse, çocukların ve gençlerin sosyal hayatlarının önemli bir parçası 3. Yorgunluk, uyku bozukluğu, baş ağrısı, göz haline geldiği aşikardır. yorgunluğundan şikâyet ediyorsa, Aileler çocukların bu alandaki 4. Yeme alışkanlığında değişiklik olduysa, güvenliğini sağlamak için; internet kullanımını yasaklamaktan 5. Kişisel bakımı azaldıysa, ziyade iletişim teknolojileri konusunda bilgi sahibi olmalı, 6. Belirli web sitelerine ve oyunlara takıntılı hale geldiyse, kontrolü elden bırakmamalı ve çocuklarına bu konuda empati ile 7. Çevrim içi etkinliklere ara vermesi istendiğinde yaklaşmalıdırlar. aşırı derecede kızgın oluyorsa, Çocuğunuzun her türlü konuda, 8. Bilgisayardan uzak durduğunda kaygılı ve asabi oluyorsa, karşılaştığı herhangi bir sorunu sizinle rahatlıkla paylaşabileceğini 9. Arkadaşlarından ve ailesinden uzaklaşmaya başladıysa, ve sizden yardım alabileceğini bilmesi gerekir. Çocuğunuz bu davranışları sergilediğinde onu yargılamak yerine sebebini anlamaya çalışın. Gerekirse bir uzmandan yardım isteyin. VİDEO 5 AŞIRI INTERNET KULLANIMI ÇOCUĞUMUN GELIŞIMINI NASIL ETKILER? 10

ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNE NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRSİNİZ? ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞI IÇIN GELIN BIRLIKTE ÇALIŞALIM! 11

Detaylı bilgi ve iletişim için: https://www.meb.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz. 12 ASHURAS_SHARIF