คู่มือการจัดกิจกรรม สปก.ปลอดบุหรี่(ผู้บริหาร)

ISBN 978-974-7943-83-2 ที่ปรึกษา ดร. จิรพล สนิ ธุนาวา บรรณาธกิ าร ดร. ศนั สนีย ์ กีรติวริ ิยาภรณ์ กองบรรณาธกิ าร จตุรวิทย์ บุญพทิ กั ษ์ หทยั รัตน์ พันตาวงษ์ ภัทรพร คำหงษา ขนิษฐา คงแก้ว ปริมปราง อุดมวิฑติ ออกแบบโดย ฐนติ นนั ท์ แสงจินดาธรรม www.studiokoon.com / [email protected] จดั พิมพ์โดย แผนงานพฒั นาการสรา้ งเสริมสขุ ภาพในสถานประกอบการ สมาคมพัฒนาคณุ ภาพสงิ่ แวดลอ้ ม โทร. 02-441 9232 www.healthyenterprise.org สนับสนุนโดย สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ จัดพมิ พท์ ่ี บรษิ ทั แปลน พริ้นทต์ ้งิ จำกัด โทร. 02-277 2222 2 ถอดรหัสสถานประกอบการปลอดบุหร่ี : คู่มือผบู้ รหิ าร

การดำเนินงานด้านการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ีของ สำหรับเน้ือหาสาระในคู่มือเล่มน้ี สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม ระหว่างปี 2551- ปัจจุบัน ประกอบด้วยข้อมูลเก่ียวกับพิษภัยของบุหรี่ พบว่า ปัจจัยสำคัญอย่างหน่ึงท่ีจะทำให้สถานประกอบการเกิดภาวะ ผลกระทบของการปล่อยให้มีการสูบบุหร่ีใน ปลอดบุหรี่ได้อย่างแท้จริง คือ เจ้าของกิจการและ/หรือผู้บริหารสถาน ท่ีทำงานต่อสถานประกอบการ (โดยเฉพาะ ประกอบการ ท้ังน้ีเพราะผู้บริหารมีอำนาจในการกำหนดนโยบายและ ในประเด็นของประสิทธิภาพการทำงานของ ตัดสินใจ สามารถอนุมัตงิ บประมาณ รวมท้งั ยงั ชว่ ยเป็นแรงหนุนให้คณะ พนักงาน) ระเบียบปฏิบัติตามพระราชบัญญัติ ทำงานดำเนนิ โครงการได้อย่างสะดวกราบรืน่ ดงั นน้ั การพัฒนาหน่วยงาน คุ้มครองสุขภาพผู้ไม่สูบบุหรี่ พ.ศ.2535 ใหเ้ ปน็ สถานประกอบการปลอดบหุ รจ่ี งึ จำเปน็ อยา่ งยง่ิ ทจ่ี ะตอ้ งไดร้ บั ความเหน็ นอกจากนยี้ ังมีการนำเสนอเกีย่ วกับบทบาทของ ชอบและการสนับสนุนจากผู้บริหาร ท้ังน้ีความร่วมมือจากผู้บริหารท่ีเกิด ผู้บริหารและแนวทางการดำเนินงานในการ ข้ึนไม่เพียงจะเอ้ือประโยชน์ต่อตัวสถานประกอบการเองท้ังในแง่ของ พัฒนาสถานประกอบการให้เกิดภาวะปลอด ผลผลิตท่ีเกิดข้ึนจากการทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ของพนักงาน บุหรี่อย่างเปน็ รูปธรรมและย่งั ยืน การป้องกันอัคคีภัย และการลดภาระค่าใช้จ่ายต่างๆ ให้กับสถาน สมาคมพัฒนาคุณภาพส่ิงแวดล้อม ประกอบการ พนักงานยังได้ประโยชน์ในเร่ืองของคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน โดยแผนงานพัฒนาการสร้างเสริมสุขภาพใน ไม่ว่าจะในเร่ืองของสภาพแวดล้อมในการทำงาน สุขภาพของตัวผู้สูบ สถานประกอบการ หวังว่า สาระท่ีนำเสนอใน ครอบครัวและเพื่อนรว่ มงาน ค่าใช้จ่ายทไี่ ม่จำเปน็ ซงึ่ เกดิ จากการสบู บุหร่ี คู่มือฉบับนี้ จะสามารถจุดประกายให้ผู้บริหาร คู่มือผู้บริหารสถานประกอบการ ฉบับนี้ เป็นส่วนหน่ึงของชุด สถานประกอบการหันมาให้ความสำคัญต่อการ ความรู้ “ถอดรหัสสถานประกอบการปลอดบุหรี่” ท่ีสมาคมพัฒนา เข้าร่วมและสนับสนุนการดำเนินงานด้านต่างๆ คุณภาพสิ่งแวดล้อม โดยแผนงานพัฒนาและส่งเสริมการสร้างเสริม เพ่ือคุ้มครองสุขภาพของพนักงานในสถาน สุขภาพในสถานประกอบการ จัดทำข้ึนเพ่ือเสริมสร้างความม่ันใจของ ประกอบการ ผู้บริหารต่อการดำเนินงานด้านการควบคุมการสูบบุหรี่ในที่ทำงาน รวม ทั้งเป็นแนวทางให้แก่ผู้บริหารในการผลักดันให้หน่วยงานตนเองกลาย เป็นสถานประกอบการปลอดบุหร่ี ทั้งน้ีชุดความรู้ดังกล่าวยังประกอบ ดว้ ยเอกสารเลม่ อื่นๆ ดังน้ี ถอดรหสั สถานประกอบการปลอดบหุ รี ่ : คมู่ ือผบู้ ริหาร ถอดรหสั สถานประกอบการปลอดบหุ ร่ี : ค่มู ือคณะทำงาน สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดลอ้ ม ถอดรหสั สถานประกอบการปลอดบุหร ่ี : คู่มอื การจดั กิจกรรม พฤศจิกายน 2554 3



6 บทนำ 8 บทที่ 1 ทำความเข้าใจกับบหุ รี่ : พิษภยั และสถานการณ์ 14 บทที่ 2 ทำไมต้องเปน็ สถานประกอบการปลอดบหุ ร่ี 22 บทท่ี 3 ทำอยา่ งไรให้เปน็ สถานประกอบการปลอดบุหรี่ 30 บทท่ี 4 บทบาทของผบู้ ริหารในการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบหุ ร่ี 48 ภาคผนวก ภาคผนวก 1 ภาคผนวก 2

ในปี 2552 คนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป จำนวนประมาณ 10.9 ล้านคน หรือร้อยละ 20.7 ของประชากรท้ังหมดเป็นผู้ท่ีสูบบุหร่ี (ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพ่ือการควบคุมยาสบู , 2552) ในจำนวนผู้ที่ สูบบุหร่ี 10.9 ล้านคนน้ี เป็นผู้ท่ีมีอายุระหว่าง 25-59 ปี สูงที่สุดที่ ร้อยละ 23 รองลงมาเป็นผู้ที่มีอายุในช่วง 19-24 ปีที่ร้อยละ 22 ประชากรวัยแรงงานเหล่านี้ ส่วนหนึ่งทำงานในสถานประกอบการ ต่างๆ ซึ่งจากการสำรวจสถานประกอบการจำนวน 122 แห่ง ท่เี ข้าร่วม โครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ ดำเนินงานโดยสมาคม พัฒนาคุณภาพส่ิงแวดล้อม สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุน การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ ระหวา่ งปี พ.ศ. 2551-53 พบว่า สถานประกอบ การเหล่านี้มีพนักงานท่ีสูบบุหร่ีเป็นสัดส่วนสูงถึงร้อยละ 26.4 และกว่า ร้อยละ 70 เปน็ ผูท้ ่สี ูบบุหรเี่ ปน็ ประจำทกุ วนั หรือเกือบทุกวนั ๆ ละ เฉลย่ี 8 มวน และร้อยละ 70 ของพนักงานท่ีติดบุหร่ี มีการสูบบุหรี่ในท่ี ทำงาน ดังนน้ั การพัฒนาให้สถานประกอบการไทยมีการควบคุมการสูบ บุหร่ีอย่างเป็นรูปธรรมและต่อเนื่อง นอกจากจะช่วยคุ้มครองสุขภาพ ของพนักงานในสถานประกอบการแล้ว ยังทำให้ได้ช่ือว่า เป็นหน่วย งานที่มีการดำเนินการตามกฎหมาย (ตามพระราชบัญญัติคุ้มครอง สุขภาพของผู้ท่ีไม่สูบบุหรี่ พ.ศ.2535) อีกทั้งยังช่วยเพ่ิมประสิทธิภาพ การผลติ ของสถานประกอบการ (จากการทพี่ นักงานมีสขุ ภาพทด่ี ี) และ ช่วยลดค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่ีอาจเกิดขึ้นจากการที่มีพนักงานสูบบุหร่ี เช่น ค่ารักษาพยาบาล ค่าประกันสุขภาพ ค่าทำความสะอาดพ้ืนที่เน่ืองมา จากควันบุหรี่และก้นบุหรี่ รวมทั้งลดความเสี่ยงจากอัคคีภัย และที่ สำคัญ การเป็นสถานประกอบการปลอดบหุ รี่ เปน็ การช่วยขับเคลื่อนให้ สังคมไทยก้าวส่กู ารเป็นสงั คมปลอดบุหรีใ่ นท่ีสดุ 6

การพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่เพื่อให้เกิดภาวะ และสถานการณ์การสูบบุหร่ีในประเทศ ปลอดควันบุหร่ีอย่างเป็นรูปธรรม จำเป็นต้องมีการควบคุมการสูบบุหร่ี จากน้ันเป็นการนำเสนอสาระเก่ียวกับ ของพนักงานทุกระดับ รวมท้ังผู้ที่มาติดต่อ ทั้งนี้ สามารถทำได้ด้วย สถานการณ์การสูบบุหร่ี และความจำเป็นใน การจำกัดพ้ืนที่สูบให้อยู่ในเขตจำเพาะ (เขตสูบบุหร่ี) ไปถึงระดับที่มี การควบคุมการสูบบุหร่ีในสถานประกอบการ การห้ามสูบในพ้ืนท่ีทั้งหมด (ห้ามสูบ 100%) รวมท้ังส่งเสริมและทำให้ ในส่วนท่ี 2 และตามด้วยสาระท่ีเก่ียวกับ ทั้งผู้บริหารและพนักงานเลิกสูบบุหร่ี จนกลายเป็นสถานประกอบการท่ี ความจำเป็น หลักการ และแนวทางในการ ไมม่ ผี ูบ้ รหิ ารหรือพนักงานสูบหรอื ตดิ บุหรี่เลย นอกจากน้ี หากตอ้ งการ พัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ีอย่างเป็น ให้ภาวะปลอดบุหรเี่ กิดข้นึ ในสถานประกอบการอย่างย่ังยืน นอกจากจะ ระบบ ในส่วนที่ 3 สำหรับส่วนที่ 4 นำเสนอ ต้องควบคุมการสูบบุหรี่อย่างต่อเน่ืองแล้ว ยังต้องมีการให้ความรู้แก่ แนวทางการดำเนินงานของผู้บริหารท่ีจะช่วย พนักงานเพ่ือให้ตระหนักถึงพิษภัยและโทษของการสูบบุหรี่ที่มีต่อตนเอง ผลักดันให้เกิดการพัฒนาสถานประกอบการ ครอบครวั เพ่ือนร่วมงาน หนว่ ยงาน จนถงึ ประเทศชาติ อย่างต่อเนื่อง ปลอดบุหร่ี รวมทั้ง นำเสนอตัวอย่างความ รวมท้ังการหามาตรการต่างๆ เพ่ือป้องกันไม่ให้มีพนักงานสูบบุหรี่หน้า สำเร็จของการดำเนินงานสถานประกอบการ ใหม่เกิดขึ้น ด้วยเหตุผลดังกล่าว การพัฒนาสถานประกอบการปลอด ปลอดบุหร่ีที่เข้าร่วมโครงการ โดยเน้นในส่วน บุหรี่จึงต้องทำอย่างเป็นระบบ นับต้ังแต่การทำอย่างเป็นขั้นเป็นตอน ของการดำเนินงานท่ีเกี่ยวกับผู้บริหารสถาน ทำอย่างเปน็ องค์รวม เน้นการสรา้ งการมสี ่วนรว่ มของพนกั งาน และทำ ประกอบการ อยา่ งต่อเนอื่ ง และทส่ี ำคญั สถานประกอบการ (โดยเฉพาะผ้บู ริหาร) จะ ต้องตระหนักถึงความสำคัญและความจำเป็นของการสร้างเสริมสุขภาพ ของพนักงานด้วยการควบคุมการสูบบุหร่ี และจัดให้มีการดำเนินงาน ตามขั้นตอนต่างๆ ด้วยความพร้อมและเต็มใจ โดยการสนับสนุน เอาใจใส่ดูแลของผู้บริหารเป็นปัจจัยสำคัญประการแรกท่ีจะทำให้การ ควบคมุ การสูบบุหร่ใี นทท่ี ำงานประสบความสำเรจ็ คู่มือผู้บริหารในการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ี ฉบับนี้ ประกอบด้วยเนื้อหาท่ีแบ่งออกเป็น 4 ส่วนดังนี้ ส่วนท่ี 1 นำเสนอข้อมูลท่ัวไปเกี่ยวกับบุหร่ี ประกอบด้วยข้อมูลเก่ียวกับพิษภัย 7

8

9

1.1 รจู้ ักบหุ ร่ี บุหร่ีและการผลติ บุหรี่ มีลักษณะเป็นทรงกระบอก ม้วนห่อด้วยกระดาษ (ขนาดปกติจะมีความยาวสั้นกว่า 120 มิลลิเมตร และขนาดเส้น ผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 10 มิลลิเมตร) มีไส้ซึ่งทำจากใบยาสูบบดหรือ ซอยบรรจุภายใน ปลายด้านหน่ึงเป็นปลายเปิดสำหรับจุดไฟ และ อีกดา้ นหนง่ึ จะมีตวั กรองไวส้ ำหรบั ใช้ปากสูดควนั การทำไส้บุหร่ีจากใบยาสูบตากแห้ง จะต้องมีการใช้สารเคมี เพ่ือปรุงแต่งกล่ินรสของใบยาสูบ เพื่อลดความระคายเคือง โดยบุหร่ี ที่ผลิตจากโรงงานจะใช้สารเคมีปรุงแต่งมากที่สุด นอกจากนี้ ยังมี สารเคมีที่ใช้ในการรักษาความช้ืนของใบยาสูบ และสารป้องกันเช้ือรา เพื่อให้เก็บบุหรี่ได้นาน รวมทั้งสารเคมีที่ใช้ในการรักษาสภาพกระดาษ ที่ใช้มวนบุหร่ี ด้วยเหตุน้ี ควันบุหรี่ท่ีเกิดจากการเผาไหม้ทั้งกระดาษ และไส้บุหรี่ จึงประกอบด้วยสารเคมีมากกว่า 4,000 ชนิด ทั้งที่เป็น สารพษิ และสารทกี่ อ่ ให้เกดิ การเปล่ียนแปลงทางพนั ธกุ รรม (Mutagenic) และบางส่วน (ไม่น้อยกว่า 42 ชนดิ ) เปน็ สารกอ่ มะเรง็ (Carcinogen) ชนดิ ของบหุ รี ่ มี 2 ชนิด คือ บุหร่ีที่มวนเอง และบุหรี่ท่ีผลิตโดยเครื่องจักร บหุ ร่ที ี่มวนเอง ทำโดยใชใ้ บตองแห้ง ใบบวั หรอื กระดาษ ทีใ่ ชม้ วนหอ่ 10

ใบยาสูบ บุหรี่ชนิดนี้จะดับง่ายเน่ืองจากไม่มีการปรุงแต่งสารเคมีท่ีช่วย 1.2 ควันบหุ รี.่ ..ร้ายกวา่ ทค่ี ิด ใหไ้ ฟติดทน สำหรบั บุหรีท่ ีผ่ ลิตโดยเคร่อื งจกั รมี 2 ชนิด คอื บุหรี่ทไ่ี ม่มี ควันบุหร่ีประกอบด้วยสารที่เกิดจาก ก้นกรอง ซ่ึงส่วนใหญ่เป็นบุหรี่ราคาถูก และบุหร่ีท่ีมีก้นกรอง (ซึ่งจะ การเผาไหม้สารเคมีท่ีมีอยู่ในใบยาสูบตาม สามารถกรองละอองสารที่มีขนาดใหญ่ได้บางชนิดเท่าน้ัน โดยสารทาร์ ธรรมชาติ สารเคมีท่ีใช้ผสมเพ่ือปรุงแต่งกลิ่น และนิโคตินซึ่งมีขนาดเล็กยังคงผ่านเข้าไปได้ในปริมาณเดียวกับการสูบ และรสในกระบวนการผลิตบุหรี่ และกระดาษ บหุ ร่ที ี่ไม่มีก้นกรอง) ทีใ่ ชม้ วนบหุ รี่ การสบู บุหรี่ ควันบุหรี่แบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ การสูบบุหรี่ สามารถทำได้หลายรูปแบบท้ังแบบสูด แบบดม ควันที่สูดเข้าร่างกาย กับควันท่ีลอยอยู่ใน แบบอมและเค้ียว อากาศในชว่ งเวลาท่ีไมม่ ีการสดู ควนั ควนั ทีส่ ูด แบบสูด โดยกระทำให้เกิดการเผาไหม้ใบยาสูบซ่ึงอยู่ในรูปของ เขา้ สรู่ ่างกายมีความเข้มข้นมาก ประกอบด้วย บุหร่ี หรือซิการ์ (Cigar) ท่ีใช้ใบยาสูบมวนผงใบยาสูบอยู่ภายใน หรือ ส่วนที่เป็นละอองสารเคมี ขนาดของละออง ไปป์ (pipe) ท่บี รรจุใบยาไว้ในกล้องยาสบู แลว้ จุดไฟใหเ้ กดิ การเผาไหม้ จะแตกตา่ งกันระหวา่ ง 0.1 และ 1.0 ไมโคร- แล้วผ้สู ูบสดู ควันเข้าสู่ร่างกาย เมตร และส่วนท่เี ป็นก๊าซ คอื ไนโตรเจน (รอ้ ย แบบดม โดยบดใบยาสูบใหล้ ะเอียด แล้วผสมในรปู ของยานตั ถุ์ ละ 50-70) ออกซิเจน (ร้อยละ 10-15) แบบอมและเค้ียว โดยนำใบยาสูบแห้งมาห่ันเป็นฝอย นำมา คาร์บอนไดออกไซด์ (ร้อยละ 10-15) และ เคย้ี วแล้วอมอย่รู ะหว่างริมฝปี ากกับเหงือก บางครง้ั เรียกวา่ บุหรีไ่ รค้ วัน คาร์บอนมอนอกไซด์ (ร้อยละ 3-6) ซึ่งเมื่อมี การเผาไหม้จะก่อให้เกิดสารต่างๆ อีกกว่า 4,000 ชนิด ซ่ึงเป็นตัวการสำคัญท่ีทำให้เกิด มลภาวะทางอากาศ และเป็นสาเหตุสำคัญ ของปัญหาสุขภาพท่ีรุนแรงถึงข้ันเกิดความ พิการหรือเสียชีวิตได้ ดังน้ัน ผู้ท่ีได้รับควัน บุหรี่เป็นประจำ ทั้งท่ีจากสูบเองหรือรับควัน บุหรี่ที่ผู้อ่ืนสูบ (ควันบุหรี่มือสอง) จะมีความ เสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคภัยไข้เจ็บที่สืบเนื่อง มาจากควันบุหรี่ได้ทั้งส้ิน เช่น โรคมะเร็งใน อวัยวะต่างๆ โรคที่เก่ียวกับระบบทางเดิน 11

หายใจ และอ่นื ๆ ดงั นน้ั บหุ ร่ีจึงถูกจดั ให้เปน็ มะเร็งปอด 24 % ปัจจัยเสี่ยงหลักต่อสุขภาพ ในขณะที่ผู้ท่ีสูบ มะเร็งหลอดอาหาร 6% บุหร่ี ถือว่าเป็นผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ มะเร็งชนิดอ่ืนๆ 10 % โดยจากการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ โรคหัวใจและหลอดเลือด 19 % ในปี พ.ศ.2549 พบวา่ บุหรี่เปน็ ปจั จัยเสี่ยงของ โรคถุงลมโปง่ พอง 25 % การเสียชีวิตอันดับที่สามของคนไทย รองจาก โรคทางเดนิ หายใจอ่ืนๆ 6 % เพศสมั พันธ์ที่ไมป่ ลอดภยั และการด่มื สรุ า โดย โรคอน่ื ๆ ทเ่ี กิดจากการสูบบหุ รี ่ 10 % คนไทยเสียชีวิตจากการสูบบุหร่ีปีละ 42,000 - 52,000 คน จากโรคต่างๆ คิดเป็นร้อยละ ควนั บหุ รมี่ ือสอง จำแนกตามโรคเสนอในแผนภาพ ทั้งน้ี ผูท้ ีเ่ สยี ชีวิตจากการสูบบุหร่ี จะมีอายุเฉล่ียส้ันลง 12 ควันบุหร่ีมือสอง (Secondhand Smoke) หรือควันบุหร่ีใน ปี และป่วยหนักเป็นเวลา 1.7 ปี ก่อนจะเสีย ส่ิงแวดลอ้ ม (Environmental Tobacco Smoke) เป็นควันทผ่ี ไู้ ม่สูบ ชีวติ บุหรไี่ ดร้ บั เขา้ ส่รู ่างกายจากการสดู ควันบหุ ร่ี ทเี่ กิดข้ึนจาก 2 แหลง่ คอื 1. ควนั บุหรี่ทผี่ สู้ ูบบุหรพ่ี น่ ออกมา 1.3 คนไทยกับการสูบบุหรี่ 2. ควนั บหุ ร่ที ีล่ อยจากปลายมวนบุหรี่ระหวา่ งการสบู ผู้สูบบุหรี่มือสองหรือผู้สูบทางอ้อม (Passive Smoking) คนไทยมีการใช้ยาสูบต้ังแต่สมัย มักได้รับควันบุหร่ีจากผู้สูบบุหร่ีซึ่งอยู่บริเวณหรือห้องเดียวกัน โดย อยุธยา โดยได้ยาสูบมาจากเมืองมะนิลาในหมู่ เฉพาะในสถานท่ีทำงาน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ผู้สูบบุหรี่และผู้ไม่สูบบุหรี่อยู่ เกาะฟลิ ิปปินส์ จากประเทศจีน และท่ปี ลูกใน ร่วมกันเป็นเวลานาน ควันบุหรี่ท่ีพ่นออกมาฟุ้งกระจายไปในอากาศ ประเทศเอง ตอ่ มาในปี พ.ศ. 2460 เริ่มมกี าร ผลิตบุหร่ีท่ีมวนด้วยมือ โดยบริษัทของชาว อังกฤษ และในปี พ.ศ.2482 มีการนำ เคร่ืองจักรจากประเทศเยอรมนีและทำการ ผลิตบุหร่ีออกมาจำหน่ายหลายยี่ห้อ การสูบ บุหร่ีจึงแพร่หลายมากขึ้น จนกระท่ังใน พ.ศ. 2482 รัฐบาลได้จัดตั้งโรงงานยาสูบข้ึน และ ดำเนินกิจการอุตสาหกรรมยาสูบภายใต้การ ควบคุมของกรมสรรพสามิต ต่อมาจึงเปล่ียน สถานะเป็นรัฐวิสาหกิจ สังกัดกระทรวงการ คลังโดยตรง มาจนถงึ ปัจจุบัน สำหรับสถานการณ์ด้านการสูบบุหรี่ ของคนไทย พบวา่ ในปี 2552 คนไทยทม่ี อี ายุ 15 ปีขึ้นไป 100 คน สูบบุหรี่ 20.7 คน (รอ้ ยละ 20.7) ทำใหใ้ นปเี ดยี วกัน ประเทศไทย มีผู้ท่ีสูบบุหร่ีสูงถึง 10.9 ล้านคน ทั้งผู้ท่ีสูบ ประจำ (9.55 ล้านคน) และสูบเป็นคร้ังคราว 12

35 32% อัตราการสูบบุหร่ี (1.35 ลา้ นคน) เป็นชาย 10.3 ล้านคน หญิง 5.4 แสนคน เพ่ิมข้ึนจาก ปีพ.ศ.2550 ท่ีมผี ้สู ูบ 30 28.81% จ(ลำ้านนวคนนผ)สู้ ูบบุหรี่ บหุ รี่ 10.86 ลา้ นคน ทัง้ น้ีเนอ่ื งมาจาก จำนวน 25 25.47% ประชากรท่ีเพ่ิมสูงข้ึน รวมท้ังการเพิ่มจำนวน 22.98% 21.22% 20.7% นักสูบหน้าใหม่ (ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้ 20 เพอ่ื การควบคุมยาสูบ, 2552) ในจำนวนผู้ท่ีสูบบุหรี่นี้ พบว่า เป็น 15 12.26 12.52 11.98 11.35 10.86 10.9 ผทู้ ม่ี ีอายุระหว่าง 25-59 ปี สูงที่สุด ทร่ี อ้ ยละ 10 23.04 รองลงมาเป็นผทู้ ่ีมีอายใุ นชว่ ง 19-24 ปี ทร่ี ้อยละ 22.19 ในขณะท่ี จำนวนบุหร่ที ่สี บู ต่อ 5 วัน เฉลี่ยอยู่ที่ 10.27 มวน กลุ่มประชากรที่สูบบุหรี่เหล่าน้ี 0 2534 2539 2544 2547 2550 2552 นอกจากมีความเส่ียงต่อการเกิดโรคเนื่องมา จากการสูบบุหรี่แล้ว ยังปล่อยควันบุหร่ีมือสอง รปู ที่ 1 แสดงแนวโนม้ ของอตั ราการสูบบุหรต่ี ้งั แตป่ ี 2534 - ปี 2552 หรือควันบุหรี่ในส่ิงแวดล้อม (Environmental Tobacco Smoke: ETS) ท่ีสร้างความเดือด ที่มา : ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.) รอ้ นรำคาญและเปน็ อนั ตรายต่อสุขภาพของผทู้ ี่ เอกสารสรปุ สถานการณ์การควบคุมการบริโภคยาสบู อยู่รอบขา้ ง ทำให้ผู้ไม่สูบบุหร่ีต้องสูดควันเข้าไปด้วย จนเป็นเหตุให้เกิดโรคท่ีมี 2ร5้อยละ 22.91 23.04 อันตรายถึงชีวิตได้เช่นเดียวกับผู้สูบบุหร่ี เช่น โรคหัวใจและหลอด เลอื ด โรคสมองขาดเลือด โดยขอ้ เท็จจริงทางวทิ ยาศาสตร์ใหมๆ่ ได้ ช้ีชัดถึงอันตรายของควันบุหรี่มือสองอย่างต่อเน่ือง (องค์การอนามัย 20 16.69 โลก, 2547) ดงั ตวั อย่างจากการศกึ ษาที่พบว่า ประมาณ 70-90% ของ 15 15.91 ผู้ที่ไม่สูบบุหร่ีในสหรัฐอเมริกา ได้รับควันบุหรี่เข้าไปอย่างสม่ำเสมอ 10 ผู้สูบบุหรี่ จะสูดควันเข้าไปเพียง 15% เท่าน้ัน ส่วน 85% ที่เหลือ จะถูกปล่อยให้ลอ่ งลอยออกมาในอากาศ นน่ั แปลวา่ ถ้าเราบงั เอิญไป 5 อยู่ในห้องที่มีคนกำลังสูบบุหรี่อยู่ประมาณ 2 ชั่วโมง เราจะสูดควัน เขา้ ไปเทา่ กบั การสูบบหุ ร่ถี ึง 4 มวน 0 ชว่ งอายุ 15-18 ปี 19-24 ปี 25-59 ปี 60 ปี ข้นึ ไป 13



15

2.1 การสบู บหุ รใ่ี นท่ที ำงาน ท่ีทำงานเป็นสถานท่ีที่คนจำนวนมากอยู่ร่วมกันในช่วงระยะ เวลาไม่น้อยกว่า 8 ชม.ต่อวัน เพื่อทำงานตามชนิดของสถานประกอบ การนั้นๆ การสูบบุหร่ีในท่ีทำงานของพนักงานเป็นส่ิงที่พบเห็นได้โดย ทั่วไป โดยอาจเป็นการสูบในพื้นที่ท่ีหน่วยงานจัดให้เป็นเขตสูบบุหรี่ หรือสูบในพ้ืนท่ีท่ัวไป ซ่ึงในกรณีหลังน้ี มักจะสร้างความเดือดร้อน รำคาญให้แก่พนักงานที่ไม่สูบบุหร่ี มากกว่าในกรณีแรก อย่างไรก็ตาม การปล่อยให้พนักงานสูบบุหรี่ในท่ีทำงาน (โดยเฉพาะการอนุญาตให้มี การสูบบุหรี่ในอาคาร) ไม่ว่าจะสูบในพ้ืนที่ที่กำหนดหรือพ้ืนท่ีทั่วไป ต่างก็มีโอกาสทำให้สภาพแวดล้อมในที่ทำงานมีการปนเป้ือนควันบุหรี่ ท่ีจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพของพนักงานท้ังท่ีสูบและไม่สูบบุหรี่ได้ ทั้งสน้ิ ถึงแม้จะรู้ว่า การสูบบุหรี่ในที่ทำงานสร้างผลเสียแก่สุขภาพ ของพนักงาน (และมีผลกระทบทางลบต่อสถานประกอบการ) สถาน ประกอบการส่วนใหญ่ ก็ยังปล่อยให้พนักงานสูบบุหร่ีในที่ทำงาน โดย จากการสอบถามพนักงานจำนวน 11,041 คน จากสถานประกอบการ 74 แห่ง ที่เข้าร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ ที่จัด 16

ทำโดยสมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม สนับสนุนโดยสำนักงาน เป็นสถานประกอบการปลอดบุหรี่ ซ่ึงผลการ กองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.) ระหวา่ งปี พ.ศ. 2551- ศึกษานี้สอดคล้องกับการศึกษาของเครือ 53 พบว่า สถานประกอบการเหล่านี้มีพนักงานท่ีสูบบุหร่ีเป็นสัดส่วนสูง ข่ายงานวิจัยพฤติกรรมสุขภาพ ศูนย์ประสาน ถงึ รอ้ ยละ 26.4 และกวา่ รอ้ ยละ 70 (ร้อยละ 74) เปน็ ผทู้ สี่ ูบบหุ รเ่ี ปน็ งานทางการแพทย์และสาธารณสุข กระทรวง ประจำทุกวันหรือเกือบทกุ วันๆ ละ เฉลย่ี 8 มวน และร้อยละ 70 มีการ สาธารณสขุ ซง่ึ พบวา่ ในองคก์ รทั้งภาครัฐและ สูบบุหรี่ในท่ีทำงาน โดยส่วนใหญ่สูบในพ้ืนที่ที่สถานประกอบการจัดไว้ เอกชน พนกั งานสว่ นใหญไ่ ม่สูบบุหร่ี และเหน็ ให้ รวมทง้ั สบู ตามพ้ืนท่ีทส่ี าธารณะท่วั ไป เช่น ทางเดนิ ห้องนำ้ ทางหนี ด้วยกับการห้ามสูบบุหรี่ในที่ทำงาน (ร้อยละ ไฟ ฯลฯ 70) โดยมีความเห็นให้ห้ามท้ังสถานท่ีร้อยละ พนักงานที่สูบบุหรี่ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 86) อยากเลิกสูบบุหรี่ 57 และห้ามเพียงบางส่วนของสถานที่ร้อยละ เนื่องจากครอบครัวต้องการให้เลิก และรู้ถึงพิษภัยบุหรี่ อย่างไรก็ตาม 43 เพราะเห็นวา่ ควันบุหร่ีมีผลต่อสขุ ภาพของ มีผู้สูบเป็นสัดส่วนสูงถึงร้อยละ 82 ท่ีเคยทดลองเลิกสูบ แต่ไม่สำเร็จ ตนด้านใดด้านหน่ึงหรือหลายด้าน เช่น มีผล เนื่องจากเป็นความเคยชนิ และเมอื่ เหน็ เพ่ือนสูบก็อยากสบู อีก นอกจากนี้ ต่อระบบทางเดินหายใจ เวียนศรี ษะ เปน็ หวดั พนักงานส่วนใหญ่ (ร้อยละ 88) ต่างก็เห็นด้วยที่จะพัฒนาหน่วยงานให้ และแสบตา 17

2.2 ท่ีทำงานเป็นท่ีท่ีผู้ไม่สูบบุหร่ีได้รับ ระบายอากาศแลว้ ก็ตาม) ดงั นน้ั หากต้องการป้องกันไมใ่ หพ้ นักงานได้ ควันบหุ ร่มี อื สอง มากท่สี ดุ รับควันบุหร่ีจากสิ่งแวดล้อมในท่ีทำงาน สถานประกอบการมีความ การได้รับควันบุหร่ีมือสองในท่ีทำงาน จำเป็นตอ้ งทำใหห้ น่วยงานปลอดจากควันบหุ รี่ 100% เท่าน้ัน ถือได้ว่าเป็นภาวะคุกคามด้านสุขภาพของ 2.3 สถานประกอบการเป็นท่ีทำงานที่จะต้องปลอดบุหร่ีตาม พนักงานที่ไม่สูบบุหร่ีที่สำคัญ เนื่องจาก กฎหมาย พนักงานจะอยู่ในบริเวณเดียวกันเป็นเวลา เพ่ือคุ้มครองสุขภาพผู้ไม่สูบบุหร่ีจากการได้รับควันบุหรี่มือสอง ยาวนานถึง 8-10 ชัว่ โมงตอ่ วัน และ 5-6 วนั ในสถานท่ีสาธารณะและท่ีทำงานท้ังภาครัฐและเอกชนทั่วประเทศ ในแต่ละสัปดาห์ หากมีพนักงานท่ีสูบบุหรี่ กระทรวงสาธารณสุขได้ออกประกาศกระทรวงฯ ฉบับท่ี 19 พ.ศ.2553 โอกาสที่พนักงานท่ีไม่สูบบุหรี่ จะได้รับควัน กำหนดให้สถานท่ีสาธารณะและท่ีทำงานท้ังภาครัฐและเอกชนเป็นเขต บุหร่ีมือสองที่ปนเป้ือนอยู่ในส่ิงแวดล้อมของที่ ปลอดบุหร่ีทั้งหมด (ไม่ให้มีเขตสูบบุหร่ีภายในบริเวณท่ีเป็นอาคารและ ทำงานจึงสูงมาก โดยเฉพาะในสถานประกอบ สิ่งปลูกสร้าง เช่น ภายในสำนักงานหรืออาคารซ่ึงเป็นส่วนของโรงงาน การที่ยังปล่อยให้พนักงานสูบบุหร่ีได้อย่าง หอ้ งน้ำ สขุ า ห้องสมุด ห้องประชมุ อบรม หรอื สมั มนา บรเิ วณโถง อิสระท้ังในอาคารและนอกอาคาร และเป็นที่ พักคอยของสถานประกอบการ สถานท่ีจำหน่ายอาหาร เคร่ืองดื่ม ชัดเจนว่า การได้รับควันบุหร่ีมือสองน้ี ย่ิงจะ เป็นต้น และดำเนินการด้านต่างๆ เช่น ติดตั้งเคร่ืองหมายเขตปลอด ไม่สามารถหลีกเล่ียงได้ หากสถานประกอบ บุหรี่ตามพ้ืนที่ท่ีกฎหมายกำหนด ดูแลให้ไม่มีการสูบบุหร่ีในพ้ืนที่ท่ีเป็น การจัดห้องสูบบุหร่ีในอาคาร (ถึงแม้จะมีระบบ เขตปลอดบุหรี่ ฯลฯ) สำหรับพื้นที่ภายนอกอาคารท่ีกฎหมายอนุญาต ให้จัดเขตสูบบุหรี่ได้ จะต้องจัดเขตสูบบุหรี่ให้มีสภาพและลักษณะตาม ที่กฎหมายกำหนด (ไมอ่ ยู่ในบรเิ วณทางเข้า-ออก ไมอ่ ยูใ่ นบรเิ วณทเ่ี ปิด คนท่ีไม่สูบบุหรี่แต่อยู่ในห้องที่มีควันบุหรี่ เผยหรือท่ีเห็นได้ชัดแก่ผู้มาใช้สถานที่ และไม่อยู่ในบริเวณท่ีก่อให้เกิด เปน็ เวลา 1 ชว่ั โมง จะเสยี่ งตอ่ การเกดิ โรค ความเดือดร้อนรำคาญแก่ประชาชนที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียง) ท้ังน้ี มะเร็งปอด สูงกว่าคนที่อยู่ในตึกท่ีมี เจา้ ของสถานประกอบการ มหี นา้ ทีจ่ ัดและดูแลให้สถานทข่ี องตนปลอด แร่ใยหิน (Asbestos) เป็นเวลา 20 ปี บุหรี่ตามกฎหมาย ผู้ประกอบการที่ฝ่าฝืน (ไม่จัดให้สถานท่ีของตนให้ ประมาณ 100 เทา่ เป็นเขตปลอดบุหรี่หรือเขตสูบบุหร่ี) จะต้องมีโทษปรับไม่เกิน 20,000 บาท หากไม่มีการตดิ เครอื่ งหมายเขตปลอดบหุ รีห่ รือเขตสบู บหุ รี่ มีโทษ Sir Richard Dol, 1985 ปรับไม่เกิน 2,000 บาท พนักงานที่ฝ่าฝืนสูบบุหรี่ในเขตปลอดบุหรี่ มี โทษปรบั ไม่เกิน 2,000 บาท 18

2.4 ทำไมท่ที ำงานตอ้ งปลอดบหุ ร่ี เหตุผลท่ีทำให้สถานประกอบการควร สร้างภาวะปลอดบุหร่ีให้เกิดขึ้นในท่ีทำงาน มี ดังน้ี • สถานประกอบการต้องทำตาม กฎหมายแห่งราชอาณาจักรไทย โดยกฎหมาย กำหนดให้สถานประกอบการมีหน้าที่ที่จะต้อง ค้มุ ครองสุขภาพของพนกั งานทไ่ี ม่สบู บหุ ร่ี ดว้ ย การทำให้ท่ีทำงานปลอดบุหรี่ ตามพระราช บัญญัติคุ้มครองสุขภาพของผู้ท่ีไม่สูบบุหรี่ ✦ การเพ่ิมผลผลิตและคุณภาพการทำงานกล่าวคือ จะได้ พ.ศ. 2535• เวลาทำงานเพม่ิ ขึน้ อย่างน้อย 30 นาที/วนั หากพนกั งานไมส่ บู บหุ รี่ การเป็นสถานประกอบการปลอด ✦ การเกิดอุบัติเหตุ พนักงานที่สูบบุหร่ีมีแนวโน้มท่ีจะเกิด บุหรี่ ทำใหล้ ดการสญู เสยี ทางดา้ นเศรษฐกจิ ท้งั อบุ ัติเหตุมากกวา่ ผไู้ ม่สบู บหุ ร่ี เนอ่ื งจากขาดสมาธใิ นการทำงาน เพราะ ทางตรงและทางออ้ มจาก มือข้างหนึ่งต้องคีบบุหร่ี ควันบุหร่ีทำให้แสบตา ซึ่งมีส่วนทำให้เกิด ✦ การขาดงานของพนักงาน อุบัติเหตุ โดยเฉพาะอย่างย่ิงในกลุ่มพนักงานที่ต้องทำงานก่อสร้างปีน พนักงานท่ีสูบบุหรี่มีแนวโน้มในการเจ็บป่วย ขึ้นลงในทสี่ ูง หรอื พนักงานขับรถ และเข้าโรงพยาบาลมากกว่าผู้ท่ีไม่สูบบุหร่ี ✦ การเกิดอัคคีภัยหรือต้องเสียเบ้ียประกันอัคคีภัยสูงข้ึน และมีอัตราการลางานสูงกว่าผู้ไม่สูบบุหร่ีถึงร้อย การท้งิ ก้นบุหรีเ่ ป็นตน้ เหตใุ ห้เกดิ ไฟไหม้โดยไม่เจตนา แต่นำมาซงึ่ ความ ละ 25 - 30 พนักงานที่สูบบุหรี่มากกว่า 15 สูญเสียเป็นอย่างมาก ในประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่า การเกิดไฟไหม้ มวนต่อวนั จะมกี ารลาป่วยเป็น 2 เทา่ ของพนัก 1 ใน 5 เกิดจากบุหร่ี งานท่ัวไป ซึ่งเม่ือคำนวณช่ัวโมงท่ีเสียไปของ ✦ ค่าทำความสะอาดและบำรุงดูแลรักษาสถานที่ ก้นบุหรี่ พนักงานที่สูบบุหร่ี พบว่า สูญเสียอย่างน้อย และ ควันบุหร่ีมีส่วนทำให้เกิดความเสียหายต่อเฟอร์นิเจอร์สำนักงาน 4.2 วนั /คน/ปี ซง่ึ เม่อื คำนวณเป็นความสญู เสีย และอุปกรณ์ต่างๆ เช่น พรม โต๊ะ เครื่องหนัง เครื่องใช้ต่างๆ ของ ทางเศรษฐกิจคิดเป็นเงินจำนวนมากที่เกิดข้ึน สำนักงานรวมท้ังเพ่ิมความจำเป็นและค่าใช้จ่ายในการทำความสะอาด ตอ่ เจา้ ของกิจการหรือองคก์ ร ผนัง ผ้าม่าน ท่ีเขี่ยบุหรี่ กล่ิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบปรับอากาศ คา่ ใชจ้ ่ายในการดูแลรกั ษาเพมิ่ ขึ้นถงึ 6 เท่า เมอื่ มีการสูบบุหรี่ ✦ จากค่าใช้จ่ายสำหรบั เบยี้ ประกันชวี ติ ทีส่ ูงขึ้น ✦ ค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการรับและฝึกอบรมพนักงานใหม่ เพ่ือทดแทนพนักงานเก่าท่ีมีประสบการณ์ แต่ไม่สามารถทำงานได้ เ น่ืองจาก•เจ็บกปา่วรยเดป้ว็นยสโถรคานทป่เี กรดิ ะจกาอกบกกาารรสปูบลบอหุ ดรบี่ ุหรี่ ทำให้มีภาพลักษณ์ ของการดำเนินกิจการที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม (CSR: Corporate Social Responsibility) ในยุคท่ีสังคมให้ความสนใจต่อการประกอบ กิจการของสถานประกอบการ ท้ังทางด้านผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมและ ความรับผิดชอบต่อสังคม สถานประกอบการที่มีภาพลักษณ์ที่ดีจำเป็น 19

จากผลการวิจัยเกี่ยวกับการสูบบุหร่ีของพนักงานในสหรัฐอเมริกา พบว่า สถานประกอบการทีม่ พี นกั งานสบู บุหร่ี 1 ซองต่อวนั จะ ทำให้นายจ้างต้องเสียค่าใช้จ่ายต่างๆ เพิ่มขึ้น 600 ดอลล่าร์ หรอื 25,000 บาทตอ่ ปี โดยค่าใช้จ่ายดังกลา่ ว เกิดข้ึนทัง้ โดยทาง ตรง เช่น ค่ารักษาพยาบาลการเจ็บป่วยท่ีเกิดจากการสูบบุหรี่ ของพนักงาน และโดยทางอ้อม เช่น การขาดงานของพนักงาน หรือประสิทธิภาพในการทำงานของพนักงานลดลง รวมท้ังค่า ใช้จ่ายท่ีเกิดจากการรับและฝึกอบรมพนักงานใหม่เพื่อทดแทน พนักงานเก่าท่ีมีประสบการณ์ แต่ไม่สามารถทำงานได้เน่ืองจาก เจบ็ ปว่ ยด้วยโรคท่ีเกิดจากการสูบบุหร่ี ต้องดำเนินกิจกรรมภายในและภายนอก บ ุหร่มี กี าร•ดำเมนีกนิ างราจนัดเพส่อื ภคาวพบแควมุ ดกลาร้อสมบู ใบนุหทรี่ที่ ดำังงตาอ่นไใปหน้ปี้ ลอดบุหร่ีตาม องค์กรที่คำนึงถึงผลกระทบต่อสังคมและ ส่ิงแวดลอ้ มระดับใกลแ้ ละไกล การสรา้ งสภาพ ก ฎหมาย• มีระบบสอ่ื สารให้ความรแู้ ก่พนกั งานเก่ียวกับโทษและพษิ ภยั แวดล้อมในท่ีทำงานให้ปลอดบุหรี่ จะเป็นการ ส่งเสริมสุขภาพของพนักงาน และส่งผลถึง บหุ รี่ จนส•ามามรีกถาสรรสา้ ่งงวเฒัสรนิมธแรรลมะส“นปัฏบเิสสนธุคนวกันาบรุหอรดีใ่ บนุทหีท่รี่ขำงอางนพ”นักงาน ครอบครัวของพนักงาน จัดว่าสถานประกอบ การปลอดบุหรี่ได้มีการดำเนินการอย่างมีความ จนสามาร•ถเมลกิีมสาตบู รบกุหารรไ่ี อดน่ื ส้ ๆำเรใ็จนแกลาะรตปอ่้อเงนก่อื นั งนักสบู บหุ รหี่ นา้ ใหม่และการ รบั ผิดชอบต่อสงั คมทางหนง่ึ เพมิ่ จำนวนของพนักงานที่สบู บหุ ร่ี 2.5 อย่างไรจึงเรียกว่าสถานประกอบการ ปลอดบหุ ร่ี 2.6 ประโยชน์จากการเปน็ สถานประกอบการปลอดบุหร่ี สถานประกอบการปลอดบุหร่ี เป็น สถานประกอบการที่มีการดำเนินงานด้าน การควบคุมการสูบบุหร่ี อย่างเป็นระบบและ ประโยชน์ที่ได้รับโดยทันที จากการสร้างภาวะปลอดบุหร่ีใน ต่อเน่ือง ทำให้สามารถจัดระเบียบการสูบบุหร่ี สถานประกอบการ คือ ทำให้สามารถลดปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพ และสร้างภาวะปลอดบุหรี่ในท่ีทำงาน รวมท้ัง ของพนกั งานทุกคนทที่ ำงานในสถานประกอบการนน้ั ๆ คุ้มครองสุขภาพของพนักงานท่ีไม่สูบบุหรี่จาก ควันบุหรี่มือสองได้อย่างเป็นรูปธรรม อีกท้ังยัง การที่หน่วยงานให้ความสำคัญและใส่ใจดูแลสุขภาพของ ทำให้พนักงานที่สูบสามารถลด ละ เลิกบุหรี่ พนักงานด้วยการเป็นสถานประกอบการปลอดบุหรี่ จัดเป็นการให้ขวัญ ได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อตัวเองและคนรอบ และกำลงั ใจแกพ่ นกั งาน ทำให้พนกั งานเกดิ ความรสู้ กึ ทีด่ ีและประทบั ใจ ข้าง โดยท่ัวไปแล้วสถานประกอบการปลอด ต่อองค์กร 20

3. ประโยชนต์ ่อพนกั งาน พนกั งานไมส่ ูบบหุ รี่ 1. ลดความขดั แย้งกับพนักงานท่สี บู บหุ ร่ี ประโยชน์จากการเป็นสถานประกอบการปลอดบุหรี่ สรปุ ไดด้ ังนี้ 2. ได้ทำงานในสภาพแวดล้อมท่ีปลอด 1. ประโยชนต์ อ่ สถานประกอบการ จากควันบหุ ร่ี • ได้ปฏบิ ัติตามกฎหมาย (ประกาศกระทรวงสาธารณสขุ ฉบบั 3. ได้รับการคุ้มครองสุขภาพจากควัน ท่ี 19 พ.ศ. 2553 พระราชบัญญัติคุ้มครองสุขภาพของผู้ที่ไม่สูบบุหร่ี บุหรที่ ม่ี สี ารพษิ เปน็ จำนวนมาก พ.ศ. 2535) พนกั งานท่ีสบู บหุ ร่ี • เพิ่มผลผลิตแก่หน่วยงาน เพราะพนักงานมีขวัญและกำลัง • มาตรการต่างๆ ของสถานประกอบ ใจท่ีดี มีสุขภาพทด่ี จี ากการทไี่ ดร้ บั อากาศทไ่ี ม่ปนเปื้อนควนั บหุ รี่ ทำให้ การปลอดบุหร่ี เป็นแรงจูงใจให้พนักงานเลิก มีการปฏิบัติหน้าท่อี ย่างมีประสิทธิภาพ สูบบุหรี่ได้สำเร็จ โดยพนักงานท่ีต้องการเลิก • ลดค่าใช้จ่ายด้านต่างๆ เช่น ค่าเบ้ียประกันภัยสำหรับ สูบบุหร่ีอยู่แล้ว ข้อจำกัดในการสูบบุหร่ีน้ันจะ พนกั งาน ค่ารักษาพยาบาล คา่ ทำความสะอาดพื้นท่ี ฯลฯ เป็นเหตุผลท่ีดีที่ทำให้ผู้สูบบุหร่ีสามารถตัดสิน • ลดปัญหาความขัดแย้งในสำนักงานระหว่างพนักงานท่ีสูบ ใจเลิกสูบบหุ ร่ไี ดง้ ่ายข้ึน บหุ รี่และไมส่ ูบบุหร่ี • พนักงานท่ียังเลิกสูบบุหรี่ไม่ได้ การ • สร้างสภาพแวดล้อมท่ีดีในการทำงาน โดยเฉพาะเก่ียวกับ จัดเขตปลอดบหุ รี่ในสำนกั งานทำให้เขาต้องลด เรื่องควนั บุหรี่ จำนวนบุหร่ีลงและนำไปสู่การเลิกสูบบุหร่ีได้ใน • ส่งเสริมการทำงานเป็นทีมเพื่อขับเคลื่อนให้ที่ทำงานปลอด อนาคต บุหรี่ • สุขภาพของพนักงานดีข้ึน เพราะเลิก • สร้างภาพลักษณ์ท่ีดีให้กับองค์กรซ่ึงจะเป็นผลดีต่อการ บหุ รไ่ี ดส้ ำเร็จ ดำเนนิ ธุรกจิ • ลดความขัดแย้งกับพนักงานท่ีไม่สูบ 2. ประโยชนต์ อ่ ตัวผบู้ รหิ าร บหุ ร่ี • ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้บริหารท่ีมีความสนใจในสุขภาพ • ประหยัดเงนิ จากการท่ไี มต่ อ้ งซอ้ื บหุ รี่ ของพนักงาน • บุคลิกภาพดีข้ึน จากการที่ไม่มีกล่ิน • ได้ทำงานในสภาพแวดลอ้ มทีป่ ลอดควันบุหร่ี บหุ รี่ รมิ ฝีปากคล้ำ ฟันดำ กลนิ่ ปาก หรอื นิ้ว • เปน็ แรงจูงใจใหต้ ัวผบู้ ริหารเองเลิกบหุ รี่ เหลือง 21

22

บทที่ 23

การพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ีจะสำเร็จหรือไม่นั้น ไมไ่ ดข้ ้นึ อยู่กับจำนวนพนักงานทเี่ ลกิ บหุ รีไ่ ด้ แต่อย่ทู ี่จะทำอย่างไรจึงจะ สามารถจัดระเบียบการสูบบุหรี่เพ่ือคุ้มครองสุขภาพของผู้ไม่สูบบุหรี่ จากการรับควันบุหรี่มือสอง และป้องกันการเกิดอัคคีภัย รวมท้ังทำให้ พนักงานที่สูบสามารถลด ละ เลิกบุหร่ีได้ พร้อมๆ กับป้องกันไม่ให้มี พนักงานสูบบุหร่ีหน้าใหม่ จนในที่สุด สภาพแวดล้อมของที่ทำงานใน สถานประกอบการจะปลอดท้ังบุหร่ีและควันจากบุหร่ี 100% อย่างเป็น รูปธรรมและย่ังยืน ดังน้ัน การสนับสนุนและเอาใจใส่ดูแลของผู้บริหาร จึงเป็นปัจจัยสำคัญประการแรก ท่ีจะทำให้การขับเคล่ือนหรือการ พฒั นาดงั กล่าวประสบความสำเรจ็ ได้ สมาคมพัฒนาคุณภาพส่ิงแวดล้อม โดยการสนับสนุนของ สำนักงานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ไดจ้ ัดทำแผน งานและโครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ี ระหว่างปี พ.ศ. 2551-2553 (และมีการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ภายใต้ แผนงานพัฒนาการสร้างเสริมสุขภาพในสถานประกอบการ) เพื่อส่ง เสริมและพัฒนาการควบคุมการสูบบุหร่ีในท่ีทำงาน โดยสถานประกอบ การทงั้ 122 แห่งทเี่ ขา้ ร่วมโครงการ ได้มีการดำเนนิ งานเพ่อื ใหเ้ กดิ การ 24

ออกกำลังกายเพ่ือสุขภาพกายท่ีแข็งแรงของ พนักงาน และมีการจัดกิจกรรมท่องเที่ยวเชิง อนุรักษ์พาพนักงานไปปลูกป่าทำประโยชน์เพื่อ สังคม ทั้งยังมีการจัดตั้งชมรมขับร้องและ ประกวดร้องเพลงเพื่อให้พนักงานมีสุขภาพจิต ท่ีดขี น้ึ ด้วย นำไปสู่ความสำเร็จคือ นอกจากจะ สามารถสร้างภาวะปลอดบุหรี่ในที่ทำงานได้ อย่างเป็นรูปธรรมแล้ว ยังสามารถทำให้พนัก ควบคมุ การสูบบหุ รี่ในท่ที ำงานอยา่ งเปน็ รปู ธรรม ดงั นี้ งานท่ีติดบุหร่ีส่วนหนึ่ง (ประมาณ 1,172 คน 1. มีการจัดการด้านสภาพแวดล้อมของที่ทำงานให้ปลอดจาก คิดเป็นร้อยละ 12.5 ของพนักงานท่ีติดบุหรี่) ควันบหุ ร่ตี ามกฎหมาย ดว้ ยการกำหนดเขตปลอดบุหร่ี และเขตสบู บุหร่ี เลิกสูบบุหร่ีได้สำเร็จ โดยสามารถเลิกได้นาน (ในกรณีท่ียังไม่สามารถกำหนดภาวะปลอดบุหรี่ 100%) พร้อมท้ังมี ต้ังแต่ 1-6 เดอื นขึน้ ไป (นบั ถึงวันท่ีมีการถอด มาตรการในการดูแลและส่งเสริมให้มีการปฏิบัติตามกฎระเบียบอย่าง บทเรยี น) เปน็ รปู ธรรม เพ่ือเป็นแนวทางให้แก่สถานประกอบ 2. มีการจัดกิจกรรมสื่อสารและให้ความรู้แก่พนักงานทั้งที่สูบ การอื่นๆ ในการควบคุมการสูบบุหรี่ในที่ และไมส่ ูบบุหร่ี โดยในกลุ่มที่ไม่สูบบหุ ร่ี มีการให้ความรู้เก่ียวกับโทษของ ทำงาน สมาคมพัฒนาคณุ ภาพส่งิ แวดลอ้ ม ได้ การสูบบุหรี่ การคุ้มครองสุขภาพของตนเองจากควันบุหรี่มือสอง รวม จัดให้มีการประชุมถอดบทเรียนสถานประกอบ ทั้งความสำคัญในการทำให้ทีท่ ำงานปลอดบุหรี่ ในขณะทใี่ นกลุ่มของผู้ท่ี การปลอดบุหรี่ท่ีเข้าร่วมโครงการจำนวน 30 สบู บหุ รี่ มกี ารส่อื สารทีม่ ุ่งสรา้ งความตระหนักถงึ ความจำเปน็ ทจี่ ะตอ้ งมี แห่ง และพบว่า การดำเนินงานด้านการ ภาวะปลอดบุหรีใ่ นท่ีทำงาน รวมทั้งสร้างแรงจงู ใจให้เลิกสูบบุหร่ี ควบคมุ การสบู บุหร่ใี นสถานประกอบการ จะมี 3. มีการสนับสนุนให้พนักงานท่ีติดบุหร่ี เลิกสูบบุหร่ี ด้วยการ โอกาสเกิดข้ึนได้อย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน จัดกิจกรรมสนับสนุน และอำนวยความสะดวกในการเข้าโปรแกรมเลิก หากสถานประกอบการมีความพร้อมและมี บหุ ร่ี ปัจจัยเอื้อ (ต่อการควบคุมการสูบบุหรี่) ท้ัง 4. มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพทั้งสุขภาพกายและ ภายในและภายนอกองค์กร รวมทั้งได้มีการ สุขภาพจิต โดยให้การสนับสนุนลานกีฬาและอุปกรณ์ที่ใช้ในการ ดำเนินการ ดงั ต่อไปนี้ 25

อย่างเป็นรูปธรรม เจ้าของสถานประกอบ การหรือผู้บริหารหน่วยงาน จะต้องเข้าใจ และเชื่อม่ันในประโยชน์ท่ีหน่วยงานจะได้ รับ (ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม โดย เฉพาะความรับผิดชอบขององค์กรต่อสังคม หรือ CSR) จากการเป็น สถานประกอบการปลอดบุหร่ี และให้ความสำคัญ รวมท้ังสนับสนุน พนักงาน (คณะทำงานด้านการควบคุมการสูบบุหร่ี) ในการดำเนินงาน เพื่อควบคุมการสูบบุหร่ีในท่ีทำงาน การท่ีสถานประกอบการมีผู้บริหาร ท่ีมีลักษณะดังกล่าว จะมีส่วนอย่างยิ่งที่จะนำไปสู่ความสำเร็จของการ เ ป็นสถาน•ประคกณอะบทกำางราปนลอกดาบรหุ ขรับี่ เคลื่อนให้เกิดภาวะปลอดบุหร่ีให้เกิด 3.1 ปัจจัยท่ีมีผลต่อความสำเร็จในการ ผลอย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน จะต้องทำอย่างเป็นระบบ เป็นข้ันเป็น พฒั นาสถานประกอบการปลอดบหุ รี่ ตอน และเป็นองค์รวม จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีคณะทำงานท่ีมี การพัฒนาให้หน่วยงานปลอดจาก บทบาทและหน้าท่ีเกี่ยวกับการควบคุมการสูบบุหร่ีอย่างชัดเจน โดย ควันบุหร่ีอย่างเป็นรูปธรรมและย่ังยืน จะต้อง เฉพาะอย่างยิ่ง คณะทำงานฯ จะต้องมีความตระหนักต่อผลเสียของ อาศัยมาตรการและการดำเนินการท่ีเหมาะสม การสูบบุหรี่ในท่ีทำงาน ในขณะเดียวกันมีความภาคภูมิใจในการทำให้ กับสภาพปัญหาของการสูบบุหรี่ในสถาน หน่วยงานตนเองเป็นสถานประกอบการปลอดบุหรี่ และที่สำคัญ ประกอบการแตล่ ะแห่งและแตล่ ะชว่ งเวลา และ คณะทำงานจะต้องรู้กระบวนการและมีทักษะในการขับเคล่ือนให้เกิด ท่ีสำคัญ ต้องทำอย่างเป็นระบบ เป็นข้ันเป็น ภาวะปลอดบุหรี่ พร้อมท้ังมีทักษะการให้คำปรึกษาแก่พนักงานทั้งท่ีสูบ ตอน รวมท้ังทำอย่างต่อเนื่องจนกลายเป็นแนว และไมส่ ูบ•บหุ พร่ีนักงาน ปฏิบัติหรือวัฒนธรรมขององค์กรต่อการปฏิเสธ การคุ้มครองสุขภาพของพนักงานจากควันบุหรี่ ควันบุหรี่ การดำเนินการเพื่อควบคุมการสูบ อยา่ งเป็นรูปธรรมและยั่งยนื จำเป็นต้องอาศัยความรว่ มมอื ของพนักงาน บุหร่ีในสถานประกอบการจึงต้องอาศัยปัจจัย ทั้งท่ีสูบและไม่สูบบุหรี่ในการปฏิบัติตนเพ่ือส่งเสริมให้เกิดภาวะปลอด เอ้อื ตา่ งๆ ดงั น้ี บุหรไ่ี ดอ้ ย่างแท้จริงในสว่ นนี้ ถอื ว่าเปน็ ปจั จัยสำคัญที่สถานประกอบการ หน่ึงๆ ที่มีความประสงค์จะควบคุมการสูบบุหร่ี จะต้องผลักดันให้ ปัจจัยภายในองค์กร ได้แก่ ตัว พนักงาน เห็นประโยชน์จากการควบคุมการสูบบุหรี่ในท่ีทำงาน มี ผบู้ รหิ ารเ•อง คณะทำงาน และพนกั งาน ทัศนคติท่ีดีต่อกิจกรรมต่างๆ ท่ีจัดข้ึนเพ่ือส่งเสริมการควบคุมการสูบ ผู้บริหาร จัดเป็นปัจจัยท่ีมีความ บุหร่ี นำไปสู่การเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ท่ีหน่วยงานจัดขึ้น สำคัญอย่างมากต่อความสำเร็จของการ เช่น เป็นกำลังในการตรวจตราดูว่ามีพนักงานฝ่าฝืนกฎระเบียบหรือไม่ ควบคุมการสูบบุหร่ีในหน่วยงาน โดยการขับ ชว่ ยเหลือหรอื ให้กำลงั ใจเพอื่ นพนักงานทีก่ ำลงั เลิกสูบ ปอ้ งกนั ตนเองใน เคล่ือนให้เกิดสถานประกอบการปลอดบุหร่ี การรับควนั บุหรมี่ ือสอง เป็นต้น 26

หากสถานประกอบการใดมีผู้บริหาร คณะทำงาน และ พนักงานที่มีลักษณะดังกล่าวข้างต้น หรือสามารถทำให้ผู้บริหาร คณะ ทำงาน และพนักงาน มีคุณลักษณะดังกล่าวข้างต้น ก็จะมีโอกาสที่จะ ประสบความสำเร็จในการควบคุมการสูบบหุ รใี่ นท่ที ำงาน ปัจจัยภายนอกองค์กร ได้แก่ องค์ความรู้และกระบวนการ เรียนรู้เกี่ยวกับการขับเคลื่อนสถานประกอบการปลอดบุหรี่อย่างเป็น ระบบ เน่ืองจากการสร้างภาวะปลอดบุหร่ีให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม และยั่งยืน ต้องอาศัยการดำเนินงานที่เป็นระบบ คณะทำงานหรือผู้รับ ผิดชอบในการควบคมุ การสบู บุหร่ใี นสถานประกอบการ จึงตอ้ งมคี วามรู้ และเกิดกระบวนการเรียนรู้เกี่ยวกับการควบคุมการสูบบุหร่ีอย่างเป็น ระบบ ดัง••น ้ี รมวู้คี ธิ วกี าามรรด้เู ำกเ่ยี นวินกงับาขนัน้ ในตแอตน่ลกะาขรคั้นวตบอคนมุ ไกดา้แรกสูบ่ บุหร่ี ✦ มีความรู้เกี่ยวกับการจัดทำนโยบาย ปลอดบุหร่ีของ นอกจากน้ี คณะทำงานควบคุมการ สถานประกอบการ สูบบุหร่ีในสถานประกอบการ ควรมีข้อมูลด้าน ✦ มีความรู้เกี่ยวกับวิธีการสำรวจสถานการณ์และพฤติกรรม ต่างๆ เพ•ิม่ เตรู้แมิ หดลงั ่งนข้ี ้อมูลและเครื่องมือสำเร็จรูป การสูบบหุ ร่ีของพนักงานในสถานประกอบการ ✦ รู้เกย่ี วกบั การจดั ทำแผนปฏิบัตกิ ารควบคุมการสูบบหุ ร่ี ชนิดตา่ งๆ สำหรบั ใช้ในการขบั เคลอื่ น (การจดั ✦ รู้เกี่ยวกับวิธีการประเมินผลการดำเนินงานตามแผน ทำเคร่ืองมือเอง แบบต่างคนต่างทำจะทำให้ ป ฏบิ ัตกิ าร• มคี วามรู้เกี่ยวกับกฎหมายควบคมุ การสบู บหุ รี่ เช่น ประกาศ สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายและใช้เวลามากกว่า ก ระทรวง•ฉบ คับวทาี่ 1ม9รู้เกกาี่ยรวคก้มุ ับควริธอีกงาสรขุ จภัดาสพภขาอพงแผวไู้ ดมลส่ ้อูบมบใุหหร้ป่ี ลอดจากควัน บุหรี่ เนอื่ งจาก•ขา ดรู้คขว้อามมูลชเำกนี่ยาวญก)ับผู้เช่ียวชาญหรือ หน่วยงานท่ีเชี่ยวชาญด้านการสร้างภาวะปลอด บุหรี่ (อาจเป็นผู้เชี่ยวชาญหรือคณะทำงานของ • ความรู้เก่ียวกับแนวทางในการจัดกิจกรรมต่างๆ เพื่อให้ สถานประกอบการท่ีทำสำเร็จแล้ว หรือภาคี สร้างความตระหนักเกี่ยวกับความสำคัญของการควบคุมการสูบบุหร่ี เครือข่ายต่างๆ ช่วยทงั้ การให้คำปรกึ ษาและให้ ให้เกิดขน้ึ •ก บั คพวนาักมงราู้เนกท่ียง้ัวทก่สีับบูกแิจลกะรไรมม่สทูบ่ีจบะหุ สร่งี่ เสริมและสนับสนุนให้พนัก กำลังใจ จะต้องทำให้สถานประกอบการเกิด งานเลกิ สบู บหุ รี่ ความไว้วางใจพ่ีเลี้ยงหรือที่ปรึกษา) หรือด้าน การใหค้ ำปรกึ ษาแก่ผทู้ ่ีตอ้ งการเลิกบุหร่ี 27

3.2 แนวทางในการพัฒนาสถานประกอบ ควบคุมการสูบบุหร่ี การสำรวจสถานการณ์การสูบบุหร่ีของพนักงาน การปลอดบหุ ร่ี การจดั ทำแผนปฏิบัตกิ ารปลอดบุหร่ี การลงมือปฏิบัตติ ามแผนฯ จนถึง การพัฒนาสถานประกอบการปลอด การประเม•ิน ผทลำกอายร่าดงเำปเน็นินองงาคน์รวม บุหร่ีเพื่อให้เกิดภาวะปลอดควันบุหร่ีอย่างเป็น โดยดำเนินการในทุกๆ ด้าน ได้แก่ รูปธรรม จำเป็นต้องมีการควบคุมการสูบบุหร่ี ด้านควบคุมสภาพพื้นที่ให้ปลอดจากควันบุหร่ี ด้านการสร้างความ ของพนักงานทุกระดับ และผู้ที่มาติดต่อ ท้ังน้ี ตระหนักในพิษภัยของบุหร่ีและความจำเป็นที่จะต้องมีสถานที่ทำงานที่ สามารถทำได้ด้วยการจำกัดพ้ืนท่ีสูบให้อยู่ใน ปลอดบุหร่ี ด้านสนับสนุนให้พนักงานเลิกสูบบุหรี่ และการป้องกัน เขตจำเพาะ (เขตสูบบุหรี่) ไปถึงระดับท่ีมีการ พนักงานสูบบุหรี่หน้าใหม่ฯลฯ ท้ังนี้ เพื่อให้เกิดผลที่เช่ือมโยงซึ่งกัน ห้ามสูบในพ้ืนท่ีท้ังหมด (ห้ามสูบ 100%) รวม และกัน นำไปสู่ภาวะปลอดบุหร่ีของท่ีทำงานในท่ีสุด โดยลักษณะและ ท้ังส่งเสริมและทำให้ท้ังผู้บริหารและพนักงาน รูปแบบของกิจกรรมท่ีจัดจะต้องมีความหลากหลาย สอดคล้องกับ เลิกสูบบุหรี่ จนกลายเป็นสถานประกอบการที่ สถานการณก์ ารสูบบุหรี่ของพนักงาน รวมทงั้ มคี วามเหมาะสมกับบริบท ไม่มีผู้บริหารหรือพนักงานสูบหรือติดบุหรี่เลย ข องสถาน•ป รทะำกออยบ่ากงามรีสเอ่วงนร่วม นอกจากนี้ หากต้องการใหภ้ าวะปลอดบหุ รี่เกิด โดยให้พนักงานทุกแผนกและทุกระดับ ข้ึนในสถานประกอบการอย่างยั่งยืน นอกจาก เขา้ มามีส่วนรว่ มในทกุ ขั้นตอน ต้งั แต่การกำหนดนโยบายและมาตรการ จะต้องควบคุมการสูบบุหรี่อย่างต่อเนื่องแล้ว ต่างๆ จนถึงการเข้าร่วมกิจกรรมและร่วมดำเนินการในการผลักดันให้ ยังต้องให้ความรู้แก่พนักงานเพื่อให้ตระหนักถึง ที่ทำงานป•ล อทดำบอุหยร่าี่ งต่อเนื่อง พิษภัยและโทษของการสูบบุหรี่ท่ีมีต่อตนเอง โดยจัดทำแผนปฏิบัติการปลอดบุหร่ี ครอบครัว เพ่ือนร่วมงาน หน่วยงาน จนถึง ประจำปี เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างความชัดเจนของการดำเนิน ประเทศชาติ อย่างต่อเน่ือง รวมท้ังการหา งาน และกำหนดทิศทางว่าจะต้องทำอะไร อย่างไร โดยใคร เมื่อไร มาตรการต่างๆ เพ่ือป้องกันไม่ให้มีพนักงาน และใชง้ บประมาณหรือทรัพยากรอะไรบา้ งเป็นเงนิ เทา่ ไร สูบบุหรี่หน้าใหม่เกิดขึ้น ด้วยเหตุผลดังกล่าว และท่ีสำคัญสถานประกอบการ (โดยเฉพาะผู้บริหาร) จะต้อง การพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่จึงต้อง ตระหนักถึงความสำคัญและความจำเป็นของการสร้างเสริมสุขภาพของ ทำอย่างเป็นระบบและต่อเน่ือง โดยมีหลักการ พนักงานดว้ ยการควบคุมการสูบบุหรี่ และดำเนนิ การตามขน้ั ตอนต่างๆ ดังนี้ ด้วยความพร้อมและเต็มใจ โดยการสนับสนุน เอาใจใส่ดูแลของ • การควบคุมการสูบบุหร่ีจะต้องทำ ผู้บริหารเป็นปัจจัยสำคัญประการแรกที่จะทำให้การควบคุมการสูบบุหร่ี อยา่ งเปน็ ขน้ั เปน็ ตอน โดยเรม่ิ จากการมนี โยบาย ในที่ทำงานประสบความสำเรจ็ ควบคุมการสูบบุหรี่ การจัดตั้งคณะทำงาน 28

3.3 ขัน้ ตอนในการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบหุ ร่ี 1. เ•••ร่ิมกจสกดัรำา้าหตรงนดง้ั ทคำดัศเณนนนโะินคยทงตบำาิทางนย่ีดาคนตี วสอ่ บถกคาาุมนรสกปบูารรบะสกุหูบอรบบ่ีในหุกสารถ่/ีรปปาลนลอปอดดระบบกุหุหอรรบ่ีเแ่ี ปกล็นาะลรกาำยหลนกั ดษบณท์อบักาษทรหอนย้า่าทงีข่ชอัดงเจคนณะทำงาน 2. เ••รียศสนง่กึรคษู้วณิธาีกคะามู่ทรอืำขงแับาลเนะคเเลขออื่า้กนรสับสากถราทารนีเ่ กอปบีย่ รวระขมกอ้หองลบกักสาูตรปรหลอรือดศบกึหุ ษราี่ ดูงานทเ่ี กี่ยวข้องกบั การควบคมุ การสูบบุหร่ี 3. ห•••••า แกวนสจนิเำำำัดควรหเทรสทวนาำนจาะดแงสอหเผใถขปนข์นาอ้า้ อ้กนปมหมากฏูลมรูลาดิบดาทรยา้ำัตณไ่ีนกเิดกน์แกาม้านิรลาราคงระเเาสพวพพนบูบ่ือฤือ่ คบพตหุมุหัิกฒากแรรน่ขีรนามารอวสสงกทสบูถาาถบรางบาในุหนนรปรโิกปี่รภาระคระกจยกอัดาอบสกบกูบาการใารนรปสลถอาดนบปุรหะรกี่ อโบดกยากริจกรรมที่จัดต้องครอบคลุมใน 3 เรื่องคอื การจดั เขตปลอด/เขตสบู การจัดกิจกรรมรณรงคใ์ หค้ วามรู้เพอื่ สร้างความตระหนัก การจดั กจิ กรรมสนับสนนุ ใหม้ ีการลด ละ เลิกบุหรี่ 4. ••ลง มปจอืรัดปะกชฏิจาบิกสัตรมั ริตพมานัตมธแาก์มผาแนรผปดนฏำปบิเนฏัตนิ ิบกิ งัตาาริงนานโดยแผนปฏิบัติงานต้องสอดคล้องกับบริบทขององค์กร ทั้งในเรื่องของ ตวั ผูร้ ับผดิ ชอบ ชว่ งเวลา ระยะเวลาทีใ่ ชจ้ ดั และความเหมาะสมของสถานทจ่ี ดั งาน 5. ป•••ระสวแเิเกำมครไ้ นิรขวาผจแะลสลหกถะ์ปปาาญัรนรดับกหำปาาเรแรนณุงลินใะแ์งหอลา้เปุนะหพสแมรลฤาระะตคปสกิ ใมรรนบัรกมปากรรงุาทแรำบผงนราิโนภคยาสูบของสถานประกอบการ ร•ักษจาัดมทาตำแรฐบาบนสกำารรวดจำ/เแนบินบงสาอนบดถ้านามกเาพร่ืคอสวบำรควุมจกขา้อรมสูลบู เบกหุ่ียรว่อีกยับ่าสงถตา่อนเนกือ่ารงณ์การสูบบุหร่ีในสถานประกอบการ 6. อย่าง ต่อเน่อื ง• ขอคำแนะนำจากหน่วยงานภาคที ี่ดำเนนิ งานดา้ นการควบคมุ การสบู บหุ รี่ 29

30

31

เจา้ ของหรือผูบ้ รหิ ารสถานประกอบการ มีความสำคญั อย่างย่ิง ต่อการสร้างเสริมสุขภาพของพนักงานด้วยการควบคุมการสูบบุหรี่ในที่ ทำงานอย่างเป็นระบบ เน่ืองจากเป็นผู้กำหนดนโยบาย และเป็นผู้ที่ สามารถสนบั สนนุ และสง่ เสรมิ ท้งั ทางดา้ นกำลงั คน งบประมาณ เคร่อื ง มือเครื่องใช้ เพื่อให้สถานประกอบการสามารถดำเนินการด้านการ ควบคุมการสูบบุหร่ีได้อย่างเป็นรูปธรรม ดังน้ัน การพัฒนาสถาน ประกอบการปลอดบุหรี่ จึงจำเป็นท่ีจะต้องเร่ิมจากความเข้าใจและ ทัศนคติที่ดีต่อการควบคุมการสูบบุหร่ีของผู้บริหารหรือเจ้าของสถาน ประกอบการ โดยจะต้องเล็งเห็น และเข้าใจถึงประโยชน์ท่ีสถาน ประกอบการและพนักงานจะได้รับจากการดำเนินงานด้านการควบคุม การสบู บหุ รี่ รขู้ ั้นตอนและขอบเขตของการดำเนินงานอยา่ งถ่องแท้ และ ดำเนินการด้วยความเต็มใจ กล้าตัดสินใจ มีการเสริมสร้างศักยภาพ ของพนักงานที่เป็นคณะทำงานหรือกรรมการควบคุมการสูบบุหร่ีของ หน่วยงาน ดว้ ยการจดั ให้คณะทำงานฯ เขา้ รว่ มกิจกรรมให้ความรูเ้ กีย่ ว กับการควบคุมการสูบบุหรี่ รวมทั้งสนับสนุนทั้งงบประมาณและกำลัง คน และผลักดันให้เกิดการดำเนินการด้านการควบคุมการสูบบุหรี่ใน สถานประกอบการอย่างจริงจัง นอกจากนี้เจ้าของหรือผู้บริหารสถาน ประกอบการยังต้องใจกว้าง ที่จะเปิดโอกาสให้พนักงานมีส่วนร่วมใน การแสดงความคิดเหน็ และร่วมดำเนนิ การในทกุ ข้ันตอน ชื่นชม และให้ กำลังใจในความร่วมมือ และสร้างบรรยากาศของการทำงานเป็นทีม เพอื่ การพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ี จากการถอดบทเรียนสถานประกอบการท่ีมีการควบคุมการสูบ บุหรี่อย่างเป็นรูปธรรม พบว่า เจ้าของหรือผู้บริหารสถานประกอบการ เหล่าน้ี มีบทบาทในการดำเนินงานเพื่อพัฒนาสถานประกอบการปลอด บหุ รี่ ดังน้ี 32

1. สร้างและส่งเสริมกลไกในการดำเนินงานด้านการควบคุม ก ารส บู บุหรี่ข•อง หจนัดว่ตย้ังงคานณะโดทยำกงาารนด้านการควบคุมการสูบบุหรี่ หรือ คณะทำงานด้านการสร้างเสริมสุขภาพ (ซ่ึงประกอบด้วยพนักงานจาก ฝ่ายหรือแผนกต่างๆ) อย่างเป็นทางการ โดยมีการลงนามแต่งตั้งหรือ รับรองโดยผู้บริหาร พร้อมทั้งมอบหมายความรับผิดชอบให้อย่างชัดเจน โดยก ำหนดงา•น แจลัดะใเหป้มา้ หีนมโยาบยาใหยปเ้ ปลน็ อรดปู บธุหรรรม่ีของหน่วยงาน โดยนโยบาย ปลอดบุหร่ีดังกล่าวจะต้องเป็นลายลักษณ์อักษร (โดยคณะทำงาน ควบคมุ การสูบบุหรขี่ องหนว่ ยงานเป็นผ้รู ่าง และหากสามารถเปิดโอกาส ให้พนักงานแสดงความคิดเห็นต่อนโยบายดังกล่าวได้ด้วย จะทำให้การ ควบคมุ การสูบบหุ ร่ีของหน่วยงานทำได้งา่ ยขน้ึ ) มกี ารลงนามรบั รองโดย ผบู้ ริหาร/เจา้ ของสถานประกอบการ พร้อมทัง้ จดั ใหม้ กี ารประชาสมั พันธ์ • ให้รางวัลหรือประกาศเกียรติ ใหพ้ น ักงานรู้แ•ล ะพเขัฒา้ นใจาศโดักยยทภวั่ าถพึงของคณะทำงานด้านการควบคุมการสูบ คุณแก่คณะทำงานฯ ตามความเหมาะสม รวมทั้ง มอบใบประกาศเกยี รติคุณ รางวลั หรือ บุหร่ี ด้วยการส่งคณะทำงานฯ เข้าร่วมกิจกรรมเรียนรู้เกี่ยวกับพิษภัย ให้โบนัสเพ่ือยกย่องและให้กำลังใจแก่ผู้ท่ีเลิก ของบุหร่ี การควบคมุ การสบู บุหร่ี และแนวทางในการเลิกสูบบุหร่ี รวม สูบบุหร่ีได้สำเร็จ และผู้ท่ีช่วยให้ผู้อื่นเลิกสูบ ทั้งผลักดันให้คณะทำงานฯ เกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันเก่ียวกับการ บุหรไ่ี ดด้ ้วย ขบั เค ล่ือนสถ•าน ปสร่งะเสกอริมบกแาลระปสลนอับดบสหุนรุนอ่ี กยา่ารงทเปำ็นงราะนบขบองคณะทำงานฯ 2. ให้ข้อเสนอแนะและข้อคิดเห็น ต่างๆ ในการดำเนินงาน พร้อมท้ังแนะนำ ตามกระบวนการควบคุมการสูบบุหร่ีอย่างเป็นระบบ อย่างจริงจัง เช่น แนวทางแก้ไขเมื่อเกิดปัญหาข้ึนระหว่างการ สนับสนุนการจัดทำแผนปฏิบัติการปลอดบุหร่ีของสถานประกอบการ ดำเนินโครงการ ผู้บริหารสถานประกอบการท่ี สนับสนุนการจัดกิจกรรมรณรงค์สถานประกอบการปลอดบุหร่ีเพ่ือสร้าง เข้าร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบการ การมีส่วนร่วมของพนักงาน สนับสนุนการจัดต้ังคลินิกเลิกบุหร่ีในบริษัท ปลอดบุหร่ีหลายแห่ง เข้าร่วมดำเนินงาน สนบั สนุนกจิ กรรมการออกกำลังกายของพนกั งาน เปน็ ต้น ควบคุมการสูบบุหรี่อย่างใกล้ชิดด้วยการเข้า 33

ร่วมประชุมนัดสำคัญๆ เช่น การประชุมเกี่ยว สงิ่ เสพ ติดแล•ะข อมงีกมานึรเเผมยาแทพกุ รช่เนอดิกใสนาสรใถหา้คนวปารมะรกู้พอิษบภกัยารของบุหร่ี ตามมุม กับการจัดทำแผนปฏิบัติการควบคุมการสูบ แ ละจ ุดตา่ งๆ•ใ นจโัดรใงหงา้มนีสถานที่เก็บส่ิงของ เพื่อให้พนักงานได้จัดเก็บ บุหร่ี การเข้าร่วมกิจกรรมสัมมนาการเลิกสูบ บุหร่ี เป็นต้น และร บั ฝากบ•ุห รจ่ีไวัด้กสอ่ ภนาเพข้าแทวดำงลา้อนมไม่ให้มีการสูบบุหร่ีในสถานประกอบ 3. เข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ท่ีจัดขึ้น เพ่ือผลักดันให้เกิดภาวะปลอดบุหร่ีในท่ีทำงาน เช่น เป็นประธานในพิธีเปิด-ปิดงานรณรงค์ การ เช่น การตดิ แผน่ ปา้ ยและสตก๊ิ เกอรร์ ณรงค์ การจัดเขตปลอดบหุ ร่ี ต่างๆ ที่จัดข้ึน ผู้บริหารมาร่วมกิจกรรมเขียน ตามจดุ ตา่ งๆของสถานประกอบการ บอร์ดให้กำลังใจพนักงานท่ีต้องการเลิกบุหร่ี 5. สนับสนุนงบประมาณในการจัดทำกิจกรรมต่างๆ ในการ หรือเป็นผู้มอบรางวัล/เกียรติบัตรให้แก่พนัก ขับเคลื่อนสถานประกอบการปลอดบุหรี่อย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นงบ งานทเี่ ลิกสบู บหุ รไ่ี ดส้ ำเร็จ เปน็ ต้น ประมาณในการทำสื่อประชาสัมพันธ์ งบประมาณในการจัดทำห้อง 4. ออกมาตรการต่างๆ ที่จะช่วยให้ สำหรับใช้สูบบุหร่ีและการปรับปรุงภูมิทัศน์ในโรงงานให้เป็นเขตปลอด สถานท่ีทำงานปลอดจากควันบุหรี่ เช่น ลง บุหร่ี งบประมาณในการจัดซื้อตู้รับฝากบุหร่ีและไฟแช็ก งบประมาณใน นามในคำสั่งห้ามไม่ให้มีการจำหน่ายบุหร่ี การใชจ้ ัดฝึกอบรม งบประมาณในสว่ นของการจดั ทศั นศกึ ษานอกสถานที่ 34

6. สร้างค่านิยมด้วยการเป็นแบบอย่างท่ีดีโดยการเป็นผู้ไม่สูบ บุหร่ี หรอื ปฏบิ ัตติ ามกฎระเบยี บและมาตรการต่างๆ เพื่อส่งเสรมิ ภาวะ ปลอดบุหรี่ สถานประกอบการปลอดบุหร่ีหลายแห่งที่ผู้บริหารทำตัว เป็นต้นแบบ และเป็นตัวอย่างที่ดีกับพนักงาน (โดยผู้บริหารที่สูบบุหรี่ ใช้โอกาสของการเข้าร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ เป็นเครื่องมือในการเลิกบุหร่ีของตัวเอง โดยร่วมประกาศเจตนารมณ์ว่า จะเลิกบุหรี่ให้ได้อย่างเด็ดขาดซึ่งเป็นแบบอย่างที่ดีต่อพนักงาน) ทั้งยัง ช่วยเป็นแรงผลักดันในการดำเนินงานต่างๆ เชน่ คยุ เปน็ การส่วนตัวกบั 7. ให้กำลังใจแก่คณะทำงานฯในการ พนักงานที่ไม่ยอมเลิกบุหรี่ หรือพนักงานท่ีไม่เห็นด้วยต่อการประกาศ ดำเนินงานเพ่ือพัฒนาสถานประกอบการ นโยบายปลอดบุหร่ี จนเกิดความเข้าใจและหันมาให้ความร่วมมือและ ปลอดบุหร่ี รวมท้ังให้กำลังใจแก่พนักงานที่ ปฏิบตั ิตาม กำลงั เลิกสูบบหุ ร่ี โดยการดำเนินงานท่ีมีพลังดังกล่าว จะเกิดขึ้นได้นั้น ผู้บริหารสถานประกอบ การจะต้องมีใจรักและยินดีท่ีจะดำเนินงาน ดา้ นการสร้างเสริมสุขภาพของพนักงาน มีการ บริหารขวัญกำลังใจให้แก่คณะทำงานฯ และ พนักงาน มีกลยุทธ์ในการตั้งงบประมาณท่ีดี เพื่อรองรับโครงการหรือกิจกรรมต่างๆ ท่ี เก่ียวกับการสร้างเสริมสุขภาพให้แก่พนักงาน และที่สำคัญผู้บริหารจะเป็นพลังสำคัญในการ สร้างการมีส่วนร่วมให้เกิดข้ึนต้ังแต่ระดับ คณะทำงาน จนถงึ ระดบั พนกั งานทงั้ หมด เพราะ ความรว่ มมอื ของพนกั งานทกุ ระดบั ในหนว่ ยงาน เป็นส่วนสำคัญท่ีจะทำให้การสร้างเสริม สุขภาพในสถานประกอบการประสบความ สำเร็จได้ 35

บริษัท ยางโอตานิ จำกัด บริษัท ยางโอตานิ จำกัด เป็นบริษัทผลิตและจำหน่ายยาง โดยคณุ บุญมี จิตรใจ ผู้จดั การทั่วไป รถยนต์ขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ในอำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม มีพนัก งานท้ังหมด 650 คน โดยบริษัทฯ มีนโยบายในการดูแลพนักงาน เสมือนคนในครอบครวั มีคณุ บุญมี จิตรใจ ผจู้ ัดการทวั่ ไป เปน็ ผดู้ ูแล ความเป็นอยู่ของพนักงานในบริษัท คุณบุญมีเล่าให้เราฟังว่า “พื้นฐาน ครอบครัวไม่มีใครสูบบุหรี่อยู่แล้ว และได้รับการปลูกฝังมาต้ังแต่เด็กว่า การสูบบุหรี่เป็นส่ิงไม่ดี ความคิดน้ีมันอยู่ในจิตสำนึกของผม เมื่อมา ทำงาน ผมไม่ได้เห็นว่าพวกเขาเป็นเพียงพนักงานแต่ผมมองเห็น พวกเขาเป็นเสมือนครอบครัว และพวกเขาก็ยังมีครอบครัวมีอีก หลายชีวิตที่ต้องดูแล ดังนั้นความปรารถนาของผมคือ ดูแลให้คน ในครอบครัวทง้ั หมดใหม้ ีความสขุ ” 36

นอกจากน้ียังได้มีการจัดสภาพแวดล้อมในท่ี ทำงานให้ปลอดจากควันบุหรี่ ด้วยการ กำหนดพนื้ ทปี่ ลอดบุหรีใ่ หช้ ดั เจน เชน่ ห้าม พนักงานสูบบุหรี่ในพื้นที่โรงงาน หอพัก และกระชับพื้นที่สูบบุหร่ีในโรงงานให้มี จำนวนลดลง พร้อมทั้งออกมาตรการห้าม พกไฟแช็คหรืออุปกรณ์การสูบเข้ามาใน ในปัจจุบันบริษัทยางโอตานิมีพนักงานที่สูบบุหรี่อยู่จำนวน 168 โรงงาน ในขณะเดียวกันมีการจัดกิจกรรม คนจากการสำรวจพบวา่ มี 91 คน ที่ตอ้ งการเลกิ สูบบุหรี่ ซึ่งทางบรษิ ัทก็ สนับสนุนให้พนักงานเลิกบุหรี่ได้อย่างจริงจัง ไม่ได้นิ่งเฉย เม่ือมีโครงการ/กิจกรรมท่ีคิดว่าจะสามารถช่วยให้พนักงาน เช่น จัดระบบพี่เล้ียงในการเลิกบุหร่ี เปิด ตระหนักถึงโทษและพิษภัยของบุหร่ีหรือเลิกสูบบุหรี่ได้ ทางบริษัทก็ยินดี คลินิกเลิกบุหรี่ในพื้นท่ีของบริษัท จัดตั้ง ท่ีจะเข้าร่วมโครงการ หลังจากท่ีบริษัทยางโอตานิ ได้เข้าร่วมโครงการ ชมรมคนเลิกบุหรี่ ส่งเสริมให้พนักงานออก พัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ ได้มีการดำเนินงานด้านการ กำลังกาย เป็นต้น จากการดำเนินงานที่ ควบคุมการสูบบุหร่ีอย่างจริงจังและเป็นระบบเพิ่มมากขึ้น โดยมีการจัด ผ่านมา ทำให้พนักงานสามารถเลิกสูบบุหรี่ ต้ังคณะทำงานควบคุมการสูบบุหรี่ เพื่อดำเนินการด้านนี้ และมีตนเอง ไดส้ ำเร็จ มากถึง 64 คน ซึ่งขณะน้ี ยังจดั เป็นประธานคณะทำงานฯ เริ่มต้นก็ได้มีการจัดให้มีการสำรวจ ให้มีการติดตามผลการเลิกสูบอย่างต่อเนื่อง สถานการณแ์ ละพฤติกรรมการสูบบุหร่ขี องพนกั งาน สำรวจความคิดเห็น รวมท้ังส่งเสริมให้พนักงานท่ีเลิกบุหร่ีได้ ของพนักงานต่อการดำเนินงานทางด้านนี้ และมีการจัดทำแผนปฏิบัติ สำเร็จมาเป็นพี่เล้ียงช่วยพนักงานท่ียังคงติด การสถานประกอบการปลอดบุหร่ี (แผนปฏิบัติการยางโอตานิ ปอดใส บุหรี่ใหเ้ ลิกสบู บุหรีไ่ ด้เชน่ เดยี วกัน ไร้ควันบหุ ร่ี) เพือ่ กำหนดทศิ ทางและสร้างความชดั เจนในการจดั กจิ กรรม ต่างๆ ท่ีจะทำให้เกิดการควบคุมการสูบบุหร่ีได้อย่างเป็นรูปธรรม ซึ่ง กิจกรรมท่ีบริษัทได้จัดทำอย่างต่อเนื่องประกอบด้วย กิจกรรมท่ีมุ่งเน้น การเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับโทษและพิษภัยของบุหร่ีให้แก่ พนกั งาน ในรปู ของการจัดงานรณรงค์ จัดนิทรรศการเกี่ยวกับบุหร่ี การ จัดบอร์ดให้ความรู้อย่างต่อเน่ือง และการให้ความรู้ทางเสียงตามสาย 37

คุณบุญมีเล่าประสบการณ์ในการดำเนินงานด้านการพัฒนา บริษัทยางโอตานิให้เป็นสถานประกอบการปลอดบุหร่ี ให้แผนงานฯ ฟังว่า “บทบาทท่สี ำคัญของผบู้ ริหารคอื การสนบั สนุนอยา่ งจรงิ จงั ช่วย จัดหาเคร่ืองไม้เครื่องมือต่างๆ มาสนับสนุนการทำงาน ถ้าคณะ ทำงานฯ ขาดเหลืออะไร เขาก็จะมาบอก เราก็ช่วยเค้าเพราะเราเป็น ผู้บริหารจะบอกจะดำเนินงานอะไรก็ง่ายกว่า และยังช่วยพูดทำความ เขา้ ใจเกีย่ วกบั โครงการฯ ให้พนกั งานฟัง ใครท่ดี ้อื ไม่ฟัง ผมกจ็ ะเข้าไป 38

พูดเอง ไปชี้แจงทำความเข้าใจว่ามันดียังไง ถ้าเลิกแล้วได้ประโยชน์ อย่างไรบ้าง ให้กำลังใจกับผู้ท่ีต้องการจะเลิก แล้วก็จัดหางบประมาณ มาสนับสนุนกิจกรรมต่างๆ เช่น งบในการจัดซ้ืออุปกรณ์เคร่ืองกีฬา งบในการจัดกิจกรรมเผยแพร่ความรู้ ถ้ามีการจัดกิจกรรมรณรงค์ต่างๆ ผมกจ็ ะไปเข้ารว่ มตลอด” นอกจากน้ียังเล่าเกี่ยวกับความรู้สึกของตนเองเกี่ยวกับการเข้า ร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ว่า “ตอนแรกก็ หวน่ั ใจนะ เพราะกลัวพวกเคา้ จะคดิ ว่าไปยุง่ กบั ชีวติ เค้ามากเกินไป แต่ เรื่องความจงรักภักดีต่อองค์กร เวลา เราก็อยากจะทำให้เขามีคุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึนไม่ได้คาดหวังอะไร แค่เลิก เค้าออกเค้าก็จะคิดละ เพราะเราดูแล ได้ 2 - 3 คน ก็ดีใจแล้ว แต่พอเสร็จส้ินโครงการ ปรากฏว่าเลิกได้ เป็นห่วงเค้าเหมือนเป็นครอบครัวเดียว หกสิบกว่าคน มันเป็นความภาคภูมิใจท่ีประสบความสำเร็จ อีกทั้งยัง กัน ไม่เพียงแต่ตัวพนักงาน แต่พ่อแม่ ได้รับคำชมเชยจากพอ่ แม่และครอบครวั ของพนักงานด้วยวา่ มาทำงาน และครอบครัวของพนักงานก็รู้สึกเช่น ที่น่ีดี ทำให้คนที่เค้ารักสามารถเลิกบุหรี่ได้ ซึ่งก็ต้องขอขอบคุณ เดยี วกัน” สสส. และสมาคมพฒั นาคณุ ภาพสิ่งแวดล้อม ทจี่ ัดทำโครงการที่ดมี าก ปัจจบุ นั บริษัทยางโอตานิ ไดส้ าน เปรียบเสมือนแสงสว่างนำทางให้พบกับการแก้ไขปัญหาการสูบบุหรี่ใน ต่อการดำเนินงานด้านการควบคุมการสูบ โรงงาน ตอนแรกท่ีอยากจะช่วยพนักงาน แต่ไม่รู้วิธีการว่าจะต้องทำ บุหร่ี เป็นการสร้างเสริมสุขภาพของพนัก อยา่ งไรบา้ ง พอไดเ้ ข้าร่วมโครงการ ทำให้ทราบแนวทางวา่ จะทำตอ่ ไป งานด้วยการควบคุมปัจจัยและพฤติกรรม อยา่ งไรใหป้ ระสบความสำเรจ็ ” เสี่ยงต่อสุขภาพของพนักงาน เช่น บุหรี่ พร้อมท้ังท้ิงท้ายเกี่ยวกับประโยชน์ที่หน่วยงานได้รับจากการ เหลา้ และอน่ื ๆ โดยยังคงเข้าร่วมโครงการ พัฒนาเป็นสถานประกอบการปลอดบุหร่ีว่า “ในส่วนตรงนี้ผมว่าได้ 2 กับสมาคมฯ ภายใต้แผนงานพัฒนา เรือ่ งนะ คอื ได้ในส่วนของการพัฒนาคณุ ภาพชีวิตของพนักงาน คอื เมอ่ื สถานประกอบการสร้างเสริมสุขภาพ พนักงานมาทำงานด้วยสุขภาพกายและใจท่ีแข็งแรง เขาสามารถ และใช้กระบวนการทำงานท่ีบริษัทได้มี ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ งานท่ีออกมาก็ได้ท้ังปริมาณคุณภาพ ประสบการณ์มาแล้วจากการควบคุมการ ส่งผลทางอ้อมต่อบริษัทคือผลประกอบการที่เพิ่มข้ึน อีกเรื่องก็คือเราได้ สูบบุหรี่ 39

บรษิ ทั คิวทีซี เอนเนอร์ยี่ จำกัด (มหาชน) คณุ ศิริพงษ์ บญุ ตาม รองกรรมการผจู้ ดั การ บริษัท คิวทีซี เอนเนอร์ยี่ จำกัด (มหาชน) เป็นบริษัทผลิต หม้อแปลงไฟฟ้า ตง้ั อยใู่ นจังหวดั ระยอง มีพนกั งานท้ังหมด 95 คน มี คุณศิริพงษ์ บุญตาม เป็นผู้จัดการฝ่ายโรงงาน โดยบริษัท คิวทีซี เอนเนอร์ย่ี จำกัด (มหาชน) ได้เข้าร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบ การปลอดบุหรี่ในช่วงท้ายๆ ของโครงการ ทำให้ไม่มีเวลาเพียงพอที่จะ ขอรับงบประมาณสนับสนุน แต่อาศัยความต้ังใจอย่างแท้จริงของ ผู้บริหารและทีมงาน ทำให้บริษัทสามารถดำเนินการด้านการควบคุม การสูบบุหรี่ได้อย่างเป็นระบบ โดยมีการจัดตั้งคณะทำงานควบคุมการ สูบบุหร่ีของบริษัท มีการกำหนดนโยบายควบคุมการสูบบุหรี่และ ประกาศให้พนักงานรับทราบอย่างทั่วถึง จากนั้นได้มีการสำรวจข้อมูล เกี่ยวกับการสูบบุหรี่ของพนักงาน เพ่ือนำมาใช้พิจารณาประกอบการ จดั ทำแผนปฏบิ ตั ิการสถานประกอบการปลอดบุหรีข่ องบรษิ ัท โดยใช้ช่อื แผนฯ ว่า “แผนปฏิบัติการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่” และ ได้มีการดำเนินการอย่างจริงจัง เร่ิมจากการจัดสภาพแวดล้อมภายใน โรงงานให้ปลอดจากควันบุหร่ี ด้วยการจัดเขตสูบบุหร่ีจำนวน 3 จุดใน ระยะแรก และกำหนดพื้นท่ีในโรงงานเป็นเขตปลอดบุหร่ีท้ังหมดใน ระยะท่ี 2 พร้อมๆ กับจัดกิจกรรมให้ความรู้แก่พนักงาน เช่น จัด 40

นิทรรศการสัปดาห์ไร้ควันบุหรี่ จัดฝึกอบรมเกี่ยวกับโทษและพิษภัยของ กิจกรรมต้นไม้กำลังใจ และการมอบรางวัล บุหร่ี ฉายวิดีโอและเปิดเสียงตามสายตอนพักเบรก/พักเท่ียง รวมถึงจัด เพ่ือเป็นกำลังใจให้กับผู้ที่เลิกบุหรี่ได้สำเร็จ บอรด์ ความร้แู ละแจกแผ่นพับทเี่ กี่ยวขอ้ งใหก้ บั พนักงาน และเนอื่ งจากพบ จนถึงวันน้ี มีพนักงานเลิกสูบบุหรี่ได้จำนวน วา่ มพี นักงานตดิ บุหรี่จำนวน 18 คน และท้ังหมดต้องการเลิกสบู บริษัท 9 คน จากพนักงานที่ติดบุหรี่ทั้งหมด 18 จึงได้ออกมาตรการเพ่ือลดการสูบบุหร่ีของพนักงาน ด้วยการกำหนด คน และพนักงานทง้ั หมดกร็ ับรู้และเขา้ ใจถงึ ระเบียบการขออนุญาตออกไปสูบบุหร่ีนอกเวลาพัก และจัดกิจกรรม วัฒนธรรม ขององค์กรต่อการควบคุมการ สนับสนุนการเลิกบุหร่ีของพนักงาน เช่น จัดโปรแกรมการเลิกบุหร่ี จัด สูบบหุ รี่ 41

ซ่ึงคุณศิริพงษ์เล่าเก่ียวกับแรง มองเค้า คือพนักงานที่นี่ส่วนใหญ่เป็นวัยรุ่น เค้าก็สูบกัน แต่ก็ไม่เยอะ บันดาลใจที่ทำให้ตนหันมาสนับสนุนและ เราอยากจะให้เค้ามีสุขภาพที่ดีขึ้น ก็เลยหันมาควบคุมการสูบบุหรี่ใน เข้าร่วมโครงการพัฒนาสถานประกอบการ บริษัทอย่างจริงจัง โดยส่วนใหญ่ก็จะทำหน้าที่เป็นโค้ชมากกว่า ให้ ปลอดบหุ ร่ี และพูดถงึ บทบาทของตนเองใน คำปรึกษา ช่วยให้ไอเดียใหม่ๆ จุดประกายให้คณะทำงานฯ คิดว่าทำ ฐานะผู้บริหารองค์กร ให้แผนงานฯ ฟังว่า ยังไง การดำเนินงานจะประสบความสำเร็จ คือเราอยากเห็นทีมงาน “จริงๆ แล้วโดยส่วนตัวเป็นคนไม่สูบบุหรี่ ที่มาจากจิตสาธารณะมากกว่า ใครอยากช่วยเพื่อน เราก็คุยกับเค้า แล้วผมก็มองว่าบุหรี่เป็นอันตราย ก็อยาก ก็ให้เค้ารับสมัครตามแนวทางน้ี เราไม่ได้เน้นว่าต้องมีตำแหน่ง อยาก จะช่วยน้องๆ พนักงาน อยากเปลี่ยนมุม ให้ใช้จิตสาธารณะมาช่วยกันทำ ตอนคณะทำงานเสนอแผนปฏิบัติการ 42

ควบคุมการสูบบุหร่ีเข้ามา พี่ก็ช่วยดูแผนฯ ให้ ผลักดันแผนฯ ให้ท่ี ประชุมคณะกรรมการยอมรับ ซึ่งก็เป็นไปด้วยดี กฎระเบียบข้อบังคับ ต่างๆ ก็ได้รับการสนับสนุน เรื่องของงบประมาณ ทางบริษัทก็ให้การ สนับสนุนเตม็ ท่อี ยแู่ ลว้ ” ต่อความรู้สึกของการจัดทำโครงการ คุณศิริพงษ์ได้เล่าให้ฟัง ว่า “ความรู้สึกตอนแรกเลยคือ อยากเห็นพนักงานมีคุณภาพชีวิตดีข้ึน ชีวิตเค้าเรามองวา่ ตราบใดที่ยงั ดำรงชวี ิตอยูแ่ ละมาทำงานกบั เรา เราจะ ชว่ ยเคา้ ให้ดขี ึ้นอยา่ งสุดความสามารถ เรามีความตั้งใจดี แล้วพนกั งาน ก็เห็นตรงน้ี พนักงานให้ความร่วมมือดี เพียงแต่เค้ายังขาดแรงจูงใจให้ เลิกได้อย่างเด็ดขาด แต่เราก็ไม่ได้คาดหวังมากเพราะกรุงโรมไม่ได้ อย่างเต็มประสิทธิภาพ ประโยชน์ท้ายสุดก็ สร้างเสร็จในวันเดียว พฤติกรรมการสูบบุหร่ีที่เป็นอยู่เกิดจากการ จะตกกบั สถานประกอบการน้ันเอง” ส่ังสมมา ดังน้ันการจะเปลี่ยนอะไรในช่วงเวลาไม่นานเป็นเรื่องที่ยาก ปัจจุบนั บรษิ ัท ควิ ทซี ี เอนเนอร์ย่ี แต่เราจุดประกายให้เค้าได้มีมุมมองใหม่ๆ เพ่ิมขึ้น วันหน่ึงความคิด จำกัด (มหาชน) ยังคงยังมีการควบคุมการ เขาก็จะเปลยี่ น และเมือ่ ถึงวนั นน้ั เขากจ็ ะเลิกสบู เราทำสง่ิ ที่ควรทำนีค่ อื สูบบุหร่ีอย่างจริงจัง นอกจากนี้ ยังต่อยอด ปจั จยั ความสำเรจ็ อกี อย่างคอื เราตอ้ งทำงานบนพื้นฐานทส่ี อดคล้องกับ การดำเนินงานด้านการสร้างเสริมสุขภาพ กฎหมายไม่งน้ั เราจะไปไม่รอดครับ อย่างไรกต็ าม รู้สึกดีใจมากๆ ทีไ่ ด้ ของพนักงานในบริษัท ด้วยการควบคุมการ เข้าร่วมโครงการนี้ เป็นโครงการท่ีดีมากต้องขอขอบคุณสมาคมพัฒนา ด่ืมสุรา และการลดอุบัติเหตุจากการเดิน คุณภาพส่ิงแวดล้อมที่เป็นผู้ริเร่ิม ผลักดันให้เกิดขึ้น อยากเห็นสถาน ทางของพนักงาน เข้าไปกับกระบวนการ ประกอบการท่ีอ่ืนๆ ได้เข้าร่วมโครงการด้วย อยากให้มีการขยายพ้ืนที่ พัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหรี่ด้วย ดำเนินการเพ่ือพนักงานของสถานประกอบการท่ีอื่นๆ จะได้มีคุณภาพ และจากการท่ีได้ทำงานด้านการควบคมุ การ ชีวิตท่ีดีข้ึน ที่สำคัญ ผมคิดว่ามันเป็นประโยชน์อาจจะไม่โดยตรง แต่ สูบบุหร่ีอย่างเป็นระบบ ทำให้คณะทำงาน ถ้าพนักงานเค้าเปล่ียนความคิด เปลี่ยนมุมมอง มีความรับผิดชอบต่อ ของบริษัทฯ เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่จะ ส่วนรวมมากขึ้น การปรับเปล่ียนพฤติกรรมมันสำคัญ เพราะเม่ือ บูรณาการประเด็นอื่นๆ ในการสร้าง พนักงานมีสุขภาพร่างกายและจิตใจท่ีแข็งแรงก็จะสามารถทำงานได้ เสริมสุขภาพของพนักงานได้โดยสะดวก 43

บริษัท เพรสซิเด๊นท์ ออฟพศิ บริษัทเพรสซิเด๊นท์ ออฟฟิศ เฟอร์นิเจอร์ จำกัด เป็นบริษัท เฟอร์นิเจอร์ จำกัด ผลิตเฟอร์นิเจอร์เหล็กและตู้นิรภัย จำหน่ายท้ังในประเทศและส่งออก โดยคุณสิรภพ ลขิ ติ ขจร ต่างประเทศ ตั้งอยู่ในอำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร มี ผูจ้ ดั การโรงงาน พนักงานท้ังหมด 190 คน ซ่ึงประกอบด้วยคนไทย พม่า และมอญ ผู้บริหารของบริษัทเป็นผู้หญิงและเห็นความสำคัญของสุขภาพพนักงาน เปน็ ทุนเดิมอยแู่ ลว้ กอ่ นท่ีบรษิ ทั จะเข้ารว่ มโครงการฯ ก็มีความพยายาม ที่จะควบคุมการสูบบุหร่ีมาก่อน แต่ไม่ได้รับความร่วมมือจากพนักงาน เท่าท่ีควร จึงล้มเลิกไป แต่เม่ือมีโอกาสได้เจอกับโครงการพัฒนาสถาน ประกอบการปลอดบุหรี่ จึงไดส้ มัครเขา้ ร่วมโครงการฯ 44

คณุ สิรภพ ลิขติ ขจร ผจู้ ัดการโรงงาน กล่าวว่า “กห็ ่วงสุขภาพ ของพนักงาน เพราะจริงๆแล้วทำงานด้วยกันมานาน เป็นห่วงอยากให้ เค้าอยู่กับเราไปอีกนานๆ แต่ก็ไม่รู้ว่าจะต้องทำยังไงจะช่วยเค้าได้ ให้ เค้าเลิกกันได้อย่างจริงจัง โดยส่วนตัวชอบเล่นกีฬา ทำกิจกรรมก็เลย อยากให้พนักงานทำด้วยเพราะมันส่งผลดีต่อการทำงาน ถ้าสุขภาพไม่ดี ก็ทำให้งานออกมาไม่ทัน เลยต้องทำให้พนักงานร่างกายแข็งแรงและ ไมเ่ ครียด” ที่ผ่านมามีการสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหร่ีของพนักงานมี พนักงานสูบบุหร่ีท้ังหมด 41 คน และแสดงความจำนงค์ที่จะเข้าร่วม โปรแกรมเลิกสูบบุหร่ี 30 คน เมื่อได้เข้าร่วมโครงการฯ ก็มีการดำเนิน งานอย่างจรงิ จงั เร่มิ ตง้ั แตก่ ำหนดนโยบายโดยมผี ู้บริหารลงนามให้ และ จัดงานประกาศนโยบายอย่างเป็นทางการ โดยมีผู้บริหารมาประกาศ นโยบายเอง และมีพนักงานทั้งหมดเข้าร่วมงาน ทำให้พนักงานทราบ โดยท่ัวกันว่าทางบริษัทจะเอาจริงกับเร่ืองควบคุมการสูบบุหรี่ “ซี่ง พนักงานจะมีท้ังชาวต่างชาติ เช่น พม่า มอญ และคนไทย พนักงาน บางส่วนที่เป็นคนเก่าแก่ก็ไม่เข้าใจ จะต่อต้านในช่วงแรกๆ” คุณสิรภพ เล่า หลังจากนนั้ กไ็ ดม้ ีการจัดทำแผนปฏบิ ตั กิ ารเพอื่ เปน็ แนวทางในการ จัดกิจกรรม โดยใช้ชื่อแผนฯ ว่า “แผนปฏิบัติการลดบุหรี่ เล่นกีฬา พฒั นาจติ ใจ”  แตอ่ ย่างไรก็ตามทางบริษทั เนน้ กจิ กรรมท่พี นักงานมสี ว่ น ร่วมและกิจกรรมท่ีพนักงานสนใจอยู่แล้วเข้ามาช่วย เช่น กิจกรรม สื่อสาร ให้ความรู้เร่ืองของโทษพิษภัยบุหรี่ พนักงานชอบร้องเพลง เลย นำกิจกรรมวงดนตรีรณรงค์ลดการสูบบุหร่ีเข้ามาช่วยประสานระหว่าง พนักงานกับการดำเนินงาน หรือการประกวดจัดบอร์ดพิษภัยบุหรี่ (แบ่ง เป็นแผนก) จัดกิจกรรมเดินรณรงค์ทั่วโรงงาน กิจกรรม Morning meeting (พบกันตอนเช้าเพื่อออกกำลังกายและให้ความรู้เร่ืองสุขภาพ) 45

คุณสิรภพพูดถึงบทบาทของตนเองในฐานะผู้บริหารองค์กร ให้แผนงานฯ ฟังว่า “โดยทั่วไปแล้วก็ให้คำปรึกษาเวลาเกิดปัญหาอะไร ขึ้น เราก็ช่วยอำนวยความสะดวก เช่น มีพนักงานบางคนท่ีเค้าหัวด้ือ ไม่เข้าใจ ต่อต้านการทำโครงการ ผมก็จะเรียกเข้ามาคุยส่วนตัว ใช้จิตวิทยาพูดโน้มน้าวใจว่าทำแล้วมันจะดีกับตนเองและคนรอบข้าง อย่างไร อีกท้ังสนับสนุนในเรื่องของงบประมาณดำเนินงาน เข้าร่วม ต่อมามีการจัดเขตสูบบุหร่ี/เขตปลอดบุหรี่ กิจกรรมรณรงคต์ ่างๆ ท่จี ดั ขึน้ จะทำใหพ้ นักงานเหน็ คุณคา่ วา่ สิ่งที่ทำนนั้ อย่างชัดเจน นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมสนับสนุน สำคัญ” ให้เลิกบุหรี่ ซงึ่ มีพนกั งานสมคั รใจอยากเลกิ ตอ่ ความรสู้ กึ ทม่ี ีตอ่ การเข้ารว่ มโครงการ คณุ สริ ภพเลา่ ใหฟ้ งั วา่ 30 คน ทางบริษัทก็มีสมุดบันทึกประจำตัว “จริงๆ ตอนแรกความคิดน้ีมันเกิดมาจากเมื่อปลายปี 51 ทางผมมี ให้ เพื่อติดตามผล ในการน้ีบริษัทได้จัด ความคิดจะจัดตั้งชมรมต่างๆ ขึ้นในบริษัทเพ่ือส่งเสริมให้พนักงานทำ กิจกรรมอบรมวิธีการเลิกบุหรี่ให้ และมี กิจกรรม แล้วมนั เปน็ ชว่ งพอดีกบั ทางสมาคมพฒั นาคุณภาพส่ิงแวดลอ้ ม กิจกรรมคอยเตือนเพ่ือนเพ่ือให้กำลังใจผู้ ได้มีประชาสัมพันธ์โครงการพัฒนาสถานประกอบการปลอดบุหร่ี ก็เลย อยากเลิกบุหรี่ หลังจากมีการดำเนินงาน สนใจให้ลูกน้องไปดูมาว่าจะเอามาช่วยพนักงานและให้พวกเค้าร่วมทำ ด้านการสูบบุหร่ีอย่างจริงจัง ทำให้มีผู้ท่ี กจิ กรรมอะไรไดไ้ หม ก็เลยมาเข้าร่วม ช่วงแรกๆ คนก็ตอ่ ตา้ นเยอะเคา้ สามารถเลกิ บหุ รไ่ี ดท้ ้ังหมด 13 คน ไม่เข้าใจ ท้ังคนเก่าคนแก่และพวกท่ีเป็นแรงงานต่างชาติ พม่า มอญ จากประสบการณ์ของบริษัท แต่พอเราลงมือทำอย่างจรงิ จังกผ็ า่ นมนั ไปได้ หลังจากทำโครงการกร็ สู้ กึ เพรสซิเด๊นท์ ออฟฟิศ เฟอร์นิเจอร์ จำกัด ดีมากท่ีได้ช่วยพนักงานให้เลิกบุหรี่แม้จำนวนคนท่ีเลิกจะไม่มาก มี พบว่า การเลือกเฟ้นกิจกรรมที่พนักงาน ประมาณ 6-7 คนแต่ก็พอใจแล้ว เพราะกว่าจะทำให้เค้าเลิกได้ต้องใช้ ชอบ หรือเลือกทำกิจกรรมที่พนักงานสนใจ ความจริงใจและความพยายามอย่างมาก มันเหน่ือยแต่พอเค้าเลิกได้มี อยู่แล้ว จะทำให้การดำเนินงานประสบ ความสำเรจ็ เพิม่ มากขนึ้ อย่างไรก็ตาม การ ที่ผู้บริหารใหค้ วามสำคัญต้งั แต่ตน้ ก็ปฏิเสธ ไม่ได้ว่าเป็นส่ิงสำคัญที่จะทำให้การดำเนิน งานด้านการควบคุมการสูบบุหร่ีประสบผล สำเรว็ ดว้ ยเช่นเดยี วกนั 46

ปัจจุบัน บริษัท เพรสซิเด๊นท์ ออฟฟิศ เฟอร์นิเจอร์ ได้ต่อยอดการดำเนิน งานด้านการควบคุมการสูบบุหร่ีของพนักงาน ในบริษัท เป็นการสร้างเสริมสุขภาพของ พ นั ก ง า น ด้ ว ย ก า ร ค ว บ คุ ม ปั จ จั ย แ ล ะ พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพอ่ืนๆ โดยเฉพาะ ด้านการควบคุมอุบัติเหตุจากการเดินทาง สุขภาพดีเราก็ดีใจ ต้องบอกก่อนว่าโรงงานของเราทำเฟอร์นิเจอร์เลยมี ของพนักงาน และได้เข้าร่วมโครงการกับ นโยบายห้ามพนักงานสูบบุหร่ีในเขตโรงงานอยู่แล้ว ซึ่งเป็นการป้องกัน สมาคมฯ ภายใต้แผนงานพัฒนาสถาน อัคคีภัย เรามีการกำหนดบทลงโทษ ถ้าพนักงานฝ่าฝืนครั้งแรกก็จะ ประกอบการสร้างเสริมสุขภาพ และใช้ ตกั เตอื น ตอ่ มาก็จะทำหนงั สอื เป็นลายลักษณอ์ กั ษร ถา้ ยงั ทำผดิ อกี เป็น กระบวนการทำงานทบี่ รษิ ัทได้มีประสบการณ์ หนที่ 3 ก็จะให้ฝ่ายบุคคลพิจารณาความผิดเป็นโทษหนัก อาจไล่ออก มาแล้วจากการควบคุมการสูบบุหรี่ เพื่อ ซ่ึงมาตรการดงั กล่าวไม่ไดช้ ว่ ยแก้ไขปญั หา พนักงานก็ยังคงสบู อยู่ การ สร้างเสริมสุขภาพของพนักงานบริษัท อย่าง ได้เข้าร่วมโครงการฯ ทำให้พนักงานได้รับความรู้ท่ีใช้ในการตัดสินใจว่า บรู ณาการต่อไป จะเลิกหรือไม่และถ้าตัดสินใจเลิก ก็จะได้รับความช่วยเหลือว่าต้องทำ อย่างไรบ้าง โครงการนี้จึงเป็นคำตอบของการควบคุมการสูบบุหร่ีใน สถานประกอบการ เพราะสามารถควบคมุ ได้อย่างสมบรู ณแ์ บบ” โดยคุณสิรภพได้พูดถึงประโยชน์ที่ทางบริษัทได้รับจากการเข้า ร่วมโครงการฯ วา่ “ประโยชน์ทีไ่ ด้ต่อสถานประกอบการนั้นมนั เป็นภาพ รวม อย่างที่เคยบอกวา่ ถา้ พนกั งานมีสขุ ภาพร่างกายแขง็ แรงจิตใจร่าเรงิ ไม่เครียดก็จะทำให้งานออกมาดี เสร็จตามเวลาเม่ือมีออเดอร์เข้ามาก็ สามารถทำเสร็จได้ทัน อีกเร่ืองเป็นเร่ืองของภาพลักษณ์ขององค์กรท่ีดี ข้ึน เม่ือได้ชื่อว่าเป็นสถานประกอบการปลอดบุหร่ีแล้ว ก็ทำให้การ ติดตอ่ คา้ ขายทำธรุ กิจดีขึ้นด้วย ใครๆกอ็ ยากติดต่อคา้ ขายกับองค์กรทม่ี ี ภาพลกั ษณ์ดี ใสใ่ จดูแลพนักงานเพราะงานจะมีคณุ ภาพหรอื ไม่บคุ ลากร เป็นตวั ตดั สนิ ” 47



รายชื่อสถานประกอบการปลอดบุหรี่ ระดบั การดำเนนิ งาน จังหวดั เพอื่ พัฒนาสถานประกอบการ ท ี่ ชอ่ื หน่วยงาน ปลอดบหุ ร*่ี 001 บรษิ ทั ธนบรุ ปี ระกอบรถยนต์ จำกัด สมทุ รปราการ เกยี รติบตั ร 002 บรษิ ัท โมเดอร์นฟอร์มกรุ๊ป จำกัด (มหาชน) ทา่ ข้าม กรงุ เทพฯ ก้าวหน้า 003 บริษทั โมเดอร์นฟอรม์ กรปุ๊ จำกดั (มหาชน) แสมดำ กรุงเทพฯ ก้าวหน้า 004 บรษิ ัท เอ็กซอนโมบิล จำกดั กรุงเทพฯ เกยี รตบิ ตั ร 005 บริษทั อีซูซุเอ็นยน่ิ แมนูแฟคเจอร่งิ (ประเทศไทย) จำกัด กรุงเทพฯ ก้าวหนา้ 006 บรษิ ัท กระจกพเี อม็ เค-เซ็นทรลั จำกัด ราชบุร ี กลาง 007 บริษัท โอลนี จำกัด สมทุ รสาคร ก้าวหน้า 008 บริษทั เฟดเดอรัล อเี ลคทริค จำกัด ก้าวหน้า 009 บริษทั ไทยสปนิ น่งิ อินดสั ทรี จำกดั สมทุ รปราการ เกยี รตบิ ัตร 010 บรษิ ทั เพรสซิเด๊นท์ ออฟฟศิ เฟอร์นิเจอร์ จำกดั นนทบุร ี ก้าวหน้า 011 บริษัท ส.ศลิ ป (2521) จำกัด สมุทรสาคร กา้ วหน้า 012 บริษทั แอล ที เวอค จำกัด กรุงเทพฯ เกียรตบิ ตั ร 013 บรษิ ทั สามมติ รมอเตอรแ์ มนูแฟคเจอริง่ จำกดั กรงุ เทพฯ กา้ วหนา้ 014 บริษทั ยูนิคอรด์ จำกดั (มหาชน) สมทุ รสาคร ก้าวหนา้ 015 บรษิ ัท โมเดอรน์ ฟอร์มกรุ๊ป จำกัด (มหาชน) บางพล ี สมุทรสาคร ก้าวหน้า 016 บริษทั ทิปโกแอสฟลั ท์ จำกดั (มหาชน) ก้าวหน้า 017 บริษทั ยนู เิ วอรแ์ ซลไรซ์ จำกัด สมุทรปราการ ก้าวหน้า 018 บรษิ ัท แฟนซีการ์เมนต์ จำกัด สมทุ รปราการ ก้าวหน้า 019 บริษัท รอแยลแคนอนิ ดัสทรสี ์ จำกดั สมุทรสาคร ก้าวหน้า 020 บรษิ ทั เคซอี ี อเี ลคโทรนคิ ส์ จำกัด (มหาชน) กา้ วหนา้ 021 บริษทั มติ ซูบชิ ิ เฮฟวี่ อนิ ดัสตรส่ี ์- มหาจกั ร กรุงเทพฯ ก้าวหนา้ แอร์ คอนดชิ ่ันเนอรส์ จำกดั สมุทรสาคร เกียรติบัตร 022 บริษทั โอเชยี นกลาส จำกัด (มหาชน) กรงุ เทพฯ เกียรตบิ ตั ร 023 บริษัท โกลดไ์ ฟน์ แมนูแฟคเจอเรอส์ จำกัด (มหาชน) กรงุ เทพฯ กลาง 024 บรษิ ัท เรยโ์ คล แอสฟลั ท์ จำกดั สมทุ รปราการ เกยี รตบิ ัตร 025 บรษิ ัท คาร์เปท เมกเกอร์ (ประเทศไทย) จำกัด กรุงเทพฯ ก้าวหนา้ 026 บรษิ ทั เบลตนั อนิ ดสั เตรยี ล (ประเทศไทย) จำกดั ก้าวหน้า 027 หา้ งหนุ่ สว่ นจำกัด กิจวริ ยิ ะเทรดดง้ิ ระยอง เกียรตบิ ัตร 028 บริษัท สยามซานทิ ารี ฟิตตงิ้ จำกดั ขอนแกน่ เกยี รติบัตร 029 บรษิ ทั ดรู าฟลอร์ จำกดั ปทุมธาน ี กรุงเทพฯ ปทมุ ธาน ี ปทุมธาน ี 49