โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน

1

2 คำนำ เอกสารฉบับนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการประกวดโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ประเภทที่ 4 ราษฎรที่นำความรู้จากวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีอุบลราชธานีไปใช้ไดผ้ ลดเี ย่ียม นาง อรุณรัตน์ จำปาเทพ “หมอลำทำเกษตร” มีกิจกรรมชีววิถีครบถ้วน ด้านการเพาะปลูก ด้านการเล้ียงสัตว์ ด้าน การประมง ดา้ นสิ่งแวดล้อมมีความเหมาะสมสถานท่ี ภูมิทศั น์ เปน็ แบบอยา่ ง มีผลผลิตสามารถพ่ึงพาตนเองได้ มกี ารนำหรือคดิ ค้นนวตั กรรม ภูมปิ ญั ญามาใช้ การเผยแพร่ สรา้ งเครือข่ายขยายสู่ชุมชน หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการประกวดโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่าง ยั่งยืน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ ประสิทธิผลของโครงการ ถ้าผิดพลาดประการใดขอน้อมรับไว้เพื่อแก้ไขใน โอกาสต่อไป นางอรุณรตั น์ จำปาเทพ

3 สารบญั เร่ือง หน้า คำนำ สำรบญั ตอนที่ 1 ข้อมลู ท่ัวไป 1 ตอนที่ 2 ขอ้ มูลเกยี่ วกบั การปฏบิ ัติงาน 2 ความพอเพียงสคู่ วามภูมใิ จ 4 ตอนท่ี 3 ผลการปฏิบตั งิ าน 16 1. มกี จิ กรรมชีววถิ ี 16 ก. ด้านการเพาะปลกู 16 ขอ้ 1 มีการสาธติ การปลูกพชื หลากหลายอย่างเปน็ ระบบ 16 ขอ้ 2 มีการแสดงรายได้จากการปลูกพืช 18 ขอ้ 3 มีการใช้จลุ ินทรยี ์ EM และสารชวี ภัณฑ์ ในกระบวนการปรบั ปรุงบำรงุ ดิน 19 ขอ้ 4 มีการใช้จลุ นิ ทรยี ์ EM และสารชีวภัณฑ์ ในการจัดการปอ้ งกันกำจัดศัตรพู ชื 21 ขอ้ 5 มีเอกสารหรือบอรด์ หรืออ่นื ๆ ที่แสดงการเผยแพร่ความรู้ 22 ข. ด้านการเล้ยี งสัตว์ 26 ข้อ 1 มกี ารสาธิตการเลี้ยงสัตว์ 26 ขอ้ 2 มกี ารแสดงรายไดจ้ ากการเล้ียงสตั ว์ 27 ขอ้ 3 มีการใช้จลุ ินทรยี ์ EM และสารชีวภัณฑ์ ในกระบวนการเล้ยี งสัตว์ 27 ขอ้ 4 มีการใชจ้ ุลนิ ทรีย์ EM และสารชวี ภณั ฑ์ ในกระบวนการกำจัดของเสีย ท่ีเกิดจากการเลีย้ งสัตว์ 29 ขอ้ 5 มีเอกสารหรือบอร์ดหรืออืน่ ๆ ที่แสดงการเผยแพร่ความรู้ 30 ค. ดา้ นการประมง 34 ขอ้ 1 มกี ารสาธติ การเล้ยี งสตั ว์นำ้ หรอื สัตวค์ รงึ่ บกคร่ึงนำ้ 34 ข้อ 2 มีการแสดงรายได้จากการประมง 37 ขอ้ 3 มีการใชจ้ ลุ นิ ทรยี ์ EM และสารชีวภณั ฑ์ ในกระบวนการประมง 37 ขอ้ 4 มีการใช้จุลินทรยี ์ EM และสารชีวภัณฑ์ ในกระบวนการกำจดั ของเสยี ที่เกดิ จากการประมง 39 ขอ้ 5 มีเอกสารหรือบอร์ดหรืออื่นๆ ทีแ่ สดงการเผยแพร่ความรู้ 40 ง. ดา้ นสิง่ แวดล้อม 43 ข้อ 1 มกี ารใชจ้ ลุ นิ ทรีย์ EM ในการจดั การสง่ิ แวดลอ้ มในแปลงสาธติ และครัวเรอื น 43 ขอ้ 2 มีขอ้ มลู จากการใช้จุลนิ ทรีย์ EM ในการจัดการส่ิงแวดลอ้ ม 44 ขอ้ 3 มธี นาคารจลุ ินทรีย์ EM ท่ีสามารถใหบ้ ริการผู้อน่ื ได้ 45 ขอ้ 4 มีการสาธิตใช้ประโยชนจ์ ากจุลนิ ทรีย์ EM กับสง่ิ แวดลอ้ ม 46 ขอ้ 5 มีเอกสารหรือบอร์ดหรืออนื่ ๆ ทีแ่ สดงการเผยแพร่ความรู้ 48

2. การเปน็ แบบอย่าง มีผลผลติ สามารถพ่ึงพาตนเองได้ 4 2.1 การเปน็ แบบอยา่ ง 2.2 มีผลผลิต 51 2.3 สามารถพึ่งพาตนเองได้ 51 56 3. การนำหรือคิดค้นนวัตกรรม ภูมปิ ญั ญามาใช้ 57 4. การเผยแพร่ สรา้ งเครือข่ายขยายสู่ชมุ ชน 60 66 ภาคผนวก

5 โครงการชวี วิถีเพื่อการพฒั นาอยา่ งยัง่ ยืน ประเภทที่ 4 ราษฎรท่ีไดร้ ับความร้จู ากวทิ ยาลัยและใช้ได้ผลดีเดน่ ตอนท่ี 1 ขอ้ มลู ท่วั ไป ช่ือ – สกลุ นางอรุณรตั น์ จำปาเทพ เกิดเม่อื วันท่ี 22 เมษายน พ.ศ. 2516 อายุ 48 ปี จบการศกึ ษาสูงสดุ ระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาตอนปลาย จาก ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอสิรินธร จงั หวดั อบุ ลราชธานี นับถอื ศาสนา พทุ ธ ทอ่ี ยู่ปจั จุบนั บา้ นเลขท่ี 111 หมู่ 5 ตำบลคันไร่ อำเภอสิรนิ ธร จงั หวัดอุบลราชธานี 34350 หมายเลขโทรศพั ท์ 083-7353839 อาชพี ประกอบอาชีพทำการเกษตร แบบผสมผสาน บนพ้นื ท่ี 10 ไร่ ประกอบดว้ ย ยางพารา 4 ไร่ , นาบัว 2 งาน , บอ่ เลย้ี งปลา 4 บ่อ 1 ไร่ , คอกสตั ว์ 1 งาน , พืชผักทวั่ ไป 2 ไร่ , พืชอาหารสตั ว์ 2 ไร่ , ทีพ่ กั อาศัย 1 งาน ความสามารถพเิ ศษ หมอลำพน้ื บ้าน สถานภาพ สมรส กบั นายวิเชียร จำปาเทพ มีบุตรดว้ ยกนั 2 คน ผู้หญิง 1 คน และผู้ชาย 1 คน 1) นางสาววิมลรัตน์ จำปาเทพ อายุ 17 ปี กำลังศึกษาอยู่ระดับชั้นปีที่ 1 มหาวิทยาลยั ราชภัฎอบุ ลราชธานี อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวดั อุบลราชธานี 2) เด็กชายอภิวัตร จำปาเทพ อายุ 12 ปี กำลังศึกษาอยู่มัธยมศึกษาปี 1 โรงเรียนบา้ นคำก้อม อำเภอสิรนิ ธร จงั หวดั อบุ ลราชธานี ที่ปรึกษาโครงการ 1. นายนที ศรสี มรรถการ หวั หน้างานประชาสัมพันธ์การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไทย(กฟผ.)เขื่อนสริ ินธร 2. นางวริศรา สมตวั ครู กศน.ตำบล ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอสริ ินธร 3. นางจันทรส์ ุดา ทองพิทกั ษ์ ครู วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยอี บุ ลราชธานี 4. นางรจนา ป้อมแดง ครู วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยอี บุ ลราชธานี

6 ตอนท่ี 2 ข้อมลู เกย่ี วกบั การปฏบิ ัติงาน ข้าพเจ้านางอรุณรัตน์ จำปาเทพ ประกอบ อาชีพทำนา มีพื้นที่ทำการเกษตร จำนวน 10 ไร่ เป็น การทำการเกษตรแบบผสมผสาน ซึ่งได้รับการส่งเสริม และสนับสนุนองค์ความรูจ้ ากหน่วยงาน การไฟฟ้าฝ่าย ผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.)เขื่อนสิรินธร วิทยาลัย เกษตรและเทคโนโลยีอุบลราชธานี ตลอดจนศูนย์ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ สิรินธร โดยการน้อมนำแนวพระราชดำริเศรษฐกิจ พอเพียงของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอ ดุลยเดชมาปรับใช้ในการทำการเกษตรแบบผสมผสาน อย่างเปน็ ระบบ ในพื้นที่ทำการเกษตรตามจำนวนทีไ่ ด้กล่าวมา ความเข้มแข็ง สมาชิกภายในครอบครัวมีสุขภาพที่ดี ข้างต้นนี้ มีการปลูกพืชและมีการเลี้ยงสัตว์หลายชนิด เป็นแบบอย่างที่ดีในการดำเนินชีวิตตามวิถีความ โดยที่กิจกรรมการผลิตแต่ละชนิดสามารถเกื้อกูล พอเพียง ให้กบั ชุมชน เพ่อื นบ้านของตน และต่อมาเกิด ประโยชน์ต่อกันไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีการใช้ การขยายเครือข่ายออกไปสู่ชุมชนภายนอกและชุมชน ทรัพยากรที่มีอยู่ในพื้นที่ เช่น ดิน,น้ำ,แสงแดด อย่าง ใกล้เคียง ได้นำแนวทางไปปฏิบตั ิใช้ในพื้นที่ของตน จน เหมาะสมเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุลของ เปน็ ท่กี ล่าวขานกันว่า “หมอลำทำเกษตร” สภาพแวดล้อมอย่างต่อเนื่องและเกิดผลในการเพิ่มพูน ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ใช้ ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ ด้วยการนำจุลินทรีย์ที่มี ประสิทธิภาพ(EM) มาใช้แทนสารเคมีในการทำ การเกษตรตนเอง ทำให้มีผกั ผลไม้ ไข่ เนื้อปลา เนอ้ื ไก่ ก่อให้เกิดศูนย์กลางการเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงใน ซึ่งเป็นผลผลิตที่ปลอดภัย ช่วยลดรายจ่ายในครัวเรือน รูปแบบเกษตรผสมผสาน ที่สามารถนำองค์ความรู้ดา้ น ทำให้มรี ายได้เพ่ิมขึ้น สภาพเศรษฐกิจของครอบครัวมี เกษตรกรรมไปแบ่งปนั ให้ชุมชนอื่นๆ ใหพ้ ง่ึ พาตนเองได้ อยา่ งยั่งยนื การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.)เขื่อนสิรินธร ร่วมกับ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี อุบลราชธานี เล็งเห็นถึงความมุ่งมั่นตั้งใจในการนำศาสตร์พระราชามาใช้ในการดำเนินชีวิต จึงได้นำองค์ความรู้

7 และ “โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน” มาส่งเสริมและสนับสนุนเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของ เกษตรกร ให้สามารถพึ่งพาตนเองได้และมีความยั่งยืน บนพื้นฐานของความพอเพียง จากการดำเนินการตาม โครงการก่อใหเ้ กิดการขยายเครือข่ายและมีการรวมกลมุ่ ข้นึ จงึ ไดข้ อจดทะเบียนจดั ตั้งเป็น “วิสาหกจิ ชุมชนสวน เกษตรผสมผสานชวี วิถบี า้ นนาเจรญิ ใน” และได้รบั การสง่ เสริมและสนบั สนุนจากศูนย์การศกึ ษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสิรินธร ด้านองค์ความรู้และการพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้ “ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจ พอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ตำบลคันไร่” เป็นแหล่งเรียนรู้ สถานที่ศึกษาดูงานของชุมชนและหน่วยงาน ตา่ งๆทงั้ ภาครัฐและเอกชนทีม่ ีองคค์ วามรู้ให้ศกึ ษาดูงาน เก่ียวกบั วธิ กี ารนำจลุ ินทรียท์ ีม่ ีประสทิ ธิภาพ (EM) มาใช้ ทางด้านการเกษตร การปลูกพืช การเลี้ยงสัตวน์ ำ้ การปศุสัตว์ และการรักษาสิ่งแวดล้อมได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ ตลอดจนแนวทางการดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ ที่คำนึงถึงการ รักษาและฟ้ืนฟสู ่ิงแวดล้อม พฒั นาคุณภาพชีวิตให้ดีขน้ึ จนนำไปสู่การพฒั นาอย่างย่งั ยนื ในทา้ ยท่ีสุด

8 ความพอเพยี งสคู่ วามภูมิใจ ข้าพเจ้ามีวิถีการดำเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง แบบพออยู่พอกิน สามารถยืนหยัดและพึ่งพา ตนเองได้ ด้วยการทำการเกษตรแบบผสมผสาน ให้ธรรมชาติชว่ ยธรรมชาติ ดว้ ยการนำจุลินทรยี ์ที่มปี ระสิทธิภาพ (EM) มาใช้แทนสารเคมใี นการทำเกษตร คำนงึ ถึงการรักษาและฟนื้ ฟูสิ่งแวดล้อม ทำให้คุณภาพชวี ติ ดขี ึ้น ยืนหยัด และพึ่งพาตนเองได้ เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนในทุกๆด้าน กลายเป็นแบบอย่างในวิถีการดำเนินชีวิตตามแนว เศรษฐกิจพอเพียง การทำการเกษตรแบบผสมผสานของผู้ท่ีมคี วามสนใจมากมาย มีรายการสื่อสารมวลช่องทาง ต่างๆประสานขอถ่ายทำบันทึกรายการเพื่อเผยแพร่ข้อมูล มีคณะผู้มาศึกษาดูงานจากชุมชนและหน่วยงานท้ัง ภาครัฐและเอกชนต่าง ๆ มากมาย โดยมีข้าพเจ้าทำหนา้ ทเี่ ป็นวิทยากรให้ความรู้แก่คณะผู้มาศึกษาดูงานดังกล่าว ส่งผลใหไ้ ดร้ ับรางวัลยกยอ่ งเชดิ ชเู กยี รติ สร้างความภาคภมู ใิ จให้กับตนเอง ครอบครวั และชุมชน ดงั ต่อไปนี้ รางวลั เชิดชูเกียรติ 1. รางวลั ชนะเลศิ อนั ดบั 1 ระดับภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ ประจำปงี บประมาณ 2564 การประกวดโครงการ ชวี วถิ ีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ประเภทที่ 4 ราษฎรที่ไดร้ ับความรู้จากวทิ ยาลัยและใช้ได้ผลดเี ดน่

9 2. ไดร้ ับรางวัลรองชนะเลศิ อนั ดับ 1 ระดบั ประเทศ ประจำปีงบประมาณ 2563 การประกวดโครงการชีววิถี เพือ่ การพฒั นาอย่างย่ังยนื ประเภทท่ี 4 ราษฎรท่ีไดร้ ับความรู้จากวทิ ยาลยั และใช้ได้ผลดีเด่น 3. รางวลั ชนะเลศิ อันดบั 1 ระดับภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือประจำปงี บประมาณ 2563 การประกวดโครงการชวี วถิ ีเพ่อื การพัฒนาอยา่ งยงั่ ยืน ประเภทที่ 4 ราษฎรท่ีได้รบั ความรู้จากวทิ ยาลยั และใชไ้ ดผ้ ลดเี ด่น

10 4. ได้รับรางวัลอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมบู่ า้ นดเี ดน่ ระดบั จังหวดั พ.ศ. 2558, 2559 สาขาภมู ิปญั ญา ทอ้ งถิน่ ด้านสุขภาพ 5. ไดร้ ับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ จากสหกรณเ์ กษตรอินทรีย์ จำกัด ครั้งที่ 1 ปี 2560 6. ไดร้ ับรางวัล Smart Farmer ปีงบประมาณ 2561 จากสำนักงานเกษตรอำเภอสริ นิ ธร 7. ไดร้ บั รางวลั เกษตรกรดเี ดน่ อำเภอสริ นิ ธร จากสำนักงานเกษตรอำเภอสริ นิ ธร รายการส่ือต่างๆประสานขอถ่ายทำบนั ทึกรายการเพือ่ เผยแพร่ขอ้ มูล 1. Youtupe: https://www.youtube.com/watch?v=adk1yEZ0o5c วีดีโอ ศูนย์เรียนรู้และ เกษตรทฤษฎีใหม่ตำบลคันไร่ ซงึ่ เปน็ ทร่ี ู้จกั ให้คนมาศกึ ษาดูงาน 2. ออกสื่อทางทวี ีชอ่ ง NBT https://www.facebook.com/100013149095792/videos/518980788550220/ 3. ถ่ายทำรายการ “ก้าวอย่างพอเพยี ง”ออกอากาศทส่ี ถานีโทรทัศนช์ ่อง NBTเมือ่ วันท่ี 11 ก.ย. 2560 4. ถ่ายสกรุ๊ปพิเศษ “หมอลำทำเกษตร”เมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2561 ออกอากาศ วันที่ 3 ธ.ค. 2561 ทาง ช่อง NBT,ชอ่ ง 5,VR โสภณ เคเบลิ TV 5. สกรปุ๊ พิเศษ “ธนาคารน้ำใตด้ ิน”ออกอากาศทางช่อง NBT 6. ถา่ ยทำรายการ “คนไทยหวั ใจไมท่ อ้ ”ออกอากาศวนั ท่ี 5 ม.ค.2562 ออกอากาศ ช่อง 5 7. ถ่ายทำรายการ “เมอื งไทยดดี ”ี ออกอากาศทางชอ่ ง NBT วันที่ 11 พฤศจกิ ายน 2563 8. เป็นวทิ ยากรให้ความรกู้ บั คณะผมู้ าศกึ ษาดงู าน ตอ้ นรบั คณะศกึ ษาดูงานจากตา่ งจังหวดั ➢ เปน็ หมอลำทำเกษตรให้ความรู้ออกส่ือทางช่องยทู ูป เพจศนู ยเ์ รียนร้เู ศรษฐกิจพอเพียง

11 ออกอากาศทางช่อง NBT รายการกา้ วอย่าง พอเพียงครอบครัวจำปาเทพ พอใช้ พอใจ พอเพียง มีคนเขา้ มาดู จำนวน 4,750 ครัง้ มีคนถูกใจ 33 คน ออกอากาศทางช่อง you tube อรณุ นยี ์ พลู สวา่ ง ลำลอ่ งเกษตรทฤษฎใี หม่ กลอนท่ี 1 มีคนเข้ามาดู จำนวน 1,053 คร้ัง มคี นถูกใจ 19 คน ออกอากาศทางชอ่ ง you tube อรณุ นีย์ พูลสว่าง ลำล่องเกษตรทฤษฎใี หม่ กลอน 2 มีคนเข้ามาดู จำนวน 1,019 คร้ัง มีคนถูกใจ 20 คน ออกอากาศทางช่อง NBT นวัตกรรมน้ำใต้ ดินสร้างเกษตรผสมผสานรายได้หลายแสน รอบทิศถ่นิ ไทย วันท่ี 13 กันยายน 2561 ข่าวค่ำ #NBT2HD มีคนเข้ามาดู จำนวน 15,092 ครงั้ มคี นถูกใจ 105 คน ออกอากาศทางชอ่ ง ไทยรัฐ TV ชอ่ ง 32 รายการตะลอนขา่ วเชา้ น้ี มคี นเขา้ มาดู จำนวน 1,094 ครัง้ มคี นถูกใจ 6 คน

12 ออกอากาศทาง you tube เศรษฐกจิ พอเพยี งพลกิ ชวี ิต! “หมอลำเมอื งอบุ ล” ชวี ติ เคยขดั สนทกุ วันนอ้ี ยสู่ ขุ สบาย มีคนเข้ามาดู จำนวน 1,256 คร้ัง มีคนถูกใจ 7 คน ออกอากาศทางช่อง 5 คนไทยหัวใจไมท่ ้อ. CH.5 (29 ธ.ค.2561) มีคนเข้ามาดู จำนวน 396 ครง้ั มคี นถูกใจ 11 คน ออกอากาศทางชอ่ ง#NBT2HD รายการเมืองไทยด๊ีดี (11 พ.ย. 2563 ) มีคนเขา้ มาดู จำนวน 322 คร้ัง มคี นถูกใจ 5 คน

13

14

15

16

17

18

19 ตอนท่ี 3 ผลการปฏิบตั งิ าน : ราษฎรทไ่ี ด้รบั ความรจู้ ากวิทยาลัยและใช้ไดผ้ ลดเี ดน่ 1. การทำกจิ กรรมชวี วถิ ี ข้าพเจ้า มีพื้นที่ทำการเกษตรในโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน จำนวน 10 ไร่ ทำการเกษตร แบบผสมผสาน ซ่ึงได้รับการสนบั สนนุ ด้านองค์ความรู้ ในเรอ่ื งของการทำการเกษตรแบบผสมผสาน การดูแลการ จัดการฟาร์ม ทั้งทางด้านพืช ด้านปศุสัตว์ ด้านประมง ตลอดจนการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการ ทรัพยากรที่มีอย่างจำกัดใช้ให้เกิดประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด มาปรับใช้ในการทำการเกษตรในพื้นท่ี ของตนเอง จากวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีอุบลราชธานี โดยมีการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.) เขื่อนสิรินธร ให้การส่งเสริมสนับสนุนในด้านการใช้จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ(EM) มาใช้แทนสารเคมี ตาม แนวคิดวิถีเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 เพื่อให้สามารถพึ่งพาตนเองได้และเกิดความยั่งยืน ไม่มี ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ช่วยให้เกิดความสมดุลในธรรมชาติ มาปรับใช้ในการทำการเกษตรผสมผสาน ดัง รายละเอยี ดของกจิ กรรมดงั ต่อไปนี้ ก.ด้านการเพาะปลกู ข้อ 1 มีการสาธติ การปลกู พืชหลากหลายอย่างเป็นระบบ ไม่นอ้ ยกว่า 7 ชนิด ในพ้ืนทท่ี ำการเกษตรในโครงการชวี วิถเี พอ่ื การพัฒนาอย่างยั่งยนื จำนวน 10 ไร่น้ี มีการจดั การแบง่ พ้ืนท่ี เพื่อดำเนินกิจกรรมด้านการเพาะปลูกพืช ตามวิถีการดำรงชีวิตแนวเศรษฐกิจพอเพียง “ปลูกทุกอย่างที่กิน กิน ทุกอย่างที่ปลูก ชีววิถี เกษตรอินทรีย์ บนวิถีพอเพียง” มีการเพาะปลูกพืช ที่หลากหลาย มีการผลิตและ จำหน่ายอย่างต่อเนอื่ ง จำแนกได้ดังน้ี ➢ พืชผัก ที่ใช้ในครัวเรือน ได้แก่ พริก มะเขือเทศ มะเขือยาว มะเขือเปราะ บวบ ถั่วฝักยาว ผักกาด เขยี ว ผกั กาดขาว คะนา้ กวางต้งุ ผักไชยา ดอกแค บวบงู กะเพรา โหระพา ชะพลู ชะอม

20 ➢ พืชสมุนไพร มะขามป้อม สำรอง ต้นขลู่ กระเจียวหวาน กระชายดำ ฟ้าทะลายโจร พลูคาว ดอกชม จันทร์ รางจืด ขม้นิ ➢ ไม้ผล แก้วมังกร กลว้ ย มะละกอ ฝรั่ง ส้มโอ นอ้ ยหนา่ มะมว่ ง มะพร้าว ลิน้ จ่ี มะนาว มะไฟ กระทอ้ น ลำไย เสาวรส โกโก้ กาแฟ ➢ ไมด้ อกไม้ประดับ บัว อัญชัน กุหลาบ ทองอุไร เขม็ พดุ แกว้ ➢ ไม้เศรษฐกิจ ยางพารา ไม้พยุง ไม้ประดู่ แดง ตะเคยี นทอง กรนั เกรา ยางนา กลว้ ยนำ้ หวำ้ 100 ตน้ บวบ 100 ตน้ กลว้ ยหอม 50 ตน้ ฝร่งั 30 ตน้ มะละกอ 100 ตน้ บวบ 100 ตน้ ถ่วั ฝักยำว 5 แปลง บวั 1 งำน พรกิ 100 ตน้ ผกั กวำงตงุ้ 5 แปลง ผกั กำดขำว 3 แปลง ผกั ไชยำ 30 ตน้

21 ถ่วั พ่มุ 30 ตน้ มะนำว 30 ตน้ ไผ่สรำ้ งไพร 30 กอ ข้อ 2 มีการแสดงรายไดจ้ ากการปลกู พืช ข้าพเจ้าทำการเพาะปลูกพืชในแปลงชีววิถี ยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง ใช้ธรรมชาติรักษาธรรมชาติโดย การนำจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) มาใช้ทางด้านการเกษตร การปลูกพืช เพื่อลดการใช้สารเคมี ทำให้ ประหยัดต้นทุนในการผลิต ทำให้สามารถพึ่งพาตนเอง ผลผลิตที่ได้เพื่อการบริโภคภายในครัวเรือน และแบ่งปัน เพ่ือนบ้าน แต่เมือ่ ปลกู ในปริมาณมากขึ้นก็ย่อมสร้างรายไดใ้ ห้กับครอบครัว ข้าพเจา้ ได้จัดทำบัญชีรายรับรายจ่าย ในกจิ กรรมการเพาะปลกู พชื ไวอ้ ย่างสม่ำเสมอทุกเดือน ทำให้ได้ทราบถงึ ข้อมูลดา้ นการเงนิ ในการดำเนนิ กจิ กรรม ได้อย่างชดั เจน เปน็ ประโยชนใ์ นการวางแผนการดำเนนิ กจิ กรรมในคร้ังต่อไป ถือวา่ เป็นการสร้างภมู ิคุ้มกัน ให้กับ ตัวเองและครอบครัว ตลอดจนเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับชุมชนและผู้ที่สนใจในการบริหารจัดการธุรกิจภายใน ครัวเรือน การเพาะปลูกพืชในแปลงชีววิถี ใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียง สามารถสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัวได้ แต่ละเดือนรายได้จะมากหรือน้อยแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับปริมาณผลผลิตพืชที่ออกและราคาตลาดในขณะน้ัน ปริมาณผลผลิตพชื ทอ่ี อกข้ึนอยู่กบั ฤดูกาล จากภาพบัญชีรายรับ-รายจ่าย พบวา่ ผลติ ทางด้านการเพาะปลกู พืช มี รายจ่ายน้อย แต่สร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัวมากโดยเฉพาะในช่วงเดือน มิถุนายน คือ 6,740 บาทต่อเดือน จากการวิเคราะห์เดือนมิถุนายนเป็นช่วงฤดฝู น ส่งผลให้ผลผลติ ออกมาก บางชนิดราคาแพง เนื่องจากตลาดขาด แคลนจึงเป็นที่ต้องการของตลาด และช่วงเดือนอื่นๆ การเพาะปลูกพืชสร้างรายได้เสริมเฉลี่ยที่ 2,300 บาทต่อ เดือน ซึ่งในสภาวการณ์ในปัจจุบันโรคระบาด โควิด -19 ส่งผลต่อการดำรงชีพของผู้คนมากมาย แต่สำหรับ ข้าพเจ้าและครอบครัวซึ่งมีวิถีการดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอพียงมาโดยตลอด เป็นการสร้างภูมิคุ้มกัน ให้กับครอบครัว จึงไม่ได้รับผลกระทบจากสภาวะวิกฤตของโรคระบาดในปัจจุบันนี้ แต่กลับกลายเป็นโอกาสที่ดี ในการสรา้ งรายไดเ้ สรมิ กับครอบครัวได้

22 ข้อ 3 มกี ารใชจ้ ลุ ินทรยี ์ EM และสารชีวภัณฑ์ ในกระบวนการปรบั ปรุงบำรงุ ดนิ ด้านการปลูกพชื ข้าพเจ้าทำการเพาะปลูกพืชในแปลงชีววิถี ยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียง ใช้ธรรมชาติรักษาธรรมชาติโดย การนำจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) มาใช้ในกระบวนการปรับปรุงบำรุงดิน ด้านการปลูกพืช ในทุกขั้นตอน เพื่อลดการใช้สารเคมี ทำให้ประหยัดต้นทุนในการผลิต ตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมดิน ซึ่งสภาพดินเป็นดินร่วน มี ความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง มีความเป็นกรด- ด่าง ประมาณ 5.5 -7.0 มีแสงแดดตลอดทั้งวัน เหมาะกับการทำ การเกษตรผสมผสาน แต่ยงั มีบางสว่ นท่เี ปน็ ทราย บางสว่ นเป็นดนิ เหนียว ไมเ่ หมาะสำหรบั การเพาะปลูกพชื และ มแี มลงศตั รูพชื รบกวน จึงจำเป็นต้องมีการปรบั ปรุงบำรุงดนิ ให้เหมาะกับการเพาะปลูกพืช ด้วยการใช้จุลินทรีย์ที่ มีประสทิ ธิภาพ (EM) มาเป็นส่วนผสมในการทำปุย๋ หมกั สตู รตา่ ง ๆ ท่ีข้าพเจา้ นำมาใช้ในแปลงชีววิถี เพื่อการบำรุง ดนิ และเพมิ่ ผลผลติ และนำจลุ นิ ทรีย์ที่มปี ระสทิ ธิภาพ (EM) มาเป็นส่วนผสมในการทำสารปอ้ งกันและกำจัดแมลง ศตั รพู ชื ดังนี้ การใช้จุลนิ ทรีย์ EM ในกระบวนการปรับปรุงบำรงุ ดนิ 1. การทำปุย๋ หมกั น้ำ โดยการนำเอาเศษพชื ผักต่างๆ มะละกอสุก กลว้ ยน้ำวา้ สกุ ฟกั ทองทีแ่ ก่จัด นำมาสับ ให้เป็นชิ้นเล็กๆนำมาหมักรวมกับกากน้ำตาล จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) ในถังพลาสติกที่มีฝาปิดสนิท ประมาณ 15 วนั กรองเอาน้ำหมกั ไปฉีดพ่นใสพ่ ืชผกั ตา่ ง ๆ ทีป่ ลกู ไว้ ส่วนผสมการทำปยุ๋ หมักนำ้ 1. เศษพืชผกั ตา่ งๆ เช่น มะละกอ กลว้ ยนำ้ วา้ เศษผกั จำนวน 20 กโิ ลกรัม 2. น้ำ จำนวน 20 ลิตร (หรอื ใสใ่ ห้ท่วมวัสดุหมัก) 3. กากน้ำตาล จำนวน 1 แกว้ (250 ซซี )ี 4. จลุ ินทรีย์ท่ีมปี ระสทิ ธิภาพ (EM) จำนวน 1 แก้ว วิธีการทำ นำเอาเศษพืชผัก ไม้ผลที่สุก ที่หาได้มาสับให้เป็นชิ้นเล็กๆ นำกากน้ำตาลเทคลุกเคล้ากับวัสดุ แล้วใส่น้ำจนท่วมวัสดุหมัก ใส่จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) แล้วปิดฝาให้สนิท ใช้กระดาษกาวปิดโดยรอบ นำไปเก็บไว้ในที่ร่มประมาณ 15 วัน กรองเอาน้ำหมักไปฉีดพ่นพืชผักต่างๆได้ โดยใช้น้ำหมัก 1 แก้วผสมกับ น้ำเปลา่ 20 ลิตร 2. การทำปุ๋ยหมักหอยเชอร่ี โดยการนำเอาหอยเชอรี่สับให้เป็นชิ้นเล็กๆ มาหมักรวมกับกากน้ำตาล จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) ในถังพลาสติกที่มีฝาปิดสนิท ใช้กระดาษกาวปิดโดยรอบ นำไปเก็บไว้ในที่ร่ม ประมาณ 2 เดือน กรองเอาน้ำหมกั ไปฉีดพน่ พืชผักตา่ งๆได้ โดยใชน้ ้ำหมัก 1 แก้วผสมกับนำ้ เปลา่ 20 ลิตร

23 สว่ นผสมการทำปยุ๋ หมกั หอยเชอร่ี 1. หอยเชอร่ี จำนวน 20 กโิ ลกรัม 2. นำ้ จำนวน 20 ลติ ร (หรือใส่ใหท้ ว่ มหอยเชอร)ี่ 3. กากน้ำตาล จำนวน 1 แกว้ (250 ซซี )ี 4. จุลินทรีย์ท่ีมปี ระสิทธภิ าพ (EM) จำนวน 1 แกว้ วิธกี ารทำ 1. นำเอาหอยเชอรี่ ท่หี าไดม้ าสับใหเ้ ป็นช้นิ เลก็ ๆ 2. นำกากนำ้ ตาลเทคลุกเคล้ากบั หอยเชอร่ีท่ีสบั ละเอียดไวแ้ ลว้ ในถังหมัก 3. ใสน่ ้ำจนทว่ มหอยเชอรี่ 4. ใส่จลุ ินทรียท์ ่ีมีประสิทธภิ าพ (EM) แลว้ ปดิ ฝาให้สนิท ใช้กระดาษกาวปดิ โดยรอบ นำไปเก็บไว้ ในท่ีรม่ ประมาณ 2 เดือน กรองเอาน้ำหมกั ไปฉีดพ่นพืชผักต่างๆได้ โดยใชน้ ้ำหมัก 1 แก้วผสม กบั น้ำเปลา่ 20 ลิตร 3. การทำปุย๋ หมักแห้ง (โบกาฉิ) โดยการใช้รำข้าวมาหมักกับปยุ๋ คอกกากน้ำตาลและจุลินทรีย์อเี อม็ นำไปใช้กับแปลงนา ไมผ้ ลและพืชผักสวนครัว สว่ นผสมการทำปุ๋ยหมักแหง้ 1. แกลบดิบ จำนวน 5 กระสอบปยุ๋ 2. รำขา้ ว จำนวน 1 กระสอบ 3. ปุ๋ยคอก จำนวน 5 กระสอบปุ๋ย 4. กากนำ้ ตาล จำนวน 1 ลติ รผสมละลายในนำ้ 5. (ใชน้ ำ้ มากหรือน้อยขน้ึ อยู่กบั ความช้นื ของวัสดุเพาะ) 6. จลุ ินทรยี ์ทมี่ ีประสิทธภิ าพ (EM)ขยาย จำนวน 1 ลติ ร วธิ ีการหมัก 1. นำเอาวัสดทุ ่เี ตรยี มไวผ้ สมคลุกเคล้ากนั 2. รดด้วยอเี อ็มและกากน้ำตาล ใหค้ วามชืน้ พอดี 3. กองปุย๋ หมกั เป็นรูปสามเหลยี่ มใช้พลาสตกิ คลุมไวใ้ ห้มดิ ชดิ 4. กลบั กองปยุ๋ หมักทุกๆ 2 วัน จนกองป๋ยุ เยน็ แล้วจึงนำไปใช้ได้

24 ข้อ 4 มกี ารใช้จุลนิ ทรีย์ EM และสารชีวภณั ฑ์ ในการจดั การปอ้ งกันกำจดั ศัตรพู ืช ข้าพเจ้ามีการใช้จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) มาเป็นส่วนผสมในการทำสารป้องกันและกำจัดแมลง ศัตรูพชื ดงั น้ี สว่ นผสมการทำสารปอ้ งกันและกำจดั แมลงศัตรูพชื 1. ใบสะเดา ตะไคร้หอม ใบยูคาลิปตัส ใบสาบเสือ จำนวน 10 กโิ ลกรมั 2. นำ้ จำนวน 20 ลิตร (หรือใสใ่ ห้ทว่ มวสั ดหุ มัก) 3. กากนำ้ ตาล จำนวน 1 แก้ว (250 ซซี )ี 4. จุลนิ ทรยี ์ท่ีมปี ระสิทธิภาพ (EM) จำนวน 1 แก้ว วธิ ีทำ ๑. ใบสะเดา ตะไครห้ อม ใบยคู าลิปตสั ใบสาบเสอื รวมกนั 10 กโิ ลกรัมสบั ใหเ้ ป็นชนิ้ เล็กๆ ๒. กากน้ำตาล จำนวน 1 แก้ว ผสมคลุกเคล้ากับวัสดดุ งั กลา่ ว ๓. บรรจุลงในถังพลาสติกขนาด 40 ลติ ร เทน้ำลงไปให้ทว่ มวสั ดุหมกั ๔. ใส่จุลนิ ทรยี ์ที่มีประสิทธภิ าพ (EM) จำนวน 1 แกว้ คนใหเ้ ข้ากัน ๕. ปดิ ฝาให้สนิท ใช้กระดาษกาวปิดโดยรอบเกบ็ ไวใ้ นทีร่ ่มประมาณ 15 วนั ๖. กรองเอาน้ำหมักไปฉดี พน่ พืชผกั ต่างๆโดยใชอ้ ตั ราในอัตราสว่ น 1 แก้วต่อนำ้ สะอาด 20 ลติ ร ข้อ 5 มเี อกสารหรือบอรด์ หรืออน่ื ๆ ทแี่ สดงการเผยแพร่ความรู้ รปู แบบการเผยแพรค่ วามรู้ 1. การเป็นวทิ ยากร บรรยาย ในการเผยแพร่องค์ความร้ใู นด้านการเพาะปลูกพืช 2. การเปน็ วิทยากรเผยแพร่องค์ความร้โู ดยการสาธิต

25 3. จัดกิจกรรมให้คณะศึกษาดูงาน ได้มีส่วนร่วมโดยการลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และทักษะ ทางด้านการเกษตร 4. มีบอรด์ แสดงองค์ความรู้ใหผ้ ู้ทส่ี นใจไดศ้ กึ ษาข้อมลู ในแปลงชวี วถิ ีทกุ กจิ กรรมดา้ นการเพาะปลกู พชื 5. มีเอกสารแผน่ พับที่แสดงองค์ความรูไ้ ว้บริการผู้ทส่ี นใจเข้ามาศกึ ษาดงู าน 6. มีการเผยแพร่ความรู้ผ่านส่ือสารมวลชน หลากหลายชอ่ งทาง ทั้งสื่อโทรทัศน์ วิทยุ สื่อโซเชียลมีเดี่ย ที่ประสานเพื่อขอถ่ายทำบันทึกรายการ ตลอดจนมีเว็บไซต์ มีเว็บเพจของศูนย์การเรยี นรู้ฯเป็นของ ตวั เอง ดังนี้

26 6.1 Youtupe : https://www.youtube.com/watch?v=adk1yEZ0o5c วีดโี อ ศนู ย์เรยี นรูแ้ ละเกษตรทฤษฎีใหม่ตำบลคันไร่ ซึ่งเป็นท่ีรูจ้ ัก ใหค้ นมาศกึ ษาดูงาน 6.2 ออกสื่อทางทวี ีชอ่ ง NBT https://www.facebook.com/100013149095792/videos/518980788550220/ 6.3 ถ่ายทำรายการ “ก้าวอย่างพอเพียง”ออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์ช่อง NBTเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2560 6.4 ถ่ายสกรุ๊ปพิเศษ “หมอลำทำเกษตร”เมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2561 ออกอากาศ วันที่ 3 ธ.ค. 2561 ทางชอ่ ง NBT,ช่อง 5,VR โสภณ เคเบิล TV 6.5 สกรุ๊ปพิเศษ “ธนาคารนำ้ ใต้ดิน”ออกอากาศทางชอ่ ง NBT 6.6 ถา่ ยทำรายการ “คนไทยหวั ใจไม่ทอ้ ”ออกอากาศวนั ท่ี 5 ม.ค.2562 ออกอากาศ ช่อง 5 6.7 ถา่ ยทำรายการ “เมืองไทยดีด”ี ออกอากาศทางช่อง NBT วันท่ี 11 พฤศจกิ ายน 2563

27

28 ข. ด้านการเลี้ยงสัตว์ ขอ้ 1 มกี ารสาธติ การเลยี้ งสัตว์ อย่างนอ้ ย 3 ชนดิ ขา้ พเจา้ มกี ารเลี้ยวววั การเลีย้ งเปด็ การเล้ียงไก่พืน้ เมือง 1. เล้ียงววั จำนวน 7 ตวั จำแนกเป็น ววั ตวั ผู้ 2 ตวั และววั ตัวเมยี 5 ตัว 2. เลี้ยงเป็ดไข่ จำนวน 44 ตัว

29 3. เลยี้ งไก่พน้ื เมือง จำนวน 20 ตวั ขอ้ 2 มีการแสดงรายไดจ้ ากการเลย้ี งสตั ว์ มกี ารจัดทำบัญชีรายรบั -รายจา่ ย ในการเลี้ยงสตั ว์ อยา่ งสม่ำเสมอ ข้อ 3 มีการใช้จุลนิ ทรีย์ EM และสารชวี ภณั ฑ์ในกระบวนการเลยี้ งสัตว์ มีการนำจุลินทรีย์ EM มาผสมกับอาหารก่อนให้สัตว์กิน เพื่อประโยชน์สำคัญคือ กำจัดเชื้อโรค สารพิษ สารเคมี ทำใหส้ ัตวม์ สี ุขภาพแข็งแรง ไมเ่ ป็นโรค ทำให้ได้อาหารสัตว์ที่มคี ุณภาพดี และเปน็ การเพิม่ มวลจุลินทรีย์ ในระบบยอ่ ยของสัตว์ ข้าพเจา้ นำจลุ นิ ทรีย์ EM มาใช้ในกระบวนการเลย้ี งสัตว์ ดังน้ี 1. การเลี้ยงวัว มีการนำน้ำหมัก EM ใส่น้ำให้วัวกิน หรือฉีดพ่นกับหญ้าพืชอาหารสัตว์ เพื่อกำจัดเชื้อ โรค สารพษิ สารเคมี ทำให้วัวมีสขุ ภาพแข็งแรง ไมเ่ ป็นโรค ทำให้ได้นำ้ และอาหารทม่ี ีคุณภาพดี และเป็นการเพิ่ม มวลจลุ นิ ทรีย์ในระบบย่อยอาหารของวัวเพม่ิ ประสิทธภิ าพในการย่อยอาหาร

30 2. การเลย้ี งเปด็ และ การเล้ยี งไก่ - นำจุลินทรีย์ EM ผสมในน้ำให้เป็ด/ไก่ กิน เพื่อกำจัดเชื้อโรค สารพิษ สารเคมี เป็นการเพิ่มมวล จุลนิ ทรยี ใ์ นระบบยอ่ ยอาหารของสัตว์ ทำให้เปด็ มีสุขภาพแขง็ แรง ไม่เปน็ โรค โตเร็ว เพ่ิมผลผลติ ไขฟ่ องใหญ่ ไข่ แดงมีสสี ด - นำจลุ ินทรีย์ EM มาผสมกบั หอยอาหารเป็ด/ไก่ เพ่ือลดต้นทุนดา้ นอาหาร ทำให้ได้อาหารเป็ด/ไก่ ที่มี คุณภาพดี และเป็นการเพ่ิมมวลจลุ นิ ทรยี ์ในระบบยอ่ ยอาหารของสตั ว์ ทำใหเ้ ปด็ /ไก่ มสี ุขภาพแข็งแรง ไม่เปน็ โรค เพ่มิ ผลผลติ ไข่ฟองใหญ่ ไข่แดงมีสีสด ➢ หอยบดอาหารเปด็ / ไก่ วสั ดอุ ุปกรณ์ ๑. หอยเชอรี่ จำนวน 3 กิโลกรัม ๒. รำ จำนวน 3 กิโลกรัม ๓. กากน้ำตาล จำนวน 1 แก้ว ๔. จลุ ินทรีย์ EM จำนวน 1 แกว้ วิธกี ารทำ นำหอยเชอรี่เข้าเครื่องบด บดใหล้ ะเอียดผสมรำจลุ นิ ทรีย์ EM กากนำ้ ตาล คลุกเคล้าใหเ้ ขา้ กันทิ้งไว้ ประมาณ 30 นาที แลว้ นำไปใช้หรอื หมักทิง้ ไวห้ นึง่ คืน วิธีการนำไปใช้ นำไปเป็นอาหารของเป็ด / ไก่ เปน็ การควบคุมปริมาณของหอย ทำใหเ้ ปด็ / ไก่ อารมณ์ดี มีสขุ ภาพ แข็งแรง ไม่เปน็ โรค เพ่มิ ผลผลิต ไขฟ่ องใหญ่ ไขแ่ ดงมีสสี ด

31 ขอ้ 4 มีการใชจ้ ุลนิ ทรีย์ EM และสารชวี ภณั ฑ์ ในกระบวนการกำจดั ของเสียทีเ่ กิดจากการเลี้ยงสตั ว์ ข้าพเจ้านำจุลินทรีย์ EM มาใช้ในกระบวนการกำจัดของเสียที่เกิดจากการเลี้ยงสัตว์ โดยการนำน้ำหมัก EM ผสมน้ำฉีดพ่นคอกสัตว์หรือบริเวณที่เลี้ยงสัตว์ เพื่อกำจัดของเสีย ลดกลิ่นเหม็น ช่วยกำจัดเชื้อโรค สารพิษ สารเคมี ทำให้สัตว์มีสุขภาพแข็งแรง ไม่เป็นโรค สัตว์อารมณ์ดี ไม่เครียด เป็นการเพิ่มผลิตทางด้านสัตว์ที่มี คุณภาพ สภาพแวดล้อมน่าอยู่ ข้อ 5 มเี อกสารหรอื บอรด์ หรืออ่นื ๆ ทแ่ี สดงการเผยแพร่ความรู้ รูปแบบการเผยแพรค่ วามรู้ 1. การเป็นวทิ ยากร บรรยาย ในการเผยแพร่องค์ความรใู้ นด้านการเล้ียงสตั ว์ 2. การเปน็ วิทยากรเผยแพรอ่ งค์ความรูโ้ ดยการสาธติ

32 3. จัดกิจกรรมให้คณะศึกษาดูงาน ได้มีส่วนร่วมโดยการลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และทักษะ ทางด้านการเกษตร 4. มบี อรด์ แสดงองคค์ วามรใู้ หผ้ ทู้ ่สี นใจได้ศึกษาขอ้ มลู ดา้ นการเล้ยี งสตั ว์ 5. มีเอกสารแผ่นพับทแ่ี สดงองค์ความรไู้ ว้บรกิ ารผู้ท่สี นใจเข้ามาศึกษาดูงาน 6. มีการเผยแพร่ความรู้ผ่านสอื่ สารมวลชน หลากหลายชอ่ งทาง ทั้งส่อื โทรทัศน์ วิทยุ สอ่ื โซเชยี ลมีเด่ยี ทปี่ ระสานเพื่อขอถ่ายทำบันทึกรายการ ตลอดจนมเี วบ็ ไซต์ มีเว็บเพจของศนู ย์การเรยี นรู้ฯเปน็ ของ ตัวเอง ดังน้ี 6.1 Youtupe : https://www.youtube.com/watch?v=adk1yEZ0o5c วีดีโอ ศนู ยเ์ รียนร้แู ละเกษตรทฤษฎีใหมต่ ำบลคันไร่ ซง่ึ เปน็ ท่รี ูจ้ ัก ใหค้ นมาศกึ ษาดงู าน 6.2 ออกสอื่ ทางทีวีช่อง NBT https://www.facebook.com/100013149095792/videos/518980788550220/ 6.3 ถ่ายทำรายการ “ก้าวอย่างพอเพียง”ออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์ช่อง NBTเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2560 6.4 ถ่ายสกรุ๊ปพิเศษ “หมอลำทำเกษตร”เมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2561 ออกอากาศ วันที่ 3 ธ.ค. 2561 ทางช่อง NBT,ชอ่ ง 5,VR โสภณ เคเบลิ TV 6.5 สกรุ๊ปพิเศษ “ธนาคารนำ้ ใต้ดิน”ออกอากาศทางช่อง NBT 6.6 ถ่ายทำรายการ “คนไทยหวั ใจไมท่ ้อ”ออกอากาศวันที่ 5 ม.ค.2562 ออกอากาศ ชอ่ ง 5 6.7 ถ่ายทำรายการ “เมืองไทยดดี ”ี ออกอากาศทางชอ่ ง NBT วันที่ 11 พฤศจกิ ายน 2563

33

34

35 ค. ด้านการประมง ข้อ 1 มกี ารสาธติ การเลีย้ งสัตวน์ ำ้ หรอื สตั ว์คร่งึ บกครงึ่ น้ำอย่างน้อย 2 ชนดิ 1. การเล้ยี งกบ มีกบทัง้ หมด จำนวน 500 ตวั พอ่ แม่พนั ธจ์ุ ำนวน 50 ตวั มกี ารขุดบอ่ ขนาดกวา้ ง 2 เมตร ยาว 4 เมตร ลกึ 50 เซนติเมตร จำนวน 1 บอ่ ปล่อยกบจำนวน 400 ตวั

36 2. การเลยี้ งปลาดุก มกี ารเลี้ยงปลาดุกจำนวน 2 บอ่ - ทำการขุดบ่อเล้ียงปลาดุกขนาดกวา้ ง 2 เมตร ยาว 4 เมตร ลกึ 1 เมตร จำนวน 1 บอ่ ปล่อยปลาดุก เพื่อใช้เป็นอาหารและนำไปจำหน่าย โดยที่ก่อนปล่อยปลาลงในบ่อได้นำเอาจุลินทรีย์อีเอ็มจำนวน 1 แก้ว ผสมน้ำ 1 ถังเทลงในบ่อปลาเพื่อปรับสภาพน้ำให้เหมาะสมและเพิ่มจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ต่อปลาทิ้งไว้ 2 วันจึงนำลูกปลามาปล่อยโดยปลอ่ ยปลาจำนวน 400 ตัวตอ่ บอ่ และใช้ จลุ ินทรยี ์อีเอม็ เทผสมในบ่ออาทิตย์ละ 1 คร้งั - บ่อเล้ียงปลาดกุ ขนาด กวา้ ง 10 เมตร ยาว 25 เมตร มีการปลอ่ ยพันธ์ุปลาดกุ จำนวน 3,000 ตวั

37 3. การเล้ียงปลาตะเพียน มีปลาตะเพียนจำนวนหนึ่งบอ่ ขนาดบ่อยาว 25 เมตร กว้าง 15 เมตร มี การปลอ่ ยปลาตะเพียนลงเลี้ยง จำนวน 15,000 ตัว 5. การเลย้ี งปลานลิ มีปลานิล จำนวน 1,200 ตัว

38 ขอ้ 2 มีการแสดงรายไดจ้ ากการประมง ขา้ พเจ้าได้จัดทำบญั ชรี ายรบั -รายจ่าย แสดงรายได้จากการประมง การเล้ยี งกบ การเลีย้ งปลาดกุ การเลี้ยง ปลาตะเพียน การเล้ยี งปลานิล ดงั ภาพ ขอ้ 3. มีการใช้จุลินทรีย์ EM และสารชีวภณั ฑ์ ในกระบวนการประมง การการใช้จลุ ินทรยี ์ EM ในกระบวนการประมง เพือ่ สรา้ งอาหารในน้ำก่อนปล่อยสัตวล์ งนำ้ เพื่อบำบัด นำ้ เสยี ในบ่อเล้ียง และในการผสมอาหารสัตว์ ดงั น้ี 1. การใช้จุลินทรีย์ EM ในบ่อเลี้ยงปลา ปลานิล ปลาตะเพียน ปลาดุก อาทิตย์ละ 1 ครั้ง ในทุกๆ บ่อ เพื่อสร้างอาหารในน้ำ บำบัดน้ำเสียในบ่อเลี้ยงปลา เป็นการกำจัดของเสีย ลดกลิ่นเหม็น ช่วยกำจัดเชื้อโรค สารพิษ สารเคมี ทำให้ปลามีสุขภาพแขง็ แรง ไมเ่ ปน็ โรค

39 2. การใชจ้ ุลนิ ทรีย์ EM ในการผสมอาหารปลา โดยการทำแซนวิชปลาจำนวน 2 บอ่ ซ่งึ มี สว่ นประกอบดังน้ี วัสดอุ ุปกรณ์ 1. กอ้ นฟาง จำนวน 2 กอ้ น 2. มูลสตั วแ์ ห้ง จำนวน 2 กโิ ลกรมั 3. รำ จำนวน 2 กโิ ลกรมั 4. EM ขยาย จำนวน 2 ช้อนแกง 5. ไมไ้ ผ่ จำนวน 4 ท่อน วธิ ีทำ 1. นำไม้ไผม่ าตัดตามความยาวตามต้องการ 2. นำกอ้ นฟางมาแบ่งลงวางเปน็ ฐานข้างล่างโดยไม่ตอ้ กดฟางทำเปน็ ช้นั แรก 3. นำมูลสตั วแ์ ห้ง รำ โรยทำเปน็ ชนั้ แรก 4. รดน้ำดว้ ยEM ให้ชุม่ นำเอาฟางมากลบทำในช้ันที่ 2 และชั้นท่ี 3 และใช้ฟางกลบอรกรอบ ผสมน้ำEM รดน้ำให้ชุม่ ประโยชน์ทใ่ี ช้ เพื่อสร้างแพลงก์ตอนพืชในน้ำ ทำเพื่อให้เกิดไรแดงเป็นอาหารของปลา ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้สร้าง อาหารตามธรรมชาติ 3. การทำอาหารปัน้ ก้อน สำหรบั ปลากินเนอื้ ปลากินพืช มกี ารผลิตอาหารปลาไว้ใช้เองส่วนผสมดงั นี้ วสั ดอุ ุปกรณ์ 1. ข้าวเหนยี วนง่ึ สกุ จำนวน 3 กิโลกรมั 2. รำออ่ น จำนวน 3 กิโลกรมั 3. หยวกกล้วย จำนวน 3 กิโลกรมั 4. น้ำหมกั ปลา หอย จำนวน 1 ลติ ร 5. จุลินทรยี ์ EM จำนวน 1 แกว้ 6. กากนำ้ ตาล จำนวน 1 แกว้ วิธีการทำ นำหยวกกล้วยมาสับให้ละเอียด นำขา้ วเหนียวท่ีนงึ่ สกุ แลว้ มาคลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กัน เตมิ กากนำ้ ตาล จุลนิ ทรีย์ EM น้ำหมักปลา คลุกเคล้าให้เขา้ กัน นำรำอ่อนใสลงทีละนอ้ ยถา้ หากขน้ เกินไปใหเ้ ติมน้ำ นวด คลกุ เคล้าให้เขา้ กนั จนสามารถปั้นเป็นก้อนได้ แล้วนำไปผึ่งตากในท่ีร่ม 1 อาทติ ย์ ก้อนอาหารจะแห้งและ สามารถลอยน้ำได้ สามารถนำไปโยนเปน็ อาหารปลาได้ ขอ้ 4 มกี ารใชจ้ ลุ นิ ทรยี ์ EM ในกระบวนการกำจัดของเสยี ที่เกิดจากการประมง น้ำเนา่ เสียในบอ่ เล้ยี งกบ และบอ่ เล้ยี งปลาเกิดจากจลุ นิ ทรีย์อีกกลุ่มหน่ึงเปน็ กลุ่มจลุ นิ ทรีย์ที่ย่อยสลายไม่ สมบูรณ์จึงก่อให้เกิดของเสียเกิดขึ้น ดังนั้น การนำจุลินทรีย์กลุ่มที่มีประสิทธิภาพสูงเข้าไปย่อยสลายแทนที่ เพื่อใหข้ องเสยี จากอาหารสัตวแ์ ละอ่ืนๆถกู ย่อยสลายโดยสมบรู ณ์ นำ้ ที่เสยี อยกู่ ็จะกลับกลายเปน็ น้ำดี มีออกซิเจน

40 สูงตามปกติ ซึ่งจะมีผลทำให้สุขภาพปลาและกบ ที่เลี้ยงดีไปด้วย การเจริญเติบโตก็เป็นไปอย่างรวดเร็ว และไม่ สร้างมลภาวะใหส้ ่ิงแวดล้อม ไม่มสี ารเคมตี กคา้ งในสตั ว์เลยี้ งและพนื้ ดินในบ่อ การกำจัดของเสียที่เกิดจากการประมง ข้าพเจ้าใช้จุลินทรีย์ EM ในการจัดการของเสียที่เกิดจากการ ประมง โดยการเทจลุ นิ ทรยี ์ EM ลงในบ่อเลยี้ ง ปลานลิ ปลาตะเพียน ปลาดุก อาทิตย์ละ 1 คร้งั ในทุกๆบอ่ ข้อ 5 มีเอกสารหรอื บอร์ดหรอื อื่นๆ ทีแ่ สดงการเผยแพร่ความรู้ การเผยแพร่ความรู้ 1. การเป็นวทิ ยากรบรรยาย ในการเผยแพร่องคค์ วามรใู้ นด้านการทำจุลินทรีย์ EM ขยาย 2. การเปน็ วิทยากรสาธิตในการเผยแพร่องคค์ วามรใู้ นดา้ นการทำจุลนิ ทรยี ์ EM ขยาย 3. จัดกิจกรรมให้คณะศึกษาดูงาน ได้มีส่วนร่วมโดยการลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และทักษะ ทางด้านวชิ าชีพด้านการเกษตร

41 4. มีบอร์ดแสดงองคค์ วามรู้ให้ผทู้ สี่ นใจได้ศกึ ษาขอ้ มูล 6. มีการเผยแพรค่ วามรผู้ า่ นสอ่ื สารมวลชน หลากหลายชอ่ งทาง ท้งั ส่ือโทรทัศน์ วทิ ยุ สือ่ โซเชียลมีเดย่ี ที่ประสานเพอื่ ขอถา่ ยทำบันทึกรายการ ตลอดจนมีเว็บไซต์ มีเว็บเพจของศนู ย์การเรยี นรู้ฯเปน็ ของ ตัวเอง ดงั น้ี 6.1 Youtupe : https://www.youtube.com/watch?v=adk1yEZ0o5c วีดีโอ ศนู ย์เรียนรู้และเกษตรทฤษฎีใหม่ตำบลคนั ไร่ ซ่งึ เป็นท่รี จู้ กั ใหค้ นมาศึกษาดงู าน 6.2 ออกส่อื ทางทวี ีชอ่ ง NBT

42 https://www.facebook.com/100013149095792/videos/518980788550220/ 6.3 ถ่ายทำรายการ “ก้าวอย่างพอเพียง”ออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์ช่อง NBTเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2560 6.4 ถ่ายสกรุ๊ปพิเศษ “หมอลำทำเกษตร”เมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2561 ออกอากาศ วันที่ 3 ธ.ค. 2561 ทางชอ่ ง NBT,ชอ่ ง 5,VR โสภณ เคเบลิ TV 6.5 สกร๊ปุ พเิ ศษ “ธนาคารน้ำใตด้ นิ ”ออกอากาศทางชอ่ ง NBT 6.6 ถ่ายทำรายการ “คนไทยหวั ใจไมท่ ้อ”ออกอากาศวนั ท่ี 5 ม.ค.2562 ออกอากาศ ช่อง 5 6.7 ถ่ายทำรายการ “เมอื งไทยดีดี” ออกอากาศทางช่อง NBT วันที่ 11 พฤศจกิ ายน 2563

43

44 ง. ด้านส่งิ แวดลอ้ ม ข้อ 1 มีการใช้จลุ ินทรยี ์ EM ในการจดั การสงิ่ แวดล้อมในแปลงสาธิตและครวั เรอื น ข้าพเจ้าดำเนินชีวิตประจำวันตามวิถีพอเพียง ในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ นอกจากจะยึดหลักความ พอเพยี งแล้ว ในการดำเนินงานโครงการชีววถิ เี พอื่ การพฒั นาอย่างย่ังยนื ข้าพเจ้ายงั ไดน้ ้อมนำเอาศาสตร์พระราชา ข้อที่ 13 “ใช้ธรรมชาตริ กั ษาธรรมชาติ” มาใช้โดยการนำจุลนิ ทรียท์ มี่ ีประสทิ ธภิ าพ (EM) มาขยาย EM เพ่อื ใช้ใน การทำการเกษตร เพื่อลดการใช้สารเคมี เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งด้านการเพาะปลูก การประมง การเลี้ยง สัตว์ การกำจัดเศษวัสดุเหลือทางการเกษตร และนำมาจัดการวัสดุเหลือใช้ให้สามารถนำกลับมาใช้ให้เกิด ประโยชน์สูงสุดตอ่ การดำเนินกจิ กรรมตามโครงการชวี วิถเี พอ่ื การพฒั นาอยา่ งย่ังยืน การใช้จุลินทรีย์ EM ในการจดั การสง่ิ แวดลอ้ ม ได้ผลิตน้ำหมักเพ่ือใชใ้ นการทำความสะอาดห้องน้ำ โดยใชข้ า่ ใบเตยหอม ตะไครห้ อม หมกั รว่ มกบั จุลินทรียอ์ เี อ็มและกากน้ำตาลในถงั พลาสติกท่มี ีฝาปดิ มิดชิด ในการรักษาสง่ิ แวดล้อม ➢ ใช้ อเี อ็มใส่ในบ่อท่ีเกบ็ น้ำล้างทำความสะอาดบ่อเลย้ี งกบ คอกวัวและคอกไก่เพ่ือป้องกัน กำจัดยงุ ➢ นำอีเอ็มมาใช้ในการทำความสะอาดห้องนำ้ โดยการนำ ขา่ ตะไครห้ อม ใบเตย มาหมักผสมกบั อเี อ็มและกากน้ำตาลในถังพลาสตกิ ก่อนนำไปใช้ ➢ นำอีเอ็มมาใช้สำหรับดับกลิ่นในบ่อปลา บอ่ เล้ียงกบ หอ้ งน้ำและห้องครวั ➢ นำอีเอ็มผสมอาหารปลาดุก ปลาตะเพยี น ปลานลิ อาหารปั้นเปน็ กอ้ นโยนเป็นอาหารปลา นำอีเอม็ ทำน้ำหมักน้ำยาอเนกประสงค์ใช้ล้างหอ้ งนำ้ ทำนำ้ ยาลา้ งจาน

45 ขอ้ 2 มขี ้อมูลจากการใชจ้ ลุ นิ ทรยี ์ EM ในการจดั การสง่ิ แวดลอ้ ม จากการใช้จลุ ินทรยี ์ EM ในการจัดการสิ่งแวดลอ้ ม ในกิจกรรมตา่ งๆ ขา้ พเจา้ ไดจ้ ัดทำแบบฟอร์มเพื่อ เกบ็ รวบรวมบนั ทกึ การใช้ เพ่ือเป็นฐานข้อมูลในการพัฒนาหรือปรับปรงุ ในคร้ังต่อๆไป ข้อ 3 มีธนาคารจุลนิ ทรยี ์ EM ท่สี ามารถใหบ้ ริการผู้อืน่ ได้ มีธนาคารจลุ ินทรีย์ EM ให้กบั เครือข่ายและคณะผ้ศู กึ ษาดงู านมีการแนะนำวิธีทำ แจกจ่าย ให้กับผ้ทู ี่สนใจอย่างต่อเนอ่ื ง

46 ข้อ 4 มกี ารสาธติ การใช้ประโยชน์จากจุลินทรยี ์ EM กับสิ่งแวดลอ้ ม 1. การนำจุลินทรีย์ EM จำนวน 1 แก้ว ผสมนำ้ 10 ลิตร เทลงในบ่อเลี้ยงปลาดกุ และบ่อเลย้ี งกบ ทกุ ๆสปั ดาห์ เพ่ือบำบัดน้ำในบอ่ ใหม้ ีประสิทธิภาพ และ ทำ ให้น้ำในบอ่ เปน็ ป๋ยุ น้ำใช้รดพชื ผกั สวนครวั 2. การนำจลุ ลินทรียท์ รีย์ EMขยายมาราดบรเิ วณคอกสัตว์ ช่วยบำบดั ลดกลน่ิ จากคอกสัตว์และนำ้ มูลสตั ว์มาผสมทำป๋ยุ หมักสูตรต่างๆมาใชใ้ นการปลูกพืชผกั สวนครัว

47 3. นำอีเอ็มมาใชใ้ นการทำความสะอาดห้องนำ้ โดยการนำ ข่า ตะไครห้ อม ใบเตย มาหมักผสมกบั อีเอ็ม และกากน้ำตาลในถงั พลาสติกก่อนนำไปใช้ 4. นำอีเอ็มมาใช้สำหรบั ดับกล่นิ ในบอ่ ปลา บ่อเล้ียงกบ หอ้ งนำ้ และห้องครัว 5. นำอเี อ็มมาผสมอาหารปลาดุก ปลาตะเพียน ปลานลิ ป้ันอาหารเปน็ ก้อนโยนเป็นอาหารปลา 6. นำอีเอ็มทำน้ำหมกั นำ้ ยาอเนกประสงค์ใช้ลา้ งห้องนำ้ ทำน้ำยาล้างจาน 1.5.ความเหมาะสม สถานที่ ภมู ทิ ัศน์

48 7. การวางผังแปลงเกษตรผสมผสานชวี ิวิถมี ีผลต่อการกำจัดของเสีย วางผงั อยา่ งเปน็ ระบบ ง่ายตอ่ การ กำจัดของเสยี ข้อ 5 มเี อกสารหรอื บอร์ดหรืออ่นื ๆ ทแี่ สดงการเผยแพร่ความรู้ การเผยแพรค่ วามรู้ 1. การเป็นวิทยากรบรรยาย ในการเผยแพร่องค์ความรใู้ นด้านการทำจลุ ินทรยี ์ EM ขยาย 2. การเปน็ วทิ ยากรสาธิตในการเผยแพร่องค์ความร้ใู นด้านการทำจุลินทรยี ์ EM ขยาย 3. จัดกิจกรรมให้คณะศึกษาดูงาน ได้มีส่วนร่วมโดยการลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และทักษะ ทางด้านวชิ าชีพด้านการเกษตร 4. มีบอร์ดแสดงองค์ความรู้ใหผ้ ู้ทสี่ นใจไดศ้ ึกษาข้อมูล

49 6. มีการเผยแพร่ความรผู้ า่ นส่ือสารมวลชน หลากหลายชอ่ งทาง ทัง้ สอ่ื โทรทัศน์ วทิ ยุ สอ่ื โซเชียลมเี ดีย่ ท่ีประสานเพือ่ ขอถ่ายทำบันทึกรายการ ตลอดจนมีเว็บไซต์ มีเว็บเพจของศูนย์การเรยี นรู้ฯเป็นของ ตวั เอง ดังนี้ 6.1 Youtupe : https://www.youtube.com/watch?v=adk1yEZ0o5c วีดีโอ ศนู ยเ์ รยี นรแู้ ละเกษตรทฤษฎีใหม่ตำบลคนั ไร่ ซ่ึงเปน็ ทรี่ ู้จกั ใหค้ นมาศกึ ษาดงู าน 6.2 ออกสือ่ ทางทีวีชอ่ ง NBT https://www.facebook.com/100013149095792/videos/518980788550220/ 6.3 ถ่ายทำรายการ “ก้าวอย่างพอเพียง”ออกอากาศที่สถานีโทรทัศน์ช่อง NBTเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2560 6.4 ถ่ายสกรุ๊ปพิเศษ “หมอลำทำเกษตร”เมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2561 ออกอากาศ วันที่ 3 ธ.ค. 2561 ทางชอ่ ง NBT,ชอ่ ง 5,VR โสภณ เคเบลิ TV 6.5 สกรุป๊ พิเศษ “ธนาคารน้ำใตด้ ิน”ออกอากาศทางช่อง NBT 6.6 ถา่ ยทำรายการ “คนไทยหวั ใจไม่ทอ้ ”ออกอากาศวันท่ี 5 ม.ค.2562 ออกอากาศ ชอ่ ง 5 6.7 ถ่ายทำรายการ “เมอื งไทยดดี ”ี ออกอากาศทางชอ่ ง NBT วนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน 2563

50 2. การเปน็ แบบอยา่ ง มีผลผลติ สามารถพึ่งพาตนเองได้ 2.1 การเป็นแบบอยา่ งทดี่ ี ๑. มกี ารจัดทำบัญชคี รวั เรือนรายรบั รายจ่ายอย่างต่อเนื่องและสมำ่ เสมอ ข้าพเจ้าได้จัดทำบัญชีรายรับ-รายจ่าย แสดงรายได้ อย่างเป็นระบบ ซึ่งในสภาวะการณ์ในปัจจุบัน โรคระบาด โควิด -19 ส่งผลต่อการดำรงชีพของผู้คนมากมาย แต่สำหรับข้าพเจ้าและครอบครัวซึ่งมีวิถีการ ดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอพียงมาโดยตลอด เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับครอบครัว จึงไม่ได้รับ ผลกระทบจากสภาวะวิกฤตของโรคระบาดในปัจจุบันนี้ แต่กลับกลายเป็นโอกาสที่ดีในการสร้างรายได้เสริมกับ ครอบครัวได้