best-คันไร่-63-การเพาะเห็ดฟาง

แบบเสนอผลงาน/นวตั กรรมการปฏบิ ัตทิ เี่ ป็ นเลศิ (Best Practice) ชื่อผลงาน “ศูนย์ฝึ กอาชีพชุมชนตาบลคันไร่ การเพาะเห็ดฟางแบบกองเตีย้ การเพาะเหด็ ฟางในตระกร้า” ช่ือผู้เสนอผลงาน นางวริศรา สมตวั ตาแหน่ง ครู กศน.ตาบล กศน.อาเภอ สิรินธร กศน.ตาบล คนั ไร่ โทรศัพท์ 045-366184 มือถือ 064-8792896 โทรสาร 045-366374 E-mail: [email protected] รายละเอยี ดผลงาน 1.ความเป็ นมา/ความสาคัญของศูนย์ฝึ กอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ การเพาะเห็ดฟาง การจดั ทาผลการปฏิบตั ิงานท่ีดีของนางวริศรา สมตวั ตาแหน่งครู กศน.ตาบล ที่รับผดิ ชอบในเขตพ้ืนที่ ตาบลคนั ไร่ หลงั ฤดูเก็บเก่ียวขา้ ว กศน.ตาบลคนั ไร่ มีการจดั การศึกษาเพ่ือพฒั นาอาชีพ โดยมีศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชน ตาบลคนั ไร่ ไดม้ ีการสารวจความตอ้ งการชองชุมชนอยากไดม้ ีอาชีพเสริมรายไดจ้ ากฤดูเก็บเก่ียวขา้ ว ซ่ึงอาชีพส่วน ใหญป่ ระชาชนในตาบลคนั ไร่ มีอาชีพหลกั คือการทานา มีฟางขา้ วจานวนมาก จึงไดเ้ สนอความตอ้ งการ ในการเพาะ เห็ดฟางในตระกร้า การเพาะเห็ดฟางแบบกองเต้ีย เป็นอาชีพที่มีความสาคญั ในทางเศรษฐกิจอาชีพหน่ึง สามารถทาให้ มีไดเ้ สริมใหก้ บั ตนเองและครอบครัวได้ และยงั เป็นการอนุรักษท์ รัพยากรที่มีอยใู่ หเ้ กิดประโยชน์ โดยการนาเอาฟาง ขา้ วมาเพาะเห็ดฟาง ซ่ึงเป็ นการเพาะที่ใชว้ สั ดุนอ้ ยแต่ไดผ้ ลผลิตดอกเห็ดขนาดใหญ่และไดจ้ านวนมาก เวลาการเก็บ ผลผลิต ระยะเวลาส้นั สามารถรู้ผลผลิตค่อนขา้ งแน่นอน และเหมาะในการเพาะเป็นอาชีพเสริมได้ 2. จุดประสงค์และเป้าหมายของการดาเนินงาน 1. เพ่อื ใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจ ในการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า 2. เพอ่ื ใหส้ ามารถเพาะเห็ดฟางในตระกร้าได้ 3. เพื่อใหส้ ามารถนาความรู้ไปใชใ้ นการประกอบอาชีพเสริมเพม่ิ รายได้ 3. ข้นั ตอนการดาเนินงาน ข้นั ตอนของการวางแผน (Plan) 1. ศึกษาสภาพปัจจุบนั และความตอ้ งการของกลุ่มเป้าหมาย 2. วเิ คราะห์บริบท ตาบลคนั ไร่ เป็ นพ้ืนท่ีทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ และเกษตรกรทานา หลงั ฤดูเก็บเก่ียว มีวสั ดุเหลือทางการเกษตรคือฟางขา้ ว 3. วางแผนการดาเนินงาน 3.1 ประชาสมั พนั ธ์รับสมคั รผเู้ รียน 3.3 จดั ทาปฏิทินปฏิบตั ิงาน 3.4 จดั หาสื่อ แหล่งเรียนรู้ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน และนวตั กรรมเพ่อื การเรียนรู้ 3.5 ประชาสมั พนั ธ์ภาคีเครือขา่ ย

3.6 กาหนดกิจกรรมการดาเนินงาน เนื้อหา 6 เรื่อง ดังนี้ 1. ช่องทางการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า 2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า 3. การดูแลรักษา การป้องกนั และการกาจดั ศตั รู 4. การเกบ็ เห็ดฟาง 5. การจดั การตลาด 6. การทาบญั ชี ข้นั ตอนดาเนินงาน (Do) หลกั สูตรวชิ าการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า ใชเ้ วลาเรียนท้งั หมด 40 ชวั่ โมง ภาคทฤษฎี 13 ชว่ั โมง ภาคปฏิบตั ิ 27 ชว่ั โมง 4. ดาเนินการตามแผนการจดั การศึกษาต่อเน่ือง 2.1 ข้นั เตรียมการประกอบอาชีพการเพาะเห็ดฟาง - การเตรียมสถานที่/พ้นื ท่ี - การเตรียมวสั ดุเพาะเช้ือเห็ดฟาง - ข้นั ตอนการเพาะเช้ือเห็ดฟางกองเต้ีย วสั ดุและอปุ กรณ์ทใ่ี ช้ 1 น้าเปล่าจานวน 100 กิโลกรัม 2 แป้งขา้ วเหนียวจานวน 1 กิโลกรัม 3 อีเอม็ จานวน 1 แกว้ ( 250ซีซี ) 4 ฟางขา้ ว ข้นั ตอนการเพาะเห็ดฟาง 1 แบ่งเช้ือเห็ดฟาง 1 กอ้ น เป็นสองส่วน จะสามารถปลูกเห็ดได้ 2 ตะกร้า 2 นาแป้งขา้ วเหนียวและอีเอม็ มาละลายในน้า ผสมใหเ้ ขา้ กนั 3 ใหน้ าฟางไปแช่น้าจนฟางอิ่มน้าประมาณ 1 ชม. 4 จากน้นั นาฟางมาอดั ลงในตะกร้าโดยใหส้ ลบั ฟางกบั เช้ือเห็ด จนครบ 3 ช้นั แตช่ ้นั ท่ี 3 ใหโ้ รยเช้ือเห็ดแบบ เตม็ หนา้ ตะกร้า 5 ใชฟ้ างวางช้นั บนสุดปิ ดหนา้ เช้ือเห็ดอีกทีใหพ้ อดีกบั ขอบตระกร้าดา้ นบน

6 จากน้นั ใหค้ รอบตะกร้าดว้ ยซุ่มไก่ หรืออะไรก็ไดท้ ี่สามารถครอบได้ 7 หรือจะเอาไมไ้ ผม่ าสร้างเป็นสี่มุมก็ได้ จากน้นั คลุมดว้ ยพลาสติก หรือปิ ดดว้ ยแสลนหรือผา้ เป็ นข้นั ตอน สุดทา้ ย ปล่อยทิง้ ไว้ 3 คืน 8 เชา้ วนั ท่ี 4 ใหเ้ ปิ ดรูระบายตรงวงกลมดา้ นบนไวป้ ระมาณ 15-20 นาที เมื่อครบเวลาใหค้ ลุมดว้ ยแสลน หรือผา้ เหมือนเดิม 9 ประมาณ 6 คืน เห็ดกจ็ ะเริ่มออกดอกแลว้ ปลูกเสร็จไมค่ วรรดน้าซ้าอีกเพราะจะทาใหเ้ ห็ดฝ่ อ 3. การดูแลรักษา การป้องกนั และการกาจดั ศตั รู จานวน 5 ชว่ั โมง จานวน 5 ชว่ั โมง - การควบคุมอุณหภูมิ - การใหน้ ้า จานวน 5 ชว่ั โมง - การป้องกนั ศตั รูเห็ด - การกาจดั ศตั รูเห็ด 4. การเก็บเห็ดฟาง - การพจิ ารณาอายกุ ารเก็บเห็ดฟาง - วธิ ีการเกบ็ - การดูแลหลงั การเก็บ 5. การจดั การตลาด -. การวเิ คราะห์การตลาด จานวน 5 ชวั่ โมง - ช่องทางการจาหน่าย -.การขยายและการส่งเสริมการขาย - การบรรจุหีบห่อ - การกาหนดราคาขาย 6. การทาบญั ชี - บญั ชีทรัพยส์ ิน - บญั ชีรายรับ-รายจ่าย 5. ดาเนินการตามแผนการจดั กิจกรรม การเพาะเห็ดฟางในตระกร้า ดาเนินการเพาะเห็ดฟางในระหวา่ งวนั ที่ 8 มีนาคม 2563 - 31 มีนาคม 2563 ข้นั ตอนตรวจสอบ (Check) 1. นิเทศ กากบั ติดตาม และประเมินผล

2. จดั ทาคูม่ ือการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า เห็ดฟางกองเต้ีย เผยแพร่สู่สาธารณะชน 3. ประเมินผลการการดาเนินงาน ข้ันตอนการปรับปรุงและพฒั นา (Act) 1. แลกเปล่ียนเรียนรู้ เพ่ือเป็ นแนวทางพจิ ารณาในการปรับปรุงกิจกรรมเพ่ือเกิด ประสิทธิภาพตอ่ ผเู้ รียนอยา่ งสูงสุด 2. มีการจดั กิจกรรมส่งเสริมและพฒั นาศกั ยภาพผเู้ รียนตอ่ เน่ือง 6. ผลการดาเนินงาน/ผลสัมฤทธ์ิ/ประโยชน์ทไี่ ด้รับ จากการจัดกจิ กรรม การเพาะเหด็ ฟางในตระ การเพาะเหด็ ฟางแบบกองเตยี้ 1) ผลทเี่ กดิ กบั ตนเอง 1.1 ตนเองเกิดแนวคิดในการพฒั นา การเพาะเห็ดฟาง ใหเ้ ป็นศุนยฝ์ ึ กอาชีพชุมชน แหล่งศึกษาดูงาน ลง มือปฏิบตั ิทาการเกษตร 1.2 ตนเองไดพ้ ฒั นานวตั กรรมท่ีเกิดจากการเรียนรู้ จากประสบการณ์ตรง การบริหารจดั การ การเพาะเห็ด ฟางในตระกร้า เห็ดฟางแบบกองเต้ีย 1.3 ตนเองไดบ้ ริโภคเห็ดฟางมีประโยชนต์ ่อร่างกาย 1.4 ตนเองไดล้ งมือปฏิบตั ิในการนาผลผลิตทางการเกษตรเพ่ือไปบริโภค จาหน่ายใหก้ บั ประชาชนทวั่ ไป ทาใหไ้ ดอ้ าหารที่ปลอดภยั ตอ่ ผบู้ ริโภค 2) ผลทเี่ กดิ กบั ผู้เรียน 2.1 ผเู้ รียนเกิดพฤติกรรม ความสนใจในการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า การเพาะเห็ดฟางแบบกองเต้ีย 2.2 ผเู้ รียนไดม้ ีสถานท่ีศึกษาดูงาน ฝึกปฏิบตั ิและเป็ นสถานที่แลกเปล่ียนเรียนรู้ในเทคนิคการเพาะเห็ดฟาง 2.3 ผเู้ รียนไดร้ ับ แนวคิดท่ีหลากหลาย การนาวสั ดุเหลือใชม้ าใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ 2.4 ผเู้ รียนไดพ้ ฒั นาทางดา้ นความคิด การแสดงความคิดเห็น และการลงมือปฏิบตั ิ 2.5 ผเู้ รียนไดเ้ สนอแนวทางนวตั กรรมท่ีหลากหลาย ความคิดสร้างสรรค์ การเรียนรู้อยา่ งภาคภูมิใจ และมีเจตคติที่ดี มีการพฒั นาคุณภาพชีวติ ที่ดีนาไปสู่การต่อยอดการเรียนรู้ 2.6 ผเู้ รียนไดต้ ระหนกั และเห็นความสาคญั ในคุณค่า คุณประโยชน์จากการลงมือปฏิบตั ิ การเพาะเห็ด ฟาง และไดร้ ับการเรียนรู้ที่จะสามารถนาไปพฒั นาตนเอง ครอบครัวและชุมชน 3) ผลทเ่ี กดิ กบั ประชาชน 3.1 ประชาชนตระหนกั เห็นความสาคญั ของการเพาะเห็ดฟางท่ีหลากหลายวธิ ี 3.2 ประชาชนเห็นความสาคญั ของการทาเพาะเห็ดฟางในตระกร้า 3.3 ไดผ้ ลิตอาหารปลอดภยั ไวบ้ ริโภคในครัวเรือน ทาใหส้ ามารถนาไปปรับประยกุ ตใ์ ชภ้ ายในครัวเรือน ของตนเอง 3.4 ภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วมในการจดั กิจกรรมและพฒั นา ศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ 3.5 ประชาชนมีความสนใจใส่ใจในดา้ นสุขภาพ สนใจผลผลิตทางการเกษตรแบบปลอดสารเคมี

3.6 ประชาชนเกิดการพฒั นา ปรับเปลี่ยนความคิด ลงมือปฏิบตั ิ ทาการเกษตรแบบพอเพยี งเพ่ือบริโภค ภายในครอบครัว 4) ผลทเ่ี กดิ กบั สังคม 4.1 ชุมชนใหค้ วามร่วมมือและสนบั สนุนในการจดั กิจกรรมและพฒั นา ศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ เพอ่ื เป็ นแหล่งเรียนรู้ ที่หลากหลายทางดา้ นการเกษตร 4.2 สงั คมเป็นท่ียอมรับ ร่วมกนั พฒั นาประชาสมั พนั ธ์ในทุกๆดา้ นทางส่ือออนไลน์ 4.3 ชุมชนมีเครือขา่ ยการทาการเกษตรอินทรีย์ เพอ่ื นาผลผลิตออกจาหน่ายในตลาด เพื่อใหผ้ บู้ ริโภค บริโภคอาหารที่ปลอดจากสารเคมี 4.4 ไดร้ ับการยอมรับ เชื่อถือในผลผลิตทางการเกษตรเป็นอาหารท่ีปลอดภยั ตอ่ ผบู้ ริโภค จากการจดั กิจกรรม ศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ ไดจ้ ดั กลุ่มอาชีพการเพาะเห็ดฟางในตระกร้า การเพาะ เห็ดฟางแบบกองเต้ีย กศน.ตาบลคนั ไร่ กศน.อาเภอสิรินธร มีส่วนร่วมสนบั สนุนทรัพยากรดา้ นการศึกษา ทรัพยากรดา้ นบุคคล การพฒั นาใหเ้ ป็ นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาดูงาน เป็นศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ โดยอาศยั ภูมิ ปัญญาทอ้ งถ่ิน องคค์ วามรู้ ผลิตสินคา้ ทางการเกษตรปลอดภยั ไร้สารเคมี จนทาให้เป็นท่ียอมรับของคนในชุมชน ชุมชนสนบั สนุนสินคา้ ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั ทาใหค้ นในชุมชนมีสุขภาพอนามยั ท่ีดียง่ิ ข้ึน โดยมีกิจกรรมท่ีหลากหลาย และสอดคลอ้ งกบั กลุ่มเป้าหมาย ผบู้ ริหารสถานศึกษาใหก้ ารสนบั สนุน ส่งเสริมดา้ นงบประมาณ การนิเทศ กากบั ติดตามและใหข้ วญั กาลงั ใจอยา่ งเตม็ ท่ี เพอื่ พฒั นาศูนยฝ์ ึกอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ ให้ยงั่ ยนื ตอ่ ไป 7. ปัจจัยความสาเร็จ 7.1 นาเสนอทางส่ือออนไลน์ ช่อง You tupe ช่องครูป๋ อมสอนนอกรั้ว มีผเู้ ขา้ ดูศึกษา จานวน 31 คร้ัง

7.2 นาเสนอทางเฟสบุคมีคนกดติดตาม สามารถเกบ็ ผลผลติ จาหน่ายได้กโิ ลกรัมละ 70 บาท จานวน 30 กโิ ลกรัม รูปภาพการจัดกจิ กรรมศูนย์ฝึ กอาชีพชุมชนตาบลคนั ไร่ การเพาะเห็ดฟางแบบกองเตีย้ การเพาะเหด็ ฟางในตระกร้า