วีรชนชาวไทย-1

วีรชนชาวไทย เสนอ คุ ณ ค รู วุ ฒิ ชั ย เ ชื อ ม ป ร ะ ไ พ โ ร ง เ รี ย น มั ธ ย ม วั ด ห น อ ง แ ข ม สํ า นั ก ง า น เ ข ต พื น ที ก า ร ศึ ก ษ า มั ธ ย ม ศึ ก ษ า เ ข ต 1

สมาชิก นายจีรวฒั น รตั นเรอื ง เลขท่ี 2 นายธนกฤษ จงรกั ษ เลขท่ี 5 นายธนภทั ร วชิ ัยณรงค เลขที่ 6 นายนามมงคล ศรลี ะโพธิ์ เลขท่ี 7 นายรัชชานนท นิสยะพนั ธ เลขที่ 9 นายณัฐนนท ไชยมุกดาสกลุ เลขที่ 14 นายภูรินทร ขาวเผือก เลขที่ 15 นายศภุ ณัฐ ทองประดับ เลขที่ 16 นายอโณทัย บวั บาน เลขท่ี 17 เสนอ คุณครวู ุฒชิ ัย เช่อื มประไพ โรงเรียนมัธยมวดั หนองแขม สํานักเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาเขต 1

คํานํา หนังสืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ เรือง วีรชนชาว ไทย เปนสว่ นหนงึ ของวชิ าประวตั ศิ าสตร์ ชนั มธั ยมศกึ ษาปที 5.7 มเี นอื หาเกียวกบั บุคคล สําคญํ ในประวตั ิศาสตรไ์ ทย ผ้จู ัดทําหวังว่า รายงามเลม่ นีจะเปนประโย ซนก์ ับผ้อู ่าน หรอื บคุ คลทีมคี วามสนใจใน เรอื งนีอยู่ หากมขี อ้ ผิดพลาดประการใด ผู้จดั ทําขออภัยมา ณ ทนี ีดว้ ย

สารบัญ หน า เร่อื ง 1 2 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลาเจาอยูห วั สมเดจ็ พระนางเจา สริ กิ ิติ์ พระบรม 3 ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี 4 หลวง 5 พระบาทสมเดจ็ พระป่ินเกลา เจา อยหู วั กรมพระราชวงั บวรวิไชยชาญ 6 7 สมเด็จพระศรีพัชรนิ ทราบรมราชินีนาถ 8 พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง 9 10 พระวภิ าคภวู ดล 11 พอขนุ ศรีอนิ ทราทิตย 12 พอ ขุนรามคําแหงมหาราช พระมหาธรรมราชาท่ี 1 สมเด็จพระรามาธบิ ดีที่ 1 พระบรมไตรโลกนาถ สมเด็จพระสุรสิ รุ โิ ยทัย

สารบัญ หน า 13 เร่อื ง 14 15 สมเด็จพระนเรศวรมหาราช 16 สมเดจ็ พระนารายณมหาราช 17 18 สมเด็จพระเจาตากสินมหาราช 19 20 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ า จุฬาโลกมหาราช พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหลา นภาลยั พระบาทสมเด็จพระนัง่ เกลา เจา อยูหวั พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจา อยหู วั พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลาเจา อยูหวั

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอย่หู ัว ค รั้ ง ดํ า ร ง ตํ า แ ห น ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ บ ร ม โ อ ร ส า ธิ ร า ช ฯ ส ย า ม ม กุ ฎ ร า ช กุ ม า ร ใ น ด า น ก า ร ส า ธ า ร ณ สุ ข โ ป ร ด ใ ห ส ร า ง โ ร ง พ ย า บ า ล ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ยุ พ ร า ช ข้ึ น เ พ่ื อ ใ ห ก า ร รั ก ษ า พ ย า บ า ล ผู เ จ็ บ ป ว ย ใ น ถิ่ น ทุ ร กั น ด า ร พ ร ะ อ ง ค ท ร ง เ ป็ น อ ง ค น า ย ก กิ ต ติ ม ศั ก ดิ์ข อ ง มู ล นิ ธิ โ ร ง พ ย า บ า ล ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ยุ พ ร า ช เ ม่ื อ วั น ท่ี 1 1 สิ ง ห า ค ม พ . ศ . 2 5 6 0 ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ า อ ยู หั ว พ ร ะ ร า ช ท า น เ งิ น จํ า น ว น 1 0 0 ล า น บ า ท ซ่ึ ง เ ป็ น ร า ย ไ ด จ า ก ก า ร จํ า ห น า ย ส มุ ด ไ ด อ า ร่ี ภ า พ ก า ร ตู น ฝี พ ร ะ หั ต ถ เ พ่ื อ ส ม ท บ ทุ น ส ร า ง อ า ค า ร น ว มิ น ท ร บ พิ ต ร 8 4 พ ร ร ษ า โ ร ง พ ย า บ า ล ศิ ริ ร า ช ค ณ ะ แ พ ท ย ศ า ส ต ร ศิ ริ ร า ช พ ย า บ า ล ม ห า วิ ท ย า ลั ย ม หิ ด ล ท า ง ก า ร แ พ ท ย 1

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ง เ จ้ า สิ ริ กิ ติ พ ร ะ บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ พ ร ะ บ ร ม ร า ช ช น นี พั น ป ห ล ว ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ง เ จ า สิ ริ กิ ติ์ พ ร ะ บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ ท ร ง ป ฏิ บั ติ พ ร ะ ร า ช ภ า ร กิ จ ม า ก ม า ย โ ด ย เ ฉ พ า ะ อ ย า ง ยิ่ ง ภ า ร กิ จ ใ น ก า ร ส ง เ ส ริ ม คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต อ า ชี พ แ ล ะ ค ว า ม เ ป็ น อ ยู ข อ ง บุ ค ค ล ผู ย า ก ไ ร แ ล ะ ป ร ะ ช า ช น ใ น ช น บ ท ห า ง ไ ก ล ไ ด โ ด ย เ ส ด็ จ พ ร ะ ร า ช ดํ า เ นิ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ า อ ยู หั ว ไ ป ทั่ ว ทุ ก ห น แ ห ง ใ น แ ผ น ดิ น ไ ท ย นี้ โ ค ร ง ก า ร ที่ มี ส า ข า ข ย า ย ก ว า ง ข ว า ง ไ ป ทั่ ว ป ร ะ เ ท ศ โ ค ร ง ก า ร ห น่ึ ง ก็ คื อ โ ค ร ง ก า ร ส ง เ ส ริ ม ศิ ล ป า ชี พ ซ่ึ ง ใ น ภ า ย ห ลั ง ท ร ง พ ร ะ ก รุ ณ า โ ป ร ด เ ก ล า ฯ ใ ห ก อ ตั้ ง เ ป็ น รู ป มู ล นิ ธิ พ ร ะ ร า ช ท า น น า ม ว า \" มู ล นิ ธิ ส ง เ ส ริ ม ศิ ล ป า ชี พ พิ เ ศ ษ ใ น พ ร ะ บ ร ม ร า ชิ นู ป ถั ม ภ \" เ ม่ื อ วั น ที่ 2 1 ก ร ก ฎ า ค ม พ . ศ . 2 5 1 9 แ ล ะ เ ม่ื อ พ . ศ . 2 5 2 8 ไ ด เ ป ลี่ ย น ช่ื อ เ ป็ น มู ล นิ ธิ ส ง เ ส ริ ม ศิ ล ป า ชี พ ใ น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ง เ จ า สิ ริ กิ ติ์ พ ร ะ บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ อั น เ ป็ น ก า ร ส ง เ ส ริ ม อ า ชี พ แ ล ะ ข ณ ะ เ ดี ย ว กั น ยั ง อ นุ รั ก ษ แ ล ะ ส ง เ ส ริ ม ง า น ศิ ล ป ะ พ้ื น บ า น ท่ี มี ค ว า ม ง ด ง า ม ห ล า ย ส า ข า เ ช น ก า ร ปั้ น ก า ร ท อ ก า ร จั ก ส า น เ ป็ น ต น 2

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ป น เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ปิ่ น เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว ท ร ง ใ ฝ พ ร ะ ร า ช ห ฤ ทั ย ใ น วิ ช า ก า ร ด า น จั ก ร ก ล ม า ก แ ล ะ เ พ ร า ะ เ ห ตุ ที่ พ ร ะ อ ง ค โ ป ร ด ก า ร ท ห า ร จึ ง ท ร ง ส น พ ร ะ ร า ช ห ฤ ทั ย เ กี่ ย ว กั บ อ า วุ ธ ยุ ท ธ ภั ณ ฑ เ ป็ น พิ เ ศ ษ เ ท า ที่ ค น พ บ พ ร ะ บ ร ม ฉ า ย า ลั ก ษ ณ ข อ ง พ ร ะ อ ง ค นั้ น ก็ มั ก จ ะ ท ร ง ฉ ล อ ง พ ร ะ อ ง ค เ ค ร่ื อ ง แ บ บ ท ห า ร แ ล ะ เ ป็ น เ ค ร่ื อ ง แ บ บ ท ห า ร เ รื อ ด ว ย แ ต เ ป็ น ที่ น า เ สี ย ด า ย ว า ไ ม มี ก า ร บั น ทึ ก พ ร ะ ร า ช ป ร ะ วั ติ ใ น ส ว น ท่ี ท ร ง ส ร า ง ห รื อ ว า ง แ ผ น ง า น เ กี่ ย ว กั บ กิ จ ก า ร ท ห า ร ใ ด ๆ ไ ว บ า ง เ ล ย แ ม ใ น พ ร ะ ร า ช พ ง ศ า ว ด า ร ห รื อ ใ น จ ด ห ม า ย เ ห ตุ ต า ง ๆ ก็ ไ ม มี ก า ร บั น ทึ ก ผ ล ง า น พ ร ะ ร า ช ป ร ะ วั ติ ใ น ส ว น นี้ ไ ว เ ล ย แ ล ะ แ ม พ ร ะ อ ง ค เ อ ง ก็ ไ ม โ ป ร ด ก า ร บั น ทึ ก ไ ม มี พ ร ะ ร า ช หั ต ถ เ ล ข า ห รื อ มี แ ต ไ ม มี ใ ค ร เ อ า ใ จ ใ ส ท อ ด ทิ้ ง ห รื อ ทํ า ล า ย ก็ ไ ม อ า จ ท ร า บ ไ ด แ ต ถึ ง ก ร ะ นั้ น ก็ ยั ง มี ง า น เ ด น ท่ี มี ห ลั ก ฐ า น ทั้ ง ข อ ง ฝ รั่ ง แ ล ะ ไ ท ย ก ล า ว ไ ว แ ม จ ะ น อ ย นิ ด แ ต ก็ แ ส ด ง ใ ห เ ห็ น ถึ ง ก า ร ริ เ ร่ิ ม ท่ี ลํ า ห น า ก ว า ป ร ะ เ ท ศ เ พ่ื อ น บ า น 3

ก ร ม พ ร ะ ร า ช วั ง บ ว ร วิ ไ ช ย ช า ญ เ ป็ น พ ร ะ ร า ช โ อ ร ส พ ร ะ อ ง ค ใ ห ญ ใ น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ป่ิ น เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว ป ร ะ สู ติ แ ต เ จ า คุ ณ จ อ ม ม า ร ด า เ อ ม เ ม่ื อ วั น พ ฤ หั ส บ ดี แ ร ม 2 คาํ เ ดื อ น 1 0 ต ร ง กั บ วั น ท่ี 6 กั น ย า ย น พ . ศ . 2 3 8 1 เ ม่ื อ แ ร ก ป ร ะ สู ติ พ ร ะ อ ง ค มี พ ร ะ อิ ส ริ ย ย ศ ท่ี ห ม อ ม เ จ า โ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ป่ิ น เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว พ ร ะ ร า ช ท า น พ ร ะ น า ม ว า ย อ ร ช ว อ ชิ ง ตั น ต า ม ช่ื อ ข อ ง จ อ ร จ ว อ ชิ ง ตั น ป ร ะ ธ า น า ธิ บ ดี ส ห รั ฐ ค น แ ร ก ค น ท่ั ว ไ ป อ อ ก พ ร ะ น า ม ว า ย อ ด ต อ ม า พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ จ อ ม เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว พ ร ะ ร า ช ท า น พ ร ะ น า ม ใ ห ใ ห ม ว า พ ร ะ เ จ า ว ร ว ง ศ เ ธ อ พ ร ะ อ ง ค เ จ า ย อ ด ย่ิ ง ย ศ บ ว ร ร า โ ช ร ส รั ต น ร า ช กุ ม า ร แ ล ะ ไ ด รั บ ก า ร ส ถ า ป น า เ ป็ น พ ร ะ อ ง ค เ จ า ต า ง ก ร ม ท่ี ก ร ม ห ม่ื น บ ว ร วิ ไ ช ย ช า ญ เ ม่ื อ พ . ศ . 2 4 0 4 แ ล ะ ไ ด เ ฉ ลิ ม พ ร ะ ร า ช ม น เ ที ย ร เ ป็ น ก ร ม พ ร ะ ร า ช วั ง บ ว ร ส ถ า น ม ง ค ล ใ น รั ช ส มั ย พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ จุ ล จ อ ม เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว ก ร ม พ ร ะ ร า ช วั ง บ ว ร วิ ไ ช ย ช า ญ ท ร ง เ ป็ น เ จ า น า ย ท่ี มี ค ว า ม ส า ม า ร ถ ห ล า ย ด า น ด า น น า ฏ ก ร ร ม ท ร ง พ ร ะ ป รี ช า เ ล น หุ น ไ ท ย หุ น จี น เ ชิ ด ห นั ง แ ล ะ งิ ้ว ด า น ก า ร ช า ง ท ร ง ชํ า น า ญ เ ค ร่ื อ ง จั ก ร ก ล ท ร ง ต อ เ รื อ กํ า ป่ั น ท ร ง ทํ า แ ผ น ท่ี แ บ บ ส า ก ล ท ร ง ส น พ ร ะ ทั ย ใ น แ ร ธ า ตุ ถึ ง กั บ ท ร ง ส ร า ง โ ร ง ถ ลุ ง แ ร ไ ว ใ น พ ร ะ ร า ช วั ง บ ว ร ส ถ า น ม ง ค ล เ ม่ื อ พ . ศ . 2 4 2 6 ท ร ง ไ ด รั บ ป ร ะ ก า ศ นี ย บั ต ร จ า ก ฝ ร่ั ง เ ศ ส ใ น ฐ า น ะ ผู เ ช่ี ย ว ช า ญ ส า ข า วิ ช า ช า ง 4

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ศ รี พั ช ริ น ท ร า บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ พ ร ะ บ ร ม ร า ช ช น นี พั น ป ห ล ว ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ศ รี พั ช ริ น ท ร า บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ พ ร ะ บ ร ม ร า ช ช น นี พั น ปี ห ล ว ง ท ร ง ส น พ ร ะ ทั ย ใ น ก า ร พั ฒ น า ส ต รี แ ล ะ ท ร ง มี พ ร ะ ร า ช ด า ริ ว า ค ว า ม รุ ง เ รื อ ง ข อ ง บ า น เ มื อ ง ย อ ม อ า ศั ย ก า ร ศึ ก ษ า เ ล า เ รี ย น ท่ี ดี ดั ง นั้ น ใ น ปี พ . ศ . 2 4 4 4 จึ ง ท ร ง บ ริ จ า ค พ ร ะ ร า ช ท รั พ ย ส ว น พ ร ะ อ ง ค จั ด ตั้ง โ ร ง เ รี ย น สํ า ห รั บ เ ด็ ก ห ญิ ง แ ห ง ท่ี ส อ ง ขึ้น ใ น ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร ท ร ง พ ร ะ ร า ช ท า น ช่ื อ ว า “ โ ร ง เ รี ย น ส ต รี บํ า รุ ง วิ ช า ” แ ล ะ ใ น ปี พ . ศ . 2 4 4 7 ท ร ง เ ปิ ด โ ร ง เ รี ย น สํ า ห รั บ กุ ล ธิ ด า ข อ ง ข า ร า ช สํ า นั ก แ ล ะ บุ ค ค ล ชั้น สู ง คื อ “ โ ร ง เ รี ย น สุ นั น ท า ลั ย ” ใ ห ก า ร อ บ ร ม ด า น ก า ร บ า น ก า ร เ รื อ น กิ ริ ย า ม า ร ย า ท แ ล ะ วิ ช า ก า ร ต า ง ๆ อี ก ทั้ง ท ร ง จ า ย เ งิ น เ ดื อ น ค รู แ ล ะ ค า ใ ช ส อ ย ต า ง ๆ สํ า ห รั บ เ ป็ น ค า เ ล า เ รี ย น แ ก กุ ล บุ ต ร กุ ล ธิ ด า ข อ ง ข า ร า ช ก า ร ใ ห ญ น อ ย แ ล ะ ร า ษ ฎ ร อี ก เ ป็ น จํ า น ว น ม า ก ท ร ง บ ริ จ า ค พ ร ะ ร า ช ท รั พ ย ส ว น พ ร ะ อ ง ค ใ ห ตั้ง โ ร ง เ รี ย น ท ร ง มี ค ว า ม ห ว ง ใ ย ค ว า ม เ จ็ บ ไ ข ไ ด ป ว ย ข อ ง ร า ษ ฎ ร แ ล ะ ท ห า ร เ ป็ น อ ย า ง ย่ิ ง โ ด ย ท ร ง ส นั บ ส นุ น ก า ร ก อ ตั้ง โ ร ง พ ย า บ า ล ศิ ริ ร า ช ซ่ึ ง นั บ ว า เ ป็ น โ ร ง พ ย า บ า ล แ ห ง แ ร ก ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย แ ล ะ พ ร ะ ร า ช ท า น ท รั พ ย ส ว น พ ร ะ อ ง ค ตั้ง โ ร ง เ รี ย น แ พ ท ย ผ ดุ ง ค ร ร ภ ขึ้น ใ น โ ร ง พ ย า บ า ล แ ห ง นี ้ สํ า ห รั บ เ ป็ น ส ถ า น ศึ ก ษ า วิ ช า พ ย า บ า ล แ ล ะ ผ ดุ ง ค ร ร ภ ข อ ง ส ต รี 5

พ ร ะ วิ ภ า ค ภู ว ด ล ก า ร ทํ า แ ผ น ท่ี แ บ บ ต ะ วั น ต ก ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย เ ร่ิ ม ตั้ ง แ ต น า ย แ ม ค ค า ร ที เ ข า รั บ ร า ช ก า ร ไ ท ย ไ ด ใ ช ห ลั ก มู ล ฐ า น ข น า ด มิ ติ ท ร ง ว ง รี เ อ เ ว อ เ ร ส ต ใ น ก า ร สํ า ร ว จ ทํ แ ผ น ท่ี ต ล อ ด ม า ช่ื อ ท ร ง ว ง รี \" เ อ เ ว อ เ ร ส ต \" ม า จ า ก ช่ื อ ข อ ง น า ย พั น เ อ ก เ อ เ ว อ เ ร ส ต น า ย ท ห า ร ช า ง ช า ว อั ง ก ฤ ษ ผู เ ป็ น หั ว ห น า ส ถ า บั น ก า ร แ ผ น ท่ี อิ น เ ดี ย ใ น ส มั ย ที่ อิ น เ ดี ย ยั ง ข้ึ น กั บ อั ง ก ฤ ษ ก า ร ทํ า แ ผ น ที่ ซ่ึ ง ไ ด จั ด ทํ า ก อ น ส ถ า ป น า เ ป็ น ก ร ม แ ผ น ท่ี เ ร่ิ ม แ ร ก ใ น ต อ น ป ล า ย พ . ศ . 2 4 2 4 เ ป็ น ก า ร สํ า ร ว จ สํ า ห รั บ ว า ง แ น ว ท า ง ส า ย โ ท ร เ ล ข ร ะ ห ว า ง ก รุ ง เ ท พ ฯ แ ล ะ ม ะ ล ะ แ ห ม ง ( M o u l m e i n ) ผ า น ร ะ แ ห ง ( ต า ก ) ใ น ก า ร นี้ น า ย แ ม ค ค า ร ที ไ ด ทํ า ก า ร สํา ร ว จ ส า ม เ ห ล่ี ย ม เ ล็ ก โ ย ง ยึ ด กั บ ส า ย ส า ม เ ห ล่ี ย ม ข อ ง อิ น เ ดี ย ท่ี ย อ ด เ ข า ซ่ึ ง อ ยู ท า ง ต ะ วั น ต ก ข อ ง ร ะ แ ห ง ไ ว ๓ แ ห ง ง า น แ ผ น ท่ี ที่ ใ ช สํ า ร ว จ มี ก า ร วั ด ท า ด า ร า ศ า ส ต ร แ ล ะ ก า ร ว า ง ห มุ ด ห ลั ก ฐ า น ว ง ร อ บ (traverse) 6

พ่ อ ขุ น ศ รี อิ น ท ร า ทิ ต ย์ พ อ ขุ น ศ รี อิ น ท ร า ทิ ต ย เ ม่ื อ ค รั้ ง ยั ง เ ป็ น พ อ ขุ น บ า ง ก ล า ง ห า ว ไ ด ร ว ม มื อ กั บ พ อ ขุ น ผ า เ มื อ ง เ จ า เ มื อ ง ร า ด แ ห ง ร า ช ว ง ศ ศ รี น า ว นํ า ถุ ม ร ว ม กํ า ลั ง พ ล กั น ก ร ะ ทํ า รั ฐ ป ร ะ ห า ร ข อ ม ส บ า ด โ ข ล ญ ลํ า พ ง โ ด ย พ อ ขุ น บ า ง ก ล า ง ห า ว ตี เ มื อ ง ศ รี สั ช น า ลั ย แ ล ะ เ มื อ ง บ า ง ข ล ง ไ ด แ ล ะ ย ก ทั้ ง ส อ ง เ มื อ ง ใ ห พ อ ขุ น ผ า เ มื อ ง ส ว น พ อ ขุ น ผ า เ มื อ ง ตี เ มื อ ง สุ โ ข ทั ย ไ ด ก็ ไ ด ม อ บ เ มื อ ง สุ โ ข ทั ย ใ ห พ อ ขุ น บ า ง ก ล า ง ห า ว พ ร อ ม พ ร ะ ข ร ร ค ชั ย ศ รี แ ล ะ พ ร ะ น า ม \" ศ รี อิ น ท ร า ทิ ต ย \" ซ่ึ ง ไ ด นํ า ม า ใ ช เ ป็ น พ ร ะ น า ม ภ า ย ห ลั ง ไ ด ค ล า ย เ ป็ น ศ รี อิ น ท ร า ทิ ต ย ก า ร เ ข า ม า ค ร อ ง สุ โ ข ทั ย ข อ ง พ ร ะ อ ง ค ส ง ผ ล ใ ห ร า ช ว ง ศ พ ร ะ ร ว ง เ ข า ม า มี อิ ท ธิ พ ล ใ น เ ข ต น ค ร สุ โ ข ทั ย เ พ่ิ ม ม า ก ข้ึ น แ ล ะ ไ ด แ ผ ข ย า ย ดิ น แ ด น ก ว า ง ข ว า ง ม า ก อ อ ก ไ ป 7

พ่ อ ขุ น ร า ม คํ า แ ห ง ม ห า ร า ช เ ม่ื อ พ อ ขุ น ศ รี อิ น ท ร า ทิ ต ย ท ร ง ข จั ด อิ ท ธิ พ ล ข อ ง เ ข ม ร อ อ ก ไ ป จ า ก ก รุ ง สุ โ ข ทั ย ไ ด ใ น ป ล า ย พุ ท ธ ศ ต ว ร ร ษ ที่ 1 8 ก า ร ป ก ค ร อ ง ข อ ง ก ษั ต ริ ย สุ โ ข ทั ย ไ ด ใ ช ร ะ บ บ ปิ ตุ ร า ช า ธิ ป ไ ต ย ห รื อ \" พ อ ป ก ค ร อ ง ลู ก \" ดั ง ข อ ค ว า ม ใ น ศิ ล า จ า รึ ก พ อ ขุ น ร า ม คํ า แ ห ง ว า คํ า พู ด \" . . . . เ ม่ื อ ชั่ ว พ อ กู กู บํ า เ ร อ แ ก พ อ กู กู ไ ด ตั ว เ น้ื อ ตั ว ป ล า กู เ อ า ม า แ ก พ อ กู กู ไ ด ห ม า ก ส ม ห ม า ก ห ว า น อั น ใ ด กิ น อ ร อ ย ดี กู เ อ า ม า แ ก พ อ กู กู ไ ป ตี ห นั ง วั ง ช า ง ไ ด กู เ อ า ม า แ ก พ อ กู กู ไ ป ท อ บ า น ท อ เ มื อ ง ไ ด ช า ง ไ ด ง ว ง ไ ด ปั่ ว ไ ด น า ง ไ ด เ งื อ น ไ ด ท อ ง กู เ อ า ม า เ ว น แ ก พ อ กู . . \" 8

พ ร ะ ม ห า ธ ร ร ม ร า ช า ที 1 พ ร ะ ย า ลิ ไ ท ย ท ร ง เ ล่ื อ ม ใ ส ใ น พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า เ ป็ น อ ย า ง ม า ก น โ ย บ า ย ก า ร ป ก ค ร อ ง ท่ี ใ ช ศ า ส น า เ ป็ น ห ลั ก ร ว ม ค ว า ม เ ป็ น ปึ ก แ ผ น จึ ง เ ป็ น น โ ย บ า ย ห ลั ก ใ น รั ช ส มั ย นี ้ ด ว ย ท ร ง ดํ า ริ ว า ก า ร จ ะ ข ย า ย อ า ณ า เ ข ต ต อ ไ ป เ ช น เ ดี ย ว กั บ ใ น รั ช ก า ล พ อ ขุ น ร า ม คํ า แ ห ง พ ร ะ อั ย ก า ก็ จั ก ต อ ง นํ า ไ พ ร พ ล ไ ป ล ม ต า ย อี ก เ ป็ น อั น ม า ก พ ร ะ อ ง ค จึ ง ท ร ง มี พ ร ะ ร า ช ป ร ะ ส ง ค ท่ี จ ะ ป ก ค ร อ ง บ า น เ มื อ ง เ ช น เ ดี ย ว กั บ พ ร ะ เ จ า อ โ ศ ก ม ห า ร า ช ท่ี ท ร ง ป ก ค ร อ ง อิ น เ ดี ย ใ ห เ จ ริ ญ ไ ด ด ว ย ก า ร ส ง เ ส ริ ม พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า แ ล ะ ส่ั ง ส อ น ช า ว เ มื อ ง ใ ห ตั้ง อ ยู ใ น ศี ล ธ ร ร ม อั น จ ะ เ ป็ น วิ ธี รั ก ษ า เ มื อ ง ใ ห ย่ั ง ยื น อ ยู ไ ด ท ร ง ส ร า ง เ จ ดี ย ท่ี เ มื อ ง น ค ร ชุ ม ( กํ า แ พ ง เ พ ช ร ) ผ น ว ช ใ น พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า เ ม่ื อ พ . ศ . 1 9 0 5 ท่ี วั ด ป า ม ะ ม ว ง ก า ร ท่ี ท ร ง อ อ ก ผ น ว ช นั บ ว า ทํ า ค ว า ม ม่ั น ค ง ใ ห พุ ท ธ ศ า ส น า ม า ก ขึ้น ดั ง ก ล า ว แ ล ว ว า ห ลั ง รั ช ส มั ย พ อ ขุ น ร า ม คํ า แ ห ง ม ห า ร า ช แ ล ว บ า น เ มื อ ง แ ต ก แ ย ก ว ง ก า ร ส ง ฆ เ อ ง ก็ แ ต ก แ ย ก แ ต ล ะ สํ า นั ก แ ต ล ะ เ มื อ ง ก็ ป ฏิ บั ติ แ ต ก ต า ง กั น อ อ ก ไ ป เ ม่ื อ ผู นํ า ท ร ง มี ศ รั ท ธ า แ ร ง ก ล า ถึ ง ขั้น อ อ ก บ ว ช พ ส ก นิ ก ร ทั้ง ห ล า ย ก็ ค ล อ ย ต า ม หั น ม า เ ล่ื อ ม ใ ส ต า ม แ บ บ อ ย า ง พ ร ะ อ ง ค กิ ต ติ ศั พ ท ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า ใ น สุ โ ข ทั ย จึ ง เ ล่ื อ ง ลื อ ไ ป ไ ก ล พ ร ะ ส ง ฆ ชั้น ผู ใ ห ญ ห ล า ย รู ป ไ ด อ อ ก ไ ป เ ผ ย แ พ ร ธ ร ร ม ใ น แ ค ว น ต า ง ๆ เ ช น อ โ ย ธ ย า ห ล ว ง พ ร ะ บ า ง เ มื อ ง น า น แ ม แ ต พ ร ะ เ จ า กื อ น า ธ ร ร มิ ก ร า ช แ ห ง อ า ณ า จั ก ร ล า น น า ก็ นิ ม น ต พ ร ะ สุ ม ณ เ ถ ร ะ จ า ก สุ โ ข ทั ย ไ ป เ พ่ื อ เ ผ ย แ พ ร ธ ร ร ม ท่ี ล า น น า 9

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ม า ธิ บ ดี ที 1 ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ม า ธิ บ ดี ท่ี 1 ( พ ร ะ เ จ า อู ท อ ง ) ท ร ง ส ถ า ป น า ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า เ ป็ น ร า ช ธ า นี เ ม่ื อ วั น ศุ ก ร ข้ึ น 6 คํ า เ ดื อ น 5 ปี ข า ล จุ ล ศั ก ร า ช 7 1 2 ต ร ง กั บ วั น ท่ี 4 มี น า ค ม พ . ศ . 1 8 9 3 ชี พ อ พ ร า ห ม ณ ถ ว า ย พ ร ะ น า ม ว า ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ม า ธิ บ ดี แ ล ว โ ป ร ด ใ ห ขุ น ห ล ว ง พ ะ งั่ ว ซ่ึ ง เ ป็ น พ ร ะ เ ช ษ ฐ า ข อ ง พ ร ะ ม เ ห สี เ ป็ น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ บ ร ม ร า ช า ธิ ร า ช เ จ า ไ ป ค ร อ ง เ มื อ ง สุ พ ร ร ณ บุ รี ส ว น พ ร ะ ร า เ ม ศ ว ร รั ช ท า ย า ท ใ ห ไ ป ค ร อ ง เ มื อ ง ล พ บุ รี ต ร า ก ฎ ห ม า ย ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ม า ธิ บ ดี ท่ี 1 ท ร ง ป ร ะ ก า ศ ใ ช ก ฎ ห ม า ย ถึ ง 1 0 ฉ บั บ 10

พระบรมไตรโลกนาถ พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ พ ร ะ บ ร ม ไ ต ร โ ล ก น า ถ ด า น ก า ร ป ก ค ร อ ง ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ก า ร จั ด ร ะ เ บี ย บ ก า ร ป ก ค ร อ ง ส ว น ก ล า ง แ ล ะ ส ว น ภู มิ ภ า ค อั น เ ป็ น แ บ บ แ ผ น ซ่ึ ง ยึ ด สื บ ต อ กั น ม า จ น ถึ ง รั ช ส มั ย พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ จุ ล จ อ ม เ ก ล า เ จ า อ ยู หั ว แ ล ะ ก า ร ต ร า พ ร ะ ร า ช กํ า ห น ด ศั ก ดิ น า ซ่ึ ง ทํ า ใ ห มี ก า ร แ บ ง แ ย ก สิ ท ธิ แ ล ะ ห น า ท่ี ข อ ง แ ต ล ะ บุ ค ค ล แ ต ก ต า ง กั น ไ ป โ ด ย ท ร ง เ ห็ น ว า รู ป แ บ บ ก า ร ป ก ค ร อ ง นั บ ตั้ ง แ ต รั ช ส มั ย ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ม า ธิ บ ดี ที่ 1 มี ค ว า ม ห ล ะ ห ล ว ม หั ว เ มื อ ง ต า ง ๆ เ บี ย ด บั ง ภ า ษี อ า ก ร แ ล ะ ปั ญ ห า ก า ร แ ข็ ง เ มื อ ง ใ น บ า ง ช ว ง ท่ี พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย อ อ น แ อ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ บ ร ม ไ ต ร โ ล ก น า ถ ท ร ง ต ร า พ ร ะ ร า ช กํ า ห น ด ศั ก ดิ น า ข้ึ น เ ป็ น ก ฎ เ ก ณ ฑ ข อ ง สั ง ค ม ทํ า ใ ห มี ก า ร แ บ ง ป ร ะ ช า ก ร อ อ ก เ ป็ น ห ล า ย ช น ชั้ น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ บ ร ม ไ ต ร โ ล ก น า ถ ท ร ง ป ฏิ รู ป ก า ร ป ก ค ร อ ง โ ด ย มี ก า ร แ บ ง ง า น ฝ า ย ท ห า ร แ ล ะ ฝ า ย พ ล เ รื อ น อ อ ก จ า ก กั น อ ย า ง ชั ด เ จ น ใ ห ส มุ ห พ ร ะ ก ล า โ ห ม ดู แ ล ฝ า ย ท ห า ร แ ล ะ ใ ห ส มุ ห น า ย ก ดู แ ล ฝ า ย พ ล เ รื อ น ร ว ม ทั้ ง จ ตุ ส ด ม ภ ใ น ร า ช ธ า นี 11

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ สุ ริ สุ ริ โ ย ทั ย พ ร ะ ร า ช พ ง ศ า ว ด า ร ฉ บั บ พั น จั น ท นุ ม า ศ ( เ จิ ม ) ร ะ บุ ว า เ ม่ื อ วั น ที่ 3 กุ ม ภ า พั น ธ พ . ศ . 2 0 9 0 ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ห า จั ก ร พ ร ร ดิ เ ส ด็ จ อ อ ก ไ ป ดู กํ า ลั ง ข า ศึ ก ท่ี ภู เ ข า ท อ ง พ ร ะ สุ ริ โ ย ทั ย พ ร อ ม ด ว ย พ ร ะ ร า ช โ อ ร ส พ ร ะ ร า ช ธิ ด า ร ว ม 4 พ ร ะ อ ง ค ต า ม เ ส ด็ จ ด ว ย โ ด ย พ ร ะ อ ง ค ท ร ง แ ต ง ก า ย อ ย า ง พ ร ะ ม ห า อุ ป ร า ช ท ร ง ช า ง พ ล า ย ท ร ง สุ ริ ย ก ษั ต ริ ย สู ง 6 ศ อ ก ค รั้ น ย ก ก อ ง ทั พ อ อ ก ไ ป บ ริ เ ว ณ ทุ ง ภู เ ข า ท อ ง ก อ ง ทั พ อ ยุ ธ ย า ป ะ ท ะ กั บ ก อ ง ทั พ พ ร ะ เ จ า แ ป ร ซ่ึ ง เ ป็ น ทั พ ห น า ข อ ง พ ม า ช า ง ท ร ง ข อ ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ห า จั ก ร พ ร ร ดิ เ กิ ด เ สี ย ที หั น ห ลั ง ห นี จ า ก ข า ศึ ก พ ร ะ เ จ า แ ป ร ก็ ท ร ง ขั บ ช า ง ไ ล ต า ม ม า อ ย า ง ก ร ะ ชั้ น ชิ ด พ ร ะ สุ ริ โ ย ทั ย ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร เ ห็ น พ ร ะ ร า ช ส ว า มี กํ า ลั ง อ ยู ใ น อั น ต ร า ย จึ ง รี บ ขั บ ช า ง เ ข า ข ว า ง พ ร ะ เ จ า แ ป ร ทํ า ใ ห ท ร ง ไ ม ส า ม า ร ถ ติ ด ต า ม ต อ ไ ป ไ ด พ ร ะ เ จ า แ ป ร จึ ง ทํ า ยุ ท ธ หั ต ถี กั บ พ ร ะ สุ ริ โ ย ทั ย เ น่ื อ ง จ า ก พ ร ะ น า ง อ ยู ใ น ลั ก ษ ณ ะ เ สี ย เ ป รี ย บ ช า ง พ ร ะ เ จ า แ ป ร ไ ด เ ส ย ช า ง พ ร ะ สุ ริ โ ย ทั ย จ น เ ท า ห น า ทั้ ง ส อ ง ล อ ย พ น พ้ื น ดิ น แ ล ว พ ร ะ เ จ า แ ป ร จึ ง ฟั น พ ร ะ สุ ริ โ ย ทั ย ด ว ย พ ร ะ แ ส ง ข อ ง า ว ต อ ง พ ร ะ อั ง ส า ข า ด ถึ ง ร า ว พ ร ะ ถั น ส ว น พ ร ะ ร า ช พ ง ศ า ว ด า ร ก รุ ง เ ก า ฉ บั บ ห ล ว ง ป ร ะ เ ส ริ ฐ อั ก ษ ร นิ ติ์ ร ะ บุ ว า มี พ ร ะ ร า ช ธิ ด า สิ้ น พ ร ะ ช น ม บ น ค อ ช า ง ด ว ย 12

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร ม ห า ร า ช ใ น ปี พ . ศ . 2 1 3 5 พ ร ะ เ จ า นั น ท บุ เ ร ง โ ป ร ด ใ ห พ ร ะ ม ห า อุ ป ร า ช า นํ า ก อ ง ทั พ ท ห า ร ส อ ง แ ส น ส่ี ห ม่ื น ค น ม า ตี ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า ห ม า ย จ ะ ช น ะ ศึ ก ใ น ค รั้ง นี ้ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร ท ร ง ท ร า บ ว า พ ม า จ ะ ย ก ทั พ ใ ห ญ ม า ตี จึ ง ท ร ง เ ต รี ย ม ไ พ ร พ ล มี กํ า ลั ง ห น่ึ ง แ ส น ค น เ ดิ น ท า ง อ อ ก จ า ก บ า น ป า โ ม ก ไ ป สุ พ ร ร ณ บุ รี ข า ม นํ า ต ร ง ท า ท า ว อู ท อ ง แ ล ะ ตั้ง ค า ย ห ล ว ง บ ริ เ ว ณ ห น อ ง ส า ห ร า ย เ ช า ข อ ง วั น จั น ท ร แ ร ม 2 คํ า เ ดื อ น ย่ี ปี ม ะ โ ร ง พ . ศ . 2 1 3 5 ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร แ ล ะ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ อ ก า ท ศ ร ถ ท ร ง เ ค ร่ื อ ง พิ ชั ย ยุ ท ธ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร ท ร ง ช า ง น า ม ว า เ จ า พ ร ะ ย า ไ ช ย า นุ ภ า พ ส ว น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ อ ก า ท ศ ร ถ ท ร ง ช า ง น า ม ว า เ จ า พ ร ะ ย า ป ร า บ ไ ต ร จั ก ร ช า ง ท ร ง ข อ ง ทั้ง ส อ ง พ ร ะ อ ง ค นั้ น เ ป็ น ช า ง ช น ะ ง า คื อ ช า ง มี ง า ท่ี ไ ด รั บ ก า ร ฝึ ก ใ ห รู จั ก ก า ร ต อ สู ม า แ ล ว ห รื อ เ ค ย ผ า น ส ง ค ร า ม ช น ช า ง ช น ะ ช า ง ตั ว อ่ื น ม า แ ล ว ซ่ึ ง เ ป็ น ช า ง ท่ี กํ า ลั ง ต ก มั น ใ น ร ะ ห ว า ง ก า ร ร บ จึ ง ว่ิ ง ไ ล ต า ม พ ม า ห ล ง เ ข า ไ ป ใ น แ ด น พ ม า มี เ พี ย ง ท ห า ร รั ก ษ า พ ร ะ อ ง ค แ ล ะ จ า ตุ ร ง ค บ า ท เ ท า นั้ น ท่ี ติ ด ต า ม ไ ป ทั น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร เ ห็ น พ ร ะ ม ห า อุ ป ร า ช า ท ร ง พ ร ะ ค ช ส า ร อ ยู ใ น ร ม ไ ม กั บ เ ห ล า เ ท า พ ร ะ ย า จึ ง ท ร า บ ไ ด ว า ช า ง ท ร ง ข อ ง ส อ ง พ ร ะ อ ง ค ห ล ง ถ ลํ า เ ข า ม า ถึ ง ก ล า ง ก อ ง ทั พ แ ล ะ ต ก อ ยู ใ น ว ง ล อ ม ข า ศึ ก แ ล ว แ ต ด ว ย พ ร ะ ป ฏิ ภ า ณ ไ ห ว พ ริ บ ข อ ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น เ ร ศ ว ร ท ร ง เ ห็ น ว า เ ป็ น ก า ร เ สี ย เ ป รี ย บ ข า ศึ ก จึ ง ไ ส ช า ง เ ข า ไ ป ใ ก ล แ ล ว ต รั ส ถ า ม ด ว ย คุ น เ ค ย ม า ก อ น แ ต วั ย เ ย า ว ว า \" พ ร ะ เ จ า พ่ี เ ร า จ ะ ยื น อ ยู ใ ย ใ น ร ม ไ ม เ ล า เ ชิ ญ อ อ ก ม า ทํ า ยุ ท ธ หั ต ถี ด ว ย กั น ใ ห เ ป็ น เ กี ย ร ติ ย ศ ไ ว ใ น แ ผ น ดิ น เ ถิ ด ภ า ย ห น า ไ ป ไ ม มี พ ร ะ เ จ า แ ผ น ดิ น ท่ี จ ะ ไ ด ยุ ท ธ หั ต ถี แ ล ว 13

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ร า ย ณ์ ม ห า ร า ช ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ร า ย ณ ม ห า ร า ช เ ป็ น พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย ผู เ ป็ น ท่ี เ ล่ื อ ง ลื อ พ ร ะ เ กี ย ร ติ ย ศ ใ น พ ร ะ ร า โ ช บ า ย ท า ง ค บ ค า ส ม า ค ม กั บ ช า ว ต า ง ป ร ะ เ ท ศ รั ก ษ า เ อ ก ร า ช ข อ ง ช า ติ ใ ห พ น จ า ก ก า ร เ บี ย ด เ บี ย น ข อ ง ช า ว ต า ง ช า ติ แ ล ะ รั บ ผ ล ป ร ะ โ ย ช น ทั้ง ท า ง วิ ท ย า ก า ร แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ท่ี ช น ต า ง ช า ติ นํ า เ ข า ม า น อ ก จ า ก นี ้ ยั ง ไ ด ท ร ง อุ ป ถั ม ภ บํ า รุ ง ก วี แ ล ะ ง า น ด า น ว ร ร ณ ค ดี อั น เ ป็ น ศิ ล ป ะ ท่ี รุ ง เ รื อ ง ท่ี สุ ด ใ น ยุ ค นั้ น เ ม่ื อ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ร า ย ณ เ ส ด็ จ เ ถ ลิ ง ถ วั ย ร า ช ส ม บั ติ ณ ร า ช อ า ณ า จั ก ร ศ รี อ ยู ธ ย า แ ล ว ปั ญ ห า กิ จ ก า ร บ า น เ มื อ ง ใ น รั ช ส มั ย ข อ ง พ ร ะ อ ง ค เ ป็ น ไ ป ใ น ท า ง เ ก่ี ย ว ข อ ง กั บ ช า ว ต า ง ป ร ะ เ ท ศ เ ป็ น ส ว น ใ ห ญ ด ว ย ใ น ข ณ ะ นั้ น มี ช า ว ต า ง ป ร ะ เ ท ศ เ ข า ม า ค า ข า ย แ ล ะ อ ยู ใ น ร า ช อ า ณ า จั ก ร ไ ท ย ม า ก ว า ท่ี เ ค ย เ ป็ น ม า ใ น ก า ล ก อ น ท่ี สํ า คั ญ ม า ก คื อ ช า ว ยุ โ ร ป ซ่ึ ง เ ป็ น ช า ติ ใ ห ญ มี กํ า ลั ง ท รั พ ย กํ า ลั ง อ า วุ ธ แ ล ะ ผู ค น ต ล อ ด จ น มี ค ว า ม เ จ ริ ญ รุ ง เ รื อ ง ท า ง วิ ท ย า ก า ร ต า ง ๆ เ ห นื อ ก ว า ช า ว เ อ เ ซี ย ม า ก แ ล ะ ช า ว ยุ โ ร ป เ ห ล า นี ้ กํ า ลั ง อ ยู ใ น ส มั ย ข ย า ย ก า ร ค า ศ า ส น า ค ริ ส ต แ ล ะ อํ า น า จ ท า ง ก า ร เ มื อ ง ข อ ง พ ว ก ต น ม า สู ดิ น แ ด น ต ะ วั น อ อ ก ย ก ตั ว อ ย า ง เ ช น ใ น ปี พ . ศ . 2 2 3 0 อ อ ก ญ า พ ร ะ เ ส ด็ จ สุ เ ร น ท ร า ธิ บ ดี พ ร ะ ย า พ ร ะ ค ลั ง แ ล ะ อ อ ก พ ร ะ ศ รี พิ พั ท ธ รั ต น ร า ช โ ก ษ า ไ ด ล ง น า ม ใ น ส น ธิ สั ญ ญ า ท า ง ก า ร ค า กั บ ป ร ะ เ ท ศ ฝ ร่ั ง เ ศ ส 14

ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า ต า ก สิ น ม ห า ร า ช ห ลั ง จ า ก ท่ี ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า แ ต ก ก ฎ ห ม า ย บ า น เ มื อ ง ก ร ะ จั ด ก ร ะ จ า ย สู ญ ห า ย ไ ป ม า ก จึ ง ท ร ง พ ร ะ ก รุ ณ า โ ป ร ด เ ก ล า ฯ ใ ห ทํ า ก า ร สื บ เ ส า ะ ค น ห า ม า ร ว บ ร ว ม ไ ว ไ ด ป ร ะ ม า ณ 1 ใ น 1 0 แ ล ะ โ ป ร ด ฯ ใ ห ชํ า ร ะ ก ฎ ห ม า ย เ ห ล า นั้ น ฉ บั บ ใ ด ยั ง เ ห ม า ะ แ ก ก า ล ส มั ย ก็ โ ป ร ด ฯ ใ ห ค ง ไ ว ฉ บั บ ใ ด ไ ม เ ห ม า ะ ก็ โ ป ร ด ใ ห แ ก ไ ข เ พ่ิ ม เ ติ ม ก็ มี ย ก เ ลิ ก ไ ป ก็ มี ต ร า ข้ึ น ใ ห ม ก็ มี แ ล ะ เ ป็ น ก า ร แ ก ไ ข เ พ่ื อ ร า ษ ฎ ร ไ ด รั บ ผ ล ป ร ะ โ ย ช น ม า ก ข้ึ น เ ช น โ ป ร ด ฯ ใ ห แ ก ไ ข ก ฎ ห ม า ย ว า ด ว ย ก า ร พ นั น ใ ห อํ า น า จ ก า ร ตั ด สิ น ล ง โ ท ษ ข้ึ น แ ก ศ า ล แ ท น น า ย ต ร า สิ ท ธิ์ข า ด แ ล ะ ยั ง ห า ม น า ย ต ร า น า ย บ อ น อ อ ก เ งิ น ท ด ล อ ง ใ ห ผู เ ล น เ ก า ะ กุ ม ผู ก มั ด จํ า จ อ ง เ ร ง รั ด ผู เ ล น ก ฎ ห ม า ย พิ กั ด ภ า ษี อ า ก ร ก็ เ กื อ บ ไ ม มี เ พ ร า ะ ผ ล ป ร ะ โ ย ช น แ ผ น ดิ น ไ ด จ า ก ก า ร ค า สํ า เ ภ า ม า ก พ อ แ ล ว ก ฎ ห ม า ย ว า ด ว ย ก า ร จุ ก ช อ ง ล อ ม ว ง ก็ ยั ง ไ ม ต ร า ข้ึ น เ ปิ ด โ อ ก า ส ใ ห ร า ษ ฎ ร ไ ด เ ฝ า แ ห น ต า ม ร า ย ท า ง โ ด ย ไ ม มี พ นั ก ง า น ตํ า ร ว จ แ ม น ปื น ค อ ย ยิ ง ร า ษ ฎ ร ซ่ึ ง แ ม แ ต ช า ว ต า ง ป ร ะ เ ท ศ ก็ ยั ง ช่ื น ช ม ใ น พ ร ะ ร า ช อั ธ ย า ศั ย นี้ 15

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ ย อ ด ฟ า จุ ฬ า โ ล ก ม ห า ร า ช พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ ป ร ะ ก า ร แ ร ก ท่ี พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ 16 พ ร ะ พุ ท ธ ย อ ด ฟ า จุ ฬ า โ ล ก ม ห า ร า ช ท ร ง จั ด ทํ า เ ม่ื อ เ ส ด็ จ ขึ้น ค ร อ ง ร า ช ย คื อ ก า ร โ ป ร ด เ ก ล า โ ป ร ด ก ร ะ ห ม อ ม ใ ห ตั้ง ก รุ ง รั ต น โ ก สิ น ท ร เ ป็ น ร า ช ธ า นี ใ ห ม ท า ง ต ะ วั น อ อ ก ข อ ง แ ม นํ า เ จ า พ ร ะ ย า แ ท น ก รุ ง ธ น บุ รี ด ว ย เ ห ตุ ผ ล ท า ง ด า น ยุ ท ธ ศ า ส ต ร เ น่ื อ ง จ า ก ก รุ ง ธ น บุ รี ตั้ง อ ยู บ น ส อ ง ฝ่ั ง แ ม นํ า ทํ า ใ ห ก า ร ลํ า เ ลี ย ง อ า วุ ธ ยุ ท ธ ภั ณ ฑ แ ล ะ ก า ร รั ก ษ า พ ร ะ น ค ร เ ป็ น ไ ป ไ ด ย า ก อี ก ทั้ง พ ร ะ ร า ช วั ง เ ดิ ม มี พื้ น ท่ี จํ า กั ด ไ ม ส า ม า ร ถ ข ย า ย ไ ด เ น่ื อ ง จ า ก ติ ด วั ด อ รุ ณ ร า ช ว ร า ร า ม ร า ช ว ร ม ห า วิ ห า ร แ ล ะ วั ด โ ม ลี โ ล ก ย า ร า ม ร า ช ว ร วิ ห า ร ส ว น ท า ง ฝ่ั ง ก รุ ง รั ต น โ ก สิ น ท ร นั้ น มี ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม ก ว า ต ร ง ท่ี มี พื้ น แ ผ น ดิ น เ ป็ น ลั ก ษ ณ ะ หั ว แ ห ล ม มี แ ม นํ า เ ป็ น คู เ มื อ ง ธ ร ร ม ช า ติ มี ชั ย ภู มิ เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ ส า ม า ร ถ รั บ ศึ ก ไ ด เ ป็ น อ ย า ง ดี ก า ร ส ร า ง ร า ช ธ า นี ใ ห ม นั้ น ใ ช เ ว ล า ทั้ง สิ ้น 3 ปี โ ด ย พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ ย อ ด ฟ า จุ ฬ า โ ล ก ม ห า ร า ช ท ร ง ป ร ะ ก อ บ พิ ธี ย ก เ ส า ห ลั ก เ มื อ ง เ ม่ื อ วั น อ า ทิ ต ย ท่ี 2 1 เ ม ษ า ย น พ . ศ . 2 3 2 5 แ ล ะ โ ป ร ด เ ก ล า โ ป ร ด ก ร ะ ห ม อ ม ใ ห ส ร า ง พ ร ะ บ ร ม ม ห า ร า ช วั ง สื บ ท อ ด ร า ช ป ร ะ เ พ ณี แ ล ะ ส ร า ง พ ร ะ อ า ร า ม ห ล ว ง ใ น เ ข ต พ ร ะ บ ร ม ม ห า ร า ช วั ง ต า ม แ บ บ ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า ซ่ึ ง ก า ร ส ร า ง เ มื อ ง แ ล ะ พ ร ะ บ ร ม ม ห า ร า ช วั ง เ ป็ น ก า ร สื บ ท อ ด ป ร ะ เ พ ณี วั ฒ น ธ ร ร ม แ ล ะ ศิ ล ป ก ร ร ม ดั้ง เ ดิ ม ข อ ง ช า ติ ซ่ึ ง ป ฏิ บั ติ กั น ม า ตั้ง แ ต ส มั ย ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า น อ ก จ า ก นี ้ ยั ง โ ป ร ด เ ก ล า โ ป ร ด ก ร ะ ห ม อ ม ใ ห ส ร า ง ส่ิ ง ต า ง ๆ อั น สํ า คั ญ ต อ ก า ร ส ถ า ป น า ร า ช ธ า นี ไ ด แ ก ป อ ม ป ร า ก า ร ,

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ เ ลิ ศ ห ล้ า น ภ า ลั ย ใ น รั ช ส มั ย ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ เ ลิ ศ ห ล า 17 น ภ า ลั ย ไ ด รั บ ก า ร ย ก ย อ ง ว า เ ป็ น ยุ ค ท อ ง ข อ ง ว ร ร ณ ค ดี ส มั ย ห น่ึ ง เ ล ย ที เ ดี ย ว ด า น ก า พ ย ก ล อ น เ จ ริ ญ สู ง สุ ด จ น มี คํ า ก ล า ว ว า \" ใ น รั ช ก า ล ท่ี 2 นั้ น ใ ค ร เ ป็ น ก วี ก็ เ ป็ น ค น โ ป ร ด \" ก วี ท่ี มี ช่ื อ เ สี ย ง น อ ก จ า ก พ ร ะ อ ง ค เ อ ง แ ล ว ยั ง มี ก ร ม ห ม่ื น เ จ ษ ฎ า บ ดิ น ท ร ( รั ช ก า ล ท่ี 3 ) ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ห า ส ม ณ เ จ า ก ร ม พ ร ะ ป ร ม า นุ ชิ ต ชิ โ น ร ส สุ น ท ร ภู พ ร ะ ย า ต รั ง แ ล ะ น า ย น ริ น ท ร ธิ เ บ ศ ร ( อิ น ) เ ป็ น ต น พ ร ะ อ ง ค มี พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ ท่ี เ ป็ น บ ท ก ล อ น ม า ก ม า ย ท ร ง เ ป็ น ย อ ด ก วี ด า น ก า ร แ ต ง บ ท ล ะ ค ร ทั้ง ล ะ ค ร ใ น แ ล ะ ล ะ ค ร น อ ก มี ห ล า ย เ ร่ื อ ง ท่ี มี อ ยู เ ดิ ม แ ล ะ ท ร ง นํ า ม า แ ต ง ใ ห ม เ พ่ื อ ใ ห ใ ช ใ น ก า ร แ ส ด ง ไ ด เ ช น ร า ม เ กี ย ร ต์ิ อุ ณ รุ ท แ ล ะ อิ เ ห น า โ ด ย เ ร่ื อ ง อิ เ ห น า นี ้ เ ร่ื อ ง เ ดิ ม มี ค ว า ม ย า ว ม า ก ไ ด ท ร ง พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ ใ ห ม ตั้ง แ ต ต น จ น จ บ เ ป็ น เ ร่ื อ ง ย า ว ท่ี สุ ด ข อ ง พ ร ะ อ ง ค ว ร ร ณ ค ดี ส โ ม ส ร ใ น รั ช ก า ล ท่ี 6 ไ ด ย ก ย อ ง ใ ห เ ป็ น ย อ ด บ ท ล ะ ค ร รํ า ท่ี แ ต ง ดี ย อ ด เ ย่ี ย ม ทั้ง เ นื้ อ ค ว า ม ทํ า น อ ง ก ล อ น แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร เ ล น ทั้ง ร อ ง แ ล ะ รํ า น อ ก จ า ก นี ้ ยั ง มี ล ะ ค ร น อ ก อ่ื น ๆ เ ช น ไ ก ร ท อ ง สั ง ข ท อ ง ไ ช ย เ ช ษ ฐ ห ล วิ ชั ย ค า วี ม ณี พิ ชั ย สั ง ข ศิ ล ป ชั ย ไ ด ท ร ง เ ลื อ ก เ อ า ข อ ง เ ก า ม า ท ร ง พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ ขึ้น ใ ห ม บ า ง ต อ น แ ล ะ ยั ง ท ร ง พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ บ ท พ า ก ย โ ข น อี ก ห ล า ย ชุ ด เ ช น ชุ ด น า ง ล อ ย ชุ ด น า ค บ า ศ แ ล ะ ชุ ด พ ร ห ม า ส ต ร ซ่ึ ง ล ว น มี ค ว า ม ไ พ เ ร า ะ ซ า บ ซึ้ง เ ป็ น อ ม ต ะ ใ ช แ ส ด ง ม า จ น ทุ ก วั น นี ้ . . . .

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ นั ง เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว เ ม่ื อ ค รั้ ง ท่ี ท ร ง กํ า กั บ ร า ช ก า ร ก ร ม ท า ( ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ที่ 2 ) ไ ด ท ร ง แ ต ง สํ า เ ภ า บ ร ร ทุ ก สิ น ค า อ อ ก ไ ป ค า ข า ย ใ น ต า ง ป ร ะ เ ท ศ มี ร า ย ไ ด เ พ่ิ ม ข้ึ น ใ น ท อ ง พ ร ะ ค ลั ง เ ป็ น อั น ม า ก พ ร ะ ร า ช บิ ด า ท ร ง เ รี ย ก พ ร ะ อ ง ค ว า \" เ จ า สั ว \" เ ม่ื อ รั ช ก า ล ท่ี 2 เ ส ด็ จ ส ว ร ร ค ต มิ ไ ด ต รั ส ม อ บ ร า ช ส ม บั ติ แ ก ผู ใ ด ขุ น น า ง แ ล ะ พ ร ะ ร า ช ว ง ศ ต า ง มี ค ว า ม เ ห็ น ว า พ ร ะ อ ง ค ( ข ณ ะ ท ร ง ดํ า ร ง พ ร ะ ร า ช อิ ส ริ ย ย ศ เ ป็ น ก ร ม ห ม่ื น เ จ ษ ฏ า บ ดิ น ท ร ) ข ณ ะ นั้ น มี พ ร ะ ช น ม า ยุ 3 7 พ ร ร ษ า ท ร ง ร อ บ รู กิ จ ก า ร บ า น เ มื อ ง ดี ท ร ง ป ร า ด เ ป ร่ื อ ง ใ น ท า ง ก ฎ ห ม า ย ก า ร ค า แ ล ะ ก า ร ป ก ค ร อ ง จึ ง พ ร อ ม ใ จ กั น อั ญ เ ชิ ญ ค ร อ ง ร า ช ย เ ป็ น รั ช ก า ล ท่ี 3 18

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ จ อ ม เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว เ ม่ื อ พ . ศ . 2 4 1 1 พ ร ะ อ ง ค ท ร ง คํ า น ว ณ ว า จ ะ ส า ม า ร ถ เ ห็ น สุ ริ ยุ ป ร า ค า เ ต็ ม ด ว ง ไ ด ใ น ป ร ะ เ ท ศ ส ย า ม ณ ห มู บ า น ห ว า ก อ ตํ า บ ล ค ล อ ง ว า ฬ จั ง ห วั ป ร ะ จ ว บ คี รี ขั น ธ พ ร ะ อ ง ค จึ ง โ ป ร ด ใ ห ตั้ ง พ ลั บ พ ล า เ พ่ื อ เ ส ด็ จ พ ร ะ ร า ช ดํ า เ นิ น ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร สุ ริ ยุ ป ร า ค า ท่ี ตํ า บ ล ห ว า ก อ ซ่ึ ง เ ม่ื อ ถึ ง เ ว ล า ท่ี พ ร ะ อ ง ค ท ร ง คํ า น ว ณ ก็ เ กิ ด สุ ริ ยุ ป ร า ค า เ ต็ ม ด ว ง ดั ง ท่ี ท ร ง ไ ด คํ า น ว ณ ไ ว พ ร ะ อ ง ค เ ส ด็ จ ป ร ะ ทั บ อ ยู ที่ ห ว า ก อ เ ป็ น ร ะ ย ะ เ ว ล า ป ร ะ ม า ณ 9 วั น จึ ง เ ส ด็ จ ก ลั ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร 19

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ จุ ล จ อ ม เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ ที่ สํ า คั ญ ข อ ง รั ช ก า ล ท่ี 5 ไ ด แ ก ท ร ง พ ร ะ ก รุ ณ า โ ป ร ด เ ก ล า ฯ ใ ห มี ก า ร เ ลิ ก ท า ส แ ล ะ ไ พ ร ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ก า ร ป อ ง กั น ก า ร เ ป็ น อ า ณ า นิ ค ม ข อ ง จั ก ร ว ร ร ดิ ฝ รั่ ง เ ศ ส แ ล ะ จั ก ร ว ร ร ดิ อั ง ก ฤ ษ ไ ด มี ก า ร ป ร ะ ก า ศ อ อ ก ม า ใ ห มี ก า ร นั บ ถื อ ศ า ส น า โ ด ย อิ ส ร ะ ใ น ป ร ะ เ ท ศ โ ด ย บุ ค ค ล ศ า ส น า ค ริ ส ต แ ล ะ ศ า ส น า อิ ส ล า ม ส า ม า ร ถ ป ฏิ บั ติ ศ า ส น กิ จ ไ ด อ ย า ง อิ ส ร ะ น อ ก จ า ก นี้ ไ ด มี ก า ร นํ า ร ะ บ บ จ า ก ท า ง ยุ โ ร ป ม า ใ ช ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ด แ ก ร ะ บ บ ก า ร ใ ช ธ น บั ต ร แ ล ะ เ ห รี ย ญ บ า ท ใ ช ร ะ บ บ เ ข ต ก า ร ป ก ค ร อ ง ใ ห ม เ ช น ม ณ ฑ ล เ ท ศ า ภิ บ า ล จั ง ห วั ด แ ล ะ อํ า เ ภ อ แ ล ะ ไ ด มี ก า ร ส ร า ง ร ถ ไ ฟ ส า ย แ ร ก คื อ ก รุ ง เ ท พ ฯ ถึ ง อ ยุ ธ ย า ล ง วั น ที่ 1 มี น า ค ม ร . ศ . 1 0 9 ซ่ึ ง ต ร ง กั บ พุ ท ธ ศั ก ร า ช 2 4 3 3 น อ ก จ า ก นี้ ไ ด มี ง า น พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ ที่ สํ า คั ญ ก า ร ก อ ตั้ ง ก า ร ป ร ะ ป า ก า ร ไ ฟ ฟ า ไ ป ร ษ ณี ย โ ท ร เ ล ข โ ท ร ศั พ ท ก า ร ส่ื อ ส า ร ก า ร ร ถ ไ ฟ ส ว น ก า ร ค ม น า ค ม ใ ห มี ก า ร ขุ ด ค ล อ ง ห ล า ย แ ห ง เ ช น ค ล อ ง ป ร ะ เ ว ศ บุ รี ร ม ย ค ล อ ง สํ า โ ร ง 20