โครงการบึงมักกะสัน การบำบัดน้ำเสียด้วยผักตบชวา

รายงาน เร่ือง โครงการบงึ มักกะสัน การบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา 1. นายรุ่งเรือง เรือนแกว้ กลุม่ ท่ี 5 100% 2.นายอาทติ ย์ เลิศพิทักษ์สุนทร ช่ือ 100% 3.นายรั ชชานนท์ อุดมสุข 016230641019-0 100% 4.นายปรมินทร์ อยูญ่ าติมาก 016230641024-0 100% 5.นายสุรชัช สุทธิประภา 016230641027-3 100% 6.นายนครชล บุญกลา่ํ 016230641022-4 100% 7.นายนครินทร์ ล้ีหยง 016230641021-6 100% 016230641025-7 016230641026-5 เสนอ ดร.สุธีรา อานามวงษ์ ผศ.ปราณี นิมิบุตร มหาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ตะวันออก วทิ ยาเขต บางพระ คณะวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ปี การศกึ ษา 2563

1 คาํ นํา โครงการฉบับน้ีเป็นสว่ นหน่ึงของ วชิ าวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสงิ่ แวดลอ้ มโดยมีจุดประสงค์ เพ่ือศกึ ษาความรู้ ท่ีไดจ้ ากโครงการบงึ มักกะสัน ซ่ึงรายงานน้ีมีเน้ือหาเก่ียวกับความรู้จาก พระราชดาํ ริ พระราชกรณียกิจ และโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดาํ ริดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มท่ีสาํ คัญไดแ้ ก่ หลักการ \"นํา้ ดีไลน่ ํา้ เสยี \" หลักการบัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา ทฤษฎีการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยการผสมผสานระหวา่ งพืชนํา้ กับระบบการเติมอากาศ ทฤษฎีการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยระบบบอ่ บาํ บัดและวัชพืชบาํ บัด ผูจ้ ัดทาํ ไดเ้ ลือกหัวขอ้ น้ีในการทาํ รายงาน เน่ืองมาจากเป็นเร่ืองท่ีน่าสนใจ ผูจ้ ัดทาํ หวังวา่ รายงานฉบับน้ีจะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์แกผ่ ูอ้ า่ นทุก ๆ ทา่ น คณะผูจ้ ัดทาํ

สารบั ญ 2 คาํ นํา หน้า การบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา วั ตถุประสงค์ 1 กลุม่ เป้ าหมาย 3 6 อา้ งอิง 7 8

3 ​การบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา การบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว ทรงสนพระราชหฤทัยใน การปรั บปรุงคุณภาพของแหลง่ นํา้ ท่ีมีอยูแ่ ลว้ เชน่ บงึ และหนองตา่ งๆ เพ่ือทาํ เป็นแหลง่ บาํ บัดนํา้ เสยี โดยหน่ึงในจาํ นวนนั น้ ไดแ้ ก่ โครงการบงึ มักกะสันอันเน่ืองมาจากพระราชดาํ ริ มีหลักการ บาํ บัดนํา้ เสยี ตามแนวทฤษฎีการพัฒนาโดยการกรองนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา (Filtration) โครงการบงึ มักกะสัน บงึ มักกะสัน เป็นบงึ ขนาดใหญท่ ่ีอยูใ่ จกลางกรุงเทพมหานคร รวม พ้ืนท่ีบงึ ประมาณ ๙๒ ไร่ เป็นแหลง่ นํา้ อยูใ่ นเขตโรงงานรถไฟมักกะสันของการรถไฟแหง่ ประเทศไทย ซ่ึงการรถไฟแหง่ ประเทศไทยไดข้ ุดข้ึน ในปี พ.ศ. ๒๔๗๔ เพ่ือใชเ้ ป็นแหลง่ ระบาย

4 นํา้ และรองรั บนํา้ เสยี รวมทัง้ นํา้ มันเคร่ืองจากโรงงานรถไฟมักกะสัน ทาํ ให้บงึ มักกะสันต้ืนเขิน จากการตกตะกอนของสารแขวนลอย กอปรกับรอบบงึ มักกะสันมีชุมชนแออัด ๓ ชุมชน รวม ๗๒๙ ครั วเรือน ซ่ึงสว่ นใหญต่ า่ งกถ็ า่ ยสงิ่ ปฏิกูลและขยะมูลฝอยลงสูบ่ งึ มักกะสัน จนเกิดปั ญหา ภาวะสงิ่ แวดลอ้ มเส่อื มโทรมและนํา้ เน่าเสยี กลายเป็นแหลง่ เพาะเช้ือโรค พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัวทรงตระหนั กถึงภาวะมลพิษน้ี จึงไดพ้ ระราชทานพระราชดาํ ริ เม่ือวันท่ี ๑๕ เมษายน และวันท่ี ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๘ ให้หน่วยงานตา่ ง ๆ ร่วมกันปรั บปรุง บงึ มักกะสันเพ่ือใชเ้ ป็นสถานท่ีกักเกบ็ นํา้ ชว่ ยในการระบายนํา้ ในหน้าฝนและบรรเทาสภาพนํา้ เสยี ในคลองสามเสน โดยพระราชทานคาํ แนะนํา ให้ใชผ้ ักตบชวากรองนํา้ เสยี เพราะผักตบชวามี คุณสมบัติทาํ หน้าท่ีเป็นตัวกรอง ซ่ึงเรียกวา่ เคร่ืองกรองนํา้ ธรรมชาติ คือใชผ้ ักตบชวา ซ่ึงเป็น วัชพืชท่ีมีอยูม่ าก มาทาํ หน้าท่ีดูดซับความโสโครก และสารพิษจากแหลง่ นํา้ เน่าเสยี และในเวลา เดียวกัน กต็ อ้ งหมั่นนําผักตบชวาออกจากบงึ ทุกๆ ๑๐ สัปดาห์ เพ่ือไมใ่ ห้ผักตบชวามีการเจริญ พันธุจ์ นบดบังแสงแดดท่ีจะสอ่ งลงไปในบงึ แตห่ ลังจากท่ีการทางพิเศษแหง่ ประเทศไทย มีการกอ่ สร้างทางดว่ นมหานครขัน้ ๒ ระยะท่ี ๑ โดยมีแนวผา่ นบงึ มักกะสันและมีตอมอ่ โครงสร้างอยูก่ ลางบงึ ทาํ ให้นํา้ ในบงึ ไมถ่ ูกแสงแดด พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัวจึงไดพ้ ระราชทานพระราชดาํ ริให้ใช้ เคร่ืองพน่ อากาศเขา้ ชว่ ย เม่ือ มูลนิธิชัยพัฒนาและกรุงเทพมหานครรั บสนองพระราชดาํ ริ ทาํ ให้บงึ มักกะสัน สามารถฟอกนํา้ ใน คลองสามเสนให้สะอาดข้ึน วันละ๒๖๐,๐๐๐ ลูกบาศกเ์ มตร ดว้ ยการใชเ้ คร่ืองเติมอากาศแบบทุน่ ลอยผสมกับการใชผ้ ักตบชวา สามารถบาํ บัดนํา้ เสยี ไดเ้ พิม่ จากเดิม ๑๐ เทา่ โดยมูลนิธิชัยพัฒนา เป็นผูจ้ ัดหา และติดตัง้ เคร่ืองเติมอากาศ ขนาด ๑๑ KW จาํ นวน ๑๐ เคร่ือง และกรุงเทพมหานคร เป็นผูด้ าํ เนินการขุดลอกบงึ พร้อมทัง้ ติดตัง้ เคร่ืองสูบนํา้ และปลูกผักตบชวา สาํ หรั บนํา้ ท่ีใสสะอาด ข้ึนน้ีให้ระบายออกสูค่ ลองธรรมชาติตามเดิม แลว้ รั บนํา้ เสยี จาํ นวนใหมม่ าดาํ เนินการผา่ นกรรมวธิ ี เป็นวงจรเชน่ น้ีตลอดไปในอนาคต

5 เม่ือการกาํ จัดนํา้ เน่าเสยี ดว้ ยผักตบชวาในบงึ มักกะสันแหง่ น้ีไดผ้ ลดี กจ็ ะไดน้ ําไปใชเ้ ป็น แบบอยา่ งในการแกไ้ ขปั ญหานํา้ เน่าเสยี ท่ีแหลง่ นํา้ หรือลาํ คลองอ่ืนตอ่ ไป ซ่ึงในขณะน้ี กรุงเทพมหานครและการรถไฟแหง่ ประเทศไทย ร่วมเป็นหน่วยงานหลักในการใชป้ ระโยชน์ และ ดูแลรั กษาบงึ แหง่ น้ีให้คงมีสภาพท่ีดีสบื ไปพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัวทรงเปรียบเทียบวา่ \"บงึ มักกะสัน\" เป็นเสมือนดั่ง \"ไตธรรมชาติ\" ของกรุงเทพมหานคร ท่ีเป็นแหลง่ เกบ็ กักและระบายนํา้ ในฤดูฝน สาํ หรั บผักตบชวาและพืชนํา้ อ่ืนๆ กจ็ ะกลายเป็น ผลพลอยไดท้ ่ีนํามาทาํ เป็นป๋ ุย เช้ือเพลิง และสงิ่ ของเคร่ืองใชท้ ่ีสานจากผักตบชวา อีกทัง้ ยังมีพืชนํา้ บางชนิดท่ีนํามาเป็นอาหารได้ เชน่ ผัก บุง้ รวมถึงสามารถเล้ียงปลาในบงึ เพ่ือให้เป็นอาหารของประชาชนท่ีพักอาศัยอยูโ่ ดยรอบไดอ้ ีก ทางหน่ึงดว้ ย ผักตบชวาสามารถชว่ ยในการบาํ บัดนํา้ เสยี โดยการทาํ หน้าท่ีกรองนํา้ ท่ีไหลผา่ นกอ ผักตบชวาอยา่ งชา้ ๆ ทาํ ให้ของแขง็ แขวนลอยตา่ งๆ ท่ีปนอยูใ่ นนํา้ ถูกสกัดกัน้ กรองออก นอกจาก นั น้ ระบบรากท่ีมีจาํ นวนมากจะชว่ ยกรองสารอินทรียท์ ่ีละเอียด และจุลินทรียท์ ่ีอาศัยเกาะอยูท่ ่ีราก จะชว่ ยดูดสารอินทรียไ์ วด้ ว้ ยอีกทางหน่ึง รากผักตบชวาจะดูดสารอาหารท่ีอยูใ่ นนํา้ ทาํ ให้ ไนโตรเจนและฟอสฟอรั สในนํา้ เสยี จึงถูกกาํ จัดไป อยา่ งไรกต็ ามไนโตรเจนในนํา้ เสยี นั น้ สว่ นมากจะอยูใ่ นรูปสารประกอบทางเคมี เชน่ สาร อินทรียไ์ นโตรเจน แอมโมเนียไนโตรเจน และไนเตรทไนโตรเจน พบวา่ ผักตบชวาสามารถดูด ไนโตรเจนไดท้ ัง้ ๓ ชนิดแตใ่ นปริมาณท่ีแตกตา่ งกันคือ ผักตบชวาสามารถดูดอินทรียไ์ นโตรเจน ไดส้ ูงกวา่ ไนโตรเจนในรูปอ่ืนๆ คือประมาณ ๙๕ % ขณะท่ีไนเตรทไนโตรเจน และแอมโมเนีย ไนโตรเจน จะเป็นประมาณ ๘๐ % และ ๗๗ %ตามลาํ ดับ สถานท่ีแรกในประเทศไทยท่ีใชก้ ารบาํ บัดดว้ ยวธิ ีน้ีคือ \"บงึ มักกะสัน\" ซ่ึงเป็นโครงการบงึ มักกะสันอันเน่ืองมาจากพระราชดาํ ริของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว โดยใชห้ ลักการบาํ บัดนํา้ เสยี ตามแนวทฤษฎีการพัฒนาโดยการกรองนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา

6 วั ตถุประสงค์ 1. เพ่ือสง่ เสริมและเผยแพร่เทคโนโลยีการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยระบบพืชกรองนํา้ เสยี ให้ กับ หน่วยงานตา่ งๆ และประชาชนผูท้ ่ีสนใจนําไปใชป้ ฏิบัติไดอ้ ยา่ งเหมาะสมและแพร่หลาย 2. เพ่ือลดปั ญหาสงิ่ แวดลอ้ มดา้ นนํา้ เสยี ชุมชน ดว้ ยเทคโนโลยีการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยการใช้ ระบบพืชกรองนํา้ เสยี 3. เพ่ือพัฒนารูปแบบเทคโนโลยีการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยระบบพืชกรองนํา้ เสยี ให้สามารถนํา ไปปฏิบัติโดยประหยัดคา่ ใชจ้ า่ ย และสามารถนําไปใชป้ ระโยชน์ได้ กลุม่ เป้ าหมาย ประชาชนในประเทศและตา่ งประเทศ ขัน้ ตอนการดาํ เนินงานในการจัดทาํ หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งร่วมกันจัดทาํ บอ่ ดินขนาดความลึก 0.5 – 2 เมตร ใสผ่ ักตบชวาเป็น ตัวดูดซับสารอาหารและโลหะหนั ก โดยมีการเปล่ียนผักตบชวาทุก 10 สัปดาห์ สามารถบาํ บัดนํา้ เสยี ไดว้ ันละ 30,000-100,000 ลูกบาศกเ์ มตร และตอ่ มามีการเสริมเคร่ืองเติมอากาศแบบทุน่ ลอยร่วมบาํ บัดดว้ ย ทาํ ให้สามารถบาํ บัดนํา้ เสยี ได้ วันละ 260,000 ลูกบาศกเ์ มตร

7 ผลท่ีคาดวา่ จะไดร้ ั บ บาํ บัดนํา้ เสยี รวมทัง้ ไดผ้ ักตบชวาสาํ หรั บทาํ ป๋ ุยหมักหรือเช้ือเพลิงและอาหารสัตวต์ าม เหมาะสม รวมทัง้ เป็นการพัฒนาสงิ่ แวดลอ้ มและคุณภาพชีวติ ชองประประชาชนในพ้ืนท่ีรอบ บริเวณบงึ มักกะสัน ให้ดีข้ึนอีกดว้ ย

8 อา้ งอิง ผูเ้ ขียน paktob69 วันท่ี -/-/- เร่ือง การบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา เวบ็ ไซต์ https://sites.google.com/site/paktob69/ ผูเ้ ขียน ภูษิต โพธิ์แสง.​ วันท่ี -/-/- เร่ืองการบาํ บัดนํา้ เสยี ดว้ ยผักตบชวา เวบ็ ไซต์ shorturl.at/sKN57 ผูเ้ ขียน LEAVE A COMMENT​ วันท่ี 14/NOV/2016 เร่ืองโครงการบาํ บัดนํา้ เสยี โดยใช้ พืช บงึ มักกะสัน กรุงเทพมหานคร เวบ็ ไซต์ https://stu40623site.wordpress.com/