ตากฟ้า

๓๘๔ วิถีชวี ติ วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวัดนครสวรรค ตะลอ็ กตอกแตก ตาเขยง

วิถชี วี ติ วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จงั หวดั นครสวรรค ๓๕๙ ๕บทท่ี วฒั นธรรมทอ งถ่นิ วิถีชีวิต ประชาชนสวนใหญที่มาอาศัยอยูในเขตอําเภอตากฟามาจาก ตา งถน่ิ บา งกม็ าจากตา งอาํ เภอ บา งกม็ าจากตา งจงั หวดั ดงั นนั้ วฒั นธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีตางๆ ทม่ี ีในอาํ เภอนี้ จึงเปน ของทองถน่ิ เดิมซง่ึ สวนใหญแลวเปนประชาชนทม่ี าจากภาคกลาง จึงมีขนบธรรนมเนียม ประเพณีเหมือนภาคกลาง ประเพณีทองถิ่นของอําเภอตากฟา ไดแก ประเพณีบญุ สลากภัตวัดตากฟา ประเพณีบุญสลากภัต เปนประเพณีทําบุญท่ีถือปฏิบัติกันอยู ทกุ ภาคในประเทศไทย แลวแตจะเรียกชอ่ื กนั ไปตามภาค เชน ทางภาค เหนือ จะเรียกประเพณีนี้วา “ ทานกวยสลาก ” คําวา “ สลากภตั ” หมายถึง อาหารทชี่ าวบานถวายพระตาม หมายเลขสลาก นบั เขา เปน เครอ่ื งสงั ฆทาน ในสมยั พทุ ธกาล พระพทุ ธองค ทรงอนุญาตไวในคําสอนนิสัยวา เปนอดิเรกลาภสวนหน่ึงถวายได ไมจ าํ กดั กาลสดุ แตศ รทั ธา ในประเทศนยิ มทาํ ในฤดทู ม่ี ผี ลไมอ ดุ มสมบรู ณ ในระหวางเดือน ๖ จนถึงเดือน ๘ พอถึงกาํ หนด ชาวบานกจ็ ะนาํ สํารับ

๔๓๐๔ วิถีชีวติ วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จงั หวัดนครสวรรค และเคร่ืองไทยทานตามกําลังของตนไปวัด เพ่ือจับหมายเลขสลากติด สําหรับพระภิกษุก็ตองจับสลากอีกชุดหนึ่งดวย พระจับไดเบอรอะไร กจ็ ะฉนั สาํ รบั ทต่ี ดิ เบอรน นั้ ขอ สาํ คญั ในการทาํ บญุ สลากภตั กค็ อื เปน การ ถวายทานแบบไมเ จาะจงตวั ผรู บั เมอื่ พระองคใ ดจบั ไดเ บอรข องเจา ภาพ กจ็ ะกรวดนํ้าเพ่อื อทุ ิศใหกบั ญาติทล่ี วงลับไปแลว พระเทพปญ ญาภรณผูริเร่มิ จัดงานประเพณีบุญสลากภัต

วถิ ีชีวติ วัฒนธรรม อําเภอตากฟา จงั หวัดนครสวรรค ๔๓๑๕ การแตง กาย ประเพณีการแตงกาย ของชาวตากฟา ประชาชนชาว ตากฟาสวนใหญจะแตงกาย คลายคลึงกัน เน่ืองจากเปน อําเภอท่ีเกิดขึ้นใหมประชาชน สวนใหญอพยพเขามาจับจอง พื้นท่ีทํามาหากิน จากทุกภาค ของประเทศไทย โดยเฉพาะ ภาคกลาง ดังนั้น วัฒนธรรม การแตงกายจึงเหมือนกับ

๔๓๒๔ วิถชี ีวิต วัฒนธรรม อําเภอตากฟา จงั หวดั นครสวรรค ชาวภาคกลางทั่วไป แตลักษณะเดนๆคือ การแตงกายไปทําบุญ นิยม แตงกายชุดไทยท่ีตัดจากผาทอมือ ซึ่งอาจจะเปนผาฝาย หรือผาไหม สาํ หรบั คนสงู อายุ กจ็ ะนงุ ผา ถงุ สรวมเสอ้ื พนื้ บา น ( คอกลม แขนกระบอก) อาชีพ อาชีพหลกั ไดแก ทาํ ไรขาวโพด ไรออย ไรฝาย ทํานา ทําสวน อาชีพเสริม ไดแก เลี้ยงววั นม รบั จาง

วิถีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอตากฟา จงั หวัดนครสวรรค ๔๓๕๓ มรดกภมู ิปญ ญาทอ งถ่นิ ๑. ผาทอตากฟา กรมวชิ าการเกษตร ปลกุ กระแสผา ฝา ยไทย โชวผ ลงานวจิ ยั ฝา ยพนั ธใุ หม ตากฟา ๖ ฝา ยเสน ใยสนี าํ้ ตาลธรรมชาตพิ นั ธแุ รกของไทย ไมตองผานกระบวนการฟอกยอม เพ่ิมมูลคาผลผลิต และนําไปใชเปน วัตถุดิบผลิตสง่ิ ทอเปนมิตรตอส่งิ แวดลอม จัดเปน green product ยก ระดบั และเพ่ิมมูลคาผลิตภัณฑส่งิ ทอทั้งในประเทศและเพ่อื การสงออก นอกจากน้ี เสน ใยจากฝา ยพนั ธตุ ากฟา ๖ สามารถนาํ ไปแปรรปู เพื่อสรางมูลคาเพ่ิมจากความแปลกใหม โดยมีผูผลิตหัตถกรรม ศนู ยท อผา พน้ื เมอื งบา น และกลมุ สายใยทองผา ทอยกดอก จงั หวดั ลาํ พนู

๓๔๔ วถิ ีชวี ติ วัฒนธรรม อําเภอตากฟา จงั หวัดนครสวรรค กลมุ ทอผาจงั หวดั ชยั ภมู ิ กลมุ ทอผาพื้นเมืองจงั หวดั เลย กลมุ ทอผาฝาย จังหวัดเพชรบรู ณ และกลุมทอผาไทย จังหวัดนครสวรรค ไดนาํ เสนใย จากฝา ยพนั ธนุ ไ้ี ปแปรรปู เพอ่ื สรา งมลู คา เพม่ิ ตลอดจนสนบั สนนุ ใหเ กดิ การพฒั นาผลติ ภณั ฑสง่ิ ทอรปู แบบใหมๆ เปน การสรา งงานใหแ กช นบท ซงึ่ ผลติ ภณั ฑส ง่ิ ทอจากฝา ยพนั ธตุ ากฟา ๖ สามารถเพม่ิ มลู คา ไดม ากกวา เสนใยประดิษฐถึงเทาตัว โดยเฉล่ียของผลิตภัณฑสิ่งทอจากฝายพันธุ ตากฟา ๖ ราคาประมาณ ๑,๐๐๐ บาทตอชิ้น ผูผลิตจะไดเพิม่ ขึ้นจาก เดมิ ชน้ิ ละ ๕๐๐ บาท ทาํ ใหก ระแสการปลกู และทอผา ฝา ยพืน้ เมืองกลบั มาเปนพืชท่สี รางรายไดใหเกษตรกรอีกคร้ังหน่งึ

วถิ ชี วี ติ วฒั นธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวัดนครสวรรค ๔๓๕ รกุ ขมรดก ปรงตากฟา สถานที่ บา นพลุ าํ ใย ตาํ บลลาํ พยนต อาํ เภอตากฟา จงั หวดั นครสวรรค อายุ ประมาณ - ป ขนาด เสนรอบวง ๘๐ – ๑๐๐ ซม. (โดยประมาณ) ความสูง ๑๐ – ๒๐ เมตร (โดยประมาณ) ประวัติของตนไมโ ดยสังเขป ปรงตากฟา เกิดจาก “สวนนงุ นชุ ” ใหทุนกบั นกั พฤกษศาสตร ชาวออสเตรเลีย ชอ่ื Dr. K.D.Hill ทาํ การสํารวจพืชปรงในไทย และได คนพบปรงชนิดใหมจากเขาหินปูนในพ้ืนที่อําเภอตากฟา ทําการตั้งชื่อ โดยระบชุ นดิ เปน nongnoochiae เพอ่ื ใหเ กยี รตแิ ก สวนนงนชุ ปรงตากฟา เปนหนึ่งในปรงที่พบเฉพาะในประเทศไทยเทาน้ัน (ไมพบในพื้นที่อ่ืนๆ ของโลก) เปนพืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคกลางท่ีอําเภอตากฟา อําเภอตาคลี จ.นครสวรรค และจงั หวัดลพบุรี

๓๔๖๔ วถิ ชี วี ิต วัฒนธรรม อําเภอตากฟา จังหวดั นครสวรรค ผูใหข อ มลู สาํ นกั บริหารพื้นทอ่ี นรุ กั ษท่ี ๑๒ นครสวรรค

วถิ ีชวี ติ วฒั นธรรม อําเภอตากฟา จงั หวัดนครสวรรค ๓๔๕๗ บรรณานุกรม คณะสาธารณสขุ ศาสตร มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (๒๕๕๐). จงั หวดั นครสวรรค. แหลงทีม่ า : http://www.ph.mahidol.ac.th/2551/html/body- nakornsawan.html. (ออนไลน) สืบคนเม่อื : ๖ ก.พ. ๒๕๖๓ เจ. วลิ เลยี่ ม สกนิ เนอร (เขยี น) ชาญวทิ ย เกษตรศริ ิ (บรรณาธกิ ารแปล). (๒๕๒๙). สงั คมจนี ในประเทศไทย : ประวตั ศิ าสตรเ ชงิ วเิ คราะห. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. บุญสลากภัต บญุ วันวิสาขบชู า ที่...”วัดตากฟา”. (๒๕๕๔). แหลงทม่ี า http://komchadluek.net/news/lifestyle/๙๗๓๘๒. (ออนไลน). สืบคนเมอ่ื : ๑๑ ก.พ. ๒๕๖๓ ประเพณบี ญุ สลากภตั . (มรบ.). แหลง ทม่ี า http://thailandtourismdirectory. go.th/th/info/activity/itemid/๒๑๙๒๑. (ออนไลน). สืบคนเม่อื : ๑๑ ก.พ. ๒๕๖๓ ไมไปไมรู! ๙ สถานทท่ี องเทย่ี วเมืองส่แี คว จ.นครสวรรค. (๒๐๑๘). แหลงทีม่ า http://tavel.mthai.com/๑๕๕๓๔๕.htm. (ออนไลน). สืบคนเม่อื : ๕ ก.พ. ๒๕๖๓. สถานท่ที องเท่ยี วนครสวรรค-ทเ่ี ท่ยี วจงั หวดั นครสวรรค. (มรบ). แหลง ทม่ี า http://www.bkkfly.com/trvel/thailand/nakhonsawan. html. (ออนไลน). สืบคนเม่อื : ๑๐ ก.พ. ๒๕๖๓. สาํ นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษานครสวรรค เขต ๑. (๒๕๖๑). กรอบหลกั สตู ร ระดับทองถิ่น สาํ นักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษานครสวรรค เขต ๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ป พ.ศ. ๒๕๖๑).นครสวรรค : สาํ นกั งานเขตพน้ื ที่ การศึกษานครสวรรค เขต ๑. สาํ นกั งานวฒั นธรรมจงั หวดั นครสวรรค. วถิ ชี วี ติ วฒั นธรรมจงั หวดั นครสวรรค. นครสวรรค : องคการบริหารสวนจงั หวดั นครสวรรค

๓๔๘๔ วิถีชีวติ วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวัดนครสวรรค สาํ นกั ศิลปะและวฒั นธรรม มหาวิทยาลยั ราชภฎั นครสวรรค. (๒๕๕๘). “๑๐๐ ป วิถีปากนํ้าโพ”: ความหลากหลายทางวฒั นธรรมและ ชาตพิ นั ธใุ นนครสวรรค. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั ซดี เี อก็ ซเ พริ ท จาํ กดั . สํานักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค. (๒๕๖๑). ขอมลู มรดกภูมิปญ ญาทางวัฒนธรรมและศกั ยภาพทองถ่นิ จงั หวดั นครสวรรค. นครสวรรค : ริมปงการพิมพ สจุ ิตต วงษเทศ. (๒๕๕๑). หนงั สือแผนทป่ี ระวตั ิศาสตรและแผนท่ี วฒั นธรรมของ (สยาม) ประเทศไทย. กรุงเทพฯ สชุ าติ แสงทอง. (๒๕๕๗). รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ ประจาํ ปง บประมาณ ๒๕๕๖ โครงการความหลากหลายทางวฒั นธรรมชมุ ชนคนตน แมน้ําเจาพระยาสูการทองเทยี่ วอยางยง่ั ยืน. นครสวรรค : ริมปงการพิมพ สุภรณ โอเจริญ. (๒๕๒๘). นครสวรรค : รฐั ก่งึ กลาง รายงานการ สมั มนาประวตั ศิ าสตรแ ละวฒั นธรรมทอ งถนิ่ จงั หวดั นครสวรรค. นครสวรรค : วิทยาลัยครูนครสวรรค แหลง ทอ งเทยี่ ว – การทอ งเทยี่ วนครสวรรค ขอ มลู ทอ งเทยี่ วนครสวรรค พิจิตร. แหลงท่มี า : http://www.tourismnakhonsawan.org/th/ province-1/%EO%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%B8%A5% EO%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%97%EO%B9%88% E0%B8%AD%E0%B8%87%EO%B9%80%E0%B8%79% E0%B8%B5%E9%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2% E0%B8%A7/. (ออนไลน). สืบคน : ๙ ก.พ.๒๕๖๒ ๑๓ ท่เี ท่ยี วนครสวรรค ไปเท่ยี วเมือ่ ไรตองขอแวะมาเชค็ อิน. (มรบ.). แหลงท่มี า https://travel.kapook.com/view140348.html. (ออนไลน). สืบคน : ๖ ก.พ.๒๕๖๓

วถิ ชี ีวติ วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวัดนครสวรรค ๔๓๙๕ ภาคผนวก

๕๓๐๔ วถิ ีชวี ิต วฒั นธรรม อําเภอตากฟา จังหวัดนครสวรรค

วถิ ีชีวิต วัฒนธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวดั นครสวรรค ๓๕๑๕

๓๕๒๔ วิถชี ีวิต วฒั นธรรม อาํ เภอตากฟา จังหวดั นครสวรรค