Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore webprotege

webprotege

Published by pimmhtp55, 2022-07-30 10:26:02

Description: วิธีการใช้งาน webprotege เบื้องต้น สำหรับสร้างและแก้ไขออนโทโลยี

Keywords: ออนโทโลยี,ontology editor,OntologyEditor

Search

Read the Text Version

WWeebbPPrroottééggéé ก า ร ใ ช้ ง า น เ บื้ อ ง ต้ น

CONTENTS 01 ทำความรู้จัก protege 1 What is Protege? What is open source? What is WebProtege? 2 WebProtege features 02 การใช้งาน webprotege 3 Create Account Navigation bar 4 Creating and Uploading Projects 5 Sharing Project with Collaborators 6 download project 7 ส่วนนำทางและเมนูในการจัดการโครงการออนโทโลยี 8 เมนูสำหรับจัดการคลาสและข้อมูลของคลาส 9 เมนูสำหรับจัดการคุณสมบัติของคลาส 12 เมนูสำหรับจัดการคุณสมบัติของ Individual 13 เมนูสำหรับกำกับติดตามและจัดการการเปลี่ยนแปลงข้อมูล 14

ทำความรู้จัก protege What is Protege? What is open source? Protégé เป็นแพลตฟอร์ม open เป็นการพัฒนาซอฟต์แวร์ซึ่งวางอยู่บน source ฟรีที่ให้ชุมชนผู้ใช้ที่กำลัง แนวคิดที่อาศัยความร่วมมือของนัก เติบโตด้วยชุดเครื่องมือเพื่อสร้าง พัฒนาทั่วโลกเพื่อสร้างซอฟต์แวร์ที่ดี โมเดลโดเมนและแอปพลิเคชันที่อิง กว่าซึ่งซอฟต์แวร์ดังกล่าวสามารถเปิด ตามความรู้ด้วยออนโทโลยี มีให้ เผย Source Code หรือแหล่งที่มาของ เลือกใช้ทั้งบนเว็บ และโปรแกรม เทคโนโลยีของซอฟต์แวร์นั้นๆ ได้ เพื่อ ให้บุคคลอื่นได้นำไปใช้ ภายใต้เงื่อนไข บางประการ นอกจากนี้โปรแกรมดัง กล่าวยังก็เปิดโอกาสให้ผู้อื่นดาวน์โหลด แก้ไข ดัดแปลง และเผยแพร่ได้อย่าง อิสระ 1

ทำความรู้จัก What is WebProtege? protege Protégé เป็นแพลตฟอร์ม open source ฟรี ที่สามารถสร้างและ แก้ไขออนโทโลยีบนเว็บไซต์ WebProtege features: รองรับการแก้ไขออนโทโลจีของ OWL 2 อินเทอร์เฟซการแก้ไขอย่างง่ายที่เป็นค่าเริ่มต้น ซึ่งให้การเข้าถึงโครงสร้าง OWL ที่ใช้กันทั่วไป การติดตามการเปลี่ยนแปลงและประวัติการแก้ไขแบบเต็ม เครื่องมือในการทำงานร่วมกัน เช่น การแชร์และการอนุญาต บันทึกย่อและ การสนทนาแบบเป็นชุด นาฬิกาและการแจ้งเตือนทางอีเมล ส่วนต่อประสานผู้ใช้ที่ปรับแต่งได้ แบบฟอร์มเว็บที่ปรับแต่งได้สำหรับการแก้ไขเฉพาะแอปพลิเคชัน/โดเมน รองรับการแก้ไข OBO ontology หลายรูปแบบสำหรับการอัปโหลดและดาวน์โหลด ontology (รูปแบบที่ รองรับ: RDF/XML, Turtle, OWL/XML, Manchester OWL Syntax และ Functional OWL Syntax 2

ก า ร ใ ช้ ง า น 1 webprotege Create Account 1 เข้าไปที่เว็บไซต์ WebProtégé (stanford.edu) หน้าแรกของ webprotege คลิกไปที่ sign up for account ที่มุมขวาบนเพื่อ สร้างบัญชีใหม่ กรอกข้อมูล ชื่อผู้ใช้ อีเมลล์ และตั้งค่ารหัสผ่าน และคลิก Create account ดังภาพ webprotege 2 หน้าสร้างบัญชีของ webprotege 3

ก า ร ใ ช้ ง า น webprotege ระบบนำทาง 2 Navigation bar คุณสามารถเลือกดูโปรเจกต์ต่างๆได้โดย Owned by me > โปรเจกต์ของคุณ Shared with me > โปรเจกต์ที่แชร์กับคุณ Trash > โปรเจกต์ที่คุณลบไปแล้ว project name > คุณสามารถคลิกที่ชื่อเพื่อ แก้ไขออนโทโลยีของคุณได้ เมื่อคุณลงชื่อเข้าใช้แล้ว คุณจะเห็นแถบด้านข้างที่ด้านซ้ายมือของหน้าจอซึ่งมี ประเภทโครงการต่างๆ ให้ดู การคลิกที่รายการใดๆ ในแถบด้านข้างจะเป็นการกรอง รายการโปรเจกต์ โฮมไอเท็มแสดงโปรเจกต์ทั้งหมดที่คุณเป็นเจ้าของและโปรเจกต์ที่ คุณมีสิทธิ์อ่านหรือเขียน รายการที่เป็นเจ้าของโดยฉัน จะกรองรายการโปรเจกต์เพื่อ แสดงโปรเจกต์ที่คุณเป็นเจ้าของจริงๆ รายการในถังขยะจะกรองรายการโปรเจกต์เพื่อ แสดงโปรเจกต์ที่คุณเป็นเจ้าของซึ่งอยู่ในถังขยะ โปรเจ็กต์ที่อยู่ในถังขยะจะไม่ถูกลบ เพียงแต่ไม่ปรากฏให้ผู้ใช้รายอื่นเห็น 4

ก า ร ใ ช้ ง า น webprotege หน้าแรกของ webprotege 3 Creating and Uploading Projects เข้าไปที่เว็บไซต์ WebProtégé (stanford.edu) sign in ด้วยบัญชีที่คุณสร้างไว้ หากต้องการสร้างโปรเจกต์ใหม่ คลิกที่ create new project จากนั้นระบุข้อมูลของ ออนโทโลยีที่คุณต้องการสร้าง ได้แก่ ชื่อ ภาษา และคำอธิบายสั้นๆ หากมีออนโทโลยีเดิมอยู่และต้องการแก้ไข สามารถทำได้โดยการอัปโหลดไฟล์นั้น คลิกที่ create new projectchose > choose file และเลือกโปรเจกต์ที่ต้องการอัป โหลดจากอุปกรณ์ของคุณ และระบุข้อมูลเกี่ยวกับออนโทโลยีของคุณ 5

ก า ร ใ ช้ ง า น 4 webprotege Sharing Project with Collaborators สามารถทำได้ 2 วิธี คือ แชร์ผ่านลิงก์ เพิ่มชื่อผู้ใช้ หน้าเว็บที่คัดลอกลิงก์ คุณสามารถแบ่งปันโปรเจกต์ของคุณกับคนอื่น ๆ เพื่อให้พวกเขาสามารถดู(view) แสดงความ คิดเห็น(comment) หรือแก้ไขได้(edit) โดยคลิกเข้าไปยังโปรเจกต์ของคุณ > share ที่ด้านบน ขวาของหน้าต่างเบราว์เซอร์ กล่องโต้ตอบการตั้งค่าการแบ่งปันจะปรากฏขึ้นดังที่แสดงด้านบน หากคุณต้องการแชร์ลิงก์ คุณต้องคลิกอนุญาตและตั้งค่าความสามารถในการเข้าถึง จาก นั้นให้คัดลอกลิงก์จากหน้าแก้ไขออนโทโลยีส่งให้คนที่ต้องการทำงานด้วยกัน หากคุณต้องการเพิ่มผู้ใช้ คุณสามารถพิมพ์ชื่อผู้ใช้ลงในกล่องค้นหา เพื่อเลือกชื่อผู้ใช้ที่ อยากทำงานร่วมกัน และตั้งค่าสิทธิ์ในการเข้าถึง 6

ก า ร ใ ช้ ง า น 5 webprotege Download project ไปที่หน้าโฮม > คลิกที่ไอคอนเมนูสาม แถบหลังโปรเจกต์ที่ต้องการดาวน์โหลด > เลือกชนิดไฟล์ที่ต้องการ > OK หน้าเว็บที่คัดลอกลิงก์ supported formats: DF/XML Turtle OWL/XML Manchester OWL Syntax Functional OWL Syntax 7

ก า ร ใ ช้ ง า น 6 webprotege ส่วนนำทางและเมนูใน การจัดการโครงการออน A โทโลยี Navigation and menus in project management ontology. เมนูสำหรับจัดการเอนทิตี้และคุณสมบัติต่างๆในโปรเจกต์ออนโทโลยีของผู้ใช้นั้น แบ่ง ออกเป็น 3 ส่วน ABC เมนูสำหรับจัดการ เมนูสำหรับจัดการ เมนูสำหรับปรับแต่ง คลาสและคุณสมบัติ คลาสและคุณสมบัติ องค์ประกอบของ ของคลาส ของคลาส โครงการ 8

ก า ร ใ ช้ ง า น 7 webprotege เมนูสำหรับจัดการคลาส และข้อมูลของคลาส Menu for managing classes and class information. a cd be เมนูและไอคอนสำหรับสร้าง (Create) ลบ (delete) และสืบค้น (Search) คลาสและ a คลาสย่อยที่ปรากฏในชุดข้อมูล โดยทุกคลาสในระบบจะอยู่ภายใต้คลาส owl:Thing ตามแนวคิดของออนโทโลยี รายการคลาสและคลาสย่อยในระบบ ซึ่งผู้ใช้ยังสามารถจัดการกับคลาสเหล่านี้ได้ โดย b การคลิกที่ปุ่มขวาของเมาส์ในคลาสที่ต้องการจัดการ เพื่อเรียกเมนูย่อย เช่น การย้าย คลาส การสร้างแท็ก การแสดงผลของURI ตลอดจนการรีเฟรชโครงสร้างของคลาสให้ เรียงตามลำดับอักษร เป็นต้น 9

ก า ร ใ ช้ ง า น 7 webprotege เมนูสำหรับจัดการคลาส และข้อมูลของคลาส Menu for managing classes and class information. a cd be รายละเอียดและการแก้ไขข้อมูลคลาส ประกอบด้วยการอธิบายรายการ (Details) เอนทิตีกราฟ (Entity graph) สำหรับแสดงความเชื่อมโยงและความสัมพันธ์ c ระหว่างคลาสที่แก้ไขอยู่กับคลาสอื่นๆ และการเปลี่ยนแปลง (Change) หรือ log files ที่บอกว่าคลาสนั้นมีผู้ใช้รายใดได้เปลี่ยนแปลงข้อมูลของคลาสไปบ้างเปลี่ยน อย่างไร และเวลาใด เพื่อความสะดวกในการ Tracking หรือ Rollback ข้อมูล 10

ก า ร ใ ช้ ง า น 7 webprotege เมนูสำหรับจัดการคลาส และข้อมูลของคลาส Menu for managing classes and class information. a cd be แสดงรหัส IRI (Internationalized Resource Identifier) อันเป็นตัวจำแนกที่อยู่บน d เว็บของคลาส ส่วนนี้ระบบจะสร้างให้โดยอัตโนมัติ(หรือปรับเปลี่ยนรูปแบบของ IRI ได้จากเมนูProjects >> Setting) ใช้จัดการคุณสมบัติของคลาส เช่น ข้อมูลที่ใช้แสดงคุณสมบัติต่างๆที่เป็น e Annotations, Parents, และ Relationships เป็นต้น 11

ก า ร ใ ช้ ง า น 8 webprotege เมนูสำหรับจัดการ คุณสมบัติของคลาส (Menu to manage class properties) สามารถทำได้ 3 ลักษณะ ขึ้นอยู่กับข้อมูลที่ บ่งชี้ถึง คุณสมบัติและความสัมพันธ์เหล่านั้น คุณสมบัติเชิงวัตถุ (Object properties) ซึ่งใช้ระบุความสัมพันธ์ของคลาสโดยมองในเชิงวัตถุที่ กระทำหรือมีความสัมพันธ์ต่อกัน เช่น เป็นส่วนหนึ่งของ, เป็นประเภทหนึ่งของ, มีส่วนประกอบคือ เป็นต้น คุณสมบัติเชิงข้อมูล (Data properties) ใช้ระบุคุณสมบัติของคลาสที่เป็นข้อมูล โดยเฉพาะข้อมูล เชิงปริมาณ ข้อมูลที่มีรูปแบบเป็นสมการสามารถคำนวณได้ตลอดจนข้อมูลที่เป็น Functional data เป็นต้น คุณสมบัติเชิงหมายเหตุ (Annotation properties) ใช้สำหรับระบุหมายเหตุหรือรายละเอียดในการ อ้างอิงของข้อมูล เช่น การอธิบายรายการ การดูเพิ่มเติมที่ หรือการบอกเวอร์ชันของข้อมูลทั้งนี้ผู้ใช้ สามารถเลือกใช้เค้าร่าง (Schema) ที่เป็นมาตรฐานจากภายนอกเพื่อนำมากำหนด Annotation properties ได้เช่นการใช้ Dublin Core metadata มาเป็นคุณสมบัติเชิงหมายเหตุ เป็นต้น 12

ก า ร ใ ช้ ง า น 9 webprotege เมนูสำหรับจัดการ คุณสมบัติของ Individual คำว่า Individual ใน WebProtégé นั้น เป็นมุมมองที่ มองคลาสหรือเอนทิตีใน ระบบแบบ Class Assertions Individual นั้นจะไม่จัดอยู่ในคลาสหลักหรือคลาสย่อยใดๆ แต่จะถูกแยกออกมาในลักษณะที่เป็น ปัจเจกเดี่ยว ๆ ทั้งนี้Individual สามารถมีความสัมพันธ์หรือมีการกระทำต่อกันระหว่างคลาสใดๆหรือ Individual ด้วยกันเองในแบบ One to many และคุณสมบัติของ Individual ใน WebProtégé ประกอบด้วย Type ใช้แสดงรายการนิพจน์ของคลาสที่เป็นอินสแตนซ์(Instance) โดยตรงของ Individual นั้นๆ Same Individual As ใช้แสดงรายการ Individual ที่ถูกยืนยันหรืออนุมานว่าเป็น Individual เดียวกันแต่ใช้ชื่อเรียกคนละชื่อตามบริบทที่ใช้งาน Different Individuals ใช้แสดงรายการ Individual ที่ถูกยืนยันหรืออนุมานว่าเป็นคนละ Individual กัน แต่มีชื่อหรือป้ายกำกับ (Label) ที่ซ้ำกันอยู่ 13

ก า ร ใ ช้ ง า น 10 webprotege เมนูสำหรับกำกับติดตาม และจัดการการ เปลี่ยนแปลงข้อมูล ประกอบด้วยเมนู Comment, Change by Entity และ History Comment เป็นข้อสังเกตหรือข้อคิดเห็นจากนักพัฒนา หรือผู้ที่ทำงานร่วมในโครงการออนโทโลยี เดียวกัน ที่ใช้แลกเปลี่ยนแนวทางการทำงาน ใช้สอบถาม หรือให้ข้อแนะนำในการจัดการชุดข้อมูลในออ นโทโลยี ดังภาพด้านบน Change by Entity และ History ใช้แสดง logs ของการเปลี่ยนแปลงรายการใดๆในชุดข้อมูล หรือในเค้าร่างที่ใช้ในออนโทโลยี เช่น คลาส คุณสมบัติ และความสัมพันธ์ของคลาส เป็นต้น สำหรับความแตกต่างของ logs ทั้ง 2 นั้น History จะเป็นการแสดงความเปลี่ยนแปลงที่ผู้ใช้ทำกับชุดข้อมูลโดยเรียงลำดับตาม เวลา ส่วน Change by Entity คือการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับรายการแต่ละรายการ หรือ ข้อมูลแต่ละชุด ว่ามีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลจากผู้ใช้รายใด และเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง เพื่อ ความสะดวกในการกำกับติดตามการทำงาน ตลอดจนเพื่อการย้อนกลับ (Rollback) ข้อมูล หากการเปลี่ยนแปลงนั้นไม่ถูกต้องหรือไม่สามารถใช้งานได้ 14



WWeebbPPrroottééggéé ก า ร ใ ช้ ง า น เ บื้ อ ง ต้ น


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook