สค 21002 วิชาศาสนาและหน้าที่พลเมือง

43 2. วปิ สสนาภาวนา (การเจรญิ ปญ ญา) เมือ่ จติ ของผบู าํ เพ็ญเพยี รต้ังมนั่ อยใู นสมาธจิ ติ ของผบู ําเพ็ญเพียร ยอ มมีกาํ ลงั อยูในสภาพท่ีน่ิมนวล ควรแกก ารวิปสสนาภาวนาตอไป อารมณของวิปสสนาแตกตางจากอารมณของสมาธิ เพราะสมาธินั้น มุงใหจิตต้ังม่ันอยูในอารมณห น่งึ แตอารมณเ ดยี ว โดยแนน่ิงอยูเชนนั้น ไมนึกคิดอะไร แตวิปสสนาไมใชใหจิตต้ังมั่นอยูในอารมณเดยี วนง่ิ อยเู ชนน้นั แตเ ปน จิตท่ีคิดใครค รวญหาเหตแุ ละผลในสภาวธรรมท้งั หลาย และส่ิงทเ่ี ปนอารมณข องวปิ ส สนานน้ั มีแตเพียงอยางเดียว คอื ขนั ธ 5 ซ่ึงนิยมเรยี กวา รูป - นาม โดยรูป มี 1 นาม น้ันมี 4 คือ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซ่ึงนาม นั้น เปนเพียงสังขารธรรม เกิดจากการปรุงแตงแตเ พราะอวิชชา คอื ไมร ูเทาสภาวธรรม จึงทําใหเกิดความยึดม่ัน เปนตัวเปนตน การเจริญวิปสสนามีจติ พิจารณาเห็นสภาวธรรมท้ังหลาย คือ ขันธ 5 เปน อาการของพระไตรลักษณ คือ เปนอนิจจัง คือไมเที่ยง ทกุ ขัง คือ ลว นเปนทุกข อยูในสภาพเดิม ไมไดตองแปรเปล่ียนไป และอนัตตา ไดแก ความไมใชตัวตน ไมใชสัตวบุคคล ไมใชส่ิงของ สรรพสิ่งทั้งหลายเพียงช่ัวคราว เทาน้ัน เม่ือนานไปยอมเปลยี่ นแปลงกลับไปสูส ภาวะเดมิ สมาธแิ ละวิปส สนา เปนทัง้ เหตแุ ละผลของกันและกัน และอุปการะซ่ึงกนั และกนั จะมวี ปิ ส สนา ปญ ญา เกิดขนึ้ โดยขาดกาํ ลังสมาธไิ มไ ดเลย การเจรญิ วปิ ส สนาอยา งงา ย ๆ ประจาํ วัน 1. มีจิตใครครวญถึงมรณสติกรรมฐาน คือ ใครครวญถึงความตายเปนอารมณ เพ่ือไมใหประมาทในชีวิต ไมม วั เมา เรง ทาํ ความดี และบญุ กศุ ล เกรงกลัวตอ บาปทีจ่ ะติดตามไปในภพหนา 2. มจี ติ ใครครวญถงึ อสภุ กรรมฐาน ไดแก ส่งิ ท่ไี มส วย ไมง าม เชน ซากศพ รางกายคนทเี่ ปนบอเกดิ แหง ตัณหาราคะ กามกเิ ลส วา เปนของสวยงาม เปน ทเ่ี จริญตาเจรญิ ใจ ไมวา รางกายของตนเองและของผูอ่ืนก็ตาม แทจริงแลวเปนอนิจจัง คือ ไมเท่ียงแท แนนอน วัน เวลา ยอมพรากจากความสวยงามจนเขาสูวัยชรา ซง่ึ จะมองหาความสวยงามใด ๆหลงเหลืออยไู มไ ดเ ลย 3. มีจิตใครค รวญถึงกายคตานสุ สติกรรมฐาน เรียกกันวา กายคตาสติกรรมฐาน จิตใครครวญผม ขน เลบ็ หนงั ฟน พจิ ารณาใหเห็นความโสโครกของรา งกาย เพอ่ื ใหนาํ ไปสูก ารละสักกายทิฏฐิ คือความเห็นผดิ ในรางกายของตน 4. มีจิตใจใครครวญถึงธาตุกรรมฐาน คือ การพิจารณาวา รางกายของเราและของผูอ่ืนไมใชตัวของเราแตอยา งใดเลย เปนแตเพยี งธาตุ 4 ท่มี าประชุม เกาะกมุ รวมกันเพียงชั่วคราว ถึงเวลาเกาแกแ ลว แตกสลายตายไปกลบั ไปสูความเปนธาตุตาง ๆ ในโลกตามเดิม

44 แบบอยา งชาวพุทธท่ีดี หมอมเจาหญิงพูนพิสมัย ดศิ กลุ พระประวัติ หมอมเจาหญิงพูนพิสมัย ดิศกุล ประสูติ เม่ือวันจันทร ท่ี 17 กุมภาพันธ พ.ศ. 2438 เปนพระธดิ าในสมเดจ็ พระเจา บรมวงศเ ธอ กรมพระยาดาํ รงราชานภุ าพ ผไู ดรบั การยกยองวา เปนบดิ าแหงประวตั ิศาสตรไ ทย และหมอมเฉื่อย พระองคส้ินชีพิตักษัยดวยโรคชรา เม่ือวันท่ี 11 สิงหาคม พ.ศ. 2533รวมพระชันษาได 95 พรรษา กรณยี กิจดา นพระพทุ ธศาสนา สามารถสรุปได ดงั น้ี 1. ทรงเปนท่ีปรกึ ษาชมรมพทุ ธศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลัย โดยเสดจ็ ไปประทานความรูดา นพระพทุ ธศาสนา สปั ดาหล ะ 2 คร้งั และเปนท่ีปรึกษาชมรมพทุ ธศาสนา มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร 2. ทรงเปน องคป าฐกถาและบรรยายวชิ าการทางพระพุทธศาสนาทัง้ ในและตา งประเทศ 3. ทรงเปนกรรมการบริหารและอุปนายกพุทธสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม-ราชูปถมั ภ 4. ทรงเปน รองประธานองคก ารพุทธศาสนิกสัมพันธแหงโลก (พ.ส.ล.) ใน พ.ศ. 2496 และประธานองคก ารพุทธศาสนิกสมั พนั ธแ หงโลก ใน พ.ศ. 2507 5. ทรงมงี านนพิ นธท างพระพุทธศาสนาหลายเร่ือง เชน หนังสือช่ือศาสนาคุณ หนังสือสอนศาสนาพระพุทธศาสนาสําหรับเยาวชน เปน ตนแบบอยางชาวพุทธท่ีดี (1) ทรงเปนอบุ าสกิ าที่เครงครดั ตระหนักในหนาที่ของอบุ าสิกาดว ยการศกึ ษาปฏบิ ัติธรรม (2) ทรงเปน พหสู ตู โดยศกึ ษาบาลี จนมีความรู ความเขาใจเปนอยางดี และมีผลงานวิชาการดานอ่นื ๆ อีกทง้ั ดา นสงั คมสงเคราะห ประวตั ศิ าสตร โบราณคดี เปน ตน (3) ทรงเปนแบบอยางพลเมืองที่ดี ดวยการจงรักภักดี และพิทักษสมบัติล้ําคาของชาติกลา วคอื เมอ่ื พระบิดาสนิ้ พระชนม มชี าวตา งชาติ เสนอซือ้ ผลงานนพิ นธท างวิชาการของพระบดิ าดว ยราคาสงู แตพ ระองคท รงแจง ความจาํ นงบรจิ าคหนงั สือใหแ กรัฐบาล เพอ่ื เกบ็ ไวเ ปน สมบตั ิของชาตแิ ละเปนคลังความรูข องประชาชน รฐั บาลในขณะนัน้ จึงสรางหองสมุดขน้ึ รองรับ เรียกวา หอดาํ รง

453.2 หลกั ธรรมของศาสนาอสิ ลาม อิสลาม เปนคําภาษาอาหรับ แปลวา การสวามิภักด์ิ ซงึ่ หมายถงึ การสวามิภกั ดอิ์ ยางบริบูรณแกอ ลั ลอฮพ ระผเู ปน เจา ดวยการปฏิบัติตามคาํ บัญชาของพระองค บรรดาศาสนทูตในอดตี ลว นแตไดร ับมอบหมายใหสอนศาสนาอิสลามแกม นษุ ยชาติ ศาสนาฑูตทา นสดุ ทาย คือ มุฮมั มดั บตุ รของอับดุลลหแหงอารเบีย ไดรับมอบหมายใหเผยแผสาสนของอัลลอฮในชวงป ค.ศ. 610 - 632 เฉกเชนบรรพศาสดาในอดีต โดยมีมะลักญิบรีล เปนสื่อระหวางอัลลหพระผูเปน เจา และมฮุ ัมมัด พระโองการแหงพระผเู ปนเจาท่ีทยอยลงมา ในเวลา 23 ปจันทรคติ ไดรับการรวบรวมข้ึนเปนเลม ชื่อวา อัลกุรอาน ซึ่งเปน ธรรมนูญแหงชีวิตมนุษย เพ่ือที่จะไดครองตนบนโลกน้ีอยา งถูกตอ งกอนกลบั คนื สพู ระผเู ปนเจาสาสนแหงอิสลามที่ถกู สงมาใหแกมนุษยท ั้งปวง มีจุดประสงคห ลกั 3 ประการ คือ 1. เปน อดุ มการณท ส่ี อนมนุษยใหศ รทั ธาในอลั ลอหพระผเู ปนเจาเพยี งพระองคเดียว ท่ีสมควรแกการเคารพบชู าและภกั ดี ศรัทธาในความยตุ ธิ รรมของพระองค ศรัทธาในพระโองการแหงพระองคศรทั ธาในวันปรโลกวัน ซง่ึ มนษุ ยฟน คืนชีพอกี ครั้ง เพอื่ รบั คาํ พิพากษาและรบั ผลตอบแทนของความดีความชั่วที่ตนไดปฏิบัติไปในโลกนี้ มั่นใจและไววางใจตอพระองค เพราะพระองค คือ ท่ีพึ่งพาของทุกสรรพส่งิ มนุษย จะตอ งไมส ิน้ หวังในความเมตตาของพระองค และพระองค คือ ปฐมเหตุแหงคุณงามความดีทง้ั ปวง 2. เปนธรรมนญู สําหรับมนุษย เพ่ือใหเกิดความสงบสุขในชีวิตสวนตัวและสังคม เปนธรรมนูญทีค่ รอบคลุมทกุ ดา น ไมวาในดานการปกครอง เศรษฐกิจ หรือนิติศาสตร อิสลามส่ังสอนใหมนุษยอยูกันดวยความเปนมติ ร ละเวนการรบราฆา ฟน การทะเลาะเบาะแวง การละเมดิ และรกุ รานสทิ ธขิ องผูอื่นไมล กั ขโมย ฉอ ฉล หลอกลวง ไมผิดประเวณีหรือทําอนาจาร ไมด่ืมของมึนเมา หรือรับประทานสิ่งที่เปน โทษตอรา งกายและจิตใจ ไมบ อ นทาํ ลายสงั คม แมว าในรูปแบบใดก็ตาม 3. เปนจริยธรรมอนั สูงสง เพอ่ื การครองตนอยางมเี กียรติ เนนความอดกล้ัน ความซื่อสัตย ความเอื้อเฟอเผ่อื แผ ความเมตตากรณุ า ความกตญั กู ตเวที ความสะอาดของกาย และใจ ความกลาหาญการใหอ ภัย ความเทาเทียม และความเสมอภาคระหวางมนุษย การเคารพสิทธิของผูอ่ืน สงั่ สอนใหละเวน ความตระหนถี่ เี่ หนยี ว ความอิจฉารษิ ยา การติฉนิ นินทา ความเขลา และความขลาดกลัว การทรยศและอกตัญู การลวงละเมดิ สิทธิของผอู ื่น ศาสนาอิสลามไมใ ชศ าสนาที่วิวฒั นาการมาจากศาสนาอื่น หรือศาสนาท่ีมนุษยประดิษฐข้ึนอยา งเชน ศาสนาอืน่ ๆ ท่มี อี ยใู นโลก อสิ ลาม เปน ศาสนาของพระผเู ปนเจาทเ่ี ปน ทางนําในการดํารงชีวิตทุกดานแกม นุษยทกุ คน ไมยกเวนอายเุ พศ เผา พนั ธุ หรือฐานันดร

46 หลักคาํ สอน ศาสนาอิสลาม เกิดในดินแดนอาหรับ โดยมีความเช่ือตามโบราณเดิมเกี่ยวกับหินศักด์ิสิทธ์ิเรียกวา หินกาบะห อาํ นาจลึกลับ ผสี างเทวดา เวทมนตรค าถาพอ มด หมอผี คาํ ทาํ นาย การเสีย่ งทายการนบั ถือภเู ขา ตน ไม น้ําพุ บูชาดวงอาทิตย ดวงจนั ทร ดวงดาวตาง ๆ อสิ ลาม มาจากคาํ วา อสั ละมะแปลวา สันติการยอมนอบนอมตน ชาวมุสลิมมุงตามความคิดเหน็ ของพระเจา โดยไมเห็นแกชีวิตมคี วามเชอื่ ศรัทธา 6 ประการ 1. ศรัทธาในพระเจา 2. ศรัทธาในบรรดามะลาอิกะห คือ เทวทูตของพระเจา ซึง่ เปนคนกลาง ทําหนาที่สื่อสารระหวางศาสดามุฮมั มัดกบั พระเจา บันทกึ ความดี ความชั่วของมนุษย ถอดวิญญาณออกจากรางเวลามนุษยต าย และสัมภาษณผ ูตาย ณ หลุมฝงศพ 3. ศรทั ธาในคมั ภีรอ ลั กรุ อาน เปนคมั ภรี สดุ ทา ยที่พระเจา สั่งตรง ผา นพระมฮุ มั มดั ลงมาใหม นษุ ยโลก 4. ศรัทธาตอ บรรดาศาสนฑตู 5. ศรทั ธาตอ วันพพิ ากษาโลก เรยี กวนั น้วี า วันกยี ามะห 6. ศรัทธาในกฎสภาวะของพระเจา มีทงั้ กฎตายตัวและไมตายตวั กฎตายตวั คอื กําหนดเพศพันธุกฎไมต ายตัว คือ ทําดไี ดด ี ทําชัว่ ไดชว่ั หลักคาํ สอนของศาสนาอิสลามแบงไว 3 หมวดดงั น้ี 1. หลกั การศรทั ธา อสิ ลาม สอนวา ถา หากมนุษยพจิ ารณาดว ยสติปญญา และสามัญสํานึก จะพบวา จกั รวาลและมวลสรรพสงิ่ ท้ังหลายท่ีมอี ยู มไิ ดอุบัติขึ้นดวยตนเอง เปนที่แนชัดวาส่ิงเหลาน้ีไดถูกอุบัติขนึ้ มาโดยพระผูสรางดว ยอาํ นาจ และความรูทไ่ี รข อบเขต ทรงกาํ หนดกฎเกณฑที่ไมมีการเปล่ียนแปลงไวทั่วท้ังจักรวาล ทรงขบั เคล่อื นจักรวาลดว ยระบบทล่ี ะเอยี ดออน ไมม สี รรพส่งิ ใดถูกสรา งขึ้นมาอยา งไรส าระ พระผูเปน เจาผทู รงเมตตา ทรงสรา งมนุษยข น้ึ มาอยางประเสริฐ จะเปนไปไดอยางไรที่พระองค จะปลอ ยใหม นุษยด ําเนนิ ชวี ติ อยไู ปตามลาํ พงั โดยไมท รงเหลยี วแล หรือปลอยใหสังคมมนุษยดําเนินไปตามยถากรรมของตัวเอง พระองคท รงขจัดความสงสยั เหลา นี้ดว ยการประทานกฎ การปฏิบตั ติ าง ๆ ผานบรรดาศาสดาใหมาสั่งสอน และแนะนาํ มนุษยไ ปสกู ารปฏบิ ัติ สาํ หรับการดําเนนิ ชีวิต แนน อนมนุษยอาจมองไมเ ห็นผลหรอื ไดรบั ประโยชนจ ากการทาํ ความดหี รือไดรับโทษจากการทําชัว่ ของตน จากจุดนี้ทําใหเขาใจไดทันทีวาตองมีสถานท่ีอ่ืนอีก อันเปนสถานท่ีตรวจสอบการกระทําของมนษุ ยอยา งละเอียดถถี่ วน ถา เปนความดี พวกเขาจะไดรับรางวัลเปนผลตอบแทน แตถา

47เปนความช่ัว จะถูกลงโทษไปตามผลกรรม นน้ั ศาสนาไดเ ชญิ ชวนมนษุ ยไปสูหลกั การศรัทธาและความเชอื่ มน่ั ทส่ี ัตยจรงิ พรอ มพยายามผลักดนั มนษุ ยใหห ลุดพน จากความโงเขลาเบาปญญา 1.1 หลักศรทั ธาอิสลามแนวซนุ หน่ี 1) ศรัทธาวา อลั ลอหเปน พระเจา 2) ศรัทธาในบรรดาคมั ภีรตา ง ๆ ทอ่ี ลั ลอห ประทานลงมาในอดีต เชน เตารอตอนิ ญลี ซะบูร และอลั กรุ อาน 3) ศรัทธาในบรรดาศาสนทูตตาง ๆ ที่อัลลอหไดทรงสงมายังหมูมนุษย และนบมี ฮุ ัมมัด ศ็อลลลั ลอฮอุ ะลัยฮิวะซัลลัม เปนศาสนฑูตคนสดุ ทาย 4) ศรัทธาในบรรดามะลาอกิ ะห บา วผรู ับใชอัลลอห 5) ศรัทธาในวนั สิน้ สดุ ทาย คือ หลงั จากสิ้นโลกแลว มนษุ ยจ ะฟน ขน้ึ เพื่อรับการตอบสนองความดี ความช่วั ท่ไี ดทาํ ไปบนโลกน้ี 6) ศรัทธาในกฎสภาวะ 1.2 หลักศรัทธาอสิ ลามแนวชีอะห 1) เตาฮดี (เอกภาพ) คือ ศรัทธาวาอลั ลอห ทรงเปนพระผูเ ปนเจา เพยี งพระองคเดียวไมมพี ระเจา อ่ืนใด นอกเหนอื จากพระองค 2) อะดาละห (ความยตุ ิธรรม) คอื ศรทั ธาวา อลั ลอห ทรงยตุ ธิ รรมย่ิง 3) นุบูวะห (ศาสดาพยากรณ) คือ ศรัทธาวาอัลลอห ไดทรงสงศาสนทูตตาง ๆท่อี ัลลอหไ ดท รงสงมายงั หมูม นุษยหน่งึ ในจาํ นวน นั้น คือ นบีมฮุ มั มดั 4) อมิ ามะห (การเปน ผูนํา) ศรัทธาวาผูน าํ สูงสุดในศาสนาจะตองเปนผูท่ีรับการแตง ต้ังจากศาสนฑตู มฮุ ัมมดั เทานน้ั จะเลอื กหรอื แตงต้งั กนั เองไมไ ดผ นู าํ เหลานัน้ มี 12 คน คือ อะลียบินอะปฏอลบิ และบตุ รหลานของอะลีห และฟาฏิมะห อีก 11 คน 5) มะอาด (การกลบั คืน) วันส้นิ โลกและวันกียามัต ศรัทธาในวันฟนคืนชีพ คือหลงั จากสิน้ โลกแลว มนษุ ยจ ะฟน ขึน้ เพือ่ รับการตอบสนองความดี ความชว่ั ทีไ่ ดทําไปบนโลกน้ี 2. หลกั จรยิ ธรรม ศาสนาสอนวา ในการดาํ เนนิ ชีวิต จงเลือกสรรเฉพาะส่ิงทีด่ ี อันเปน ท่ยี อมรับของสังคมจงทาํ ตนใหเปนผดู ํารงอยใู นศลี ธรรม พฒั นาตนเองไปสกู ารมีบุคลกิ ภาพท่ดี ี เปนคนทีร่ ูจกั หนา ที่ หว งใยมีเมตตา มีความรัก ซือ่ สัตยตอผูอื่น รูจักปกปองสิทธิของตน ไมละเมิดสิทธิของผูอื่น เปนผูมีความเสยี สละ ไมเห็นแกต วั และหมน่ั ใฝหาความรู ทั้งหมดที่กลาวมานี้ เปนคุณสมบัติของผูมีจริยธรรมซ่ึงความสมบูรณทัง้ หมดอยทู ี่ความยุติธรรม

48 3. หลกั การปฏบิ ตั ิ ศาสนาสอนวา กิจการงานตาง ๆ ท่ีจะทํานั้นมีความเหมาะสมกับตนเองและสังคมขณะเดียวกันตอ งออกหางจากการงานท่ไี มดที ่ี สรางความเสือ่ มเสยี อยางสน้ิ เชงิ สว นการประกอบคณุ งามความดีอน่ื ๆ การถอื ศีลอด การนมาซ และสิง่ ที่คลายคลึงกับสิ่งเหลานเี้ ปน การแสดงใหเห็นถึงการเปน บาวท่จี งรกั ภกั ดแี ละปฏบิ ัตติ ามบัญชาของพระองค กฎเกณฑและคําสอนของศาสนา ทําหนาที่คอยควบคุมความประพฤติของมนุษย ทั้งที่เปนหลักศรัทธาหลักปฏิบตั ิและจริยธรรม เราอาจกลา วไดวา ผูท ี่ละเมิดคําสั่งตา ง ๆ ของศาสนา มิไดถือวา เขาเปนผูท่ีศรัทธาอยางแทจ ริง หากแตเขากระทาํ การตาง ๆ ไปตามอารมณ และความตอ งการใฝต า่ํ ของเขาเทา นั้น ศาสนาอสิ ลาม ในความหมายของอลั กรุ อาน นั้น หมายถงึ “แนวทางในการดาํ เนินชวี ิตที่มนุษยจะปราศจากมันไมไ ด” สวนความแตกตางระหวางศาสนากับกฎของสังคมน้ัน คือ ศาสนาไดถูกประทานมาจากพระผูเปนเจา สว นกฎของสังคมเกิดข้นึ จากความคิดของมนษุ ย อกี นยั หนึ่งศาสนา-อิสลาม หมายถึง การดาํ เนินของสังคมท่เี คารพตอ อลั ลอห และเชื่อฟง ปฏบิ ัตติ ามคาํ บญั ชาของพระองค อลั ลอห ตรัสเก่ยี วกับศาสนาอิสลามวา “แทจ ริงศาสนา ณ อลั ลอห คอื อิสลามบรรดาผทู ไ่ี ดรับคัมภรี  ไดขดั แยงกนั นอกจากภายหลังทค่ี วามรู มาปรากฏแกพวกเขา ทง้ั นี้ เน่ืองจากความอิจฉาระหวางพวกเขาและผูใด ปฏิเสธโองการตาง ๆ ของอัลลอหแลวไซร แนนอนอัลลอห ทรงสอบสวนอยา งรวดเรว็ ” (อัลกรุ อานอาลอิ ิมรอน) หลกั การปฏิบตั ิตาง ๆ มดี ังนี้ 1. วาญิบ คือ หลักปฏิบัติภาคบังคับท่ีมุกัลกัฟ (มุสลิมผูอยูในศาสนนิติภาวะ) ทุกคนตอ งปฏบิ ัติตาม ผูท ่ีไมปฏบิ ัติตาม จะตอ งถกู ลงฑัณฑ เชน การปฏิบัติตามฐานบญั ญัติของอสิ ลาม (รุกน)ตา ง ๆ การศึกษาวิยาการอิสลาม การทาํ มาหากิน เพือ่ เลยี้ งดคู รอบครัว เปน ตน 2. ฮะรอม คือ กฎบัญญัติหามที่มุกัลลัฟทุกคน ตองละเวน ผูที่ไมละเวน จะตองถูกลงทัณฑ 3. ฮะลาล คือ กฎบัญญัติอนุมัติใหมุกัลลัฟ กระทําได อันไดแก การนึกคิดวาจาและการกระทาํ ทศ่ี าสนาไดอ นมุ ัติให เชน การรับประทานเน้ือปศุสัตวท ไี่ ดร บั การเชือดอยา งถกู ตอ ง การคาขายโดยสุจริต วธิ ีการสมรสกบั สตรีตามกฎเกณฑท ีไ่ ดร ะบุไว เปนตน 4. มสุ ตะฮับ หรือท่ีเรียกกันติดปากวา ซุนนะห (ซุนนะห, ซนุ นัต) คือ กฎบัญญัติชักชวนมุสลิมและมุกัลลัฟกระทํา หากไมปฏิบัติก็ไมไดเปนการฝาฝนศาสนวินัย โดยทั่วไปจะเกี่ยวของกับหลักจริยธรรม เชน การใชนํ้าหอม การขลิบเล็บใหสั้นเสมอ การนมาซ นอกเหนือจากการนมาซภาคบงั คับ

49 5. มักรูห คอื กฎบญั ญัติอนมุ ตั ิใหมุกลั ลัฟกระทําได แตพ ึงละเวน คําวา มกั รหู  ในภาษาอาหรบั มีความหมายวา นา รงั เกยี จ โดยทั่วไป จะเกย่ี วของกับหลักจริยธรรม เชน การรบั ประทานอาหารที่มีกลิน่ นา รําคาญ การสวมเสอ้ื ผา อาภรณท่ีขดั ตอกาลเทศะ เปน ตน 6. มบุ าฮ คอื สงิ่ ท่กี ฎบญั ญัตไิ มไดร ะบุ เจาะจง จงึ เปน ความอสิ ระ สําหรับมกุ ัลลฟั ทจ่ี ะเลือกกระทําหรือละเวน เชน การเลือกพาหนะ อุปกรณเครื่องใช หรือการเลนกีฬาท่ีไมขัดตอบทบัญญตั ิหาม หลักปฏิบตั ทิ างศาสนาอสิ ลาม 1. ดํารงนมาซวันละ 5 เวลา 2. จายซะกาต 3. จายคมุ สนน่ั คือ จายภาษี 1 ใน 5 ใหแกผ ูค รองอสิ ลาม 4. บาํ เพญ็ อจั ญห ากมีความสามารถท้งั กาํ ลงั กายและกําลงั ทรัพย 5. ถอื ศลี อดในเดือนรอมะฎอนทกุ ป 6. ญฮิ าด นัน่ คือ การปกปองและเผยแผศาสนาดว ยทรพั ยและชีวติ 7. สัง่ ใชในส่ิงท่ดี ี 8. สง่ั หามไมใหทําช่วั 9. การภกั ดีตอบรรดาอมิ ามอนั เปนผนู าํ ทีศ่ าสนากาํ หนด 10. การตัดขาดจากศัตรูของบรรดาอิมาม อนั เปน ผนู าํ ท่ีศาสนากาํ หนด 11. การปฏิญาณตนวาไมมีพระเจาอ่ืนใด นอกจากอัลลอหและมุฮัมมัด เปนศาสนฑูตของอลั ลอห แบบอยางของอสิ ลามิกชนทีด่ ี บคุ คลตวั อยาง วันอัลหมัด อลั ฟาตอนี “เสอื มกั กะฮ” วนั อัลหมดั อัลฟาตอนี “เสอื มักกะฮ” เกิดทีห่ มูบานยามู ยะหร่ิง ปตตานี เมื่อ 10 เมษายน 2399เมื่ออายุ 4 ขวบ ทา นไดตามบิดามารดาไปเมืองเมกกะ เรียนภาษาอาหรับและศาสนาอิสลาม จนอายุได12 ป จงึ เดินทางไปเรยี นวิชาแพทยแ ละเภสชั กรรมสมัยใหม ที่เยรูซาเล็ม เปนเวลา 2 ป จากน้ันทานจงึ กลบั ไปศึกษาดานศาสนาตอ ทีเ่ มกกะ และท่ีกรงุ ไคโร ประเทศอยี ปิ ต ทา นเดินทางไปศกึ ษาโดยมีเงินเพียงเลก็ นอย สวมเสอื้ ผา ชดุ เดียว ทนู อลั กรุ อานไวบ นศรี ษะ ขณะวา ยนํา้ ขามแมน าํ้ ไนลจ นถงึ เมอื งไคโร ขณะทท่ี า นอาศัยอยูม สั ยิดในเมอื งไคโร เพ่ือการศึกษา ทานยังชีพดวยการรับบริจาคอาหารและเสื้อผา จากผูมาละหมาด ทานเปน ชาวเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตคนแรกที่เขาศึกษาในอัล – อัซฮารทานเปน ผมู คี วามสามารถไดแ ขงขันบรรยายปราศรัยขับกลอนอาหรับโตตอบกัน จนไดร างวลั ชนะเลิศ

50จากพระราชาเมืองเมกกะ และทานกลาววา ชื่อ อัลหมัดอัล ฟาตอนี ชางเหมาะสมกับเขาเหลือเกินเพราะคําวา ฟาฏอนี ในภาษาอาหรับ แปลวา “ผูฉลาด” ทานเปนผูมีความรูและมีทักษะในการใชภาษาอาหรับ เปน ทีร่ ูจกั และไดรับฉายาวา “harimau Mekak” (เสอื มักกะฮ)3.3 หลักธรรมของศาสนาคริสต ครสิ ตศาสนา (Chirstianity) เปนศาสนาแหง ความรัก เพราะพระเจาทรงรักมนุษย ทรงรักประชาชนของพระองค ทรงสรางสตั วตาง ๆ ข้นึ มา เพื่อรับใชเปนอาหารแกมนุษย และทรงใหมนุษยลงสนู รกเม่อื ไมศรัทธาในพระเจา ศาสนาครสิ ต เปนศาสนาทนี่ บั ถือศรัทธาในพระเจาองคเดียว เช่ือวาพระเจาเปนผูสรางโลกและทุกสิง่ ทุกอยาง รวมถงึ มนุษยโ ดยใชเวลาเพียง 6 วัน และหยุดพักในวันท่ี 7 พระเจาในศาสนาคริสตคือ พระยาเวห (นิกายโรมันคาทอลิก,นิกายออรโธด็อกซ) หรือ พระยโฮวาห (นิกายโปรเตสแตนต) มีพระเยซูคริสตเปนศาสดา คริสตศาสนา เชื่อในพระเจาหน่ึงเดียว ซ่ึงดํารงในสามพระบุคคลในพระลักษณะ “ตรเี อกภพ” หรอื “ตรีเอกานุภาพ” (Trinity) คอื พระบดิ า พระบุตร และพระจิต (พระวิญญาณบริสุทธ์ิ) มีพระคัมภีร คือ พระคริสตธรรมคัมภีร หรือ คัมภีรไบเบิล (The Bible) ศาสนาคริสตมผี นู บั ถอื ประมาณ 2,000 ลานคน ถอื วา เปนศาสนาทีม่ จี าํ นวนผนู ับถอื มากท่ีสดุ ในโลก ศาสนาคริสต มีรากฐานมาจากศาสนายูดาย (หรือศาสนายิว) โดยมีเนื้อหาและความเช่ือบางสวนเหมอื นกัน โดยเฉพาะคัมภีรไบเบิลฮบิ รู ที่คริสตศาสนกิ ชนรจู ักในช่ือ พันธสัญญาเดิม ที่เรียกวาเบญจบรรณ/ปญ จบรรพ (Pebtatench) ไดรับการนบั ถอื เปนพระคมั ภีรข องศาสนายูดาย และศาสนาอสิ ลาม ดว ยเชนกนั โดยในพระธรรมหลายตอน ไดพยากรณถ ึงพระเมสสิยาห (Messiah) ที่ชาวคริสตเชือ่ วา คอื พระเยซู เชน หนงั สอื ประกาศอิสยาห บทที่ 53 เปน ตน คริสตชนนัน้ มคี วามเช่ือวา พระเยซูคริสต เปนพระบุตรของพระเจาท่ีมาบังเกิด เปนมนุษยจากหญิงพรหมจรรย (สาวบริสุทธิ์) โดยฤทธ์ิอํานาจของพระเจา เพื่อไถมนุษยใหพนจากความบาปโดยการสิ้นพระชนมที่กางเขน และทรงฟนขึ้นมาจากความตายในสามวัน หลังจากน้ันและเสด็จสูสวรรค ประทบั เบอ้ื งขวาพระหัตถของพระบิดา ผูท่ีเช่อื และไวว างใจในพระองคจะไดรับการอภัยโทษบาป และจะเขาสูการพพิ ากษาในวันสดุ ทาย เหมือนกนั ทุกคน แตจะเปนการพพิ ากษา เพ่ือรับบําเหนจ็รางวัลแทนในวันสิ้นโลก และไดเขาสูชีวิตนิรันดรในแผนดินสวรรค แตถาผูใดไมเช่ือและไมนับถือพระเจา จะถกู ตัดสนิ ใหล งนรกช่ัวนริ ันดร หลักคําสอน พระธรรมคําสอน ปรากฏในพระคริสตธรรมคัมภีร (คัมภรไบเบิล) ผูนบั ถือครสิ ตศ าสนาทุกคน ตอ งยึดม่นั ในหลกั ปฏิบตั ิสําคญั ของคริสตศ าสนา เรยี กวา บญั ญตั ิ 10 ประการ คือ 1) จงนมสั การพระเจา เพยี งพระองคเดียว พงึ ทาํ ความเคารพตอ พระเปน เจา 2) จงอยา ออกนามพระเจาอยา งพลอย ๆ โดยไมส มเหตุสมผล

51 3) จงฉลองวันพระอันเปน วันศกั ด์ิสทิ ธิ์ 4) จงอยา บชู ารูปเคารพ 5) จงเคารพนับถอื บดิ ามารดาของตน 6) จงอยาฆาคน 7) จงอยาลวงประเวณีในคูค รองของผูอ่นื 8) จงอยา ลกั ขโมย 9) จงอยาพดู เทจ็ 10) จงอยา มกั ไดในทรพั ยของเขา หลักคําสอนของพระเยซู สว นใหญจ ะอยบู นพื้นฐานของบัญญัติ 10 ประการ ของศาสนายูดายโดยขยายอธิบายความเพิม่ เติมหรอื อนุรักษคาํ สอนเดมิ ไว เชน สอนใหมีเมตตากรุณาตอกนั สอนใหรักกันในระหวางพ่ีนอง สอนใหทําความดี สอนใหเห็นแกบุญทรัพยมากกวาสินทรัพย สอนใหแสวงหาคุณธรรมยิ่งกวาสิ่งอื่น สอนหลักการคบหาซึ่งกันและกัน สอนใหตอตานความอยุติธรรม สอนเร่ืองจิตใจวา เปนรากฐานแหงความดีความชั่ว สอนถึงความกรุณาของพระเจา สอนถึงความขัดแยงกันระหวา งพระเจากับเงิน สอนใหร ักษาศลี รักษาธรรม สอนวิธีไปสวรรค สอนเรื่องความสุขจากการทําใจใหอิสระ ฯลฯ เปนตน นักบวช/ผูสืบทอดศาสนา ผูสืบทอดคริสตศาสนา คือ สาวกพระ บาทหลวง หมอสอนศาสนาและครสิ ตศาสนกิ ชน ผูเลื่อมใสในคริสตศ าสนา ศาสนสถาน ศาสนสถานที่ใชประกอบกิจกรรมสําคัญทางศาสนาของคริสตศาสนิกชน คือโบสถ วิหาร สัญลักษณ สัญลักษณ คือ เคร่ืองหมายแสดงความเปนคริสตศาสนิกชน ทุกนิกายใชเคร่อื งหมายไมก างเขนเหมือนกนั หมด ไมก างเขน เปนหลักใชประหารนักโทษชาวปาเลสไตน ในสมัยโบราณ นักโทษที่ถูกตัดสินประหาร จะถูกตรึงไมกางเขน แลวนําไปปกตั้งไวกลางแดดใหไดรับความทุกขท รมานจากความรอ น และความหวิ กระหาย จนกวาจะตาย พระเยซูส้ินพระชนม โดยถูกตรึงไมกางเขน จึงถือเอาไมก างเขน เปน สัญลกั ษณแ สดงถงึ ความเสียสละที่ยงิ่ ใหญ เปนนริ ันดรของพระองค พิธกี รรมสําคัญในครสิ ตศ าสนา พธิ ีกรรมในศาสนานมี้ ีสาํ คัญ ๆ อยู 7 พิธี เรียกวา พธิ ีรบั ศลี ศักดส์ิ ิทธ์ิ มีดงั น้ี 1) ศีลลางบาปหรือการรับบัพติสมา เปนพิธีแรกท่ีคริสตชนตองรับ โดยบาทหลวงจะใชนํา้ ศกั ดส์ิ ิทธ์ิเทลงบนศรี ษะ พรอมเจมิ นํา้ มนั ท่ีหนาผาก 2) ศีลอภัยบาป เปนการสารภาพบาปกับพระเจา โดยผานบาทหลวง บาทหลวง จะเปนผตู กั เตอื น สั่งสอน ไมใ หท าํ บาปนัน้ อีก และทาํ การอภัยบาปใหในนามพระเจา

52 3) ศลี มหาสนิท เปน พิธกี รรมรบั ศลี โดยรับขนมปงและเหลาองุนมารับประทาน โดยเชื่อวาพระกายและพระโลหิตของพระเยซู 4) ศีลกําลงั เปนพธิ รี บั ศลี โดยการเจิมหนา ผาก เพอ่ื ยืนยันความเชือ่ วา จะนับถือศาสนาครสิ ตตลอดไป และไดรับพระพรของพระจติ เจา ทําใหเ ขม แข็งในความเชื่อมากข้ึน 5) ศีลสมรส เปน พธิ ีประกอบการแตง งานโดยบาทหลวงเปนพยาน เปน การแสดงความสัมพันธวาจะรกั กนั จนกวาชวี ิตจะหาไม 6) ศีลบวช สงวนไวเฉพาะผูท่จี ะบวชเปนบาทหลวง และเปนชายเทา นัน้ 7) ศีลเจมิ คนไข เปน พิธเี จมิ คนไขโดยบาทหลวง จะเจิมนํา้ มันลงบนหนาผากและมอื ทงั้ สองขางของผปู ว ย ใหร ะลึกวา พระเจาจะอยกู ับตน และใหพลงั บรรเทาอาการเจบ็ ปวย สาํ หรบั นกิ ายโรมันคาทอลิกและนิกายออรโธด็อกซ จะมพี ิธีกรรมท้ัง 7 พิธี แตสําหรับนิกายโปรเตสแตนท จะมเี พียง 2 พิธี คอื พิธีบพั ตสิ มาและพิธมี หาสนิทแบบอยา งของครสิ เตียนท่ดี ี มารต นิ ลเู ธอร คิง มารตนิ ลเู ธอร คิง เกิดในครอบครวั ทป่ี ูติดสุรา มีหนี้สินมากมาย แตพอของ คิง ใฝดีในชีวิตอดทนเรียนตอในมหาวิทยาลัย และเปนศาสนาจารยประจําโบสถ สามารถสรางฐานะไดดวยตนเองจนกลายเปนบคุ คลชน้ั สงู ของคนผิวดําในแอตแลนตา แตในสังคมขณะนั้นยังแยกผิวสีคนดําเปนทาสและถูกเฆีย่ นตี คิง เปนเด็กฉลาดและราเรงิ เปนหัวหนา กลมุ ของเพอ่ื น เขาไดรบั การฝกใหอ ดกลนั้ และมรี ะเบยี บวินัย เขาตองไปโรงเรียนสอนศาสนาและโบสถในวันอาทิตย บายสงหนังสือพิมพ นอนแตหัวค่ํา และต่นื เชาเรยี นคมั ภีรไบเบิล ตองสวดมนตก อนรบั ประทานอาหาร คิง อยากเรียนแพทย แตเม่ือไดร บั การดหู มิน่ จากคนผวิ ขาว เขาจงึ เรียนทนายความ ทม่ี หาวทิ ยาลยั มอรเฮาร เขาฝกเปนนักพูด ไดรางวัลในการประกวดวาทศิลป เปนนักศึกษาที่มีผลการเรียนดีเย่ียม และเขาตัดสินใจเปนนักเทศนเขาเขยี นบทความลงในหนังสือพมิ พ เรยี กรองใหคนผิวดําเขมแข็ง จนประธานาธิบดี ลินดอน บี จอหนสันยินยอมออกกฎหมายวาดวยสิทธิมนุษยชน ดร.มารติน ลูเธอร คิง จูเนียร ไดรางวัลโนเบล และเขาเสียชีวิตลงดวยนํา้ มอื ชาวผวิ ขาว เม่อื วนั ท่ี 4 เมษายน 1968

533.4 หลกั ธรรม – คาํ สอนของศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู คาํ สอนสาํ คญั ของศาสนาพราหมณ - ฮินดู ศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดเู ปนศาสนาทเ่ี กา แกท่สี ดุ มหี ลกั ธรรมสําคญั ๆ ดงั น้ี 1. หลกั ธรรม 10 ประการ 1) ธฤติ ไดแก ความพอใจ ความกลา ความมั่นคง ซ่ึงหมายถึง การพากเพียรจนไดรับความสาํ เรจ็ 2) กษมา ไดแก ความอดทน น่ันคือ พากเพียร และอดทน โดยยึดความเมตตา กรุณาเปน ทตี่ ั้ง 3) ทมะ ไดแก การขมจิตใจของตนดว ยเมตตา และมีสติอยูเ สมอ 4) อสั เตยะ ไดแก การไมล กั ขโมย ไมก ระทําโจรกรรม 5) เศาจะ ไดแก การกระทาํ ตนใหบ รสิ ทุ ธท์ิ ง้ั กายและใจ 6) อินทรยี นครหะ ไดแ ก การหม่ันตรวจสอบอนิ ทรยี  10 ประการ ใหไดร บั การตอบสนองทถ่ี ูกตอง 7) ธี ไดแก ปญญาสติ มติความคิด ความมัน่ คง ยนื นาน นน้ั คือ มปี ญญาและรจู กั ระเบียบวธิ ีตาง ๆ 8) วทิ ยา ไดแ ก ความรูท างปรัชญา 9) สัตยา ไดแก ความจริง คือ ซอื่ สตั ยต อกนั และกนั 10) อโกธะ ไดแ ก ความไมโ กรธ 2. หลกั อาศรม (ข้นั ตอนแหง ชวี ติ ) 4 คอื 1) พรหมจารี ขน้ั ตอนเปน นกั ศึกษา 2) คฤหัสถ ขนั้ ตอนเปน ผคู รองเรือน 3) วานปรสั ถ ขนั้ ตอนละบา นเรือนเขา ปา หาความสงบวิเวก 4) สนั ยาสี ข้ันตอนสละเพศฆราวาส ออกบวช บําเพญ็ พรต เพ่อื หาความสขุ ทแ่ี ทจริงของชีวติ 3. หลักเปา หมายของชวี ติ 4 ประการ คือ 1) กามะ การหาความสุขทางโลกอยางถูกตอง สมดลุ 2) ธรรมะ ปฏิบตั ิหนาทต่ี ามวรรณะไดถกู ตอ ง 3) อรรถะ สรา งฐานะทางครอบครวั ใหม ัน่ คงในทางเศรษฐกจิ 4) โมกษะแสวงหาทางหลุดพน

54บคุ คลตัวอยา งในศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู มหาตมะ คานธี เปน บคุ คลตวั อยางของศาสนาพราหมณ – ฮนิ ดู ไดอ ยางดี ทานมหาตมะ คานธีเปนชาวอนิ เดีย ไดรับการศึกษากฎหมายจากประเทศอังกฤษ แตทานยังคงไวซึ่งความเปนผูอนุรักษวัฒนธรรมชาวอนิ เดยี ไวไ ด ทา นเปนผูนําของชาวอินเดียในการตอสู เพ่ือเอกราชของชาวอินเดียดวยวธิ กี ารอหิงสา คอื การตอตานอยางสงบ อดอาหาร เปนบุคคลตัวอยางท่ีใชชีวิตอยางสมถะ เรียบงายเปนวรี บุรุษของชาวอนิ เดียท่สี ามารถตอสเู อาอธิปไตยคนื จากองั กฤษได สาเหตุที่ทานเรม่ิ การตอสูเกิดจากเม่อื ทา นไปทาํ งานทป่ี ระเทศแอฟริกา ทานโดยสารรถไฟช้นั หน่ึง แตพ นกั งานรถไฟไมใ หทานนั่งชั้น 1เพราะที่นั่งเอาไวส าํ หรับคนผวิ ขาว ทา นจึงโดนไลลงจากรถไฟ ทานน่ังอยูท่ีสถานีรถไฟท้ังคืน ครุนคิดในเร่ืองนี้ และทา นสามารถรวมกลุมชาวอนิ เดยี ตอตา นชาวผิวขาวในแอฟริกา เมื่อทานมาอยูที่อินเดียแตเ ดมิ ทานสนบั สนุนการทํางานของอังกฤษ แตเม่ืออังกฤษ ออกกฎหมายตรวจรูปพรรณหญิงอินเดียตองถอดเสื้อผาตอหนาเจาหนาท่ีอังกฤษ ทานจึงเร่ิมตนนําอินเดียสูอังกฤษ จนไดรับชัยชนะดวยวิธอี หงิ สาตอ สดู วยความสงบ กิจกรรมท่ี 3 3.1 ใหผ เู รยี นยกตัวอยางบคุ คลในชมุ ชนของทานทนี่ ําหลกั ธรรมทางศาสนามาปฏิบตั ิและ เปนทย่ี อมรับของสังคมและชุมชน 3.2 ผเู รยี นยดึ หลกั ธรรมขอ ใดในศาสนาที่ตนเองนับถอื ในการแกไขปญหาชวี ติ และพฒั นา ชวี ติ 3.3 ใหผูเรียนอธิบายหนาทแ่ี ละการปฏบิ ตั ิทดี่ ตี ามหลักศาสนาของตน

55เรอ่ื งท่ี 4 หลักธรรมในแตล ะศาสนาท่ีทาํ ให อยูรว มกับศาสนาอ่ืนไดอยางมีความสขุ4.1 ศาสนาพทุ ธ ไดแก พรหมวิหาร 4 และฆราวาสธรรมพรหมวหิ าร 4วิหาร แปลวา ทอี่ ยู พรหม แปลวา ประเสรฐิ คาํ วา พรหมวิหาร หมายความวา เอาใจจับอยูในอารมณแหงความประเสริฐหรือเอาใจไปขงั ไวในความดีทสี่ ดุ ซ่งึ มคี ุณธรรม 4 ประการ คอื1. เมตตา2. กรณุ า3. มทุ ติ า4. อเุ บกขาเมตตา แปลวา ความรกั หมายถึง รกั ที่มุงเพ่ือปรารถนาดีโดยไมห วังผลตอบแทนใด ๆ จึงจะตรงกับคําวา เมตตา ในที่นี้ ถาหวังผลตอบแทน จะเปนเมตตาที่เจือดวยกิเลส ไมตรงตอเมตตาในพรหมวหิ ารนี้ลกั ษณะของเมตตา ควรสรางความรูสึกคุม อารมณไวตลอดวันวา เราจะเมตตาสงเคราะหเพ่ือนท่ีเกิด แก เจ็บ ตาย จะไมสรางความลําบากใหแกสรรพสัตวทั้งหลาย ความทุกขที่เขามีเราก็มเี สมอเขา ความสขุ ที่เขามีเราก็สบายใจไปกบั เขา รักผูอ ืน่ เสมอดวยรกั ตนเองกรุณา แปลวา ความสงสาร หมายถึง ความปรานี ปรารถนาใหผูอื่นพนทุกข ความสงสารปรานีนกี้ ไ็ มหวังผลตอบแทน เชนเดยี วกนั สงเคราะหส รรพสัตวท ม่ี ีความทุกขใหหมดทุกขตามกําลังกายกําลงั ปญ ญา กําลงั ทรพั ยลักษณะของกรณุ า การสงเคราะหทั้งทางดานวัตถุโดยธรรมวา ผูที่จะสงเคราะหนั้นขัดของทางใดหรอื ถาหาใหไมไ ดก ช็ ีช้ อ งบอกทางมุทิตา แปลวา มีจิตออนโยน หมายถึง จิตท่ีไมมีความอิจฉาริษยาเจือปน มีอารมณสดช่ืนแจมใสตลอดเวลา คดิ อยเู สมอวา ถาคนท้ังโลกมีความโชคดี ดว ยทรพั ย มีปญญาเฉลียวฉลาดเหมอื นกันทุกคนแลว โลกน้ีจะเตม็ ไปดวยความสขุ สงบ ปราศจากอันตรายท้งั ปวง คดิ ยนิ ดี โดยอารมณพลอยยินดีนี้ไมเน่ืองเพื่อผลตอบแทน การแสดงออกถึงความยนิ ดใี นพรหมวหิ าร คอื ไมห วงั ผลตอบแทนใด ๆ ท้งั สิน้อุเบกขา แปลวา ความวางเฉย น่ันคอื มกี ารวางเฉยตอ อารมณท ่ีมากระทบ ความวางเฉยในพรหมวิหารนี้ หมายถงึ เฉยโดยธรรม คือ ทรงความยตุ ิธรรมไมลาํ เอียงตอ ผใู ดผูหนง่ึ- คนทม่ี พี รหมวหิ าร 4 สมบรู ณ ศีลยอมบริสทุ ธิ์- คนท่ีมพี รหมวหิ าร 4 สมบูรณ ยอมมฌี านสมาบตั ิ- คนท่ีมีพรหมวิหาร 4 สมบูรณ เพราะอาศยั ใจเยือกเย็นปญ ญาเกดิ

56 ฆราวาสธรรม หมายถึง การปฏิบัตติ นเปน ฆราวาสที่ดี ซึง่ เปน ธรรมสาํ หรบั ผคู รองเรอื น มี 4 ประการ คอื 1) สัจจะความจริงใจ ความจริงจังตลอดจนความซ่ือตรงตอกันและกัน สรุปรวม คือ“ความรับผดิ ชอบ” เปนหลักสาํ คญั ทจ่ี ะใหเกดิ ความไววางใจ และไมตรีจิตสนิทตอกัน ขาดสัจจะเมื่อใดยอมเปนเหตุใหเกิดความหวาดระแวง แคลงใจกัน เปนจุดเริ่มตนแหงความราวฉาน ซึ่งยากนักที่จะประสานใหคนื ดไี ดดงั เดมิ ซ่ึงถามคี วามรับผดิ ชอบในตนเองหรอื แมแตร บั ผดิ ชอบผอู ่ืน ก็จะสงผลใหเกดิความผาสกุ ได คนมสี ัจจะ จึงมกั จะแสดงความรบั ผดิ ชอบออกมา 4 ดา น คือ 1.1 ดานหนาทแ่ี ละการงาน ทํางานชนิ้ นน้ั ใหสําเร็จไมวา จะเกดิ อุปสรรคใด ๆ กต็ ามหรอืแมแ ตส ภาพแวดลอมจะไมเ อ้อื อาํ นวยกต็ าม 1.2 ดา นคําพูด พดู อยา งไร ทําอยางน้นั และทาํ อยา งไร กพ็ ูดอยา งน้นั 1.3 ดา นการคบคนจรงิ ใจ ไมมเี หล่ยี มคู วากนั ตรง ๆ ซ่อื ๆ จรงิ ใจ ไมลําเอยี ง ไมมีอคติ4 ประการ ไดแ ก 1. ไมลําเอยี ง เพราะรัก 2. ไมลําเอียง เพราะชงั 3. ไมลาํ เอียง เพราะโง 4. ไมล าํ เอียง เพราะกลวั 1.4 ดานศีลธรรม ความดียึดหลักคุณธรรม ไมผิดศีล ผิดธรรม ผิดประเพณี และผดิ กฎหมายบา นเมือง 2) ทมะ การรูจักขมจิตขมใจตนเอง มีความกระตือรือรนในการเคี่ยวเข็ญ ฝกตนเองบงั คับ ควบคุม อารมณ ขมใจ ระงับความรสู ึกตอ เหตุบกพรองของกันและกัน อยางไมมีขอแม เงือ่ นไขเพือ่ ใหตนเองมที ้งั ความรู ความสามารถ และความดีเพ่ิมพูนมากข้ึนทุกวัน ๆ รูจักฝกฝน ปรับปรุงตนแกไ ขขอ บกพรอง ปรบั นิสยั และอธั ยาศยั ไมเปนคนดือ้ ดา น เอาแตใจและอารมณของตน 3) ขันติ ความอดทนอดกลั้นตอความหนักและความรายแรงท้ังหลาย ชีวิตของผูอยูรวมกัน นอกจากมีขอ แตกตา ง ขดั แยงทางอปุ นสิ ัย การอบรม และความตองการบางอยาง ซึ่งจะตองหาทางปรับปรุงเขาหากัน บางรายอาจจะมีเหตุลวงเกินรุนแรง แสดงออกจากฝายใดฝายหน่ึง ซ่ึงอาจจะเปน ถอยคําหรือกิริยาอาการ จะโดยต้ังใจหรือไมก็ตาม เมื่อเกิดเหตุเชนน้ี อีกฝายหนึ่งจะตองรจู ักอดกลนั้ ระงบั ใจ ไมก อเหตุใหเรือ่ งลุกลามกวางขยายตอไป ความรา ยจึงจะระงับลงไป นอกจากน้ียงั จะตอ งมีความอดทนตอความลําบาก ตรากตรํา และเรื่องหนักใจตาง ๆ ในการประกอบการงานอาชพี เปน ตน โดยเฉพาะเมอื่ เกิดภัยพิบัติ ความตกต่ําคับขนั ไมตีโพยตพี าย แตมสี ตอิ ดกลน้ั คดิ อบุ าย

57ใชปญญาหาทางแกไขเหตุการณใหลุลวงไปดวยดี ชีวิตของคูครองท่ีขาดความอดทน ยอมไมอาจประคบั ประคองพากันใหรอดพน เหตรุ า ยตา ง ๆ อันเปนประดจุ มรสมุ แหงชวี ิตไปได ความอดทนพน้ื ฐานใน 4 เรื่องตอ ไปน้ี เปน สงิ่ ท่ีตองเจอในชีวติ ของเราโดยท่วั ไป คือ 3.1 ตองอดทนตอธรรมชาติท่ีไมเอื้ออํานวย ทนท้ังแดด ลม ฝน ส่ิงแวดลอมที่ไมเอ้ืออํานวย เปนตน 3.2 ตอ งทนตอทุกขเวทนา คือ การทนตอสภาพสังขารของตน เชน การเจ็บปวย ก็ไมโวยวาย คราํ่ ครวญ จนเกินเหตุ เปน ตน 3.3 ตองอดทนตอการกระทบกระท่ัง คือ การอดทนกบั คนอื่น รวมถงึ อดทนกับตนเองในเรอื่ งทไ่ี มไดด ง่ั ใจตนเอง การกระทบกระทง่ั จิตใจตนเองดว ย 3.4 ตอ งอดทนตอ กเิ ลส คือ การอดทนตอนิสัยไมดีของเราเอง ไมใหระบาดไปติดคนอ่ืนและตองอดทนตอการย่ัวยุของอบายมุข ซ่ึงเปนสิ่งแวดลอมภายนอกที่พยายามกระตุนกิเลสในใจตนเอง อดทนตอ อบายมขุ 6 คอื การดม่ื สุรา การเท่ยี วกลางคนื การเท่ียวในสถานบนั เทิงเริงรมย การเลนพนนั การคบคนช่วั เปน มติ ร และการเกยี จครา นตอ หนา ท่ีการงาน 4) จาคะ ความเสยี สละ ความเผ่ือแผแบงปน ตลอดถงึ ความมีน้ําใจเอื้อเฟอตอกัน นึกถึงสว นรวมของครอบครวั เปนใหญ ชีวติ บุคคลทจี่ ะมคี วามสขุ จะตองรูจกั ความเปน ผูใ หด ว ย มใิ ชเ ปน ผรู ับฝา ยเดียว การให ในท่ีน้ีมใิ ชห มายแตเ พยี งการเผอื่ แผ แบง ปน สิ่งของ อนั เปนเรอ่ื งที่มองเห็นและเขาใจไดงาย ๆ เทานั้น แตยังหมายถึง การใหน้ําใจแกกัน การแสดงนํ้าใจเอ้ือเฟอตอกัน ตลอดจนการเสียสละ ความพอใจ และความสุขสวนตัวได เชน ในคราวท่ีคูครองประสบความทกุ ข ความเจ็บไขหรือประสบปญหาทางธุรกิจ เปนตน ก็เสียสละความสุข ความพอใจของตน ขวนขวายชวยเหลือเอาใจใสด ูแล เปน ทพ่ี ่ึงอาศยั เปน กาํ ลังสงเสริม หรือชวยใหกาํ ลงั ใจไดโดยประการใดประการหน่ึ งตามความเหมาะสม รวมความวา เปนผูจิตใจกวางขวาง เอ้ือเฟอเผ่ือ แผเสียสละ ไมคับแคบ เห็นแกตัวชีวติ ครอบครวั ท่ขี าดจาคะ กค็ ลายกบั การลงทนุ ทีป่ ราศจากผลกาํ ไรมาเพมิ่ เตมิ สว นทม่ี มี าแตเดิมก็คงท่ีหรอื หมดไป เหมือนตน ไมท ี่มไิ ดรบั การบาํ รงุ ก็มีแตอ ับเฉารว งโรย ไมมคี วามสดช่ืน งอกงาม4.2 ศาสนาอสิ ลาม มีหลักธรรมที่ทําใหอยูรวมกับศาสนาอ่ืนไดอยางมีความสุข เพราะยึดหลักจริยธรรมเปนธรรมนูญ สําหรับมนุษยท่ีครอบคลุมทุกดานท้ังสวนตัว ครอบครัว สังคม สอนใหมนุษยอยูกันดวยความเปนมิตร ละเวนการรบราฆาฟน การทะเลาะเบาะแวง รุกรานสิทธิผูอ่ืน ไมลักขโมย ฉอฉลหลอกลวง ไมผิดประเวณี ทําอนาจาร ไมดื่มของมึนเมา ไมบอนทําลายสังคม ไมวารูปแบบใดและศาสนาอิสลาม ถือวา พนี่ องมสุ ลมิ ท่ัวโลกเปนครอบครวั กนั เปนน้ําหนึง่ ใจเดียวกัน สามัคคีกัน และรักกัน ศาสนาอิสลามมวี ธิ ฝี ก ตนใหอดทนดวยการถือศลี อด และรักผูอนื่ ดว ยการบรจิ าคทาน เรยี กวาซะกาต

58การถอื ศลี อด การถอื ศีลอด คอื งดเวน จากการกระทาํ ตาง ๆ ดงั ตอไปน้ี ตงั้ แตแ สงอรุณขึน้ จนถงึ ตะวนั ตก ในเดือนรอมะฎอน (เดอื นท่ี 9 ขอฮจิ เราะหศักราช) เปนเวลา 1 เดอื นคอื 1. งดการกินและการด่มื 2. งดการมเี พศสมั พันธ 3. งดการใชว ตั ถภุ ายนอกเขาไปในอวัยวะภายใน 4. งดการแสดงอารมณรายและความผิดตาง ๆ พรอมท้ังกระทําในสิ่งตาง ๆดังตอไปน้ี - ทาํ นมสั การพระเจาใหม ากกวาวนั ธรรมดา ถาเปนการถอื ศลี รอมะฎอน ใหทําละหมาดตะรอวีห จํานวน 20 รอ็ กอะฮ - อานคมั ภีรอลั กรุ อานใหมาก - สาํ รวมอารมณ และจติ ใจใหดี - ทาํ ทานแกผ ยู ากไร และบริจาคเพือ่ การกศุ ล - กลาว “ซกิ ร”ิ อนั เปน บทรําลึกถงึ พระเจา - ใหนงั่ สงบสติสงบจติ “อิตติกาฟ” ในมสั ยดิ การถือศลี อด มีเปาหมายเพอื่ เปนการฝกฝนใหต ัวเองมจี ติ ผกู พนั และยาํ เกรงตอ พระเจาเพอ่ืการดาํ เนนิ ชีวิตในทกุ ดา น ตามคําบัญชาของพระองค อนั เปนผลดี ทําใหเกดิ ปกติสขุ ท้ังสว นตวั และสวนสังคม นอกจากนนั้ ประโยชนของการถือศีลอด ยังเปนผลดีในดานสุขภาพอนามัยอีกดวย เพราะการถอื ศลี อด เปนการอดอาหารในชว งเวลาที่ถูกกําหนดไวอ ยางตายตวั น้นั จะทําใหร า งกายไดล ะลายสวนเกินของไขมันท่สี ะสมเอาไว อนั เปนบอเกดิ ของโรครายหลายประการดวย การถอื ศลี อด ทําใหเกดิ การประหยดั ทัง้ อาหารของโลก และสง่ิ ฟุมเฟอยตาง ๆ ในหน่ึงเดือนท่ีถือศีลอด คาอาหารท่ีลดลงจะเปนจํานวนมหาศาล เทากับเดือนถือศีลอด น้ัน มุสลิมชวยทําใหโลกประหยัดโดยตรงซะกาต ซะกาต ในศาสนาอิสลาม หมายถึง ทานประจํา ซึ่งศาสนาบังคับใหผูมีทรัพยสินมากเกินจํานวนที่กําหนดไว (ในศาสนา) จายแกผ ูควรไดร ับ (ตามอัตราทีศ่ าสนากาํ หนด) ที่มาของการบริจาคซะกาต 1. คําสอนในศาสนาที่ใหมุสลิมทุกคน ถือวา บรรดาทรัพยสินท้ังหลายที่หามาได น้ัน คือของฝากจากอลั เลาะหเจา ใหจ า ยสวนหนึ่งแกค นยากคนจน 2. ชวี ติ จรงิ ของพระศาสดามะหะหมดั เคยผานความยากจนมากอ น

59 วตั ถปุ ระสงคของการบริจาคซะกาต 1. เพอ่ื ชาํ ระจติ ใจของผูบรจิ าคใหบรสิ ทุ ธ์ิ ไมต กเปน ทาสแหง วตั ถุ ดว ยความโลภ และเห็นแกตวั 2. เพอ่ื ปลูกฝงใหมุสลิมทงั้ หลาย เปนผูม ีจิตใจเมตตา กรณุ า เอือ้ เฟอ เผือ่ แผ ซงึ่ กนั และกนั 3. เพอ่ื ลดชอ งวา งระหวา งชนชน้ั ในสงั คม ดวยวิธีการสังคมสงเคราะห ลักษณะของการบรจิ าคซะกาตทถ่ี อื ไดวา ไดบญุ กศุ ลตามความมุง หมาย ไดแ ก 1. ทรพั ยส ินทบี่ รจิ าคตองไดม าดว ยความสจุ ริต 2. ตอ งเตม็ ใจในการบริจาค ไมห วงั สิ่งตอบแทน ไมเจตนา เพื่ออวดความมงั่ มี และไมล ําเลกิบญุ คุณ อตั ราการบรจิ าคซะกาต 1. ซะกาตพืชผล อันไดแก การเพาะปลูกท่ีนําผลผลิตมาเปนอาหารหลักในทองถ่ิน น้ันเชน ขา ว ขา วสาลี เปน ตน เม่อื มจี ํานวนผลิตได 650 กก. ตองจา ยซะกาด 10% สําหรบั การเพาะปลูกทีอ่ าศยั ฝน และเพยี ง 5% สาํ หรบั การเพาะปลกู ทใ่ี ชน า้ํ จากแรงงาน 2. ทองคําเงินและเงินตรา เมื่อมีจํานวนเหลือใชเพียงเทาทองคําหนัก 5.6 บาทเก็บไวครอบครอง ครบรอบปก ต็ องบริจาคออกไป 2.5% จากทั้งหมดทมี่ อี ยู 3. รายไดจากการคา เจาของสินคาตองคิดหักในอัตรา 2.5% ในทุกรอบป บริจาคเปนซะกาต ท้ังนี้ทรพั ยส ินจะตอ งไมนอยกวา เทยี บนํา้ หนกั ทองคาํ เทากับ 4.67 บาท 4. ขุมทรัพยเ หมอื งแร เมือ่ ไดขดุ กรสุ มบัตแิ ผนดิน หรือเหมืองแรไ ดส มั ปทาน จะตองซะกาต20% หรือ 1 ใน 5 จากทรพั ยสินท้ังหมดทีไ่ ด 5. ปศุสตั ว ผูท ีป่ ระกอบอาชีพเลย้ี งสตั ว คือ วัว ควาย อูฐ แพะ จะตองบริจาคในอัตราท่ีแนนอนเปนซะกาตออกไป เชน มีวัว ควาย ครบ 30 ตัว ใหบริจาคลูกวัว อายุ 1 ขวบ ครบ 100 ตัว บริจาคลูกวัวอายุ 2 ขวบ 1 ตวั และ 1 ขวบ 2 ตวั เปน ตน4.3 ศาสนาครสิ ต ไดแ ก หลกั ความรัก ซึง่ กอใหเกิดความรัก สามัคคี ของคนในโลก ท้ังนี้ เพราะหลักความรักเปนคําสอนทางจริยธรรมที่สําคัญที่สุดของศาสนาคริสต ความรักในที่นี้ มิใชความรักอยางหนุมสาวอนั ประกอบดวยกิเลส ตัณหา และอารมณปรารถนา อันเห็นแกตัว แตหมายถึง ความเปนมิตรและความปรารถนาใหผูอ่ืนมีความสุข พระคริสตธรรม ท้ังพระคริสตธรรมใหม และพระคริสตธรรมเกาตางก็มีคาํ สอนท่เี นน เร่อื ง ความรัก ซงึ่ มีอยู 2 ประเภท ไดแ ก ความรกั ระหวางมนษุ ยก ับพระเจา และความรกั ระหวา งมนษุ ยกบั มนุษย

60 ในพระคริสตธรรมเกา ความรัก เปนเร่ืองของความผูกพันระหวางพระเจากับชนชาติอิสราเอลโดยท่ีพระเจาทรงเปนผูใหค วามรักแกช นชาตอิ สิ ราเอลกอ น จากนั้นชาวอิสราเอล จึงสนองตอบความรักของพระเจา พระคริสตธรรมเกา ไดบ นั ทึกหลักความรกั ระหวา งมนุษยกับมนุษย ไวว า “จงอยาเกลยี ดชังพนี่ อ งของเจา อยใู นใจ แตเ จาจงตกั เตือน เพ่อื นบานของเจา เพื่อจะไมตองรับโทษ เพราะเขา เจาอยาแคนหรือผูกพยาบาท ลูก หลาน ญาติพ่ีนองของเจา แตจงรักเพ่ือนบานเหมือนรกั ตนเอง” ในพระคริสตธรรมใหม คําสอน เรื่อง หลักความรักระหวางมนุษยกับพระเจา ไดเปล่ียนไปโดยใหพระเยซูเปนสัญลักษณของความรักสูงสุดที่พระเจาทรงมีตอมนุษย เห็นไดจากการท่ีพระเยซูทรงยอมสนิ้ พระชนมบ นไมกางเขน เพ่ือใหผมู ีศรทั ธาในพระองค จะไดพนจากความผิดบาปเจตนารมณของพระเยซูท่ีทรงยอมสละพระชนมชีพ เพ่ือไถบาปของมวลชน นั้น ปรากฏอยูในคําอธิษฐานของพระองค กอ นทีท่ หารโรมันจะเขา จับกมุ และพระคริสตธรรมใหม ไดบันทึกความสําคัญของความรักระหวางมนุษยกบั มนษุ ย วา “มีธรรมาจารยคนหนงึ่ เมอื่ มาถงึ ไดย ินเขาไลเลียงกัน และเห็นวา พระองค ทรงตอบเขาไดดีจึงทูลถามพระองค วา “ธรรมบัญญัติขอ ใดเปนเอก เปนใหญ กวาธรรมบัญญัติท้ังปวง” พระเยซูจึงตรัสตอบคนนนั้ วา “ธรรมบัญญัติเอก นั้น คือวา โอชนอิสราเอลจงฟงเถิด พระเจาของเราท้ังหลายทรงเปนพระเจา องคเ ดียว และพวกทานจงรกั พระเจาดวยสดุ จติ สดุ ใจ ของทา นดวย สดุ ความคิดและดวยสิ้นสุดกําลังของทาน และธรรมบัญญัติท่ีสอง น้ันคือ จงรักเพ่ือนบาน เหมือนรักตนเอง ธรรมบัญญตั ิอืน่ ที่ใหญกวาธรรมบญั ญัติท้ังสองน้ี ไมม ”ี คาํ วา “เพ่ือนบา น” น้หี มายถงึ เพอื่ นมนุษยท่ัวไป พระเยซู ทรงสอนใหมนุษย เผื่อแผความรักไปรอบดา น ไมเลือกที่รักผลักที่ชัง หลักคําสอนสําคัญนี้ มีอยูในบทเทศนาบนภูเขา ความรักระหวางมนษุ ยกบั มนษุ ย แสดงออกไดโดยความเมตตา กรุณา และความเสียสละ สวนความรักที่มนุษยมีตอพระเจา แสดงออกโดยความศรัทธา ความศรทั ธาสรปุ ได 5 ประการ คอื 1. ศรัทธาวาพระเจา คอื พระเยโฮวาห เปนพระเจาสงู สุดเพียงองคเ ดยี ว 2. ศรทั ธาวาพระเจา ทรงรกั มนษุ ยอยา งเทา เทียมกัน 3. ศรทั ธาวา พระเยซู เปน บตุ รของพระเจา 4. ศรทั ธาวาพระเยซู เปนพระผชู ว ยใหรอด 5. ศรทั ธาวาในแผน ดนิ สวรรค หรอื อาณาจกั รของพระเจาที่กาํ ลังจะมาถึง หลักความรกั และหลกั อาณาจักรของพระเจา มคี วามสมั พันธก ัน กลา วคอื มนุษยจะสามารถเขา ถงึ อาณาจักรของพระเจา ได กโ็ ดยอาศยั ความรัก เปน คุณธรรมนําทาง และอาณาจักรของพระเจาก็เปนอาณาจกั รทีบ่ ริบรู ณดวยรกั

614.4 ศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู ศาสนาพราหมณ – ฮินดู ยึดหลักปรมาตมนั มคี วามหมายดังนี้ หลกั ปรมาตมัน คําวา ปรมาตมัน หมายถงึ สง่ิ ย่ิงใหญอ นั เปนที่รวมของทกุ สง่ิ ทุกอยางในสากลโลก ซง่ึ เรียกช่ือส่งิ นวี้ า พรหมปรมาตมนั กับพรหม จงึ เปนสิ่งเดียวกันและมีลกั ษณะดังตอ ไปน้ี 1) เปนสิ่งท่ีเกดิ ขนึ้ เอง 2) เปน นามธรรมสิงสถติ อยูใ นสงิ่ ท้งั หลายทง้ั ปวง เรียกวา อาตมัน เปนสิ่งท่มี องไมเหน็ ดว ยตา 3) เปนศนู ยร วมแหงวิญญาณทง้ั ปวง 4) ส่งิ ทง้ั หลายทง้ั ปวงในสากลโลกลว นเปนสวนยอยทแี่ ยกออกมาจากพรหม 5) เปน ตวั ความจรงิ (สัจธรรม) สง่ิ เดยี ว (โลกและสงิ่ อน่ื ๆ ลวนเปน มายาภาพลวงทีม่ ีอยชู วั่ คร้ังชัว่ คราว เทา นนั้ ) 6) เปนผูป ระทานวญิ ญาณความคดิ และความสันติ 7) เปนส่งิ ทด่ี ํารงอยใู นสภาพเดิมตลอดกาล วิญญาณของสตั วโลกทั้งหลาย (อาตมัน) คือ สวนท่ีแยกออกมาจากวิญญาณรวมของพรหม(ปรมาตมัน) วญิ ญาณยอยแตละดวงเหลาน้ี เม่ือแยกออกมาแลว ยอมเขาสิงสถิตในสิ่งมีชีวิตรูปแบบตาง ๆ กนั เชน ในรางกายมนษุ ย เทวดา สัตว และพืช มีสภาพดีบาง เลวบาง สุดแตผลกรรมท่ีทําไวซึ่งถือวา เปนทุกขทั้งสิ้น ตราบใดท่ีวิญญาณเหลาน้ียังไมส้ินกรรม ยอมตองเวียนวายตายเกิดผจญทุกขอยตู ลอดไป ดงั น้นั เม่ือทกุ ส่งิ ทุกอยา งในสากลโลกเปนสิ่งเดยี วกนั จึงควรอยูดว ยกนั ดว ยสนั ตแิ ละสงบสขุ ไดกจิ กรรมท่ี 4 ใหครแู บง ผเู รยี นออกเปน 3 กลมุ แลวอภปิ รายถึงโทษของการขาดคุณธรรมจริยธรรมท่ีเกิดกับตนเองสังคมและประเทศชาติ กลมุ ละ 5 ประเด็น โดยวิเคราะหจากสถานการณความเดือดรอนในปจจุบนั แลว นํามาเสนอในการพบกลมุกจิ กรรมท่ี 5 ใหผูเ รียนอา นเรอ่ื งตอไปนแี้ ลว อภิปรายพรอมยกตัวอยางอื่น ๆ จากหนา หนังสือพมิ พที่แสดงโทษผิดศลี ไมร กั ษาศลี 5

62 เพยี งเส้ียวทบ่ี ดั ซบ เสียงปรบมือดังกึกกองในหองประชุม เมื่อพิธีกรประกาศรายช่ือของแมดีเดน ประจําปการศึกษา 2540 มอื ของแมเย็นเฉียบ เมื่อตอนจับมือของผม ผมประคองแมออกไปรับรางวัลจากผูอ าํ นวยการวทิ ยาลัย นํ้าตาแหง ความปลื้มปติของแมเ ออลนขอบตา เมอ่ื พธิ ีกรอานประวตั ิของแม “...มคี วามวิริยะอุตสาหะในการเล้ียงดูลูก ทําหนาท่ีเปนท้ังพอและแมอบรมพรํ่าสอนใหลูกประพฤติตนเปน คนดี ... สาํ หรบั ลูกน้นั มคี วามประพฤตดิ ี บาํ เพ็ญตนเปน ประโยชนตอสังคม เปนที่รักของครู – อาจารย และเพื่อน ๆ ในวิทยาลัย” คําสรรเสริญเยินยอมากมายจนทาํ ใหหัวใจของผมพองโต “ลกู แม วนั นเี้ ปน วันท่ีแมม ีความสุขทีส่ ดุ ถึงพอ จะทงิ้ แมไ ป แตแมก็ทาํ หนา ท่ีไดด ีทีส่ ดุ ” แมนําโลทีไ่ ดรบั ไปวางไวบนหลังตู ยนื พจิ ารณาอา นขอความซ้าํ แลว ซํ้าอีก “ดแู มเ จาสิ ภาคภมู ิใจในตัวเจา มากเลยนะ หลงั จากพอเจาไปมีเมียใหม แมก ็ทุมเทความรกั ใหเจา จนหมด ไมย อมแตงงานใหม กเ็ พื่อไมใหเกดิ ปญหาตอ เจา ตอ งรักแมใ หมาก ๆ นะ” คุณตาวัยเจ็ดสิบปพดู เตอื นหลานชาย ดวงตาฝาฟาง มองดูหลานดว ยความรักท่ีไมแ ตกตางจากผูเปนแม “ผมจะรกั ษาความดนี ้ีไวตลอดไป คุณตาเช่ือไหมกวาอาจารยจะคัดเลือกได แมดีเดนตองดูความประพฤติของลกู กอ น ดกู ารยอมรบั จากอาจารยทุกคน ตลอดทั้งพี่ ๆ และเพื่อน ๆ ในวิทยาลัย” เชาวันใหม ผมเดินเขาวิทยาลัยอยางสงา ผา เผย รุนพี่รนุ นอง และเพื่อน ๆ มองผมดวยความชื่นชม ผมกลายเปนดาวรุง โดยไมรตู ัว “เฮยไอทศหุบปากเสียบาง ย้ิมอยูไดทั้งวัน” เพ่ือนในหองเรียนแซวขึ้น หลังจากอาจารยท่ีปรึกษาแสดงความชืน่ ชมในช่วั โมงโฮมรูม “พีท่ ศวา งไหมคืนน้ี จะโทรไปคยุ ดวยนะ” สาวรุนนองชื่อ แปง หนาตาสะสวยเปนที่หมายปองของหนุม ๆ เร่ิมทอดสะพานใหผม “โทรดึก ๆ หนอยนะกลวั ตากบั แมจะบน” ผมท้งิ ทายใหหลอนเพอ่ื สานสมั พันธตอ ไป “ไอน อย จะมัวแตเ รียนอยางเดียวไมไ ดหรอกนะ เพ่ือนฝูงมันก็ตองคบบางมีการสังสรรคกันบา งตามประสาเด็กหนุม ๆ” รนุ พีส่ าขาเดียวกนั เอย ขึน้ หลังจากเลิกเรียน “ผมกลวั ตาและแม จะเปน หว งครับพ”ี่ “โธเอย! แกเปนผูชายอกสามศอกนะ ไมใชกะเทย” กลุมพี่หลาย ๆ คนสัพยอกผม พรอมเสยี งหวั เราะเยาะในที... คําพูดของพวกเขาทําใหผมเก็บไปครุนคิดจนนอนไมหลับท้ังคืน ผมยอมรับวาตวั เองคอ นขา งออ นแอในดานจติ ใจ มอี ะไรมากระทบจติ ใจไมได จนบางครัง้ ก็เหมือนกับเปน คนแบกทุกขหรือแบกทั้งโลกไวคนเดยี ว “เปนลูกผูชายตองเขมแข็งนะลูก จิตใจตองหนักแนน” แมจะสอนบอยคร้ังที่เวลาเห็นผมแสดงความออนแอ

63 “แมจ ะไปราชการ 1 สัปดาห ลูกตองรีบกลับบานเพ่ือมาดูแลตานะลูก” แมกําชับผมกอนที่จะขน้ึ รถไปตางจงั หวัด “วันนีต้ องทํารายงานสง อาจารย คืนนี้เราระดมสมองกันทบ่ี านไอมืดนะ เออ...แลวไอทศมันจะไปหรอื เปลา” สายตาทกุ คูจอ งมาท่ีทศเปน ตาเดียวกนั “เออ ...ขา ตอ งรีบกลบั บา นมตี า...” เสียงโหฮาปาดงั ลัน่ ทงั้ หอง “ตัดมนั ออกจากกลุมเลย เรือ่ งมากไปไดรําคาญวะ ” ‘เออ... ไปก็ไปวะเด๋ยี วจะโทรบอกตากอน” ผมพูดขน้ึ เพอ่ื ตัดความราํ คาญ บานสองชัน้ ในซอยเปลีย่ วที่พวกเพอ่ื น ๆ นดั กนั ระดมสมอง เพือ่ ทาํ รายงานนนั้ ผมมองดูรอบ ๆบริเวณบานท่ีมีตนไมและหญาข้ึนเต็มไปหมด ภายในบานปลอยใหรกรุงรัง กล่ินเหม็นอับคละคลุงไปหมดจนผมตอ งใชมอื ปดจมกู “อยาทาํ เปน ผูด ีเลยไอทศ น่ีหละคอื ทีร่ ะดมสมองแก เอย ไมใชระดมสมองเวยเพื่อนขอโทษ...ขอโทษขา พดู ผิดไป” สายตาของรนุ พี่ และเพือ่ น ๆ หลายคนดูแปลกไป เหมือนมอี ะไรซอนเรน และปกปดผมอยู เสียงวิทยุเปดดังล่ันทั่วบาน ผมมองออกไปนอกหนาตาง เห็นทุงนาเว้ิงวาง สุดลูกหูลูกตาผมคิดในใจวา ถา มีบา นขา งเคียงคงไมม ใี ครยอมทนฟง เสียงพวกนีไ้ ด “เฮยทศมาน่ังตรงน้ียืนเซออยูได” รุนพี่กวักมือเรียก ผมเดินเขาไปสมทบมองเห็นเหลาและแกววางเตรยี มพรอมไวแ ลว “จะเร่ิมทาํ งานกนั เมือ่ ไหร” ผมเอยถามข้นึ เมอ่ื เห็นเพ่ือนแตละคนนั่งเปนกลุม รองรํา ทําเพลงบา งก็ด้นิ ตามจังหวะอยางเมามนั บา งก็ต้ังวงดืม่ เหลา “เฮย... ไอโยง เอาปศ าจแดงใหมันกนิ ดวย จะไดลับประสาทมัน” แคปซูลสแี ดงถูกย่ืนใหผมเมื่อผมปฏิเสธเสยี งเพือ่ น ๆ กด็ ังขึ้น “มนั เปนกะเทยไปเอากระโปรงมาใหมันนุงดว ย” “แกเกิดเปน ผูชาย มนั ก็ตองมที ั้งบูแ ละบนุ ไมล องไมร ูแกจะเกิดมาเสียชาตนิ ะ” “ชวยเชียรม นั หนอยเพอื่ น ๆ” เสียงปรบมือและเสียงลุนดังลั่น ความคิดของผมขณะนั้นมันสบั สนไปหมด “พจ่ี ะกินเปนตัวอยาง” รนุ พีน่ ําเจาปศ าจแดงหยอนลงในปากตามดวยน้ําโซดา “เห็นไหมพย่ี ังไมเ ปนอะไรเลย กินเขาไปแลวความวิตกกังวลตาง ๆ จะหมดไป” มือของผมเร่มิ ส่นั เทาตอนรับยาจากรนุ พี่ ผมครุนคดิ ถึงแมแ ตคิดในใจวา “แมครับผมขอลองครง้ั เดียว เพื่อศกั ดิศ์ รขี องลูกผชู าย”

64 การทดลองของผมในครั้งนั้นมัน คือ ความคิดท่ีเปนเพียงเสี้ยวท่ีบัดซบ ที่ทําใหชีวิตของผมตองจมปลกั อยูกับส่งิ เสพตดิ ชนดิ ทถี่ อนตวั ไมขึน้ พอวางทุกครงั้ ผมจะตองมามว่ั สุมกบั พวกเขา ผมเสพทกุ อยา งต้งั แตย ากระตุนประสาท ยากลอ มประสาท จนขณะน้ีผมกาวหนาถึงขั้นตองฉีดมอรฟนและเฮโรอินเขากลามเนื้อ หรืออาจเสพโดยยัดไสในบุหร่ี จุดบุหรี่แลวจิ้มสูบ บางครั้งก็แตะจมูกสูดดมรางกายของผมเริ่มซูบผอมเหลือง ออนเพลีย อารมณเปลี่ยนแปลงงาย คุมดีคุมราย บางคร้ังผมทําอะไรลงไปโดยที่ไมร ูสกึ ตัว เชาวนั รงุ ขึน้ ผมลมื ตาตื่นข้นึ มามองดรู อบ ๆ ท่ีถูกรายลอ มดวยซก่ี รงเหลก็ ผมมองดเู จา หนา ที่ตํารวจเดินกันขวักไขวไปมา “ต่นื แลวเหรอ รูตวั หรือเปลาวาทําอะไรลงไป” นายรอยเวรยืนถามผมที่หนาประตู “หมวดครับผมจําอะไรไมไ ดเ ลยจรงิ ๆ ” ผมใชกาํ ปน ทุบศรี ษะท่ีเร่ิมจะปวดรนุ แรงขึ้นทกุ ที “เม่อื คนื น้ี แกใชค อนทุบตามรางกายของตาแกเองจนถึงแกช ีวติ กมดเู ส้ือแกสิ คราบเลือดยังตดิ เตม็ ไปหมด” ผมรบี กมดูเสื้อสขี าวของตวั เอง หวั ใจของผมเริม่ เตนไมเ ปน จังหวะ สมองสับสนจับตนชนปลายไมถูก กอนที่ผมจะลําดับเหตุการณตาง ๆ น้ัน ภาพที่ปรากฏข้ึนขางหนาผม คือ รางของแมที่ว่ิงกระเซอะกระเซิงผมเผารุงรัง แตส่ิงที่ผมตองตกใจมากที่สุดในชีวิต คือ ภาพของสองมือแมกอดโลพรอ มตะโกนเสียงดงั วา “ฉันคือแมดีเดนประจําป ดูโลท่ีฉันไดรับสิ... แสดงวา ลูกของฉันเปนคนดี...ดีจริง ๆ นะ ...”แมวิ่งชูโลใ หคนน้นั คนนด้ี ู เสียงตาํ รวจพูดกันบนโรงพักชัดเจน และกอ งไปในหูของผมทัง้ สองขางวา “เปนบาเพราะลกู แท ๆ ... นา สงสารจงั ” (จากรวมเรอ่ื งสัน้ สงเสริมคุณธรรมจรยิ ธรรมกระทรวงศึกษาธิการ)กิจกรรมท่ี 6 ใหผ ูเรยี นแบง กลมุ ละ 5 - 7 คน อภิปรายประโยชนข องการมีหลักคณุ ธรรมจรยิ ธรรมประจําใจวาเกดิ ผลตอ ตนเองอยางไร และใหตัวแทนออกมารายงานกลมุ ใหญ ใหผเู รยี นแสวงหาบุคคลในชมุ ชนทีท่ า นเห็นวา เปน คนดีมคี ณุ ธรรมจริยธรรมแลว เขยี นภาพประกอบแสดงถงึ ความดงี ามของบุคคลนนั้ ๆ

65กจิ กรรมที่ 7 ใหค รแู บงผเู รียนออกเปน 3 กลุม แลว อภิปรายถึงโทษของการขาดคณุ ธรรมจรยิ ธรรมทเ่ี กดิ กับตนเองสงั คมและประเทศชาติกลุม ละ 5 ประเด็น โดยวเิ คราะหจ ากสถานการณค วามเดอื ดรอ นในปจ จบุ นัแลว นํามาเสนอในการพบกลมุกจิ กรรมท่ี 8 1. ใหผเู รยี นฝกน่ังทาํ จติ ใจใหสงบ โดยตงั้ มนั่ อยูกบั สงิ่ ใดส่งิ หนึง่ เชน ลมหายใจเขาออก แลวเปรียบเทียบความรูสึกในขณะที่ทําจิตใจใหสงบกับความรูสึกในยามที่เสียใจ หรือดีใจวา มีสภาพตา งกันอยา งไร แลวนาํ มาอภปิ รายรวมกันในการพบกลมุ 2. สภาพจิตท่ีเปนสมาธิ กับสภาพจิตของบุคคลท่ีอยูในภาวะเหมอลอย ตางกันหรือเหมอื นกัน อยา งไร 3. ศึกษาคน ควาขาวอาชญากรรมตามส่ือสารมวลชน แลวใหผูเรียนวิเคราะหถึงสาเหตุของการเกดิ อาชญากรรมนัน้ ๆ แลวเปรยี บเทยี บวา ถาเปนผูเรียนจะมีวิธีการปองกันแกไข เพ่ือไมใหเกิดเหตกุ ารณดังกลา วได อยางไร 4. ใหผเู รยี นเลา ประสบการณ เหตุการณวกิ ฤติอนั ตรายท่ีเกิดขึ้นกับตนเอง และผูเรียนไดใชสติมาแกไขชวงวิกฤตดังกลาว อยางไร ถาหากขาดสติในชวงวิกฤตน้ัน จะสงผลตอตัวเองอยางไรในปจ จบุ ัน

66 บทท่ี 2 วฒั นธรรม ประเพณี ของไทยและเอเชยี สาระสาํ คัญ วัฒนธรรม ประเพณีไทยและในประเทศเอเชีย เปนส่ิงที่มีคุณคาสําหรับชาวไทยและประชาชนชาติอ่ืน ๆ ในทวีปเอเชีย เพราะเปนส่ิงที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ สงผลใหเอเชียมีเอกลกั ษณข องตนเอง ในปจ จบุ นั ทีส่ ังคมโลกสอื่ สารไรพรมแดน วัฒนธรรม และประเพณีของเอเชียจงึ เปน สิ่งทนี่ าสนใจศกึ ษาคนควา รวมทั้ง การเขา มาทองเที่ยว เพอ่ื การพักผอนหยอนใจ การอนุรักษสบื สาน ตลอดจนการสงเสริมคา นิยมท่ีพึงประสงคใหเกิดข้ึนในประเทศไทยและเอเชีย เปนสิ่งสําคัญและจําเปนในสังคมปจจุบัน เพราะจะเปนการเสริมสรางวัฒนธรรม ประเพณีของไทยและเอเชียใหดาํ รงสบื ตอไป ผลการเรยี นรูท่ีคาดหวงั 1. มคี วามรคู วามเขาใจในวฒั นธรรม ประเพณขี องประเทศไทยและประเทศในทวีปเอเชีย 2. ตระหนักถึงความสําคัญในวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศไทยและประเทศในทวีป เอเชีย 3. มสี ว นรว มในการปฏิบัติตนตามวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศไทยและประเทศใน ทวปี เอเชีย 4. ประพฤตติ นตามคานิยมจริยธรรมทพ่ี งึ ประสงคข องสงั คมไทย

67ขอบขายเน้อื หา เรอื่ งที่ 1 วัฒนธรรม ประเพณขี องไทยและเอเชยี เรอ่ื งท่ี 2 การอนรุ กั ษแ ละการสบื สานวฒั นธรรม ประเพณี เรือ่ งท่ี 3 แนวทางการอนรุ กั ษแ ละการสานวัฒนธรรม ประเพณี เรือ่ งที่ 4 คานิยมทพ่ี งึ ประสงคสอ่ื การเรียนรู 1. วซี ดี ีวัฒนธรรม ประเพณคี านยิ มของไทยและประเทศตาง ๆ ในเอเชีย 2. คอมพวิ เตอร อนิ เทอรเ นต็ วัฒนธรรม ประเพณคี า นยิ มของไทย และประเทศตา ง ๆ ในเอเชยี

68เร่อื งที่ 1 วัฒนธรรม ประเพณขี องไทยและเอเชีย1. วฒั นธรรม ประเพณขี องไทย 1.1 วัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมในภาษาไทย เกิดมาจากการรวมคาํ 2 คํา คอื วัฒนะ หมายถงึ ความเจริญงอกงามรุงเรือง และ คําวา ธรรม หมายถึง การกระทําหรือขอปฏิบัติ รวมแลวแปลวา วัฒนธรรม คือ ขอปฏิบัติเพอ่ื ใหเ กดิ ความเจริญงอกงาม พระยาอนุมานราชธน กลา ววา วัฒนธรรม คอื สง่ิ ที่มนษุ ยเ ปลยี่ นแปลงปรับปรุง หรอื ผลิต หรือสรางขน้ึ เพ่อื ความสวยงามในวิถชี ีวติ ของสว นรวม วฒั นธรรม คือ วิถที างแหงชีวิตมนุษยในสวนรวมท่ีถายทอดกันได เรียกกันได เอาอยางกันได กลาวโดยสรุปแลว วัฒนธรรมหมายถึง ทกุ ส่งิ ทุกอยา งทม่ี นษุ ยสรา งขนึ้ ไว เพอื่ นาํ เอาไปชว ยพัฒนาชีวติ ความเปน อยใู นสงั คม ซึ่งจะรวมถึง ชวยแกป ญหา และชว ยสนองความตอ งการของสังคม ตามพระราชบญั ญตั ิวฒั นธรรมแหง ชาติ พ.ศ. 2485 ไดแ บง ประเภทของวฒั นธรรมไทยไว4 ประเภท คือ 1. คติธรรม คือ วัฒนธรรมเกี่ยวกับหลักในการดําเนินชีวิต สวนใหญเปนเร่ืองความเช่ือ ซ่ึงเปนเร่อื งของจิตใจทไี่ ดม าจากศาสนา 2. เนติธรรม คือ วัฒนธรรมทางกฎหมาย รวมทั้งระเบียบประเพณีท่ียอมรับนับถือวามีความสาํ คญั พอ ๆ กับกฎหมาย 3. วตั ถุธรรม หมายถึง วัฒนธรรมทางวตั ถุ เชน เครอื่ งนงุ หม บา นเรอื น ยารกั ษาโรค เคร่ืองมือเครือ่ งใชต า ง ๆ 4. สหธรรม หมายถงึ วฒั นธรรมทางสังคม คอื คุณธรรมตาง ๆ ท่ีทําใหคนอยูรวมกันอยางมีความสขุ รวมท้ังระเบยี บมารยาทตาง ๆ การแตงกายในโอกาสตา ง ๆ กลาวโดยสรปุ วฒั นธรรมมี 2 ประเภท คือ วฒั นธรรมทางวัตถุและวฒั นธรรมทไ่ี มใชว ตั ถุ สาํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแหงชาติแบงเนือ้ หาวฒั นธรรมเปน 5 ประเภท คอื 1. ศิลปกรรม ไดแก ภาษา วรรณกรรม การละคร นาฏศลิ ป ดนตรี จิตรกรรม สถาปตยกรรมประติมากรรม และศลิ ปะการแสดง 2. มนุษยศาสตร ไดแก คุณธรรม จริยธรรม คานิยม กฎหมาย ขนบธรรมเนียม ประเพณีการปกครอง ประวัตศิ าสตร โบราณคดี ปรชั ญา ศาสนา 3. การชางฝมือ ไดแก การเยบ็ ปก ถกั รอ ย การแกะสลัก การทอ การจักสาน การทําเครื่องถมเครือ่ งเงิน เครอื่ งทอง

69 4. กฬี าและนนั ทนาการ ไดแก มวยไทย กระบี่ กระบอง ตระกรอ การละเลน พื้นเมือง 5. คหกรรม ไดแก ระเบียบในเร่ืองการกินอยู มารยาทในสังคม การแตงกาย การตกแตงเคหสถาน การดแู ลเด็ก เปนตน ลกั ษณะของวฒั นธรรมไทย วัฒนธรรมไทย ไดร ับการพฒั นามาโดยลําดับ จากอทิ ธิพลสิ่งแวดลอ มทางสังคมและส่ิงแวดลอ มทางธรรมชาติ ประกอบกบั ความสามารถของคนไทย กอใหเกดิ การสรา งสรรค การหลอหลอมรวมกันจนมลี ักษณะเดน ๆ ดังตอ ไปนี้ คอื 1. การมพี ทุ ธศาสนา เปน ศาสนาประจาํ ชาติ วิถีคนไทยเกี่ยวของกับพุทธศาสนาอยางลึกซ้ึงกจิ กรรมตา ง ๆ ลว นนําศาสนามาเกย่ี วของ วธิ คี ดิ การดําเนินชวี ติ ทีค่ นไทยมีความเออื้ เฟอเผ่ือแผ ใจดีลวนมาจากคาํ ส่งั สอนทางศาสนา โดยเฉพาะคนไทยในชนบทท่ีชีวิตเรียบงาย ไมตองตอสูแขงขันมากยงั คงมวี ิถีชีวติ แบบพทุ ธ 2. การมพี ระมหากษตั ริยทรงเปนพระประมขุ สังคมไทยมพี ระมหากษตั รยิ ทรงเปนพระประมุขสืบทอดมาตั้งแตสมัยโบราณมาจนถึงปจจุบัน ดังน้ัน คนไทยทุกคนจึงถวายความจงรักภักดีตอพระมหากษตั ริย และพระมหากษัตริยจะมพี ระราชกรณียกิจตาง ๆ ทท่ี รงคุณประโยชนต อ ชาวไทย 3. อักษรไทย ภาษาไทย สังคมไทยมีอักษรใชมาต้ังแตกรุงสุโขทัย และไดรับการพัฒนาอักษรไทยโดยพอ ขนุ รามคําแหงมหาราช จัดเปนเอกลักษณที่นาภาคภูมิใจ เชน คําวาพอ แม พ่ี นองฯลฯ เปน ตน 4. วฒั นธรรมที่แสดงออกถึงความเปนไทย บานเรือนไทยที่มีเอกลักษณเหมาะสมกับสภาพธรรมชาติของเมืองไทย เรือนไทยสูงโปรง หลังคาลาดชัน ทําใหเย็นสบาย อาหารไทยมีลักษณะเฉพาะมีแกง นาํ้ พริก กวยเต๋ยี ว ผัดไทย ตม ยํากุง ฯลฯ ลวนแตอรอ ยและแพรหลายไปในตา งชาติ ยาไทยยังมีใชอยูถึงปจจุบัน เชน ยาเขียว ยาลม เปนตน ยาที่กลาวมายังเปนท่ีนิยม มีสรรพคุณในการรักษาไดศลิ ปกรรมไทย เปนวัฒนธรรมทแ่ี สดงออกถึงความเพียรพยายามในการปรับปรุงคณุ ภาพชีวิตของคนไทยตั้งแตอดีต คือ วรรณคดีไทย แสดงออกในทางตัวหนังสือ เชน รามเกียรติ์ พระอภัยมณี ดนตรีไทยยังทรงคณุ คา วฒั นธรรมไทย สือ่ ถึงความไพเราะออนหวาน ใชด นตรไี ทยท้งั ระนาด กลอง ซอดวง ซออูฯลฯ ครบทั้งดีด สี ตี เปา เพลงไทย เปนการรอยกรองบทเพลง รวมกับดนตรีไทย สืบทอดมาจนถึงปจจุบัน เชน เพลงลาวคําหอม เขมรไทรโยค ฯลฯ จิตรกรรมไทย การวาดเขียนบนผนังโบสถ มีสีสวยงาม มักวาดเปนพุทธประวัติ สําหรับจิตรกรรมไทย ตองคอยซอมแซม ทะนุบํารุงรักษาประติมากรรมไทย มีการปนหลอพระพุทธรูป และการตกแตงลายปูนปน ในพระพุทธศาสนาสถาปตยกรรมไทย การออกแบบโบสถ วิหาร พระราชวงั ตาง ๆ

70 1.2 ประเพณไี ทย ประเพณีไทยเปนวัฒนธรรมท่ีสืบทอดกันมา เปนสิ่งท่ีแสดงถึงวิถีชีวิตของคนไทยทั้งในอดีตและปจ จุบนั ประเพณแี สดงถึงความเจรญิ รุงเรอื งของประเทศไทยที่สืบเน่ืองมา เปนสิ่งที่คนไทยควรศกึ ษาทาํ ความเขา ใจและชวยกันอนุรกั ษ โดยปกตแิ ลวศาสนาและความเชื่อมีอิทธิพลตอประเพณีไทยสาํ หรับประเพณีไทยจาํ แนกออกเปน 2 ประเภท คือ พระราชประเพณี และประเพณใี นทองถนิ่ ตาง ๆ พระราชประเพณีท่สี ําคญั ๆ คือ พระราชพธิ ถี อื นํ้าพิพัฒนสตั ยา ไดร ับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณทําในโอกาสท่ีพระเจา-แผนดินข้ึนครองราชยสมบัติ เปนการแสดงออกของจิตใจขาราชการชั้นผูใหญที่ทรงอํานาจอยูในแผน ดิน จะมคี วามยินยอมพรอมใจ พระราชประเพณนี ้ี ไดล ม เลกิ ตั้งแตสมยั เปล่ียนแปลงการปกครองมาเปนระบอบประชาธปิ ไตย การถือน้ําพิพัฒนสตั ยาน้ี ใชน ้ํา เปน ส่อื กลางอาคมศาสตราวธุ ตา ง ๆ วาคาถาแลวเสยี บลงในนํา้ แลว นําไปแจกกนั ดม่ื และในวันที่ 25 มนี าคม พ.ศ. 2512 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา-ภมู พิ ลอดุลยเดช ทรงฟนฟูการถอื นา้ํ ในวนั พระราชทานตรารามาธิบดีแกทหารหาญของชาติ ซ่ึงเปนสงิ่ ท่นี า ปลืม้ ใจ ทพ่ี ระองคพยายามรกั ษาพระราชประเพณดี ั้งเดิมไว พระราชพธิ ที อดพระกฐนิ หลวง โดยการเสดจ็ พระราชดําเนนิ ทางชลมารคขบวนพยุหยาตราอยา งแบบโบราณ ปจจบุ นั ทําในวาระสาํ คญั ๆ เปน การอนรุ ักษโบราณประเพณไี ว มกี ารซอมฝพ ายเรือพระทนี่ ัง่ สุพรรณหงส เรือพระท่ีนงั่ อนนั ตนาคราช ฯลฯ ความสวยงามวิจิตร ตระการตา ของพระราชพธิ นี ี้ไมม ปี ระเทศใดเสมอเหมือน สว นมากการทอดกฐนิ หลวงทําเปนประจาํ ทกุ ป เสด็จทรงชลมารคเปน ปกติ ประเพณตี า ง ๆ ในทองถิน่ ของไทย ประเพณีตรุษสงกรานต มีทุกทองถ่ินในวันข้ึนปใหมของไทย มีประเพณีสรงนํ้าพระ ทําบุญไหวพระ รดนํ้าขอพรผูสูงอายุ ตรงกับวันที่ 13 เมษายนของทุกป แตละทองถ่ินจะแตกตางกันในรายละเอยี ดปลกี ยอ ย สําหรบั ประเพณตี รษุ สงกรานตในภาคเหนอื ยงั คงสวยงามนาชม สมควรอนุรกั ษวัฒนธรรมการรดนา้ํ ดําหัวใหด ํารงสบื ตอไป ประเพณลี อยกระทง ทาํ ในเดอื น 12 ประเพณีนีเ้ กิดข้ึนต้งั แตส มัยกรุงสโุ ขทยั มวี ตั ถุประสงคคอื ตกแตง กระทงดวยวัสดดุ อกไม จดุ ธปู เทยี นลอยกระทงลงแมน้ําลําคลอง เพอื่ ขอโทษพระแมคงคาท่ีประชาชนไดอ าศยั ดืม่ กิน และเพอื่ ไหวพระพทุ ธเจา ปางประทับอยูใตเ กษียรสมทุ ร ประเพณีทําบุญวันสําคัญทางพระพุทธศาสนา วันมาฆบูชา แหเทียนวันเขาพรรษา วันออก-พรรษา ทําบุญวนั ธรรมสวนะ ถวายผา อาบน้ําฝน ทอดผาปา ทอดกฐิน เทศนมหาชาติ เปนประเพณีสาํ คัญของชาวพุทธ

71 ประเพณีการแตง งาน การสงตัวคสู มรส การตาย การบวช การเกดิ ขนึ้ บา นใหม การทําบุญฉลองในโอกาสตาง ๆ ตั้งศาลพระภูมิ เปนประเพณีสวนตัว สวนบุคคล ซ่ึงแตกตางไปตามภาคและทองถิน่ นอกจากนน้ั ยังมปี ระเพณีสําคัญ ๆ ของภาคตาง ๆ อีก เชน ฮีตสิบสองคลองสิบสี่ ของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื บายศรีสูขวญั ของภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ประเพณีแหผ ตี าโขนของจังหวดั เลย แหเทยี นพรรษา ของจงั หวดั อบุ ลราชธานี ประเพณที ําบญุ เดือนสิบ ของภาคใต เปน ตน2. วัฒนธรรม ประเพณีของประเทศในทวีปเอเชีย ประเทศในเอเชีย สวนใหญประกอบอาชีพเกษตรกรรม รายไดจึงขึ้นอยูกับผลิตผลทางการเกษตร แตมีบางประเทศมีความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรม เชน ญ่ีปุน และบางประเทศเจริญกา วหนาทางการผลติ นํา้ มนั เชน ประเทศอริ ัก อิหรา น คเู วต ในการศึกษาวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศในเอเชีย ควรรูเร่ืองราวที่เกี่ยวกับลักษณะสําคัญของประชากรและส่งิ ทีม่ ีอทิ ธิพลตอวัฒนธรรม ประเพณี ดังนี้ 2.1 ลกั ษณะสําคญั ทางประชากร ประชากรทีอ่ ยใู นภูมิภาคน้มี หี ลายเผาดวยกนั คือ 1) ออสตราลอยด เปนพวกท่ีอยูในหมเู กาะ ต้งั ถ่ินฐานในแหลมมาลายู หมูเกาะอินโดนีเซียนวิ กนิ ี จนถงึ ทวปี ออสเตรเลยี มีรปู รา งเตีย้ ผวิ คล้ํา ผมหยกิ จมกู ใหญ 2) นิโกรลอยด อพยพเขามาในขณะที่พวกออสตราลอยดมีความเจริญในภูมิภาคนี้แลวพวกนี้มีลักษณะผิวดํา จมูกใหญ ริมฝปากหนา ผมหยิก ในปจจุบันยังมีอยูในรัฐเปรัค-กลันตัน ของมาเลเซยี ภาคใตข องอินเดยี (ดราวิเดยี น) ไดแก เงาะซาไก เซมังปาปวน 3) เมลานีซอยด สันนิษฐานวาเปนเผาผสม ระหวางนิโกรลอยดและออสตราลอยดปจจบุ ัน พวกน้ไี มม อี ยใู นแถบเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต แตมีอยูมากตามหมูเกาะในมหาสมุทรแปซิฟกหมูเกาะนิวกนิ ี และออสเตรเลยี 4) มองโกลอยด อพยพมาจากตอนกลางของทวีปเอเชีย เขามาอยูบนผืนแผนดินใหญประชากรสวนใหญในปจจบุ ัน เปนพวกเชื้อสายมองโกลอยด เชน มอญ เขมร ไทย ลาว เปน ตน จากลักษณะทําเล ที่ตั้งทางภูมศิ าสตร และการอพยพของชนเผาตาง ๆ ทําใหเกิดการผสมผสานของเผาพันธุตา ง ๆ จนปจจบุ ันแทบแยกไมออกวา ใครมาจากเผา พนั ธแุ ทจรงิ นอกจากนย้ี งั มีประชากรทีอ่ พยพมาจากเอเชยี ตะวนั ออก คอื จีน และมาจากเอเชยี ใต คืออนิ เดยี เขา มาอยใู นภมู ิภาคนี้

72 5) คอเคซอยด เปน พวกผวิ ขาว หนาตารปู รางสงู ใหญ อยา งชาวยโุ รป แตตา และผมสีดํา สวนใหญอ าศัยอยใู นเอเชยี ตะวนั ออก และทางภาคเหนอื ของอินเดีย ไดแก ชาวอาหรับ ชาวปากสี ถาน ชาวอินเดยี และประชากรในเนปาล และภูฏาน 2.2 สิง่ ทมี่ อี ทิ ธิพลสาํ คัญตอ วัฒนธรรมของเอเชีย ส่ิงท่ีมีอิทธิพลสําคัญตอวัฒนธรรมของเอเชีย คือ ภาษาและอิทธิพลของอารยธรรม ภายนอกหรืออารยธรรมจากตางชาติ 1) วัฒนธรรมทางภาษา ลักษณะสาํ คญั ทางภาษาในภมู ิภาคน้ี มีประชากรหลายเช้ือชาติ หลายวัฒนธรรม จึงทําให มภี าษาพดู ภาษาเขยี น แตกตา งกนั ไปหลายกลมุ คอื 1. ภาษามาลาโย – โพรีเนเชียน ไดแก ภาษาพูดกันในแหลมมาลายู หมูเกาะอินโดนีเชีย และภาษาตากาลอก ในหมูเ กาะฟล ิปปนส 2. ภาษาออสโตร – เอเชียตกิ ไดแ ก ภาษามอญ เขมร เวยี ดนาม 3. ภาษาทเิ บโต – ไชนสิ ไดแ ก ภาษาพมา ภาษาไทย 4. ภาษาอื่น ๆ เชน ภาษาฮินดี ภาษาจีน ภาษาอาหรับ ภาษาของชาวตะวันตก โดยเฉพาะภาษาอังกฤษ ซ่ึงใชใ นการติดตอระหวา งประเทศ ทางการศกึ ษา และการคา สาํ หรบั ภาษาเขยี นหรือตวั หนงั สือ มี 4 ลักษณะ คอื 1. ดัดแปลงมาจากตัวหนังสือของอินเดีย ภาคใตใชกันมาก ในประเทศที่นับถือ พระพุทธศาสนา เชน พมา ไทย ลาว กมั พูชา 2. ดัดแปลงมาจากภาษาอาหรับ ใชกันมากในประเทศที่นับถือศาสนาอิสลาม เชนมาเลเซีย บรูไน อนิ โดนเี ซยี 3. ตัวหนงั สอื ท่ีอาศยั แบบของตวั หนังสอื จนี มีท้งั ทีด่ ัดแปลงมาใช และนาํ ตวั หนังสือจีนมา ใชโ ดยตรง มีใชก นั มากในประเทศเวยี ดนาม สวนกลุมที่ใชภาษาจีน เปนภาษาพูด เชน สิงคโปร กลุม พอคา ชาวจนี ในทุกประเทศ นิยมใชภาษาจนี เปน ทง้ั ภาษาเขียนและภาษาพูด 4. ตวั หนงั สอื โรมัน ใชกันมากในประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซยี ฟล ปิ ปนส สวนในเวียดนาม ก็เคยนาํ มาใชเหมอื นกนั แตป จ จุบันนิยมใชในชนบทบางกลมุ เทา น้นั 2) อทิ ธพิ ลของอารยธรรมภายนอกหรืออารยธรรมจากตา งชาติ ไดแก อารยธรรมอนิ เดยี มีหลายดาน เชน กฎหมาย อักษรศาสตร ศาสนา ภาษา ขนบธรรมเนียมประเพณี การปกครอง การเกษตร เปนตน

73 ดานศาสนา อินเดยี นาํ ศาสนาพราหมณแ ละพุทธศาสนา เขา มาเผยแพร ดานการปกครอง มีการปกครองแบบเทวราชา การประกอบพิธีกรรมตาง ๆ ของพระมหากษัตรยิ  ใชห ลกั คัมภีรของพระมนูธรรมศาสตร เปน หลกั ในการปกครองของภูมิภาคน้ี ดา นอกั ษรศาสตร ไดแ ก วรรณคดีสนั สกฤต ภาษาบาลี เขา มาใช ดานศิลปกรรม สว นใหญเ ปน เรื่องเกย่ี วกับศาสนา เชน วิหาร โบสถ อารยธรรมจนี จีนเขามาติดตอคาขายในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตั้งแตอดีตและเขามามีอทิ ธิพลทางดานการเมือง วัฒนธรรมและเศรษฐกจิ แตอทิ ธพิ ลดงั กลา วมไี มม าก ทางดา นการเมืองจนีอยูใ นฐานะประเทศมหาอํานาจ อาณาจักรตาง ๆ ที่เปนเมืองข้ึนตองสงบรรณาการใหจีน 3 ปตอครั้งเพ่ือใหจีนคุมครองจากการถูกรุกรานของอาณาจักรอ่ืน สวนทางดานเศรษฐกิจจีนไดทําการคากับภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต สนิ คา ที่สาํ คญั ไดแ ก ผาไหม เครือ่ งปนดินเผา เปน ตน การคาของจีนทําใหอ าณาจกั รท่เี ปนเสนทางผานมีความเจรญิ มั่นคงขึ้น ทางดานวัฒนธรรมจีนมีอิทธิพลทางดานน้ีนอยมาก จีนจะเผยแพรวัฒนธรรมไปยังประเทศของตนเทานั้น อาณาจักรเวียดนามเคยตกเปนประเทศราชของจีนเปนเวลานานจึงรับวัฒนธรรมของจีนไวมาก เชน การนับถือลัทธิขงจื้อ ลัทธิเตาประเพณกี ารแตง กาย การทาํ ศพและการใชชีวิตประจาํ วนั อารยธรรมอาหรับ ในราวพทุ ธศตวรรษท่ี 18 ศาสนาอสิ ลามมาจากตะวันออกกลาง ไดแ ผเขามาในอินเดียทาํ ใหชาวอินเดียสวนหน่ึงหันมานับถือศาสนาอิสลาม โดยเฉพาะพอคาจากอินเดียตอนใต ซ่ึงติดตอคา ขายในบรเิ วณหมเู กาะของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตอ ยเู ปนประจาํ ไดนาํ ศาสนาอิสลามเขา มาเผยแผในภูมิภาคนี้ ผูน าํ ทางการเมืองของรัฐในหมเู กาะตาง ๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใตเวลานั้นตองการตอ ตานอํานาจทางการเมืองของอาณาจกั รมัชปาหิต อาณาจักรฮินดู บนเกาะชวา ซึ่งกําลังแผอํานาจอยูจึงหันมานับถือศาสนาอิสลาม เพราะใหประโยชนทางการคากับพวกพอคามุสลิม ตามหลักของศาสนาอิสลามที่วา ทุกคนท่ีนับถือศาสนาอิสลาม น้ัน เปนพ่ีนองกัน ชวยเหลือเกื้อกูลกัน จึงทําใหศาสนาอสิ ลาม เปนทีน่ ยิ มของกษัตรยิ ชนชนั้ สูง และสามญั ชนดวย อารยธรรมตะวนั ตก ชาตติ ะวนั ตกเรมิ่ เขามาในภูมิภาคนี้ โดยมีจุดประสงคท่ีจะทาํ การคา และเผยแผศ าสนาสนิ คา ท่ชี าวยโุ รปตอ งการ ไดแก พรกิ ไทย และเคร่ืองเทศตาง ๆ ในระยะแรก ๆ น้ัน ความสนใจของชาวยุโรปจะจํากัดอยเู ฉพาะบรเิ วณหมเู กาะ และบริเวณชายฝง ตลอดจนดินแดนในเอเชียตะวันออกเฉียงใตเกือบทงั้ หมด

74 เดมิ อาณาจักรตาง ๆ ในภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต มีความแตกตางกันทางดานเชอ้ื ชาตแิ ละภาษา หลังจากทไ่ี ดร บั อารยธรรมอินเดีย จีน และอาหรับแลว อารยธรรมใหมที่เกิดจากการผสมผสานกัน ทําใหประชาชนมีสังคมขนบธรรมเนียมประเพณีที่คลายคลึงกันและยึดม่ันเปนเอกลักษณประจําชาติ นอกจากนี้ภายในภูมิภาคก็ยังมีการแขงขันกันทางดานการเมือง สังคม และเศรษฐกิจ จนขาดความสามคั คี ไมสามารถทจ่ี ะตอตา นการขยายตัวของชาติตะวันตกได ในที่สุดก็ตกเปนอาณานคิ มของชาตติ ะวนั ตก (ขอมูลจากหนังสอื สําหรับเยาวชน ชุด ประเทศเพ่ือนบานของไทย ของกรมวัฒนธรรมสัมพันธ กรมสารนิเทศกระทรวงการตางประเทศ) เพอ่ี ใหเ กิดความรูวฒั นธรรม ประเพณีเกยี่ วกบั ประเทศตา ง ๆ ในทวีปเอเชียซึ่งมีรายละเอียดวฒั นธรรม ประเพณที เี่ ขมแข็ง คอื วัฒนธรรม ประเพณขี องอินเดีย จนี อาหรับ และตะวันตก 2.3 วฒั นธรรม ประเพณขี องประเทศอนิ เดีย จนี อาหรับ และตะวนั ตก 1) วัฒนธรรม ประเพณขี องประเทศอนิ เดยี อินเดีย เปนแหลงอารยธรรมใหญของเอเชีย ประชากรสวนใหญของประเทศอินเดียนับถือศาสนาฮินดู และมศี าสนาอืน่ เชน ศาสนาอิสลาม ศาสนาพุทธ ศาสนาเชน ศาสนาครสิ ต โดยท่ัวไปประชาชนระหวางศาสนา จะใหความเคารพซึ่งกันและกัน ชาวอินเดียถือวัฒนธรรม ซึ่งจัดเปนวฒั นธรรมทเ่ี ขม แขง็ และเครงครดั อาทิ สตรนี ิยมสวมสาหรีหรือสัลวารกามิซ การใหเกยี รติสตรี และการเคารพบชู าเทพเจา เปน ตน คนอนิ เดยี มีนสิ ัยรักสงบ และสุภาพ แตคอ นขางอยากรู อยากเห็น รวมทั้งจะไมทํารายสัตวทุกชนิด (ยกเวนงานเทศกาลของบางศาสนา) โดยเฉพาะวัว ซึ่งถือเปนสัตวเทพเจาอาจเหน็ อยูต ามทอ งถนนเปน กจิ วตั รสว นสตั วเ ล็ก ๆ อยางกระรอกและนก จะมใี หเ ห็นอยเู สมอ แมจะเปนเมืองใหญก็ตาม การทอ่ี นิ เดียมีประชาชนจํานวนมาก เม่ือเทียบกับทรัพยากรของประเทศ ทําใหการด้นิ รน เพื่อเล้ียงชีพและครอบครวั เปน สง่ิ จาํ เปน กอใหเกิดวัฒนธรรมที่มีมาชานาน และซึมซับอยูในวถิ ีชีวติ ของชาวอนิ เดยี ซึง่ ก็คือ การตอรองและการแขงขัน เราจะเห็นไดวา ต้ังแตพอคาจนถึงคนขับรถสามลอ มกั ขอราคาเพม่ิ ดว ยเงอ่ื นไขตา ง ๆ นานา สวนผูซื้อ ก็มักขอลดราคาอยูเสมอ สําหรับดานการแขงขัน เห็นเดนชัดมากข้ึน จากการที่ปจจุบันนักศึกษาคร่ําเครงกับการเรียน เพื่อสอบเขามหาวทิ ยาลัยชั้นนํา ซ่ึงแตล ะปม ผี ูสอบนบั แสนนบั ลา นคน แตรบั ไดเพียงปล ะไมกี่คนเทา นั้น การศกึ ษาจึงเปนหนึ่งในการแขงขนั ทีเ่ ขม แขง็ เพ่ือทจ่ี ะพัฒนาคณุ ภาพชีวิตของชาวอนิ เดียในทุกวนั น้ี

75 วัฒนธรรมของอินเดียทส่ี ําคัญ ๆ พอจะยกมาเปนตัวอยาง คอื 1. การถอดรองเทา กอนเขา ศาสนสถานทกุ แหง 2. หา มนําเคร่อื งหนงั โดยเฉพาะหนังวัว เขาไปในศาสนสถานทุกแหง 3. หามถายรปู ภายในศาสนสถาน หากตองการใหขออนุญาตกอ น 4. การไปเยือนศาสนสถาน สามารถชมสิ่งตาง ๆ ไดตามสบาย และอาจอยูรวมประกอบพิธกี รรมได แตค วรแตง กายใหสุภาพ หากไปวดั ซกิ ข ควรมีหมวกหรือผาคลุมศีรษะ สวมเส้ือแขนยาวและกระโปรงยาว และควรบริจาคเงินในกลองรบั บรจิ าคดว ย

76 5. หากมกี ารเล้ียงอาหารแบบใชมอื เปบ ควรใชมอื ขวาเทาน้ัน 6. อยา น่งั หันฝาเทาชี้ไปทางใครอยา งเดด็ ขาด เพราะเปนการดหู มิน่ และไมค วรใชน ิว้ ชส้ี ง่ิ ใดโดยเฉพาะบุคคลใหใ ชการผายมอื แทน 7. การขยับคอสายศรี ษะไปมาเลก็ นอย หมายถงึ \" YES\" 8. ควรใหเกียรตสิ ตรแี ละไมถ กู เน้อื ตองตัวสตรี การขึ้นรถประจําทางสาธารณะโดยท่ัวไปผชู ายจะข้ึนและลงดานหลังเทา นนั้ สวนดานหนา เปน ของสตรี 9. ไมค วรข้นึ รถประจําทางท่มี ีคนแออดั เพราะอาจมมี ิจฉาชีพปะปนอยู สวนผูหญงิ อาจถูกลวนลามได 10. การใชบ ริการบางอยางควรสังเกตใหดี เพราะอาจมีการแยกหญิง – ชาย ซ่ึงอาจทําใหเกิดการลว งละเมิดโดยไมต ง้ั ใจได 11. สตรีไมควรสวมกางเกงขาส้นั เส้ือแขนกุด สายเดี่ยว หรือเอวลอย เพราะนอกจากจะถูกมองมากกวา ปกติ (ปกติชาวตางชาติจะเปนเปาสายตาจากความชางสงสัยของชาวอินเดียอยูแลว)ยงั อาจเปน เปาหมายของอาชญากรรมได 2) วัฒนธรรม ประเพณีของจนี ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน เปนประเทศที่มีประชากรมากท่ีสุดเปนอันดับหนึง่ ของโลกประชากรรอ ยละ 93 เปน ชาวฮ่นั ทเ่ี หลอื เปนชนกลมุ นอย ในสมยั โบราณจนี นับเปนดินแดนทมี่ ศี าสนาและปรัชญารุงเรอื ง เฟองฟู อยูม ากมายโดยลทั ธคิ วามเชือ่ เดมิ นั้น มีอยสู องอยา ง คือ ลัทธิเตาและลัทธิขงจื้อ ซ่ึงเนนหลักจริยธรรมมากกวาที่จะเปนหลกั ศาสนาทแี่ ทจริง สว นพทุ ธศาสนานน้ั จนี เพง่ิ รบั มาจากอินเดีย ในชวงคริสตศตวรรษแรกน้ีเทา นั้น คร้นั มาถึงยคุ คอมมิวนิสต ศาสนากลบั ถกู วา เปน ปฏิปกษตอลัทธิทางการเมืองโดยตรง ตอมาทางการกไ็ ดย อมผอนปรนใหก ับการนบั ถือศาสนา และความเชื่อตาง ๆ ของประชาชนมากขึ้น ทําใหลัทธิขงจ้ือลัทธิเตา ศาสนาพุทธ ศาสนาอิสลาม (ในเขตตะวันตกของจีน) และศาสนาคริสต จึงไดกลับมาเฟอ งฟูขนึ้ อีกครั้ง วัฒนธรรม ประเพณีจีนท่ีสาํ คญั ความเช่ือ คนจีน นยิ มมีลูกชายมากกวา ลกู หญงิ เพราะลกู ชายเปนผสู ืบนามสกุล คือ แซ การเรียกชื่อสกลุ ของจีน ตรงขามกับภาษาไทย คือ เรยี กตนเปนช่ือสกุล ชอื่ ตัวใชเรียกกันในหมูญาติ และเพื่อนสนทิ นามสกุล เปนลักษณะพิเศษ เชื้อตระกูล การสืบทอดพงศเผา ตอมาเปนพัน ๆ ป ดังนั้นวฒั นธรรมจีนจึงมีจติ สํานกึ การบชู าบรรพบุรุษ เปนแกนแทข องวฒั นธรรมน้ี ตราบจนปจ จุบัน ชาวจีนโพนทะเล ท่ีอาศยั อยูตางประเทศยังคงรักษาประเพณีที่จะกลับมาสืบหาบานเกิด และบรรพบุรุษท่ีแผนดินใหญจีนหลายปมานี้ ในฐานะท่ีเปนผลิตผลจาก

77ประวตั ศิ าสตรทม่ี ีลกั ษณะพิเศษของสังคมโบราณจีน วฒั นธรรมเกีย่ วกบั นามสกลุ และเชื้อตระกลู ของจีนไดกลายเปนคลังสมบัติขนาดใหญ สําหรับการศึกษาประวัติศาสตรอันยาวนานของชนชาติจีน จากแงม ุมใหม เชน การศึกษาแหลงกาํ เนิด การแบง แยก และการผสมผสานของนามสกลุ นั้น สามารถเพมิ่ความเขาใจการเปลี่ยนแปลง รูปแบบสังคม ท่ีแตกตางกัน ในสมัยโบราณใหลึกซ้ึงย่ิงขึ้น อีกทั้งการศึกษาสิ่งของที่เปน รูปธรรมตาง ๆ เชน หนังสอื ลําดับญาติของวงศตระกูล ระบบการสืบชวงวงศตระกูล ฯลฯ สามารถสะทอนถึงบทบาททางประวัติศาสตรของความสัมพันธทางสายเลือดที่มีตอพัฒนาการของสังคมโบราณ และชีวิตสังคม อยางไรก็ตาม ลักษณะพิเศษหลายประการของสังคมโบราณจนี เชน ระบบรวมศูนยอํานาจ โครงสรางของสังคมแบบครอบครัว คานิยมทางดานศีลธรรมและจริยธรรม และหลักความประพฤติท่ีถือความซ่ือสัตยตอกษัตริย และการกตัญูตอพอแม เปนบรรทัดฐาน เปนตน ลวนแสดงออกมาในวฒั นธรรมช่ือและนามสกุลอยางเต็มท่ี และก็เปนสาเหตุอีกประการหน่ึง ทวี่ ัฒนธรรมนามสกลุ ไดร บั ความสนใจอยา งมากจากวงวิชาการ วฒั นธรรมการใหความสาํ คญั ตระกลู สง ผลมาถงึ ปจ จุบนั การประกอบอาชพี ความมน่ั คงทางเศรษฐกจิ เกดิ จากการสนบั สนุนสง เสรมิ เปน เครอื ขายของตระกลู ตา ง ๆ สิ่งสาํ คญั อีกอยา ง คอื ชาวจีน มีเครอื ขา ยคนรูจ กั กลาวกันวา ชาวจีนท่ีไรเครือขา ยคนรจู ักเปนผทู ่ีเปน จีนเพยี งครง่ึ เดียว จึงจําเปนตอ งทําความรูจักกับผูคน และชาวตางชาติ ดังน้ัน จีนจึงใหค วามสําคัญของวฒั นธรรมนด้ี ว ยการเช้อื เชิญ อาหาร เปนวัฒนธรรมท่ีเขมแข็งเผยแพรไปทั่วโลก และเปนที่ยอมรับวา อาหารจีนมรี สชาติอรอ ย อาหารจีน จะตอ งถึงพรอมสีสัน รสชาติ และหนา ตา มีอาหารอยเู พยี งไมก่ีอยางเทาน้ันทีป่ รงุ อยา งเดียวโดด ๆ สงิ่ สําคัญ คือ สวนประกอบตาง ๆ จะตองกลมกลืนเขากันไดกับเครื่องปรุงรสจําพวกซอี ิว๊ กระเทยี ม ขงิ น้ําสม นา้ํ มนั งา แปง ถวั่ เหลือง และหอมแดง ประเพณกี ารแตง งาน ส่ิงแรกที่บอกถึงพิธีการแตงงานของชาวจีน ก็คือ สีแดงสําหรับชาวจีน สีแดงหมายถงึ ความผาสกุ และความมง่ั คง่ั ปจ จบุ ันเจา สาวจีน จะเลือกชุดแตง งานสีขาวตามสไตลต ะวนั ตกแตสําหรับสมัยกอนแลว สีแดง จะปรากฏใหเห็นทุกที่ในงานแตงงาน ตั้งแตเสื้อผา ของตกแตงแมก ระทัง่ ของขวัญ พิธีแตงงานของชาวจีนโบราณ มักจะถูกจัดโดยผูเปนพอแม จะเปนฝายเลือกเจา สาวให กับบุตรของตน นอกจากน้ยี งั มขี ้ันตอนตา ง ๆ ที่ตองปฏบิ ัตติ ามเปนลําดับ ตั้งแตการเจรจาตอ รอง การสูขอ การวา จา งซินแสมาตรวจดูดวงของคูบา วสาววา สมพงษก ันหรอื ไม จนไปถึงการตกแตงเรอื นหอ ตอ งเปนสแี ดง เพ่ือความเปนสิรมิ งคล จะมกี ารจัดหาชายหนมุ และหญงิ สาว มาทาํ การเตรยี มเตยี งใหก ับเจา สาว

78 นอกจากน้ียังมขี บวนแหรบั เจา สาว จากบา นของเจาสาวมาท่บี า นของเจา บาว ตามดวยพิธีแตงงาน การสักการะบูชาฟาดิน การถวายสัตยปฏิญาณ และการมอบของขวัญใหแกกันหลงั จากนนั้ ก็จะเปนงานเล้ียงฉลอง ซึ่งถือเปนเรื่องสาํ คัญไมแพพิธีแตงงาน ซึ่งเต็มไปดวยแขกเหรื่อญาตสิ นิท มิตรสหาย และคนรูจกั อาหารชัน้ ดี และสุรา จนกระทั้งเจาบาว เจาสาว พรอมท่ีจะยายเขาสูเรือนหอ หลังจากนั้น เจาสาว ก็จะกลับไปเยี่ยมบานเดิมของเธอ เปนเวลาสามวัน กอนที่จะยายกลับมาอยูก ับเจา บาว เปน การถาวร พรอมกบั มพี ิธฉี ลองย่งิ ใหญอ ีกครง้ั 3) วัฒนธรรม ประเพณีของชาติอาหรบั ศาสนาอสิ ลาม มอี ทิ ธพิ ลตอ ชวี ติ ความเปน อยูของ “ชนชาตอิ าหรบั ” และการแพรขยายวัฒนธรรม ประเพณีจากศาสนาอิสลาม จนทาํ ใหศ าสนาอสิ ลาม เปนศาสนาที่มจี ํานวนผูนับถือมากทีส่ ดุ ในเอเชยี วฒั นธรรม ประเพณที ี่สาํ คัญ ๆ ไดแก

79 การแตงกาย ผูหญิงมุสลิมแตงกายมิดชิด มีผาคลุมรางกาย และแตละชาติ อาจแตกตางกนั บา งในรายละเอยี ด การถือศีลอด ชาวมุสลิม จะถือศีลอดในชวงเดือนรอมะฎอน และชาวมุสลิมทว่ั โลก รวมกันปฏบิ ตั ิศาสนกิจ และเฉลิมฉลองวาระส้ินสุดการถือศีลอด ในเดือนรอมะฏอน อันประเสริฐหลงั จากมีผูพบเหน็ จนั ทรเ สีย้ ว หรือฮลิ าส เม่ือคาํ่ คนื ทผ่ี านมา ทําใหว นั น้เี ปนวันแรกของเดือนเชาวาล-ฮิจเราะห หรือ วันอิด้ิลฟตรี โดยในวันนี้พี่นองมุสลิม จะปฏิบัติตนตามแบบอยางของทานนบีมุฮัมมัดศ็อลลล้ั ลอฮอุ ลัยฮิวะซัลลัม โดยจะจา ยซะกาตฟต เราะห ซ่งึ เปน การนําอาหารหลกั ไปจา ยใหกับคนยากจนและทุกคนอาบนํ้าชําระรางกายตั้งแตหัวจรดเทา และแตงกายดวยเสื้อผาที่สวยงาม ทานอินทผลัมกอ นเดนิ ทางไปยังที่ละหมาด หรือ มุศ็อลลา รวมละหมาดอิดิ้ลฟตรี และเดินทางกลับในอีกทางโดยเม่ือมีการพบปะกัน จะมกี ารกลา วทกั ทายกนั ดวยวา “ตะกอ็ บบะลัล้ ลอฮุ มนิ นา วะมนิ กุ” 4) วฒั นธรรมตะวันตกกับประเทศตาง ๆ ในทวปี เอเชีย วัฒนธรรมตะวันตก แมแบบมาจากอารยธรรมกรีกและโรมัน (เกรโค - โรมัน)อารยธรรมนี้ มีแหลงกําเนดิ ในบรเิ วณทะเลเมดิเตอรเ รเนียน และไดร บั อิทธพิ ลจากศาสนาครสิ ต การเผยแพรวัฒนธรรมตะวันตก สืบเนื่องมาจากความตอ งการคาขาย และการเผยแผศาสนา ซงึ่ วัฒนธรรมตะวนั ตกทส่ี าํ คัญ ๆ ไดแ ก การแตงกาย แบบสากลนิยมใชทั่วไปทุกประเทศในเอเชีย โดยเฉพาะคนช้ันสูงในเอเชยี นักปกครอง นักธุรกิจนยิ มแตงกายแบบตะวันตก มชี ุดสากล กางเกง เส้ือเชิ้ต เส้ือยืด มีบาง

80ประเทศทมี่ ีวัฒนธรรมของตัวเองเขมแข็ง ยังใสชุดประจําชาติอยู คือ อินเดีย พมา อินโดนีเซีย และประเทศอาหรับ การศึกษา วัฒนธรรมตะวันตก เหน็ ความสําคัญของการศึกษาทุกแขนง และมีความเจริญกาวหนาท่ีสําคัญ คือ การศึกษาท่ีปูพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี สงผลใหวทิ ยาศาสตรโลกกาวหนา อาหาร อาหารของวัฒนธรรมตะวนั ตกแพรห ลายไปท่ัวโลก ใหความสาํ คัญอาหารทีม่ ีคณุ คา ที่มีสวนปรุงจาก แปง สาลี นม เนย เนื้อสตั วตา ง ๆ รวมทัง้ เครอ่ื งด่ืม อนั ไดแก ไวน เปน ตน วฒั นธรรม ประเพณี ไดรับอิทธพิ ลจากศาสนาคริสต เชน ประเพณีเทศกาลเฉลิมฉลองวันคริสตมาส เทศกาลอีสเตอรและพิธีแตงงาน ประเทศท่ีไดรับอิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตกคอนขางมาก คอื ประเทศสงิ คโปร เปน เกาะเลก็ ๆ ปกครองแบบประชาธิปไตย ประชาชน มหี ลายเชื้อชาติไดแ ก จีน มาเลย ประชาชนสวนมากนบั ถอื ศาสนาครสิ ต ประเทศสิงคโปร มรี ะบบการศกึ ษาที่ดี ประชาชนไดรบั การศกึ ษาสูง และประกอบอาชีพการคา ธุรกิจ ประชาชนมรี ายไดต อหวั สงู ชาวสิงคโปร เรียกประเทศของเขาวา \"Intelligence Island\" ปจจุบันวัฒนธรรมตะวันตกแพรหลายไปในประเทศตาง ๆ ในเอเชีย ทั้งดานอาหารดนตรี การแตงกาย การปกครองระบอบประชาธิปไตย วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี เชน ความเจริญกา วหนาทางการแพทย การอตุ สาหกรรม โทรคมนาคมตา ง ๆ เปนตน

81เรอ่ื งท่ี 2 การอนุรกั ษ และการสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี สภาพสงั คม วัฒนธรรม ประเพณีของประเทศตาง ๆ มีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลาดวยอิทธพิ ลของประเทศทีม่ ีอารยธรรมเขม แขง็ สง ผลใหชีวิตความเปนอยขู องประชาชนเปล่ียนไปท้ังภาษาการแตง กาย อาหาร ดังนน้ั ประเทศตา ง ๆ มีแนวทางในการอนรุ กั ษและสืบสานวัฒนธรรม ประเพณีของชาติตนเองไว โดยระดมสรรพกําลังท้ังภาครัฐและเอกชน นอกจากนั้น โดยสภาพธรรมชาติวัฒนธรรม ประเพณีที่ไมดีจะคอย ๆ สูญหายไปจากสังคม คงเหลือแตวัฒนธรรมที่เขมแข็งเขามาแทนที่ การดาํ รงรกั ษาวัฒนธรรม ประเพณี เปนการแสดงถึงความเปนชาติเกาแก ท่ีมีมรดกตกทอดมาถึงลูกหลาน จําเปนตองใชวิธีการรณรงคอยางสม่ําเสมอ และประพฤติปฏิบัติ จนเปนประเพณีสบื ตอกนั ชานาน กอใหเ กดิ ความภูมิใจในชาติตัวเอง ในทวปี เอเชยี ประเทศที่มีความเจรญิ และมวี ัฒนธรรม ประเพณที แ่ี ขง็ แกรง สามารถอนรุ กั ษและสืบสานวฒั นธรรม ประเพณีของตนเอาไว เชน ประเทศเกาหลี มีการอนุรักษวัฒนธรรมทางดานการแตง กาย อาหารและการแสดง สวนประเทศญี่ปนุ จะคงเอกลักษณของตนในดาน เคร่ืองแตงกายภาษา และอาหาร เปน ตน 2.1 การอนรุ กั ษและการสืบสานวฒั นธรรม ประเพณไี ทย ชาติไทย มีความมัน่ คงสืบทอดมาต้ังแตอดตี ถึงปจจบุ นั เปนเพราะบรรพบุรุษไดร กั ษาไวใ หลกู หลานอยูอาศัย ซ่ึงจะปลอ ยใหสญู เสียไปยอ มไมได นอกจากรกั ชาตแิ ลว จะตอ งรกั ษาเกยี รตภิ ูมิของชาตไิ วด ว ย และวัฒนธรรม ประเพณีของชาติ เปนลกั ษณะเฉพาะ ท่ีแสดงถึงความเปนชาติไทย ท่ีเราคนไทยทุกคนตอ งอนุรักษ และชว ยกันสืบสาน เพ่อื ใหคงอยูต อ ไปถงึ ลูกหลาน ชาติที่มีอิทธิพลตอวัฒนธรรมไทยแตโบราณ คือ อินเดียและจีน จากการศึกษาในอดีตพบวา ชาติทีม่ ีอารยธรรมเกา แกแ ละมอี ิทธิพลตอประเทศตา ง ๆ รวมทัง้ ประเทศไทยดว ย คือ ประเทศอนิ เดยีมีความเจริญมากอน 4,000 ป พบท่ีเมืองโมหันโจดาโร มีระบบระบายน้ําเสียท่ีดี มีอักษรใชแลว เปนอารยธรรมที่ยิ่งใหญ กอนกรีกและโรมัน อารยธรรมของอินเดีย ซึ่งเปนแหลงอารยธรรมศาสนาฮินดูทแี่ พรหลายมากอนพทุ ธศาสนา และตอ มาอินเดีย เปนแหลงอารยธรรมของศาสนาพุทธ และจีนเปนประเทศท่ีเจริญรงุ เรืองดวยอารยธรรมเกาแกที่สุดแหงหนึ่งของโลก โดยอารยธรรมนี้ เกิดบริเวณลุมแมน้ําฮวงโหราว 4,000 ปมาแลว และจีนเปนประเทศที่คาขายกับประเทศตาง ๆ มาในอดีต อิทธิพลของอารยธรรมจนี ที่สง ผลกับไทย คอื เคร่ืองปนดินเผา วรรณคดี เรื่อง สามกก นาฏกรรมจีน หุนจีนงิ้ว การบชู าบรรพบุรุษ

82 อารยธรรมของชาตติ ะวนั ตก ทสี่ งผลตอสังคมไทย คือ ความกาวหนาของเทคโนโลยีและการศึกษา รวมท้งั ภาษา คา นยิ ม การบันเทงิ นันทนาการตาง ๆ ยิ่งปจจุบัน ความเจริญในการคมนาคมขนสง สอื่ สารตา ง ๆ รวดเรว็ เปนโลกไรพรมแดน สง ผลใหอารยธรรมตะวันตกเขามาสูสังคมไทยอยางรวดเร็ว ยิ่งในปจจุบันอารยธรรมตาง ๆ ในเอเชียที่เขมแข็ง เริ่มมอี ิทธิพลตอ สังคมไทยท่ีสําคัญ คือญ่ีปนุ เกาหลี จากการศึกษา ประวัติ ความเปน มา ของวัฒนธรรมไทย จะพบวา มกี ารเปลย่ี นแปลงตลอดมาทุกยุคทุกสมัย แตอยางไรก็ตาม วัฒนธรรมไทยท่ียังคงอยูสืบทอดมาจนถึงปจจุบัน แสดงถึงความดีความมีประโยชนต อ สงั คมไทย จงึ ยงั คงสิง่ เหลาน้นั อยู ที่สาํ คัญ คอื อาหารไทย ภาษาไทย การแตง กายไทยมารยาทไทย ประเพณีไทย และการมีศาสนาพุทธเปนศาสนาประจําชาติ การมีพระมหากษัตริยเปนสถาบันท่ีสาํ คัญของประเทศไทย 2.2 เหตุผลและความจําเปน ในการอนรุ กั ษแ ละการสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี ความกา วหนา ทางเทคโนโลยี สงผลการเปลี่ยนแปลงทางสังคมของแตละประเทศ ทําใหตอ งอนุรกั ษ และสบื สานวฒั นธรรม ประเพณี การเปลย่ี นแปลงเปน ลักษณะธรรมชาตขิ องสงั คมมนษุ ย และยอมเกดิ ขนึ้ ในทุกสังคม แตจะเรว็ หรือชาข้นึ อยูก ับกาลเวลา และอาจเปลี่ยนไปในทางที่ดขี ึน้ หรอื เลวลงกไ็ ด ประเภทของการเปล่ียนแปลงเราอาจจําแนกการเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมออกเปน 2 ประเภท คือ 1) การเปลย่ี นแปลงทางสงั คม หมายถึง การเปลยี่ นแปลงโครงสรา งของสงั คม และระบบความสัมพันธข องกลมุ คน เชน ความสัมพันธในครอบครัว ระหวา งพอ แม ลกู นายจา ง เปนตน 2) การเปลีย่ นแปลงทางวฒั นธรรม หมายถึง การเปล่ียนแปลงวถิ กี ารดําเนนิ ชวี ิต ความรูความคิด คา นยิ ม อดุ มการณ และบรรทดั ฐานทางสงั คม ซึง่ รวมถึงขนบธรรมเนยี มประเพณีตา ง ๆ ของสังคม โดยรับวฒั นธรรมของตนเองบางอยา ง ปจจยั ท่เี ปน สาเหตทุ ี่ทาํ ใหเกดิ การเปล่ียนแปลงทางสังคมและวฒั นธรรม มีปจ จยั หลกั 2 ประการ ดังนี้ 1) ปจจยั ภายในสงั คม หรือ การเปลยี่ นแปลงท่เี กิดจากสาเหตภุ ายในสงั คม หมายถงึ การเปลี่ยนแปลงท่ีเกิดจากสมาชิกหรือสิ่งแวดลอมภายในสังคม นั่นเอง เชน การท่ีสังคมมปี ระชากรเพ่มิ ข้นึ อยางรวดเร็ว ยอมทาํ ใหเกดิ การเปล่ียนแปลงในดานการต้ังถ่ินฐาน ท่ีอยูอาศัย เกิดการบุกรุกท่ีดิน และการทําลายทรพั ยากรธรรมชาติเพิม่ ขนึ้ เปน ตน

83 2) ปจ จยั ภายนอกสังคม หรือการเปลยี่ นแปลงท่เี กิดจากสาเหตภุ ายนอกสังคม เนื่องจากปจจุบนั มีการติดตอสัมพนั ธกับสงั คมอืน่ ๆ มากข้นึ สงั คมไทยไดร บั อทิ ธพิ ลมาจากสังคมตะวันตก และยังรบั วัฒนธรรมแบบตะวันตกอกี มากมาย ไดแก การแตงกาย ดนตรี สถาปตยกรรม และสิ่งประดิษฐตา ง ๆ เปนตน เหตผุ ลความจาํ เปนในการอนรุ ักษส ืบสานวัฒนธรรม วฒั นธรรม เปน เครอ่ื งวัด เครื่องกาํ หนดความเจริญ หรือความเส่ือมของสังคม ในทํานองเดยี วกันวฒั นธรรม ยังกาํ หนดชีวิตความเปน อยขู องประชาชนในสังคม ดังนั้น วัฒนธรรมจึงมีอิทธิพลตอ ความเปน อยู และความเจริญกา วหนาของชาตมิ าก ความสาํ คัญของวฒั นธรรม มอี ยูหลายประการ คือ 1. วัฒนธรรม ชวยแกปญหา และสนองความตองการตาง ๆ ของมนุษย มนุษยพนจากอนั ตราย สามารถเอาชนะธรรมชาตไิ ด เพราะมนษุ ยส รางวัฒนธรรมขน้ึ มาชวย 2. วัฒนธรรม ชวยเหนี่ยวรัง้ สมาชิกในสงั คม ใหมคี วามเปนหนง่ึ อนั เดยี วกนั และสังคมที่มีวัฒนธรรมเดยี วกัน ยอ มจะมีความรูสกึ ผกู พัน เปน พวกเดยี วกนั 3. วฒั นธรรม เปน เคร่อื งแสดงเอกลักษณของชาติ ชาตทิ ่ีมวี ัฒนธรรมสงู ยอมไดรับการยกยองและเปน หลกั ประกนั ความม่นั คงของชาติ 4. วัฒนธรรม เปน เครอื่ งกําหนดพฤติกรรมของคนในสังคม ชวยใหผูคนอยูรวมกันอยางสนั ติสขุ 5. วัฒนธรรม ชวยใหประเทศชาติมีความรุงเรืองถาวร โดยเฉพาะอยางยิ่ง หากชาตินั้นมีวฒั นธรรมที่ดี มที ศั นคติ ในการดําเนนิ ชวี ติ ทเี่ หมาะสม ยดึ มั่นในหลักขยัน ประหยัด อดทน ความมีระเบียบวินยั ทด่ี งี าม สงั คมนั้น จะมคี วามเจรญิ รงุ เรือง 6. วฒั นธรรม ประเพณี เปนส่ิงที่นาสนใจ มผี ลตออุตสาหกรรมการทอ งเทยี่ วมาก ปจ จุบันอุตสาหกรรมนี้ เปนจุดดึงดดู นกั ทอ งเที่ยว สงผลใหภ าวะเศรษฐกจิ ดขี ึน้

84เร่ืองท่ี 3 แนวทางการอนรุ ักษ และการสบื สานวฒั นธรรม ประเพณีแนวทางการอนุรักษและสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี 1. การอนุรักษวัฒนธรรมและประเพณี ควรเริ่มตนจากการปลูกจิตสํานึกใหเยาวชนและประชาชนทุกคน ตระหนักถึงคุณคา และความสําคัญของวัฒนธรรมท่ีถือ เปนหนาท่ีของทุกคนที่ชว ยกนั อนุรกั ษ โดยการศึกษาวัฒนธรรมใหเ ขาใจ จะไดช ว ยกนั รวมมอื รกั ษา 2. รวมกันเผยแพรวัฒนธรรมและประเพณี โดยการศึกษาเรียนรูและสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีของชาตติ นเอง ตัวอยา ง คอื การเรียนรูดนตรี การเลนดนตรี การศึกษาเพลงฟงเพลง และรองเพลงประจาํ ชาติ ประจําทอ งถ่ิน เปนตน 3. เร่ิมตนจากครอบครัวโดยรวมมือกันในครอบครัว ชุมชน สังคม จัดตั้งชมรมสมาคมสถาบัน เพ่อื จัดกจิ กรรมอนรุ ักษสบื ทอดวฒั นธรรม ประเพณีในทอ งถ่นิ และชาติ 4. สอื่ ตา ง ๆ ในสังคมเห็นความสาํ คญั ทจี่ ะศึกษาและถายทอดวฒั นธรรมเปนประจาํ สมา่ํ เสมอ 5. ทกุ คนตองรวมมือกันหวงแหน รักษา วัฒนธรรมอันดีงาม ใหคงอยูมิใหแปรเปลี่ยน เชนประเพณสี งกรานต ตองรว มมือกนั ทํากจิ กรรมอันดีงาม คือ สรงนํ้าพระ รดน้ําขอพรผูสูงอายุ ไมควรสาดน้ําใสกันแบบไมส ภุ าพเรียบรอ ย และรนุ แรง 6. การรวมมือรักษา และถายทอดภูมิปญญา ใหไปสูสังคมและรุนบุตรหลาน ภูมิปญญาหมายถงึ ความรู ความสามารถ ความคิด ความเชอื่ ท่กี ลุม คนเรียนรจู ากประสบการณ สงั่ สมไว ในการดาํ รงชพี มกี ารพัฒนาเปลยี่ นแปลง สืบทอดกนั มา มกี ารแลกเปลี่ยนเรียนรกู ับกลุม คนอน่ื ทมี่ กี ารตดิ ตอสัมพันธก ัน แลว นํามาปรบั ใชใ หเปน ประโยชนส าํ หรบั ตนเอง ตัวอยา งภมู ิปญญา การปลูกพชื พนั ธพุ น้ื เมอื งการทาํ นาํ้ ปลา การปนปนู เปนตน 7. หาแนวทางการอนรุ กั ษ และสืบสานวัฒนธรรมของชุมชน และของประเทศตาง ๆ ในทวปี เอเชียรว มกนั ท้งั หนว ยงาน ท้งั ภาครฐั และเอกชน ที่ทําหนาที่สงเสริมสนับสนุน การแลกเปล่ียนวัฒนธรรมระหวางชมุ ชน และประเทศตา ง ๆ ตวั อยางคอื เรามกี ารแลกเปล่ียนวัฒนธรรม แสดงการละเลนของประเทศตาง ๆ ทห่ี อประชุมวฒั นธรรมแหงชาติ โดยเฉพาะอยางย่ิงปจ จบุ นั วัฒนธรรม ประเพณีของเอเชีย เปนที่ดึงดูดนักทองเที่ยวจากทั่วโลกทน่ี ิยมศึกษาทอ งเที่ยว เพราะมีเรอ่ื งราวทางวฒั นธรรมท่ีนาสนใจ นาศึกษาเรียนรู นักทองเที่ยวสนใจวัฒนธรรม ประเพณีตาง ๆ ในประเทศเอเชียท่ีนาสนใจแตกตางกันไป ตัวอยาง เชน นาฏศิลปไทยอินเดีย ญี่ปุน อินโดนีเซีย และทุกประเทศตางอนุรักษสืบสานวัฒนธรรมของตนเอง โดยมีหลักสูตรสอนในโรงเรียนสถานศึกษาตาง ๆ เพ่ือใหวัฒนธรรมคงอยูซึ่งสงผลตอเอกลักษณของชาติตนเองเปน

85ความภาคภูมิใจและที่สําคัญ คือ ทําใหอุตสาหกรรมการทองเที่ยวเจริญเติบโต มีเงินตราไหลเขา สูประเทศไดเ ปนอยางดีเรื่องท่ี 4 คานยิ มทีพ่ ึงประสงคคานิยมทีด่ ีงามของชาตติ า ง ๆ ในเอเชีย คานยิ มทคี่ วรสงเสริมพัฒนาใหเกิดขนึ้ ในประเทศตาง ๆ ในเอเชีย คือ 1. ความสุภาพออ นโยนเปน นสิ ัยที่ดขี องประชาชนในทวีปเอเชยี 2. ความสามารถในการสรางสรรควัฒนธรรมดานศิลปะสาขาตาง ๆ ซึ่งมีความสวยงามมสี ุนทรียะ คงความเปนวัฒนธรรมเอเชยี ไวอยา งโดดเดน 3. ความสะอาด ความเปนระเบียบเรียบรอยของบานเมือง เพื่อใหเปนแหลง ทองเท่ียวท่ีมีคณุ คา 4. ความซ่อื สัตย ความขยันในการประกอบอาชีพ และตรงตอเวลา

86 คานิยมสําคัญที่กลาวมานี้ลวน เปนพื้นฐานใหความเปนชาติม่ันคง และคงเอกลักษณวัฒนธรรม ประเพณีท่ีสงผลใหเอเชีย ยังคงเปนแรงดึงดูดใจที่มีเสนหในการเรียนรู ศิลปวัฒนธรรมประเพณี และอุตสาหกรรมการทอ งเท่ยี วสืบตอไปนานเทานาน คา นิยมในสังคมไทย คานิยม คือ สิ่งที่กลุมสังคมหนึ่ง ๆ เห็นวาเปนสิ่งที่นานิยม นากระทํา นายกยอง เปนส่ิงที่ถกู ตอ งดงี าม เหมาะสมทจ่ี ะยดึ ถือพึงปฏบิ ัตริ วมกันในสังคม คา นิยม เปนสวนหน่งึ ของวฒั นธรรม เนอื่ งจากมีการเรียนรู ปลูกฝง และถายทอด จากสมาชิกรุนหนึ่งไปสูอีกรุนหนึ่ง สังคมแตละสังคม จึงมีคานิยมตางกันไป คานิยม ชวยใหการดําเนินชีวิตในสงั คมมีความสอดคลองสัมพนั ธกนั และทาํ ใหก ารดาํ เนินชีวติ ของสมาชิก มีเปาหมาย ชวยสรางความเปน ปก แผนใหแ กสังคม อยางไรก็ดี คานิยม เปนสิ่งท่ีมีการเปลี่ยนแปลงได ในปจจุบันนี้สังคมไทย มีคา นยิ มใหม ๆ เกิดขน้ึ มาก เชน คา นยิ มในการอนุรกั ษท รพั ยากรธรรมชาติ คานยิ มในการนาํ เทคโนโลยีใหม ๆ มาใชใ นชวี ิตประจําวัน เปนตน คานิยมทค่ี วรปลูกฝง ในสังคมไทย ไดแ ก 1) การรกั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ  2) ความเอ้อื เฟอ เผอ่ื แผ 3) ความกตญั ูกตเวที 4) ความซือ่ สัตยสุจริต 5) การเคารพผูอาวุโส 6) การนยิ มใชข องไทย 7) การประหยัด

87กจิ กรรมท่ี 91. ใหผูเรียนแบงกลุมกัน 5 - 6 คน คนควาวัฒนธรรม ประเพณีทองถ่ินในประเทศไทย แตละภาค พรอ มแนวทางการอนรุ ักษวฒั นธรรม ประเพณีนั้น ๆ แลวนํามาแลกเปลี่ยน เรยี นรูดว ยการนาํ เสนอ แลว ใหผ เู รียนชวยกันใหขอ คดิ เหน็ เพ่ิมเตมิ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………2. ใหผเู รียนแบง กลมุ กัน 5 - 6 คน คนควาวัฒนธรรม ประเพณีที่สําคัญของประเทศตาง ๆ ในเอเชีย พรอ มท้ังแนวทางอนุรักษวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศนั้น ๆ แลวนํามา แลกเปลี่ยนเรียนรดู ว ยการนําเสนอ แลว ใหผเู รียนชวยกนั ใหข อ คดิ เห็นเพิ่มเตมิ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. ใหผูเรียนอภิปรายปญหาคานิยมของประเทศ และชุมชน พรอมท้ังใหขอเสนอแนะ วิธีการสรางเสริมคานิยม ความซื่อสัตย ความสามัคคี ใหเกิดขึ้นในชุมชนและสังคมได อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

88 บทท่ี 3 รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย สาระสําคญั ประเทศไทย มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุขมีรัฐธรรมนญู ซงึ่ เปนกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ ท่ปี ระชาชนชาวไทย ควรมีความรู ความเขาใจเก่ียวกับความเปนมา หลักการ เจตนารมณ โครงสราง และสาระสําคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ตลอดจนการศึกษาจุดเดนของรัฐธรรมนูญในสวนทเ่ี ก่ียวกับสิทธิ เสรีภาพ และหนาทีข่ องประชาชน เพื่อการปฏบิ ัติตนไดอ ยางถูกตอ ง ตามท่รี ฐั ธรรมนญู กําหนด ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง 1. อธิบายความเปนมา หลกั การ และเจตนารมณ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทยได 2. มคี วามรู ความเขาใจ โครงสราง และบอกสาระสําคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 3. อธิบายจุดเดนของรัฐธรรมนญู ท่ีเกยี่ วกบั สิทธิ เสรีภาพ หนาทข่ี องประชาชนได ขอบขา ยเน้ือหา เรอ่ื งที่ 1 ความเปน มา หลักการ และเจตนารมณ ของรฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย เร่อื งที่ 2 โครงสรา ง และสาระสําคัญ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย เรื่องที่ 3 จุดเดน ของรัฐธรรมนญู ทีเ่ กี่ยวกบั สิทธิ เสรภี าพ และหนาท่ีของประชาชน สื่อการเรียนรู 1. คอมพิวเตอร อินเทอรเนต็ 2. รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550 3. บทความตาง ๆ 4. หนงั สอื พิมพ

89เรอื่ งท่ี 1 ความเปนมาหลกั การและเจตนารมณ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย1.1 ความเปนมาของรฐั ธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย รฐั ธรรมนูญ (Constitution) หมายถึง กฎหมายสูงสุดในการจัดการปกครองรัฐ ถาแปลความตามคํา จะหมายถงึ การปกครองรัฐอยา งถูกตองเปนธรรม (รฐั + ธรรม + มนญู ) ในความหมายอยางแคบ “รัฐธรรมนญู ” ตอ งมลี ักษณะเปน ลายลกั ษณอ ักษร และไมใ ชส ิง่ เดียวกับกฎหมายรฐั ธรรมนญู (Constitutional Low) “เพราะกฎหมายรัฐธรรมนูญ” มีความหมายกวางกวาและจะเปน รูปแบบลายลักษณอักษร หรือจารตี ประเพณีก็ได สหรัฐอเมรกิ าและฝรัง่ เศสเปน ประเทศแรก ๆ ท่ีรางรัฐธรรมนูญข้ึนมาในภาษาของประเทศทั้งสองคาํ วา รัฐธรรมนูญ ตางใชคําวา (Constitution) ซ่ึงแปลวา การสถาปนา หรือ การจัดต้ัง ซึ่งหมายถึง การสถาปนา หรือการจัดต้ังรัฐ นั่นเอง โดยทั้งสองประเทศมีรัฐธรรมนูญท่ีเปนลายลักษณอักษรแตประเทศอังกฤษ ไมมีรัฐธรรมนูญที่เปนลายลักษณอักษร มีแตจารีตประเพณี หรือ “ธรรมเนียมทางการปกครอง” ที่กระจายอยูตามกฎหมายคาํ พพิ ากษาตาง ๆ รวมทั้ง ธรรมเนียมปฏิบัติท่ีสืบทอดกันมาจนกลายเปนจารตี ประเพณี ซ่งึ ถือเปนกฎหมายรัฐธรรมนูญท่ีสืบทอดมาจากประวัติศาสตรของชาตินนั่ เอง(ท่มี า http://www.sale2thai.com/constiution.htm 13 #<เมอื่ วันที่ 11 กมภาพนั ธ 2552>) หลวงประดิษฐม นูธรรม (ดร.ปรีดี พนมยงค) ไดอธิบายวา “กฎหมายธรรมนูญการปกครองแผนดนิ เปน กฎหมายที่บญั ญตั ถิ งึ ระเบยี บแหง อาํ นาจสูงสุดในแผน ดนิ ทงั้ หลาย และวิธีการดําเนินการทัว่ ไปแหงอํานาจสงู สดุ ในประเทศ” ศาสตราจารยหยดุ แสงอทุ ยั ทานอธิบายวา หมายถึง “กฎหมายทกี่ าํ หนดระเบยี บแหงอํานาจสูงสดุ ในรัฐ และความสมั พนั ธระหวางอํานาจเหลานี้ตอกนั และกัน”(ท่ีมาhttp://e-learning.mfu.ac.th/mflu/1604101/chapter1/Lesson1.htm#13 <เมื่อวันท่ี 11กุมภาพนั ธ 2552>) ประเทศไทย เร่ิมใชรัฐธรรมนูญ เปนกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ เม่ือเกิดการปฏิวัติโดยคณะราษฎร เพ่ือเปลี่ยนแปลงการปกครองประเทศ จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยมาเปน ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนพระประมุข ท่ีทรงอยูใตรัฐธรรมนูญ เม่ือวันท่ี 24 มถิ นุ ายน 2475 ในรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจา อยูห ัว รชั กาลที่ 7 แหง ราชวงศจักรี

90 หลงั การเปลยี่ นแปลงการปกครองพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว ทรงพระราชทานรฐั ธรรมนญู ใหแกปวงชนชาวไทย ตามท่ีคณะราษฎรไดน าํ ขึ้นทูลเกลาฯ ถวายใหทรงลงพระปรมาภิไธยนอกจากน้ี พระองคก็ทรงมีพระราชประสงคมาแตเดิมแลววา จะพระราชทานรัฐธรรมนูญใหเปนกฎหมายสงู สดุ ในการปกครองประเทศแกป ระชาชนอยูแลว จึงสอดคลองกับแผนการของคณะราษฎรประกอบกับพระองค ทรงเห็นแกความสงบเรียบรอยของบานเมือง และความสุขของประชาชนเปนสําคญั ย่งิ กวาการดํารงไวซ งึ่ พระราชอํานาจของพระองค รัฐธรรมนูญทคี่ ณะราษฎรไดนําข้ึนทลู เกลาฯ ถวายเพ่ือทรงลงพระปรมาภิไธยมี 2 ฉบับ คือพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผนดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 และรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รสยาม พ.ศ. 2475 กองกาํ ลังของคณะราษฎรถา ย ณ บริเวณหนา วงั ปารสุ กวัน ตอมา เม่ือเกิดความขัดแยงระหวางพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวกับคณะราษฎรจนกระทง่ั พระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจาอยหู วั ไดตัดสนิ พระทัยสละราชสมบตั ิ เมื่อวันที่ 2 มีนาคมพ.ศ. 2477 โดยทรงมพี ระราชหัตถเลขาสละราชสมบัตคิ วามละเอยี ด ดังนี้

91 (สําเนาพระราชหัตถเลขาสละราชสมบตั )ิปปรบา นโนลแครนลี ประเทศองั กฤษ เมื่อ พระยาพหลพลพยุหเสนา กับพวก ไดทําการยึดอํานาจการปกครองโดยใชกําลังทหาร ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 แลว ไดมีหนังสือมาอัญเชิญขาพเจา ใหดํารงอยูใตตําแหนง พระมหากษัตริยภายใตรัฐธรรมนูญ ขาพเจาไดรับคําเชิญดังน้ันเพราะเขาใจวา พระยาพหลฯ และพวก จะสถาปนารัฐธรรมนูญตามแบบอยางประเทศทั้งหลาย ซึ่งใชการปกครองตามหลักน้ัน เพ่ือใหประชาราษฎรไดมีสิทธิท่ีจะออกเสียงในวธิ ีดําเนนิ การปกครองประเทศ และนโยบายตาง ๆ อันเปนผลไดเสียแกประชาชนท่ัวไปขาพเจามีความเล่ือมใสในวิธีการเชนนั้นอยูแลว และกําลังดําริ จะจัดการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศสยามใหเปนไปตามรปู แบบนั้น โดยมิไดมีการกระทบกระเทือนอันรายแรง เม่ือมามีเหตุรุนแรงขึ้นเสียแลว และเม่ือมีผูกอการรุนแรงน้ัน อางวามีความประสงคจ ะสถาปนารฐั ธรรมนญู ข้นึ เทา นัน้ กเ็ ปน ไมผ ิดกับหลกั การทข่ี าพเจามีความประสงคอยเู หมือนกนั ขาพเจา จงึ เห็นสมควรโนมตามความประสงคของผกู อการยดึ อาํ นาจนัน้ ได เพ่อื หวงัความสงบราบคาบในประเทศ ขาพเจาไดพยายามชวยเหลือ ในการที่จะรักษาความสงบราบคาบ เพ่ือใหการเปล่ียนแปลงอันสําคัญน้ัน เปนไปโดยราบร่ืนท่ีสุด ที่จะเปนไดแตความพยายามของขา พเจาไรผ ล โดยเหตุทผ่ี ูก อการเปล่ียนแปลงการปกครอง ไดก ระทําใหบังเกิดมีความเสรีภาพในบานเมืองอยางบริบูรณข้ึนไม และมิไดฟงความคิดเห็นของราษฎรโดยแทจริง และจากรัฐธรรมนูญท้ัง 2 ฉบับ จะพึงเห็นไดวาอํานาจที่จะดําเนินนโยบายตา ง ๆ นนั้ จะตกอยแู กค ณะผกู อการ และผูท สี่ นบั สนนุ เปนพวกพองเทาน้ัน มิไดตกอยูแ กผ ูแ ทนซง่ึ ราษฎรเปนผูเลือก เชน ในฉบับชั่วคราว แสดงใหเหน็ วา ถาผูใดไมไดรับความผิดชอบของผูก อการ จะไมใหเปนผูแทนราษฎรเลย ฉบบั ถาวรไดมีการเปล่ียนแปลงใหดีขึ้นตามคํารองขอของขาพเจา แตก็ยังใหมีสมาชิกซ่ึงตนเลือกเขากํากับอยูในสภาผูแ ทนราษฎรที่ 1 การทวี่ า ขาพเจาไดยินยอมใหม สี มาชกิ 2 ประเภท ก็โดยหวังวาสมาชิกประเภทที่ 2 ซ่ึงขา พเจา ต้ังน้นั จะเลือกจากบุคคลท่ีรอบรูการงาน และชํานาญในวิธีการดําเนินการปกครองประเทศโดยทั่ว ๆ ไป ไมจํากัดวาเปนพวกใด คณะใด เพื่อจะไดชว ยเหลือนาํ ทางใหแกสมาชกิ ซ่งึ ราษฎรเลือกตั้งขน้ึ มา แตค รั้นเมือ่ ถงึ เวลาที่จะตั้งสมาชิกประเภทที่ 2 ขึ้น ขา พเจา หาไดม ีโอกาสแนะนําในการเลือกเลย และคณะรัฐบาลก็เลือกเอาแตเฉพาะผูท่ีเปนพวกของตนเกือบทั้งน้ัน มิไดคํานึงถึงความชํานาญ นอกจากน้ี

92คณะผูก อ การบางสว น ไดม ีความคิดท่จี ะเปลี่ยนแปลงโครงการเศรษฐกิจของประเทศ อยางใหญหลวง จึงเกดิ แตกรา วกันข้ึนเองในคณะผูกอการ และพวกพอง จนตองมีการปดสภาและงดใชรัฐธรรมนูญบางมาตรา โดยคําแนะนําของรัฐบาล ซึ่งถือตําแหนงอยูในเวลาทาํ การนั้น ทั้งนี้ เปน เหตุใหม ีการปนปวนในการเมอื ง ตอมา พระยาพหลฯ กับพวกก็กลับเขา ทาํ การยดึ อํานาจ โดยกาํ ลงั ทหารเปน ครงั้ ท่ี 2 และต้ังแตนั้นมา ความหวังที่จะใหการเปลี่ยนแปลงตา ง ๆ เปนไปโดยราบรืน่ กล็ ดนอ ยลง เนื่องจาก เหตุท่ีคณะผูกอการมิไดกระทําใหมีเสรีภาพในการเมืองอันแทจริงและประชาชนมไิ ดมโี อกาสออกเสยี งกอนทีจ่ ะดาํ เนินนโยบายอันสําคัญตาง ๆ จึงเปนเหตุใหมีการกบฏข้ึน ถงึ กบั ตอ งตอ สฆู า ฟน กันเองในระหวา งคนไทย เม่ือ ขาพเจา ไดข อรองใหเปลี่ยนแปลงรฐั ธรรมนญู เสยี ใหเ ขารปู ประชาธปิ ไตยอันแทจ ริงเพอื่ ใหเปน ท่พี อใจแกป ระชาชน คณะรัฐบาลและพวก ซึ่งกุมอํานาจอยูบริบูรณในเวลานี้กไ็ มย นิ ยอม ขา พเจา ไดขอรองใหร าษฎร ไดมีโอกาสออกเสียงกอนท่ีจะเปลี่ยน หลักการและนโยบายอันสําคัญ มีผลไดเ สยี แกพลเมือง รฐั บาลก็ไมยินยอม และแมแตการประชุมในสภาผูแทนราษฎรในเรือ่ งสําคัญ เชน เรือ่ งคํารองขอตา ง ๆ ของขา พเจา สมาชกิ กม็ ไิ ดมีโอกาสพิจารณาเรอ่ื งโดยถอ งแท และละเอยี ดลออเสยี กอน เพราะถูกเรงรัดใหลงมติอยางรีบดวนภายในวาระประชุมเดียว นอกจากน้ี รัฐบาล ไดออกกฎหมายใชวิธีปราบปรามบคุ คล ซงึ่ ถกู หาวาทาํ ความผิดทางการเมอื งในทางท่ีผิดยุติธรรมของโลก คือ ไมใหโอกาสตอสคู ดีในศาล มกี ารชาํ ระโดย คณะกรรมการอยา งลบั ไมเ ปดเผย ซ่งึ เปนวิธกี ารท่ีขา พเจาไมเ คยใช ในเมอ่ื อํานาจอนั สิทธขิ าดยังอยูใ นมือของขาพเจา เอง และขาพเจา ไดรองขอใหเลิกวิธนี ี้รฐั บาลกไ็ มยอม ขา พเจา เห็นวาคณะรัฐบาล และพวกพอ ง ใชวธิ ีการปกครองซ่ึงไมถูกตองตามหลักการของเสรภี าพในตวั บุคคล และหลกั ความยตุ ธิ รรม ตามความเขาใจ และยดึ ถือของขาพเจาขาพเจา ไมสามารถที่จะยินยอมใหผูใด คณะใด ใชวิธีการปกครองอยาง นั้น ในนามขา พเจาตอ ไปได ขาพเจา เต็มใจทจี่ ะสละอาํ นาจอนั เปนของขา พเจา อยูแตเ ดิมใหแกร าษฎรโดยท่ัวไปแตข าพเจา ไมยนิ ยอมยกอาํ นาจท้ังหลายของขาพเจา ใหแกผ ูใ ด คณะใด โดยเฉพาะ เพื่อใชอ าํ นาจนน้ั โดยสทิ ธิขาด และโดยไมฟ งเสยี งอนั แทจรงิ ของประชาราษฎร บัดน้ี ขา พเจา เห็นวาความประสงคของขาพเจาท่ีจะใหราษฎรมีสิทธิออกเสียงในนโยบายของประเทศโดยแทจริง ไมเปนผลสําเร็จ และเมื่อขาพเจารสู ึกวา บัดน้ี เปนอันหมดหนทางที่ขาพเจาจะชวยเหลือ หรือใหความคุมครองแกประชาชนไดตอไปแลวขาพเจา จึงขอสละราชสมบัติ และออกจากตําแหนงพระมหากษัตริยแตบัดนี้เปนตนไป