Frabob

ระบบขับถ่ายของเสีย ระบบขบั ถ่ายของเสีย เป็ นระบบที่ร่างกายขบั ถ่ายของเสียออกจากระบบตา่ งๆ ในร่างกาย โดยขบั ของเสียออกในหลายรูปแบบ ไดแ้ ก่ ของเสียในรูป แก๊ส คือ ลมหายใจออก ของเหลว คือ เหง่ือและปัสสาวะ ของเสียในรูปของแขง็ คือ อจุ จาระ การขับถ่ายของเสียทางลาไส้ ใหญ่ ลำไส้ไหญ่ทอดขึน้ บน ลำไส้ไหญ่ส่วนขวำง ลำไส้ไหญ่ส่วนทดลอง ลำไส้ไหย่ส่วนต้น ลำไส้ใหญ่ส่วนคด ไส้ต่งิ ลำไส้ตรง ทวำนหนัก ภาพแสดงโครงสร้างของลาไส้ใหญ่ การยอ่ ยอาหารจะสิ้นสุดลงบริเวณรอยต่อระหวา่ งลาไสเ้ ลก็ กบั ลาไส้ใหญ่ เน่ืองจากอาหารท่ีลาไส้เลก็ ยอ่ ยแลว้ จะเป็นของเหลว หนา้ ที่ของลาไสใ้ หญ่ ส่วนตน้ (Cecum) คือดูดซึมของเหลว น้า เกลือแร่ และน้าตาลกลูโคส ทีต่ กคา้ งอยใู่ นกากอาหาร ส่วนลาไสใ้ หญ่ส่วนปลาย (Colon) จะเป็นที่ พกั กากอาหารซ่ึงมีลกั ษณะก่ึงของแขง็ ลาไสใ้ หญจ่ ะขบั เมือกออกมาหล่อล่ืนเพ่อื ให้อุจจาระเคลื่อนไปตามลาไสใ้ หญไ่ ดง้ า่ ยข้ึน ถา้ ลาไส้ใหญ่ดูดน้ามาก เกินไป เนื่องจากกากอาหารตกคา้ งอยใู่ นลาไส้ใหญห่ ลายวนั จะทาให้กากอาหารแขง็ จนนาไปสู่อาการทอ้ งผกู (อ่านเพมิ่ เติม: ระบบทางเดินอาหาร)

การขับถ่ายของเสียทางปอด

ระบบทางเดินหายใจ ขยายใหเ้ ห็นหลอดเลือดฝอยในปอดและถุงลม พร้อมท้งั การแลกเปลี่ยนออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซดร์ ะหว่างถุงลมกบั เมด็ เลือดแดง ภาพ: สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชนฯ ปอดคืออวยั วะที่ทาหน้าท่ีแลกเปล่ียนกา๊ ซ น้า และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซ่ึงเป็นของเสียจากการเผาผลาญพลงั งานระดบั เซลล์ โดยอาศยั หลกั การ แพร่เขา้ สู่ในเสน้ เลือดฝอย แลว้ ลาเลียงดว้ ยระบบหมุนเวียนโลหิตไปยงั ปอด เกิดการแพร่ของน้าและก๊าซคาร์บอนไดออกไซดเ์ ขา้ สู่ถุงลมปอด แลว้ เคลื่อนผา่ นหลอดลมออกจากร่างกายทางจมกู การขบั ถ่ายของเสียทางผวิ หนัง ภาพแสดงกายวิภาคของต่อมเหงื่อ และผวิ หนงั เหงื่อเป็ นของเสียที่ถูกขบั ออกทางผิวหนงั ของมนุษยผ์ า่ นทางรูขมุ ขน เหงื่อที่ถูกขบั ออกมาทางต่อมเหง่ือประกอบดว้ ยน้าประมาณร้อยละ 99 สารประกอบอ่ืนๆ อีกร้อยละ 1 ได่แก่ โซเดียมคลอไรด์ สารอินทรียพ์ วกยเู รีย แอมโมเนีย กรดแลก็ ติก และกรดอะมิโนอีกเล็กนอ้ ย การขบั ถ่ายของเสียทางไต ไต (Kidney) ทาหนา้ ที่กาจดั ของเสียในรูปของน้าปัสสาวะ ไตมีรูปร่างคลา้ ยเมด็ ถว่ั ดา วางตวั อยใู่ นช่องทอ้ งสองขา้ งของกระดูกสนั หลงั ระดบั เอว ประกอบดว้ ยเน้ือเยอ่ื 2 ช้นั คือ เปลือกไตช้นั นอกกบั เปลือกไตช้นั ใน มีขนาดยาวประมาณ 10 เซนติเมตร กวา้ งประมาณ 6 เซนติเมตร และหนา 3 เซนติเมตร บริเวณตรงกลางของไตมีส่วนเวา้ เป็นกรวยไต มีทอ่ ไตต่อไปยงั กระเพาะปัสสาวะ ไตแต่ละขา้ งประกอบดว้ ยหน่วยไตนบั ลา้ นหน่วย เป็ น ทอ่ ท่ีขดไปมาโดยมีปลายทอ่ ขา้ งหน่ึงตนั เรียกปลายทอ่ ท่ีตนั น้ีวา่ โบวแ์ มนส์แคปซูล (Bowman’s Capsule) ซ่ึงมีลกั ษณะเป็นแอ่งคลา้ ย ถว้ ย ภายในแอง่ จะมีกลุ่มหลอดเลือดฝอยพนั กนั เป็นกระจกุ เรียกวา่ โกลเมอรูลสั (Glomerulus) ซ่ึงทาหน้าท่ีกรองของเสียออกจากเลือดท่ีไหล ผา่ นไต

ภาพแสดงส่วนประกอบของไต บริเวณของหน่วยไตมีการดูดซึมสารท่ีเป็นประโยชนต์ อ่ ร่างกาย เช่น แร่ธาตุ น้าตาลกลูโคส กรดอะมิโน รวมท้งั น้า กลบั คืนสู่หลอดเลือดฝอยและเขา้ สู่ หลอดเลือดดา ส่วนของเสียอ่ืนๆ ที่เหลือก็คือ ปัสสาวะ จะถูกส่งมาตามทอ่ ไตเขา้ สู่กระเพาะปัสสาวะ ซ่ึงมีความจุประมาณ 500 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร แต่กระเพาะปัสสาวะสามารถท่ีจะหดตวั ขบั ปัสสาวะออกมาได้ เมื่อมีปัสสาวะมาขงั อยปู่ ระมาณ 250 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร ในแตล่ ะวนั ร่างกายจะขบั ปัสสาวะออกมาประมาณ 1-1.5 ลิตร เม่ือไตผิดปกติจะทาให้สารบางชนิดออกมาปนกบั ปัสสาวะ เช่น เมด็ เลือดแดง กรดแอมิโน น้าตาลกลูโคส ปัจจบุ นั แพทยม์ ีการใชไ้ ตเทียมหรืออาจจะ ใชก้ ารปลูกถ่ายไตใหก้ บั ผปู้ ่ วยที่ไตไม่สามารถทางานปกติได้