สำนวนไทย23

สำนวนไทย

สำนวนไทย วตั ถปุ ระสงค์ บทเรยี น บทสรปุ สรปุ บทเรยี น

1.เพ่ือสอนใหท้ ราบถงึ สานวน ไทย 2.เพ่ือสอนใหท้ ราบถึงขอ้ มลู เบอื้ งตน้ ของสานวนไทย 3.เพ่ือใหท้ ราบท่ีมา ของสานวนไทย

ทมี่ ำและควำมสำคัญของสำนวนไทย สานวนไทยนนั้ มีมาตงั้ แตก่ ่อนสมยั พอ่ ขนุ รามคาแหง ถอ้ ยคา หรอื ขอ้ ความท่ีกลา่ วสืบตอ่ กนั มาชา้ นานแลว้ มีความหมายไมต่ รงตามตวั หรือมีความหมายอ่ืนแฝงอยู่ สนั นษิ ฐานวา่ สานวนนนั้ มีอยใู่ นภาษาพดู ก่อนท่ีจะมีภาษาเขียน เกิดขนึ้ ในสมยั สโุ ขทยั โดยเม่ือพิจารณาจาก ขอ้ ความในศลิ าจารกึ พอ่ ขนุ รามคาแหงแลว้ ก็ พบวา่ มีสานวนไทยปรากฏเป็นหลกั ฐานอยู่ เชน่ ไพรฟ่ ้าหนา้ ใส หมายถงึ ประชาชนอยเู่ ยน็ เป็นสขุ

ควำมหมำยของสำนวนไทย สำนวนไทย คือถอ้ ยคำหรอื ข้อควำม ทกี่ ล่ำวสืบต่อกันมำช้ำนำนแล้ว มคี วำมหมำย ไม่ตรงตำมตัวหรอื มีควำมหมำยอนื่ แฝงอยู่ หรอื อำจกล่ำวอีกนัยหน่ึงได้ว่ำ สำนวน คือ ถอ้ ยคำ กลุ่มคำ หรอื ควำมทเ่ี รียบเรียงขนึ้ ใน เชิงอุปมำอุปมัยโดยมนี ัยแฝงเร้นซ่อนอยอู่ ยำ่ ง ลกึ ซึง้ แยบคำย เพอ่ื ใหผ้ ู้รับไดไ้ ปตคี วำม ทำ ควำมเข้ำใจด้วยตนเองอกี ช้ันหน่ึง ซึ่งอำจ แตกต่ำงไปควำมหมำยเดมิ หรอื อำจคล้ำยคลึง กับควำมหมำยเดมิ กไ็ ด้ สันนิษฐำนว่ำสำนวน นั้นมอี ย่ใู นภำษำพูดก่อนทจี่ ะมภี ำษำเขียน เกิดขึน้ ในสมัยสุโขทัย

ประโยชน์ สำนวนไทยทุกสำนวน จะมี ควำมหมำยทกุ สำนวนทงั้ ทบี่ อก ควำมหมำยโดยตรง และสำนวนท่ี มีควำมหมำยแอบแฝง สำนวนมปี ระโยชนด์ ังนี้ 1. นำหลักคำสอนมำประยุกตใ์ ช้ ในชวี ิตประจำวัน 2. ทำใหท้ รำบควำมหมำยของแต่ ละสำนวน 3. ทำใหเ้ ยำวช์ นประพฤตปิ ฏบิ ัติ ตนดขี นึ้ ทำใหเ้ ยำวช์ นประพฤติ ปฏบิ ัตติ นดขี นึ้ 4. ชว่ ยกัดเกลำนิสัยของเยำวช์ นให้ อยู่ในกรอบและมีระเบยี บมำกขนึ้

สุภำษติ สำนวนไทย หมวด ก. เกบ็ เลก็ ผสมน้อย หมายถึง เก็บไวท้ ีละเลก็ ละนอ้ ย ขยำยควำม – สานวนไทย “เก็บ เลก็ ผสมนอ้ ย” นิยมใชเ้ พ่ืออธิบาย นิสยั การรูจ้ กั ออม รูจ้ กั เก็บเงิน เก็บทอง ทีละเลก็ ทีละนอ้ ย จนพอกพนู มากขนึ้

แกวง่ เทา้ หาเสยี้ น หมายถงึ ขา้ ไป ยงุ่ กบั เรอื่ งของผอู้ นื่ จนเกิดเป็น เรอื่ งกลบั มาทตี่ วั เอง เกลอื จิม้ เกลอื หมายถงึ การใชค้ วามเคม็ หรอื ความเหมอื น เขา้ สเู้ พอื่ ลดกาลงั หรอื เอาชนะสงิ่ นนั้ ไมย่ อมเสยี เปรยี บกนั แกเ้ ผด็ ให้ สาสมกนั

เก็บหอมรอมรบิ หมายถึง เก็บรวบรวมไวท้ ีละเลก็ ละนอ้ ย ขยำยควำม – สานวน “เก็บหอมรอมรบิ ” ใชอ้ ธิบายลกั ษณะของความประหยดั ความพยายามในการเก็บหรอื ออมสงิ่ ของ เงินทอง ทลี ะเลก็ ทลี ะนอ้ ย คอ่ ยๆเก็บสะสม จนพอกพนู มากขนึ้ ในท่ีสดุ

สภุ ำษติ สำนวนไทย หมวด ข. เข้ำเมืองตำหลวิ่ ตอ้ งหล่ิวตำตำม หมายถึง ประพฤตติ นใหเ้ หมาะสม กบั กาลเทศะ เข้ำกันเป็ นปี่ เป็ นขลุ่ย หมายถึง ถกู คอกนั , เขา้ กนั ไดด้ ี เข้ำดำ้ ยเข้ำเข็ม หมายถงึ คบั ขนั , สาคญั เข้ำตำจน หมายถงึ หมดทางไป หมดทางท่ี จะแกไ้ ข หมดหนทางหากิน. เข้ำตำมตรอก ออกทำงประตู หมายถึง การทาตามธรรมเนียมประเพณี

สำนวนไทย เล่นกับหมำ ไก่เห็นตีนงู หมำเลียปำก งูเห็นนมไก่ ตัดหำง ขิงก็รำ ข่ำก็แรง ปล่อยวัด คำงคกขึ้นวอ วัวหำย ล้อมคอก

สานวนไทย อดเปร้ียว เห็นกงจักร ไว้กนิ หวำน เป็นดอกบัว จับปลำสองมอื หนักไม่เอำ เบำไม่สู้ หัวเดียว กระเทียมลีบ หัวล้ำนได้หวี

สานวนไทย จับปู ใส่กระด้ง รำไม่ดี โทษปี่โทษกลอง ลูกไก่อยู่ในกำมือ ปลอกกล้วย ขว้ำงงูไม่พ้นคอ เข้ำปำก ช้ำงตำยทั้งตัว เอำใบบัวปิดไม่มิด

สรุปบทเรียน สำนวนไทย เป็นคำท่ีมีลักษณะเฉพำะตัว มีควำมหมำย แอบแฝง ต้องอำศัยกำรตีควำมจึงจะเข้ำใจ ผู้ใช้จะต้องเรียนรู้และเข้ำใจควำมหมำยของสำนวนอย่ำงถ่อง แท้ จึงจะใช้สำนวนได้ถูกต้อง ตำมควำมหมำย เพรำะมีสำนวนที่มีคำใช้คล้ำยกันแต่มี ควำมหมำยต่ำงกัน จึงใช้แทนกันไม่ได้ ไม่เขียนสำนวนผิดหรอื ใช้ต่ำงไปจำกสำนวนท่ีมีใช้อยู่ โดยทั่วไปเพรำะจะส่ือควำมหมำยไม่ได้ ใช้สำนวนให้ถูกต้องตำมสถำนกำรณ์ สอดคล้องกับ กำลเทศะและบุคคลและใช้ให้พอเหมำะ ไม่ฟุม่ เฟอื ย จนไม่อำจส่อื สำรได้ดังต้องกำร