Karia Yolu

nin bulunduğu büyük mermer bir blok bulunmuştur. Bazı araştır- macılar caminin Asklepios’un tapınağının üzerinde yer aldığına inanmaktadır. Köy camisinin yanında bulunan iki ağaç ve yolun diğer tara- fında hala kullanılmakta olan çeşme köy halkının sağlığına kefil olmayı sürdürmekte. Ağaçların her ikisi de 30 metreden uzun. İki buçuk metreden geniş bir gövdesi olan doğu çınarı en az üç yüz yıllık. Muazzam boyutu ile köydeki iki kahveye birden yapraklar- dan oluşan bir gölgelik sağlamakta. En az iki yüz yıllık olduğu söylenen servi ağacının ise 1.80 metre genişliğinde bir gövdesi var. Ağaçlar turizmden henüz etkilenmemiş görünen köye yolu düşen ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Köy merkezinde az sayıda turistik dükkan, bir kaç kafe benze- ri restoran ve kahvaltı servisi olmayan dört odalı bir pansiyon mevcut. ULAŞIM Marmaris’ten Bayır’a 10.00-19.30 arası, Bayır’dan Marmaris’e07.00-18.30 arası düzenli olarak sefer yapan dolmuşlar var. Kumlubük – Kayalıözü arasında 41

3. BAYIR - İSTERİÇ (BAHÇELİ) - TAŞLICA Taşlıca’ya inerkenMESAFE: 18 km.SÜRE: 7.5 saatARAZİ: Patika ve güzel manzaralı asfalt yoldan yükselen rota Taşlı-ca Köyü’ne doğru oldukça taşlık bir hal alıyor.Toplam Çıkış/İniş 1287/1065 m.İLGİ ÇEKENLER: Büyüleyici sahil manzaraları. ROTA TARİFİ Köy merkezinde bulunan kahvelerin ve çınar ağacından Bozburun/Selimiye istikametinde ana yolu takip edin. Fırının yanından geçipsola, Derepınar Mahallesine doğru dönün ve sağlık ocağının yanın-dan devam edin. Parke döşeli yoldan sola dönüp toprak yol boyuncayürüdükten sonra evin yanından yükselen patikadan sağa dönün.Önce sola sonra sağa dönüp çeşmenin ve sekilerin yanından geçenpatikayı takip edin. Patika ağaçların arasından yükselip yola çıkıyor.Sağa dönün ve yol boyunca 400 metre yokuş yukarı çıkın. Üsttekipatikadan sol yapıp taş sarnıcın yanından geçtikten sonra sağ yapıptepeye doğru devam edin. Patika yamaçtan aşağı köhne sekilerin vetaş duvarların yanından kıvrılarak iniyor ve duvarları sıvalı tarihi birsarnıca varıyor. Duvarın üzerinden aşağı doğru ilerleyen patika dere-den geçip asfalt yola çıkıyor. 4.3 km, 2 saat Buradan sola dönün ve yol boyunca, bir sonraki vadinin başına vebitişiğindeki yamaca varana dek (3km.) yürüyün. Aşağıdaki kanyonkarşıdaki Yunan adasına yapılan yasadışı insan ticareti ile anılan çakıl 42

taşlı bir sahile (Armelia) iniyor. Vadinin sağından başlayan patikadan sola dönün ve makilerin ara-sından tepeye doğru kıvrılarak ilerleyin. Taşlık patika çalılıkların ara-sından tepeye doğru çıkıp sarnıcın yanından sağ yapıyor. Yol çalılarınve küçük açıklıkların arasından geçiyor. Rota, sonunda daha açık biralana geliyor ve sahile doğru yöneliyor. Deniz seviyesinin oldukçayukarısından ilerleyen patikadan kayalık kıyı şeridinin etkileyici man-zarası görülüyor. İç kısımlara doğru sapıp taş duvarı izleyerek İsteriç(Bahçeli) mahallesine doğru iniyor. Teraslı bir bademliğin arasındangeçip köye giriyor. Yol ayrımında, büyük bir taş evin yanındaki yama-ca doğru çıkan patikadan sola dönün. (Rotadan ayrılıp sağa doğru gi-den traktör yolu Bahçeli Mahallesinin içinden geçtikten sonra Söğütköyüne çıkan asfalt yola varıyor.) 12.2 km, 5 saat Patika bele doğru tırmanıp sağa sapıyor ve tarihi bir kalenin yıkıkduvarlarının altından yükselmeye devam ediyor. Rota kayalık arazi-nin içinden etkileyici kıyı şeridinin üzerinden kıvrılarak ilerliyor. Taşbir yalağın ve küçük bir sarnıcın yanından iç kısımlara sapan patikaeski bir taş duvarın yanından geçip bir belden aşağı doğru inmeyedevam ediyor. Belden, denizle kucaklaşan sarp kayalıklar ve aşa-ğıdaki vadinin içinde bulunan Taşlıca köyü görünüyor. Yol sekilerinyanından alçalıp duvarlarla çevrili bir patika ile birleşiyor. Ayrımdansağa dönün, yol köyün içinden geçip kahvenin karşısındaki asfalt yolile birleşiyor. TAŞLICA Arazinin yapısına uygun olarak adlandırılan Taşlıca, Bozburun Yarımadasının güneyindeki son köydür. Yol güneye doğru, koru- naklı, doğal bir liman olan Serçe Limanı’na doğru gidiyor. Köyde bir kaç tane bakkal ve kahve var. ULAŞIM Taşlıca’dan 07.00’de Marmaris’ten 14.30’da kalkan dolmuşlarmevcut. Dolmuş şoföründen Serçe Limanı’na devam etmesini deisteyebilirsiniz. Emzik otu ‘Onosma frutescens’ 43

Bayır – Taşlıca arasında 44

4. TAŞLICA - LORYMA - TOLA Agora?, Phoenix antik kenti kalıntıları MESAFE: 18.4 km. SÜRE: 7.5 saat ARAZİ: Çoğunlukla inişli çıkışlı olan taşlık patika (sert zemin) Lory-ma limanına doğru uzun bir iniş yapıyor. Terk edilmiş bir Rum köyüolan Karamaka’ya kadar yükselerek giden patika Tola Limanına var-mak için tekrar aşağı doğru iniyor. Toplam Çıkış/İniş 520/720 İLGİ ÇEKENLER: Phoenix ve Loryma antik kentlerinin kalıntıları,terkedilmiş Karamaka köyü, Tola’daki kilise, Simi adasının manzarası. ROTA TARİFİ Yoldan karşıya geçip kahvenin sağındaki yoldan ilerleyin. Evlerinarasından geçen dar yol Serçe Limanı inen asfalt yola kavuşuyor.Sola dönün ve kapıdan (sığırları içeride tutan) geçerek vadi boyuncailerleyin. Yol alçalmaya başladığında çınarın ve su çukurunun yanın-daki patikadan sola dönün. Patika eski bir kalıntının ve zeytinliklerinyanından geçip tepeye doğru tırmanıyor. Kalıntılar her yere saçılmışdurumda; belden geçtikten sonra sağ tarafa baktığınızda Phoenixantik kentinin kalesini göreceksiniz. Yol dereyi takip ederek verimlibir vadinin içine doğru ilerliyor ve tarlaların kenarından sağ yapıp birtoprak yola varıyor. Sola dönün ve devasa taş bloklardan yapılan du-varın yanından devam edin. Bu antik duvarlar bir agoraya (antik dö-nemde pazar yeri) ait olabilir mi acaba? Vadiden yükselen taş döşeliyolu takip edip şu anda hayvan barınağı olarak kullanılan modernçatılı başka bir kalıntının yanından geçin. 45

Manzara tepeyi çevreleyen taş sekilerin arasından sahile açılıyor.Patika aşağıdaki yol ile paralel gidiyor ve anten direkleri gelmedenasfalt yol ile birleşiyor. Sola dönün ve aşağı doğru inen yoldan kısabir süre ilerledikten sonra tekrar kavuşacağınız yola kestirim olarakinen patikadan aşağı inin. Vadideki yoldan sola dönün (yolun sonuSerçe Limanına çıkıyor; denizden esen kuvvetli lodostan korunmakisteyen tekneler için oldukça korunaklı bir koy). 8 km, 2.5 saat Yol boyunca yürüyün. Denize varmadan önce sağa sapıp, tepeyedoğru çıkan patikadan ilerleyin. Kayalıklarla kaplı coğrafyayı çoğun-luğu siklamenlerden oluşan yabani çiçekler renklendiriyor (baharbaşında). Tepenin yanındaki duvardan atlayın, rota kayalığın ve ço-ban ağıllarının üzerinden sola yöneliyor. Tepeye çıkıp, açık alana gel-diğinizde, duvarın kenarından sol yapıp Ulu Pinar’ın (köylülerin buisimle andığı büyük bir meşe ağacı) ve çoban barınağının yanındandevam edin. Kıvrılarak ilerleyen yol yükselip eski bir sarnıcın olduğubele çıkıyor. Bu noktadan deniz ve sahil tekrar kendini gösteriyor.Patika yol boyunca çalılıkların arasından alçalıp kayalık kıyı şeridinevarıyor. Buradan Loryma antik kentinin koy girişini gözetleyen kalesurları görülebiliyor. Restoranın (Mayıs-Ekim arası açık) ve iskeleninyanından geçip sağa dönün. Patika kayalığın üzerine çıkıp, çalılıklarınarasından ve koyun etrafındaki surların altından devam ediyor. Rotabir sonraki binanın arkasından ovaya doğru ilerliyor. Loryma’nın ka-lıntılarını ziyaret etmek için koyu dolanan patikayı takip edin. 13.1 km, 5 saat LORYMA (Bozukkale) Tepenin üzerinde hakim bir noktaya askeri amaçlar için kurul-Loryma kalesi 46

muş olan Loryma’nın savunma duvarları hala denizden koya gi- rişi kontrol altında tutuyor. Kentin adına ilk defa M.Ö. 5. yüzyılın ikinci yarısındaki Peloponnes savaşlarını anlatan Yunanlı tarihçi Thukydides’in yapıtında rastlanır. Bu antik kentin en ilginç ka- lıntısı körfez girişine üstten bakan kalesidir. Yaklaşık 320 metre uzunluğunda, 30 metre genişliğinde olan ince uzun kalenin du- varları 3 metre kalınlıktadır. Orijinalinde Kale surlarını çevrele- yen dokuz gözetleme kulesi ve iki uçta da birer yuvarlak kule bu- lunmaktaydı, fakat geriye sadece büyük taş bloklardan yapılma savunma duvarları kalmış . Doğu cephesindeki kapıda kayalara kazılmış yazılar buranın Zeus Atabyrios’a adanmış bir yer oldu- ğunu belirtmektedir. Karadan ulaşımın olmadığı Loryma, Marmaris ile Bodrum ara- sı mavi yolculuk yapan guletlerin durak yeridir. Restoranlar yaz sezonu boyunca (Mayıs-Ekim) açıktır. Su kaynağı olarak sarnıçlar ve kuyular, vahşi doğada kamp yapmaya uygun yerler bulun- maktadır. ULAŞIM Taşlıca’dan 9 km aşağıda yer alan Serçe Limanından Loryma’ya veTola limanına gitmek için tekne ayarlanabilir. Loryma’ya tekne ileulaşanlar için; sahildeki harabe yapıdan sola dönün ve bele doğruyükselen vadi boyunca ilerleyin. Sağa dönün ve sekilere doğru yokuş yukarı yürüyün. Yol sola dö-nüp bir çoban barınağının yanındaki yamacın kenarından geçiyor. İçkesimlere doğru durmadan yükselen patika yıkık bir evin yanındansu yatağının karşısına geçip sol yapıyor. Tepeye varınca sağa sapıp, 47

yıkık bir rüzgar değirmeninin yuvarlak kulesinin taçlandırdığı hayaletköy Karamaka’ya doğru ilerliyor. Terkedilmiş yıkık evler bir çoban barınağından daha iyi bir işçiliksergiliyorlar! KARAMAKA Terkedilmiş harabe bir köy olan Karamaka, Yunan adası Simi’yi gören bir tepenin üzerinde oturmaktadır. Aşağısında, yamacın ve kıyının etrafına saçılmış tarihi kalıntılarıyla Tola’nın ufak limanı uzanmaktadır. 1800’lerin sonlarında Osmanlı tarafından yapılan nüfus sayımına göre 38 hanesi olan köyde 179 kişinin yaşamış olduğu kaydedilmiştir. Komşu adadan gelen Simililerin oluştur- duğu halk Kurtuluş Savaşı sırasında yapılan nüfus mübadelesi ile köyü terk etmiştir. Rüzgar değirmenin içerisindeki spiral merdivenler ve kemerli niş-ler hala ayakta durmakta. Patika yerleşim yerinin önünden yokuşaşağı inip sola sapıyor ve çalılıkların arasından bir açıklığa varıyor.Düzleşen patika duvarlarla çevrili Meryem Ana kilisesine doğru ini-yor. Geçmişte İsa ve havarilerinin freskleriyle süslü olan duvarları so-luk sıva kalıntılarıyla kaplı kilisenin hala iyi durumda olan çatısı böl-gedeki bir çok modern çatının aksine içeriye su sızdırmıyor. Bugünbir keçi barınağı olarak kullanılan kilisenin avlusunda çakıl taşlarıylaoluşturulmuş mozaiğin parçaları hala görülebiliyor. Patika kilisedenyokuş aşağı denize ve küçük bir su rezervine bağlanan çeşmeye doğ-ru ilerliyor. Bahar başında akan bir suya sahip bu yer Simi adasınınmanzarası eşliğinde unutulmaz bir kamp yapmak için oldukça ideal. TOLA LİMANI Kıyıdan biraz ileride bulunan Tola limanı doğrudan Simi adasınıgörüyor. Sahilin gerisinde, dar vadinin içinde bakımlı bahçeleri olanbir ev var. ULAŞIM Bozburun ya da Serçe Limanı’ndan denizden ulaşılan limana, KariaYolu boyunca yürüyerek de ulaşılabilir. Meryem Ana Kilisesi 48

5. TOLA - ASARDİBİ - TAŞLICA Karamaka harabeleriMESAFE: 20.3 km.SÜRE: 8 saatARAZİ: Vahşi doğanın içinden kıvrılarak ilerleyen taşlık patikalar.Son bölüm tekrar Taşlıca köyüne dönen yolu takip ediyor.Toplam Çıkış/İniş 992/821m.İLGİ ÇEKENLER: Karamaka köyünün terkedilmiş harabeleri, TolaLimanı’ndaki kilise ve muhteşem kıyı manzaraları. ROTA TARİFİ Zeytin ağaçlarının arasından sağ yapıp başka bir yıkık kilisenin ya-nından geçen patika küçük bir sahili olan kıyıya varıyor. Patika tekraryamaca doğru yükseliyor. Sol tarafa baktığınızda, bir ev ve Tola Li-manı görülüyor. Yıkık kilisenin yanından sağ yapın, patika yine ter-kedilmiş Karamaka köyüne çıkıyor. Yol bir lup yapıp aynı patikayageri dönüyor, dereden karşıya geçip kavşağa varıyor. Yabani zeytinağaçlarının yanından sola sapın. Patika tepeye çıkıyor ve dereyi ta-kip ederek alçalıyor. Daha aşağıda, zeytin ağaçlarına doğru sol yapın.Yol çirişotu tarlalarının arasından yükselip, başka bir zeytin ağacınınyanından hala akmakta olan tarihi bir çeşmeye varıyor. 4.5 km, 2 saat Patika çeşmenin yukarısından, yamacın kenarından tırmanıyor vetaşlık zeminde kıvrılarak tepeye çıkıyor. Tepede daha belirgin halegelen patika duvarlarla çevrili bir tarlaya varıyor. Sağa dönün ve ha-rabe evin yanından yokuş yukarı çıkın. Bir sonraki işareti arayan yü-rüyüşçüleri görünce afallayan inekler otluyor kayalık arazide. Tepeyiaştıktan sonra düzleşen patika bir açıklıktan çaprazlama olarak geçip 49

yaz aylarında kuruyan bir dağ gölü olan Kıran Gölü’ne varıyor. 6.5 km, 3 saat Etrafa saçılmış kalıntılarla dolu engebeli arazide ilerleyen yol Boz-burun ve Datça Yarımadalarının manzaraları eşliğinde bir açıklıktançalılıkların arasına giriyor. Patika sağa doğru sapıp bir kalenin aşağı-sından vadiye doğru kıvrılarak iniyor. Tekrar sağ yapan patika sekile-rin üzerinden yükselip bir sonraki açıklığa varıyor. Doğuda Lorymakoyunu bir an için görüp ilerlemeye devam ediyor. Beli aşınca karı-şınıza çıkan manzara Cumhuriyet köyüne bakıyor. Yamacın kenarın-dan aşağı doğru inip düzleşen patika Bozburun’un kuytu koylarını veadacıklarını görüyor. Tepeye doğru, bir başka açıklığın içinden geçip,daha fazla sayıda kalıntı ve muhteşem manzaralar eşliğinde yokuşyukarı yürüyün. Patika alçalıp yamacın kenarından, gizli bir koyunhemen yukarısındaki küçük bir eve varmadan iç kısımlara doğru iler-liyor. Kapıdan geçip çoban barınağının yanından yokuş yukarı devamedip yola çıkıyor. 13.5 km, 6 saat Bu yol Asardibi’ndeki asfalt yola varıyor. Sola dönüp Taşlıca köyü-ne giden 6.5 kilometrelik asfalt yolu yürüyebilir ya da Pheonix antikkentinin kalıntılarından geçen Taşlıca-Loryma patikasından geri dö-nebilirsiniz. ULAŞIM Taşlıca’dan 07.00’de Marmaris’ten 14.30’da kalkan dolmuşlarmevcut. Antik çeşme 50

6. TAŞLICA - CUMHURİYET - BOZBURUN - SELİMİYE Taşlıca’dan Cumhuriyet’e iniş MESAFE: 20.7 km. SÜRE: 7.5 saat ARAZİ: Değişen manzaralar eşliğinde patikalar, toprak ve asfaltyollar. Toplam İniş/Çıkış 652/867m İLGİ ÇEKENLER: Muhteşem manzaralar, batık harabelerin arasındayüzme imkanı ve Bozburun tekneleri ROTA TARİFİ Loryma istikametinden sola dönün (Eğer Bayır istikametinden geli-yorsanız sağa dönün) ve Bozburun istikametinde köyün dışına kadarasfalt yol boyunca yürüyün. Tepede görünen yıkık yapı eskiden biryel değirmeniymiş. Yol deniz kıyısının yukarısından sağa kıvrılırken,Cumhuriyet mahallesinin ve Bozburun’un kuytu koyları ve adacık-larının muhteşem manzarası görünüyor. Patika yoldan sola sapıyorve çalılıkların arasından çaprazlama aşağı iniyor. Köyün yukarısındanilerleyen patika eski bir çeşmenin yanından geçip asfalt yol ile birle-şiyor. Sağa dönüp yol boyunca 200 metre yürüdükten sonra evlerinarasındaki patikadan sola dönün. Patika deniz kıyısına doğru iniyor,Cumhuriyet Mahallesi sahili boyunca devam eden balıkçı tekneleri-nin, marketin ve kahvelerin yanından geçip sağa dönün. 3 km, 1 saat Patika çalılıkların arasından kıyı şeridinin hemen yukarısındanThyssanos antik kentine bağlı tarihi bir limanın kalıntılarının yanın-dan devam ediyor. Rota tekrar sahilden ilerleyip kemerli tavanı vepiramit şeklinde çatısı olan ilginç bir kalıntının yanından geçiyor. An- 51

tik taşlarla dolu kıyı şeridi boyunca devam eden yol bir restoranın,otelin ve iskelenin bulunduğu başka bir koya varıyor. 5.2 km, 2 saat Rota sahilin sonuna varmadan önceki evin önünden tepeye doğ-ru çıkan yoldan sağ yapıyor. İnşaat aşamasında olan otelin hemenyukarısında düzleşen yol tepenin kenarından yükselip iç kısımlaradoğru sapan asıl patikaya geri dönüyor. Patika kayalık arazide bitensümbüllerin arasından (baharda) vadinin içine doğru iniyor. Yaşlı birzeytin ağacının yanından geçen rota sola doğru sapıp ovanın için-deki papatya denizinden (baharda) geçiyor. Vadinin sonunda sağadönüp çalılıkların arasından bir açıklığa varan ve sekilerin üzerindenyükselen patikadan ilerleyin. Patika yamacın kenarından çalılıklarınarasına tekrar girip asfalt yola doğru iniyor. 8.9 km, 4 saat Sola dönün ve sahil yolundan ana tersaneye kadar yürüyün. İçkısımlara doğru ilerleyip mezarlığın yanından geçen yoldan devamedin. Kavşaktan sol yaptıktan sonra T-kavşağından tekrar sola dö-nün. Bozburun’a gitmek için Adatepe caddesindeki kavşağa varmadansola dönün. Yol rıhtıma yanaşmış her çeşit teknenin ve yatın bu-lunduğu sahile iniyor. Sağa dönüp merkeze ve limana doğru sahilboyunca yürüyün. Rotayla yeniden birleşmek için merkezin içindenyürümeye devam edin ve Atatürk Caddesindeki caminin yanındansağ yapıp tepeye doğru giden yolu seçin. 52

Bozburun’a bakış BOZBURUN 2400 nüfuslu küçük bir yerleşim yeri olan Bozburun hepsi bir- birinden farklı teknelerin sıralandığı kıyının etrafına yayılmıştır. Bodrum ve Güllük ile beraber, geleneksel ahşap gulet imalatı ile ünlü kasaba turizmin gelişimine büyük bir katkı sağlamaktadır. Geçmişte doğu Akdeniz boyunca kargo taşımak amacıyla kulla- nılan bu iki direkli yelkenli tekneler artık mavi yolculuk yapmak için kullanılmaktadır. Gulet imalatı ve turizmin yanı sıra balıkçılık, süngercilik, tarım ve arıcılık da kasabanın önemli geçim kaynaklarındandır. Ayrıca en kaliteli bal çeşitlerinden biri olan kekik balı da oldukça meş- hurdur. Kasabanın merkezinde bir turizm ofisi ve Simi adasına ya da diğer Yunan adalarına geçmek isteyenlerin vize alabileceği bir gümrük bulunmaktadır. Çok sayıda küçük otel ve pansiyonun sı- ralandığı deniz kıyısı boyunca her çeşit restoran bulunmaktadır. ULAŞIM Marmaris’e 07.00-17.00 arası Marmaris’ten 9.30-19.30 arası dü-zenli olarak sefer yapan otobüsler mevcut. Seferler kış aylarındadaha seyrek. 53

11.8 km, 5 saat Kavşaktan 400 metre sonra patika doğrudan tepeye tırmanıyor.Terasların üzerinden aşan patika dikleşip bir çoban barınağına varı-yor. Kasabanın ve Bozburun körfezinin muhteşem manzarasını gör-mek için arkanıza bakın. Bele varmadan tel örgünün yanındaki açıkalandan geçiyor. Beli aşıp aşağı doğru inin. Ayrımdan sağa dönüpdereden geçin. Rota Avlana Mahallesinin evleri arasından devamedip yola çıkıyor. 13.7 km, 6 saat Önce sağa sonra sola dönün. Yol köyden çıkıp engebeli bir toprakyoldan yükseliyor. Badem ağaçları arasından yamacı dolanıp vadininyukarısından taş sekileri geçip kıvrılarak ilerliyor. Koyunların otladığıyüksek düzlüğün içinden zikzak çizerek ilerliyor ve Selimiye’ye doğruinmeye başlıyor. Kalker tepelerden görünen büyüleyici manzaralareşliğinde kuytu koya inip yorgun bacaklarınızı dinlendirebilirsiniz.Toprak yol çamların arasından kıvrılarak inip bir çeşmenin yanındanSelimiye köyüne giriyor. Köyün ana yolu ile birleşmek için bademve zeytin ağaçlarının arasından kıvrılarak evlerin yanından ilerleyenpatikadan sola dönün. Sağa dönüp beş dakika yürüdükten sonra sa-hile giden yoldan sola dönün. Resmedilmeye değer sahil boyuncayürüyüp iskelelere demirli teknelerin yanından köy merkezine doğruyürüyün. SELİMİYE Selimiye körfez gibi bir fiyordun içerisinde bulunan küçük bir sahil kasabasıdır. Seçkin balık restoranlarının ahşap iskelelerine bağlanmış teknelerin ile oluşturduğu resim uzak-yakın her yer- den denizciyi kendisine çekmektedir. Turizmin ana geçim kaynağı olduğu köyde ayrıca anayola yakın tersanelerde üretilen tekneler yerel ekonomiye katkı sağlamaktadır. Küçük balıkçı teknelerinin tek silindirli dört zamanlı motorlarının çıkardığı sesler körfez bo- yunca duyulur. Günübirlik tekne turları erken Hıristiyanlık döne- mine ait bir manastırın kalıntılarını keşfetmek, gözlerden uzak koylarda yüzmek isteyenleri Kamelya adasına götürmektedir. Selimiye’de sahil boyunca sıralanan çok sayıda pansiyon ve küçük otelin yanında , seçkin restoranlardan sade lokantalara kadar her türlü seçenek mevcuttur. Selimiye’yi Karia Yolu rota- sını oluştururken ve işaretleme yaparken kış aylarında üs olarak kullandık. ULAŞIM Marmaris’e 07.00-17.30, Marmaris’ten 10.30-19.30 saatleri arasıotobüs seferleri mevcut. Seferler kış aylarında daha seyrek. 54

7. SELİMİYE - BAYIR - ŞELALE ŞelaleMESAFE: 19.5 km.SÜRE: 7.5 saatARAZİ: Rota maki, bodur meşe, kocayemiş, çam ve servi ağaçların-dan oluşan farklı ormanlardan geçiyor. Çoğunlukla patikadan gidenrotada kısa kısa asfalt ve toprak yollar da bulunuyor.Toplam Çıkış/İniş 1740/1700m.İLGİ ÇEKENLER: Farklı ormanlar, Bayır köyü ve Şelale. ROTA TARİFİ Sahilden, kordon boyunca yürüyün, okulu geçip yola doğru devamedin. Sola dönüp köyün dışına çıktıktan sonra Bozburun istikametin-de yükselen ana yoldan sağa dönün. Solda, zeytinliklerin arasındantepeye doğru çıkan patikaya girin. Tepedeki patikadan sağa dönün. Kaleyi gezmek için, sola dönüp bademliklerin içinden aşağı doğruindikten sonra kale surlarının arasından tırmanın. Yıkılmış savunmaduvarlarından manzara, üzerinde harabelerin bulunduğu ufak biradaya ve Selimiye körfezine bakıyor. İşaretli yola geri dönün. Patika bir toprak yola ve yıkık eve doğru gidiyor, mezarlıktan soladönün. Duvarla çevrili patikadan vadiye doğru çıkın. Tepeyi aşıp bel-den aşağı indikten sonra asfalt yola kavuşun. Sola dönüp Kızılköy kö-yüne doğru devam edin. Çeşmeyi geçtikten sonra yuvarlak sarnıcınyanından geçen toprak yoldan sola dönün. 4.4 km, 1,5 saat Sağa ve tekrara sağa dönüp tarlanın arasından geçen iki duvar ara-sındaki patikadan ilerleyin. Yol yamaca doğru, bir kalenin bulundu- 55

ğu tepenin sağına gidiyor. Helenistik dönem işçiliğine ait taş bloklaryamacın etrafına saçılmış durumda; tepeye doğru yıkık duvarlar veantik dönemden günümüze kadar ulaşmış, üzerinde bir ayak izi olanbir heykel altlığı göreceksiniz. Geri kalanı çalılıklarla kaplı ormandakaybolmuş. Yol sağa sapıyor, antik sarnıcın yanından geçip çalılarınarasından tepeye doğru tırmanıyor. Tepedeki açıklıktan küçük bir ka-yalık çıkıntıya, denizi gören manzara noktasına doğru devam edin.Patika sola doğru sivri kayadan aşağı, yamacın kenarındaki çalılık-ların arasından iniyor. Kayalıklardan akan yağmur sularını biriktireneski bir sarnıcın yanından tekrar yükseliyor ve yamacın solundanasfalt yola iniyor. 8.6 km, 4 saat Sola dönüp yoldan devam edin. Bir süre sonra, yoldan sola sapıptepeye doğru kestirimden giden patikadan devam edin; rota tekraryola çıkıyor. Çok geçmeden asfalt yoldan ayrılan rota ilk dönemeçtesola sapıp ağaçların arasından köye iniyor. Bir şeyler yiyip içmek için Bayır’a girecekseniz yoldan sağa dönün.Rotaya geri dönmek için Marmaris yoluna çıkıp köprüye doğru gidin. Patika yolun karşısına geçiyor. Köprüden sağa dönüp mezarlığınve okaliptüs ağaçlı yolun yanından dereyi takip edin. Dere yatağın-dan karşıya geçin. Patika sola döndükten sonra köprüye doğru gidenyoldan devam ediyor. Köyün içine girdiğiniz zaman rota ile tekrarbuluşacağınız yer burası. 12.1 km, 5 saat Yoldan derenin aktığı yöndeki toprak yolu takip edip büyük serviağaçlarının yanından ilerleyin. Yol vadinin kenarından yukarı doğruçıkıyor. Yolun dere yatağından karşıya geçtiği yerde sola sapıp pati-kaya girin. Ağaçların arasından yokuş yukarı çıkıp asfalt yola varın.Sağa dönüp 100 metre kadar devam ettikten sonra ormanın içindengeçip tekrar yola çıkan sağdaki patikaya girin. Sağa dönün ve soldaki bir dizi eve doğru giden ikinci orman yolunagirin. Son evin yanından sağ yaptıktan sonra sola dönüp yoğun bit-ki örtüsünün içinden geçen patikadan aşağı inin. Yol heybetli serviağaçlarının altından, gür bitki örtüsüne renk katan yabani zambakla-rın (baharda) arasından devam ediyor. Vardığınız yoldan sağa dönüp150 metre yürüdükten sonra dereye doğru inen patikaya girmek içinsol yapın. Akıntı yönünde şelaleye doğru devam edip ahşap kapla-ma merdivenlere ve oradan da seyir platformlarına geçin. Restoreedilmiş su değirmeninin ve tuvaletlerin yanından aşağı doğru devamedin. ŞELALE Turgut Şelalesi doğanın keyfini çıkarmak isteyen ziyaretçileri ken- 56

disine çeken turistik bir yerdir. Şarıl şarıl akan serinletici kaynak su-yunun yanı sıra, çiçeklerden beslenen rengarenk kaplan kelebekleri,sığla ve çınar ağaçları da buranın nadide güzelliklerindendir. Ağaçla-rın kabuklarında pembe renkli yosunlara da rastlanmaktadır. ULAŞIM Bozburun-Hisarönü yolunda düzenli olarak sefer yapan dolmuş-larla Marmaris’e ulaşılabilir. Otobüs saatleri için Bozburun bölümü-ne bakın. 57

ARICILIK Dünyadaki en büyük çam balı üreticisi Muğla ile birlikte Türkiye,bal üreten ilk beş ülke arasında yer almaktadır. Rota üzerindeki or-manların çoğu, özellikle ilk bahar (çiçek balı) ve yaz sonu/sonbaharbaşı (çam balı) etkin olan arı kovanları ile kaplıdır. Fileli bir maske vekoruyucu kıyafetler giyen arıcıların körüklerden duman vererek arı-ları sersemlettiği, kovanlardan bal peteklerini çıkardıkları görülebilir. Çam balı arıların Halep çamı “Pinus brutia” ve fıstık çamının “Pinuspinea” sert kabuklarının içinde yaşayan böcekler “Marchelina helle-nica” tarafından üretilen salgıyı kullanarak ürettiği bir baldır. Böcek-ler balmumuna benzer bir madde dışkılarlar. Arılar bu ham özlerikendi salgılarıyla işlerler. Kovanda devam eden işlem, karışımdakisuyun buharlaşmasıyla bal peteği üretimine geçilir. Çiçek balındanbiraz daha koyu olan çam balı, sağlıklı kalmanızı sağlayan pek çokdoğal özelliğe sahip çok tatlı olmayan bir baldır. Bozburun yarımadasında bulunan Osmaniye Bal Evi, 2012 yılındaaçılmıştır. Yapının mimarisi bal peteği şeklinde olup, içinde bir mi-safir merkezi, galeri ve bilim ve gelişim laboratuvarı bulunmaktadır.Projenin amaçlarından biri de, Osmaniye köyüne ve bölgeye yeni birekonomi getirerek eğitime ve alternatif turizme katkı sağlamaktır. ARI SOKMALARI VE TEDAVİSİ Bal arısının zehir kesesine bağlı iğnesi kurbanın derisinde kalabil-mektedir. Arı sokan insanların yaklaşık %3’ü alerjik, %0.8’i ise “anaf-laksi” adı verilen hayatı tehdit eden bir reaksiyon gösterirler. Tedavi için iğne saplandıktan sonra, zehir kesesi üç dakika içindezehrini akıtacağı için iğnenin deriye saplı olup olmadığını belirleyin.Arı sokma kiti, deriye saplanan iğneleri çıkarmak için kullanışlıdır. Hidrokortizon krem reaksiyonun şiddetini azaltmaya yardımcı olur. Antihistaminik tablet ya da krem semptomlarda belirgin bir azal-ma sağlar. Eğer ciddi bir reaksiyon baş gösterirse, acil servise ulaşın. Kaba-rıklık, dilin şişmesi, kusma, baygınlık gibi ciddi reaksiyonlar gösterenkişilerin epinefrin (adrenalin) iğnesi olması gerekir. 58

8. ŞELALE - TURGUT - ORHANİYE - HİSARÖNÜ Piramit şekilli anıt mezar MESAFE: 18.9 km SÜRE: 7 saat ARAZİ: Çoğunlukla toprak yollardan giden rotanın bir bölümü sa-hilden ve patikadan ilerliyor. Toplam Çıkış/İniş 480/520m. İLGİ ÇEKENLER: Piramit şekilli mezar, Hydas ve Kastabos harabele-ri ve sahil manzaraları. ROTA TARİFİ Şelaleden yola doğru devam edin ve Turgut yönünü gösteren lev-hadan sola dönün. Turgut’a doğru devam ettikten sonra dik bir yo-kuştan Helenistik döneme ait ilginç şekilli bir mezara doğru gidenpatikaya girin. En az iki bin yıllık olmasına rağmen hala iyi durumdaolan çatı piramit şeklinde. Yöre halkı eskiden mezarın kutsal olduğu-nu düşünüp dilek dilemek için buraya gelirmiş. Yapılan kazılarla me-zarın İslam dini ile bir ilişkisinin olmadığı, “gavur işi” olduğu ortayaçıktıktan sonra buraya gelmeyi kesmişler. 2.1 km, 45 dakika Mezardan yola geri dönün, biraz ilerledikten sonra köy mezarlığın-dan sola dönüp yol boyunca tel örgüyü takip edip yıkık eve doğru yü-rüyün. Yuvarlak sarnıca gelmeden ormana doğru yükselen patikayageçin. Patika bir toprak yola çıkıyor. Hydas antik kentinin Selimiye ve Orhaniye Körfezine yüksek bir te-penin üzerinden bakan harabelerini görmek için sola dönün (antikkente giden yolda işaretleme yapılmamıştır). Muhteşem manzara-ların yanı sıra çoğu yıkık durumda olan kalıntılar arasından şehrinsurları, sarnıçlar ve bir Bizans kilisesi görülmeye değer. Hisarönü’ne 59

devam etmek için orman yolundan saptığınız yere geri dönün. Yokuş aşağı inen toprak yolu takip ettikten sonra köy merkezinedoğru giden patikadan sağa dönün. 7.8 km, 3 saat TURGUT Turgut denizden daha içeride, Orhaniye körfezinin yanındaki verimli ovada yer alır. Yazın çok sayıda turizm otobüsü ve cip safari turları şelaleyi ve aynı zamanda geleneksel kilim dokuma evini görmek için burada durur. ULAŞIM Turgut ile Marmaris arası düzenli olarak sefer yapan dolmuşlar var. Kahvenin yanından sağa dönün. Köyün dışına çıkan yoldan devamedip bir köprüden geçin. Patikadan sağa dönüp ana yoldan karşıyageçin. Tepeye doğru zikzak çizip çam ağaçlarının arasından tekraranayola inen patikaya girin. Sağa dönüp anayol boyunca yürümeyedevam edin. Sahil kenarından, Orhaniye’nin içinden surlarla çevriliadacığın ve yat limanının yanından ilerleyin. ORHANİYE Orhaniye Bozburun Yarımadası’ndaki en büyük yat limanına sahip resmedilmeye değer küçük bir koyun çevresine yayılmış- 60

Hydas antik kentinten manzara tır. Kumul hareketleri sonucu karadan başlayıp koyu ikiye bölen bir sığlığın oluştuğu yere yöre halkı Kızkumu demektedir. Burada bir taşın üzerinde duran bir kız heykeli var. Efsaneye göre, bir kız aşığıyla buluşmak için eteğine kum koyup denizi doldurarak iler- lemiş. Ancak kum yetmemiş ve kız karşıya geçemeden boğulmuş. Köyde çok sayıda restoran ve ucuz pansiyonlardan lüks villala- ra kadar her türlü kalacak yer imkanı bulunmaktadır. Yukarı Keçibükü Mevkii levhasından sağa dönün: Köyün içindenyürüyüp Sakin Vadi otelinin yanından geçip taş ocağından sola dö-nün. Yol patikaya dönüşüp yokuş yukarı çıkıp orman yoluna kavuşu-yor. Sağa ve tekrar sağa dönün. Toprak yol ormanın içinden kıvrılarakilerliyor. Geçitten sol yapıp kalıntıların içine girin. 15 km, 5 saat Patika kale surlarının üzerinden tırmanıp yıkık bir tapınağa varı-yor. Burası Kastabos antik kentidir ve tapınak sağlık ve şifa tanrıçasıHemithea’ya adanmıştır. KASTABOS ve HEMİTHEA Karia’nın Chersonese (Bozburun) Yarımadası’nda bulunan Kastabos’ta yarı tanrıça Hemithea’ya adanmış bir tapınak bu- lunmaktadır. Apollon Parthenos, Rhoeo ve Molpadia adlı üç kız kardeşten Rhoeo’ya aşık olur. Onu baştan çıkartıp hamile bırakır. Babala- 61

rının şarabına göz kulak olma görevi bu iki kız kardeşe kalır. Ne var ki bu görevi yerine getirdikleri sırada uyuya kalırlar. Onlar uyurken besledikleri domuz şarap şişesini kırar. Uyandıkların- da olanları gören kız kardeşler babalarının gazabından korkup kendilerini bir uçurumdan aşağı atarlar. Rhoeo’ya olan aşkın- dan dolayı Apollon, kız kardeşlerin ölmesine izin vermeyip on- ları Chersonesus’taki iki ayrı şehre taşır. Kastabos’a yerleştirilen Molpadia’nın adı Hemithea olarak değiştirilir ve bölgede yaşa- yan herkes tarafından saygı görür. Görkemli adaklarla ve hedi- yelerle onurlandırılan tapınağa domuza dokunmuş ya da domuz eti yemiş hiç kimse kabul edilmez. Şifacı Hemithea acı çekenlerin ve hastaların başında durur, onlar uyurlarken tedavi eder. Do- ğum sancısını azaltır ve zor bir hamilelik geçiren kadınlara yar- dım eder. Geçmişte her yıl düzenlenmiş olan festivallerle ününü arttırmış olan kutsal alanın bugün halk arasındaki isimlerinden biri de “Pazarlık Tepesi” dir. Büyük blok taşlardan duvarlar Hisarönü Körfezinin muhteşemmanzarasını gören hakim tepenin her tarafına yayılmış durumda.Rota zeytinliğe doğru iniyor. Dikkatlice bakıldığında fark edilen ya-maca yaslanmış antik tiyatro, buranın belli bir öneme sahip bir kentolduğunu gösteriyor. Zeytinlikten aşağı doğru inip dere yatağını takip edin. Patika sağtarafa doğru ilerledikten sonra daha aşağıdan karşıya geçiyor. Birçöp yığının üzücü manzarasıyla karışılacağınız bir açık alana doğrusapıp orman yoluna doğru ilerliyor. Sağa dönüp Hisarönü köyünedoğru anayola kadar yürümeye devam edin. HİSARÖNÜ Hisarönü çok sayıda otel, pansiyon ve kamp alanının bulunduğubir sahile sahip. Höyükte, tepesinde Türk bayrağı bulunan bir de kalevar. ULAŞIM Karia Yolu tekrardan Datça’ya 3 km mesafedeki Eski Datça yol ay-rımından başlıyor. Datça – Marmaris yol ayrımından her saatte birgeçen otobüsler bulunmakta. Yapacağınız otobüs yolculuğu yaklaşıkolarak 1 saat sürmektedir. Hisarönü’nden Orhaniye, Turgut, Bozburun ve Marmaris’e bağla-nan dolmuş seferleri bulunmaktadır. Datça – Marmaris anayolu ku-zey yönünde 3 km mesafededir. 62

DATÇA YARIMADASI Dar bir yarımada olan Datça, Ege denizinin Akdeniz’e kavuştuğunokta olan Deveboynu Burnu ile son bulur. 20. yüzyılın başlarındanitibaren Sultan Mehmed Reşad’ın tahta geçmesinin onuruna Reşa-diye Yarımadası olarak da anılmaktadır. Datça’daki ana yerleşimin dı-şında, bu dağlık yarımadada büyük nüfusa sahip başka bir yerleşimbulunmamaktadır. Büyük bir kısmı koruma altında olup makilik, ormanlık ve kayalıkbir araziye sahip olan yarımada, bir çok dağ keçisine ve endemik bit-kiye ev sahipliği yapmakta. Birçok plajı ve yerleşim görmemiş bakirkoyları ile, bu etkileyici yarımadayı keşfetmenin en popüler yolu gü-nümüze kadar tekne ile olmuştur. Karia Yolu rotası Eski Datça’dan başlayıp güneye ve batıya doğruengebeli burunları ve koyları aşıp Knidos antik kentine ve yarımada-nın en ucunda yer alan Deveboynu deniz fenerine ulaşıyor. Buradan12 Yunan adalarından bazıları kolaylıkla görülebilmekte. Bu nokta-dan doğuya, anakaraya doğru yönelen rota Datça yarımadasının ne-redeyse hiç yerleşim görmemiş kuzey şeridini takip edip en dar kısmıolan Balıkaşıran’a ve buradan da Cleopatra/Sedir adasına doğru yolalıyor. Akçapınar köyü yakınlarından başlayıp belki de Türkiye’ninen nostaljik yollarından biri olan Okaliptüs ağaçları ile kaplı eskiMuğla-Marmaris yolunu takip ederek ‘Yavaş Şehir’ unvanına sahipAkyaka’da son buluyor. ESKİ DATÇA - AKYAKA 14.6 km9. ESKİ DATÇA-DOMUZ ÇUKURU 17.5 km10. DOMUZ ÇUKURU- PALAMUTBÜKÜ 18.4 km11. PALAMUTBÜKÜ-KNİDOS 18.6 km12. KNİDOS-MERSİNCİK 19.2 km13. MERSİNCİK-KARAKÖY 25.9 km14. KARAKÖY-EMECİK 16.1 km15. EMECİK-ÇAKAL 21.5 km16. ÇAKAL-BÖRDÜBET 26.8 km17. BÖRDÜBET-LÖNGÖZ 19 km18. LÖNGÖZ-SÖĞÜT 15.4 km19. SÖĞÜT-ÇAMLIK 27.7 km20. ÇAMLIK-AKYAKA 240.7 kmTOPLAM MESAFE63

DATÇA 3 B’si (Badem, Bal ve Balık) ile ünlü olan Datça ve yöresinin bir tu-rist destinasyonu olarak popülerliği gittikçe artmaktadır. Knidos antikkentinin ilk yerleşimi Datça’ya 1.5 km mesafedeki Burgaz Mevkii’ndeolmuş, M.Ö. 4. yüzyılda gelişen deniz ticaretinden faydalanmak içinYarımadanın sonuna taşınmıştır. Şehir merkezinde bulunan bir çok otel, pansiyon ve butik otelinyanı sıra sahil boyunca sıralanmış birçok kafe, bar ve restoran bu-lunmaktadır. ULAŞIM OTOBÜS Türkiye’nin büyük şehirlerinden Datça’ya düzenli olarak sefer ya-pan otobüs firmalarının yanı sıra Marmaris’ten Datça’ya her saatbaşı düzenli olarak sefer yapan otobüsler de bulunmaktadır. Ay-rıca Datça’dan deniz kenarında yer alan Hayıtbükü, Ovabükü vePalamutbükü’ne giden dolmuşlar da mevcut. FERIBOT Nisan – Kasım ayları arasında sabah ve akşam üstü olmak üzereiki sefer yapan arabalı feribotlar bulunmaktadır. Ayrıca, yaz ayların-da haftanın üç günü Simi ve Rodos’tan Datça’ya gelen feribotlar damevcut. Datça’da gün doğumu 64

9. ESKİ DATÇA - DOMUZ ÇUKURU Domuz ÇukuruMESAFE: 14.6 km.SÜRE: 5.5 saatARAZİ: Patika ve orman yolları karışımından oluşan rota sahile in-meden önce durmadan yükseliyor.Toplam çıkış/iniş 460/504mİLGİ ÇEKENLER: Eski Datça’nın taş evleri, Kartal Vadisi, Muhteşemmanzaralar ve Domuz Çukuru ESKİ DATÇA Bu güzel yerleşimin parke taşlı dar sokakları ve restore edilmiştaş evleri otobüsten indiğinizde yeni bir ülkedeymişsiniz izlenimiveriyor. Hayatının son dönemlerini burada geçiren şair Can Yü-cel Datça’ya ayrı bir önem katmıştır. Kendine has tarzı ile yazdığışiirlerinin yanı sıra Shakespeare, Lorca ve Brecht gibi yazarlarıneserlerini de Türkçeye çevirmiştir. ULAŞIM Eski Datça için Datça şehir merkezine gelmeden 3 km önce yol ay-rımında inmeniz gerekmektedir. Marmaris – Datça arası her saattebir işleyen otobüsler bulunmaktadır. ROTA TARİFİ Yürüyüşe Eski Datça yol ayrımından (Datça şehir merkezine gel-meden 3 km önce) başlayın, köy kahvesinin yanında geçen yolu ta-kip edip taş döşeli yoldan devam edin. Yol ayrımından sağa dönün, 65

bütün sokak sanat galerileri ve eski taş evlerle dolu, bir sonraki yolayrımından sola dönüp küçük bir köprüden geçin. İkinci köprüdensağa dönüp yokuş yukarı ilerleyin ve toprak yoldan sola dönün. Yolayrımında sola dönüp tepelere doğru giden yoldan ilerleyin, sonrasağa ve otobüs durağının önünden sola dönün. Yol sağa ve tekrarsağa sapıp tepeye doğru ilerliyor. İlk evin oradan yukarı doğru çıkanpatikadan ilerleyip tepenin etrafından sağa doğru ilerleyin. Yarıma-danın daraldığı stratejik noktalara yerleştirilmiş rüzgar tribünlerinin,denizin ve Eski Datça’nın muhteşem manzaraları var. Sağa dönün vehemen ardından toprak yoldan sola dönüp Hızırşah köyüne gidenyolu takip edin. Parke döşeli yoldan sola ve t-kavşağından sola dö-nüp Köy merkezine, kahvelere ve bakkala varın. 2.3 km, 1 saat Yoldan aşağı doğru inip zeytinliklerin ve bahçelerin içerisine gidentoprak yola girmek için ilk sola sapın. Yol ayrımından sol yapın, yolKartal Vadisinin muazzam duvarlarının arasından yavaşça yükselipdere yatağını takip ederek devam ediyor. İleride ağaçların arasın-da saklanmış yosunlu kubbe için bakar olun, bu büyük sarnıç birzamanlar sahile inen kervan yolunun izlerinden biri. Sola dönüp suyatağından karşıya geçin, bir sonraki yol ayrımından sola dönüp or-manın içlerine doğru kıvrılan orman yolunu takip edin. Genellikle arıkovanlarının bırakıldığı yerde toprak yoldan ayrılarak sağa dönün veaçıklık alanı geçin. 9.6 km, 3.5 saat Sola doğru inen patikayı seçin ve dere yatağından geçip ormanıniçerlerine doğru çıkan patikayı takip edin. Rota boş bir taş mezardanve yuvarlak bir sarnıcın yanından geçip ağaçların himayesinden çıkıpalçak çalılıkların arasına giriyor. Eğimini bozmadan yukarıdan gidendeniz manzaralı patika Kızılbük sahiline bakıyor. Tepenin sırtındandevam eden patika aşağı doğru inip soldan Domuz Çukuru vadisinevarıyor. Sahile doğru ilerleyin. Mart ayının ilk günlerinde buradan geçerken yeni pişmiş ekmek,tahin ve çay vermişlerdi bize. Kuş cıvıltıları ve arıların vızıltıları rüzga-ra kapılmıştı ve bahar güneşi ile ısınan dünyayı seyre dalarken yor-gun ayaklarımızı unutmuştuk. ULAŞIM Domuz Çukuru’na karadan sadece yürüyerek ulaşabilirsiniz. Denizyolu ile gelmek için Datça’dan veya Hayıtbükü’nden tekne ayarlana-bilir. 66

10. DOMUZ ÇUKURU - PALAMUTBÜKÜ Domuz Çukuru - Hayıtbükü arasında MESAFE: 17.5 km. SÜRE: 7.5 saat ARAZİ: Etkileyici sahil manzaraları ile ödüllendirileceğiniz zorlu biryürüyüş. Çalılıkların arasından ilerleyen patika oldukça taşlık bir ze-mine sahip. Hayıtbükü’ne kadar su kaynağı yok. Toplam Çıkış/İniş 917m İLGİ ÇEKENLER: Kızılbük plajı, Hayıtbükü ve Palamutbükü’nün tur-kuaz denizi ve eşsiz sahil manzaraları ROTA TARİFİ Sahilden sağa dönüp plajın sonuna kadar yürüyün, burnu dolaşıpbir sonraki plaja inin. Rota kıyıdan çeşitli renklerdeki konglomerataşları üzerinden dik bir şekilde yükselip kayalıkların yukarısından veçalılıkların arasından dalgalanarak ilerliyor. Bir sonraki koyda patikabir dere yatağından geçip yeniden yükseliyor. Erozyona uğramış ka-yalıktan denize düşüp parçalanan büyük taş yığınlarını görmek içinaşağı bakın. Bir sonraki ufak koydan kaya boyunca ilerleyerek plajavarın ve buradan sonra ine çıka döne dolana küçük burunları aşın.Bir başka dere yatağından geçen taşlık patika daha da yükseğe çıkıpKızılbük koyunun manzarasına açılan burnu dolaşıyor. Patika çalılık-ların arasından aşağı doğru inip Kızılbük’ün çakıl taşlı ıssız plajınageliyor. 3.3 km, 1.5 saat Sahil boyunca devam edip uçuruma yakın bakır renkli çarşağınüzerinden geçen daha belirgin bir patikaya girin. Bundan sonraki 67

bölüm harika sahil manzaralarına sahip ama patika yer yer kayganve sarp olabileceği için daha dikkatli olunması gerekir. Patika aşağıdoğru inip denizin getirdiği plastik ve tahta atıklarla çevrelenmiş birbaşka sessiz koya varıyor. Patika dere yatağını takip ederek içerilere doğru ilerleyip sol tarafageçiyor, tepeye doğru tırmanıp bir sonraki koya inişli çıkışlı bir şekil-de varıyor. İçerilere doğru giden dere yatağını takip edip sola sapın.Karia Yolunun bu bölümünü araştırırken bir çok kez kaybolduğumuzveya yolu bulamadığımız için bu vadiye Ölüm Vadisi adını verdik! Ça-lılıkların arasından dik bir tırmanış ile yukarı çıkın. Dar patika sağaçaprazlama bir şekilde çıkarak eğimi azaltıyor. Tepeden manzara ko-runaklı bir cennet olan Hayıtbükü’ne ve Mesudiye köyüne bakıyor. 6.7 km, 3.5 saat Vadinin sağından aşağıya doğru inişe geçen patika büyük bir dereyatağında düze iniyor. Derenin karşısına geçip orman yolundan soladönün. Yolu takip edip Hayıtbükü’ne varın. 8.7 km, 4 saat HAYITBÜKÜ Hayıt, bilimsel adı “Vitex agnus castus” olarak bilinen bir ağa- cın yerel ismidir. Yazar ve filozof olan Pliny “Historia Naturalis’ adlı eserinde ağacın yaprakları ve köklerinin anafrodizyak özel- liklere sahip olduğunu ve cinsel arzularını dindirmek isteyen ka- dınlar tarafından kullanıldığını belirtir. Bu korunaklı koy Knidos’a ve ötesine yol alan tekneler için güvenilir bir duraktır. Sahilde birkaç restoran ve kahve ile birlikte bungalov/kamp alanları da mevcut. Sahil boyunca devam edip restoranları geçin ve Ovabükü’ne gidenyolu takip edin. Sahilden ilk sağa sapıp yol boyunca yürüyün, kavşak-tan sola dönüp Mesudiye köyüne doğru yükselen yoldan ilerleyin.Küçük bir kahvenin ve bakkalın olduğu kavşaktan sola dönün. Öncesola sonra sağa dönüp köy çeşmesini geçin ve keçi boynuzu ağacı-nın altından geçip zeytin terasları arasından çıkan patikaya girmekiçin sağa dönün. Patika kekik otlarının hoş kokusu eşliğinde yamacıtakip ederek bele doğru çıkıyor. Beli geçtikten sonra ince bir burnunötesinde Simi adasının manzarası görünüyor. Patika sağa doğru kıv-rılıp küçük bir plajın ve toprak yolun 150-200 metre yukarısındandevam ederek yamacın etrafından ilerliyor. Aşağı inip ağaçların ara-sından sola çaprazlama olarak yükseliyor. Rota çalılıkların arasındanbir tümseği aşıp Palamutbükü’ne bakan manzara noktasına varıyor.Tepenin sırtından taşlık bir zemin üzerinden aşağı doğru ilerleyenpatika kırmızı kiremitli bir pansiyona ve Mesudiye istikametindengelen sahil yoluna ulaşıyor. 15.7 km, 6.5 saat 68

Sağa dönüp yol boyunca ilerleyin, ana sahile ve köye yakınlaşıncasoldan Palamutbükü’ne kestirme olarak giden yola sapın. ULAŞIM Datça Palamutbükü arasında günde üç kere karşılıklı olarak seferyapan dolmuşlar mevcut. BADEM Datça bademleri lezzeti ile ünlüdür. Yerel ekonomide büyük bir yere sahip olan yöre Türkiye’nin en önemli badem üreticisidir. Geleneksel yöntemlerle yetiştirilip hiç bir genetik oynama yapıl- mayan bademin, başta “Nurlu bademi” olmak üzere, sert kabuk- lu bir çok çeşidi bulunmaktadır. En kaliteli ürünler birbirlerinden 10 ila 15 metre aralıklarla di- kilmiş olan olgun ağaçlardan toplanmaktadır (15 yaşından bü- yük). Beyaz çiçeklerinin açması Şubat ayının ilk günlerinde başlar ve ürünün verimi çiçeklenme sürecindeki iklim şartlarına fazla- sıyla bağlıdır. Mayıs ayında toplanan yeşil bademler (çağla) tuza batırılarak çerez niyetine yenildiği gibi rakıya meze de olurlar. Çiçeklendikten 7-8 ay sonra toplanan yemiş kurutularak ya da kavrularak yenir. Geçmişte Romalıların üretkenliği arttırmak için yeni evlenen çiftleri bademle yıkadıkları görülür. Yerel gelenekler, bir kız doğ- duğu zaman ileride çeyizine eklemek üzere en az bir tane badem ağacı dikilmesinden bahseder. Mesudiye – Palamutbükü arasında 69

11. PALAMUTBÜKÜ - KNİDOS Knidos TiyatrosuMESAFE: 18.4 kmSÜRE: 7.5 saatARAZİ: Dalgalanarak kıyıları dolaşan patika ve toprak yollar.Toplam Çıkış/İniş 662/645 m.İLGİ ÇEKENLER: Knidos kenti kalıntıları ve Deveboynu Feneri ROTA TARİFİ Sahil kenarındaki yoldan limana doğru ilerleyin. Bakkaldan sağadönüp evlerin arasından yürüyün. Yol ayrımlarında sapmadan de-vam edin. Badem ağaçlarının arasından giden toprak yoldan devamedin. 600 metre sonra sola dönüp asfalt yola çıkıp sağa dönün. 1 kmsonra toprak yoldan sola ve dere yatağından sağa dönün. Tepeninetrafından yükselen toprak yola çıkmak için sola dönün. Tekrar soladönüp bademlik ve zeytinliklerin arasından ilerleyen yoldan devamedin, rota köy mezarlığına ve asfalt yola çıkıyor. 6.1 km, 2 saat Sola ve tekrar sola dönüp Belen mahallesinin yukarısına çıkan top-rak yolda deniz istikametindeki bele kadar ilerleyin. Yol ayrımındansağa dönün. Çok geçmeden yol uçurumun kenarına doğru giden birpatikaya dönüyor. Patika zikzak yaparak aşağısındaki değirmeni dön-düren taş bir su kanalına varıyor. Eskiden bu yoldan eşeklerle de-ğirmende öğütülmek üzere buğday taşınıyordu. Patika değirmeninyukarısından devam edip Kalamış koyundaki tek eve iniyor. 8.9 km, 3.5 saat Bu evde bahçesini ekip boş şarap şişelerini sayan Hüseyin adlı ih-tiyar bir adam yalnız başına yaşıyor. Sebze yetiştirmek için yıkık de-ğirmenin yanındaki su kaynağından borularla bahçesine su getirmiş. Rota burnu takip ederek denizin hemen yukarısından devam edi-yor. Kayaların üzerinden giden rota ıssız bir plaja varıyor. Kıyı şeridini 70

takip Bağlarözü sahiline kadar yürüyün. 11.5 km, 4.5 saat Plajın sonuna varmadan iç kısımlara doğru yükselen toprak yolutakip edin. Yol yükselip antenlerin aşağısından kıvrılarak tepeye doğ-ru ilerliyor. Buradan görünen manzara buruna ve Knidos antik kenti-ne bakıyor. Tepeden sahile doğru inen patikadan sağa dönün. Kıyıyı takip edip küçük bir vadiden yukarı gitmek için sağa dönün.Sol setten karşıya geçin ve erozyona uğramış uçurum kenarındanokaliptüs ağaçlarına doğru devam edin. Açık düzlükten sağa sapıp yılboyunca damla damla akan çeşmeye ulaşan daha küçük bir patikayaçıkın; suyunuzu doldurmak için Knidos’u beklemek daha kolay ola-caktır. Rota şehir surlarının himayesinde ilerlerken her yere saçılmışolan Knidos çömleklerinin parçaları görülüyor. Devasa taşlar ve kireçtaşından yapılma dikdörtgen bloklar Knidos kentine geldiğinizi gös-teriyor. Patika aşağı doğru inip telefon direklerine paralel bir şekildeilerliyor. Bu noktadan Deveboynu deniz feneri ve kentin güney lima-nı görülüyor. Patikanın ilerleyen kısımları kış aylarındaki fırtınalardandolayı erozyona uğradığı için sağa dönüp asfalt yola çıkın. Sola dö-nün ve Knidos nizamiyesini geçip devam edin. DEVEBOYNU BURNU Yol bir restorana, müze mağazasına ve gişeye varıyor, deniz fenerine ulaşmak için eski askeri limanın etrafından dolanan pa- tikayı ve levhaları takip edin. Deveboynu deniz feneri ilk olarak 1931 yılında uçurumun tepesine inşa edilmiştir. Manzara kaya- lara çarpan denize ve On iki Ada’ya bakıyor. Yarımadanın sonun- daki bu tepeli kıstak ana karaya bağlanmadan önce bir adadır. Antik kente girmek için adımlarınızı geri sarıp restorana ve turni- kelere dönün (2013 yılı giriş ücreti 8 Lira). Deveboynu feneri KNİDOS Knidos kentinin asıl yerleşimi Reşadiye’nin verimli ovaların- da, Datça yakınlarındaki Burgaz mevkiindedir. M.Ö. 4. yüzyılda deniz ticaretinin gelişmesiyle yarımadanın ucuna yeni bir şehir 71

inşa edilir. Ada ana karaya bir kıstak ile birleştirilerek iki liman oluşturulur. Eski kent Lindos, Ialysos, Camirus, Kos ve Halikarnasos’un oluş- turduğu “Dor Altı Kenti’ne” (Hexapolis) bağlı altı kentten biridir. Bu kentler tanrı Apollon adına “Doreia” isimli büyük festivaller düzenlemek amacıyla Datça Yarımadasındaki Triopion kentinde bir araya gelirler. Gelişen Ege ve Doğu Akdeniz ticareti üzerindeki stratejik ko- numu sayesinde zenginleşen Knidos, sanatın ve bilimin önemli bir merkezi haline gelir. En saygın vatandaşı matematikçi, gök bilimci, hekim, coğrafyacı ve filozof olan ve M.Ö. 4. yüzyılın or- talarında ölen Eudoxus adlı düşünürdür. Eudoxus demokrasinin kurulduğu zamanlarda bir medeni kanun oluşturmuş olması ile bilinir. Atinalı heykeltıraş Praksiteles’ten Knidos ve Kos kentleri için bir Afrodit heykeli yapması istenir. Bunun üzerine, Praksiteles atöl- yesinde tanrıçanın biri giyimli diğeri çıplak iki heykelini yapar. Kos’un şaşkına dönen vatandaşları çıplak olanı reddedip giyinmiş olan heykeli satın alırlar. Knidos’a getirilen çıplak Afrodit bu başyapıtı görmek için kente gelen insanlar sayesinde giyinik ikizinden daha fazla üne kavu- şur. Aslı bulunmamış olan heykelin Roma dönemine ait pek çok kopyası bulunmaktadır. Knidos Afroditi klasik heykel sanatında çıplak olarak betimlenen ilk anıtsal heykel olmuştur. Kentin önemi Helenistik dönem ve Roma dönemi süresince azalmış olsa da, limanlar gemileri Güney Ege’den esen şiddetli rüzgarlardan ve fırtınalardan korumayı sürdürür. Bizans döne- minde Dionysos tapınağının üzerine inşa edilen bir kilise ile Pis- koposluk merkezi haline gelir. KNİDOS’U KEŞFETMEK Ana girişten sonra önünüze çıkan ilk kalıntı Bizans dönemine üze-rine bir kilise inşa edilmiş olan Dionysos tapınağıdır. Arka taraftakistoanın uzunluğu 133 metre yüksekliği ise 16 metredir. Bu noktadansağa dönüş, tiyatronun üst sıralarına giden patikaya çıkar. M.Ö. 4.yüzyılda inşa edilmiş olan tiyatro sırtını tepeye vermiş kentin ticarilimanına bakmaktadır. Doğu-batı yönünde uzanan caddeye doğru çıkıp kazılmamışolan kalıntıların arasından yükselen patikaya geçin. Patika tanrıçaAfrodit’in tapınağının yanından Karia Yolu ile birleşiyor. ULAŞIM Datça’ya giden en yakın dolmuş 8 km mesafedeki Yazı Köyündebulunmaktadır. 72

12. KNİDOS - DEĞİRMENBÜKÜ - MURDALA - MERSİNCİK Knidos – Değirmenbükü arasında MESAFE: 18.6 km. SÜRE: 8 Saat ARAZİ: Sahil boyunca alçalıp yükselen patikalar. Toplam Çıkış/İniş 696 m. İLGİ ÇEKENLER: Deniz manzaraları ve ıssız plajlar. ROTA TARİFİ Yürüyüşe devam etmek için ana girişin solundan yukarı doğru çı-kan mermer merdivenli sokaktan devam edin. Kemerli yapıyı kar-şınıza aldığınızda sağa dönün ve “propylon”un yanından dolaşıpyuvarlak tapınağa ve sunağa doğru çıkın. Patika tapınağın sağındakiyıkık ev kompleksinin arkasından devam edip kayalık çıkıntı boyuncagidiyor. Patika soldan devam edip iki kayalığın arasındaki yarıktangeçiyor. Savunma duvarları ve kuleleri şehre yaklaşan herkesi gö-zetliyor. Patika sonrasında bir kaç yıkık evin ve ekmek fırının olduğubüyük bir ovaya iniyor. Yuvarlak sarnıca doğru ilerleyin ve tarlanınköşesinden sağa doğru gidin. Patika içi taşlarla doldurulmuş altı ke-merli bir evin yanına çıkıyor. Sağ tarafta karşıda başka antik sarnıçlarda var. Hemen yakınlardaki tepenin üstünden aşağı bakan Knidosgözetleme kulelerinin de gözüktüğü bir ova manzarası hakim bu ev-den. Patika belden geçip teraslı duvarların ve budaklı olgun zeytinağaçlarının yanından aşağıya doğru iniyor. Sağa sapıp sahilin yukarı-sından giden patikadan devam edin. Rota sahili takip edip içerileredoğru giden bir orman yoluna varıyor. Yukarı çıkıp kemerli bir yıkıntı-ya gelince sola dönün ve Değirmenbükü’nün verimli ovalarına gidentoprak yolu takip edin. 5.4 km, 2.5 saat Rota kıyıdan 200m içeriye girerek toprak bir yoldan ilerliyor, sağa 73

dönüp zeytinlik ve bademliklerin arasından devam edin. Sola dönün,dere yatağını geçip tarlanın köşesinden giden patikadan ilerleyin,patika kuru bir dere yatağını takip ederek bir vadiden yukarı çıkıpteraslı zeytinliklere varıyor. Sola dönün ve kayalıkları takip eden patikadan devam edin. Des-tekli terasların yukarısından giden patika çalılıkların arasından Bük-ceğiz plajına kadar iniyor. Kitabın yazımı sırasında eski patika tamamıile çalılıklarla kaplı olduğu için dikenli çalılıkların arasından geçmekzorunda kaldık. Şimdi ise eli tahralı köylülerin Datça etrafındaki pati-kaları temizlediği haberini aldım. 8 km, 3.5 saat Plajın başından sağa dönüp yukarı doğru çıkan toprak yoldan ilerl-yin. Yaklaşık 2 km yoldan yürüdükten sonra bademliklerin arasındangeçen tali yoldan sola sapın. Arkanıza baktığınızda yarımadanın sonundaki sahil manzarasınıgöreceksiniz. Yol patikaya dönüştükten sonra bele doğru yükselipçayırların içinden Murdala koyuna doğru kıvrılarak iniyor. PatikaMurdala’nın içine giden toprak yola çıkıyor. Sağa ve tekrar sağa dö-nüp yokuş yukarı devam edin. 14.6 km, 6 saat MURDALA Tepeciğin üzerinde yıkık bir kaç taş ev ve vadiye doğru yayılan biryazlık site inşaatı var. Maki ormanının arasından yukarı doğru çıkan yeni temizlenmişpatikayı seçin. Köylülerin Mersincik’e giden yoğun bitki örtüsününarasında kapanmış patikayı bulup açması üç gün sürdü. Patika tepe-ye çıkıp koyun muhteşem görüntüleri eşliğinde iniyor. Vadide “Dik-kat Köpek Var” tabelasının olduğu özel arazinin yukarısından geçenbir toprak yol ile birleşiyor. MERSİNCİK Burada müstakil evden ve pastoral manzaradan başka bir şey yok. ULAŞIM Yukarı doğru yükselip vadiden çıkan 12 km’lik engebeli toprak yolCumalı Köyü’nde Datça-Knidos anayoluyla buluşuyor. 74

13. MERSİNCİK - KARAKÖY Mersincik – Karaköy arasında MESAFE: 19.2 km SÜRE: 7.5 saat ARAZİ: Genelde ormanın içinden dalgalanarak ilerleyen patika ro-tanın son 6 km’sinde orman yoluna dönüşüyor. Toplam Çıkış/İniş 667/724 m. İLGİ ÇEKENLER: Kayalığın arasına oyulmuş taş merdivenler, Saklıküçük koylar, Karaköy’e bakan sahil manzaraları. ROTA TARİFİ Dar yoldan aşağı kıyıya doğru inip plaja varmadan önce ormanadoğru sağa dönün. Patika yoğun bitki örtüsünün içinden yükselipkıyı şeridinin yukarısından inişli çıkışlı ilerliyor. Rota, Merdivenli ola-rak bilinen küçük bir plaja iniyor. 2.6 km, 1 saat Plajın sonuna kadar devam edip kayanın içine oyulmuş taş mer-divenlerden yukarı çıkın. Basamaklar kim bilir nereye gidiyor? Belkide kayalık tepenin üzerinde antik bir mezar var... Patika çayırlarınarasından, zaman zaman kayalık kıyı şeridindeki saklı bir koya inipdevam ediyor. Kıyıdan yukarıda, çimenlik yamaçlarda kışın sonunagelindiğini gösteren nergisler var. KOCAYEMİŞ ve SANDAL Arbutus unedo (Kocayemiş) ve Arbutus andrachne (Sandal), fundagiller familyasından her dem yeşil çalı ya da küçük ağaç- lardır. Kırmızı renkli çileğe benzer meyveleri kışın başlangıcında 75

Anadolu orkidesi ‘Orchis anatolica’ 76

olgunlaşır. Kırmızımsı kabukları büyük parçalar halinde kağıt gibi soyulan ağaçların odunlarından kaliteli kömür elde edilmektedir. Patika bir kil taşı duvarının altından devam ediyor; eski taş du-varlar ve bir ağıl geçmişte çobanların burayı kullanmış olduğunungöstergesi. Rota sahil boyunca ilerleyip bir kayalığın üzerine çıkıyor.Buradan, Bodrum Yarımadası ve Kos Adası görünüyor. İçeriye doğruuzanan bir vadi dağların tepelerine doğru gidiyor; baharda bu yolüzerinde Anadolu orkideleri çıkıyor. Aynı yükseklikten devam eden patika dik bir şekilde aşağıya inip,kısa bir bölümde ellerinizi de kullanmanız gerekebilir, kıyıya varıyor.Kıyının hemen yukarısında ufak bir açıklıktan geçip tekrardan çalı-ların arasına giriyor. Kıyıdan devam eden yol sola sapıp tek başınaduran çam ağacına ulaşıyor. Aynı seviyeden ilerleyen patika bir koyave orman yolunun başlangıcına iniyor. Denizin hemen kenarında birdüzlük var; bir tulumbanın da bulunduğu bu yer ideal bir kamp yeriolabilir. 10.5 km, 4 saat Toprak yoldan devam edin. Bir süre ilerledikten sonra Karaköysahili ve limanı görünüyor. Yol yokuş yukarı çıkıyor, ilk dönemeçtensola dönün. Tepeye doğru tırmanan yol düzleşiyor, etkileyici manza-ralar eşliğinde feribot iskelesine varıyor. (Rotanın son bölümü eski-den sahilden giden bir patikadan limana varıyordu, fakat bu patikaerozyona uğradığı için artık rota toprak yolu takip ediyor.) KARAKÖY Datça’ya giden yol üzerinde yer alan köyün sahilde yer alan iskelesinin ismi Körmen olarak bilinir. Çöplerle dolu sahili, fırtına- nın ortasında arıza yapan, dalgaların dövdüğü arabamızı karan- lıkta kurtarmaya çalıştığımız günü hatırlatıyor. Köyde bir kamp alanı ve pek de iyi görünmeyen bir kaç restoran var. ULAŞIM Feribot iskelesinden Datça-Bodrum arası yazın her gün, kışın havadurumuna bağlı olarak haftada iki kere sefer yapan araba vapurlarımevcut. Datça’ya saat 08.00’de ve 17.00’de giden bir dolmuş var. 77

14. KARAKÖY - KIZLAN - EMECİK Karaköy - Kızlan arasındaMESAFE: 25.9 km.SÜRE: 9 saatARAZİ: Kıyıdan yükselip çeşitli bitki örtüsünün içinden Kızlan kö-yüne inen 11 kilometrelik patika. Rota yoldan güney kıyısına doğrudevam edip Emecik köyüne giden yoldan yükseliyor.Toplam Çıkış/İniş 727/603 m.İLGİ ÇEKENLER: Harika sahil manzaraları. ROTA TARİFİ Feribot iskelesinden kıyı boyunca ilerleyip plajın sonuna kadargidin. Sahildeki sazlıkların ekili tarlaları rüzgardan korumak gibi birişlevi de var. Denizden esen rüzgarı yakalamaya hazır restore edilmişbir yel değirmeni var. Plajın sonunda patika kemerli odalara sahipküçük bir hamama benzeyen ilginç bir kalıntıya doğru çıkıyor. Rotadoğruca tepeye çıkıp yamacın etrafından kıvrılarak ilerleyen ana pa-tikayla buluşup sola sapıyor. Körfezin muhteşem manzaralarını veyarımadanın tepelerini görmek için aşağı bakın. Rota küçük bir koyave çoban barınağına doğru iniyor. 3 km, 1 saat Kuru bir dere yatağını geçen patika iç kesimlere doğru yöneliyor.Kuzeydoğuya yönelen rota belin ortasına çıkıyor. Sağa dönüp küçükbir açıklığa vardıktan sonra sola aşağı doğru inin ve tekrar çalılıklarıniçine doğru ilerleyin. Rota dikleşip hakkedilmiş Datça ve Simi manza-rası için tepeye varıyor. Belden aşağı inen patika, vadinin solundanaşağı doğru iniyor. Yamacın etrafından sola doğru kıvrılarak çobanağılına varıyor. Rota sola yukarı çıktıktan sonra traktör yoluna ini-yor. Yol yamacın kenarından kıvrılarak Kızlan köyüne doğru ilerliyor.T kavşağında sola dönün. Köyün yukarısında yer alan rüzgar tribün- 78

leri görünüyor. Hidroelektrik ve kömür santralleri ile kıyaslandığındamilli şebekeye bağlı olan 36 türbin Türkiye’deki diğer rüzgar çitlikleriile birlikte üretilen toplam elektriğin çok küçük bir yüzdesini oluştur-maktadır. Kavşaktan kahveye ve bakkala doğru sağa dönün. 12 km, 4.5 saat KIZLAN Kızlan köyünden 9 kilometre uzaklıktaki Datça’ya düzenli dolmuşseferleri mevcut. Yol boyunca devam edip yuvarlak bir düğün salonunun yanındangeçin. Önce sola sonra sağa ve tekrar sola dönüp köyün dışına anayola doğru giden toprak yolu takip edin. Dümdüz karşıya geçin. Yaz-lıkların yanından, önce sağa sonra sola dönüp sahile giden yola çı-kın. Kumsalda uzun bir yürüyüş yapmak için rüzgar sörfü okulununyanından, deniz kaplumbağaları için oluşturulmuş koruma alanınıniçinden geçin. Büyük deniz kaplumbağaları olan Caretta carettalarkumsala çıkmak için yüzgeçlerini kullanıp yumuşak kumlardaki yu-valara yumurtalarını bırakırlar. Yumurtlama mevsimi Mayıs ayındanEkim ayına kadar sürmektedir. Sahilin sonundaki Perili Köşk otelinin yanından iç kısımlara doğrugirin. 21.4 km, 8 saat Yol ana yola çıkıyor. Sağa dönüp Karaincir’e dönüş yolunu ve Apol-lon kutsal alanını geçin ve toprak yoldan sola sapın. Yol tepeye doğ-ru tırmanıyor. Kullanılmayan maden ocağından sağa sapıp Emecikköyüne doğru çıkmaya devam edin. Yol tepeye uzanmış güzel köyünevleri arasında bir patikaya dönüşüyor. Yoldan sola dönüp camiyedoğru ilerleyin. EMECİK Resmedilmeye değer bu köy Marmaris-Datça karayolunun yukarısında yer almaktadır. 29 Ağustos 2012’de çıkan yangında Emecik dolaylarındaki 75 hektarlık ormanlık alan yok olmuştur. Marmaris Orman Müdürü bunun iki hafta içinde yaşanan onun- cu yangın olduğunu belirtmiştir. ULAŞIM Datça – Emecik arasında her iki saatte bir kalkan dolmuş seferleribulunmaktadır. 79

15. EMECİK - ÇAKAL MESAFE: 16.1 km. SÜRE: 6 saat ARAZİ: Ormanlık patikalardan ve toprak yollardan oluşan rotaEmecik köyünden yükselip deniz kıyısına iniyor ve iç kesimlere doğ-ru devam ediyor. Toplam Çıkış/İniş 371/496 km. İLGİ ÇEKENLER: Sahil manzaraları ve orman yolları. ROTA TARİFİ Süslü minareli camiye varmadan 100 metre önce patikadan soladönün. Antenlere doğru çıkan patikadan sağa döndükten sonra top-rak yoldan tekrar sağa dönün. Toprak yol köyden aşağı doğru inen taş döşeli yola dönüşüyor. Dö-nemeçte, tepeye doğru çıkan toprak yoldan sola dönün. Dönemecigeçtikten sonra patikaya girin. Patika ana yolun yukarısındaki çamağaçların arasından devam ediyor. Sağa doğru kıvrılıp orman yolunainiyor. Sola dönün ve dere yatağından geçin. Yerde etrafa saçılmışobsidiyen parçaları, arka planda bakır rengi tepeleri görünüyor. Ya-macın etrafından dolanan yol yıkık bir evin aşağısındaki çeşmeninyanından geçiyor. Duvarlarla çevrili bir evin olduğu bele kadar de-vam edin. Yokuş aşağı inip çitlerle çevrili zeytinliği geçtikten sonraormana giren patikadan sola sapın. 4.3 km, 1.5 saat Patika çam ağaçlarından makilere dönüşen bitki örtüsüne sahipyamacın kenarından kıvrılarak ilerliyor. Eski terasların üzerinden ge-çen rota, büyük bir zeytin ağacının yanından sağa dönüp bir açık-lıktan geçiyor. Terasların içinden geçip traktör yoluna varın. Sağadönüp aşağı doğru ilerleyin. Ağaçların arasından ilerleyen yol sahilmanzarası eşliğinde yamacı takip ediyor. Vadi tabanına inen rotakavşaktan sola dönüp deniz kenarına doğru ilerleyen toprak bir yolile buluşuyor. 7 km, 2.5 saat Yol sahili takip edip içerilere doğru yöneliyor. Sahil şeridine geridönen yol verimli bir vadiye doğru çıkıp ahşap bir bungalovun veokaliptüs dikili alanın yanından geçiyor. Rota bir çeşmeyi geçtiktensonra sola dönüp dere yatağını aşıyor. Tarlaların arasından devamedip orman tabelasının bulunduğu yerden sola dönün. Çaprazlamaolarak sola doğru gidip ormanın kenarından ilerleyen patikayı takipedin. Yola kavuştuğunuz yerde sola dönüp yıkık bir eve varın. Dümdüz devam edin ve yokuş yukarı çıkan patikayı takip edin.Çamların arasından büyük bir açıklığa inip sağ köşeden çıkın. Dar yolbir patikaya dönüşüyor ve ormanın içinden kıvrılarak arada sırada birdere yatağını takip ederek ilerliyor. Patika son tepeden sahile iniyor.Çakal’daki özel araziye ulaşmak için plajın sonuna kadar yürüyün. 80

EmecikÇAKALPlajın köşesindeki özel arazi çitlerle çevrili. ULAŞIM İç kısımdaki giriş kapısından başlayan toprak yol Marmaris – Datçaanayoluna bağlanıyor. 81

16. ÇAKAL - BALIKAŞIRAN - BÖRDÜBET Çakal – Balıkaşıran arasında MESAFE: 21.5 km. SÜRE: 7.5 saat ARAZİ: Patika Balıkaşıran’a kadar kıyının etrafındaki küçük koylar-dan dalgalanarak ilerliyor. Balıkaşıran - Bördübet arasındaki bölümasfalt yoldan devam ediyor. Kısa bölümlerden oluşan patikalar olsada, Balıkaşıran – Akyaka arasındaki rota dağ bisikleti yapmak için ol-dukça uygun. Toplam Çıkış/İniş 200 m İLGİ ÇEKENLER: Küçük ve ıssız koylar. ROTA TARİFİ Çitin dışından iç kesimlere doğru ilerledikten sonra orman yo-lundan sola dönün. Yol bir plaja çıkacak, sahil boyunca yürüyün vebitkilerin arasından tırmanıp bir sonraki koya inin. Patika plajın orta-larından çalılıkların arasına girip belin arasından yükseldikten sonrasahile doğru iniyor. Rota aynı şekilde diğer üç sahilden daha geçiyor.Dördüncü sahilde derenin yanından vadinin içine doğru girin. Uzunçamların gölgesinde ve körfezin aromatik kokusu (defne) eşliğindedereyi takip eden patika bir açıklığa varıyor. Rota dere yatağındansola sapıp ormanın içine giriyor. İnişli çıkışlı bir şekilde dere yatağınıtakip edip bir sonraki plaja çıkıyor. Aynı şekilde (inişli çıkışlı), plaja doğru ilerleyen patika bir sonrakiburunu aşıyor. Tepeden batıya baktığınızda körfezin sayısız koyunugörebilirsiniz. Patika tepenin kenarından sol yapıp çalılıkların ara-sından kıvrılarak sahile varıyor. Sahilin sonuna kadar yürüyüp yoğun 82

bitki örtüsünün içine giren patikadan ilerleyin. Yol yükseldikten son-ra kıvrılarak sahile iniyor. İç kısımda kalan orman yolunu takip edin.Dönemeçten kestirme yapıp aşağı inin ve sazlıklarla çevrelenmiş ko-yun kenarından giden yolu takip edip Çatı koyuna varın. Bu korunaklıkoy kayıklarını kıyıya bağlayan balıkçıların mekanıdır. 10.7 km 4 saat İç kısımda kalan yola geri dönün ve sol taraftaki patikaya geçin. Bu-runları aşıp başka balıkçıların cenneti olan koylara doğru inin. Patikabir toprak yola çıkıp anayola ve yarımadadaki en dar noktaya doğrudevam ediyor. 13.5 km, 5 saat BALIKAŞIRAN Balıkaşıran yarımadanın en dar noktasıdır. Güneydeki uzun ve dar Bencik koyundan kuzeydeki Gökova Körfezine 800 metrelik bir mesafe vardır. Bir efsaneye göre Knidoslular yaklaşan Pers ordusuna karşı savunma yapmak için kıstağı ada haline getir- mek istemişler. Bu amaçla işe koyulan işçiler kıstağı kazarlarken keskin taşlar yüzünden kör olmuşlar. Bunun üzerine Knidoslular Delphi’deki ünlü kahine gidip durumu anlatmışlar ve kahin “Zeus isteseydi yarımadayı ada yapardı zaten” diye cevap vermiş. Bu- nun üzerine Knidoslular yarımadayı kazıp adaya dönüştürme fik- rinden vazgeçmişler. Marmaris istikametinde ana yol boyunca yürüyün. Asfalt yol üze-rindeki Bördübet levhasından sola dönün ve sahil kenarından dola-nıp Bördübet köyüne giden yolu takip edin. Golden Key oteli ve ClubAmazon levhalarının yanından sola dönün. BÖRDÜBET Golden Key otelini saymazsak bu küçük köyün verimli bir delta- ya yayılmış çiftlik ve binalardan oluştuğu söylenebilir. Otelin ya- nında, balıkçıların kayıklarını bağladıkları denizi besleyen bir su kanalı var. Otelin bulunduğu kavşaktan dümdüz giden yol devam edip Değirmenyanı’nda Marmaris yolu ile birleşiyor. ULAŞIM Marmaris’e daha yakın konumdaki Bördübet sahiline gelen her-hangi bir dolmuş bulunmamaktadır. 6 km gerideki Marmaris – Datçayolundan iki yönlü olarak saat başı geçen otobüsler mevcut. 83

17. BÖRDÜBET - LÖNGÖZMESAFE: 26.8 km. BördübetSÜRE: 7.5 saatARAZİ: Engebeli toprak yol; dağ bisikleti için uygun.Toplam Çıkış/İniş 497İLGİ ÇEKENLER: Harika sahil manzaraları ROTA TARİFİ Golden Key oteli ve Club Amazon levhalarından sola dönün. Yolsaklı koylara bakarak sahilin yukarısından devam ediyor ve çam ağa-larının arasından Club Amazon’un ve çoban barınaklarının yanındangeçiyor. Kavşaktan sağa dönüp bir sonraki kavşaktan sola dönün. Yolçamların ve muhtemelen eski bir yangından sonra bitmiş olan çalı-lıkların arasından dalgalanarak ilerliyor. Çukurluktan geçin. Yamacınkenarından tırmanan yoldan Yedi Adalar’ın manzarası görünüyor.Sahilden içerilere doğru giden yol bir turunç ve zeytin bahçesininolduğu çiftliğin yanından geçiyor. Rota dere yatağından itibaren kıv-rılarak yukarı doğru çıkıp çitlerle çevrili bahçelerin yanındaki kav-şaktan sola dönüyor. Sağa sapan rota yükseliyor ve ileriden tekrarsağ yapıp sahil şeridinin yukarısına doğru çıkıyor. Buradan GökovaKörfezi’ni ve Ören termik santralinin bacasını görebilirsiniz. İç kesimlere doğru ilerleyen yol tepelerin etrafından dolanarakyükseliyor. Sola dönüp sahile doğru devam edip bir kaç evin bulun-duğu vadiye doğru iniyor. Kavşaktan sağa dönüp iç kesimlere doğru 84

ovanın kenarından ilerlediğinizde deniz manzarası göreceksiniz. Soladönün ve aşağı doğru inen yoldan tekrar sol yapın. “Günlük” (Sığla)ağacı dikili alanın içinden sola dönüp sahile ve cennetten küçük birparça olan Löngöz’e doğru ilerleyin. Bu oldukça korunaklı koy yazaylarında teknelerle dolu oluyor. Ancak ilkbaharda ıssızlaşan bu koysahildeki konumu ve su imkanı ile kamp yapmak için ideal bir yer.Kıyıda yaz sezonu boyunca teknelere yiyecek-içecek servisi yapan vegeniş bir barbekü alanı olan bir restoran var. ULAŞIM Buraya ulaşmanın en kolay yolu Karia Yolu’nu takip etmek. 85

18. LÖNGÖZ - KARACASÖGÜT Löngöz MESAFE: 19 km. SÜRE: 6.5 saat ARAZİ: Toprak ve asfalt yol. Toplam Çıkış/İniş 200 m İLGİ ÇEKENLER: Sahil manzaraları ROTA TARİFİ Sığla ağaçlarının arasından geri dönüp sola saptıktan sonra kav-şaklarda dümdüz ilerleyip tepeye doğru çıkın. Sola dönüp bir sonrakikoya, Aygır Koyu’na inin ve restoranın yanından ilerleyin. Bir sonrakikoydan devam edip terkedilmiş otelin yanından geçip iç kesimleredoğru yükselin. Çeşmeden sola dönün ve dere yatağından geçin. Birsonraki çeşmeden düz gidin. Mezarlığın ve başka bir çeşmenin dahayanından devam edip sağa dönün. Rota sahil kenarından elektrikhatlarını takip ederek ilerliyor. Asfalt yoldan sola dönüp Cumhur-başkanlığı Köşkünü koruyan jandarma nizamiyesini geçin. Kavşaktansağa dönüp yokuş aşağı ilerledikten sonra vadi boyunca dümdüzyürüyün. Yol ayrımından sola dönüp marketi geçtikten sonra sahiledoğru devam edin. Eğer dağ bisikleti ile seyahat ediyorsanız, bakkala gelmeden önce-ki sapaktan sağa dönüp Ovacık mahallesine çıkın. İlk sola sapıp vadiboyunca ilerleyin. Sahile yakın noktada rota ile tekrar buluşun. KARACASÖĞÜT Vadiye boyunca yayılmış köyün sahilinde yer alan Gökova YelkenKulübü’nde yemek ve konaklama imkanı bulunmaktadır. ULAŞIM Marmaris – Karacasöğüt arasında günde iki defa sefer yapan dol-muşlar bulunmaktadır. 86

19. KARACASÖĞÜT - ÇAMLI KÖYÜ Karacasöğüt – Çamlı arasında MESAFE: 15. 4 km. SÜRE: 6 saat ARAZİ: 2 km’lik kısmı patika olan yol sonrasında toprak ve asfaltyollardan ilerliyor. Toplam Çıkış/İniş 333/298 m. İLGİ ÇEKENLER: Piri Reis Çeşmesi, Sedir Adası (Kleopatra Adası) ROTA TARİFİ Sağlık Ocağının yanından sağa sapıp toprak yoldan Piri ReisÇeşmesi’ne ilerleyin. Çeşme’ye Osmanlı amirali ve kartografı olanve yolculuklarından birinde burada durup su ikmali yapan Piri Reis(1470-1554) anısına bu ad verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğunungenişlemesinde büyük bir yere sahip Piri Reis daha çok Amerika veAntarktika kıtalarının kıyı şeritlerini içeren dünyanın ilk dünya hari-tasını çizmesiyle bilinir. Çeşmenin yanındaki merdivenlerden çıkıp patikayı girin ve sahilinkenarından Karaca köyüne doğru devam edin. Asfalt yola çıkan pa-tika, Karaca mahallesindeki tarlaların arasından vadinin iç kısımları-na doğru ilerliyor. Toprak yola dönen yol sola sapıp dere yatağındangeçiyor. Tepeye doğru kıvrılarak ilerlerken önünüze muhteşem sahilmanzaraları seriliyor. Sola dönün. Yol, Pamuk balığı (bir köpek balığıtürü) üreme alanı olan Boncuk Koyu’na doğru iniyor. İsmine aldanıphala koya inmek istiyorsanız sola dönün..^. 9 km, 3 saat İnce Kum plajına dönüş yolunu geçip parke döşeli yola çıkan yol-dan devam edin. Tatil sezonunda Marmaris’e düzenli olarak dolmuşseferi var (Mayıs-Ekim). Sahil kenarından devam edin, kıyı boyun-ca bir kaç otelin olduğu Taşbükü Mevkii dönüşünü geçin. Yol yukarıdoğru çıktıktan sonra zikzak çizerek aşağı inip Sedir Adası ve Kedrai 87

antik kentine giden teknelerin kalktığı yerden iç kesimlere doğru de-vam edin. SEDİR ADASI Kleopatra Adası olarak da bilinen Sedir Adası Gökova Körfe- zi’ndeki limandan 3 kilometre uzaklıktadır. Efsaneye göre Cleo- patra ve sevgilisi Mark Anthony buranın şaşırtacak derece temiz sularında yüzmüşlerdir. Şu an koruma altında olan küçük plaja her tanesi aynı büyüklükte olan kumlar Mark Anthony tarafın- dan Mısır’dan getirtilmiştir. Kedrai antik kentinin kalıntıları zeytin ağaçlarının arasına dağılmış. Şehir surları, bir tiyatro ve agora günümüze kalan kalıntılardan. Çamlı köyü limanından ya da karşıdaki Akyaka koyundan tekne turları mevcut. ÇAMLI KÖYÜ Her çeşit konaklayacak yere ve restorana sahip köy iç kısımlardanvadiye doğru uzanmaktadır. ULAŞIM Marmaris – Çamlı Köyü arasında günde 3 defa sefer yapan dol-muşlar var. Köy yolu Marmaris-Muğla yoluna bağlanıyor. Karacasöğüt – Çamlı arasında 88

20. ÇAMLI KÖYÜ - GÖKÇE - AKÇAPINAR - AKYAKA MESAFE: 27.7 km. SÜRE: 9 saat ARAZİ: Akçapınar köyüne kadar dalgalanarak ilerleyen, bir bölü-mü patika olan orman yolu. Son bölüm Eski Marmaris-Muğla yoluolarak da bilinen, iki tarafında okaliptüs ağaçları olan bir yoldan ovaboyunca ilerleyip antik bir mezarın yanından geçip Akyaka’ya varandüz arazi. Toplam Çıkış/İniş 675/642 m. İLGİ ÇEKENLER: Sahil manzaraları, Okaliptüs ağaçlı yol, Idyma’dakiantik mezar. ROTA TARİFİ Sahilden iç kesimlere doğru ilerleyin, mezarlığın yanından geçipKoyluk Mevkii’ne devam edin. Sola ve tekrar sola dönüp yazlık villa-ların yanından ilerleyin. Köprüden geçip kavşaktan sola dönün. Yolyeniden sahile doğru yöneliyor; köy evlerinin yanından geçip toprakyoldan sağa döndükten sonra sağa dönüp yukarı doğru ilerleyin. Rotatepeye doğru yükselip Akyaka ve Gökova’ya bakıyor. Sola dönün. Ro-tanın inmeye başladığı yerden sola dönüp yamacın etrafından çamağaçlarının arasından kıvrılarak inin. Yol bir zeytinliğin içinden aşağıdoğru iniyor. Dönemecin oradan sol taraftaki, ağaçların arasındanyükselen patikayı seçin. Tepeyi aşıp ağaçların arasından toprak yolavaran patikayı takip edin. Sağa dönüp tarlaların yanından ilerleyin.Marmaris anayolu üzerinde bulunan köprünün altından geçin. 17.7 km, 6 saat GÖKÇE Derenin sol tarafına geçin (bakkal için sağ tarafa) ve yoldan devamedip evlerin arasından sola dönün. Patika ağaçların arasından kıvrı-larak yükselip orman yolu ile birleşiyor. Sağa dönüp devam ettiktensonra önce sola sonra tepeye doğru çıkan patikadan sağa dönün.Tepeyi aşınca ufak bir açıklığa varacaksınız. Burada kaplumbağala-rın çılgın partisine denk gelmiştik. En az on beş kaplumbağa küçükgruplar halinde takılıyorlardı. Kabuklarından çıkan takırtılar erkeğindişinin üzerine çıkmadan önce onu pozisyona sokmaya çalıştığınıgösteriyor. Sağa dönüp açık alana çıkan yoldan ilerledikten sonra sola dönüpağaçların arasından inen patikayı seçin. Yoldan karşıya geçip Akçapı-nar köyüne doğru yokuş aşağı devam edin. Kavşaktan sağa dönün,yol bir kaç dükkana, kahveye ve restorana doğru iniyor. 20.8 km, 7 saat Sağa dönüp köprüyü geçin, uzun okaliptüs ağaçlı bir yoldan iler-leyin. Ağaçlar sel baskınlarına karşı yolu korumak için 1937 yılındadikilmiştir. Dümdüz yürüyün ve anayola çıkın. T kavşağından soladönün. Yol karayolunun ve Idyma nekropolünün altından geçiyor.Likya etkisinin görüldüğü kayaya oyulmuş tapınak tipi mezarlar iki 89

Eski Marmaris yolubin beş yüz yıllık. Yol boyunca devam edip Akyaka’nın merkezine git-mek için sağa dönün. 90