9.SINIF KİMYA SB-2024 DEMO

Kimya SORU BANKASI ➘ Yeni Öğretim Programına Uygun 9.SINIF ➘ Kazanım Testleri ➘ Yeni Nesil Simülasyon Testleri ➘ Sarmal ve Ünite Testleri ➘ Etkinlik ve Yazılıya Hazırlık Soruları ➘ Akıllı Kâğıtlar ve Sıcak Bölgeler VİDEO ÇÖZÜMLÜ Bünyam n AKTAŞ Bayram YILDIZ Bek r ARSLAN

TEST-6 ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER – II 1. Şekildeki daire bölmeleri içerisinde bazı elementlerin 4. Bileşiklerle ilgili, sembolleri verilmiştir. I. Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilirler. II. Farklı cins atom içerirler. Be III. Formüllerle gösterilirler. B Ne yargılarından hangileri doğrudur? N A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) Yalnız I E) Yalnız II Buna göre, aşağıdaki elementlerden hangisinin sembolü daire içerisinde yer almaz? A) Azot B) Baryum C) Berilyum D) Bor E) Neon 2. Karınca asidinin bir formülündeki tane atom sayıları 5. Aşağıdakilerden hangisi elementlerin özellikle- gösterilmiştir. 1 tane .......X........... atomu rinden değildir? 2 tane .......Y........... atomu 1 tane A) Saf maddedirler. Karınca asidi B) Homojendirler. C) Sabit sıcaklık ve basınçta yoğunlukları sabittir. 2 tane .......Z........... atomu Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde D) Sembollerle gösterilirler. doğru verilmiştir? E) Sadece kimyasal yöntemlerle daha basit madde- X Y Z B lere ayrıştırılabilirler. A) Oksijen Hidrojen Karbon İ B) Karbon Oksijen Hidrojen L C) Hidrojen Oksijen Karbon G İ D) Oksijen Karbon Hidrojen E) Hidrojen Karbon Oksijen S A R M 9. SINIF SARMAL KİMYA 3. Yapısında kalsiyum, oksijen ve karbon element- A 6. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin L yaygın adı yanlış yazılmıştır? lerini içeren bir bileşiğin yaygın adı aşağıdakiler- Formül Yaygın adı den hangisinde doğru verilmiştir? A) H2SO4 Zaç yağı B) KNO3 Kezzap A) Zaç yağı B) Sönmüş kireç C) Kireç taşı C) HCl Tuz ruhu D) Sönmemiş kireç D) NaOH Sud kostik E) Sud kostik E) CaCO3 Kireç taşı 20

7. X maddesi için, 10. Aşağıda verilen maddelerden hangisi diatomik I. Aynı cins atomlardan oluşur. bir elementtir? II. Monoatomik yapıdadır. A) He B) NaCl C) O2 D) O3 E) Fe III. Oda sıcaklığında katı halde bulunur. bilgileri verilmiştir. Buna göre, X maddesi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) CO2 B) He C) C6H12O6 11. Günlük hayatta karşılaşılan bazı maddelerin içerdiği D) Fe E) O2 toplam atom sayısı ve içerdiği atom türü sayısı grafi- ği verilmiştir. İçerdiği toplam atom sayısı 3X Z Y 2 1 123 İçerdiği atom türü sayısı 8. Elementler oda koşullarında monoatomik ya da mo- Buna göre; X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? leküler yapıda bulunmaktadırlar. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi moleküler ya- XYZ pıda bir element değildir? A) O3 HCI KOH A) O3 B) H2 C) P4 D) S8 E) Ar B) NaOH H2 CaO B C) He KOH CaCO3 İ L D) H2O CaO NaOH G İ E) CI2 HBr H2O 9. Ne, N ve N maddeleriyle ilgili, S 9. SINIF SARMAL KİMYA 2 A I. Her üçü de elementtir. R M II. Ne ve N atomik, N2 moleküler yapıdadır. A III. Her üçü de saf maddedir. L 12. Amonyak, kezzap ve yemek sodası bileşiklerinin yargılarından hangileri doğrudur? yapısında bulunan ortak element / elementler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Azot D) I ve III E) I, II ve III B) Oksijen C) Hidrojen D) Azot ve hidrojen E) Azot ve oksijen 21

TEST-10 KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ – III 1. 4. Çamaşır suyu Günlük hayatımızda kullandığımız bir madde Çakmak gazı üzerinde yukarıdaki tehlike uyarı işareti varsa bu tüpü maddeye; Röntgen cihazı I. Ateşe yaklaştırmamalı Yukarıdaki maddelerle üzerlerinde bulunması II. Direkt güneş ışığında tutulmamalı gereken tehlike uyarı işaretlerinin eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru gösterilmiştir? III. Kullanıldıktan sonra parçalanmamalı A) B) C) verilenlerden hangilerinin yapılması uygundur? D) E) A) I ve II B) Yalnız I C) I, II ve III D) Yalnız III E) I ve III 2. .......I......, sıvıların çok hassas ölçümlerinde ve ak- 5. tarımlarında kullanılır. ......II......, titrasyon işlemlerinde ve belirli hacimde sıvı alınmasında kullanılan, altında mus- luk bulunan cam malzemelerdir. Yukarıda kullanım şekli verilen laboratuvar mal- zemeleri hangi seçenekte doğru adlandırılmıştır? I II B Genellikle porselenden yapılan, katı maddeleri A) Büret Mezür İ toz hâle getirmek için kullanılan şekildeki labo- B) Pipet Büret L ratuvar malzemesi aşağıdakilerden hangisinde C) Mezür Ayırma hunisi G doğru verilmiştir? D) Cam balon Büret İ A) Pipet B) Havan C) Saat camı D) Baget E) Huni E) Pipet Beherglas S 6. • Görünmez ışınlar yayar. A R • Canlı dokulara temas ettiğinde genellikle telafisi M mümkün olmayan tahribatlar yapar. A • Canlılarda fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişim- lere neden olur. 9. SINIF SARMAL KİMYA 3. Bazı maddelerin insan ve çevreye etkisi belirtilmiştir. L I. SO : Asit yağmurlarına neden olur. Yukarıda bazı bilgileri verilen kimyasal madde 3 üzerinde seçeneklerdeki güvenlik sembollerin- den hangisi bulunmalıdır? II. Cl : Soluk borusunda tahrişe neden olur. 2 III. Ca : Kemiklerin ana bileşenidir. A) B) C) Buna göre, yukarıdaki ifadelerden hangileri doğ- rudur? B) Yalnız II C) Yalnız III D) E) A) Yalnız I D) I ve III E) I, II ve III 28

2020 / TYT 9. Adı 7. Bir kimyasal madde şişesi üzerinde sadece aşağıdaki Cam malzeme sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri bulun- I Mezür (Dereceli silindir) maktadır. II Bu kimyasal maddeyle ilgili aşağıdakilerden han- III Cam balon gisi doğrudur? Cam malzeme ve adları verilen tabloda I, II ve III ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden hangisi ge- A) Yakıcı ve toksiktir. tirilmelidir? B) Yakıcı ve çevreye zararlıdır. C) Yanıcı ve çevreye zararlıdır. I II III D) Patlayıcı ve toksiktir. E) Yanıcı ve radyoaktiftir. A) Erlenmayer B) Beherglas C) Erlenmayer D) Büret E) Ayırma hunisi 8. B İ Verilen tehlike uyarı işaretinin anlamını aşağıdaki L öğrencilerden hangisi doğru söylemiştir? G A) İ Yakıcı madde S A Anıl R B) Patlayıcı madde M A Betül L 10. I. Ca 9. SINIF SARMAL KİMYA C) Korozif madde II. Na Ahmet III. Mg D) IV. H2O Toksik madde V. Hg Nalan Yukarıda verilen maddelerden hangisi insan sağ- lığı için zararlıdır? E) Radyoaktif madde Osman A) I B) II C) III E) IV E) V 29

TEST-12 ÜNİTE TESTİ – 1 1. Aşağıdaki tabloda verilen bilgilerden hangisi 2017 / YGS yanlış işaretlenmiştir? 3. Kimyasal maddelerin insan sağlığına ve çevreye zararlı Bilgi DY etkilerine dikkat çekmek için güvenlik amaçlı temel uya- rı işaretleri kullanılmaktadır. A) Simya, bir bilim dalıdır. ✓ Buna göre, B) Kimyada deney – gözlem ✓ ✓ vardır. ✓ C) İlk geçerli element tanımını Lavoisier yapmıştır. D) Robert böyle kütlenin korunu- şeklinde gösterilen uyarı işaretinin anlamı aşağı- munu kanununu bulmuştur. dakilerden hangisidir? Simyacılar, süzme, damıtma ve A) Yanıcı madde B) Patlayıcı madde E) elektroliz gibi yöntemleri ✓ C) Radyoaktif madde D) Korozif madde kullanmışlardır. E) Zehirli madde 4. Birden fazla elementin kimyasal yollarla belirli oranlar- da birleşmesiyle oluşan yeni yapılara bileşik denir. Bazı bileşiklerden sistematik adının yanında yaygın adları da mevcuttur. Bileşik Yaygın Doğru (✔) adı Yanlış (✖) I. CaO Kireç taşı 2. Şekildeki gibi içi görünmeyen cam şişelerden I. sinde B II. HCl Tuz ruhu İ yemek sodası, II. sinde ise kezzap bulunmaktadır. L III. Na2CO3 Çamaşır sodası G İ IV. NH3 Amonyak I II S Bileşiklere ait yaygın adların verildiği tablonun A doğru (✔) veya yanlış (✖) olarak işaretlenmesi Buna göre; I ve II numaralı şişelerin üzerine aşa- R hangi seçenekte doğru verilmiştir? ğıdaki bileşik formüllerinden hangisi yazılmalı- M dır? A A) I. ✖ B) I. ✖ C) I. ✖ L 9. SINIF SARMAL KİMYA II. ✖ II. ✔ II. ✔ III. ✔ III. ✔ III. ✖ I II IV. ✔ IV. ✔ IV. ✔ A) NaHCO3 H2SO4 D) I. ✔ E) I. ✖ B) NaHCO3 HCI II. ✔ II. ✔ C) NaHCO3 HNO3 III. ✖ III. ✔ D) Na2CO3 H2SO4 IV. ✖ IV. ✖ E) Na2CO3 HNO3 32

TEST-14 ÜNİTE TESTİ - 3 1. Aşağıdaki adları verilenlerden hangisi simyacı de- 3. Sülfürik asit kuvvetli bir asit olup suda her oranda ğildir? çözünür. Simya döneminde keşfedilen, yoğunluğu yüksek olan, genellikle akü asidi olarak kullanılan bir A) Empodokles B) Aristo maddedir. C) Cabir bin Hayyan D) Ebubekir er-Razi Formül H2SO4 Yoğunluk 1,83 g/cm3 E) Lavoisier Kaynama noktası 337 °C Erime noktası 10° C Sülfürik asidin özelliklerinin verildiği yukarıdaki çalışma kimya disiplinlerinden hangisiyle ilgilidir? A) Polimer kimya B) Organik kimya C) Anorganik kimya D) Biyokimya E) Fizikokimya 4. Asitler ve bazlar arasında gerçekleşen tepkimeleri gözlemlemek için yapılan bir deneyde kullanılması gereken araç ve gereç listesi verilmiştir. 2. Yaptığı çalışma Bilim insanı Araç ve Gereç • 250 mL'lik erlenmayer I. Maddenin en küçük par- a. Robert Boyle B • Beherglass çası olan atomun parçala- b. Antoine Lavoisier İ • Büret nabileceğini belirtip nitrik L • Saat camı asit, sülfürik asit ve kral G • Baget suyu gibi maddeleri elde İ • Sud kostik çözeltisi etmiştir. • Hidroklorik asit çözeltisi S Buna göre, bu deney sırasında aşağıdaki labora- II. Kroze, fırın gibi laboratu- c. Ebubekir er-Razi A tuvar malzemelerinden hangisi kullanılmamıştır? var araç-gereçlerini geliş- d. Democritus R A) B) tirip karıncalardan damıt- M ma yoluyla formik asidi A C) D) elde etmiştir. L III. Deneylerinde teraziyi kul- e. Cabir bin Hayyan lanarak \"Kütlenin Korunu- mu Kanunu\"nu bulmuştur. 9. SINIF SARMAL KİMYA Bilim insanları ile yaptıkları çalışmaların eşleşti- rilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru göste- rilmiştir? A) I – c B) I – c C) I – e II – e II – e II – c III – a III – b III – b E) D) I – e E) I – d II – c II – b III – a III – a 36

TEST-15 SİMÜLASYON TESTİ – 1 1. Bekir Öğretmen sınıfta simya konusunu işlerken öğ- 3. Laboratuvarda yeni bir ilacı geliştirmeye çalışan rencileri ile “Ben Kimim” oyununu oynuyor. Öğretme- .......I......, bulduğu ilacın insan sağlığı üzerine etkile- nin verdiği bilgiler şöyledir: rini gözlemlemek için .......II...... alanında araştırmalar yapmaktadır. – İlk laboratuvarı kurdum. Kral suyunu Yukarıdaki boşluklara getirilebilecek en uygun keşfettim. – Simyanın babası” olarak bilinirim. cevaplar aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- miştir? I II A) Kimyager Polimer kimya B) Kimya Öğretmeni Biyokimya C) Kimya Mühendisi Anorganik kimya Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisinin D) Eczacı Fizikokimya verdiği cevap doğrudur? E) Kimyager Biyokimya A) Lavoisier B) Ebubekir er–Razi Erdem Elif C) Robert Boyle D) Cabir bin Hayyan Adem Erva 4. E) İbn–i Sina Ekrem B İ C ve H elementlerinin oluşturduğu hidrokarbonlardan L oluşan petrol başlıca ...... kimyanın ilgi alanına girse G de kalitesinin belirlenmesi için içeriğinin incelenmesini İ ......... kimya yapar. En verimli şekilde ayrıştırmak ve ürünlere dönüştürmek için rafinerilerde ......... kimya 9. SINIF SARMAL KİMYA S devreye girer. Araçlarda petrol ürünlerinin kullanılma- A sında açığa çıkan enerjiyi de ......... inceler. R M Yukarıda petrol için verilen bilgilerdeki boşluklara A sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? L A) Anorganik, Analitik, Endüstriyel, Fizikokimya B) Organik, Analitik, Endüstriyel, Fizikokimya 2. Modern anlamda geçerli ilk element tanımını ya- C) Anorganik, Organik, Fizoko, Polimer kimya pan ve “Kuşkucu Kimyager” adlı kitabı bulunan bi- lim insanı aşağıdakilerden hangisidir? D) Organik, Analitik, Endüstriyel, Polimer kimya A) Lavoisier B) Proust E) Organik, Biyo, Endüstriyel, Fizikokimya C) Robert Boyle D) Cabir bin Hayyan E) Er-Razi 38

ETKİNLİK – I AÇIK UÇLU SORULAR 1 I. Değersiz madenleri altına çevirmek 4 Element adlarının ve element sembollerinin veril- II. Ölümsüzlük iksirini bulmak diği aşağıdaki tabloyu doldurunuz. III. Hastalıklara çareler bulmaya çalışmak Yukarıda verilen ifadelerden hangileri simyacıla- Element Sembolü Element Sembolü rın çalışma alanları arasında yer alır? Kobalt I VI Au II Zn VII 2 Sıcaklık, basınç Gümüş III Kurşun Hg gibi fiziksel faktörlerin IV Sn VIII IX I. kimyasal tepkimelere Platin V Bakır P etkilerini inceler. X a) Analitik kimya 5 Bileşik formüllerinin ve yaygın adlarının verildiği aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Kan, idrar, su, toprak Bileşik formülü Yaygın adı gibi madde örnekleri- II. nin yapısında bulunan b) Organik kimya I. Ca(OH)2 maddelerin tür ve II. H2SO4 miktarlarını belirler. III. KOH Çok sayıda küçük IV. CH3COOH V. NaHCO3 birimin birbirine eklen- III. mesi sonucu oluşan c) Fizikokimya 6 Tehlike uyarı işaretleri ve anlamları verilen aşağı- naylon, plastik, orlon d) Polimer kimya daki tabloyu doldurunuz. gibi büyük molekülleri inceler. Yapısında C ve H B Tehlike uyarı işareti Anlamı İ I. elementlerini birlikte L G IV. bulunduran bileşiklerin İ yapılarını, özellikle- S rini ve tepkimelerini A II. R inceler. M A Yukarıda verilen kimya disiplinleri ile bu disiplin- L III. lere ait açıklamaları eşleştiriniz. 9. SINIF SARMAL KİMYA 3 .......I......, ilaç hammaddelerinin elde edilmesi, ilaç- 7 Laboratuvarlarda kullanılan malzemeler ve adları ların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellik- verilen aşağıdaki tabloyu doldurunuz. lerini inceler. Malzeme Adı ......II......, bileşiminde metal bulunduran maddeleri I. çeşitli sanayi dallarında teknik ihtiyaçlara uygun olarak tasarlanması, geliştirilmesi II. ve üretilmesi aşamalarında çalışır. Yukarıdaki cümlelerde çalışma alanları verilen III. kimya ile ilgili meslekler hangileridir? 42

ETKİNLİK – II DOĞRU - YANLIŞ BOŞLUK DOLDURMA Aşağıdaki cümleler doğru ise yanındaki kutucu- Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle dolduru- ğa \"D\", yanlış ise \"Y\" harfi yazınız. nuz. 1. Simya, çalışmalarını kontrollü deneye da- 1. ..................., kral suyunu bularak çalışmalarına kat- yandıran bir bilim dalıdır. mıştır. 2. Aristo elementleri ıslak, kuru, sıcak, so- ğuk özellikleri ile tanımlamıştır. 2. Aristonun dört element kavramındaki boşlukları 3. Yanma olayını açıklayarak kütle ko- doldurunuz. runumu kanununu bulan bilim insanı Lavoisier'dir. Ateş 4. Tuz ruhu ve zaç yağını bularak çalışma- I. .................... II. .................... larına yeni bir yön kazandıran simyacı Cabir bin Hayyan'dır. Hava Toprak III. .................... IV. .................... Su 3. .................... karbon temelli bileşiklerin yapısını ince- leyen kimyanın alt disiplinlerindendir. 4. Aşağıdaki bileşiklerin kimyasal formüllerini ve 5. Cıva canlıların sinir sistemlerine zarar ve- yaygın adlarını yazınız. rir. Kimyasal formülü Yaygın adı Biyokimya, canlı organizmaların kimya- NaCl I. ............................. sal yapısını ve hayatın devamı boyunca 6. II. ............................. Kezzap B CaO III. ......................... canlıda meydana gelen kimyasal olayları İ inceleyen alt disiplindir. L IV. ............................ Sud kostik G CaCO3 V. ........................... İ 7. Aynı cins atomlardan oluşmuş saf mad- delere bileşik denir. S A 5. Aşağıdaki tehlike uyarı işaretlerinin açıklamasını R yazınız. 8. Bileşikler fiziksel yöntemlerle daha basit M A maddelere ayrılmaktadır. L I. ............................. 9. Laboratuvarda çalışma yaparken daima II. ............................. 9. SINIF SARMAL KİMYA su üzerine asit ekleyiniz. III. ............................. IV. ............................. 10. Titrasyon işlemlerinde ve belli hacimde sı- vı alınmasında kullanılan altında musluk bulunan ölçekli cam malzeme Büret'tir. 43

SICAK BÖLGE ATOM MODELLERİ • Negatif (–) yüklü tanecikler çekirdek etrafında çok daha büyük hacim kaplayan boşluklarda bulunur. Ge- Deneysel gözlemlere dayanarak olayları, nesneleri, olgu- lişigüzel hareket ederler. ları akılcı bir biçimde açıklayan şekillere model denir. Günümüzde kullanılan modern atom teorisine gelinceye • Pozitif yüklü taneciklere proton adı verilir. Protonların kadar 4 farklı atom modeli görüşü ortaya atılmıştır. toplam kütlesi atomun toplam kütlesinin yarısına eşittir. 1. Dalton Atom Modeli Eksikleri • Negatif (–) yüklü taneciklerin davranışını açıklayama- mıştır. 4. Bohr Atom Modeli • Madde atom denilen küçük taneciklerden oluşur. • Atom içi tamamen dolu küredir. • Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta ve belirli bir • Bir elementin bütün atomları birbirinin tamamen aynı- enerjiye sahip yörüngelerde bulunur. Bu yörüngelere sıdır. enerji seviyesi denir ve \"n\" ile gösterilir. • Farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır. • Atomlar parçalanamaz. • n = 1, 2, 3, 4, 5, ... ile gösterilir. Eksikleri • Atom parçalanabilmektedir. K L M N O ... • Bir elementin bütün atomları aynı değildir. İzotop • Elektronlar her zaman en düşük enerjili halde bulun- atomların kütleleri farklıdır. • Atom içi tamamen dolu küre değildir. İçerisinde büyük mak ister. Bu hale temel hal denir. boşluklar vardır. 2. Thomson Atom Modeli • Bir atoma dışarıdan enerji verildiğinde elektronları + – +– daha yüksek enerji seviyelerine geçer. Bu durumdaki + – ––+––++–++––+–++–+– atoma uyarılmış atom denir. – + – + • Uyarılmış atom kararsız olup aldığı enerjiyi dışarıya + ısı, ışık şeklinde yayarak temel (kararlı) hale geçer. • Elektron adı verilen negatif yüklü tanecikler, pozi- B Eksikleri İ • Tek elektronlu (1H, 2He+ gibi) taneciklerin davranışını tif yüklü atomun içinde homojen olarak dağılmıştır. L kolayca açıklarken çok elektronlu taneciklerin davra- G nışını açıklamada yetersiz kalmıştır. (Üzümlü kek modeli) İ • Elektronların yeri tam olarak belirlenemez. • Atomdaki negatif yük sayısı, pozitif yük sayısına eşit olup atomlar yük bakımından nötrdür. • Atomun kütlesinin büyük bir kısmını pozitif yükler ATOM ALTI TANECİKLER oluşturur. S Eksikleri A Atomu oluşturan temel tanecikler proton, nötron ve elekt- • Atomdaki pozitif ve negatif yükler homojen olarak da- R ronlardır. Atom ğılmaz. M • Atomdaki pozitif yükler çok küçük bir hacme sıkışmış- A ken negatif yükler çok büyük hacim kaplar. L Çekirdek Katmanlar 9. SINIF SARMAL KİMYA • Atomdaki pozitif tanecikler atomların kütlesinin yakla- – Proton (p) – Elektron (e–) – Nötron (n) şık yarısını oluşturur. Atom altı tanecik Elektriksel yük Kütle (akb) 3. Rutherford Atom Modeli –– p +1 + ++ – + – n yüksüz 1 • Pozitif (+) yüklü tanecikler atomun merkezinde çekir- e– 1 dek olarak adlandırılan çok küçük bir hacimde toplan- – 1836 mıştır. 45

SICAK BÖLGE • Atomun kütlesini protonlar ve nötronlar oluşturur. ATOM TÜRLERİ • Bir elementin sahip olduğu proton sayısı, nötron sayı- 1. İzotop Atomlar: sı, kütle numarası ve elektron sayısı element sembo- lü üzerinde gösterilebilir. • Proton sayıları aynı, nötron sayıları ve kütle numara- ları farklı olan atomlardır. İyon yükü Değerlik Örneğin; Yükseltgenme basamağı Kütle numarası • 1375Cl - 35 Cl • 1 H - 2 D - 31T • 12 C - 146C Nükleon sayısı 17 1 1 6 P31 3 – tanecikleri izotop atomlardır. Nötron sayısı 16 • İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı, fiziksel 15 18 özellikleri farklıdır. Proton sayısı Elektron sayısı ➡ NOT Atom numarası Çekirdek yükü ➡ NOT İki taneciğin kimyasal özelliklerinin aynı olabilmesi için hem proton hem de elektron sayıları aynı olma- Atom altı taneciklerin sayıları bulunurken aşağıdaki lıdır. eşitlikler kullanılır. • Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı 2. İzoton Atomlar: • Proton sayısı = İyon yükü + Elektron sayısı • Nötron sayıları aynı, proton sayıları ve kütle numara- ları farklı olan atomlardır. Örnek: 17Cl– iyonunun 18 nötronu olduğuna göre kütle numarasını ve elektron sayısını hesaplayınız. Örneğin; • 23 Na - 24 Mg • 19 F - 20 Ne 11 12 9 10 Çözüm: tanecikleri izoton atomlardır. • Proton sayısı = İyon yükü + Elektron sayısı • İzoton atomların fiziksel ve kimyasal özellikleri farklı- dır. 17 = –1 + Elektron sayısı B İ Elektron sayısı = 18 L 3. İzobar Atomlar: • Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı G • Kütle numaraları aynı, proton ve nötron sayıları farklı = 17 + 18 İ olan atomlardır. = 35 Örneğin; ➡ NOT S • 164C - 14 N • 40 Ar - 4200Ca A 7 18 R tanecikleri izobar atomlardır. 9. SINIF SARMAL KİMYA 7N7 7N43+ 7N31–0 M • İzobar atomların fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır. İyon yükü sıfır A İyon yükü > 0 İyon yükü < 0 L 4. İzoelektronik Tanecikler: ise \"NÖTR\" ise \"KATYON\" ise \"ANYON\" atom denir. • Elektron sayıları ve elektron dağılımları (dizilimleri) denir. denir. Proton sayısı aynı olan taneciklerdir. elektron sayı- Proton sayısı Proton sayısı elektron sayı- elektron sayı- Örneğin; sına eşittir. sından daha sından daha • 8O2–, 10Ne ve 13Al3+ – büyüktür. küçüktür. Atomun çapı Atomun çapı taneciklerinin elektron sayıları 10 olup elektron dizi- azalmıştır. artmıştır. limleri 2 8 şeklindedir. • İzoelektronik taneciklerin fiziksel ve kimyasal özellik- leri farklıdır. 46

TEST-4 ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ – III 1. Bir öğretmen öğrencisi Zeynep'e 1237Al3+ iyonu ile ilgili 3. 31X atomunun 3– yüklü iyonunun katman elektron da- altı tane cümle vermiş ve doğru olanlar için aşağıdaki ğılımı 2, 8, 8 şeklindedir. tabloda belirtilen kutucukları kırmızı renge taramasını istemiştir. Buna göre, X3– iyonu ile ilgili, X3– I III V II IV VI Proton sayısı ....I.... Toplam tanecik sayısı ...I.I.I... I. Çekirdek yükü 3+ dır. II. Nötron sayısı 14 tür. Nötron sayısı III. Kütle numarası 27 dir. ....I.I... IV. Elektron sayısı 16 dır. V. Proton sayısı 13 tür. şemada bırakılan boşluklara getirilecek sayılar VI. Katyondur. hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre, tablonun görüntüsü aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır? I II III A) B) A) 15 16 47 B) 15 16 49 C) D) C) 18 15 48 D) 16 15 47 E) 16 16 48 E) B İ 4. X, Y ve Z taneciklerine ait proton ve elektron sayısı L grafiği verilmiştir. G Proton sayısı Y İ 17 Z 2. Atomun yapısı ile ilgili verilen; S 16 9. SINIF SARMAL KİMYA A 15 X I. Atomun kütlesinin büyük çoğunluğunu elektronlar R oluşturur. M 15 16 17 18 Elektron A sayısı L Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? II. Atomun hacminin büyük çoğunluğunu çekirdek A) X, nötr halde bulunur. oluşturur. B) Y ve Z nin kimyasal özellikleri farklıdır. C) X ve Z aynı elemente ait taneciklerdir. III. Proton ve nötronun kütleleri birbirine yakın ve D) Z nin iyon yükü 1+ dır. E) Y, anyondur. elektronunkinden büyüktür. yargılarından hangileri yanlıştır? A) I, II ve III B) II ve III C) I ve II D) I ve III E) Yalnız I 53

5. X2+ : Y– : 8. Katman elektron dağılımları verilen taneciklerden 2e 8e 2e 8e X in nötron sayısı proton sayısına eşit, Y nin ise nötron sayısı proton sayısından bir fazladır. Katman elektron dizilimleri yukarıda verilen X ve Y ta- neciklerinin nötron sayıları birbirine eşittir. 7p 11p Buna göre; X ve Y atomları ile ilgili, X Y Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış- I. X in atom numarası 12, Y'nin atom numarası 9 dur. tır? A) X, anyondur. II. Kimyasal özellikleri farklıdır. B) Y nin iyon yükü 1+ dır. C) X in nükleon sayısı 14 tür. III. X in nükleon sayısı Y ninkinden 3 fazladır. D) Y nin toplam tanecik sayısı 33 tür. E) X'in iyon yükü 3+ dır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6. Nötron sayısı proton sayısından 1 fazla olan 31Xn 9. Bir X atomuna ait Xa iyonundaki proton (p), nötron (n) taneciğinde elektron sayısı 18 olduğuna göre n ve elektron (e) sayıları arasındaki ilişki e = n = p + 2 değeri kaçtır? dir. A) 1+ B) 2+ C) 3+ D) 3– E) 2– Buna göre, bu tanecik ile ilgili, I. Anyondur. II. Nükleon sayısı proton sayısının 2 katından 2 fazladır. 7. Bir taneciğin yapısında bulunan proton, nötron ve III. a = 2+ dır. elektron sayısı grafikte verilmiştir. B yargılarından hangileri doğrudur? Tanecik sayısı İ 18 L A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 16 15 G D) II ve III E) I, II ve III İ S A 10. X3– iyonu ile ilgili bilgiler şu şekildedir: R 9. SINIF SARMAL KİMYA Tanecik türü M • Toplam tanecik sayısı 49 dur. Proton A • Nötron sayısı proton sayısından bir fazladır. Elektron L Nötron Buna göre, bu tanecik ile ilgili aşağıdaki ifadeler- Buna göre, X atomu ile ilgili, den hangisi yanlıştır? I. Çekirdek yükü 3– dir. A) Çekirdekteki yüklü tanecik sayısı 15 tir. II. Nötron sayısı 16 dır. B) Nükleon sayısı 16 dır. III. Elektron sayısı 15 tir. C) İyon yükü 3– dir. yargılarından hangileri doğrudur? D) Anyondur. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III E) Kütle numarası 31 dir. D) II ve III E) I, II ve III 54

TEST-16 PERİYODİK SİSTEMDE DEĞİŞEN ÖZELLİKLER – II 1. X : 2, 6 4. 1 Y : 2, 5 2 Z : 2, 8, 2 Katman elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z ele- I. Bir elektron koparmak için gereken enerji mentleri ile ilgili, II. Atom yarıçapı III. Metalik aktiflik I. Atom yarıçapı en küçük olan X tir. Yukarıda verilen özelliklerden hangileri 1 yönün- II. Ametalik aktifliği en fazla olan Z dir. de azalırken 2 yönünde artar? III. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki Z < X < Y şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. 5. I. Atom yarıçapı II. Elektronegatiflik I. İyonlaşma enerjisi III. Metalik aktiflik II. Elektronegatiflik Yukarıda verilen özelliklerden hangileri aynı peri- III. Atom yarıçapı yotta atom numarasının arttığı yönde azalır? Yukarıda verilen özelliklerden hangileri belirtilen B A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ok yönlerinde genellikle artar? İ D) I, II ve III E) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III L G D) II ve III E) I, II ve III İ S 6. X: A 22 R 2018 / TYT M Katman elektron dizilimi verilen X element atomu A ile ilgili, 3. Be, C, F elementleriyle ilgili aşağıdaki ifadeler- L I. Bulunduğu grupta katman sayısı en az olan 9. SINIF SARMAL KİMYA 4 69 den hangisi doğrudur? elementtir. A) C elementi metal olarak sınıflandırılır. II. Bulunduğu periyotta atom çapı en büyük olan B) Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan element elementtir. F’dir. III. I. iyonlaşma enerjisi aynı periyottaki toprak C) Atom yarıçapı en büyük olan element Be’dir. metalinden daha büyüktür. D) Be’nin elektron alma eğilimi, C’ninkinden daha ifadelerinden hangileri doğrudur? fazladır. E) C’nin elektronegatifliği, F’nin elektronegatifliğin- A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III den daha büyüktür. D) Yalnız I E) II ve III 79

7. ZT 2019 / TYT X 10. Periyodik sistemde aynı periyotta bulunan X ve Y Y elementleriyle ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. Periyodik tabloda yerleri verilen elementlerle ilgi- • X elementi: Parlak görünümlü olup oda li aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? sıcaklığında ısıyı ve elektriği çok iyi iletir. • Y elementi: Oda sıcaklığında gaz hâldedir ve A) X ile Y aynı grupta yer alır. B) Z ve T aynı periyotta yer alır. hiçbir elementle tepkimeye girmez. C) Elektron verme eğilimi en büyük olan Y dir. D) X ve Y toprak alkali metalleri grubunda yer alır. Bu elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden han- E) T, kimyasal tepkimelere karşı ilgisizdir. gisi doğrudur? A) X elementinin atom numarası Y elementininkin- 8. I. 4X – 5Y II. 9X – 10Y den büyüktür. III. 15X – 16Y B) Y elementinin atom yarıçapı X elementininkinden Yukarıda verilen atom çiftlerinden hangilerinde küçüktür. hem atom çapı hem de I. iyonlaşma enerjileri ara- C) X elementinin birinci iyonlaşma enerjisi Y sında X > Y ilişkisi vardır? elementininkinden büyüktür. D) Y elementinin elektron alma eğilimi, X elementi- A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III ne göre fazladır. D) II ve III E) I ve II E) X elementi ametal, Y elementi metal olarak sınıflandırılır. 11. X, Y, Z elementleri için aşağıdaki ifadelerden 789 hangisi yanlıştır? A) Periyodik tablonun aynı periyodunda yer alırlar. B) Z, 17. grup elementidir. C) Bir elektron koparmak için gereken enerji Z > Y > X şeklindedir. D) Üçü de doğada iki atomlu moleküller halinde bu- B lunurlar. 9. X, Y ve Z ametallerinin grup numarası – atom numa- İ E) Atom hacimleri arasındaki ilişki X > Y > Z dir. rası grafiği aşağıdaki gibidir. L Grup numarası G 12. Atom numaraları ardışık olan 2. periyot elementleri- İ nin elektronegatiflik değeri – atom numarası grafiği verilmiştir. S Elektronegatiflik değeri XY Z A R T Atom numarası M Buna göre, bu elementlerle ilgili, Z AX Y 9. SINIF SARMAL KİMYA L I. Elektronegatiflikleri X > Y > Z dir. II. Atom yarıçapları Z > Y > X tir. Atom numarası T nin atom numarası 9 olduğuna göre birinci III. Y nin 1. iyonlaşma enerjisi X inkinden küçük, iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki hangi seçe- Z ninkinden büyüktür. nekte doğru gösterilmiştir? karşılaştırmalarından hangileri doğru verilmiştir? A) X > Y > Z > T B) T > Z > Y > X A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) Z > T > X > Y D) T > Y > Z > X D) II ve III E) I, II ve III E) X > Z > Y > T 84

TEST-20 ÜNİTE TESTİ - 2 1. Atom modellerinin yazılı olduğu çalışma kâğıtları 3. Aşağıdaki taneciklere ait açıklamalardan hangisi aşağıdaki gibidir. yanlıştır? I. II. • Bir atomda pozitif yü- Tanecik Açıklama • Elektronlar çekirdek- kün tamamı, çekirdek A) 2131Na 1224Mg atomunun izotonudur. ten uzaklıkta ve belirli denilen çok küçük bir enerji düzeylerine sahip bölgede toplanmıştır. B) P31 3– Proton, nötron ve elektron yörüngelerde bulunur. • Atom hacminin çok sayıları arasındaki ilişki büyük bir kısmı boş- 15 e > n > p şeklindedir. luktur. 1375Cl– iyonu ile kimyasal özel- III. • Atomdaki negatif yük C) 1377Cl likleri aynıdır. sayısı, pozitif yük sayısı- D) 1480Ar na eşit olup atomlar yük 2400Ca atomunun izobarıdır. bakımından nötrdür. • Pozitif ve negatif yükler E) 8O2– 13Al3+ iyonunun izoelektroniğidir. atomda homojen olarak dağılır. Buna göre, çalışma kâğıtlarının Dalton, Thomson, Rutherford veya Bhor atom modeli olarak sınıfla- dırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru gös- terilmiştir? I II III A) Dalton Rutherford Thomson B) Rutherford Dalton Thomson C) Bohr Thomson Rutherford D) Bohr Rutherford Thomson 4. Aşağıdaki grafikte bazı taneciklere ait proton ve E) Bohr Rutherford Dalton B elektron sayıları verilmiştir. İ Proton sayısı L cI G İ b II 2. Bir X taneciği ile ilgili şu bilgiler verilmektedir. S a III A Elektron • Çekirdeğindeki yüksüz tanecik sayısı 36’dır. R sayısı • Çekirdeğindeki yüklü tanecik sayısı 29’dur. M abc • Elektron sayısı 27’dir. A L Buna göre, bu tanecikler ile ilgili, Buna göre, X taneciği aşağıdakilerden hangisin- I. II noktasındaki tanecik, nötr bir element atomu- 9. SINIF SARMAL KİMYA dur. de doğru gösterilmiştir? XC) 63 2– II. I noktasındaki tanecik, pozitif yüklü bir iyondur. 27 III. III noktasındaki tanecik bir anyondur. X XA) 36 2+ B) 65 2+ yargılarından hangileri doğrudur? 29 29 X XD) 65 2– E) 65 1+ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 29 36 D) II ve III E) I, II ve III 87

5. 1 7. Mg, Al ve Ca elementleriyle ilgili, 12 13 20 2 Periyodik sistemde yer alan elementlerin özellik- I. Periyodik sistemde Mg ve Ca 2. grupta, Al ise leri hakkında aşağıdaki genellemelerden hangisi 13. grupta yer alır. yanlıştır? A) Elektron verme eğilimi 2 yönünde artar. II. Periyodik sistemde Mg ve Al’nin periyot numara- B) Atom yarıçapı 1 yönünde azalır. sı 3, Ca’nın ki ise 4’tür. C) Elektron ilgisi 2 yönünde artar. D) Elektronegatiflik 1 yönünde artar. III. Atom yarıçapları arasındaki ilişki Ca > Mg > Al E) İyonlaşma enerjisi 2 yönünde azalır. şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. He, Be ve Mg elementleriyle ilgili, 24 12 I. Değerlik elektron sayıları aynıdır. II. Kimyasal özellikleri benzerdir. III. Kendi aralarında bileşik yapabilirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve II 6. Bazı elementlerin periyodik sistemdeki yerleri aşağı- D) Yalnız II E) II ve III da verilmiştir. B H He İ L S Ar G Ca İ S A Bu elementlerle ilgili, R I. H ve S ametal, He ve Ar soy gazdır. M 9. XO34– iyonundaki toplam elektron sayısı 50’dir. A 9. SINIF SARMAL KİMYA II. Ca ve He’nin son katmanlarındaki elektron sayı- L Buna göre, bu iyondaki X element atomunun pe- ları aynıdır. riyodik sistemdeki yeri aşağıdakilerden hangi- III. Ca’nın katman elektron dizilimi 2 – 8 – 2 şeklin- sinde doğru verilmiştir? (168O) dedir. A) 3. periyot 5A (15. grup) B) 3. periyot 6A (16. grup) IV. S elementi iki elektron alırsa Ar ile izoelektronik olur. yargılarından hangileri doğrudur? C) 3. periyot 8A (18. grup) A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve IV D) 4. periyot 2A (2. grup) D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) 4. periyot 1A (1. grup) 88

TEST-214 SİMÜLASYON TESTİ – 2 1. Elektronlar 3. çekirdekten Atomun belirli kütlesinin I II büyük kısmını uzaklıkta ve pozitif yükler III oluşturur. belirli enerjiye II sahip Elektronun yörüngelerde dışarıdan enerji alarak bulunur. daha yüksek Verilen şekilde, enerji düzeyine I. bölüme nükleon sayısı I + geçmesine II. bölüme nötron sayısı ++ atomun III. bölüme elektron sayısı ++ uyarılmış hali denir. Elektronun yazılıyor. çekirdeğe IV en yakın Buna göre, aşağıda verilen taneciklerden hangisi- en düşük enerjili haline nin iyon yükü en büyüktür? atomun temel hali A) B) denir. 32 16 23 12 18 10 III Yukarıda sembolize edilen atom modeli ile ilgili verilen yargılardan hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV C) D) D) I, III ve IV E) I, II ve IV 27 14 14 7 10 10 2. X, Y ve Z atomlarının proton ve nötron sayılarını gös- E) teren sütun grafiği verilmiştir. 40 20 18 Proton/Nötron sayısı : Proton sayısı B a+2 : Nötron sayısı İ L 4. H He Li Be a+1 G B İ a S Yukarıda verilen periyodik cetvel kesitindeki ele- 9. SINIF SARMAL KİMYA A mentlerle ilgili, X Y Z Atom türü R Buna göre, X, Y, Z atomlarının oluşturabileceği M I. H ve Li benzer kimyasal özellik gösterir. izotop, izoton ve izobar çiftleri aşağıdakilerden A II. Be ve He’nin son katmanlarındaki elektron sayı- L ları eşittir. hangisinde doğru verilmiştir? III. B’nin I. iyonlaşma enerjisi, Be’den büyüktür. İzotop İzoton İzobar Y–Z A) X – Y X–Z B) X – Z Y–Z X–Y C) X – Y Y–Z X–Z ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Y – Z X–Z X–Y A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) X – Z X–Y Y–Z D) I ve II E) II ve III 95

5. 3199K II 4190K+ 7. I Atom yarıçapı azalır II İyonlaşma enerjisi artar I III artar III Elektronegatiflik azalır azalır 2400Ca IV 40 Ar artar 18 Yukarıda verilen şekilde numaralandırılmış okla- Yukarıda verilen periyodik özelliklerin aynı peri- ra izotop, izoton, izobar ve izoelektronik ifadeleri yotta soldan sağa ve aynı grupta yukarıdan aşa- aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak yazıl- ğıya değişme özelliklerinden hangileri doğru ya- mıştır? zılmıştır? I II III IV A) İzoton İzotop İzoelektro- İzobar A) Yalnız I B) I, II ve III C) II ve III nik D) I ve II E) I ve III B) İzotop İzoton İzoelektro- İzobar nik İzotop C) İzobar İzoelektro- İzoton nik D) İzoton İzobar İzotop İzoelektro- nik E) İzoton İzotop İzobar İzoelektro- nik 6. Öğretmeni Adem'den metaller ve ametallerin özellik- 8. 11Na 12Mg 1H 10Ne 2He lerini kartlara yazarak sınıf panosuna asmasını istiyor. B METALLER AMETALLER İ Sadece pozitif Hem pozitif hem L 9F 3Li değerlik alabilirler. negatif değerlik G İ 8O BİLGİ SARMAL 4Be alabilirler. M1 A1 S 7N 6C 5B Kendi aralarında Kendi aralarında A alaşım, ametaller kovalent, metaller ile iyonik bileşik ile iyonik bileşik R Elementler kullanılarak hazırlanan analog saatte M akrep ve yelkovan aşağıda belirtilen özellikleri en yaparlar. yaparlar. A 9. SINIF SARMAL KİMYA A2 L yüksek elementleri gösterince verilen saat zaman- M2 larından hangileri doğru olur? Katı ve sıvı Katı ve sıvı halde Akrep Yelkovan Saat halde elektriği elektriği iletirler. I. İyonlaşma enerjisi Atom hacmi 13:55 iletmezler. A3 II. Atom hacmi Elektronegatiflik 22:45 M3 Adem panoya astığı kartlardan hangilerinin yerini III. Elektronegatiflik İyonlaşma enerjisi 21:10 değiştirirse doğru bir yerleşim elde eder? A) M1 – A1 B) M2 – A2 C) M3 – A3 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) M1 – A2 E) M3 – A1 D) II ve III E) I, II ve III 96

TEST-25 SARMAL TEST – 1 1. Bazı bileşiklerin sistematik ve yaygın adları tabloda 3. Asitler ve bazlar arasında gerçekleşen nötrleşme verilmiştir. tepkimelerini gözlemlemek için yapılacak deneyde kullanılması gereken araç ve gereç listesi verilmiştir. Bileşik Sistematik adı Yaygın adı Araç ve Gereç Ca(OH)2 Kalsiyum hidroksit I • 250 mL'lik erlenmayer NaHCO3 II Yemek sodası • Büret Potas kostik • Baget III Potasyum hidroksit • Beherglass • Potasyum hidroksit (KOH) Buna göre I, II ve III ile gösterilen yerlere aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? • Nitrik asit (HNO3) I II III Buna göre bu deney sırasında aşağıdaki labora- tuvar malzemelerinden hangisi kullanılmamıştır? A) Sönmemiş kireç Sodyum bikarbonat KOH A) B) C) B) Sönmemiş kireç Sodyum karbonat P2O5 C) Sönmüş kireç Sodyum bikarbonat KOH D) E) D) Sönmüş kireç Sodyum karbonat KOH E) Kireç taşı Sodyum bikarbonat P2O5 2. Element sembollerinin yazılı olduğu kartlar ve karşı- larında bu elementlerin adlarının yazılı olduğu kartlar 4. karışık olarak verilmiştir. Element sembolü Element adı Cr Mn KAugrşun Pb B Hg Çamaşır Suyu İ L Cr Mn Ag Pb Hg G Gümüş İ Evlerimizde hijyen sağlamak amacıyla kullan- Cr Mn Ag Pb Hg dığımız yukarıdaki temizlik maddesinin ambalaj Cıva S etiketinde, r Mn Ag Pb Hg A R I. Mn Ag Pb Hg Mangan M 9. SINIF SARMAL KİMYA A L II. Buna göre, element sembollerinin yazıldığı kart- III. larla element adları eşleştirildiğinde aşağıdaki Hg vHegrilen güvenlik uyarı işaretlerinden hangileri bu- kartlardan hangisi dışarıda kalır? lunmalıdır? A) B) C) Cr Cr MCrn Mn MAgn Ag PAbg Pb HPbg Cr D) E) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Cr Mn Mn Ag Ag Pb Pb Hg Hg D) II ve III E) I, II ve III 97

5. • Proton sayısı aynı, nötron sayısı farklı olan 7. Bazı elementlerin periyodik sistemdeki yerleri veril- atomlara izotop, miştir. • Nötron sayısı aynı, proton sayısı farklı olan atom- He lara izoton, NF • Kütle numarası aynı, proton ve nötron sayısı Mg farklı olan atomlara izobar denir. K Ca Bu tanımlara göre, Nötron sayısı Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki ifade- lerden hangisi yanlıştır? a+2 X a+1 YZ A) Mg, K ve Ca elementleri metal, N ve F element- leri ametal, He elementi soy gaz olarak sınıflan- aT dırılır. a a + 1 a + 2 Proton sayısı B) Atom yarıçapı en büyük olan element K dir. I. X – Y II. Y – Z C) N nin birinci iyonlaşma enerjisi değeri F'ninkinden III. X – T daha fazladır. atom çiftlerinin izotop, izoton ve izobar olarak sı- nıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğ- D) Ca nın elektron verme isteği Mg'ninkinden daha ru gösterilmiştir? fazladır. E) F nin elektronegatifliği N ninkinden daha fazladır. I II III A) İzoton İzobar İzotop 8. X ve Y element atomları için verilen; B) İzoton İzotop İzobar 12 C) İzotop İzobar İzoton I. Atom hacimleri : X > Y'dir. D) İzotop İzoton İzobar E) İzobar İzoton İzotop II. 1. iyonlaşma enerjileri : Y > X'dir. B III. Elektron ilgileri : X > Y'dir. İ yargılarından hangileri doğrudur? L A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III G D) I ve III E) II ve III İ 6. O ve Al elementleriyle ilgili, 8 13 S Periyodik sistemde O 6. grupta, Al ise 3. grupta bulunur. A 9. R X: 2e� Y: 2e� 8e� 2e� O elementi ametal, Al elementi metal olarak M 9. SINIF SARMAL KİMYA sınıflandırılır. A L Yukarıda katman elektron dizilimleri verilen X ve O elementinin değerlik elektron sayısı AI'den bü- yüktür. Y element atomları için; yargıların doğru (D) veya yanlış (Y) olarak işaret- I. değerlik elektron sayıları, lenmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru gös- II. grup numaraları, terilmiştir? III. periyot numaraları A) D B) D C) D D) Y E) Y değerlerinden hangileri aynıdır? D D Y D D D Y Y Y D A) Yalnız III B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız I 98

………… Lisesi 20../20.. Eğitim Öğretim Yılı 9. Sınıf Kimya Dersi 1. Dönem 1. Ortak Sınavı Adı-Soyadı: Sınıfı ve Numarası: Puan: 1. Aristo bütün maddelerin dört elementten oluştuğunu 3. Aşağıda verilen element adı - element sembolü söylemiştir. eşleştirmelerinden hangisi doğrudur? Aristo'ya göre, Element Element adı sembolü I. Ateş kurudur. II. Toprak soğuktur. A) Sodyum S III. Hava ıslaktır. B) Karbon Ca IV. Su sıcaktır. C) Çinko Zn D) Kurşun Cr yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? E) Bakır Ba A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 2. Kimyanın alt 4. Metallerin çeşitli asit ve baz çözeltilerine atıldığında disiplini İfade açığa çıkan ürünleri göstermek amacıyla yapılacak bir etkinlikte kullanılacak araç-gereç listesi ve deney Kimyasal bileşenlerin sırasında alınması gereken önlemleri hatırlatan gü- tanınması ve miktarlarının venlik işaretleri aşağıda verilmiştir. I. belirlenmesi işlemlerini kapsayan kimya disipli- Araç ve Gereç nidir. • Zn, Ca ve Ag parçaları Canlı organizmaların a) Organik kimya • Derişik H2SO4 çözeltisi kimyasal yapısını ve bu b) Polimer kimya • KOH çözeltisi II. yapıda meydana gelen c) Biyokimya • Gözlük, eldiven kimyasal değişiklikleri d) Analitik kimya inceleyen bilim dalıdır. B • Deney tüpü İ Karbon (C) bulunduran e) Fizikokimya L Güvenlik İçin Dikkat G bileşiklerin yapılarını, İ III. özelliklerini ve tepkimele- S rini inceleyen bilim dalıdır. A R Çok sayıda küçük birimin M Buna göre bu deneyde, 9. SINIF SARMAL KİMYA A I. Gümüş metali birbirine eklenmesiyle L IV. oluşan büyük molekülleri inceler. Tabloda verilen ifadeler ait oldukları kimyanın alt II. Aşındırıcı madde disiplinleri ile eşleştirildiğinde aşağıdakilerden III. Potas kostik hangisi açıkta kalır? A) Organik kimya B) Polimer kimya verilen maddelerden hangileri kullanılmıştır? C) Biyokimya D) Analitik kimya A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) Fizikokimya D) II ve III E) I, II ve III 103

5. Aşağıdaki laboratuvar malzemelerinden hangisi- 8. Thomson atom modeli ile ilgili bazı varsayımlar şu nin adı, karşısında yanlış verilmiştir? şekildedir: Malzeme Adı I. Elektron adı verilen negatif yüklü parçacıklar A) Erlenmayer atom içerisinde homojen olarak dağılmıştır. B) Ayırma hunisi II. Atomdaki negatif yük sayısı, pozitif yük sayısına eşit olup atomlar yük bakımından nötrdür. III. Atomun kütlesini pozitif yükler oluşturur. Buna göre, yukarıdaki varsayımlardan hangileri günümüzde geçerliliğini kaybetmiştir? C) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Huni D) II ve III E) I, II ve III D) Balon joje 9. 31P3– iyonu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 15 yanlıştır? E) A) Proton sayısı 15’tir. Büret B) Çekirdeğindeki yüksüz tanecik sayısı 16’dır. C) Kütle numarası 31’dir. D) Çekirdek yükü 3–’dir. E) Elektron sayısı 18’dir. 6. Kimya alanı ile ilgilenen bir kişinin özellikleri verilmiştir. • Bileşiminde metal bulunan maden filizlerinden 10. Hidrojen atomuna ait iki farklı hal aşağıdaki gibi mo- metal ve alaşımların elde edilmesini sağlar. dellenmiştir. • Metallerin çeşitli sanayi dallarında teknik ihtiyaç- lara uygun olarak tasarlanmasını, geliştirilmesini B ve üretilmesini sağlar. İ L Buna göre, bu kişinin mesleği aşağıdakilerden G hangisidir? İ A) Kimya mühendisi B) Metalurji mühendisi C) Eczacı D) Kimyager S 1. 2. A E) Kimya öğretmeni R Bohr atom modeline göre hidrojen atomu ile M ilgili, 9. SINIF SARMAL KİMYA 7. Bazı element ve bileşiklerle ilgili, A I. Ca, iskelet ve dişlerin korunması için gereklidir. L I. 1. durumda temel halde bulunur. II. Elektronu, dışarıdan enerji alarak 2. durumdaki gibi uyarılmış hale geçmiştir. II. SO3, asit yağmurlarının oluşumunda etkilidir. III. 2. durumdaki atom 1. duruma geçmek için aldığı III. Fe, kana kırmızı renk veren hemoglobinin ve enerjiyi dışarı ışıma olarak geri vermelidir. bazı enzimlerin temel parçasıdır. verilen ifadelerden hangileri doğrudur? ( : Çekirdek, : Elektron) yukarıdaki açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 104

SICAK BÖLGE KİMYASAL TÜRLER ➡ NOT Atom Molekül İyon H2O molekülleri ile ilgili etkileşimler şekilde gösteril- Atom : Bir elementin fiziksel ve kimyasal özelliklerini ta- miştir. şıyan en küçük birime atom denir. Nötr ve tekli d+ d+ yapıdaki taneciklerdir. 1 d–O H 2 d– H d+ H3 O 4 d+ H • He 1 Güçlü etkileşim 2 Zayıf etkileşim • Ne 4 3 • Fe • Cu GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER • Hg 1. İyonik Bağ Molekül : En az iki ametal atomunun birleşmesiyle mey- • Elektron alış – verişi sonucu pozitif (+) ve negatif (–) yüklü tanecikler arasında elektrostatik çekim kuv- dana gelen nötr taneciklere molekül denir. vetleri ile oluşan kimyasal bağdır. NaCl, MgO, KNO3 örnek olarak verilebilir. Başlıca ametaller : H, O, P, C, N, S, F, CI, Br, I • O2 Element molekül • Kristal örgü yapıya sahiptirler. En küçük yapı taşları • S8 \"birim hücre\"dir. • H2O • Katı halde elektriği iletmezler. Sıvı halleri ve sulu çö- zeltileri elektriği iletir. • N2O Bileşik molekül NaCl(k) NaCl(s) NaCl(suda) • CH4 İyon : Elektron almış veya vermiş atom ya da atom elektriği elektriği elektriği gruplarına iyon denir. Negatif (–) yüklü olanlara iletmez. iletir. iletir. anyon, pozitif (+) yüklü olanlara katyon denir. • Suda iyonlarına ayrışarak çözünürler. Aşağıda verilen örnekler birer iyondur. • AI3+ B MgCl2(k) su Mg2(s+uda) + 2Cl–(suda) İ $ • NH+4 4 Katyon L G • Erime – kaynama noktaları kovalent bağlı bileşiklere • O2– İ göre daha yüksektir. • PO43–4 Anyon • Oda koşullarında katı halde bulunurlar. • Çoğunlukla metal ve ametallerden oluşurlar. KİMYASAL TÜRLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER S A Güçlü etkileşimler Zayıf etkileşimler R ➡ NOT M 9. SINIF SARMAL KİMYA A İyonik bağlı bileşiklerin formülleri yazılırken önce L katyon sonra anyon yazılır ve yükleri işaretsiz olarak çaprazlanarak elementlerin sağ alt köşelerine yazılır. İyonik bağ Metalik bağ Van der Waals Hidrojen bağı etkileşimleri Kovalent bağ Mg2+ N3– $ Mg3N2 Polar kovalent Apolar kovalent • Dipol – dipol etkileşimleri Al3+ OH– $ Al(OH)3 bağ bağ • İyon – dipol etkileşimleri • London kuvvetleri Ca2+ SO24– $ CaSO4 • Dipol – indüklenmiş dipol etkileşimleri Pozitif ve negatif yük sayıları birbirine eşitse bileşik • İyon – indüklenmiş dipol etkileşimleri formülleri yazılırken değerliklerin yazılmasına gerek yoktur. 106

SICAK BÖLGE ➡ NOT d) İki farklı kökten oluşan kök – kök bileşikler adlan- dırılırken; İyonik bağlı bileşikler adlandırılırken aşağıdaki kural- lara dikkat edilir. I. Kökün adı + II. Kökün adı a) Metal – ametal bileşikler adlandırılırken; Bileşik formülü Sistematik adı Metal adı + Ametal iyonunun adı NH4NO3 Amonyum nitrat Bileşik formülü Sistematik adı (NH4)2SO4 Amonyum sülfat (NH4)3PO4 Amonyum fosfat Na2S Sodyum sülfür CaO Kalsiyum oksit AlCl3 Alüminyum klorür e) Sık kullanılan bazı katyon ve anyon köklerinin Mg3N2 Magnezyum nitrür adları aşağıdaki tabloda verilmiştir. KF Potasyum florür Kök Adı b) Metal – kök bileşikler adlandırılırken; NH4+ Amonyum Metal adı + Kök adı OH– Hidroksit Bileşik formülü Sistematik adı NO3– Nitrat CN– Siyanür LiNO3 Lityum nitrat Ca(OH)2 Kalsiyum hidroksit CH3COO– Asetat Al2(SO4)3 Alüminyum sülfat Na3PO4 CO32– Karbonat MgCO3 Sodyum fosfat Magnezyum karbonat SO42– Sülfat B CrO42– Kromat İ c) Fe, Cu, Hg, Cr, Pb, Mn, Sn, ... gibi birden fazla L Cr2O27– Dikromat pozitif değerlik alabilen metal içeren bileşikler G adlandırılırken; İ MnO42– Manganat Metal adı (metalin değerliği) + Ametal iyonunun adı S PO43– Fosfat Metal adı (metalin değerliği) + Kök adı A R Bileşik formülü Sistematik adı M Demir (III) hidroksit Fe(OH)3 A 9. SINIF SARMAL KİMYA Cu2Cl2 Bakır (I) klorür L LEWİS YAPISI PbO2 Kurşun (IV) oksit Hg2S • Bir taneciğin sembolü üzerine son katmanında yer Cr(NO3)2 Cıva (I) sülfür alan elektronların sayısı kadar noktanın yerleştirilme- Krom (II) nitrat si sonucu oluşur. • Elektronlar önce dört köşeye tek tek yerleştirilir. De- ğerlik elektron sayısı dörtten fazla ise elektronlar eş- leştirilerek yazılır. • Atom sembolü üzerinde kaç tane eşlenmemiş (tek) elektron varsa atom o kadar bağ yapabilir. 107

TEST-5 İYONİK BAĞLI BİLEŞİKLERİN OLUŞUMU VE ÖZELLİKLERİ – II 1. Baş grup elementleri olan X ve Y ile ilgili bilgiler şu 4. KCl bileşiğini oluşturan iyonların dizilimi verilmiştir. şekildedir: Bu bileşik ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • X, alkali metaldir. A) İyonik bağlı bileşiktir. B) Örgü yapılı katıdır. • Y'nin değerlik elektron sayısı 5'tir. C) Sulu çözeltisinde K+ ve Cl– iyonları H2O molekül- Buna göre; X ve Y arasında oluşacak kararlı bi- leri ile hidratlaşmış şekilde bulunur. D) KCl moleküllerinden oluşur. leşiğin formülü ve Lewis yapısı aşağıdakilerden E) Eritilmiş hali elektrik akımını iletir. hangisinde doğru verilmiştir? Bileşik formülü Lewis yapısı A) X3Y 3X+[ Y ]3– B) X3Y 2X+[ Y ]2– C) X3Y XYX D) XY3 X X3+3[ Y ]– E) X2Y3 2X3+3[ Y ]2– 2. Metal ve ametal atomları bir araya geldiğinde atom- 5. Kimya öğretmeni, öğrencisi Ömer'den iyonik bağlı lar arasında ......... alışverişi ile oluşan ........... ve bileşikler ile ilgili bildiği özelliklerden 3 tanesini söyle- ........... ların birbirlerini elektrostatik çekim kuvveti ile mesini ister. çekmeleri sonucu .............. bağlı bileşik oluşur. I. Zıt yüklü iyonların elektrostatik çekim kuvveti ile birbirlerini çekmeleri sonucu oluşurlar. Verilen cümledeki boşluklar aşağıdaki kavramlar B ile doğru şekilde doldurulduğunda hangisi açıkta İ II. Suda molekülleri hâlinde çözünürler. L III. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. kalır? G Ömer'in yukarıda verdiği bilgilerden hangileri A) proton B) iyonik C) katyon İ D) elektron E) anyon yanlıştır? S A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A D) II ve III E) I, II ve III 9. SINIF SARMAL KİMYA R M A L 3. NaCI bileşiği ile ilgili, 6. NH NO bileşiği ile ilgili, I. Katı hâlde elektriği iletir. 43 II. Oda koşullarında katı halde bulunur. III. Sert ve kırılgandır. I. İyonik bağ içerir. yargılarından hangileri doğrudur? II. Anyonu ve katyonu çok atomludur. III. Sulu çözeltisi elektriği iletir. (11Na, 17CI) ifadelerinden hangileri doğrudur? (1H, 7N, 8O) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) II ve III 118

7. Periyodik sistemin 3. periyodundaki metal ve 2020 / TYT ametal atomları arasında oluşan bileşiklerle ilgili, Elektron alış-verişi sonucu oluşurlar. 10. Aşağıda verilen madde ve maddedeki kimyasal türler arasındaki etkileşim sınıfı eşleştirmelerin- İyonik bağ içerirler. den hangisi doğrudur? (1H, 6C, 8O, 9F, 11Na, 20Ca) Sulu çözeltileri elektrolittir. Madde Etkileşim sınıfı Sadece pozitif yüklü iyonlardan oluşurlar. A) CaF2 İyonik bağ B) HF İyonik bağ Kristal yapıda bulunurlar. ifadelerin doğru (D) veya yanlış (Y) olarak işaret- C) H2O Metalik bağ lenmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru gös- D) Na metali Kovalent bağ terilmiştir? A) D B) D C) Y D) Y E) D E) C (grafit) Metalik bağ D Y D Y D D D Y Y Y 11. X, Y, Z elementlerinin T ile oluşturacağı bile- Y Y D D Y D D Y Y D 3 11 19 9 şiklerle ilgili verilen, 8. Bir bileşikte bileşiği oluşturan atomlar arası elektro- I. 3X ile 9T arasında oluşan bileşiğin erime noktası en yüksektir. negatiflik farkı ne kadar fazla ise bağın iyonik karak- teri o kadar yüksek olur. II. 19Z ile 9T arasında oluşan bileşiğin iyonik karak- Elektronegatiflik teri en yüksektir. K 0,7 III. Üçünün de oluşturacağı bileşikler kristal örgü Na 0,9 yapısındadır. yargılarından hangileri doğrudur? Cl 3,2 A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III O 3,5 D) II ve III E) Yalnız I F4 Buna göre, elektronegatiflik değerleri verilen ele- B mentlerin oluşturacağı aşağıdaki bileşiklerden İ L hangisinin iyonik karakteri en düşüktür? G 12. İyonik bağlı XY bileşiğinde bulunan X ve Y ele- İ 2 A) KCl B) K2O C) KF mentlerinin atom numaraları arasındaki ilişki, D) NaF E) NaCl S I. X ve Y elementleri periyodik sistemin aynı periyo- A dunda ise 9. N ve Mg elementleri arasında oluşacak kararlı R II. Bileşikteki iyonların elektron içeren katman sayı- 9. SINIF SARMAL KİMYA 7 12 M ları eşitse bileşik ile ilgili, A L aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırıl- mıştır? I. Formülü Mg3N2 şeklindedir. I II II. Sulu çözeltisi elektriği iletmez. A) Y > X Y>X B) Y > X X>Y III. Yapısındaki anyonun ve katyonun katman elekt- ron dizilimi aynıdır. yargılarından hangileri doğrudur? C) X > Y X>Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) X > Y Y>X E) X > Y X=Y D) II ve III E) I, II ve III 119

SICAK BÖLGE ➡ NOT b) İyon – Dipol Etkileşimleri Bazı polar moleküller Bazı apolar moleküller • İyonik bir katının iyonları ile polar molekülün dipolleri arasında gerçekleşen etkileşim türüdür. H2O CH3OH H2 CH4 İyonik bileşik Polar molekül H2S C2H5OH N2 CCl4 NaCl H2O NH3 HF O2 C2H6 KNO3 H2O PH3 HBr BH3 CO2 NF3 HCl BF3 CS2 MgBr2 NH3 BeH2 PCl3 CO • Yukarıda verilen iyonik katılarla polar moleküller ara- sında yoğun fazlarda iyon – dipol etkileşimleri görülür. ZAYIF ETKİLEŞİMLER Örneğin; NaCl ile H O karışımı için • Moleküller arasında görülen etkileşim türleridir. Zayıf etkileşimlerde moleküllerin polar mı apolar mı olduğu- 2 nu bilmek çok önemlidir. NaCl kristali • Polar moleküllerde moleküller arasında kalıcı dipol- ler görülür. • Apolar moleküllerde moleküller arasında indüklen- miş (geçici) dipoller görülür. 1. Van der Waals Etkileşimleri a) Dipol – Dipol Etkileşimleri • Polar – polar moleküller arasında gerçekleşen etkile- H2O molekülü şim türüdür. Polar molekül Polar molekül B İyon-dipol HCl İ etkileşimi H2O HBr L CH3OH H2S G İ NH3 HBr HBr S c) İndüklenmiş Dipol – İndüklenmiş Dipol • Yukarıda verilen polar moleküller arasında yoğun faz- A (London Kuvvetleri) larda dipol – dipol etkileşimleri görülür. R • Apolar – apolar moleküller arasında ve soy gaz atom- Örneğin; M ları arasında gerçekleşen etkileşim türüdür. A 9. SINIF SARMAL KİMYA HCI molekülleri için L Apolar molekül Apolar molekül d– H2 H2 CI d+ H CO2 BH3 d+ CCl4 I2 d– d– CH4 C6H6 d+ d– • Yukarıda verilen apolar moleküller arasında ve He, d+ Dipol - dipol Ne, Ar gibi soy gaz atomları arasında yoğun fazlarda etkileşimi sadece London kuvvetleri görülür. 136

SICAK BÖLGE • Apolar moleküllerde toplam elektron sayısı artıkça NH ve H O karışımı için Od– London kuvvetleri artacağı için kaynama noktaları da 32 artar. Hd+ Örneğin; Bileşik Elektron sayısı Hd+ Nd– Hd+ Hd+ 18 Hidrojen bağı F2 34 Cl2 70 Hd+ Br2 Aynı şartlar altında kaynama noktaları arasında ➡ NOT Br2 > Cl2 > F2 Aynı şartlar altında bulunan maddelerin kaynama ilişkisi vardır. noktaları karşılaştırılırken genellikle aşağıdaki bağ kuvveti sıralamasına dikkat edilir. d) Dipol – İndüklenmiş Dipol Etkileşimleri Bağ Sağlamlığı • Polar moleküller ve apolar moleküller arasında ger- çekleşen etkileşim türüdür. Güçlü Hidrojen Dipol London Etkileşimler bağı dipol kuvvetleri Polar molekül Apolar molekül Zayıf etkileşimler H2O H2 NH3 CO2 Örnek : CH3OH CCl4 I. NaCl II. CI2 HCl BH3 III. H2O IV. HCl V. H2 • Yukarıda verilen apolar moleküller ve polar molekül- B Aynı şartlarda bulunan yukarıdaki maddelerin ler arasında yoğun fazlarda dipol – indüklenmiş dipol İ kaynama noktalarını karşılaştırınız. etkileşimleri görülür. L (1H, 8O, 11Na, 17Cl) G 2. Hidrojen Bağı İ Çözüm : • H atomunun elektronegatifliği yüksek F, O ve N atom- S I. NaCl $ İyonik bağ içerir. larıyla oluşturduğu bileşiklerde moleküller arasında A gerçekleşen etkileşim türüdür. R II. CI2 $ Apolar molekül olup molekülleri arasında 9. SINIF SARMAL KİMYA M London kuvvetleri bulunur. • H2O, NH3, HF, CH3OH, C6H12O6 ... gibi bileşiklerde A moleküller arasında görülür. L III. H2O $ Polar molekül olup molekülleri Örneğin; arasında hidrojen bağı bulundurur. HF molekülleri için IV. HCl $ Polar molekül olup molekülleri HF arasında dipol – dipol etkileşimleri Hd+ Fd+ bulunur. Hd+ HF V. H2 $ Apolar molekül olup molekülleri arasında Fd+ London kuvvetleri bulunur. Hidrojen bağı Kaynama Noktaları I > III > IV > II > V 137

TEST-20 ÜNİTE TESTİ - 2 1. NH molekülü ile ilgili, 3. Bazı iyonların adları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 3 İyon Adı I. Lewis yapısı H N H şeklindedir. H I. NO–3 Nitrat II. Atomlar arasındaki bağlar elektron ortaklaşması II. SO24– Sülfat sonucu oluşmuştur. III. Azot atomu oktete, hidrojen atomları dublete III. PO34– Fosfat ulaşmıştır. IV. CO23– Karbonat yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 7N) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Bu tablodaki iyonlardan hangilerinin adı, karşı- sında doğru yazılmıştır? D) II ve III E) I, II ve III A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 2. Aşağıdaki tabloda, bazı element atomlarının katman 4. I. Fe metali II. Fe – Cr alaşımı elektron dizilimleri verilmiştir. III. FeO bileşiği Yukarıda verilen maddelerden hangileri metalik bağ içerir? Elektron Katman elektron B A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II atomu dizilimi İ O 2, 6 L D) I ve III E) II ve III G Na 2, 8, 1 İ Cl 2, 8, 7 Ca 2, 8, 8, 2 S 5. Aşağıda molekül formülleri yazılan bileşiklerin A hangisinde, yoğun fazda moleküller arasında Bu elementler ve birbirleriyle yaptıkları bileşikler- R baskın olarak görülen etkileşim türü yanlış veril- le ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? M miştir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17Cl) A A) İki O atomu arasında ikili kovalent bağ oluşabilir. L Bileşik Moleküller arası 9. SINIF SARMAL KİMYA B) Na ve Cl elementlerinin oluşturduğu bileşik, etkileşim iyonik yapıdadır. A) HCl Dipol - dipol C) O ve Cl elementleri birbirleriyle bileşik oluşturur- B) H2O Hidrojen bağı ken elektronlarını ortaklaşa kullanır. C) BH3 Dipol - dipol D) NH3 Hidrojen bağı D) Ca elementi O ile bileşik oluştururken ilk katma- nından iki elektron verir. E) Ca ve Cl elementleri arasında oluşan kararlı bile- E) CH4 London şik oda koşullarında örgü yapılıdır. 151

6. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin 8. Bazı maddelere ait Lewis nokta gösterimleri aşağı- sistematik adı yanlıştır? daki tabloda verilmiştir. (6C, 7N, 8O, 16S, 17Cl, 20Ca, 29Cu) Lewis nokta Bileşik Sistematik adı Madde gösterimi A) CaS Kalsiyum sülfat KCl K+[ Cl ]– B) N2O5 Diazot pentaoksit H2S S C) CaCO3 Kalsiyum karbonat HH D) CuCl2 E) CO Bakır (II) klorür HF H F Karbon monoksit H CH4 H C H H N2 N N Buna göre, bu maddelerle ilgili aşağıdaki ifade- lerden hangisi doğrudur? A) KCl oda koşullarında moleküler yapılıdır. B) CH4 bileşiği, H2S içerisinde çok iyi çözünür. C) H2S’de yoğun fazda moleküller arasında hidrojen bağı bulunur. D) N2 molekülünde üçlü polar kovalent bağ bulunur. E) N2 ve CH4 molekülleri arasında yoğun fazda Lon- don kuvvetleri görülür. 7. Periyodik sistemin 5A grubunda yer alan N, P ve As elementlerinin hidrojenli bileşiklerinin aynı şartlardaki kaynama noktaları aşağıdaki grafikte verilmiştir. Kaynama noktası (°C) B NH3 İ L 9. Aşağıdaki verilen olaylardan hangisi maddenin G sadece dış yapısında değişikliğe neden olur? AsH3 İ A) Yanma B) Erime C) Mayalanma S D) Paslanma E) Küflenme PH3 Periyot A numarası R M Buna göre, 9. SINIF SARMAL KİMYA I. NH3 bileşiğinin kaynama noktasının daha yüksek A olmasının nedeni molekülleri arasındaki hidrojen L bağlarıdır. 10. I. Paslanma II. AsH3 ün kaynama noktasının PH3 ten daha yük- II. Yanma sek olmasının nedeni molekülleri arasındaki Lon- don kuvvetleridir. III. Buharlaşma III. Her üç bileşiğin de molekülleri apolardır. Yukarıdaki olayların hangilerinde kimyasal deği- yargılarından hangileri doğrudur? şim gözlenmez? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III 152

TTEESSTT--214 SİMÜLASYON TESTİ – 2 1. Aşağıdaki tabloda moleküllere ait bazı bilgiler belirtil- 3. Aşağıda verilen kovalent bağlı bileşiklerden han- miştir. gisinin adı yanlış verilmiştir? Buna göre tablodaki hangi moleküle ait bilgi yan- Bileşik Adı lış verilmiştir? (1H, 7N, 8O, 17CI) A) CCI4 Karbon tetraklorür B) SF6 Kükürt hekzaflorür Molekül Lewis Bağlayıcı Serbest C) P2O5 Fosfor pentaoksit modeli gösterimi elektron elektron D) CO Karbon monoksit çifti sayısı çifti sayısı A) CI CI 1 6 E) SO2 Kükürt dioksit B) OO 2 4 C) NN 3 2 D) O 2 2 HH E) H CI 2 6 B 4. İ L G İ 2. H S : S atomu A HCH CH4 R : H atomu H M A Yukarıda H2S sıvısındaki model gösterimi verilmiştir. Lewis Top-çubuk Kimyasal L Bu modeldeki ve ile gösterilen bağ- 9. SINIF SARMAL KİMYA gösterimi gösterimi formülü larla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yukarıda çeşitli gösterimi verilen CH molekülüyle A) ile güçlü etkileşim gösterilir. 4 ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 4 tane polar kovalent bağ bulunur. B) ile zayıf etkileşim gösterilir. B) 4 çift bağlayıcı elektron bulunur. C) Her bir bağı iki elektronun ortak kullanımı ile oluşmuştur. C) Tüm atomlar oktetine ulaşmıştır. D) bağı polar kovalent bağ olarak adlandırılır. D) Elektron yoğunluğu dengeli dağılmıştır. E) ile gösterilen bağ, dipol – dipol, hidrojen bağı ve London kuvvetlerinden oluşur. E) Apolar moleküldür. 159

5. CH ve CO bileşikleri ile ilgili, 7. X : Apolar kovalent bağ içeren apolar molekül 42 Y : Polar kovalent bağ içeren apolar molekül Z : Polar kovalent bağ içeren polar molekül I. Ortaklanmış elektron çifti sayısı bilgileri verilen X, Y, Z için; II. Ortaklanmamış elektron çifti sayısı III. Molekül polarlığı IV. Bağ polarlığı verilenlerden hangileri aynıdır? (1H, 6C, 8O) I. Aynı şartlarda kaynama noktaları en büyük olan Z'dir. A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV II. İçerdikleri toplam elektron sayıları ilişkisi Y > X ise tanecikler arası çekim kuvveti Y > X şeklindedir. D) I, III ve IV E) II, III ve IV III. Z molekülü C, F, H atomları içeriyor ise tanecikleri arası etkin çekim kuvveti hidrojen bağıdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I ve II 6. I. H2O 8. Günlük hayatta karşılaşılan aşağıdaki olaylardan hangisinde meydana gelen değişim yanlış veril- miştir? A) Fiziksel olay Lewis Molekül Yoğun fazda tanecikleri yapısı polarlığı arası etkin çekim gücü Gün batımında havanın kızıl renge bürünmesi O Polar molekül Hidrojen bağı B) HH II. HCI B Kimyasal olay İ Lewis Molekül Yoğun fazda tanecikleri L Araba hava yastığının şişmesi yapısı polarlığı arası etkin çekim gücü G İ C) H CI Apolar molekül Dipol-dipol bağı Kimyasal olay Kimyasal olay III. CH3F S Mumun yanması A Lewis R D) yapısı M 9. SINIF SARMAL KİMYA Molekül Yoğun fazda tanecikleri A polarlığı arası etkin çekim gücü L H Apolar molekül London kuvveti HC F Sütten yoğurt yapımı H E) H O, HCI ve CH F için verilen bilgilerden hangile- Kimyasal olay 23 rinde yanlışlık yapılmıştır? (1H, 6C, 8O, 9F) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III Çay kaşığının sararması 160

TEST-25 SARMAL TEST – 3 1. I 4. 2+ yüklü iyonunda 18 elektronu bulunan bir ele- mentin nötr atomu ile ilgili, II Su I. Katman elektron dizilimi 2, 8, 8, 2 şeklindedir. II. Oda koşullarında gaz halinde bulunur. III Soğuk III. 17Cl elementi ile iyonik bağlı bileşik oluşturur. Aristo’nun dört element kuramına göre şekildeki yargılarından hangileri doğrudur? I, II ve III nolu yerlere gelmesi gerekenler aşağıda- kilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III I II III D) II ve III E) I, II ve III A) Ateş Hava Islak 5. Atom numarası Kütle numarası B) Hava Ateş Sıcak 35’tir. C) Hava Ateş Kuru 17’dir. D) Ateş Toprak Kuru E) Toprak Ateş Kuru I II IV 35 Cl- 17 III Nükleon sayısı İyon yükü 1–’dir. 18’dir. V 2. Bir element ile ilgili bazı özellikler şu şekildedir: Elektron sayısı 18’dir. • Dezenfektanlarda, çamaşır suyu gibi bir çok en- düstriyel ürünün yapısında bulunur. 35 Cl- iyonu ile ilgili yukarıda verilen açıklamalar- 17 • Gaz hali zehirlenmelere ve ölüme sebep olabilir. dan hangisi yanlıştır? • Suya, toprağa ve topraktaki canlı organizmalara A) I B) II C) III D) IV E) V zarar verir. Buna göre bu elementin sembolü aşağıdakiler- B 6. 5A grubunda bulunan N, P, As elementlerinin oluş- den hangisidir? İ turduğu bazı bileşiklerin elektron sayıları ve 1 atm A) Na B) Ca C) Hg D) Cl2 E) Fe L basınç altında kaynama noktaları verilmiştir. G İ Bileşik Elektron Kaynama 3. Laboratuvar malzemesi Adı sayısı noktası (°C) S NH3 10 – 33 I. Dereceli silindir A PH3 18 – 87 R AsH3 36 – 62 M A Buna göre bu bileşiklerle ilgili, II. Huni L I. NH3’ün kaynama noktasının diğerlerinden daha 9. SINIF SARMAL KİMYA yüksek olmasının nedeni hidrojen bağlarıdır. III. Erlenmayer II. AsH3’ün kaynama noktasının PH3’ten daha yük- sek olmasının nedeni London kuvvetleridir. Yukarıda verilen laboratuvar malzemelerinden III. Her üç bileşiğin de molekülleri arasında hangilerinin adı doğrudur? dipol – dipol etkileşimleri bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) Yalnız I 161

7. Bazı maddeler ve bu maddelerle ilgili aşağıda ve- 10. 3A grubunda bulunan alüminyumun sülfat kökü rilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? ile oluşturduğu kararlı bileşiğin bir formülündeki toplam atom sayısı aşağıdakilerden hangisinde (1H, 5B, 8O, 11Na, 16S, 17Cl, 19K) doğru verilmiştir? Madde Açıklama A) 6 B) 8 C) 15 D) 17 E) 19 A) S2– Lewis yapısı [  S  ]2– şeklindedir. B) O2 Molekül içi ikili kovalent bağ bulunur. C) KCl Suda çözünmüş hali elektriği iletir. D) Na Atomları arasında metalik bağlar bulunur. E) BH3 B atomu oktete, H atomları 11. Bazı anyonlar ve katyonlar tabloda verilmiştir. dublete ulaşmıştır. Anyonlar OH– CO32– NO3– Katyonlar Na+ Ca2+ H+ Buna göre bu iyonlar arasında yaygın adları ve- rilen aşağıdaki bileşiklerden hangisi oluşamaz? A) Sud kostik B) Sönmemiş kireç 8. İyon Adı C) Kireç taşı D) Kezzap I. CH3COO– Asetat E) Çamaşır sodası II. NO–3 Nitrat III. NH+4 Amonyak Yukarıda verilen iyonlardan hangilerinin adları doğru verilmiştir? B İ A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II L G D) I, II ve III E) II ve III İ 9. SINIF SARMAL KİMYA 9. Bileşik Adı S 12. Atom Lewis yapısı Na2CO3 Sodyum karbonat A NaCl I. R I. Na Cl II. NO Azot monoksit M CCl4 III. CS2 Karbon disülfür A Cl IV. K3N Potasyum nitrür L II. Cl C Cl III. H2S Cl S HH Formülleri verilen yukarıdaki bileşiklerden hangi- Yukarıdaki taneciklerden hangilerinin Lewis ya- lerinin adı doğru yazılmıştır? pısı doğru verilmiştir? (1H, 6C, 11Na, 16S, 17Cl) A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) I ve III E) II ve III 162

Adı-Soyadı: ………… Lisesi 20../20.. Eğitim Öğretim Yılı Sınıfı ve Numarası: 9. Sınıf Kimya Dersi 1. Dönem 2. Ortak Sınavı Puan: 1. Aşağıdaki cümleler doğru ise yanındaki kutucu- 2. Periyodik sistemde yer alan aşağıdaki tabloda ğa \"D\" yanlış ise \"Y\" harfi yazınız. verilen bazı grupların özel adlarını yazınız. (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 11Na, 12Mg, 16S) Grup no Özel isim a) X3+ iyonu 4 tane elektron aldığında X7+ I. 1A iyonu haline gelir. II. 2A III. 3A b) 12 C4- ve 14 C4+ tanecikleri izotop IV. 7A 6 6 V. 8A iyonlar olup kimyasal özellikleri aynı- dır. c) 14 C ve 16 O atomları izoton atomlar- 6 8 dır. d) Periyodik sistemde aynı periyot üzerin- de soldan sağa doğru gidildikçe birinci 3. Bazı elementlerin periyodik sistemdeki yerleri veril- iyonlaşma enerjisi genellikle artar. miştir. e) 4Be, 12Mg ve 20Ca elementlerinin elekt- H He ron verme eğilimleri arasında B NOF Mg K Ca S Kr Ca > Mg > Be ilişkisi bulunur. f) He, Hg, Ca tanecikleri atom, O2, P4, B Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki sorula- H3PO4 tanecikleri molekül, O2–, CO32– İ rı cevaplayınız. L a) Hangi elementler metaldir? tanecikleri iyon olarak sınıflandırılır. G İ b) Hangi elementler ametaldir? g) MgO bileşiğinin Lewis yapısı S c) Hangi elementler soy gazdır? Mg2+[  O  ]2– şeklindedir. A d) Hangi elementler yarımetaldir? R e) Hangi elementlerin değerlik elektron sayıları Na2S bileşiği sodyum sülfür olarak ad- M aynıdır? landırılır. A h) L f) Hangi elementin elektron verme eğilimi diğerle- 9. SINIF SARMAL KİMYA rinden daha fazladır? HF bileşiğinin Lewis nokta yapısı H F g) Hangi elementin elektronegatifliği diğerlerinden i) şeklindedir. daha fazladır? h) Hangi elementin birinci iyonlaşma enerjisi diğer- lerinden daha fazladır? j) NH3 bileşiğinde bağ yapımına katılma- i) Hangi elementin atom yarıçapı diğerlerinden yan elektron sayısı 2'dir. daha büyüktür? j) Hangi elementin elektron ilgisi diğerlerinden daha fazladır? 167

4. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. 7. Aşağıdaki tabloda formülleri verilen bileşiklerin a) 14Si, 17Cl ve 19K atomlarının atom yarıçaplarını sistematik adlarını yazınız. karşılaştırınız. Bileşik formülü Sistematik adı b) 7N, 8O ve 16S atomlarının birinci iyonlaşma ener- jilerini karşılaştırınız. a) MgS c) 12Mg, 13Al ve 20Ca atomlarının elektron verme b) N2O eğilimlerini karşılaştırınız. c) Mg(NO3)2 d) P2O5 d) 8O, 9F ve 10Ne atomlarının elektronegatifliklerini e) Fe(OH)2 karşılaştırınız. f) SO3 g) (NH4)2SO4 5. Aşağıda verilen kimyasal türleri atom / iyon / mo- h) CaCO3 i) CCl4 lekül olarak sınıflandırınız. j) CuBr Kimyasal tür Sınıflandırma I. HCO3– II. S8 8. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. III. SO3 IV. Au Türler arası etkileşimler V. PO43– a) ................... b) ................... etkileşimler etkileşimler 6. Aşağıdaki tabloda verilen kimyasal türlerin Lewis B c) ............ d) ............ e) ............ f) ............ g) ............ İ bağ bağ bağ bağ bağ nokta yapılarını gösteriniz. L (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 11Na, 13Al, 16S, 17Cl) G İ Kimyasal tür Lewis nokta yapısı a) O S b) Al c) S2– A d) K+ R 9. Aşağıdaki tabloda verilen molekülleri polar / apo- e) Na2O M lar molekül olarak sınıflandırınız. f) F2 A (1H, 5B, 6C, 7N, 8O) g) HCl 9. SINIF SARMAL KİMYA h) CCI4 L i) BF3 j) CO2 Molekül Molekül polarlığı I. N2 II. H2O III. BH3 IV. NH3 V. CO2 168

SICAK BÖLGE MADDENİN FARKLI HÂLLERİ 1. KRİSTAL KATILAR Katı a) İyonik Katılar EriDmoenma KırSaüğbıllaimşmleaşme • Tanecikleri bir arada tutan kuvvetler zıt yükler arasın- Buharlaşma Gaz daki elektrostatik çekim kuvvetleridir. Sıvı • NaCl, CaO, MgCl2 katıları örnek verilebilir. Yoğunlaşma • Genellikle metal ve ametal atomlarının elektron alış – verişi sonucu birleşmesiyle oluşur. • Erime, buharlaşma ve süblimleşme süresince mad- b) Moleküler Katılar denin tanecikleri arası çekim kuvvetleri azalır, tane- • Tanecikleri birarada tutan kuvvetler dipol – dipol, cikleri arası boşluk artar, düzensizlik artar. hidrojen bağı ve London kuvvetleri olabilir. • I2, P4, S8, CO2, H2O, C6H12O6 katıları örnek verilebilir. • Donma, yoğunlaşma ve kırağılaşma süresince mad- c) Kovalent katılar denin tanecikleri arası çekim kuvvetleri artar, tane- cikleri arası boşluk azalır, düzensizlik azalır. • Maddenin katı, sıvı ve gaz hâlleri için bazı genel • Tanecikleri bir arada tutan kuvvetler ağ örgülü kova- özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. lent bağlardır. Katı Sıvı Gaz • Elmas, grafit, kuartz (SiO2) katıları örnek verilebilir. d) Metalik katılar • Tanecikleri • Tanecikleri arası • Tanecikleri arası boşluk katı ve sıvı arası boşluk yok boşluk katılara denecek kadar göre daha fazla hale göre daha • Tanecikleri bir arada tutan kuvvetler metalik bağlar- azdır. gazlara göre fazladır. daha azdır. dır. • Maddenin en • Maddenin katı • Maddenin en • Fe, Cu, Au, Ca katıları örnek verilebilir. düzenli halidir. haline göre daha düzensiz halidir. • Belirli şekil ve düzensizdir. • Belirli şekilleri ve B hacimleri vardır. • Belirli şekilleri hacimleri yoktur. İ 2. AMORF KATILAR • Sıkıştırılamazlar. yoktur. Belirli • Sıkıştırılabilirler. • Tanecikleri hacimleri vardır. • Tanecikleri titre- L • Belirli geometrik şekilleri yoktur. • Akışkandırlar. G titreşim hareketi • Bulundukları şim, dönme ve yaparlar. kabın şeklini alır- öteleme hareketi İ • Sert olup sıkıştırılamazlar. lar. Titreşim ve yapar. öteleme hareketi • Cam, lastik, plastik ve tereyağı örnek verilebilir. yaparlar. S A • Isıtıldıklarında yumuşamaya başladığı sıcaklığa cam- R sı geçiş sıcaklığı denir. M 9. SINIF SARMAL KİMYA A SIVILAR L KATILAR • Belirli şekilleri olmayıp bulundukları kabın şeklini alırlar. • Katılar amorf ve kristal katılar olmak üzere ikiye ay- • Akışkan özellik gösterirler. rılır. • Sıvıların akmaya karşı gösterdikleri dirence viskozi- • Kristal katıların belirli geometrik şekli olup sert ve sı- te denir. kıştırılamayan katılardır. • Sıvıların molekülleri arası çekim kuvvetleri arttıkça • Amorf katıların belirli geometrik şekilleri olmayıp, sert viskoziteleri artarken akıcılıkları azalır. ve sıkıştırılamayan katılardır. 170

SICAK BÖLGE Örnek: II I II I Bal Saf su Saf su Tuzlu su İstanbul İstanbul Aynı ortamda ve aynı sıcaklıkta bulunan bal ve su Kaynama noktası : II > I sıvıları için, Moleküller arası çekim kuvvetleri : I > II Buhar Basıncı Viskoziteleri : I > II • Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşır. Oluşan buharların  Akıcılıkları : II > I bulunduğu ortama uyguladığı basınca buhar basın- cı denir. • Sıvıların sıcaklığı arttıkça viskoziteleri azalır, akıcılık- • Sıvıların sıcaklıkları arttıkça buhar basıncı da artar. ları artar. I II ➡ NOT Buharlaşma Kaynama Saf su Saf su • Her sıcaklıkta • Belirli sıcaklık ve ba- İstanbul 25°C İstanbul 50°C gerçekleşir. sınçta gerçekleşir. • Sadece sıvı yüze- • Sıvının her yerinde yinde gerçekleşir. gerçekleşir. Kaynama Noktası Buhar basıncı : II > I • Sıvı bir maddenin buhar basıncının dış basınca eşit olduğu sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. • Aynı sıvının buhar basıncı dış basınca bağlı değildir. • Sıvı yüzeyindeki dış basınç arttıkça kaynama nokta- I II sı artar. Yükselti arttıkça dış basınç azalır. B I II İ L Saf su Saf su G Saf su Saf su İ Erzurum 25°C İstanbul 25°C Erzurum İstanbul S  Dış basınç : II > I Dış basınç : II > I A Buhar basıncı : I = II Kaynama noktası : II > I R • Sıvının molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri arttık- M • Aynı sıcaklıkta bulunan farklı sıvılarda moleküller A arası çekim kuvvetleri arttıkça buhar basıncı azalır. ça kaynama noktası artar. L 9. SINIF SARMAL KİMYA I II I II III Saf etil Saf su Saf etil Saf su Tuzlu su alkol alkol İstanbul İstanbul Moleküller arası çekim kuvvetleri : II > I İstanbul İstanbul İstanbul 25°C 25°C 25°C  Kaynama noktası : II > I Moleküller arası çekim kuvveti : III > II > I • Sıvı içerisinde uçucu olmayan (tuz, şeker) maddeler Buhar basıncı : I > II > III çözünürse kaynama noktası artar. 171

SICAK BÖLGE • Aynı ortamda kaynamakta olan sıvıların buhar ba- • II ve IV. bölgelerde maddenin potansiyel enerjisi sınçları dış basınca eşittir. artar. I II III • I. bölgede katı haldedir. Saf etil Saf su Tuzlu su II. bölgede katı – sıvı halleri birarada bulunur. alkol İstanbul İstanbul III. bölgede sıvı haldedir. IV. bölgede sıvı – gaz halleri birarada bulunur. İstanbul V. bölgede gaz haldedir. • I, III ve V. bölgelerde homojen görünümlüdür. Dış basınç : I = II = III • II ve IV. bölgelerde heterojen görünümlüdür.  25 °C’de buhar basıncı : I > II > III Kaynarlarken buhar basıncı : I = II = III ➡ NOT Havadaki bağıl nem oranı arttıkça hissedilen sıcaklık değeri artar. GAZLAR ➡ NOT • Gazlar sıcaklık, basınç, hacim ve madde miktarına Saf X maddesine ait sıcaklık-zaman grafiği aşa- bağlı olarak farklı fiziksel özellik gösterir. ğıdaki gibidir. • Gazların basıncı kapladıkları hacim ile ters orantılı Sıcaklık (°C) olarak değişir. t2 • Gazların basıncı Kelvin cinsinden sıcaklıkla (Mutlak B t1 sıcaklık) doğru orantılı olarak değişir. İ L I II III IV V Kelvin = °C + 273 G • Gazların basıncı miktarları ile doğru orantılı olarak İ Zaman değişir. S • Donma noktası t1°C dir. A ➡ NOT R • Yoğunlaşma noktası t2°C dir. M Saf X maddesine ait sıcaklık-zaman grafiği aşa- A • I, III ve V. bölgelerde maddenin kinetik enerjisi L ğıdaki gibidir. azalır. 9. SINIF SARMAL KİMYA Sıcaklık (°C) • II ve IV. bölgelerde maddenin potansiyel enerjisi t2 azalır. t1 • I. bölgede gaz haldedir. II. bölgede sıvı – gaz halleri birarada bulunur. I II III IV V Zaman III. bölgede sıvı haldedir. IV. bölgede sıvı – katı halleri birarada bulunur. • Saf maddeler hâl değiştirirken sıcaklıkları sabit V. bölgede katı haldedir. kalır. • I, III ve V. bölgelerde homojen görünümlüdür. • Kinetik enerji sıcaklıkla doğru orantılıdır. • II ve IV. bölgelerde heterojen görünümlüdür. • Madde hâl değiştirirken potansiyel enerjisi deği- şir. • Erime noktası t1°C dir. • Kaynama noktası t2°C dir. • I, III ve V. bölgelerde maddenin kinetik enerjisi artar. 172

TEST-5 SIVILAR – II (VİSKOZİTE) 1. Bir sıvının akmaya karşı gösterdiği direnç kuvvetine 4. Şekildeki özdeş kaplarda sıcaklıkları aynı olan eşit viskozite denir. miktardaki sıvılar bulunuyor. Buna göre, 12 I. Sıvının miktarı artırılırsa viskozitesi artar. Glikol Gliserin II. Sıcaklığı artırılan sıvının viskozitesi azalır. III. Aynı sıcaklıkta bulunan balın viskozitesi suyun Buna göre, viskozitesinden daha yüksektir. yargılarından hangileri doğrudur? I. Sıvıların yüzeyine bırakılan özdeş metal bilyele- rin tabana ulaşma süreleri 1 < 2 dir. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III II. Sıvıların viskoziteleri 1 > 2 dir. III. Musluklar aynı anda açıldığında kapların boşal- ma hızları 1 = 2 dir. Küp şeker yargılarından hangileri doğrudur? Küp şeker (Molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri: Gliserin > Glikol) 2. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 50°C 50°C 10°C 100 g 100 g 100 g Saf su Şekerli su Şekerli su çözeltisi çözeltisi I II III 50°C’deki saf su ile farklı sıcaklık ve farklı mik- tarda şeker çözünmüş şekerli su çözeltilerinin vistoziteleri ilişkisi hangi seçenekte doğru veril- B 5. Tabloda bazı sıvıların oda koşullarındaki viskozite İ miştir? B) III > II > I C) I > II = III L değerleri veriliyor. Viskozite (Pa.s) A) I > II > III G Sıvı D) II = III > I E) I = II = III İ X 2,4.10–2 S Y 9,3.10–2 A Z 8,1.10–2 R Buna göre, 3. Aynı sıcaklıkta bulunan X ve Y sıvılarının akıcılıkları M 25 °C 25 °C 9. SINIF SARMAL KİMYA A 25 °C Y(s) Z(s) arasındaki ilişki X > Y dir. L X(s) Buna göre aynı sıcaklıktaki X ve Y sıvıları ile ilgili, I. Viskoziteleri Y > X tir. II. Tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri X > Y dir. eşit hacimli sıvıların yüzeylerine bırakılan yoğun- luğu sıvıların yoğunluğundan daha büyük olan III. X sıvısının sıcaklığı yeterince düşürüldüğünde özdeş metal bilyelerin tabana ulaşma hızlarının akıcılıkları eşitlenebilir. büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakiler- den hangisinde doğru verilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) X > Z > Y B) Y > X > Z C) Z > X > Y D) X > Y > Z E) Y > Z > X D) I ve III E) I, II ve III 181

6. Şekildeki özdeş kaplarda belirtilen koşullarda eşit 9. Şekilde verilen eşit hacimli sıvıların yüzeyine m küt- seviyede A, B ve C sıvıları bulunuyor. Kapların ta- leli özdeş metal bilyeler konuluyor. banlarındaki özdeş musluklar aynı anda açılıyor ve kapların aynı sürede tamamen boşaldığı belirleniyor. X(s) Y(s) A(s) B(s) C(s) 12 30°C 10°C 50°C Bilyelerin sıvıların diplerine ulaşma süreleri t > t 21 olduğuna göre bu sıvılar ile ilgili, Buna göre sıvıların aynı sıcaklıktaki viskoziteleri I. Viskoziteleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğ- II. Tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri ru verilmiştir? III. Akıcılıkları niceliklerinden hangilerindeki ilişki Y > X tir? A) C > A > B B) B > A > C C) A > B > C D) B > C > A E) C > B > A A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 7. I. Bal ve reçel gibi gıdaların sürülmesi II. Asfalt çalışmalarında zifti yayma işlemi III. Karlı yollara tuz atılması Yukarıda verilen günlük yaşam örneklerinden 2022 / TYT hangileri viskozite ile ilgilidir? 10. Özdeş kaplarda bulunan eşit hacimli üç farklı sıvı A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II aynı sıcaklıkta ve aynı sabit eğimle başlangıçta boş D) I ve II E) II ve III olan özdeş toplama kaplarına aynı anda dökülmeye başlanıyor. Belirli bir süre sonra bu toplama kapların- B da biriken sıvı hacimleri aşağıdaki şekilde gösterili- İ yor. L G İ 8. O CH2– CH2 CH2–CH–CH2 S OH OH OH OH OH A HH R Gliserin Etil alkol Su 1 (Glikol) (Gliserin) 3 2 Yukarıda bazı bileşiklerin formülleri verilmiştir. M Buna göre, A I. Etil alkolün viskozitesi suyunkinden büyüktür. 9. SINIF SARMAL KİMYA Buna göre aynı sıcaklıkta bulunan bu sıvılar ile L II. Moleküller arası çekim kuvveti en güçlü olan ilgili, sudur. I. Akıcılıkları 1 > 2 > 3 III. Akmaya karşı en fazla direnç gösteren sıvı II. Tanecikler arası çekim kuvvetleri 3 > 2 > 1 gliserindir. III. Viskoziteleri 1 > 2 > 3 tür. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Sıvıların buharlaşmadığı varsayılacaktır.) karşılaştırmalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 182

TEST-11 HAL DEĞİŞİMİ VE HAL DEĞİŞİM GRAFİKLERİ – I 1. I. Sıcaklık 3. Bir A maddesinin üç farklı fiziksel hali X, Y ve Z ola- rak ifade edilmektedir. 6 Zaman X m1 Y m3 Z II. 2 4 Sıcaklık 5 Yukarıda belirtilen hal değişimlerinden 3 numaralı Zaman olay donmayı göstermektedir. III. Buna göre seçeneklerdeki ifadelerden hangisi yanlıştır? Sıcaklık A) X, maddenin en düzensiz halidir. Zaman B) 5. olayda potansiyel enerji artar. C) 2. olay buharlaşmadır. Yukarıda verilen sıcaklık – zaman grafiklerinden D) Sadece Y hali akışkandır. E) 6. olay kırağılaşmadır. hangileri saf bir maddeye ait olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 2. Saf X maddesinin normal basınçta ısıtılması sırasın- B İ daki sıcaklık – zaman değişimi tabloda verilmiştir. L G İ Sıcaklık 10 15 20 20 20 50 60 75 75 75 S (°C) 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 A R Zaman M (dakika) A L 4. Kırağılaşma olayı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden Buna göre, 9. SINIF SARMAL KİMYA I. X’in normal erime noktası 20°C dir. hangisi yanlıştır? II. 40. dakikadan itibaren buhar basıncı 1 atm dir. A) Maddenin gaz halden doğrudan katı hale geçme- sidir. III. 20 ve 45. dakikada X maddesi heterojen görü- nümlüdür. B) Maddenin molekül yapısı değişir. yargılarından hangileri doğrudur? C) Düzensizlik azalır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Madde dışarı ısı vermiştir. D) II ve III E) I, II ve III E) Maddenin potansiyel enerjisi azalır. 193

5. X(k) $ X(g) 8. Saf A, B ve C maddelerinin 1 atm basınçtaki erime ve Yukarıda gerçekleşen olayla ilgili seçeneklerdeki kaynama noktaları tabloda verilmiştir. ifadelerden hangisi yanlıştır? Madde Erime Kaynama A) Süblimleşme olayı gerçekleşmiştir. noktası (°C) noktası (°C) B) Madde daha düzensiz bir hale geçmiştir. A 0 110 C) Olay ısı alarak gerçekleşmiştir. B 35 142 D) Olay sonucunda maddenin potansiyel enerjisi C – 40 20 artmıştır. Buna göre, E) Olay sırasında maddenin kimyasal yapısı değiş- I. Oda koşullarında bulunan C için genleşme kat- miştir. sayısı ayırt edici özellik değildir. II. Tanecikleri arasındaki çekim kuvveti en güçlü olan B dir. III. Sıcaklık 120°C den –5 °C’ye düşürülürse A iki kez hal değiştirir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 6. X(g) † X(s) † X(k) D) II ve III E) I, II ve III dönüşümleri için verilen, I. Ekzotermik (ısı veren) olaylardır. II. Düzensizlik azalır. III. Potansiyel enerji azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III B 9. Saf X sıvısının normal basınçta ısıtılmasına ait grafik İ verilmiştir. L Sıcaklık (°C) G İ S 50 A R 30 M I II III A 7. Buharlaşma ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden L 100 1100 1800 Isı (kkal) Grafiğe göre, 9. SINIF SARMAL KİMYA hangisi yanlıştır? A) Sıvı yüzeyinde gerçekleşir. I. X’in normal kaynama noktası 50 °C’dir. B) Isı alarak gerçekleşir. II. I ve III. bölgelerde taneciklerin ortalama kinetik enerjisi artar. C) Buharlaşma sadece kaynama noktasında olur. III. II. bölgede heterojen görünümlüdür. D) Buharlaşma sonucu madde daha düzensiz hale geçer. yargılarından hangileri doğrudur? E) Buharlaşma sonucu maddenin potansiyel enerji- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III si artar. D) II ve III E) I, II ve III 194

TEST-16 ÜNİTE TESTİ – 1 1. Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinin birbirine dönü- 3. Sabit basınç altında bulunan saf haldeki bir X mad- şümlerini gösteren şekil aşağıdaki gibidir. desine ait sıcaklık – zaman değişimini gösteren gra- fik verilmiştir. Y1 X3 Z Sıcaklık (°C) 2 • 1. dönüşümde madde ısı almaktadır. t2 • 2. dönüşümde tanecikler arası çekim kuvvetleri t1 azalmaktadır. I II III IV V • 3. dönüşümde tanecikler arası uzaklık azalmak- Zaman tadır. Buna göre 1, 2 ve 3 numaralı dönüşümler seçe- Buna göre X maddesi ile ilgili aşağıdaki ifadeler- neklerden hangisinde doğru gösterilmiştir? den hangisi yanlıştır? 12 3 A) Erime noktası t1°C, yoğunlaşma noktası t2°C dir. B) II ve IV. bölgelerde heterojen görünümlüdür. A) Buharlaşma Kırağılaşma Erime B) Erime Süblimleşme Yoğunlaşma C) I, III ve V. bölgelerde kinetik enerjisi azalmıştır. C) Buharlaşma Erime Kırağılaşma D) III. bölgedeki tanecikleri arası uzaklığı, I. bölgede- ki tanecikleri arası uzaklığına göre daha fazladır. D) Erime Süblimleşme Buharlaşma E) Buharlaşma Erime Süblimleşme E) II ve IV. bölgelerde potansiyel enerjisi azalmıştır. 4. Etil alkol, saf su ve gliserin sıvılarının 1 atm basınç altındaki kaynama noktaları tabloda verilmiştir. Sıvı Kaynama noktası (°C) 2. Sabit basınç altında bulunan saf A sıvısına ait sıcak- B Etil alkol 78 İ Saf su 100 lık – zaman grafikleri verilmiştir. L Gliserin 290 G Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C) İ t1 t2 Buna göre oda sıcaklığında bulunan bu sıvılarla ilgili, Zaman Zaman S Saf suyun molekülleri arasındaki çekim kuvvetle- Grafik – 1 Grafik – 2 A ri etil alkoldeki moleküller arası çekim kuvvetleri- R ne göre daha fazladır. M Buna göre sıcaklık – zaman grafiği Grafik – 1’deki A Gliserinin viskozitesi saf suyun viskozitesinden 9. SINIF SARMAL KİMYA gibi olan saf A sıvısına, L daha fazladır. I. Bulunduğu ortamın basıncını düşürmek Etil alkolün buhar basıncı gliserinin buhar basın- cından daha yüksektir. II. Sıvıyı yükseltinin daha fazla olduğu bir ortama götürmek yargıların doğru (D) veya yanlış (Y) olarak işaret- lenmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru gös- III. Sıvının sıcaklığını düşürmek terilmiştir? işlemlerinden hangileri uygulanırsa Grafik–2 elde edilebilir? (t1 > t2) A) D B) D C) D D) Y E) Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III DDY D Y D) II ve III E) I, II ve III DY Y D D 203

5. Şekildeki kaplarda 25 °C sıcaklıkta saf etil alkol ve 8. Antalya, Ankara ve Erzurum’da aynı gün içerisinde saf su bulunmaktadır. ölçülen gerçek sıcaklık ve hissedilen sıcaklık değer- I II III leri tabloda verilmiştir. Saf Saf su Saf su Şehir Gerçek Hissedilen Etil alkol Ankara İstanbul sıcaklık (°C) sıcaklık (°C) Antalya Ankara Ankara 30 38 Erzurum 30 34 Buna göre bu sıvılarla ilgili, 30 28 I. Kaynama noktaları arasındaki ilişki III > II > I Buna göre, şeklindedir. I. Ankara’daki bağıl nem Erzurum’a göre daha yük- II. Buhar basınçları arasındaki ilişki I > II = III sektir. şeklindedir. II. Erzurum’daki bağıl nem Antalya’ya göre daha III. Aynı anda kaynıyorlarken buhar basınçları ara- düşüktür. sındaki ilişki III > II = I şeklindedir. III. Antalya’daki bağlı nem Ankara’ya göre daha yük- yargılarından hangileri doğrudur? sektir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. I. Dış basınç II. Sıcaklık 6. Gazlarla ilgili verilen, III. Madde miktarı IV. Moleküller arası çekim kuvvetleri I. Kapalı kaplardaki gaz basıncı manometre ile Yukarıda verilen niceliklerden hangileri sıvıların ölçülür. kaynama noktasını etkileyen faktörler arasında yer alır? II. Normal şartlar altında (1 atm basınç ve 0 °C’de) 1 mol gaz 22,4 litre hacim kaplar. A) I ve IV B) II ve III C) I, II ve III III. Ortalama kinetik enerjileri mutlak sıcaklık ile B D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV doğru orantılıdır. İ yargılarından hangileri doğrudur? L G 2021 / MSÜ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III İ 10. Açık kapta bulunan saf suyun kaynama sıcaklığının D) II ve III E) I, II ve III dış basınçla değişiminin incelendiği bir araştırmada S aşağıdaki veriler elde edilmiştir. A R Deney Dış Kaynama M basınç (atm) sıcaklığı (°C) 9. SINIF SARMAL KİMYA A 1 0,6 T1 7. Aşağıdaki katılardan hangisinin sınıflandırılması L yanlış verilmiştir? 21 T2 Katı Sınıfı 32 T3 A) KF İyonik Buna göre, saf suyun kaynama sıcaklıkları ara- B) C6H12O6 Amorf sındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru C) C(elmas) Kovalent D) Fe Metalik verilmiştir? E) Plastik Amorf A) T1 > T2 > T3 B) T1 = T2 = T3 C) T3 > T2 > T1 D) 4T1 = T2 = 2T3 E) 2T1 = 2T2 = T3 204

TTEESSTT--120 SİMÜLASYON TESTİ – 2 1. Erime sıcaklığı Kaynama 3. Oda koşullarında ağzı açık kaplara eşit kütlede buz Madde ve naftalin konuluyor. (°C) sıcaklığı (°C) Buz Naftalin A 48 150 10 g 10 g B0 100 Bir süre sonra; C –25 80 Tabloda A, B ve C maddelerine ait 1 atm basınçtaki erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir. Buna göre oda koşullarındaki A, B ve C maddele- rinin fiziksel hâlleri hangi seçenekte doğru veril- miştir? 9,9 g 8g AB C A) Sıvı Katı Gaz kaptaki maddelerdeki değişim şekilde belirtilmiştir. B) Gaz Sıvı Katı Buna göre; C) Katı Sıvı Gaz I. Buzda sadece erime olayı gerçekleşmiştir. II. Naftalin süblimleşmiştir. D) Sıvı Gaz Katı III. Her iki kapta da fiziksel olay gerçekleşmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? E) Katı Sıvı Sıvı 2. A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) Yalnız III B Saf su Saf etil alkol İ L Saf su Saf etil alkol G Kaynama 100 °C 78°C İ noktası Yoğunluğu 1 g/cm3 0,8 g/cm3 S A 1 atm basınçta saf su ve etil alkol için bilgiler verilmiştir. R M Buna göre; A 4. Aşağıdaki katılardan hangisinin türü yanlış veril- 9. SINIF SARMAL KİMYA I. Aynı sıcaklıkta buhar basınçları ilişkisi L miştir? alkol > su’dur. II. Aynı şartlarda kaynarlarken buhar basınçları ilişki- Katı Türü si alkol = su’dur. A) Mum Amorf katı III. Aynı sıcaklıkta sıvıların akıcılık ilişkisi su > alkol B) Buz Moleküler kristal dur. C) Demir İyonik kristal D) Tuz İyonik kristal yargılarından hangileri doğrudur? E) Elmas Kovalent kristal A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) Yalnız II 211

5. Maddenin fiziksal hâlleri ile ilgili, 7. Kristal bir X katısı için aşağıdaki bilgiler veriliyor. I. Katı hâl, maddenin en düzenli halidir. • Erime ve kaynama noktası çok yüksektir. II. Sıvı hâl, titreşim ve öteleme hareketlerini yapar. • Katı hâlde elektriği iletmezken sıvısı ve sulu çözeltisi elektriği iletmektedir. III. Gaz hâl, basınç ile sıkıştırabilir. Buna göre, özellikleri verilen X katısı aşağıdakiler- den hangisi olabilir? IV. Plazma hal, iyon elektron ve nötr atomlardan oluşmuş iyonize bir karışımdır. A) NaCl B) Cam C) C6H12O6 ifadelerinden hangileri doğrudur? D) C(elmas) E) Fe A) I ve III B) I ve II C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. Erime sıcaklığı Kaynama Madde (°C) sıcaklığı (°C) A 10 105 B 30 120 A ve B maddelerinin 1 Atm basınçtaki erime ve kayna- ma noktaları tabloda verilmiştir. Oda koşullarındaki A ve B maddeleri 130°C’ye kadar ısıtılıyor. Bu olaya ait sıcaklık zaman grafiği hangi seçenek- te doğru verilmiştir? A) Sıcaklık (°C) B) Sıcaklık (°C) B 130 B A B 120 A İ 105 130 L 120 G 25 105 II İ 30 25 6. Zaman (dk) Zaman (dk) I C) Sıcaklık (°C) D) Sıcaklık (°C) A B AB 130 130 Saf Saf S su su A Deniz seviyesi Dağ zirvesi R 105 30 30 25°C 0°C M 25 25 A 9. SINIF SARMAL KİMYA Yukarıda belirli şartlarda bulunan saf su örnekleri L Zaman (dk) Zaman (dk) için, I. Kaynama noktaları ilişkisi I > II’dir. E) Sıcaklık (°C) A II. Buhar basınçları ilişkisi II > I’dir. III. Donma noktaları ilişkisi II > I’dir. 130 B yargılarından hangileri doğrudur? 120 105 A) I, II ve III B) I ve III C) I ve II 30 25 D) II ve III E) Yalnız III Zaman (dk) 212

TEST-21 SARMAL TEST – 5 1. Bazı taneciklere ait Lewis formülleri tabloda verilmiştir. 3. • Periyodik sistemde aynı periyotta soldan sağa Tanecik Lewis formülü doğru gidildikçe atom yarıçapı azalırken aynı grupta yukarıdan aşağı doğru inildikçe atom ya- N2 NN rıçapı artar. H2S CO2 S • Periyodik sistemde aynı periyotta soldan sağa NaCl HH doğru gidildikçe birinci iyonlaşma enerjisi değeri genellikle artarken, aynı grupta yukarıdan aşağı OCO doğru inildikçe birinci iyonlaşma enerjisi değeri azalır. Na+[  Cl  ]– He Be O F Ne Na Mg Buna göre bu taneciklerle ilgili, I. İki N atomu arasında üçlü apolar kovalent bağ Yukarıda verilen bilgilere göre, oluşmuştur. I. Be, Na ve Mg elementlerinin atom yarıçapları II. H2S molekülü polar, CO2 molekülü apolardır. arasında Na > Mg > Be ilişkisi bulunur. III. NaCl ve H2S tanecikleri arasında yoğun fazda II. O, F ve Ne elementlerinin birinci iyonlaşma ener- iyon – dipol etkileşimleri bulunur. jileri arasında Ne > F > O ilişkisi bulunur. IV. CO2 molekülünde ortaklaşa kullanılan elektron III. He ve Ne elementlerinin atom yarıçapları arasın- çifti sayısı dörttür. da Ne > He, birinci iyonlaşma enerjileri arasında He > Ne ilişkisi bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 2. X, Y ve Z atomlarının temel haldeki katman sayıları B D) II ve III E) I, II ve III ve son katmanlarındaki elektron sayıları tabloda ve- İ rilmiştir. L Atom Katman Son katmanındaki G sayısı elektron sayısı İ X4 2 S Y3 5 A Z2 7 R M Buna göre bu atomlarla ilgili aşağıdaki ifadeler- A 9. SINIF SARMAL KİMYA den hangisi yanlıştır? L A) X’in atom numarası 20’dir. 4. Bir karışımdaki elementlerin alev renklerinden B) Y atomu X ile iyonik, Z ile kovalent bağlı bileşik yararlanılarak türlerinin belirlenmesi hangi kimya oluşturabilir. disiplinin çalışma alanına girer? C) Z periyodik sistemin 7. grubunda bulunur. A) Polimer kimyası B) Analitik kimya D) Z’nin elektronegatifliği Y’ninkinden daha fazladır. C) Biyokimya D) Fizikokimya E) X’in elektron verme isteği Y’ninkinden daha faz- E) Organik kimya ladır. 213