ตารางธาตุ

Company Logo ตารางธาตุ อาจารย์วราภรณ์ บุญยรัตน์ Muban Chombueng Rajabhat University 1

ตารางธาตุ 4 s-block p-block d-block f-block Logo

6 โลหะ อโลหะ และ กึง่ โลหะ Metal Semi-metal Non-metal Logo 5

7 โลหะ อโลหะ และ กง่ึ โลหะ โลหะ อโลหะ กงึ่ โลหะ • ของแขง็ * มันวาว • แก็ส ของเปหลว หรือ • มีสมบัติระหวา่ งโลหะและ • ตีเป็นแผ่นหรอื เปส้น • มจี ดุ หลอมเปหลว*และความ ของแข็งทไี่ ม่มันวาว เป็ราะ อโลหะ หนาแนน่ สง (ยกเปว้น Cs • จุดหลอมเปหลวและความ • น่าไฟฟ้าไดบ้ า้ ง และ Ga) • IE และ EA มคี า่ ตา่ หนาแน่นต่า • ออกไซด์เป็นแอมโฟเปท • นา่ ความรอ้ น-ไฟฟ้า ไดด้ ี • ออกไซด์มีสมบัติเป็นเปบส • IE และ EA มีคา่ สง อรกิ • มีเปลขออกซิเปดชันเป็นบวกใน • สาร็ระกอบไอออนกิ • น่าความร้อนไม่ดี ไมน่ า่ • มีเปลขออกซิเปดชันเป็นลบ Logo ไฟฟ้า ใน • ออกไซด์มีสมบัติเป็นกรด • สาร็ระกอบไอออนกิ กบั • มีเปลขออกซิเปดชันเป็นลบใน โลหะ • สาร็ระกอบไอออนกิ แต่ • มีเปลขออกซิเปดชันเป็นบวก อาจเป็นไดท้ ั้งบวกและลบ ในสาร็ระกอบโควา ในสาร็ระกอบโควาเปลนซ์ เปลนซ์กับอโลหะ 6

การสกดั โลหะจากแหล่งแร่ เปตรียมสินแร่ (ore) ตวั อย่างสินแร่ เปชน่ โดโลไมต์ (CaCO3.MgCO3) ฟลออไรต์ (CaF2) ไครโอไลต์ (Na3AlF6) แมกนไี ทต์ (Fe3O4) กาลีนา (PbS) ไพไรต์ (FeS2) ย็ิ ซัม (CaSO4.2H2O) การสกัดโลหะออกจากสนิ แร่ ยา่ งแร่ ถลุงแร่ ใช้ตวั ท่าละลาย วิธีทางไฟฟ้า(อเิ ปลกโตรไลซิส) การทา่ ให้โลหะบรสิ ทุ ธ์ิ กล่นั ลา่ ดบั ส่วน อิเปลกโตรไลซิส โซนรีไฟนิง MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 10

ธาตเุ ปรพรีเปซนเปททฟี MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 11

ร14ศั มีของอะตอม MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 12

ห15ม่ IA (Alkaline Metal) 13 หม่ IA มี 7 ธาตุ เป็นโลหะอลั คาไลน์ 6 ธาตุ (H เป็นอโลหะ) ลกั ษณะท่ัวไ็ Na, K มมี าก Li, Rb, Cs มีน้อย Fr เป็นธาตกุ มั มนั ตาาพรงั สี นา่ ไฟฟา้ และความรอ้ นได้ดี มนั วาว จุดเปดอื ด/จดุ หลอมเปหลวต่ า ความ หนาแนน่ น้อย อ่อนนิม่ การจดั เปรยี งอิเปลก็ ตรอนตัวสุดทา้ ยเป็น ns1 มเี ปลขออกซเิ ปดชนั ไดค้ ่าเปดียวคอื +1 เป็นโลหะทว่ี อ่ งไวในการทา่ ็ฏิกริ ยิ ามาก ไม่พบเป็นธาตุ อิสระ หรอื ออกไซด์ใน ธรรมชาติ เป็นโลหะท่ีมสี าร็ระกอบออกไซดเ์ ป็นเปบส เปกลือละลายน่า้ ไดด้ ี Logo

หม่ IA (Alkaline Metal) สมบตั ทิ างกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 14

หม่ IA (Alkaline Metal) สมบตั ิทางเปคมี 15 ท่า็ฏิกิริยารุนแรงกบั นา้่ 2Na(s) + H2O(l) → 2Na+(aq)+ 2OH-(aq)+ H2(g) ●รดี วิ ซแ์ กส๊ ออกซเิ ปจนได้ oxide, peroxide, superoxide 4 Li(s) + O2(g) → 2 Li2O(s) 2 Na(s) + O2(g) → Na2O2(s) ● Cs(s) + O2(g) → CsO2(s) รดี ิวซแ์ ก๊สไฮโดรเปจนไดโ้ ลหะไฮไดรด์ 2Li(s) + H2(g) → 2 LiH(s) ทา่ ็ฏกิ ริ ยิ ากับธาตุฮาโลเปจน 2K(s) + Cl2(g) → 2 KCl(s) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IA (Alkaline Metal) ละลายในแอมโมเปนียไดส้ ารละลายทนี่ า่ ไฟฟา้ M(s) + 2nNH3 → M+(NH3)n + e-(NH3)n ออกไซดข์ องโลหะอลั คาไลมีฤทธเิ์ ป็นเปบส เปมอื่ ละลายนา่้ ให้ สาร็ระกอบโลหะไฮดรอกไซด์ ● 2 Li2O(s) + H2O(l) → 2 LiOH(aq) ● 2 NaO(s) + H2O(l) → 2 NaOH(aq) ● Na2O(s)+2H2O(l) → 2 NaOH(aq)+ H2O2(aq) 2KO2(s) + 2H2O(l) → 2KOH(aq) + O2(g) +H2O2(aq) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 16

หม่ IA (Alkaline Metal) ็ระโยชน์ 17 Na ทา่ ลวดนา่ ไฟฟ้า Rb Cs ใช้ท่าโฟโตเปซลล์ NaCl ใช้บรโิ าคหรอื เป็นวัตถุดบิ ในการผลติ สารอนนิ ทรีย์ KNO3 เป็นสว่ นผสมของดนิ ็นื NaOH KOH เป็นเปบสเปขม้ ข้น ใชท้ ่าสบ่ สารซักฟอก สารฟอกขาว K2SO4 ใช้ท า็ยุ๋ การเปตรียม เปตรยี มจากสินแรใ่ นดนิ และน่า้ ทะเปลโดยวิธอี เิ ปลกโทรลิซสิ เปกลือ หลอมเปหลว เปช่น NaCl, CaCl2, CsCl2 MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

20 หม่ IA (Alkaline Metal) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 18

Hydrogen Hเป็2นเปธ็านตธทุ า่ีพตุทบี่พมาบกมสาดุ กอสันุดดในบั จ3ักรใวนารล่างแกตา่พยมบนนุษอ้ ยยใ์ นบรรยากาศ โลกและ ลักษณะทว่ั ไ็ ไมม่ นี วิ ตรอน (ยกเปว้น 2H และ 3H) เป็นแกส๊ ไม่มีสี ไม่มกี ลนิ่ น้่าหนกั เปบามาก ตดิ ไฟได้ดี การเปตรยี ม CH4(g) + H2O(g) → CO(g) + 3H2(g) (ที่ 700 ˚C) เป็นผลพลอยไดจ้ ากกระบวนการผลติ น้ ามันเปช้ือเปพลงิ ็ระโยชน์ ใชผ้ ลติ NH3, HCl, CH3OH ในกระบวนการอุตสาหกรรม MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 19

สาร็ระกอบไฮไดรด์ ●Ionic Hydrides สาร็ระกอบไฮโดรเปจนและโลหะหม่ IA, IIA ท่า็ฏิกิริยารนุ แรงกบั น้า่ ●Covalent Hydrides สาร็ระกอบไฮโดรเปจนและอโลหะ เปชน่ HCl, NH3, H2O, CH4 ●Metallic Hydrides สาร็ระกอบระหวา่ งไฮโดรเปจนและโลหะทรานซิชนั เป็นสารละลายทมี่ โี ลหะเป็นตัวทา่ ละลายและไฮโดรเปจนเป็นตวั ถก ละลาย เปม่ือให้ความรอ้ น H2 จะถก็ลอ่ ยออกมา MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 20

หม่ IIA (Alkaline Earth Metal) 21 หม่ IIA มี 6 ธาตุ ลักษณะทว่ั ไ็ เป็นโลหะท่มี สี าร็ระกอบออกไซด์เป็นเปบสซง่ึ เป็นสว่ น็ระกอบ ของดิน โดยเปฉพาะ Mg และ Ca เป็นโลหะทวี่ อ่ งไวในการท่า็ฏิกริ ิยา รองจากหม่ IA มักพบเป็น สาร็ระกอบคารบ์ อเปนต ซัลเปฟต และคลอไรด์ จุดหลอมเปหลว/จดุ เปดือด ต่าแต่สงกว่าหม่ IA แตม่ คี วามหนาแน่น มากกวา่ หม่ IA น่าไฟฟา้ และความร้อนไดด้ ี เป็นมันวาว สาร็ระกอบสว่ นใหญ่เป็นไอออนิก ยกเปวน้ Be ซง่ึ เป็นโควาเปลนซ์ เปกลอื ละลายนา้่ ได้น้อย เปชน่ CaCO3 MgO MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IIA (Alkaline Earth Metal) สมบตั ิทางกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 22

หม่ IIA (Alkaline Earth Metal) สมบตั ิทางเปคมี 23 โลหะขนาดใหญ่รดี วิ ซน์ ่า้ ไดแ้ ก๊สไฮโดรเปจน M(s) + 2H2O → M2+ (aq) + 2OH-(aq) + H2(g) รีดวิ ซ์ออกซิเปจนได้โลหะออกไซด์ Mg(s) + O2(g) → MgO(s) รดี ิวซไ์ ฮโดรเปจนได้โลหะไฮไดรด์ Ca(s) + H2(g) → CaH2(s) ท่า็ฏิกิริยากบั ฮาโลเปจนและอโลหะ Mg(s) + Cl2(g) → MgCl2(s) 3 Mg(s) + N2(g)→ Mg3N2 ละลายในแอมโมเปนียไดส้ ารละลายน่า้ เปงินเปข้ม Ca(s) + 2NH3(g) → Ca(NH2)2(s) + H2(g) ออกไซด์เป็นเปบสแก่ ยกเปว้น BeO (แอมโฟเปทอรกิ ) MLuobgaon ChMoOm(sb)u+eHn2gOR(la)j→abhMat2+U(anqi)ve+rs2iOtyH-(aq)

หม่ IIA (Alkaline Earth Metal) ็ระโยชน์ 24 Mg เป็นส่วน็ระกอบโลหะผสมใชท้ ่าตัวถงั เป็นตวั รีดวิ ซ์ Be ใช้ท่าโลหะผสม (Cu+Be) ท่าส็ริง MgO ท่าวัสดุทนไฟ CaCl2 เป็นสารดดความชน้ื CaCO3 หนิ ็น หนิ อ่อน ชอลก์ ท่า็นขาว CaSO4.2H2O ย็ิ ซมั ใชผ้ สมกบั ซเี ปมนต์ การเปตรียม วธิ ีอิเปล็กโตรไลซิสเปกลอื คลอไรดห์ ลอมเปหลว การรีดกั ชนั เปกลือออกไซด์หรือเปกลือแฮไลด์ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IIA (Alkaline Earth Metal) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 25

หม่ IIIA (Boron family) 26 หม่ IIIA มี 5 ธาตุ เป็นโลหะยกเปว้น B เป็นกึ่งโลหะ ลักษณะทว่ั ไ็ เป็นโลหะท่ีคอ่ นข้างวอ่ งไวในการทา่ ็ฏิกริ ิยา ไมพ่ บเป็นธาตอุ สิ ระ Boron เป็นธาตกุ งึ่ โลหะ เป็นของแข็งสดี ่า แข็งเปทา่ เปพชร Al Ga In Tl เป็นโลหะ ความเป็นโลหะเปพมิ่ ขนึ้ ตามล่าดบั เป็นของแข็ง ยกเปวน้ Ga เป็นของเปหลวทีอ่ ุณหามิ 30 ˚C Al เป็นธาตุทม่ี มี ากเป็นอันดับสาม เป็นโลหะท่ีมมี ากสดุ บนผวิ โลก มเี ปลขออกซเิ ปดชนั ได้มากกวา่ 1 คา่ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IIIA (Boron family) สมบตั ทิ างกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 27

หม่ IIIA (Boron family) ็ฏิกริ ิยาเปคมี (เปกดิ ็ฏกิ ิรยิ าคล้ายหม่ IA และ IIA แตช่ ้ากวา่ มาก) 28 ท่า็ฏกิ ิรยิ ากบั ออกซเิ ปจนที่อณุ หามสิ งไดอ้ อกไซด์ 4Al(s) + 3O2(g) → 2Al2O3(s) (อะลมินา) ท่า็ฏิกิริยากบั ก๊าซฮาโลเปจน ได้เปกลอื เปฮไลด์ 2Al(s) + 3Cl2(g) → 2AlCl3(s) ท่า็ฏกิ ิรยิ ากบั แก๊สไฮโดรเปจน ไดโ้ ลหะไฮไดรด์ 2B(s) + 3H2(g) → 2BH3 ท่า็ฏิกริ ิยากบั N2(g) ใหโ้ ลหะไนไตรด์ 2Al (s) + N2(g) → 2AlN MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IIIA (Boron family) ท่า็ฏกิ ิริยากบั กรด ได้ H2 2Tl(s) + 2H+(aq) → 2Tl+(aq) + H2(g) ท่า็ฏิกิริยากบั เปบส ให้โลหะไฮดรอกไซด์ และ H2 2 Al(s) + 2OH-(g)+ 6H2O → 2Al(OH)4 + 3 H2(g) - ท่า็ฏิกิริยากบั น่้า 2Ga(s) + 6H2O → 2Ga3+(aq) + 6OH-(aq) + 3H2(g) กรณี Al เมอื่ เกดิ ปฏกิ ริ ยิ ากนั นำแลวจะเกิดช้ันนาง ๆ ของ Al2O3 เคลอื นผวิ ของโลหะ ทาใหไม่เกดิ ปฏิกิริยาตอ่ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 29

หม่ IIIA (Boron family) ็ระโยชน์ 30 โบรอน ผลติ ทรานซิสเปตอร์ แทง่ ควบคมุ ในเปครอ่ื ง็ฏกิ รณ์นวิ เปคลยี ร์ อลมิเปนยี ม ใช้เป็นส่วน็ระกอบของเปคร่ืองบนิ เปครื่องครวั B(OH)3 กรดโบริก ใชเ้ ป็นยาฆ่าเปชื้อ ยาหยอดตา Al2O3 อลมินา เป็นวัสดขุ ดั วสั ดทุ นไฟ Na2B4O7.10H2O บอแรกซ์ ใช้แก้น่า้ กระดา้ ง ท่าแก้ว เปครือ่ งเปคลอื บ KAl(SO4)2.12H2O สารสม้ โพแทส ใช้ท่าให้น้า่ ตกตะกอน Al2(SO4)3.18H2O อลมิเปนียมซลั เปฟต ใช้ฟอกหนัง ท่ากาว การเปตรียม โบรอน อิเปล็กโทรลิซิส B2O3 หรือใช้ Mg เป็นตวั รีดวิ ซ์ อลมิเปนียม รดี วิ ซ์ Al2O3 (บอกไซด)์ ดว้ ย C MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ IVA (Carbon family) • มีทงั้ โลหะ กง่ึ โลหะและอโลหะ • ลักษณะทั่วไ็ • มีวาเปลนซอ์ เิ ปลก็ ตรอน 4 ตัว แต่ไมเ่ ปกิดไอออน +4 • ไอออน -4 เปกิดเปฉพาะคารบ์ อน • คาร์บอนพบใน 2 อัญร็ คือ แกรไฟต์ และ เปพชร และเป็น องค็์ ระกอบทส่ี า่ คัญของสารอินทรยี ์ และ็ิโตรเปลยี ม • ดีบุกและตะก่ัวเป็นโลหะอ่อนมจี ุดหลอมเปหลวตา่ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 31

หม่ IVA (Carbon family) สมบตั ทิ างกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 32

หม่ IVA (Carbon family) สมบตั ทิ างเปคมี ท่า็ฏกิ ริ ิยากบั ออกซเิ ปจนทอี่ ุณหามสิ ง ทค2วา่Pา็bมฏ(เsปกิ )น็ิร+เิยนาสOกข2บั อ(ฮgงอ)าอโ→ลกไเปซจดน2์ ไPดCb้โOOล2ห(<sะ)SเปiฮOไ2ล<ด์GeO2 < SnO2 < PbO E (s) + 2X2(g) → EX4(s) E= C, Si, Ge ็E(ฏsิก)ิร+ยิ าXก2ับ(gก)ร→ด/เปบEสX2(s) E= Sn, Pb E(s) + 2H+ → E+2+2(aHq2O) (+l)H→2(g)E(OH)3̶ (aq) + H2(g) E(s) + OH-(aq) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 33

หม่ IVA (Carbon family) ็ระโยชน์ C เปพชรใช้เป็นวัสดุบดตัด กราไฟต์ใชเ้ ป็นข้ัวไฟฟา้ ถา่ น/ถ่านหนิ เป็นเปช้ือเปพลงิ Si,Ge ใชเ้ ป็นสารก่งึ ตวั น่าในอ็ุ กรณ์อิเปลก็ ทรอนิกส์ Sn,Pb ใช้ชบุ โลหะ ท่าโลหะเปจอื PbO2 เป็นตวั ออกซิไดซท์ รี่ ุนแรงในกรด ใช้ในแบตเปตอรีรถยนต์ CO2 ใชใ้ นกระบวนการสงั เปคราะหแ์ สงของพืช SiO2 ทราย ควอทซ์ แกว้ ซลิ โิ คน (โพลิเปมอร์ของ (CH3)2SiO) สารยึดหยุ่น ทนความร้อน ไม่ติดไฟ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 34

หม่ IVA (Carbon family) การเปตรียม/แหล่งกา่ เปนิด ซลิ กิ อน พบในแร่ซิลเิ ปกท ซิลกิ า แยกโดยการรีดิวซ์ด้วย C ท่ี T สง เปจอรม์ าเปนยี ม พบในแร่เปจอร์มาไนต็์ นกับถา่ นหินและสงั กะสี ดีบุก พบในแร่คาสซิเปทอไรต์ (Cassiterite, SnO2) ตะก่ัว พบในแรก่ าลนี า(Galena, PbS) แยกโดยการเปผาและรดี วิ ซ์ด้วย C MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 35

หม่ VA (Nitrogen family) 36 มีทงั้ อโลหะ กงี่ โลหะ และ อโลหะ ลักษณะท่ัวไ็ ธาตอุ โลหะ: ไนโตรเปจน(N) มเี ปลขออกซเิ ปดชนั ได้ถงึ 9 ค่า และ ฟอสฟอรัส(P) มีเปลขออกซเิ ปดชัน -3, +3, +5 ธาตกุ ่งึ โลหะ: สารหน (As) และ พลวง (Sb) อย่ในอัญร็ที่ไม่ เปสถยี ร คอื As4 และ Sb4 มีเปลขออกซเิ ปดชนั -3, +3, +5 โลหะ: บสิ มทั (Bi) เป็นโลหะทน่ี า่ ความร้อนและนา่ ไฟฟ้าได้นอ้ ย เปกดิ เป็นสาร็ระกอบบสิ มัทซลั ไฟด์ มีเปลขออกซิเปดชัน +3 ไนโตรเปจนเป็นองค์็ระกอบหลกั ของอากาศ (78%) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ VA (Nitrogen family) สมบัตทิ างกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 37

หม่ VA (Nitrogen family) N มีเปลขออกซเิ ปดชนั ไดห้ ลายคา่ เปชน่ NH3 (-3) N2H4 (-2) NH2OH (-1) N2 (0) N2O (+1) NO (+2) N2O3 (+3) NO2 (+4) N2O5 (+5) P As และ Sb มหี ลายอญั ร็ เปช่น P4(white) อ่อนนิม่ ตดิ ไฟไดเ้ ปอง ระเปหยงา่ ย เป็นพษิ P4(red) ไม่ระเปหย ไมเ่ ป็นพิษ เปสถียร P(black) เป็นของแข็ง น่าไฟฟ้า/ความร้อนได้ โครงสร้างเป็นแผน่ คลายแกรไฟต์ ไมว่ ่องไว MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 38

หม่ VA (Nitrogen family) สมบตั ทิ างเปคมี ทา่ ็ฏิกริ ยิ ากับ H2 ไดส้ าร็ระกอบไฮไดรด์ N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) ท่า็ฏกิ ิรยิ ากบั ฮาโลเปจนไดส้ าร็ระกอบแฮไลด์ 2M(s) + 3X2 → 2MX3 M คอื หม่ 5 ยกเปวน้ N สาร็ระกอบแฮไลดท์ า่ ็ฏิกิริยากบั นา่้ ไดก้ รดออกโซ MX3 + 3H2O(l) → H3MO3(aq) + 3HX(aq) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 39

หม่ VA (Nitrogen family) ็ระโยชน์ N เป็นธาตอุ งค์็ระกอบในสง่ิ มีชีวติ P เป็นธาตุทีจ่ าเป็นต่อสิ่งมีชีวิต อยใ่ นฟนั และกระดก N2O แกส๊ หัวเปราะใชเ้ ป็นยาชา/ยาสลบ HNO3 กรดไนตรก ใช้เป็นตัวออซิไดส์ NH3 เป็นเปบส ใชเ้ ป็นวตั ถดุ ิบในอุตสาหกรรม การเปตรยี ม N2 อย่ในอากาศ เปตรยี มโดยกล่ันล าดับส่วนอากาศเปหลว P เปตรยี มโดยการเปผาแรห่ ินฟอสเปฟต Ca3(PO4)2 As, Sb, Bi เปตรียมโดยการยา่ งแร่ ออรพ์ เิ ปมนต์ สตบิ ไนต์ และ บสิ ทมิไนต์ แลว้ รีดิวซ์ดว้ ย C MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 40

หม่ VIA (Oxygen family) มีทงั้ อโลหะ กง่ึ โลหะ และโลหะ มเี ปลขออกซเิ ปดชนั ได้หลายคา่ ลักษณะทั่วไ็ ออกซิเปจนและซลั เปฟอร์ เป็นอโลหะ ซลี ีเปนียมและเปทลลเปรยี ม เป็นกึ่งโลหะ พอโลเปนียม เป็นธาตกุ มั มันตรังสที เี่ ป็นโลหะ ออกซิเปจนเป็นธาตุทม่ี มี ากสุดบนผวิ โลก (46%) ในอากาศมีอย่ ็ระมาณ 21% โดย็ริมาตร มี 2 อญั ร็คือ แกส๊ ออกซิเปจนและ แกส๊ โอโชน ซัลเปฟอรเ์ ป็นธาตุที่มีอญั ร็มากสดุ กว่า 10 อญั ร็ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 41

หม่ VIA (Oxygen family) สมบัตทิ างกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 42

หม่ VIA (Oxygen family) สมบัติทางเปคมี ทา่ ็ฏกิ ิริยากับ H2 E(s) + H2(g) → H2E ท่า็ฏิกิรยิ ากับฮาโลเปจนไดส้ าร็ระกอบแฮไลด์ E(s) + X2(g) → สาร็ระกอบแฮไลด์ เปกิด็ฏิกริ ิยากับออกซเิ ปจนไดส้ าร็ระกอบออกไซด์ E(s) + O2(g) → EO2 ท่า็ฏิกิริยากับโลหะ xE(s) + yM(s) → MyEx MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 43

หม่ VIA (Oxygen family) ็ระโยชน์ O2 หายใจ O3 ดดกลนื UV, ฆา่ เปชือ้ โรค ฟอกสี S กระบวนการวัลคาไนเปซชนั ● H2SO4 Se มีสมบตั นิ า่ ไฟฟ้าท่ีไวต่อแสง เปซลล์สุรยิ ะ เปครอ่ื งถา่ ยเปอกสาร Te ใชผ้ สมในโลหะเปพอ่ื เปพิ่มความตา้ นทานไฟฟา้ ทนความรอ้ น การกดั กร่อน MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 44

หม่ VIA (Oxygen family) O (สาร็ระกอบออกไซด์ เปพอรอ์ อกไซด์ ซเุ ปพอร์ออกไซด์) ออกไซด์ (O2-) เปช่น Li2O, CaO, NO2 ของโลหะ(IA,IIA) ของแข็งจดุ หลอมเปหลวสง ละลายน่า้ เป็นเปบส เปช่น MgO ของก่งี โลหะ ละลายน่า้ เป็นแอมโฟเปทอริก เปช่น Al2O3 ของอโลหะ ละลายน้่าเป็นกรด เปช่น CO2 เปพอร์ออกไซด์ (O-) เปช่น Na2O2, CaO2, H2O2 ซุเปพอรอ์ อกไซด์ (O2-) มีน้อย เปชน่ KO2, CsO2, CaO4 MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 45

หม่ VIA (Oxygen family) S (สาร็ระกอบออกไซด์ และกรดออกโซ) ออกไซด์ มี 2 ชนิดคอื SO2 และ SO3 กรดออกโซ ทสี่ า่ คัญไดแ้ ก่ H2SO4 ใช้เป็นกรด สารดดน่า้ ท่า็ุ๋ย ใช้ เป็นตัวออกซิไดซโ์ ลหะ สาร็ระกอบไฮไดรด์ H2O จา่ เป็นต่อส่ิงมีชวี ิต H2S, H2Se, H2Te เป็นแกส๊ พิษไมม่ สี ี MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 46

หม่ VIIA (Halogen) 47 เป็นอโลหะ ลักษณะทว่ั ไ็ มีเปลขออกซิเปดชนั ได้หลายคา่ คอื -1, +1, +3, +5, +7 ยกเปวน้ F และ At มีคา่ เปดียวคอื -1 ธาตุในหม่นีท้ ี่พบมากท่ีสดุ บนผวิ โลกคอื F (950 ppm) F, Cl เป็นแก๊ส Br เป็นของเปหลว และ I เป็นของแขง็ At เป็นธาตุกัมมันตาาพรังสที มี่ คี รงึ่ ชวี ิตสนั้ วอ่ งไวในการเปกดิ ็ฏกิ ริ ยิ า จงึ ไมพ่ บโมเปลกลุ อิสระในธรรมชาติ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University

หม่ VIIA (Halogen) สมบตั ิทางกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 48

หม่ VIIA (Halogen) สมบตั ทิ างเปคมี 49 ท่า็ฏกิ ิริยากบั H ไดแ้ ฮไลด์ X2(g) + H2(g) → 2HX (g) ทา่ ็ฏกิ ริ ิยากบั ฮาโลเปจนต่างชนดิ ไดส้ าร็ระกอบอนิ เปตอร์ฮาโลเปจน X2(g) + nX’2(g) → 2XX’n ท่า็ฏกิ ิรยิ ากบั ธาตุหม่ VA 3X2(g) + 2P(s) → 2PX3(g) P คือ ธาตุหม่ VA ยกเปวน้ N ท่า็ฏิกิรยิ ากบั H2S X2(g) + H2S(g) → S(s) + 2HX(g) ทา่ ็ฏิกิรยิ ากบั H2O เปกดิ ็ฏิกริ ยิ า Dispropernation MLuobgaoXn2(Cgh)o+mHb2uOe(nlg) →RajaHbXh(aatqU)n+iveHrXsiOty(aq) X คอื Cl, Br, I

หม่ VIIA (Halogen) ็ระโยชน์ F ใช้เปตมิ ในสาร็ระกอบอนิ ทรยี ์ไดส้ าร็ระกอบทเ่ี ปสถียรไม่ตดิ ไฟ เปช่น CCl2F2, เปทฟลอน ยาฆ่าแมลง(NaF) Cl เป็นธาตสุ ่าคญั ในอุตสาหกรรม เปช่นพลาสตกิ โพลีไวนลิ คลอไรด์ (PVC) สารฟอกขาว(NaClO) ใช้ฆ่าเปช้อื โรคในนา่้ ็ระ็า ยาฆ่าแมลง(DDT) Br ใช้ผลติ แว่นตาที่ไวตอ่ แสง ฟลิ ม์ถา่ ยร็ I ใชเ้ ป็นยาฆ่าเปชอื้ และจา่ เป็นตอ่ ระบบการเปจริญเปติบโตของส่ิงมชี ีวิต MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 50

หม่ VIIA (Halogen) Hydrogen Halide : HF, HCl, HBr, HI เป็นแกสไมม่ สี ี ละลายน้่า ไดก้ รด แก่ (ยกเปวน้ HF เป็นกรดออ่ น) Oxide : เป็นตวั ออกซไิ ดสแ์ ละเป็นกรดเปม่อื ละลายนา้่ เปชน่ OF2, Cl2O, ClO2, Cl2O7 Br2O, BrO2, I2O5 กรดออกโซ : ความแรงของกรดเปพม่ิ ข้ึนตามเปลขออกซิเปดชนั ของ อะตอม กลาง กรดทแ่ี รงท่สี ุดคือ HClO4 กรดไฮโ็แฮลัส, HXO (+1) HFO, HClO, HBrO, HIO กรดแฮลสั , HXO2 (+3) : HClO2 51 กรดแฮลิก, HXO3 (+5) : HClO3, HBrO3, HIO3 กรดเปพอร์แฮลิก, HXO4 (+7) : HClO4, HBrO4, HIO4 Logo

หม่ VIIA (Halogen) Interhalogen, Halogenhalide ธาตุท่ีมีคา่ EN มากกวา่ จะมีเปลข ออกซิเปดชนั เป็น -1 ธาตทุ ่ีมีคา่ EN ตา่ กว่าจะมีเปลขออกซเิ ปดชนั เป็น บวก (1,3,5,7) เปช่น ClF, ClF3, BrCl, BrF3, IF, IF3 ละลายน่้าได้ แฮไลดแ์ ละไฮโ็แฮไลต์ ClF(g) + H2O → ClO-(aq) + F-(aq) +2H+(aq) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 52

หม่ VIIIA (Noble gas) มี 6 ธาตุ เป็นแก๊สมีสกลุ (Noble gas) ลักษณะทั่วไ็ ม็ี รมิ าณน้อยมากบนผวิ โลกหรอื ในบรรยากาศ He เป็นธาตทุ ่มี ีมากทสี่ ุดอนั ดบั 2 ในจักรวาล (รองจาก H) เปตรยี มจากการกล่นั ล่าดับสวนของอากาศ เป็นแกส๊ ไมม่ ีสี ไมม่ ีกล่ิน ไมม่ รี ส ละลายน้่าได้น้อย MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 53

หม่ VIIIA (Noble gas) สมบัติทางกายาาพ MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 54

หม่ VIIIA (Noble gas) สมบัติทางเปคมี มสี าร็ระกอบนอ้ ย ส่วนใหญเ่ ป็น Xe กับธาตุที่มี EN สง เปช่น XeF2, XeF4, XeO3, XeO3F2 ซ่ึงเป็นของแขง็ สาร็ระกอบฟลออไรดข์ อง Xe ท่า็ฏิกริ ยิ ากบั น่้าไดก้ รด HF 2XeF2(s) + 2H2O(l) → 2Xe(g) + O2(g) + 4HF(aq) X2eXOe3Oล3(ะsล)า+ยใ2นOนH่า้ ไ-(ดa้กqร)ด→ 2HXeO-4 (aq) MLuobgaon Chombueng Rajabhat University 55