นวัตกรรมแม่ท่าโขนยักษ์

ชดุ ฝกึ ทกั ษะ เรอ่ื งการปฏิบัติแมท่ า่ โขนยกั ษ์ สำหรบั นกั เรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ ๑ นายปรวฒั น์ คุม้ บ่อ ตำแหน่งครู วิทยฐานะชำนาญการ วิทยาลยั นาฏศลิ ป สถาบนั บัณฑติ พฒั นศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม

คำนำ ชุดฝึกทักษะเรื่องการปฏิบัติแม่ท่าโขนยกั ษ์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นนวัตกรรมใช้ประกอบการเรียนรู้ รายวิชานาฏศิลป์ไทย โขนยกั ษ์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ นาฏศิลป์ไทยโขน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับ หลกั การปฏบิ ตั ิแมท่ ่าโขนยักษ์ รวมท้ังเหน็ คณุ ค่าของการฝึกหัดเบื้องตน้ และเพิ่มพูนทักษะ กระบวนการต่างๆ ในการฝึกปฏิบตั ิ แม่ท่าโขนยักษ์ ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีเจตคติที่ดีต่อการ เรยี นนาฏศลิ ปไ์ ทยโขนยักษแ์ ละตอ่ การจัดการเรยี นรู้ หวังเปน็ อยา่ งย่ิงว่าชุดฝึกทกั ษะเรื่องการปฏบิ ัติแม่ท่าโขนยักษ์ สำหรับนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที ่ี 1 เล่มนจ้ี ะเป็นประโยชน์ในการฝึกหัดการปฏิบัติแม่ทา่ โขนยักษ์และใช้เป็น แนวทางในการพฒั นาคณุ ภาพการเรยี นการสอนไดเ้ ปน็ อย่างดี ปรวฒั น์ คมุ้ บอ่

แบบทดสอบก่อนเรียน คะแนนทไี่ ด้ 10 เรื่องการปฏิบตั ิแม่ทา่ โขนยักษ์ 1. ในการปฏิบตั ิแม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น (ทา่ น่ังไหว้) เร่มิ ตน้ ปฏิบัติด้วยท่าใด ก. ท่าขน้ึ ข. ท่ายอ่ เต็มเหล่ียม ค. ท่านง่ั คุกเข่า ตัง้ วงยกั ษ์ ง. ทา่ กระทบื ฟนั หงายมอื 2. ประเท้า 12 ครัง้ ในแมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ (ท่านั่งไหว)้ ปฏิบัตทิ ้งั หมดกีช่ ดุ ก. 1 ชุด ข. 2 ชุด ค. 3 ชุด ง. 4 ชดุ 3. ยดื กระทบเก็บเดินมอื ( แจกอาวธุ ) ปรากฏอยู่ในแม่ท่าใด ก. แมท่ า่ โขนยักษต์ อนต้น (ท่าน่ังไหว้) ข. แม่ท่าโขนยกั ษท์ ่าท่ี 1 ค. แมท่ ่าโขนยกั ษท์ า่ ที่ 2 ง. แมท่ ่าโขนยักษ์ท่าท่ี 5 4. “จังหวะท่ี 1 สูดเท้าขวามาชดิ ส้นเท้าซา้ ย จงั หวะท่ี 2 ยกเท้าซ้ายขน้ึ หนบี นอ่ ง แบะเขา่ แล้ววางชิดส้นเท้าขวา จังหวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่องแบะเข่าแล้ววางเท้าเหยียดตึง ปลายเท้าหนั ออกข้างลำตวั ” จากขอ้ ความข้างตน้ เปน็ คำอธบิ ายของการปฏบิ ัติทา่ ใด ก. ท่าข้ึน ข. ทา่ ตะลึกตึก ค. ท่ายืดกระทบลงเส้ยี ว ง. ทา่ เก็บ 5. ขอ้ ใดถูกตอ้ ง ก. แมท่ า่ โขนยักษ์ทา่ ท่ี 2 ยืดกระทบลงเสยี้ ว มือขวาเหนบ็ กระบองท่ีเอวขา้ งซ้าย ข. แมท่ า่ โขนยกั ษท์ า่ ท่ี 3 ยดื กระทบลงเหล่ยี มแลว้ ปฏิบัติท่าสอดสูง ค. แมท่ ่าโขนยักษ์ทา่ ที่ 4 มกี ารเตน้ 10 ที ง. แมท่ ่าโขนยกั ษท์ ่าที่ 5 ยืดกระทบลงเส้ยี ว มือซา้ ยคีบกระบอง

6. ทา่ ใดต่อไปน้ีอยใู่ นการปฏบิ ัติแม่ท่าโขนยักษท์ า่ ท่ี 1 ก. ข. ค. ง. 7. อยใู่ นการปฏบิ ัตแิ ม่ท่าโขนยักษท์ า่ ใด ก. แม่ทา่ โขนยักษ์ท่าท่ี 5 ข. แมท่ า่ โขนยกั ษ์ท่าที่ 4 ค. แมท่ ่าโขนยกั ษ์ท่าท่ี 3 ง. แมท่ ่าโขนยกั ษ์ท่าที่ 2 8. “จงั หวะท่ี 1 ยกเทา้ ซ้ายข้นึ หนบี น่อง แบะเขา่ แลว้ วางชดิ ส้นเท้าขวา จังหวะท่ี 2 ยกเทา้ ขวาขน้ึ หนีบนอ่ งแบะเข่าแล้ววางในลักษณะย่อเต็มเหลี่ยม” จากขอ้ ความข้างตน้ เปน็ คำอธิบายของการปฏิบตั ิทา่ ใด ก. ท่าข้ึน ข. ท่าทอนเทา้ ค. ท่ายืดกระทบลงเสยี้ ว ง. ท่าประเทา้ 9. ภาพใดคอื การปฏิบตั ิทา่ ยืดกระทบเกบ็ เดินมือ ก. ข. ค. ง. 10. จงั หวะการเคาะไม้ ...... / ปฏิบัติท่ารำใดไดบ้ ้าง ก. ท่ายดื -ยุบลงเตม็ เหล่ียม ข. ทา่ ตะลกึ ตกึ ค. ทา่ ทอนเท้า ง. ทา่ เหลียว

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่านงั่ ไหวจ้ นถงึ บากทา่ ภาพท่ี 1 ท่าน่ังคุกเข่า ทมี่ า : ปรวฒั น์ คุม้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / วิธปี ฏิบตั ิ เรมิ่ ตัง้ แตน่ ่ังคกุ เขา่ หนั หน้าตรง มือทัง้ สองตงั้ วงลา่ ง (วงยกั ษ์) นั่งคุกเข่าโดยการโหยง่ ก้นขึ้น แยกเข่าทั้งสองออกข้างลำตัว ตั้งตัวตรง เปิดปลาย คาง ตามองไกล มือทั้งสองต้ังวงล่าง (วงยักษ)์ จากนั้นกระทบก้นโดยการใช้กำลังจากหนา้ ขา ยกลำตัวข้ึนเลก็ น้อยและทิ้งน้ำหนักยบุ ลงที่เดิม

แมท่ ่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ท่านงั่ ไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 2 ท่านัง่ ไหว้ถวายบงั คม ท่ีมา : ปรวฒั น์ คุ้มบ่อ จังหวะเคาะไม้ . . . . …. / / . . . . …. / วิธีปฏิบัติ ปฏบิ ัตติ อ่ จากท่านงั่ คกุ เขา่ คลายวงล่าง (วงยักษ์) ทั้งสองข้าง ค่อย ๆ นำมือมาประกบกันในลกั ษณะพนมมือ เปดิ ปลายนวิ้ ท้ังสองข้างออก กดปลายน้วิ ลงพน้ื เลก็ นอ้ ย จากนนั้ โน้มตวั มาขา้ งหนา้ เดินมือ ข้ึนช้า ๆ ในลักษณะงอขอ้ ศอกสายตามองตามมอื เมือ่ น้ิวหัวแมม่ อื จรดตนี ผมให้กระทบก้น หนง่ึ คร้ัง จากนั้นกระทบก้นอีกหนึ่งครงั้ ลดมือทั้งสองขา้ งลงมาใหห้ ัวแมม่ อื จรดล้ินปี่จากนั้น กระทบกน้ อีกหนึ่งครง้ั หน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่านง่ั ไหวจ้ นถงึ บากทา่ ภาพท่ี 3 ทา่ ควา้ กระบอง ทีม่ า : ปรวฒั น์ คุ้มบ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. วธิ ปี ฏบิ ัติ ปฏิบตั ิต่อจากทา่ น่ังไหวถ้ วายบงั คม โน้มตวั มาข้างหน้าเลก็ นอ้ ย ลดมือทง้ั สองขา้ งลงโดยที่มือขวาควา้ กระบอง กดปลาย กระบองลงกบั พื้น มือซ้ายตั้งวงลา่ ง(วงยกั ษ์) หนา้ ตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยักษ์ตอนต้น : ทา่ น่ังไหวจ้ นถึงบากท่า ภาพท่ี 4 ทา่ ขยบั เทา้ ขวาตัง้ เขา่ ทม่ี า : ปรวัฒน์ ค้มุ บ่อ จังหวะเคาะไม้ / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏิบตั ิต่อจากทา่ คว้ากระบอง ชักเท้าขวาขึ้นตั้งเข่าแบะเข่าออกข้างลำตัว ยกลำตัวขึ้น มือทั้งสองข้างตั้งวงล่าง (วงยักษ์) โดยที่มือขวาถือกระบองหกั ขอ้ มือขึ้น ปลายกระบองอยู่ระดับชายพก ทิ้งนำหนกั ไปทางเขา่ ขวาเล็กนอ้ ย ศีรษะต้งั ตรงหนา้ กลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แมท่ ่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ นงั่ ไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) ภาพท่ี 5 ท่าเหลยี วทางขวา - เหลียวกลบั ทม่ี า : ปรวฒั น์ คุ้มบอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏิบตั ิต่อจากท่าขยับเท้าขวาต้ังเข่า สะบดั หนา้ เหลียวไปทางขวาลกั ษณะเปิดปลายคาง เอียงหซู า้ ย ตามองไกล จากนน้ั ใหส้ ะบัดหนา้ เหลยี วกลับมาหน้าตรง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ น่งั ไหวจ้ นถึงบากทา่ (1) (2) ภาพที่ 6 ท่ายืดตัวขนึ้ เก็บ ทม่ี า : ปรวัฒน์ คุม้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ . . . . …. วิธปี ฏบิ ัติ ปฏิบัติตอ่ จากท่าเหลยี วทางขวา - เหลยี วกลบั ใช้เท้าขวาเป็นหลักโดยใช้กำลังจากหน้าขาค่อย ๆ ยืดตัวขึ้นช้า ๆ เมื่อทรงตัวดว้ ย เท้าขวาไดแ้ ล้วใหย้ กเทา้ ซา้ ยขึน้ หนบี น่อง แบะเข่าข้างลำตวั ยอ่ ตัวลงหลงั จากนนั้ ใหว้ างเท้า ซ้ายชิดส้นเท้าขวา เปิดส้นเท้าทั้งสองข้างแล้วซอยเท้าถี่ ๆ สลับกันในลักษณะ “ท่าเก็บ” ย่อตัวลงแบะเข่า ลำตัวตรง มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าตรงกลาง เปิดปลาย คาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นั่งไหว้จนถึงบากท่า (1) (2) ภาพท่ี 7 ทา่ ขยับวางซา้ ยยกขวา ทมี่ า : ปรวฒั น์ คุม้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / วธิ ปี ฏิบตั ิ ปฏิบัตติ อ่ จากท่ายืดตัวข้ึนเก็บ ยกเท้าซ้ายขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า แล้ววางชิดส้นเท้าขวา และยกเท้าขวาขึ้นหนีบ น่อง แบะเข่า ดันปลายเท้าขึ้น มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าตรงกลาง เปิด ปลายคาง ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ : ท่าน่ังไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) ภาพท่ี 8 ท่ายดื กระทบลงเหล่ียม ท่มี า : ปรวฒั น์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธีปฏิบัติ ปฏิบตั ติ อ่ จากท่าขยับวางซ้ายยกขวา ยืดเข่าซ้ายขึ้นให้สุดเข่า จากนั้นกระทบเท้าซ้ายให้เกิดเสียงในลักษณะยืดกระทบ แลว้ วางเทา้ ขวาลงในลกั ษณะยอ่ “เตม็ เหลย่ี ม” ท้งิ นำ้ หนักไปท่ีเข่าขวา มอื ท้งั สองข้างอยู่ใน ลักษณะดังเดมิ หนา้ ตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ น่ังไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) ภาพที่ 9 ทา่ เหลียวขวา-เหลยี วกลับ ท่ีมา : ปรวฒั น์ คุ้มบ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏิบตั ติ ่อจากท่ายดื กระทบลงเหลี่ยม สะบัดหน้าเหลียวทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล จากนั้นสะบัด หนา้ กลับมาหนา้ ตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล มือท้งั สองอยูใ่ นลกั ษณะดังเดิม

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่าน่งั ไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 10 ทา่ ตะลึกตึก ทมี่ า : ปรวฒั น์ คุ้มบอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วิธปี ฏิบัติ ปฏบิ ตั ิต่อจากท่าเหลยี วขวา-เหลยี วกลับ ยกเท้าขวาขนึ้ หนีบน่อง แบะเขา่ ขา้ งลำตัว จากนน้ั กระทืบเท้าขวาลงชิดส้นเท้าซ้าย กระทืบเท้าซ้ายชิดส้นเทา้ ขวาในลักษณะกระชั้นในขณะเดียวกันยกเทา้ ขวาหนีบน่อง แบะ เขา่ แล้ววางชิดส้นเทา้ ซ้ายโดยไม่มีเสียง ยกเทา้ ซ้ายหนบี นอ่ ง แบะเขา่ ข้างลำตัว มือท้ังสอง ข้างอยู่ในลกั ษณะดังเดิม หน้าตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล เมื่อผู้เรียนฝกึ ขัน้ ตน้ จนเกิดความชำนาญแลว้ ให้กระทืบเท้าขวากระช้นั จังหวะท่ี 1 และจังหวะที่ 2 เข้าด้วยกนั (ขวา , ซา้ ย) สว่ นจงั หวะท่ี 3 ให้วางเทา้ ขวาชิดส้นเท้าซ้ายโดย ไม่มเี สียง

แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น : ทา่ นั่งไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) ภาพท่ี 11 ท่ายืดกระทบลงเหลยี่ ม ท่มี า : ปรวัฒน์ คุ้มบ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธีปฏิบตั ิ ปฏบิ ัตติ อ่ จากทา่ ตะลึกตึก ยืดเข่าขวาขึ้นให้สุดเข่า จากนั้นกระทบเท้าขวาให้เกิดเสียงในลักษณะยืดกระทบ วางเท้าขวาลงในลักษณะย่อ “เต็มเหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนักไปที่เข่าซ้าย มือทั้งสองข้างอยู่ใน ลกั ษณะดงั เดมิ หน้าตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ น่งั ไหว้จนถึงบากท่า (1) (2) ภาพท่ี 12 ท่าเหลยี วซ้าย-เหลียวกลับ ท่ีมา : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏบิ ัตติ ่อจากทา่ ยืดกระทบลงเหล่ยี ม สะบดั หน้าเหลียวทางซา้ ยเปิดปลายคาง เอียงหขู วา ตามองไกล จากนั้นสะบดั หน้า กลบั มาหน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล มอื ทง้ั สองอยูใ่ นลกั ษณะดงั เดมิ

แม่ทา่ โขนยักษ์ตอนต้น : ท่าน่ังไหวจ้ นถงึ บากทา่ (1) (2) (3) ภาพท่ี 13 ท่าทอนเท้า ทมี่ า : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฎิบัตติ ่อจากทา่ เหลยี วซ้าย-เหลยี วกลบั จงั หวะที่ 1 ยกเทา้ ซา้ ยขน้ึ หนบี นอ่ ง แบะเขา่ แล้ววางชิดส้นเทา้ ขวา จังหวะที่ 2 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า วางในลักษณะ “ย่อเต็มเหลี่ยม” น้ำหนักอยู่กึ่งกลาง มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตา มองไกล

แมท่ า่ โขนยักษ์ตอนต้น : ทา่ น่ังไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 14 ท่ากระทืบฟนั ทม่ี า : ปรวฒั น์ คมุ้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ // วิธีปฏิบตั ิ ปฏบิ ัตติ ่อจากทา่ ทอนเท้า จังหวะที่ 1 ยกเท้าขวากระทืบไปข้างหน้า ย่อเข่าลง แบะเข่า ชักมือขวาที่ถือ กระบองลงมา หักข้อมือขึน้ ปลายกระบองอยู่ระดับชายพก พร้อมยกมือซ้ายสวนขึน้ ทำวงยกั ษ์ ระดบั วงบน จังหวะท่ี 2 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหนา้ พร้อมชักมือซา้ ยลงตัง้ วงล่าง(วงยักษ์) มือขวา สวนข้ึนระดบั วงบน จังหวะที่ 3 เตะเท้าขวาไปข้างหน้า งอเข่า แบะเหลี่ยม ปลายนิ้วเท้าชี้ไปทางขวา ขาซ้ายยืนเป็นหลกั แบะเหลี่ยม ย่อเข่า ลำตัวตรง มือขวาถือกระบองท่ีหน้าขา ยกมือซ้าย สวนขนึ้ ทำวงยกั ษ์ ระดบั วงบน ศีรษะตง้ั ตรงหน้ากลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แมท่ ่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ น่ังไหวจ้ นถึงบากท่า ภาพที่ 15 ทา่ ชกั เทา้ ทม่ี า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏบิ ัติตอ่ จากท่ากระทบื ฟัน ชักเทา้ ขวาเขา้ หาตวั หนีบน่อง มือซ้ายทำวงยกั ษ์ในระดบั วงบน มือขวาถือกระบอง ระดบั หัวเขา่ ศีรษะตัง้ ตรงหนา้ กลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แมท่ ่าโขนยักษ์ตอนต้น : ทา่ นั่งไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 16 ท่าหมุนตัวทางขวา ที่มา : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากทา่ ชกั เท้า ใช้เท้าซ้ายเป็นหลกั ในการหมนุ ตัวไปทางขวาในขณะที่ใบหนา้ อยู่ท่ีเดิม เอียงหูขวา เปิดปลายคาง ตามองไกล พรอ้ มกบั ชกั มอื ซา้ ยลงต้ังวงล่าง (วงยกั ษ์) วางเท้าขวาชิดส้นเท้า ซ้าย จากน้นั ยกเทา้ ซ้ายข้ึนหนบี นอ่ ง แบะเขา่ ข้างลำตัว ดนั ปลายเท้าข้ึน

แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น : ท่านัง่ ไหวจ้ นถึงบากทา่ (1) (2) ภาพที่ 17 ทา่ ยืดกระทบเง้ือ ท่ีมา : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏิบตั ิต่อจากทา่ หมุนตวั ทางขวา ยืดเข่าขวาขึ้นให้สุดเข่าพร้อมกับหักข้อมือขวาเข่าหาลำตัวโดยกระบองขนานพ้นื ระดับลิ้นปี่ สายตาชำเลืองมองมือขวา จากนั้นกระทบเท้าขวาให้เกิดเสียงในลักษณะยืด กระทบ วางเท้าซ้ายลงในลักษณะย่อ “เต็มเหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนกั ไปทีเ่ ขา่ ซา้ ย พร้อมกบั วาด มือขวาออกขา้ งลำตัว แขนตึงระดับไหล่ หงายท้องแขน หักข้อมือเข้าหาตัว ปลายกระบอง เฉียงไปดา้ นหลงั มอื ซา้ ยทำวงล่าง (วงยกั ษ์) หน้าหนั มองทางซา้ ย เอียงหูขวา เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นงั่ ไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 18 ทา่ ขึ้นทางซ้าย ทีม่ า : ปรวัฒน์ คุม้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วธิ ีปฏิบตั ิ ปฏิบตั ิจากท่ายดื กระทบเงือ้ จงั หวะที่ 1 สดู เท้าขวามาชดิ ส้นเท้าซ้าย จงั หวะที่ 2 ยกเท้าซ้ายขึ้นหนีบนอ่ ง แบะเขา่ แล้ววางชดิ สน้ เทา้ ขวา จังหวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึ้น หนีบน่อง แบะเข่าแล้ววางเท้าเหยียดตึงปลายเท้าหัน ออกข้างลำตัว มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าหันมองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิด ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น : ท่านง่ั ไหว้จนถงึ บากท่า (1) (2) ภาพท่ี 19 ท่าเหลียวหน้ากลาง – เหลยี วกลบั ท่ีมา : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / / วธิ ีปฏิบัติ ปฏบิ ตั ติ ่อจากทา่ ขน้ึ สะบัดหน้าเหลียวมาหน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล จากนั้นสะบัดหนา้ กลับมาทางซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหขู วา ตามองไกล มอื ทง้ั สองอยู่ในลกั ษณะดังเดิม

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นัง่ ไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) ภาพท่ี 20 ทา่ ยดื –ยบุ ลงเหลีย่ ม ทมี่ า : ปรวัฒน์ ค้มุ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบัติ ปฏิบตั ิตอ่ จากท่าเหลียวหน้ากลาง–เหลียวกลับ ยืดเข่าซ้ายขึ้นให้สุดเข่าจากนั้นยุบเข่าลงในลักษณะ “ย่อเต็มเหลี่ยม” น้ำหนักอยู่ทีก่ ึ่งกลาง มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าหันมองทางซา้ ย เอียงหูขวา เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่าน่งั ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 21 ทา่ ทอนเท้าหนา้ กลับตรง ทีม่ า : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏบิ ตั ิตอ่ จากทา่ ยืด–ยุบลงเหล่ยี ม จังหวะที่ 1 ยกเทา้ ซา้ ยขึน้ หนีบน่อง แบะเขา่ แล้ววางชดิ ส้นเทา้ ขวา จังหวะที่ 2 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า และวางลงในลักษณะ “ย่อเต็ม เหลี่ยม” น้ำหนักอยู่ที่ก่ึงกลาง พร้อมกับสะบัดหน้ามาตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล มอื ทัง้ สองอย่ใู นลกั ษณะเดมิ

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ท่าน่งั ไหว้จนถงึ บากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 22 ท่าตะลกึ ตกึ ท่มี า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ // วิธปี ฏิบตั ิ ปฏิบตั ิตอ่ จากท่าทอนเท้า ยกเทา้ ขวาขน้ึ หนีบน่อง แบะเขา่ ข้างลำตวั จากนนั้ กระทืบเทา้ ขวาลงชดิ สน้ เท้าซ้าย และกระทืบเท้าซ้ายชิดส้นเท้าขวาในลักษณะกระชั้นในขณะเดียวกันยกเท้าขวาหนีบน่อง แบะเข่า แลว้ วางชิดส้นเทา้ ซ้ายโดยไมม่ ีเสยี ง ยกเทา้ ซา้ ยหนีบน่อง แบะเขา่ ขา้ งลำตวั มือท้ัง สองข้างอย่ใู นลกั ษณะดงั เดมิ หนา้ ตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล เมือ่ ผู้เรียนฝกึ ขนั้ ต้นจนเกิดความชำนาญแล้ว ใหก้ ระทบื เทา้ ขวากระช้ันจังหวะที่ 1 และจงั หวะที่ 2 เข้าด้วยกัน (ขวา , ซา้ ย) สว่ นจังหวะที่ 3 ให้วางเท้าขวาชิดส้นเท้าซ้ายโดย ไมม่ เี สียง

แมท่ า่ โขนยักษ์ตอนตน้ : ท่านงั่ ไหว้จนถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพที่ 23 ท่าเต้นสิบคร้ัง ทมี่ า : ปรวฒั น์ ค้มุ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ ///////// / วิธปี ฏิบัติ ปฏิบัตติ ่อจากท่าตะลกึ ตึก เต้นลงนำ้ หนักเท้าสลับ ขวา ซา้ ย ในลักษณะส้นเทา้ ชดิ กันยกเท้าหนีบนอ่ ง แบะเข่า และย่อเขา่ ลง ดนั ปลายเท้าขึ้น โดยเนน้ การนับไปทเี่ ทา้ ขวา เมอ่ื เต้นกอ่ นที่จะลงในคร้ังที่สิบ ให้ยั้งเท้าขวายกเท้าหนีบน่อง แบะเข่า จากนั้นค่อยวางเท้าขวาลงเหลี่ยม น้ำหนักอยู่ท่ี กึ่งกลาง มอื ท้ังสองข้างอยู่ในลกั ษณะดงั เดมิ หน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แมท่ ่าโขนยักษ์ตอนตน้ : ทา่ นงั่ ไหว้จนถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 24 ท่าตะลกึ ตกึ ท่มี า : ปรวัฒน์ คุม้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วิธปี ฏิบัติ ปฏิบตั ิตอ่ จากท่าทอนเทา้ ยกเท้าขวาข้นึ หนบี น่อง แบะเขา่ ขา้ งลำตวั จากนนั้ กระทบื เทา้ ขวาลงชดิ ส้นเท้าซ้าย กระทืบเท้าซ้ายชิดส้นเทา้ ขวาในลักษณะกระชั้นในขณะเดียวกันยกเท้าขวาหนีบน่อง แบะ เขา่ แล้ววางชิดส้นเทา้ ซ้ายโดยไม่มีเสียง ยกเทา้ ซา้ ยหนีบนอ่ ง แบะเข่าข้างลำตวั มือทั้งสอง ข้างอยใู่ นลกั ษณะดังเดมิ หน้าตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล เม่อื ผู้เรียนฝกึ ข้ันตน้ จนเกดิ ความชำนาญแลว้ ให้กระทืบเท้าขวากระชั้นจังหวะที่ 1 และจงั หวะท่ี 2 เข้าด้วยกนั (ขวา , ซ้าย) สว่ นจงั หวะท่ี 3 ใหว้ างเท้าขวาชิดส้นเท้าซ้ายโดย ไม่มเี สยี ง

แม่ทา่ โขนยักษ์ตอนต้น : ท่านั่งไหวจ้ นถงึ บากทา่ (1) (2) (3) ภาพท่ี 25 ท่ายดื กระทบหมุนตวั ทางขวา ทีม่ า : ปรวัฒน์ ค้มุ บอ่ จังหวะเคาะไม้ …. / วิธีปฏบิ ตั ิ ปฏบิ ตั ิต่อจากทา่ ตะลกึ ตกึ ยืดเขา่ ขวาข้ึนสุดเข่าจากนนั้ กระทบเท้าขวาใหเ้ กิดเสียง และวางเทา้ ซ้ายชิดส้นเท้า ขวา พร้อมกับยกเทา้ ขวา หนีบน่อง แบะเข่า หมุนตัวไปด้านขวาครึ่งรอบ ในขณะเดียวกัน ชักมือขวาตั้งวงล่าง (วงยักษ์) โดยที่มือขวาถือกระบองให้หักข้อมือขึ้น ปลายกระบองอยู่ ระดบั ชายพก ศีรษะหนั มองทางขวา เอียงหซู า้ ย เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่าน่งั ไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) ภาพที่ 26 ทา่ ยดื กระทบลงเหลย่ี ม ทม่ี า : ปรวฒั น์ ค้มุ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฏิบตั ติ ่อจากทา่ ยดื กระทบหมนุ ตัวทางขวา ยืดเข่าซ้ายขึ้นสุดเข่ากระทบเท้าซ้ายให้เกิดเสียงและวางเท้าขวาลงในลักษณะยอ่ “เต็มเหลี่ยม” น้ำหนักอยู่ท่ีเข่าขวา มือทั้งสองอยู่ในลักษณะดังเดิม ศีรษะหันมองทางขวา เอยี งหูซา้ ย เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยักษ์ตอนต้น : ท่าน่งั ไหวจ้ นถงึ บากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 27 ท่ากระทืบฟนั หน้าเสยี้ ว ทมี่ า : ปรวฒั น์ คุม้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ / / วิธีปฏบิ ัติ ปฏิบตั ิต่อจากท่ายดื กระทบลงเหลย่ี ม จังหวะที่ 1 ยกมือขวาขึ้นมาระดับไหล่ งอข้อศอก พร้อมกบั การเบี่ยงตวั มาหน้าอัด จากนั้น ยกเทา้ ขวากระทืบมาข้างหน้าพรอ้ ม ย่อเขา่ ลง แบะเข่าขา้ งลำตัว พรอ้ มกับชกั มือขวาลงในลกั ษณะถือ อาวุธกระบองหกั ขอ้ มอื ขึน้ ปลายกระบองอยู่ชายพก และยกมอื ซ้ายสวนขึน้ ทำวงบน สงู ระดับหางค้ิว จงั หวะท่ี 2 กา้ วเท้าซ้ายไปข้างหน้าพร้อมชกั มือซ้ายลงทำวงล่าง (วงยักษ์) มือขวา สวนขึน้ ระดบั วงบน จังหวะที่ 3 เตะเท้าขวาไปข้างหน้า งอเข่า แบะเหลี่ยม ในลักษณะของปลายนิ้วเท้าช้ี ไปทางขวา ขาซ้ายยืนเป็นหลัก ในลกั ษณะแบะเหลี่ยม ยอ่ เขา่ ลำตวั ตรง มอื ขวาถือกระบอง ที่ หน้าขา ยกมือซ้ายสวนขึ้นตั้งวงบน ระดับแง่ศีรษะ ศีรษะตั้งตรงหน้ากลาง เปิดปลายคาง ตา มองไกล

แมท่ ่าโขนยักษ์ตอนตน้ : ท่านง่ั ไหว้จนถงึ บากท่า ภาพท่ี 28 ท่าชกั เทา้ หมนุ ตัวทางขวา ที่มา : ปรวัฒน์ ค้มุ บอ่ จังหวะเคาะไม้ / วธิ ปี ฏบิ ัติ ปฏบิ ัตติ ่อจากทา่ กระทบื ฟัน ชกั เท้าขวาเข้าหาตัวหนีบน่อง มอื ซ้ายทำวงยักษ์ในระดับวงบน มือขวาถือกระบอง ระดบั หวั เขา่ ศรี ษะตง้ั ตรงหน้ากลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นง่ั ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพที่ 29 ท่าหมนุ ตวั ทางขวา ทีม่ า : ปรวัฒน์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ .... / วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ัติตอ่ จากทา่ ชกั เท้า ใชเ้ ท้าซ้ายเปน็ หลกั ในการหมนุ ตัวไปทางขวาในขณะท่ีใบหน้าอยู่ท่ีเดิม เอียงหูขวา เปดิ ปลายคาง ตามองไกล พร้อมกับชักมือซ้ายลงต้ังวงล่าง (วงยักษ)์ วางเท้าขวาชิดส้นเท้า ซา้ ย จากนัน้ ยกเทา้ ซา้ ยขนึ้ หนีบนอ่ ง แบะเข่าขา้ งลำตวั ดันปลายเท้าข้ึน

แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น : ท่านัง่ ไหวจ้ นถึงบากทา่ (1) (2) ภาพท่ี 30 ท่ายดื กระทบเง้ือ ทม่ี า : ปรวัฒน์ คุ้มบ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบตั ิ ปฏบิ ัตติ ่อจากทา่ หมุนตัวทางขวา ยืดเข่าขวาขึ้นให้สุดเข่าพร้อมกับหักข้อมือขวาเข้าหาลำตัวโดยกระบองขนานพน้ื ระดับลิ้นปี่ สายตาชำเลืองมองมือขวา จากนั้นกระทบเท้าขวาให้เกิดเสียงในลักษณะยืด กระทบ วางเท้าซา้ ยลงในลักษณะยอ่ “เต็มเหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนักไปทีเ่ ขา่ ซ้าย พร้อมกบั วาด มือขวาออกข้างลำตัว แขนตึงระดับไหล่ หงายท้องแขน หักข้อมือเข้าหาตัว ปลายกระบอง เฉียงไปดา้ นหลงั มือซา้ ยทำวงลา่ ง(วงยกั ษ)์ หนา้ หนั มองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นง่ั ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 31 ท่าขนึ้ ทางซ้าย ทีม่ า : ปรวัฒน์ คุม้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วธิ ีปฏิบตั ิ ปฏิบัตจิ ากท่ายดื กระทบเง้ือ จงั หวะท่ี 1 สูดเทา้ ขวามาชิดสน้ เท้าซ้าย จงั หวะท่ี 2 ยกเท้าซา้ ยขึ้นหนีบน่อง แบะเขา่ แลว้ วางชิดสน้ เทา้ ขวา จังหวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึน้ หนีบน่อง แบะเข่า แล้ววางเท้าเหยียดตึงปลายเทา้ หัน ออกข้างลำตัว มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าหันมองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิด ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยักษ์ตอนต้น : ท่านง่ั ไหวจ้ นถงึ บากท่า (1) (2) ภาพท่ี 32 ทา่ เหลียวหน้ากลาง - เหลยี วกลบั ทม่ี า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ / / วธิ ีปฏิบัติ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากท่าขึ้น สะบัดหน้าเหลียวมาหน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล จากนั้นสะบัดหนา้ กลับมาทางซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล มอื ทง้ั สองอยู่ในลกั ษณะดงั เดมิ

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นั่งไหว้จนถึงบากท่า (1) (2) ภาพที่ 33 ท่ายืด - ยบุ ลงเหลี่ยม ทีม่ า : ปรวัฒน์ คุม้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบัติ ปฏบิ ตั ติ ่อจากท่าเหลียวหน้ากลาง – เหลยี วกลบั ยืดเข่าซา้ ยข้ึนให้สดุ เข่าจากน้ันยุบเข่าลงในลักษณะ “ย่อเตม็ เหล่ียม”นำหนักอยู่ท่ี ก่งึ กลาง มือท้งั สองขา้ งอยู่ในลกั ษณะดังเดมิ หนา้ หนั มองทางซา้ ย เอียงหขู วา เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ นงั่ ไหว้จนถงึ บากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 34 ท่าทอนเท้า ท่ีมา : ปรวัฒน์ คุ้มบ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วธิ ีปฏบิ ตั ิ ปฏิบัตติ อ่ จากทา่ ยดื – ยบุ ลงเหล่ยี ม จังหวะที่ 1 ยกเทา้ ซา้ ยขน้ึ หนบี น่อง แบะเข่าแล้ววางชิดสน้ เทา้ ขวา จังหวะที่ 2 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า และวางลงในลักษณะ “ย่อเต็ม เหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนกั อยูท่ ี่เข่าขวา มือทั้งสองข้างอยู่ในลกั ษณะดงั เดิม หน้าหันมองทางซ้าย เอียงหูขวา เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่านัง่ ไหวจ้ นถงึ บากท่า + (1) (2) (3) ภาพท่ี 35 ทา่ กระทบื กลบั ทม่ี า : ปรวฒั น์ คมุ้ บอ่ จงั หวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏิบัติ ปฏิบตั ติ อ่ จากท่าทอนเท้า จังหวะท่ี 1 ยกเทา้ ขวาขนึ้ หนีบนอ่ ง แบะเขา่ แลว้ กระทบื เทา้ ขวาชิดส้นเท้าซ้าย ใน ลกั ษณะยอ่ แบะเข่า จังหวะท่ี 2 ยกเท้าซ้ายขึน้ หนบี น่อง แบะเขา่ วางชดิ ส้นเทา้ ขวาโดยไมม่ เี สียง จงั หวะที่ 3 ยกเทา้ ขวาขึน้ หนีบนอ่ ง แบะเข่า วางลงเต็มเหล่ียม ใหน้ ้ำหนักอยู่ที่เข่า ขวา ขณะเดยี วกนั ชักมือขวาทำวงล่างในลักษณะถืออาวุธกระบองหักข้อมือข้ึนปลายกระบองอยู่ ชายพก พร้อมสะบัดหน้ามาทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล (จังหวะที่ 3 ศีรษะ มือ เท้า ปฏิบตั ิพร้อมกนั )

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่านงั่ ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) (3) ภาพท่ี 36 ทา่ โย้ – ยกหมุนตัว ท่มี า : ปรวัฒน์ คุ้มบอ่ จงั หวะเคาะไม้ …. / วธิ ีปฏิบตั ิ ปฏิบัตติ ่อจากทา่ กระทบื กลับ โย้ถ่ายน้ำหนักมาที่เข่าซา้ ย จากนั้นยกเท้าซา้ ยข้ึนหนีบนอ่ ง แบะเข่า มือซ้ายกนั ที่ เข่าซ้าย โดยใช้เท้าขวาเป็นหลักหมุนตัวไปทางขวา ครึ่งรอบ แล้ววางเท้าซ้ายลงชดิ ส้นเทา้ ขวาหน้ามองทางขวา เอียงหูซ้าย เปิดปลายคาง ตามองไกล แล้วยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเขา่ หมนุ ตวั ไปทางขวาในลักษณะอีกครงึ่ รอบ หน้ามองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิดปลาย คาง ตามองไกล มือท้งั สองทำวงล่าง(วงยกั ษ์)

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ : ท่านั่งไหว้จนถงึ บากท่า (1) (2) ภาพท่ี 37 ท่ายดื กระทบเงอ้ื ลงเส้ียว ทม่ี า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธีปฏบิ ตั ิ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากที่โย้ - ยก ยืดเข่าซ้ายขึ้นสุดเข่า พร้อมกับหักข้อมือขวาเข่าหาลำตัวโดยกระบองขนานพ้ืน ระดับลิ้นป่ี สายตาชำเลืองมองมือขวา จากนั้นกระทบเท้าซ้ายกับพื้นให้เกิดเสียง วางเท้า ขวาลงเหลี่ยมเท้าซ้ายเหยยี ดตึง ตัง้ ปลายเท้าซ้ายข้ึน ในลักษณะ “ทา่ เส้ียว” พร้อมกับวาด มือขวาออกขา้ งลำตัว แขนตึงระดับไหล่ หงายท้องแขน หักข้อมือเข้าหาตัว ปลายกระบอง เฉียงไปด้านหลังในลกั ษณะเงื้อ มอื ซ้ายทำวงลา่ ง (วงยักษ์) ทงิ้ นำ้ หนักไปท่เี ข่าขวา หน้าหัน มองทางซา้ ย เอียงหูขวา เปดิ ปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ น่งั ไหวจ้ นถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 38 ทา่ ข้ึนทางซ้าย ท่มี า : ปรวฒั น์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ // วิธปี ฏิบัติ ปฏบิ ตั จิ ากทา่ ยดื กระทบเงอ้ื จังหวะที่ 1 สดู เท้าขวามาชดิ สน้ เทา้ ซ้าย จงั หวะท่ี 2 ยกเทา้ ซ้ายข้นึ หนีบนอ่ ง แบะเข่าแลว้ วางชดิ สน้ เท้าขวา จังหวะที่ 3 ยกเท้าขวาขึ้น หนีบน่อง แบะเข่า แล้ววางเท้าเหยียดตึงปลายเทา้ หัน ออกข้างลำตัว มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าหันมองทางซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหขู วา ตามองไกล

แมท่ า่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่านง่ั ไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) ภาพท่ี 39 ท่าเหลียวหนา้ กลาง - เหลยี วกลบั ท่มี า : ปรวฒั น์ คุ้มบอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วธิ ปี ฏบิ ัติ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากท่าขึ้น สะบัดหน้าเหลียวมาหน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล จากนั้น สะบัดหน้ากลับมาทางซ้าย เปิดปลายคาง เอียงหูขวา ตามองไกล มือทั้งสองอยู่ในลกั ษณะ ดงั เดมิ

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นงั่ ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) ภาพท่ี 40 ทา่ ยดื - ยุบลงเหลี่ยม ทม่ี า : ปรวัฒน์ คุ้มบ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วิธปี ฏิบัติ ปฏิบตั ิตอ่ จากทา่ เหลยี วหน้ากลาง – เหลยี วกลบั ยืดเข่าซ้ายขึ้นให้สุดเข่าจากนั้นยุบเข่าลงในลักษณะ “ย่อเต็มเหลี่ยม” น้ำหนักอยู่ทีก่ ึ่งกลาง มือทัง้ สองข้างอยู่ในลักษณะดังเดิม หน้าหันมองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ นงั่ ไหวจ้ นถงึ บากทา่ (1) (2) (3) ภาพท่ี 41 ทา่ ทอนเท้า ทม่ี า : ปรวัฒน์ ค้มุ บอ่ จังหวะเคาะไม้ / / วธิ ีปฏบิ ตั ิ ปฏิบัตติ อ่ จากทา่ ยืด – ยบุ ลงเหลี่ยม จงั หวะที่ 1 ยกเทา้ ซา้ ยขน้ึ หนบี นอ่ ง แบะเข่าแล้ววางชิดสน้ เทา้ ขวา จังหวะที่ 2 ยกเท้าขวาขึ้นหนีบน่อง แบะเข่า และวางลงในลักษณะ “ย่อเต็ม เหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนกั อยูท่ ี่เข่าขวา มือทั้งสองข้างอยู่ในลักษณะดงั เดิม หน้าหันมองทางซ้าย เอียงหูขวา เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ท่าโขนยกั ษ์ตอนตน้ : ทา่ นง่ั ไหวจ้ นถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพท่ี 42 ทา่ กระทืบกลบั ที่มา : ปรวัฒน์ คุม้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ตั ิ ปฏบิ ัตติ อ่ จากทา่ ทอนเทา้ จงั หวะท่ี 1 ยกเทา้ ขวาขึน้ หนีบน่อง แบะเขา่ แลว้ กระทืบเทา้ ขวาชดิ ส้นเทา้ ซา้ ย ใน ลกั ษณะย่อแบะเข่า จงั หวะที่ 2 ยกเท้าซา้ ยข้นึ หนีบน่อง แบะเข่า วางชิดสน้ เทา้ ขวาโดยไมม่ ีเสียง จงั หวะที่ 3 ยกเทา้ ขวาขน้ึ หนบี นอ่ ง แบะเข่า วางลงเตม็ เหลยี่ ม ใหน้ ำ้ หนกั อยู่ที่เข่า ขวา ขณะเดียวกนั ชกั มือขวาทำวงล่างในลักษณะถืออาวุธกระบองหักข้อมือข้ึนปลายกระบองอยู่ ชายพก พร้อมสะบัดหน้ามาทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล (จังหวะที่ 3 ศรี ษะ มือ เทา้ ปฏิบัติพรอ้ มกนั )

แม่ทา่ โขนยักษ์ตอนต้น : ทา่ นั่งไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) (3) ภาพที่ 43 ท่าโย้ – ยกหน้าอัดวางซา้ ยยกขวา ท่มี า : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จงั หวะเคาะไม้ …. / วธิ ปี ฏิบตั ิ ปฏบิ ตั ติ อ่ จากทา่ กระทบื กลับ โยต้ ัวถ่ายนำ้ หนักมาท่ีเข่าซา้ ย จากนั้นยกเทา้ ซา้ ยข้นึ หนีบนอ่ ง แบะเข่า หมุนตัวไป ทางขวาโดยใชเ้ ท้าขวาเปน็ หลักหมุนมาที่หน้าอัด(หน้ากลาง)แล้ววางเท้าซ้ายชิดส้นเท้าขวา ในลักษณะแบะเหล่ยี ม ยอ่ เข่าลง จากนั้นยกเท้าขวาหนีบน่องแบะเข่าดนั ปลาเทา้ ขนึ้ มอื ทัง้ สองข้างต้ังวงยักษ์ โดยท่ีมอื ขวาถืออาวุธใหห้ ักขอ้ มือขน้ึ ปลายอาวธุ อยู่ชายพก ศีรษะ ต้งั ตรงหนา้ กลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ทา่ นง่ั ไหว้จนถึงบากทา่ (1) (2) ภาพท่ี 44 ท่ายดื กระทบลงเหลี่ยม ทีม่ า : ปรวฒั น์ คมุ้ บอ่ จังหวะเคาะไม้ …. / วธิ ปี ฏิบตั ิ ปฏิบัตติ อ่ จากท่าโย้ – ยกหนา้ อดั วางซา้ ยยกขวา ยืดเข่าซ้ายขึ้นให้สุดเข่า จากนั้นกระทบเท้าซ้ายให้เกิดเสียงในลักษณะยืดกระทบ วางเท้าขวาลงในลักษณะย่อ “เต็มเหลี่ยม” ทิ้งน้ำหนักไปที่เข่าขวา มือทั้งสองข้างอยู่ใน ลกั ษณะดังเดมิ หนา้ ตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล

แม่ทา่ โขนยกั ษ์ตอนต้น : ท่าน่งั ไหวจ้ นถึงบากท่า (1) (2) ภาพท่ี 45 ทา่ เหลยี วทางขวา-เหลยี วกลับ ที่มา : ปรวัฒน์ คมุ้ บ่อ จังหวะเคาะไม้ / / วิธปี ฏบิ ัติ ปฏิบัตติ ่อจากทา่ ยืดกระทบลงเหล่ียม สะบัดหน้าเหลียวทางขวา เปิดปลายคาง เอียงหูซ้าย ตามองไกล จากนั้นสะบัด หน้ากลบั มาหนา้ ตรงกลาง เปดิ ปลายคาง ตามองไกล มือทง้ั สองอย่ใู นลกั ษณะดังเดิม

แม่ทา่ โขนยักษ์ตอนต้น : ท่านง่ั ไหว้จนถงึ บากท่า (1) (2) (3) ภาพที่ 46 ท่าตะลึกตกึ ที่มา : ปรวฒั น์ คุ้มบอ่ จงั หวะเคาะไม้ // วิธปี ฏิบัติ ปฏบิ ตั ิตอ่ จากท่าเหลยี วทางขวา-เหลียวกลับ ยกเทา้ ขวาข้นึ หนีบนอ่ ง แบะเขา่ ข้างลำตวั จากนน้ั กระทบื เท้าขวาลงชิดส้นเท้าซ้าย กระทืบเท้าซ้ายชิดส้นเทา้ ขวาในลักษณะกระชั้นในขณะเดียวกันยกเท้าขวาหนีบน่อง แบะ เขา่ แล้ววางชดิ ส้นเท้าซ้ายโดยไม่มีเสียง ยกเท้าซ้ายหนบี นอ่ ง แบะเขา่ ข้างลำตัว มือทั้งสอง ข้างอยู่ในลักษณะดังเดมิ หน้าตรงกลาง เปิดปลายคาง ตามองไกล เม่ือผเู้ รยี นฝกึ ขัน้ ต้นจนเกดิ ความชำนาญแลว้ ให้กระทบื เทา้ ขวากระชน้ั จังหวะท่ี 1 และจังหวะท่ี 2 เข้าดว้ ยกัน (ขวา , ซา้ ย) ส่วนจังหวะท่ี 3 ใหว้ างเทา้ ขวาชิดส้นเท้าซ้ายโดย ไม่มเี สียง