รวมเล่มหนังสือเกษียณ สาโรจน์

ชือ่ หนงั สือ เกษียณ “สาโรจน์” เรียบเรียง สาโรจน์ กาลศิรศิ ลิ ป์ คณะทป่ี รึกษา พระครูกาญจนกิจจารักษ์ นายสปิ ป์บวร แกว้ งาม รศ.ดร.รุง่ เรอื ง กาลศิริศลิ ป์ ภาพประกอบ นายธณัฏฐา ฐาปนะสุต นายหนูจันทร์ สาลารตั น์ นายณัฐพงศ์ พ่ึงบา้ นเกาะ นายคณพล ศรีหอมรืน่ ผปู้ ระสานงาน นางสาวธญั ญรตั น์ พง่ึ ศรีไสย, นายทศพล เสาวชิ ติ นายสทิ ธิพงศ์ เพยี งสามพราน, นายอสิ รภาพ แถวหมอ นายสายชล ศรเี อม, นายศภุ ชัย สจุ ติ รพร, นายปัญญา สอนพงษ์, นายอิทธิพล แถวหมอ ออกแบบปก-รูปเลม่ นายภูมิไทย ศศิวรรณพงศ์ นายพัฒน์ พลึกรุ่งโรจน์ พสิ จู นอ์ กั ษร นายเดชา มหาเดชากลุ นายอานวย อยู่บวั พมิ พ์ที่ : บริษทั ภรู ิพันธ์ การพมิ พ์ จากัด ๑/๑๖-๑๗ ถนนบางกรวย-ไทรน้อย แขวงบางกรวย เขตบางกรวย จ.นนทบุรี ๑๑๑๓๐ โทร : ๐ ๒๘๗๙ ๕๘๓๙ แฟกซ์ : ๐ ๒๘๗๙ ๕

































สปั ปุริสปรารภ นายสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผู้อานวยการสานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม เป็นผู้มี วิริยอุตสาหะในการปฏิบตั ภิ ารกิจอนั เน่อื งด้วยการคณะสงฆ์มาตลอดอายุราชการ เป็นที่ ทรงไว้วางพระทัยในเจ้าพระคุณ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก และเป็นที่ไว้วางใจของกรรมการมหาเถรสมาคม ทั้งยังมีกัลยาณจิต เอื้อเฟื้อช่วยเหลือการงานของวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ด้วยความเอาใจใส่ บรรดาภารธรุ ะของพระเถรานเุ ถระและสรรพกิจการพระศาสนา ก็ได้อาศยั เรย่ี วแรงของ คณุ สาโรจน์ เข้าช่วยประสานงาน แก้ไขปัญหา ฟันฝ่าอุปสรรค ให้ลุลว่ งไปได้ตามลาดับ นา้ ใจไมตรีและคุณความดีเหล่านี้ เป็นท่ีนยิ มชมเชยในหมู่บรรพชิตและฆราวาสทไ่ี ดร้ จู้ ัก คุ้นเคย คุณสาโรจน์จึงได้ช่ือว่าเป็นคนดี ผู้นาแต่ความสุขมาสู่ผู้คบหาสมาคม สมดัง พระพุทธานุศาสนีที่ว่า \"สุโข หเว สปฺปุริเสน สงฺคโม. ความว่า สมาคมกับสัตบุรุษ นาสุขมาให้. ในมงคลวาระท่ีคุณสาโรจน์ฯ เจริญอายุ ๕ รอบนักษัตร และเกษียณอายุ ราชการ อาตมภาพขอแสดงมุทิตาจิตต่อสัมฤทธิผลในราชการที่ได้บาเพญ็ เปน็ ประโยชน์ ของประเทศชาติและพระบวรพทุ ธศาสนา อกี ทง้ั ขออนุโมทนาทไ่ี ด้สนองงานพระศาสนา และคณะสงฆ์ ด้วยคุณธรรมอันน่ายกย่องมาเป็นเวลายาวนาน ขอกุศลธรรมจริยาที่ได้ บาเพ็ญมาแล้วด้วยดี จงอภิบาลบารุงให้ประสบแต่ความเจริญสวัสดี มีสรรพกาลังพร่ัง พร้อมในอันทจี่ ะบาเพญ็ คณุ ความดีให้เพ่ิมพนู ยิง่ ๆ ขึ้นไป เทอญ. (สมเด็จพระมหาวรี วงศ์) เลขานกุ ารสมเด็จพระสงั ฆราช กรรมการมหาเถรสมาคม วดั ราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ๑๖ กันยายน ๒๕๖๓

หกสบิ ปีทค่ี วรภาคภูมิใจ ในฐานะที่เราทั้งสองเป็นศิษย์สานักวัดเดียวกันและเรียนจบจาก สถาบันการศึกษาแห่งเดียวกัน จึงได้ติดตามความเจริญก้าวหน้าในชีวิตของ คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ มาโดยตลอดจนกระทั่งเราได้ทางานใกล้ชิดกันมากข้ึน เม่ือคุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ดารงตาแหน่งสาคัญในสานักงานพระพุทธศาสนา- แห่งชาติ คือเป็นผู้อานวยการสานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม จึงทาให้ม่ันใจ ได้ว่านอกเหนือจากความรู้ความสามารถท่ีหนุนส่งคุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ให้ขึ้น มาถึงจุดนี้ในชีวิตราชการแล้วยังมีคุณสมบัติโดดเด่นอ่ืนอีกคือความเป็นคน มือสะอาดและความสขุ ุมรอบคอบ สมดงั พทุ ธภาษติ ที่ว่า อุฏฺ านวโต สตมี โต สุจิกมฺมสสฺ นสิ มมฺ การิโน สญฺ ตสสฺ จ ธมมฺ ชีวิโน อปปฺ มตตฺ สฺส ยโสภิวฑฺฒติ “ยศย่อมเจริญแก่ผ้ขู ยัน มีสติ มกี ารงานสะอาด ทางานด้วยความ รอบคอบ ระมดั ระวัง เป็นอยูโ่ ดยธรรม และ ไมป่ ระมาท” ชวี ติ หกสิบปีของคุณสาโรจน์ กาลศิรศิ ิลป์ เป็นอโมฆชีวติ ที่บณั ฑิตถือ เป็นแบบอย่าง ในการดารงชีวิตที่คุ้มค่ากับการเกิดมาเป็นมนุษย์และได้พบ พระพุทธศาสนา ทั้งน้ีเพราะคุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ได้อุทิศตนเพ่ือทาประโยชน์ ทดแทนคุณประเทศชาติพระพุทธศาสนาและสถาบันพระมหากษัตริย์ไวเ้ ป็นอเนก ประการ ควรแกก่ ารระลกึ ถึงดว้ ยความภาคภมู ใิ จในโอกาสทเ่ี กษียณอายุราชการนี้

ขออานาจคุณพระศรีรตั นตรัย และอานุภาพแห่งบุญกศุ ลท้ังปวงทไ่ี ด้ บาเพ็ญมา จงมารวมกันเป็นพลวปัจจัย อานวยอวยพรให้คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ และครอบครัว จงประสบแต่ความสุขความเจริญยิ่งๆ ข้ึนไปในร่มธรรมแห่งองค์ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพียบพร้อมด้วยจตุรพิธพรชัยคือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ ธนสารสมบัติ ปรารถนาส่ิงใดท่ีเป็นไปโดยชอบประกอบด้วยธรรม ก็ขอให้ความปรารถนานั้ นๆจงพลันสาเร็จสมมโนรถมุ่งมาดปรารถนา ทุกประการ เทอญ (พระพรหมบัณฑิต) กรรมการมหาเถรสมาคม ผูร้ กั ษาการแทนเจา้ คณะใหญ่หนกลาง เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวหิ าร

๖๐ ปีทท่ี รงคุณค่า... สมกับเวลาท่ผี า่ นพ้นไป ผอ. สาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผู้อานวยการสานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม ได้ปรารภจัดงานทาบุญในโอกาสเจริญอายุวัฒนมงคลครบ ๖๐ ปี เนื่องในวาระ เกษียณอายุราชการ วันที่ ๓๐ กันยายน ๒๕๖๓ นี้ และมีความประสงค์จะจัดพิมพ์ หนังสือเป็นอนุสรณ์เพ่ือมอบเป็นธรรมบรรณาการแก่ทุกท่านที่มาร่วมเป็นเกียรติ ในงานดังกลา่ ว รวมทัง้ ผทู้ มี่ ีความเคารพนับถอื ผอ. สาโรจน์ กาลศิริศิลป์ นับว่าเป็นบุคลากรผู้ทรงคุณค่าท่านหน่ึงของ สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ มีความรู้ดี ความสามารถดี และความประพฤติดี ท้งั น้ี เพราะได้รับการอบรมพัฒนาตนเองมาอย่างดี จึงเป็นที่ไว้วางใจของผู้บังคับบัญชา ในแต่ละระดับชั้นแต่งตั้งให้ดารงตาแหน่งและมอบหมายให้รับผิดชอบงานสาคัญๆ มาโดยลาดับ เปน็ บทพิสูจน์และเปน็ เคร่อื งยืนยนั ถงึ คุณพเิ ศษ ๔ ประการ คือ คณุ วุฒิ - มีความรู้, คุณสมบัติ - มีความพร้อม, คุณภาพ - มีความโดดเด่น, คุณธรรม - มีความดี ตลอดเวลา ๖๐ ปีทผ่ี ่านมา จงึ เปน็ “๖๐ ปที ่ีทรงคณุ คา่ ” ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัย และขออานุภาพแห่งบุญกุศล คุณงามความดีที่ได้บาเพ็ญแล้ว จงมารวมกันเป็นพลวปัจจัย อานวยอวยพรให้ ผอ. สาโรจน์ กาลศิริศลิ ป์ และครอบครัว จงประสบแต่ความสุข และเจริญรงุ่ เรืองย่ิงๆ ข้ึนไปด้วยจตุรพิธพรชัยท้ัง ๔ ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ย่ิงด้วยปฏิภาณ ธรรมสารสมบตั ิ ธนสารสมบตั ิ ตลอดกาลเป็นนิตยเ์ ทอญ (พระเทพปวรเมธ,ี รศ.ดร.) รองอธิการบดีฝ่ายบรหิ าร มจร ผู้ช่วยเจา้ อาวาสวดั ประยุรวงศาวาสวรวิหาร ผ้รู กั ษาการแทนเจา้ อาวาสวดั มหาจุฬาลงกรณราชทู ศิ

คานยิ ม นับแต่ข้าพเจ้าเป็นครูสอนธรรม-บาลี ของสานักเรียนวัดโสธรวราราม วรวิหาร ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๔ เป็นต้นมา มีพระภิกษุสามเณรที่เป็นศิษยานุศิษย์ จบการศึกษาออกไปหลายพันรูปแล้ว หนึ่งในศิษย์เหล่าน้ี มีพระที่ข้าพเจ้าสอน พระบาลีประโยค ๑-๒ รูปหนึ่ง ท่ีเป็นความทรงจาและนามากล่าวยกย่องเป็น ตัวอย่างแก่ศิษย์รุ่นหลังต่อมาอยู่เป็นประจา ถึงคุณสมบัติของการเป็นนักเรียน ท่ีดีและประสบความสาเร็จในการศึกษา พร้อมท้ังมีความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้า ในหน้าที่การงาน ซ่ึงนบั เป็นความภาคภมู ิใจของครูผสู้ อน และของสานักเรียนเป็น อย่างยิ่ง ศิษย์รูปน้ันปัจจุบันคือ นายสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผู้อานวยการสานัก เลขาธิการมหาเถรสมาคม สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ เม่ือครั้งเป็นพระภิกษุได้เล่าเรียนศึกษา อยู่ที่วัดโสธรวราราม เป็นนักเรียนบาลี ท่ีมีความขยันหมั่นเพียร มีคุณสมบัติของ ความเป็นนักเรียนที่ดีเลิศ โดยใช้หลักธรรมของอิทธิบาท ๔ เป็นแนวปฏิบัติ ในชน้ั เรียน กจ็ ะมี สุ จิ ปุ ลิ ครบกระบวนการ นอกชน้ั เรียนจะมีลกั ษณะพเิ ศษกว่า พระภิกษุสามเณร รูปอื่น คือจะมีตาราหรือหลักสูตรพระบาลีติดตัวติดใจ อยู่ตลอดเวลา ในทุก ๆ อิริยาบถ หม่ันท่องจาและทบทวนตาราอยู่เป็นนิสัย แม้กระทั่งขณะเดินบิณฑบาตหรืออยู่ในห้องน้าจะได้ยินเสียงท่องบ่นอยู่เสมอ ๆ จึงทาให้สอบได้สอบผ่านทุก ๆ ปี จนกระท่ังย้ายเข้ากรุงเทพมหานคร ศึกษาต่อ ในระดับอุดมศึกษา ณ วัดประยุรวงศาวาส และได้ลาสิกขาสอบเข้ารับราชการ ในสังกัดกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ ต่อมาแยกหน่วยงานมาเป็น สานกั งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติและคุณสาโรจน์ กาลศิรศิ ลิ ป์ ก็มีความก้าวหน้า ในตาแหน่งหน้าที่การงาน จนถึงระดับท่ีสาคัญในตาแหน่งผู้อานวยการสานัก เลขาธิการมหาเถรสมาคม สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ และจะเกษียณอายุ ราชการในปี ๒๕๖๓ นี้

ระยะเวลาที่คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ รับราชการอยู่ ยามใดท่ีได้ พบปะกันยังคงมีความรู้สึกและปฏิบัติต่อกันและกันเสมือนศิษย์กับอาจารย์ไม่เคย เปลี่ยนแปลง ความเป็นผู้อ่อนน้อมถ่อมตน และมีปฏิสัมพันธ์ที่ดี ได้เอื้อเฟื้อ และ ขอคาปรึกษาช้ีแนะต่อกันและกันอยู่เป็นประจา จึงทาให้ความผูกพันในฐานะศิษย์ กบั อาจารยย์ งั คงอยู่ตลอดมา ในวาระที่จะเกษียณอายุราชการ ซึ่งถือเป็นการปลดเปล้ือง ภาระหน้าที่การงานท่ีกระทาอยู่ ได้ความเป็นอิสระเกิดข้ึนในชีวิต เป็นการเร่ิมต้น ชีวิตใหม่ในวัยเกษียณ ก็ขอได้พบกับความอยู่ดีมีสุข ให้เพลิดเพลินไม่เห่ียวเฉา โรยรา ชอบและกระทาในสิ่งท่ีตัวเองรัก ท่ีสาคัญต้องบารุงรักษาสุขภาพทางกาย และทางใจให้สมบูรณ์แข็งแรง ใช้ชีวิต วิชาความรู้ ประสบการณ์ และหลักธรรมะ ใหเ้ กิดประโยชนต์ ่อตนเองและผู้อนื่ อย่างเอนกอนันตต์ ่อไป ท่ีสุดนี้ ขออ้างอิงคุณพระศรีรัตนตรัย และบารมีความศักดิ์สิทธิ์ของ องค์หลวงพ่อพระพุทธโสธร โปรดอภิบาลประทานพรให้ คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ประสบแต่ความสุขความเจริญ ด้วยจตุรพิธพรชัย คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ พร้อมท้ังปฏิภาณ คุณสารสมบัติ มีชีวิตร่มเย็นอยู่ในร่มเงาแห่งพระพุทธศาสนา ตลอดกาลเป็นนิตย์เทอญ (พระราชปริยตั ิสุนทร) เจา้ คณะจังหวดั ฉะเชงิ เทรา ผ้ชู ว่ ยเจ้าอาวาสวัดโสธรวรารามวรวหิ าร ผู้อานวยการวิทยาลยั สงฆ์พุทธโสธร มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย

อนุโมทนา ทราบว่า คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ จะเกษียณอายุราชการ ในวันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๖๓ คุณสาโรจน์ กาลศิริศลิ ป์ เป็นคนบ้านแหลม จ.เพชรบุรี ตั้งแต่เยาว์วัยได้ศึกษาเล่าเรียน ณ โรงเรียนวัดลักษณาราม เมื่ออายุครบบวช ได้อุปสมบทที่วัดลักษณาราม มีหลวงพ่อพระครูวิบูลวชิรสารเป็นพระอุปัชฌาย์ ข้าพเจ้าเป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้ศึกษาเล่าเรียนได้นักธรรมชั้นเอกแล้วเรียนบาลี ต่อได้เปรียญธรรม ๔ ประโยค จึงลาสิกขา สมัครเข้ารับราชการกรมการศาสนา และสานกั งานพระพทุ ธศาสนาแหง่ ชาติจนถึงเกษยี ณอายุราชการ คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ เป็นคนมีความอ่อนน้อมถ่อมตน เป็นที่รักของผู้ร่วมงานและผู้บังคับบัญชา ตาแหน่งสุดท้ายของคุณสาโรจน์ คือ ผอู้ านวยการสานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม สานกั งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ถือว่าเป็นตาแหน่งท่ีมีเกียรติได้ทาหน้าที่ด้วยความมานะ อดทน สมกับคาว่า “เพชรบุรีเมืองพระ ธรรมะครองใจ” อานภุ าพคุณพระศรีรัตนตรัย มีหลวงพ่อสัมฤทธ์ิพระศักด์ิสิทธิ์ ประจาอาเภอบ้านแหลม เมืองเพชรบุรี คุ้มครองป้องกันให้คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ จงมคี วามสขุ ความเจริญตลอดกาลดว้ ยเทอญ (พระครูพัชรคุณาทร) เจ้าอาวาสวดั ต้นสน อาเภอบา้ นแหลม จังหวัดเพชรบุรี

บุคลากรกล้วยไม้ คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ขณะท่ีเป็นพระภิกษุและดารงตาแหน่ง เลขานุการสานักเรียนวัดประยุรวงศาวาส ได้เป็นกัลยาณมิตร และถ้อยทีถ้อยอาศัย กันมาตลอด ต่อมาเม่ือได้ลาสิกขา ได้เข้ารับราชการในกรมการศาสนา และได้ มาอยู่ในฐานะน้องเขย ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้อานวยการสานักงานพระพุทธศาสนา จังหวัดนนทบุรี และในตาแหน่งสุดท้ายได้ดารงตาแหน่งผู้อานวยการ สานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม ตลอดระยะเวลายาวนานท่ีมีบุญสัมพันธ์มา อย่างต่อเน่ือง ได้เห็นความจริงจัง จริงใจ และมีความรับผิดชอบ มองโลกในแง่ดี ซื่อสัตย์สุจริต อันเป็นคุณ สมบั ติท่ีผู้บังคับบัญ ชาได้สนับสนุนส่งเสริม ใหม้ คี วามเจรญิ งอกงามในหนา้ ท่กี ารงานมาโดยลาดบั พระเดชพระคุณพระพุทธวรญาณ (มงคล วิโรจนมหาเถระ) อดีต เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ได้กล่าวไว้เป็นข้อคิดว่า “กาฝากไปอยู่ ทีต่ ้นไม้ใดกท็ าความเสียหายแก่ต้นไม้นั้น ส่วนกล้วยไม้ไปอยู่ที่ต้นไมใ้ ดกส็ รา้ งสรรค์ ส่ิงดีงามแก่ต้นไม้น้ัน คนบางคนทาตนดุจกาฝากอยู่ในท่ีใดสร้างความเดือดร้อน วุ่นวายแก่ท่ีนั้น ส่วนคนบางคนทาตนดุจกล้วยไม้ อยู่ในที่ใดก็สร้างสรรค์ส่ิงที่ ดงี ามแก่ที่นัน่ ” คุณสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ขณะท่ีเป็นพระก็เป็นพระกล้วยไม้ ต่อมา เมื่อได้ครองเรือนก็ทาตนเป็นคนกล้วยไม้ ทาหน้าท่ีท่ีตนพึงปฏิบัติอย่างชนิด ท่ี เรียกว่า ร้องสุด คา ราสุด แขน แพ น สุด ปี ก จึงเป็ น ท่ี ยอม รับ นั บ ถือ จากผู้บังคับบัญชา เพ่ือนร่วมงาน และผู้ใต้บังคับบัญชา จนเกษียณอายุราชการ ในปีนี้

ขออานาจแห่งคุณพระศรีรัตนตรัยจงอภิบาลปกปักรักษา คุ้มครอง ป้องกันให้ท่านสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ มีความเจริญด้วยจตุรพิธพรชัย คืออายุ วรรณะ สุขะ พละ ตลอดกาลนานเทอญ (พระครูวนิ ยั ธร วเิ ชยี ร วชิรธมฺโม) ผ้ชู ว่ ยเจา้ อาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวหิ าร

คานิยม “ท่าน ผอ.สาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผู้จัดทาหนังสือเกษียณเล่มนี้ เป็นผู้มีความเพียรและอุตสาหะ ในการรับราชการตลอดจนมีความเมตตาต่อ ผู้ใต้บังคับบัญชา สมควรเป็นตัวอย่างของการทาดีได้ดี หวังว่าหนังสือเกษียณ “สาโรจน์” จะเป็นประโยชน์แก่ผู้นาไปใชต้ ่อไป” พนั ตารวจโท (พงศพ์ ร พราหมณ์เสนห่ ์) ทป่ี รึกษานายกรัฐมนตรี ด้านการพระพุทธศาสนา ที่ปรกึ ษาสานักงานพระพทุ ธศาสนาแหง่ ชาติ

คานิยม นายณรงค์ ทรงอารมณ์ ผู้อานวยการสานกั งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เน่อื งในโอกาสเกษียณอายุราชการของ นายสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผอู้ านวยการสานักเลขาธิการมหาเถรสมาคม ******************** การทางานราชการนั้น เป็นงานท่ีต้องใช้ความรู้ความสามารถ ในหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับของทางราชการแล้ว สิ่งที่สาคัญที่สุดโดยเฉพาะนั้น คือ ด้านคุณธรรม โดยที่มีคากล่าวไว้ว่า “ข้าราชการ ข้าของแผ่นดิน ต้องเป็นคนดี คนเก่ง” คนดีน้ัน หมายถึงผู้ที่ละเว้นจากการ กระทาไม่ดี ท้ังกาย วาจา ใจ ส่วนคนเก่งนั้น หมายถึงผู้มีความรู้ความสามารถ และความเช่ียวชาญในงานท่ีตนกระทาอยู่ ซึ่งการเป็นข้าราชการที่ดีและเก่งก็มี อุดมคติในความหมายกว้างสองประการนั้น แต่ส่ิงท่ีข้าราชการทุกคนควรมีและ เป็นส่ิงท่ีจะทาให้การทางานราชการราบร่ืน ประสบความสาเร็จน้ัน มีอยู่ ๔ ประการคอื ๑. มีความรู้ คือ มีความรู้ทั้งเชิงลึกและเชิงกว้าง ท่ีเป็น ประโยชนต์ ่องานที่ตนทา ๒. มีคุณธรรม คือ มีคุณธรรม จริยธรรมภายในจิตใจ และมี ความประพฤตทิ ่ดี ีงาม ๓. มสี ัมพันธภาพ คือ มีความเป็นมิตร ไว้เน้ือเชอื่ ใจ และรกั ใคร่ สามัคคี ๔. มีจติ สาธารณะ คือ การเหน็ ประโยชน์ส่วนรวมเปน็ ท่ีตงั้ ในฐานะท่ีผู้อานวยการสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ เป็นบุคลากรที่สาคัญ ของสานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ในการทางานราชการตลอดระยะเวลา

๒๗ ปี ย่อมแสดงให้เห็นแล้วว่า ท่านมีความรู้ ผ่านประสบการณ์มากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เป็นผู้รู้ทางธรรมในพระพุทธศาสนา เป็นผู้บวชเรียนใน บวรพระพุทธศาสนามาก่อน เป็นศาสนทายาทร่าเรียนจนสอบไล่ได้เปรียญธรรม ๔ ประโยค เป็นครูบาอาจารย์ถ่ายทอดความรู้ เป็นผู้คงแก่เรียน และเป็นครู ท่ียอดย่ิง จนมาสู่การเป็นข้าราชการ ก็ทาหน้าท่ีที่ควรกระทา ของการเป็น ข้าราชการ อดทนสู้ฝ่าฟันทางานเพ่ือราชการและพระพุทธศาสนา จนเป็น ผู้บริหารขององค์กรท่านหนึ่งท่ีขับเคลื่อนกิจการพระพุทธศาสนา และราชการ มาจนถึงเวลาเกษียณอายุราชการ ก็เป็นที่ประจักษ์ว่า ท่านเป็นผู้บริหารท่านหน่ึง ท่ีมีคุณธรรม จริยธรรม และมีสัมพันธภาพกับเพื่อนร่วมงาน ผู้บังคับบัญชา ผู้ใต้บังคับบัญชา ตลอดจนผู้ที่เกี่ยวข้องมาด้วยดีโดยตลอด และตามท่ีผมทางาน ร่วมกับท่านสาโรจน์ตลอดมา ท่านเป็นผู้มีจิตสาธารณะอันเย่ียมยอด และรักษา ผลประโยชน์ขององค์กรมาโดยตลอด ในโอกาสที่ท่านสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผู้อานวยการสานักเลขาธิการ มหาเถรสมาคม จะเกษียณอายุราชการในวันท่ี ๓๐ กันยายน ๒๕๖๓ นี้ ในนาม ของสานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ผมขอขอบคุณท่านท่ีทางานด้วยความ วริ ิยะ อุตสาหะ พากเพียร มาโดยตลอดเพ่ือราชการ พระพุทธศาสนา และองค์กร ของเรา จึงขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและส่ิงศักด์ิท้ังหลาย อีกทั้งบารมี อันบริสุทธ์ิของพระศรีศากยทศพลญาณประธานพุทธมณฑลสุทรรศน์ จงโปรด บันดาลประทานพรให้ท่านสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ และครอบครัวจงมีแต่ความสุข ความเจริญ สุขภาพร่างกายแขง็ แรง และปราศจากภยนั ตรายทง้ั ปวง (นาณรงค์ ทรงอารมณ์) ผอู้ านวยการสานกั งานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ

คาปรารภ โดยส่วนตัวแล้วต้ังใจจะเกษียณอายุราชการอย่างเรียบง่ายพอเพียง เพราะผ่านชีวิตการบวชเรียนมาหลายปี เร่ิมท่ีวัดลักษณาราม วัดพนมพนาวาส วัดสุวรรณประสิทธิ์ วัดโสธรวราราม และวัดประยุรวงศาวาส เม่ือลาสิกขา เขา้ รับราชการ กรมการศาสนา ปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ต่อมาได้สังกัดสานกั งานพระพุทธ- ศาสนาแห่งชาติ ผ่านร้อนผ่านหนาว กับการมีลาภ เส่ือมลาภ มียศ เสื่อมยศ สรรเสริญ นินทา สุข และทุกข์ ตามหลักไตรลักษณ์ ใช้หลักพุทธธรรมนาชีวิต ม่งุ ผลสมั ฤทธ์ิของงาน มีจติ บริการ ประสานสามัคคี มคี วามสุขสนุกกบั งานเกษียณ อยา่ งเกษม ๑ ตุลาคม ๒๕๖๓ ข้าราชการคือบุคคลท่ีทาให้ประชาชนชื่นใจ วันวานที่พากเพียร วนั เกษียณทภ่ี าคภูมใิ จ ๒ ประการ คอื ๑. ข้าราชการพลเรอื นดเี ดน่ ประจาปี ๒๕๕๙ ๒. ศิษย์เก่าดีเด่นของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ด้านการสง่ เสรมิ พระพุทธศาสนาและทานบุ ารุงศลิ ปวัฒนธรรม ประจาปี ๒๕๖๓ จึงทาให้หนังสือเกษียณ\"สาโรจน์\" ถูกรวบรวมขึ้นจากบทความสมัย ท่ีเคยบวชเรียนและช่วงดารงตาแหน่งนักวิชาการศาสนาเขียนลงหนังสือพิมพ์ ข่าวสดคอลัมน์หนา้ ต่างศาสนา นามาร้อยเรยี งในหนงั สือเลม่ น้ี กราบขอบพระคุณเจ้าประคุณสมเด็จพระมหาวรี วงศ์ พระพรหมบัณฑิต พระเทพปวรเมธี พระราชปริยตั ิสนุ ทร พระครูพัชรคุณาทร พระครวู ินยั ธร วเิ ชียร วชิรธมฺโม พ.ต.ท.พงศ์พร พราหมณ์เสน่ห์ นายณรงค์ ทรงอารมณ์ ท่ีเมตตามอบ วรคติธรรม อนุโมทนา และคานิยมทาให้หนังสือเล่มน้ีมีคุณค่าในการดารงชีวิต วัยเกษยี ณย่งิ ขึ้น

สุ ด ท้ าย น้ี ข อ ข อ บ คุ ณ บุ ค ล าก ร ส า นั ก เล ข า ธิ ก าร ม ห าเถ รส ม าค ม แม่ม่วย แซ่โง้ว ญาติพ่ีน้อง ๑๑ คน และ นางปิยมน แซ่เตียว ที่เป็นกาลังใจ ในการสนับสนุนการทางานมาตลอด ๒๗ ปี และร่วมจัดทาหนังสือเกษียณ \"สาโรจน์\" ด้วยความจงรักภักดี ขอสถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์ จงสถิตสถาพร อยคู่ ่เู มอื งไทย ตลอดไป (นายสาโรจน์ กาลศริ ิศลิ ป์) ผู้อานวยการสานักเลขาธกิ ารมหาเถรสมาคม สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ

สารบญั หน้า คานา ๑ ๘ สัปปุรสิ ปรารภ สมเด็จพระมหาวรี วงค์ ๑๐ หกสิบปที ่คี วรภาคภมู ิใจ พระพรหมบัณฑิต ๑๒ ๖๐ ปีทที่ รงคณุ คา่ พระเทพปวรเมธี ๑๔ คานิยม พระราชปริยัตสิ ุนทร ๑๖ อนโุ มทนา พระครูพชั รคณุ าทร ๑๘ บุคลากรกล้วยไม้ พระครูวินยั ธร วิเชยี ร วธิรธมโฺ ม ๒๐ คานยิ ม พันตารวจโท พงศ์พร พราหมณเ์ สนห่ ์ ๒๒ คานิยมนายณรงค์ ทรงอารมณ์ ๒๔ คาปรารภ สาโรจน์ กาลศริ ิศลิ ป์ ๒๖ ประวตั ิ ๒๘ งานฉลองสิริราชสมบตั คิ รบ ๖๐ ปี ๓๐ ทศพธิ ราชธรรม ๓๒ ขอ้ ๑ วา่ ดว้ ยทานกถา การให้ ขอ้ ๒ วา่ ด้วยศลี กถา การรกั ษาศลี ขอ้ ๓ ว่าด้วยปรจิ จาคะ การเสียสละ ข้อ ๔ วา่ ดว้ ยอาชชวะ ความเป็นผูซ้ อื่ ตรง ข้อ ๕ ว่าด้วยมทั ทวะ ความอ่อนโยน ขอ้ ๖ ว่าดว้ ยตปะ ความเพยี รเครอ่ื งเผากเิ ลส ข้อ ๗ ว่าด้วยอักโกธะ ความไมโ่ กรธ ขอ้ ๘ วา่ ดว้ ยอวิหงิ สา ความไมเ่ บียดเบยี น ข้อ ๙ ว่าด้วยขนั ติ ความอดทน ขอ้ ๑๐ วา่ ดว้ ยอวิโรธนะ ความไมผ่ ิด ส่สู วรรคาลยั

พระพุทธศาสนา หนา้ มาฆบชู าวนั แหง่ ความรัก ๓๔ วนั วสิ าขบชู า วนั สาคัญสากลของโลก ๓๖ วันอาสาฬหบูชา พระธรรมเทศนากณั ฑแ์ รกของโลก ๓๘ เด็กเอ๋ยเด็กดี ๔๐ นมัสการเจา้ อาวาสทว่ั ประเทศ ๔๓ คาถาป้องกันโควิด ๑๙ ๔๕ ๔๖ ***********

ประวตั ิ นายสาโรจน์ กาลศิริศิลป์ ผอู้ านวยการสานกั เลขาธิการมหาเถรสมาคม สานกั งานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ ๒๕๐๒ เกิด ๑๕ ธันวาคม ๒๕๐๒ ณ บ้านเลขท่ี ๙๓ หมู่ ๗ ต.บ้านแหลม อ.บา้ นแหลม จ.เพชรบุรี คณุ พอ่ ลักษ์ – แมม่ ว่ ย แซ่โงว้ มีพ่ีน้อง ๑๑ คน ชาย ๗ คน หญิง ๔ คน ยังมชี ีวิตอยทู่ กุ คน ๒๕๐๙ เขา้ เรียนชัน้ ประถมศึกษาทีโ่ รงเรียนวัดลกั ษณาราม อ.บา้ นแหลม จ.เพชรบรุ ี ๒๕๑๕ สาเร็จการศกึ ษา ป.๗ โรงเรียนวดั ลกั ษณาราม ๒๕๑๖ ฝกึ หดั งานอู่ซ่อมเรือประมง ของกใู๋ หญ่ ต.ปากน้า อ.เมือง จ.สมทุ รปราการ ๒๕๑๘ ทางานซ่อมเรอื ประมงออู่ ุสาหยนต์ ของโกบว๊ ย ผดงุ เกยี รติวงศ์ อ.บ้านแหลม จ.เพชรบรุ ี ๒๕๒๒ นายสาราญ กาลศริ ศิ ลิ ป์ เปดิ อู่รวมยนตก์ ารช่าง ชว่ ยพี่ชายทางาน ในอพู่ ร้อมชา่ งเลก็ และช่างสารวย ๒๕๒๓ ผ่านการคัดเลือกทหารแล้วอุปสมบท ณ วัดลักษณาราม อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี ได้รับรางวัลทาวัตรสวดมนต์ไม่ขาดตลอดพรรษา ๓ เดือน ออกพรรษาไปอยู่ปริวาสกรรม วัดพระพุทธบาทตากผ้า อ.ล้ี จ.ลาพูน เข้าอบรมกรรมฐานวัดพนมพนาวาส ต.คลองขุด อ.บ้านโพธิ์ จ.ฉะเชิงเทรา ๑ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๒๓ อบรมพระวิปสั สนาจารย์ วัดสุวรรณประสทิ ธ์ิ เขตบึงกุ่ม กรุงเทพฯ โดยพระครูประสทิ ธิ์เขมคณุ (พระอาจารย์บญุ เลศิ เหมโิ ก) ประธานศูนย์วปิ สั สนาเคลือ่ นทแ่ี ห่งประเทศไทย ๒๕๒๔ จาพรรษาวัดวังโป่ง ก่ิงอาเภอวังโป่ง จ.เพชรบูรณ์ ช่วยสอนกรรมฐาน ญาติโยมชาววังโป่ง เข้าอบรมธรรมทายาท รุ่นที่ ๑ วัดชลประทานรงั สฤษด์ิ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี หลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ เจ้าอาวาสและ ๑

ท่านพุทธทาสภิกขุสวนโมกขพลารามเป็นผู้ส่ังสอนอบรมวิชาความรู้ มอี ุดมการณ์ธรรมทายาท มใิ ช่อามิสทายาท ม่งุ อย่างตา่ แต่กระทาอยา่ งสูง ได้แก่ฝึกพฒั นาตน งานคือชีวิต ชีวิตคืองาน บันดาลสุข ทางานให้สนกุ เป็นสขุ เมอ่ื ทางาน เบิกบานใจ ไม่ประมาท มีสตปิ ัญญาอย่เู นอื งนิตย์ ๒๕๒๕ เรยี นบาลีสานักเรยี นวัดโสธรวราราม อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา เรียนศกึ ษา ผ้ใู หญร่ ะดบั มัธยมตน้ ควบคกู่ ันไป ๒๕๒๘ สอบได้ ป.ธ.๓ วัดโสธรวราราม สอบได้ที่ ๑ ของสานักเรียนมา โดยตลอด และสอบเทียบ ม.๖ โรงเรียนดดั ดรณุ ี อ.เมือง จ.ฉะเชงิ เทรา ๒๕๒๙ สอบได้ ป.ธ.๔ วดั โสธรวราราม - สอบเข้ามหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย (มจร.) พกั อาศยั ช่ัวคราว วดั ปทุมคงคา วดั มว่ งแค และอยจู่ าพรรษา วดั ประยุรวงศาวาส โดยมพี ระพุทธวรญาณ (มงคล วิโรจโน) เปน็ เจา้ อาวาส โดยมพี ระครูใบฎกี า ญาติ ถิรญาโณ คณะ ๙ เปน็ ผอู้ นเุ คราะหท์ พี่ ักอาศัยเข้าเรยี นมหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณ- ราชวิทยาลัย (มจร.) คณะครุศาสตร์ เอกการสอนสงั คมศึกษา วดั มหาธาตุยวุ ราชรังสฤษฎ์ิ กรงุ เทพมหานคร ๒๕๓๐ เป็นอาจารย์สอนโรงเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และเลขาสานักเรียน วัดประยรุ วงศาวาส ๒๕๓๒ – ๓๓ ตาแหน่งเลขานกุ าร ร.ร.พทุ ธศาสนาวนั อาทติ ย์ วัดประยรุ วงศาวาส ๒๕๓๔ ๙ มกราคม พ.ศ.๒๕๓๔ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร ขณะทรงดารงตาแหน่งพระสมณศักด์ิท่ี สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จ พระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เสด็จในการพิธีประสาทปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ประทานปริญญาพุทธศาสตร์ บัณฑิตแก่พระมหาสาโรจน์ จารุวณฺโณ หอประชุมพุทธมณฑล จงั หวัดนครปฐม (เกยี รตินยิ มอนั ดบั สอง) - ๑๑ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๔ ลาสิกขา โดยพระพุทธวรญาณ ประธานพิธีลาสิกขา ๒

๒๕๓๕ อาจารย์สอน รร.สหนยิ มวทิ ยา วงเวยี นใหญ่ - พนักงานขายเครอ่ื งมอื นวดตามสถานท่ีราชการและเอกชน - ฝึกงานขายอะไหลโ่ รงงานอยู่ ๑ เดือน - กลับไปเปน็ ช่างซ่อมเรอื ประมงอรู่ วมยนต์การชา่ ง - เจา้ หน้าที่ห้องสมดุ บัณฑิตวทิ ยาลัย มจร. - สอบบรรจุเปน็ พนกั งานศาสนการ ตาแหนง่ นกั วชิ าการศาสนา ฝ่ายสงั ฆการ สานักงานเลขาธิการมหาเถรสมาคม กรมการศาสนา ๒๕๓๖ ๑ กนั ยายน ๒๕๓๖ สอบบรรจเุ ป็นข้าราชการพลเรือนสามญั ตาแหน่ง นกั วิชาการศาสนา ฝา่ ยสงั ฆการ กรมการศาสนา ๒๕๔๐ ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๔๐ คุณพ่อลกั ษ์ แซ่โงว้ ๒๕๔๐ ถึงแกก่ รรม อายุ ๗๐ ปี ๒๕๔๑ รับพระราชทานเครอ่ื งราชอิสริยาภรณ์ ตริตาภรณ์ มงกฎุ ไทย (ต.ม.) ๒๕๔๒ จบการศกึ ษามหาบัณฑติ (กศ.ม) มหาวิทยาลัยศรนี ครนิ ทรวิโรฒ ๒๕๔๔ ๑๑ พฤศจกิ ายน ๒๕๔๔ พระราชทานเพลิงศพเปน็ กรณพี ิเศษ คณุ พอ่ ลกั ษ์ แซ่โง้ว และฌาปนกจิ ศพ เด็กชายนิรุตต์ เชือ้ เวยี ง หลานชาย ณ วัดลกั ษณาราม ๒๕๔๕ รับพระราชทานเครอ่ื งราชอิสริยาภรณ์ ตริตาภรณ์ ช้างเผือก (ต.ช.) - ศึกษาดงู านประเทศกมั พูชา - นกั วิชาการศาสนาชานาญการ สานักเลขาธกิ ารมหาเถรสมาคม สานักงานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ ๒๕๔๖ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ขณะทรง ดารงพระอิสริยยศ หมอ่ มเจ้าสริ วิ ณั ณวรี มหดิ ล ทรงเปดิ งานเดนิ รณรงค์ ร่วมใจตา้ นภัยสงั คม ดว้ ยการปฏบิ ัติตามแนวศลี ๕ ประทานของทีร่ ะลกึ แก่ นายสาโรจน์ กาลศิรศิ ลิ ป์ ณ พระลานพระราชวังดสุ ิต ๒๕๔๗ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๗ ได้รับประทานของที่ระลึกจากทูลกระหม่อม หญงิ อุบลรตั นร์ าชกัญญา สริ ิวฒั นาพรรณวดี ทรงเปดิ งาน วันอาสาฬหบชู า ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง ๓

๒๕๔๘ ๗ มิถุนายน ๒๕๔๘ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขณะทรงดารง พระราชอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดาเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพพระพุทธวรญาณ (มงคล วิโรจโน) เจา้ อาวาสวดั ประยรุ วงศาวาส ๒๕๕๐ ศึกษาดงู าน ประเทศเวียดนาม ๒๕๕๒ รับพระราชทานเคร่อื งราชอสิ รยิ าภรณ์ ทวีตยิ าภรณ์ มงกฎุ ไทย (ท.ม.) ๒๕๕๒ ๒๑ เมษายน ๒๕๕๒ สมเดจ็ พระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพ- รัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ขณะทรงอิสริยยศสมเด็จพระเทพ- รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดาเนินไปใน การพระราชทานเพลงิ ศพพระครวู บิ ูลวชริ สาร (ทเุ รยี น ตสิ าโร) ๒๕๕๕ ศึกษาดูงาน ประเทศสิงคโปร์ - รับพระราชทานเครอ่ื งราชอิสริยาภรณ์ ทวีติยาภรณ์ ช้างเผือก (ท.ช.) - ดารงตาแหน่งนักวิชาการศาสนาชานาญการพิเศษ สานักงาน พระพทุ ธศาสนาจงั หวัดปทุมธานี - ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๕ ประทานของท่รี ะลึกจาก พระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ โสมสวลี กรมหมนื่ สทุ ธนารนี าถ ขณะดารงพระอิสริยยศพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ เสด็จไปทรงหล่อพระประธานพระพุทธยนั ตี ๒๖๐๐ ปี ณ มณฑลพธิ ีท้องสนามหลวง - ๙ มิถุนายน ๒๕๕๕ ได้รับพระราชทานของที่ระลึกจากสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ขณะทรงดารงพระอิสริยยศสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯไปในเทศกาลวันวิสาขบูชาโลก เฉลิมฉลองพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปี แห่งการตรัสร้ขู องพระพทุ ธเจ้า ณ มณฑลพิธีทอ้ งสนามหลวง ๒๕๕๖ มกราคม ๒๕๕๖ ดารงตาแหนง่ ผูอ้ านวยการกลมุ่ คมุ้ ครองพระพุทธศาสนา และกลมุ่ กิจการคณะสงฆ์ สานกั เลขาธกิ ารมหาเถรสมาคม - ศกึ ษาดงู าน สาธารณรฐั สงั คมนยิ มประชาธปิ ไตยศรีลงั กา ๔

- ๒๔ มถิ นุ ายน ๒๕๕๖ ได้รับพระราชทานของท่ีระลกึ จาก สมเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ขณะทรงอิสรยิ ยศ สมเด็จพระเทพ- รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จพระราชดาเนนิ ทรงเป็นประธานในพิธสี มโภชเขามอ ณ วดั ประยุรวงศาวาส เขตธนบรุ ี กรงุ เทพมหานคร - ศกึ ษาดูงาน วัดพทุ ธสามคั คี นครไครสท์ เชริ ช์ ประเทศนิวซีแลนด์ ๒๕๕๗ ศึกษาดูงาน ประเทศบาห์เรนและประเทศสหรัฐอาหรบั เอมิเรตส์ - ศึกษาดงู าน ประเทศอินเดยี – ประเทศเนปาล ๒๕๕๙ ไดร้ บั คดั เลือกเป็นข้าราชการพลเรือนดเี ด่นประจาปี ๒๕๕๙ รบั โล่รางวลั จากนายกรัฐมนตรี ณ ทาเนยี บรฐั บาล - ศึกษาดูงาน ประเทศอนิ เดยี ๒๕๖๑ ๒๔ เมษายน ๒๕๖๑ ดารงตาแหนง่ ผู้อานวยการสานักงาน พระพุทธศาสนาจังหวัดนนทบรุ ี ๖ พฤศจกิ ายน ๒๕๖๑ ได้ประทานของทีร่ ะลึกจากพระเจ้า วรวงศ์เธอ พระองค์เจา้ อทิตยาทรกิตคิ ณุ ขณะทรงดารงพระอิสรยิ ยศ พระเจา้ หลานเธอ พระองคเ์ จ้าอทิตยาทรกิติคณุ เสด็จทรงบาเพญ็ พระกศุ ลถวายผา้ กฐนิ ณ วดั บางแพรก อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรี ๒๕๖๒ ๑๘ มีนาคม ๒๕๖๒ ดารงตาแหนง่ ผ้อู านวยการสานักเลขาธิการ มหาเถรสมาคม ลาดบั ที่ ๘ - สมเดจ็ พระอรยิ วงศาคตญาณ สมเดจ็ พระสงั ฆราช สกลมหาสังฆปรณิ ายก ประทานวโรกาสให้ นายสาโรจน์ กาลศริ ิศลิ ป์ และคณะญาติพ่นี อ้ งเข้าเฝา้ ถวายเครอ่ื งสกั การะ - เขา้ เฝ้าถวายงานในการที่ได้รบั ตาแหนง่ ผ้อู านวยการสานักเลขาธกิ าร มหาเถรสมาคม สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ณ ตาหนกั อรณุ วัดราชบพิธสถิตมหาสมี าราม กรงุ เทพมหานคร ๕

- เข้าเฝา้ ถวายนา้ สรง เนื่องในเทศกาลสงกรานต์ ณ หอ้ งแถลงขา่ วมหาเถร สมาคม สานกั งานพระพทุ ธศาสนาแหง่ ชาติ ๒๕๖๓ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๓ ได้รับคัดเลือกเป็นศิษย์เก่าดีเด่นของ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร.) ด้านการส่งเสริม พระพทุ ธศาสนาและทานบุ ารงุ ศลิ ปวัฒนธรรม ประจาปี ๒๕๖๓ - ๑๗ กนั ยายน ๒๕๖๓ คณุ แม่ม่วย แซโ่ งว้ และลูกหลานกาลศริ ิศลิ ป์ ถวายพระพุทธรูปปางตรัสรู้ หน้าตัก ๓๐ น้ิว มอบโรงเรียนราชประชา- นุเคราะห์ อ.เหนือครอง จ.กระบี่ ๒๕๖๓ ๑ ตุลาคม ๒๕๖๓ เกษยี ณอายุราชการ พรอ้ มดว้ ยขา้ ราชการสานกั งาน พระพุทธศาสนาแห่งชาติ จานวน ๒๙ ราย ลูกจ้างประจา ๘ ราย พนักงานศาสนการ จานวน ๗ ราย ๖

๗

งานฉลองสิรริ าชสมบัตคิ รบ ๖๐ ปี เนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัลกาลท่ี ๙ องค์เอกอัคร ศาสนูปถัมภกผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ จะเสด็จครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี ในวันศุกร์ ท่ี ๙ มิถุนายน ๒๕๔๙ รัฐบาลจะได้จัดงานเฉลิมฉลองให้สมพระเกียรติ เพ่ือให้ประชาชนทุกหมู่เหล่าได้แสดงความกตัญญูกตเวที น้อมราลึกใน พระมหากรุณาธิคุณและแสดงความจงรักภักดี ถวายเป็นพระราชสักการะแด่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว ทไี่ ด้ทรงบาเพญ็ พระราชกรณยี กจิ อันเปน็ คุณประโยชน์ มหาศาลแกป่ ระเทศชาติสุดทจ่ี ะพรรณนา คณะสงฆโ์ ดยมหาเถรสมาคม ได้กาหนดจัด กิจกรรมรว่ มกบั รฐั บาล เพ่ือรว่ มงานฉลองสริ ิราชสมบตั ิครบ ๖๐ ปี พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั ประกอบดว้ ยกิจกรรมดงั นี้ ๑. การแสดงพระธรรมเทศนาทศพิธราชธรรมและจักรวรรดิวตั ร จานวน ๑๒ กัณฑ์ โดยกาหนดให้ทุกวัดทั่วราชอาณาจักร จัดแสดงพระธรรมเทศนา เดือนละ ๑ กัณฑ์ ตลอดปีพุทธศักราช ๒๕๔๙ ปัจจัยบูชากัณฑ์เทศน์โดยเสด็จ พระราชกศุ ลสมทบโครงการทนุ เล่าเรยี นหลวงสาหรับพระสงฆ์ไทย ๒. การเทศน์มหาชาติและการเจริญพระพุทธมนต์เฉลิมพระเกียรติ ส่วนกลางจัดที่พุทธมณฑลและท้องสนามหลวง ส่วนภูมิภาคให้เจ้าคณะจังหวัด จัดเทศน์มหาชาติในสถานที่เหมาะสม ส่วนการเจริญพระพุทธมนต์ ให้ดาเนิน ภายในพรรษา เดอื นละ ๑ ครง้ั ๓. การจัดกิจกรรมปฏิบัติธรรมและการบรรพชาอุปสมบทเฉลิม พระเกียรติให้ทุกวัดท่ัวราชอาณาจักรดาเนินการตามความเหมาะสม และให้มี การจดั ต้ังสานกั ปฏบิ ัตธิ รรมใหค้ รบทกุ จงั หวดั ๔. การจัดพิมพ์พระไตรปิฎกภาษาบาลีและภาษาไทย ซึ่งเป็นหนังสือ ที่รวบรวมพระธรรมคาส่ังสอนของพระพุทธเจ้า โดยจะดาเนินการจัดพิมพ์ พระไตรปฎิ ก เพอ่ื รว่ มงานฉลองสิรริ าชสมบตั ิครบ ๖๐ ปี ๘

๕. การจัดกิจกรรมเนื่องในเทศกาลวันวิสาขบูชาโลกและการประชุม สุดยอดผู้นาพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ ๔ ณ พุทธมณฑลศูนย์กลางพระพุทธ- ศาสนาแหง่ โลก และศนู ย์การประชมุ สหประชาชาติ ๖. การสร้างวัดไทยในต่างประเทศ การขอยกวัดราษฎร์ข้ึนเป็น พระอารามหลวง รวมทั้งยกฐานะพระอารามหลวงเฉลิมพระเกยี รติ ๗. การสถาปนาเล่ือนและต้ังสมณศักดิ์พระสังฆาธิการและการขอ พระราชทาน พระบรมราชานุญาตจิ ดั ทาพดั ยศและพดั รองเฉลิมพระเกียรติ ๘. การสร้างพุทธมณฑลจังหวัด เป็นเรื่องท่ีคณะสงฆ์สนับสนุน และเป็น นโยบายของรัฐบาลทจี่ ะสร้างพุทธมณฑลประจาจังหวัดเฉลิมพระเกยี รติ สานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ในฐานะสานักเลขาธิการมหาเถร- สมาคม มีหน้าที่สนองงานคณะสงฆ์และรัฐบาล ได้มอบหมายให้สานักงาน พระพุทธศาสนาจังหวัดทุกจังหวัด ประสานงานกับคณะสงฆ์จังหวัดจัดกิจกรรม ดังกล่าว เพื่อร่วมงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี พระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู วั รัชกาลท่ี ๙ องค์เอกอคั รศาสนปู ถัมภก ผทู้ รงพระคุณอันประเสรฐิ โดยพรอ้ มเพรยี งกนั ทกุ วัดทั่วราชอาณาจกั ร (คอลัมนห์ นา้ ตา่ งศาสนา หนงั สอื พมิ พ์ข่าวสด สาโรจน์ กาลศริ ศิ ิลป์ ๑๗ มีนาคม ๒๕๔๙) ๙

ทศพธิ ราชธรรม ทศพิธราชธรรม เป็นธรรมที่มีมาก่อนพุทธกาล ถือว่าเป็นปรัชญา การเมืองของโลกตะวันออกที่วางกรอบปฏิบัติของพระมหากษัตริย์หรือผู้มีอานาจ ปกครองประเทศ นักปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาได้รับเข้าไว้เป็นหลักธรรมนา ปฏิบัติสืบมาทุกยุคสมัย ความหมายโดยตรงหมายถึงธรรมะสาหรับพระราชา ผู้มีอานาจหน้าที่ในการปกครองไพร่ฟ้าประชาชนให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข โดยอ้อมหมายถึงธรรมะสาหรับผู้ใหญ่ คือชนช้ันหัวหน้า ตั้งแต่หัวหน้ารัฐบาล กระทรวง ทบวง กรม จังหวัด อาเภอ ตาบลและหมู่บ้าน หัวหน้าหรือผู้นาสังคม ทุกระดบั อันมปี รากฏใน มหาทังสชุ าดก ขทุ ทกนกิ าย พระสตุ ตนั ตปิฎก ความว่า ทานํ สีลํ ปริจจฺ าคํ อาชชฺ วํ มททฺ วํ ตปํ อกโฺ กธํ อวิหสึ ญฺจ ขนตฺ ิญจฺ อวิโรธนฯํ แปลความวา่ หลักธรรมอันชอบ ๑๐ ประการ คอื ๑. ทาน การให้เพอ่ื สงเคราะห์ อนุเคราะห์และบูชา ๒. ศีล การสารวมระวังกาย วาจาใหส้ ะอาดปราศจากโทษ ๓. ปริจจาคะ การเสยี สละความสขุ สว่ นตน เพ่อื ประโยชนส์ ุขส่วนรวม ๔. อาชชวะ ความซือ่ ตรง ไมค่ ิดคดทรยศตอ่ ประเทศชาตแิ ละประชาชน ๕. มัททวะ ความอ่อนโยน ความสภุ าพตอ่ ประชาชนทง้ั ปวง ๖. ตปะ ความเพยี รขจัดความเกยี จคร้านและความชว่ั รา้ ย ๗. อกั โกธะ ความไม่โกรธ และไมล่ ุอานาจของความโกรธ ๘. อวหิ งิ สา ความไมเ่ บยี ดเบยี นผ้อู ื่น ๙. ขนั ติ ความอดทน อดกลน้ั ตอ่ สิง่ ทไี่ ม่พอใจ ๑๐. อวิโรธนะ การปฏบิ ัตไิ ม่ใหผ้ ิดจากการทถี่ ูกทตี่ รง แนว่ แน่ในความ ถกู ตอ้ ง ๑๐

เน่ืองในพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี สานักงาน พระพุทธศาสนาแห่งชาติ ไดจ้ ดั ส่งกณั ฑ์เทศนท์ ศพิธราชธรรมถวายเจา้ คณะจงั หวัด ทุกจังหวัด เพ่ือจะได้ถวายวัดท่ัวราชอาณาจักร จานวน ๓๔,๓๓๑ วัด จัดแสดง พระธรรมเทศนาทศพิธราชธรรมและจักรวรรดิวัตรตลอดปีพุทธศักราช ๒๕๔๙ เพ่ือเฉลิมพระเกียรติ เน่ืองในโอกาสมหามงคลท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี ๙ องค์เอกอัครศาสนูปถัมภกผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ เสด็จสถิต ในราชมไหศวรรย์สริ ิราชสมบัตคิ รบ ๖๐ ปี และเพื่อเพ่มิ พูนศรัทธา ประดบั ปญั ญา บารมีของพสกนกิ ร ผ้สู ดับตรบั ฟังทกุ หมเู่ หล่าสบื ไป (คอลมั นห์ นา้ ต่างศาสนา หนังสือพมิ พ์ข่าวสด สาโรจน์ กาลศิริศลิ ป์ ๑๔ เมษายน ๒๕๔๙) ๑๑

ทศพิธราชธรรม ขอ้ ๑ ว่าด้วยทาน การให้ คาว่า ทาน คือการให้เพ่ืออนุเคราะห์ผู้ที่ขาดแคลน เพ่ือสงเคราะห์ ผู้ท่ียากไร้ เป็นการผูกมิตรไมตรีหรือเพ่ือบูชาผู้ท่ีมีพระคุณ หรือการบาเพ็ญทาน ในบุญเขต พระพุทธองค์ตรัสสอนให้ทาทานอย่างมีขอบเขตและเหตุผล ทรงสรรเสรญิ การเลือกให้ทานและทรงแสดงคุณสมบัตขิ องทานไว้ ๓ ประการ คือ ๑. เจตนาสมบัติ ถึงพร้อมด้วยเจตนา คือ มีเจตนาดีก่อนแต่จะใหท้ าน มเี จตนาดขี ณะกาลังให้ทานและมีเจตนาดภี ายหลงั การใหท้ านแลว้ ๒. วัตถุสมบัติ ถึงพร้อมด้วยวัตถุ คือ วัตถุเป็นของที่ควรให้เป็น ประโยชน์แก่ผู้รบั ทาน ๓. ปฏิคาหกสมบัติ ถงึ พรอ้ มดว้ ยปฏิคาหก คอื ผรู้ ับซ่งึ เป็นผ้คู วรใหท้ าน บุคคลประกอบด้วยส่ิงสาคัญสองส่วน คือ กายกบั ใจ ถงึ แม้จะกลา่ วกันว่า จิตใจสาคญั กว่ากาย ใจเปน็ นายกายเปน็ บ่าว แต่กไ็ มค่ วรมองข้ามกาย เพราะร่างกาย ทม่ี ีพลานามยั เปน็ ท่ีมาแหง่ ความมีสงา่ ราศีหากตรงกันขา้ ม รา่ งกายอ่อนแอ ทรดุ โทรม เศร้าหมอง ความดีหรอื โครงการที่วางไว้เป็นอนั ลม่ สลาย ปัญหาท่เี กิดข้นึ กบั บุคคล ท่ัวไป จึงมี ๒ ลักษณะ คือ ๑. ทุกข์หรือความขาดแคลนในสิ่งที่เป็นไปทางกาย ๒. ทกุ ขห์ รอื ความขดั ขอ้ งในสิ่งที่เป็นไปทางใจ ในทางแก้ไขปัญหานั้น ต้องแยกแยะจับประเด็นปัญหาให้ถูก ถ้าขบ ไม่แตก แยกไม่เป็น ก็ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ เพ่ือแก้ไขปัญหาความขาดแคลน ทางรา่ งกายและจติ ใจ พระพุทธองค์จงึ ได้ประทานวธิ ีแกไ้ ขปัญหา ๒ ประการ คอื ๑. อามิสทาน ได้แก่ การแก้ไขปัญหาทางกายด้วยการให้วัตถุสิ่งของ อาหารเครอ่ื งนุ่งหม่ เคร่ืองมือประกอบอาชพี ทุนในการดาเนนิ กจิ การ เพอ่ื เติมเต็ม ในส่วนท่ีขาดแคลน ยากจนข้นแค้นทางกายภาพ หรือความเจ็บไข้ท่ีไม่ได้รับ การดูแลให้ถูกวิธีก็นับว่าเป็นความทุกข์ทางกายที่ควรได้รับการช่วยเหลือเก้ือกูล หรอื ฟนื้ ฟใู หอ้ ยู่ในสถานทเ่ี หมาะสม ๑๒

๒. ธรรมทาน ได้แก่ การแก้ไขปัญหาทางใจ ด้วยการให้ธรรม คือ การแนะนา สั่งสอนให้ข้อคิดกาลังใจ อันเป็นการชี้นาในหนทางท่ีถูกต้อง บางครัง้ คนเราอาจจะไม่ทราบว่า ความเหมาะสมความถูกต้องและความสมควรอยู่ ณ จดุ ใด เพราะขาดปัญญาไตร่ตรอง ขาดประสบการณ์ หรือมตี วั เลอื กมากจนยาก ท่ีจะกาหนดได้ ทาใหข้ าดความม่นั ใจในการตัดสนิ ปญั หา จงึ ต้องอาศยั กลั ยาณมิตร เป็นผู้แนะนาให้ข้อมูลเพ่ือประกอบการพิจารณาตัดสินปัญหา นอกจากนี้ การให้ ธรรมทานยังเป็นเคร่ืองมือในการแก้ไขความประพฤติเสียหายทางจิตใจ อาทิ ความโลภ ความโกรธ และความหลงไดอ้ ย่างดยี ่ิง บทความพิเศษนี้ เป็นการสรุปความโดยย่อจากบทพระธรรมเทศนา ทศพิธราชธรรมกัณฑ์ที่ ๑ ว่าด้วยทานกถา ท่ีวัดท่ัวราชอาณาจักรจะได้จัดแสดง พระธรรมเทศนาเรื่องดังกล่าวเพ่ือเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคล ท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัลกาลท่ี ๙ องค์เอกอัครศาสนูปถัมภก ทรงครอง สิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี และเพ่ือเพิ่มศรัทธาปัญญาบารมีของพสกนิกร ผู้รับฟัง ทุกหมเู่ หล่าสบื ไป (คอลัมน์หนา้ ตา่ งศาสนา หนังสือพมิ พข์ ่าวสด สาโรจน์ กาลศริ ิศลิ ป์ ๒๑ เมษายน ๒๕๔๙) ๑๓

ทศพิธราชธรรม ขอ้ ที่ ๒ ว่าด้วยศลี การสารวมกายวาจา คาว่า ศีล แปลว่า ปกติ หรือสงบเย็น หมายถึง การงดเว้นจาก การประพฤติผิดทางกายและวาจา การควบคุม กายวาจา ให้เรียบร้อย ดีงาม ปราศจากความมัวหมอง ส่วนศีลในทางปกครองคือการประพฤติตามกฎหมาย จารีต ประเพณี อันดีงาม ศีล จึงเป็นธรรมะที่คฤหัสถ์และบรรพชิต จะต้องปฏิบัติ จาแนกประเภทบุคคลผู้รักษา มี ๒ ประการ คอื ๑. อาคาริยศีล ได้แก่ ศีลของผู้ครองเรือน คือ คฤหัสถ์ จะพึงประพฤติ ปฏิบัติโดยตรง ไดแ้ ก่ ศีล ๕ ศลี ๘และศีลอุโบสถ ศลี เหลา่ นี้ เกดิ ขึ้นเพราะวิรตั ิ คอื เจตนางดเว้นจากความช่ัว ๓ ประการ ๑) สมปัตตวิรัติ เป็นการ งดเวน้ ข้อหา้ ม โดยสานกึ ได้ แม้จะไม่ไดส้ มาทานศลี แต่พอประจวบกบั เหตกุ ารณ์ ก็ นึกถึงศีลแล้วงดเว้น ๒) สมาทานวิรัติ เป็นการงดเว้น ไม่ละเมิดสิกขาบท เพราะได้สมาทานศีลมาแล้ว ๓) สมุจเฉทวิรัติ เป็นการงดเว้นอย่างเด็ดขาด จะเกิดข้นึ แก่พระอรยิ ะบุคคล ตั้งแตพ่ ระโสดาบนั ขน้ึ ไป ๒. อนาคาริยวินยั ไดแ้ ก่ศีลของบรรพชติ คือการไมล่ ่วงละเมิดสกิ ขาบท เรียกว่าการสารวมในพระปาฏิโมกข์ ได้แก่ ศีล ๑๐ ข้อของสามเณร ศีล ๒๒๗ ของพระภิกษุ เบญจศีล หรือศีล ๕ น้ัน เป็นพื้นฐาน สาหรับคนทัว่ ไป เพราะศีล ๕ เป็นหลักประกันความมั่นคงของสังคม และเป็นหลักประกันสันติภาพของโลก จะเหน็ ไดจ้ ากวตั ถุประสงค์ ของศลี แต่ละขอ้ ดงั น้ี ศีลขอ้ ๑ เจตนางดเวน้ จากการฆ่า ประทษุ ร้าย เบียดเบียน ทาร้ายผู้อื่น ศีลข้อนี้ มุ่งหมายมใิ หเ้ บยี ดเบยี นให้มเี มตตากรุณาซึ่งกนั และกัน ศีลข้อ ๒ เจตนางดเว้นจากการลักทรัพย์การแสวงหารายได้ โดยสุจริต เว้นจากการทุจริต ศีลข้อเป็นเครื่องป้องกัน ควบคุม การลักขโมย การฉ้อราษฎร์ บงั หลวง ๑๔

ศีลขอ้ ๓ งดเวน้ จากการประพฤตผิ ดิ ในกาม ศีลข้อนี้ มงุ่ คมุ้ ครองป้องกัน ครอบครวั มิให้แตกแยก ศีลข้อ ๔ งดเว้นจากการพูดเท็จ ศีลข้อนี้ ป้องกันการหลอกลวง ให้ทุก คนมคี วามซ่ือสตั ย์สุจริต ส่งผลใหค้ นในชาติ ไวว้ างใจซ่งึ กันและกัน ศีลข้อ ๕ งดเว้นจากการดื่มน้าเมา และเสพส่ิงเสพติดอันเป็นที่ตั้ง แห่งความประมาท นอกจากเสียทรัพย์แล้ว ยงั ทาลายสขุ ภาพอกี ดว้ ย ศีลในการปกครอง คือ การประพฤติตามกฎหมาย และจารีตประเพณี อันดีงาม ไม่เคยมีแม้สักคร้ังเดียวท่ีในหลวงจะทรงละทิ้งจารีตประเพณีอันดีงาม ของชาติ และของพระราชวงศ์ ส่วนศีลในทางศาสนา ในหลวง รัชกาลที่ ๙ ทรงสมาทานศีล และรักษาอยา่ งเคร่งครัด และทรงสนับสนนุ ให้พสกนิกรของพระ องค์ สมาทานศลี เชน่ เดียวกนั นอกจากน้ี พระองค์ทรงแนะนาพสกนกิ ร ใหป้ ฏบิ ัติ ตามหลกั ธรรม และตั้งอยู่ในสัมมาปฏบิ ตั ิ จะเห็นได้จากพระราชดารสั พระบรมราโชวาท ในโอกาสต่างๆ ด้วยเดชานุภาพ คุณพระศรีรัตนตรัย ขออุปัทวันตราย และ อุปสรรคศัตรทู ัง้ หลาย จงอย่าบงั เกิดในประเทศไทย บทความพิเศษน้ี เป็นการสรุปย่อจากบทพระธรรมเทศนา ทศพิธราชธรรม กัณฑ์ที่ ๒ ว่าด้วยศีลกถา วัดท่ัวราชอาณาจักร จะได้จัดแสดง พระธรรมเทศนาเรื่องดังกล่าว เพื่อเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ องค์เอกอัครศาสนูปถัมภกทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ ๖๐ ปี และเพื่อเพิ่มพูนศรัทธาปัญญาบารมีของพสกนิกรผู้รับฟังทุกหมู่เหล่า สืบไป (คอลมั น์หนา้ ตา่ งศาสนา หนังสือพมิ พ์ขา่ วสด สาโรจน์ กาลศิรศิ ิลป์ พฤษภาคม ๒๕๔๙) ๑๕

ทศพิธราชธรรม ข้อที่ ๓ วา่ ดว้ ยปรจิ จาคะ การเสยี สละ คาว่า ปริจจาคะ แปลว่า สละรอบ ซึ่งหมายถึง การให้ การ เอ้ือเฟ้ือเผ่ือแผ่เก้ือกูลด้วยวัตถุส่ิงของโดยไม่หวังส่ิงตอบแทน กับคาว่า จาคะ แปลวา่ การเสียสละ คือสละความไมด่ งี ามออกไปจากใจของตนเอง สละประโยชน์ สขุ สว่ นตัว เพ่อื ประโยชน์สขุ ของสงั คมสว่ นรวม อธบิ ายได้ ดงั น้ี ๑. ปรจิ จาคะ หมายถงึ การให้โดยไม่หวังผลตอบแทน เช่น รฐั บาลสรา้ ง ถนน สร้างสะพานและสถานศึกษา เป็นสาธารณประโยชน์แก่สังคมและ ประเทศชาติ ๒. ปริจจาคะ หมายถึง การมีใจกว้างยอมรับฟังความคิดเห็น การวิพากษว์ จิ ารณข์ องผอู้ น่ื ได้ ๓. ปริจจาคะ หมายถึง การสละความสุขสบายส่วนตัว เพ่ือประโยชน์ สุขของบ้านเมือง ๔. ปริจจาคะ หมายถึง การสละส่ิงท่ีไม่เป็นประโยชน์ เพื่อประโยชน์ ท่ีดกี ว่ามากกว่า คุณธรรมข้อปริจจาคะ หรือ การบริจาค จึงหมายถงึ การบาเพญ็ กิจด้วย ความเสียสละ คือสามารถเสียสละประโยชน์สุขตลอดจนชีวิตของตนได้ เพื่อประโยชน์สุขของส่วนรวม และความสงบสุขเรียบร้อยของบ้านเมือง นักปกครองนั้น หากเห็นแก่ประโยชน์ตนก็เป็นคนสกปรก ไม่สามารถทางานให้ บา้ นเมืองไดอ้ ยา่ งกวา้ งขวาง เพราะเหน็ แก่ตน เปน็ คนมจี ิตใจคับแคบยอ่ มไม่ได้รับ ความร่วมมือจากทุกฝ่าย และอาจนาความเสียหายมาสู่สังคมและประเทศชาติ ได้มาก แต่หากผู้นาเป็นนักเสียสละมีจาคะธรรมก็ย่อมสามารถท่ีจะเป็นผู้นา ที่บนั ดาลประโยชน์สขุ ให้เกดิ แกป่ ระเทศชาติได้อยา่ งมากมายมหาศาล ฉะนั้น วิญญาณของผู้นา จึงได้แก่ ความเป็นนักเสียสละประโยชน์สุข ส่วนตน เพ่ือประโยชน์สขุ ส่วนรวม ดังสมเด็จพระสัมมาสัมพทุ ธเจ้าตรัสว่า พึงสละ ๑๖