orchor31002

รายวชิ าศาสนาและหนาทพ่ี ลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 91 บทบาทหนาท่ี หมายถึง การทําหนาที่ หรือพฤติกรรมที่เปนภาระรับผิดชอบตาม สถานภาพที่ไดรับ เชน สถานภาพเปน ครู เปนทนายความ เปน ตน เห็นไดว าสถานภาพและ บทบาทหนา ท่ีมคี วามเกี่ยวขอ งสัมพันธ โดยสถานภาพเปนตวั กําหนดบทบาทหนาทบี่ ุคคล นน้ั ๆ ยิ่งบุคคลทม่ี หี ลายสถานภาพกย็ ิง่ มีบทบาทหนาทม่ี ากตามไปดว ย นอกจากสถานภาพ บทบาทหนาที่ ซ่ึงเปนภาระหนาที่และความรับผิดชอบแลว แตละบุคคลยังไดรับสิทธิและเสรีภาพตามสถานภาพและบทบาทเหลาน้ันดวยในการอยูใน สังคมนนั้ ๆดว ย สิทธิ หมายถึง อํานาจหรือผลประโยชนของบุคคลท่ีมีกฎหมายใหคุมครอง โดย บุคคลอื่นจะตองใหความเคารพ จะละเมิดลวงเกินหรือกระทําการใดๆอันกอใหเกิดการ กระทบกระเทือนตอสิทธิของบุคคลไมได เชน สทิ ธเิ ลือกตง้ั สิทธิในการรบั ความคมุ ครอง จากรัฐสิทธิในการไดร ับบริการสาธารณะจากรฐั ตามที่กฎหมายกาํ หนด เสรภี าพ หมายถงึ ความมอี สิ ระในการกระทาํ ของบคุ คล ซงึ่ กระทาํ นนั้ จะตอ งขดั ตอ กฎหมาย เชน เสรภี าพในการนับถือศาสนา เสรีภาพในการเดินทาง เสรีภาพในการประกอบ สัมมาชีพ เสรีภาพในการพดู การเขียน ท่ีไมล ะเมดิ สิทธแิ ละเสรภี าพของบุคคลอน่ื หนาทขี่ องพลเมืองตามรฐั ธรรมนญู รฐั ธรรมนญู ฉบบั ปพ ทุ ธศกั ราช 2550 ไดก าํ หนดหนา ทข่ี องชนชาวไทยไวใ นหมวดท่ี 4 มาตรา 70 ถงึ มาตรา 74 ดงั น้ี 1. บคุ คลมหี นา ทพ่ี ทิ กั ษไ วซ ง่ึ ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ  และการปกครองระบอบ ประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษัตรยิ เปน ประมุขตามรฐั ธรรมนญู น้ี (มาตรา 70) 2. บุคคลมีหนาที่ปองกันประเทศ รักษาผลประโยชนของชาติ และปฏิบัติตาม กฎหมาย (มาตรา 71) 3. บคุ คลมีหนาทไี่ ปใชส ทิ ธิเลือกต้งั (มาตรา 72) 4. บุคคลมีหนาที่รับราชการทหาร ชวยเหลือในการปองกันและบรรเทาภัยพิบัติ สาธารณะ เสยี ภาษีอากร ชว ยเหลอื ราชการ รบั การศกึ ษาอบรม พิทักษ ปอ งกนั และสบื สาน ศลิ ปวฒั นธรรมของชาตแิ ละภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ และอนรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ ม ทั้งน้ตี ามทีก่ ฎหมายบัญญตั ิ (มาตรา 73) 5. บคุ คลผเู ปน ขา ราชการ พนักงาน หรอื ลูกจางของหนวยงานราชการ หนว ยงาน ของรฐั รฐั วสิ าหกจิ หรอื เจา หนา ทอี่ นื่ ของรฐั มหี นา ทด่ี าํ เนนิ การ ใหเ ปน ไปตามกฎหมาย เพอื่ รกั ษาประโยชนส ว นรวม อาํ นวยความสะดวก และใหบ รกิ ารแกป ระชาชนตามหลกั ธรรมมาภบิ าล ของการบรหิ ารกิจการบานเมืองท่ดี ี บุคคลที่มีสถานภาพเปนคนไทยจึงตองที่หนาที่รับผิดชอบตามที่กําหนดไวใน รัฐธรรมนูญ รวมทั้งสนับสนุนสงเสริมใหผูอื่นๆ ปฏิบัติตนตามหนาที่ที่กําหนดไวใน รฐั ธรรมนูญและกฎหมายอน่ื ๆ ดว ย ทําอยา งไรเราจงึ จะสนับสนุนสงเสรมิ ใหผ ูอ่ืนๆ ปฏบิ ัติ หนา ที่ตามกําหนดไวใ นรฐั ธรรมนูญรวมทัง้ กฎหมายอนื่ ๆของประเทศดว ย

92 หนังสอื เรียนสาระการพัฒนาสงั คม แนวทางในการสนบั สนนุ สง เสรมิ ใหผ อู นื่ ๆ ปฏบิ ตั หิ นา ทตี่ ามกาํ หนดไวใ นรฐั ธรรมนญู รวมท้ังกฎหมายอื่นๆมดี งั นี้ 1. ประพฤติปฏิบัติตนตามหนาท่ีท่ีกําหนดไวในรัฐธรรมนูญรวมท้งั กฎหมายอ่นื ๆ เพอ่ื ใหเปน แบบอยา งท่ีดีแกบุคคลในครอบครัวและชุมชนที่ตนเองอาศัยอยูใหเปนวิถีชีวิต ซ่ึงจะมอี ิทธพิ ลตอบุคคลใกลชิดใหม คี วามคลอ ยตามในการประพฤตปิ ฏิบตั ิ 2. เผยแพรค วามรู อบรม สง่ั สอน สนทนาแลกเปลย่ี นกบั บคุ คลอน่ื ในกาลอนั ควรดว ย โดยคํานึงถึงวัย ระดบั ความรู ของบุคคลทีส่ นทนาดว ยความเคารพและใหเกยี รติในศกั ดศ์ิ รี ของความเปน มนษุ ยด วย 3. สนับสนุนชื่นชมใหกําลังใจผูที่ปฏิบัติตนตามหนาที่ที่กําหนดไวในรัฐธรรมนูญ รวมทั้งกฎหมายอื่นๆ ดว ย 

รายวชิ าศาสนาและหนา ท่พี ลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 93 กจิ กรรม 1. รฐั ธรรมนูญมคี วามสําคัญกบั ประเทศในแงใ ดบา ง ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 2. รับรัฐธรรมนญู ฉบับแรกของไทยมที มี่ าจากท่ีใด ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 3. อะไรคอื สาเหตุของการเปลยี่ นแปลงรัฐธรรมนูญไทย ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ...........................................................................................................................

94 หนังสือเรยี นสาระการพฒั นาสงั คม กิจกรรม 4. องคกรตามรัฐธรรมนูญ ถูกกําหนดและต้งั ขน้ึ ดว ยเหตผุ ลใดบาง ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 5. ผลของการใชร ฐั ธรรมนญู ตง้ั แตอ ดตี ถงึ ปจ จบุ นั ไดก อ ใหเ กดิ ความเปลย่ี นแปลง ดา นใดบา งแกส งั คมไทยรวมทง้ั ฐานะของประเทศไทยในสงั คมโลก ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 6. ใหผ ูเรียนศกึ ษารัฐธรรมนูญฉบบั ปจจุบนั มีรายละเอียดสําคญั อยา งไรบา งและ นํามาอภิปรายรว มกนั ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ...........................................................................................................................

รายวชิ าศาสนาและหนา ท่พี ลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 95 4บทที่ สทิ ธิมนุษยชน สาระสาํ คญั มนษุ ยท กุ คนเกดิ มามเี กยี รตแิ ละศกั ดศิ์ รเี ทา เทยี มกนั และไมค วรถกู เลยี่ งปฏบิ ตั ิ เพราะ ความแตกตางของเช้ือชาติ ศาสนา เพศ ฐานะ หรือความคดิ เห็น องคการสหประชาชาติ จึงไดจัดทําปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน เพ่ือให ประเทศตา งๆ เคารพสทิ ธแิ ละปกปอ งพลเมอื งของตนใหร อดพน จากการถกู รงั แกหรอื ลดิ รอน สิทธิเสรีภาพข้นั พนื้ ฐาน ทงั้ น้ี ประชาชนชาวไทยทกุ คนทเี่ กดิ มาเปน มนษุ ยแ ละเกดิ เปน คนไทย ยอ มมศี กั ดศิ์ รี ทจ่ี ะไดร บั ความคมุ ครองจากรฐั โดยเทา เทยี มตามมาตรฐานเดยี วกบั ประเทศอน่ื ๆ ทว่ั โลก ซงึ่ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช 2550 ไดบัญญตั สิ ทิ ธิมนษุ ยชนข้ันพื้นฐาน เอาไว อันแสดงจึงเจตนารมณหรือขอผูกมัดที่รัฐจะตองปกปองคุมครองประชาชนคนมิให ถกู ละเมดิ สิทธิขั้นพืน้ ฐาน จากการใชอาํ นาจรฐั หรอื บุคคลอื่นใดกต็ าม ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง 1. รูแ ละเขา ใจความหมาย และความสําคญั ของสิทธิมนุษยชน 2. บอกความหมายและขอบขา ยของสทิ ธมิ นษุ ยชนตามบทบญั ญตั ขิ องรฐั ธรรมนญู ได 3. รจู ักใชแ ละรกั ษาสิทธขิ องตนเองตามกฎหมาย ขอบขา ยเนอ้ื หา เรื่องที่ 1 หลักสทิ ธิมนษุ ยสากล เรือ่ งที่ 2 สทิ ธิมนษุ ยชนในประเทศไทย เรื่องที่ 3 แนวทางการปฏิบัติ การตามหลักสทิ ธมิ นุษยชน

96 หนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคม เรอ่ื งที่ 1 หลักสิทธมิ นษุ ยชนสากล หากเราไดศึกษาสภาพการดําเนินชีวิตของผูอยูในสังคมตางๆ ท่ัวโลกตั้งแตอดีต จนถึงปจจุบันมีขอเท็จจริงประการหนึ่งท่ีพบไดคือการท่ีมนุษยถูกเลือกปฏิบัติอยางไม เทา เทียมกันตามเชื้อชาติ สีผวิ เพศ ฐานะทางเศรษฐกิจ เปน ตน การทาํ ดังกลาวหลายคร้ัง เปนการละเมิดสิทธิของอีกบุคคลหนึ่งดวยความเชื่อวาบุคคลน้ันมีความดอยกวาผูกระทํา ละเมิดไมทางใดก็ทางหนง่ึ เชน บางประเทศมคี วามเชอ่ื วา ฐานะของชายสงู กวาหญงิ กม็ ัก จะเกิดการกระทําที่เอารัดเอาเปรียบฝายหญิง หรือประเทศท่ีใชระบบวรรณะก็จะเกิดการ กีดกัน้ คนในวรรณะท่ีต่ํากวา เปน ตน ในโลกยคุ ปจ จบุ นั อารยประเทศตา งยอมรบั และตอ งปฏบิ ตั กิ บั ประชาชนของตนเอง ตามหลักสิทธิมนุษยชนสากลอาจจะมากบางนอยบางก็แลวแตพัฒนาการทางการเมืองการ ปกครองระดบั การศึกษาและความตื่นตวั ในทางการเมอื งของประชาชนในประเทศน้นั ๆ ดงั นัน้ เพอ่ื ความเขาใจที่ตรงกันในการศึกษาเร่อื งสทิ ธมิ นษุ ยชนของประชาชนไทย กอนอ่ืนขอใหเรามาทําความเขาใจใหตรงกันและเปนพื้นฐานในการคิดวิเคราะหตระหนักถึง ความสําคัญของสิทธมิ นุษยชน ความหมาย สิทธิมนษุ ยชน หมายถงึ ศักด์ิศรคี วามเปนมนุษยห รอื ศักด์ิศรคี วามเปน คน เปนส่ิง ทีท่ กุ คนมีติดตัวมาแตกาํ เนดิ โดยไมแบง แยกเช้ือชาติ สผี ิว เพศ ภาษา ศาสนา ความคิด เหน็ ทางการเมอื งหรอื แนวคดิ อน่ื ๆ เผา พนั ธุ หรอื สงั คม ทรพั ยส นิ ถน่ิ กาํ เนดิ หรอื สถานะอน่ื ๆ จากความหมายดงั กลา วจงึ วเิ คราะหไ ดว า เรอื่ งสทิ ธมิ นษุ ยชนนน้ั เปน แนวคดิ ทม่ี คี วาม เช่ือพื้นฐาน ในเรื่องศักดิ์ศรีความเปนมนุษยวาเปนสิทธิหรือสถานะสากล ซึ่งไมข้ึนอยูกับ ขอบเขตของกฎหมาย หรอื ปจ จยั ทอ งถนิ่ อนื่ ใด เชน เชอื้ ชาติ หรอื สญั ชาติ ซง่ึ ตอ งไดร บั การ ยอมรับและไดร ับการปฏิบัติ โดยมอี งคป ระกอบของหลกั สทิ ธมิ นษุ ยชนทแี่ ตล ะบคุ คลควรไดร บั การคมุ ครองจาก รัฐ ไดแ กเรื่อง สิทธิ เสรภี าพ ความเสมอภาคและความเปน ธรรมทจี่ ะทําใหบ คุ คลน้ันดาํ เนนิ ชวี ติ ไดอ ยา งมศี กั ดศิ์ รี และมหี ลกั ประกนั ในเรอ่ื งการไดร บั การปกปอ งคมุ ครองดว ยความเปน ธรรม มีรายละเอยี ดของแตละองคประกอบ ดังน้ี 1. สิทธิ ในการทีจ่ ะมีที่อยอู าศยั มอี าหารกนิ มียารกั ษาโรค ท่จี ะไดรับการศกึ ษา การไมถูกทาํ รา ยรา งกายและจิตใจและจติ ใจ และการมชี วี ติ ที่ปลอดภัย 2. เสรภี าพ ในการแสดงความคดิ เหน็ ทไ่ี มล ะเมดิ สทิ ธขิ องผอู นื่ ในการเลอื กอาชพี ทไ่ี มผดิ กฎหมาย ในการเลอื กคคู รอง ในการเดินทาง ในการนับถือศาสนา และในการชุมนุม โดยสงบสนั ติปราศจากอาวุธ 3. ความเสมอภาค ในการไดรับการปฏิบัติจากรฐั โดยเทาเทียมกัน มีหลกั ประกัน วา จะไมถ กู เลือกปฏิบัติ และไมโดนเอาเปรียบ

รายวชิ าศาสนาและหนา ท่พี ลเมือง (สค31002) << ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 97 4. ความเปนธรรม กลมุ คนดอยโอกาส คนพิการ ผอู อนแอกวา ไดแก เด็ก สตรี คนชรา คนพิการ ตอ งไดร บั การปฏบิ ัติในบางเรือ่ งทแ่ี ตกตา งจากบุคคลทั่วไปท่เี ขา ถึงโอกาส ไดม ากกวา แขง็ แรงกวา ทง้ั ทางรา งกายและจติ ใจ เพอ่ื ใหโ อกาสคนกลมุ นสี้ ามารถดาํ เนนิ ชวี ติ ไดอ ยา งปกติสุขมคี ณุ ภาพชวี ติ ทไี่ มด อ ยกวาคนทัว่ ไป สรปุ ไดดังแผนภูมิ องคประกอบของสิทธมิ นษุ ยชนข้ันพื้นฐาน สทิ ธิ เสรภี าพ เสมอภาค เปน ธรรม มีท่อี ยูอาศัย แสดงความคิดเหน็ ไดรับการปฏบิ ตั เิ ทา เทียม เดก็ สตรี คนชรา มีอาหารกิน เลอื กอาชีพ (ทง้ั ในศักด์แิ ละสิทธ)ิ์ คนพิการ มยี ารกั ษาโรค เลอื กคูครอง ไมถ ูกเลือกปฏบิ ัติ มีการศกึ ษา เดินทาง ไมโดนเอาเปรียบ (ผอู อ นแอกวา) ไมถ ูกทํารา ย นับถือศาสนา ตอ งไดร บั การปฏิบตั ิ ชวี ติ ปลอดภยั ในบางเรอ่ื งท่ีตา งจาก ชุมนมุ โดยไมมอี าวุธ คนท่ัวไปเพ่ือใหเ กดิ ความเปนธรรม แสดงถึงศักดิค์ วามเปนมนุษย + ประกนั ความเปน ธรรมในสังคม จากความเช่ือดังกลาวองคการสหประชาชาติจึงไดจัดทําปฏิญญาสากลวาดวยเร่ือง สทิ ธมิ นษุ ยชน เพอื่ เปน แนวในการประเมนิ และตดั สนิ ใจวา ประเทศใดมกี ารกระทาํ ทเี่ ปน การ ละเมิดสิทธมิ นุษยชนกบั ประชาชนหรือชาวตา งชาตทิ อ่ี าศัยอยใู นประเทศหรือไม ปฏญิ ญาสากลวาดว ยเรอ่ื งสิทธมิ นุษยชน คําปรารภ โดยการยอมรับนบั ถือเกียรติศกั ด์ิประจําตัว และสทิ ธิเทาเทยี มกันและโอนมไิ ดของ บรรดาสมาชกิ ทงั้ หลายแหง ครอบครวั มนษุ ยเ ปน หลกั มลู เหตแุ หง อสิ รภาพ ความยตุ ธิ รรมและ สันตภิ าพในโลก โดยการไมนําพาและการเหยียดหยามตอสิทธิมนุษยชนยังมีผลใหมีการกระทําอัน ปาเถื่อนซ่ึงเปนการละเมิดมโนธรรมของมนุษยชาติอยางรายแรง และไดมีการประกาศวา ปณธิ านสงู สดุ ของสามญั ชนไดแ กค วามตอ งการใหม นษุ ยม ชี วี ติ อยใู นโลกดว ยอสิ รภาพในการ พูด และความเชอื่ ถอื และอสิ รภาพพนจากความหวาดกลัวและความตองการ

98 หนังสอื เรยี นสาระการพัฒนาสังคม โดยที่เปนการจําเปนอยางย่ิงท่ีมนุษยชนควรไดรับการคุมครองโดยหลักบังคับของ กฎหมายถา ไมป ระสงคจ ะใหค นตกอยใู นบงั คบั ใหห นั เขา หาการหาการขบถขดั ขนื ตอ ทรราชย และการขดขเ่ี ปนวถิ ีทางสดุ ทา ย โดยท่ีเปนความจําเปนอยางยิ่งที่จะสงเสริมวิวัฒนาการแหงสัมพันธไมตรีระหวาง นานาชาติ โดยท่ีประชาการแหงสหประชาชาติไดยืนยันไวในกฎบัตรถึงความเชื่อม่ันในสิทธิ มนุษยชนอันเปนหลักมูลในเกียรติศักดิ์และคุณคาของมนุษยและในสิทธิเทาเทียมกันของ บรรดาชายและหญงิ และไดต กลงใจทจี่ ะเสรมิ ความกา วหนา ทางสงั คมและมาตรฐานแหง ชวี ติ ที่ดขี ึน้ ดว ยในอสิ รภาพอนั กวา งขวางย่งิ ขน้ึ โดยทรี่ ัฐสมาชิกตางปฏญิ าณจะใหบ รรลุถึงซงึ่ การสง เสรมิ การเคารพ และการปฏิบตั ิ ตามทัว่ สากลตอ สทิ ธิมนษุ ยชนและอสิ รภาพหลกั มลู โดยรวมมือกบั สหประชาชาติ โดยท่ีความเขาใจรวมกันในสิทธิและอิสรภาพเหลานี้เปนสิ่งสําคัญอยางย่ิงเพื่อ ปฎิญาณน้สี าํ เรจ็ ผลเต็มบรบิ ูรณ ฉะน้นั บัดนี้ สมชั ชาจงึ ประกาศวา :- ปฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชนน้ี เปน มาตรฐานรว มกนั แหง ความสาํ เรจ็ สาํ หรบั บรรดาประชากรและประชาชาติท้ังหลายเพื่อจุดมุงหมายปลายทางท่ีวา เอกชนทุกคนและ องคการของสังคมทุกองคการ โดยการรําลึกถึงปฏิญญาน้ีเปนเนืองนิจจะบากบ่ันพยายาม ดวยการสอนและศึกษาในอันท่ีจะสงเสริมการเคารพสิทธิและอิสรภาพเหลาน้ีและดวย มาตรการท่ีกาวหนาทั้งในประเทศและและระหวางประเทศในอันท่ีจะใหมีการยอมรับนับถือ และการปฏิบัติตามโดยสากลและอยางเปนผลจริงจัง ท้ังในบรรดาประชาชนของรัฐสมาชิก ดว ยกนั เองและในบรรดาประชาชนของดนิ แดนที่อยใู ตอํานาจของรฐั นน้ั ๆ ขอ 1 มนุษยทั้งหลายเกิดมามีอิสระและเสมอภาคอันเกียรติศักดิ์ศรีและสิทธิตางมี เหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติตอ กนั ดว ยเจตนารมณแหง ภราดรภาพ ขอ 2 (1) ทกุ คนยอ มมสี ทิ ธแิ ละอสิ รภาพบรรดาทกี่ าํ หนดไวใ นปฏญิ ญานโ้ี ดยปราศจาก ความแตกตางไมว าชนดิ ใดๆดงั เชน เชื้อชาติ ผวิ เพศ ภาษา ศาสนา ความคดิ เหน็ ทางการ เมอื งหรอื ทางอ่นื เผา พนั ธแุ หงชาตหิ รอื สงั คม ทรพั ยส นิ กาํ เนดิ หรอื สถานะอ่นื ๆ (2) อนึ่ง จะไมมีความแตกตางใดๆตามมูลฐานแหงสถานะ ทางการเมือง ทางการศาล หรือทางการระหวางประเทศ ของประเทศหรือดินแดนท่ีบุคคลสังกัด ไมวา ดินแดนนี้ จะเปนเอกราชอยูในความพิทักษมิไดปกครองตนเองหรืออยูภายใตการจํากัด อธปิ ไตยใดๆทัง้ สิน้ ขอ 3 คนทุกคนมรสิทธใิ นการดาํ รงชวี ติ เสรภี าพและความมั่นคงแหง ตน ขอ 4 บุคคลใดๆ จะถูกยึดเปนทาสหรือตองภาระจํายอมไมไดความเปนทาสและ การคา ทาสเปน หา มขาดทกุ รปู แบบ

รายวิชาศาสนาและหนาทพี่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> 99 ขอ 5 บุคคลใดๆจะถูกทรมานหรือไดรับผลปฏิบัติหรือการลงโทษท่ีโหดรายผิด มนษุ ยธรรมหรือตํ่าชา ไมได ขอ 6 ทกุ คนมสี ทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั การยอมรบั นบั ถอื วา เปน บคุ คลตามกฎหมายทกุ แหง หน ขอ 7 ทกุ คนเสมอกนั ตามกฎหมายและมสี ทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั ความคมุ ครองของกฎหมาย เทาเทียมกันโดยปราศจากการเลือกปฏิบัติใดๆ ทุกคนมีสิทธิท่ีจะไดรับความคุมครองเทา เทียมกนั โดยปราศจากการเลอื กปฏบิ ตั ิใดๆอนั เปน การลว งละเมดิ ปฏญิ ญา และจากการยยุ ง ใหเ กิดการเลือกปฏิบตั ดิ ังกลาว ขอ 8 ทกุ คนมสี ทิ ธทิ จี่ ะไดร บั บาํ บดั อนั เปน ผลจรงิ จงั จากศาลทมี่ อี าํ นาจแหง ชาตติ อ การกระทาํ อันละเมิดสิทธหิ ลกั มนุษยชนซงึ่ ตนไดรบั ตามรัฐธรรมนญู หรือกฎหมาย ขอ 9 บุคคลใดจะถกู จบั กมุ กกั ขัง หรอื เนรเทศไปตางถน่ิ โดยพลการไมได ขอ 10 ทกุ คนมสี ทิ ธโิ ดยเสมอภาคเตม็ ทใ่ี นอนั ทจ่ี ะไดร บั การพจิ ารณาทเี่ ปน ธรรมและ เปดเผยจากศาลท่ีอิสระและเที่ยงธรรมในการกําหนดสิทธิและหนาท่ีของตนและการกระทํา ผิดอาชญาใดๆทถี่ กู กลาวหา ขอ 11 (1) ทกุ คนทถ่ี กู กลา วหาวา กระทาํ ผดิ ทางอาชญามสี ทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั การสนั นษิ ฐาน ไวก อ นวา บรสิ ทุ ธ์ิ จนกวา จะพสิ จู นไ ดว า มผี ดิ ตามกฎหมายในการพจิ ารณาเปด เผย ซง่ึ ตนได รับหลกั ประกนั บรรดาทจี่ ําเปน สําหรับการตอสูค ดี (2) จะถือบุคคลใดๆวามีความผิดอาชญาเน่ืองดวยการกระทําหรือละเวนอัน มไิ ดจ ดั เปน ความผดิ ทางอาชญาตามกฎหมายแหง ชาตหิ รอื กฎหมายระหวา งประเทศในขณะ ไดกระทําการนั้นข้ึนไมไดและลงโทษอันหนักกวาท่ีใชอยูในขณะท่ีไดกระทําความผิดทาง อาชญานนั้ ไมไ ด ขอ 12 บคุ คลใดๆจะถกู แทรกสอดโดยพลการในความเปน อยสู ว นตวั ในครอบครวั ในเคหสถานหรือในการส่ือสารหรอื จะถูกลบหลใู นเกยี รติยศและชือ่ เสยี งไมได ทุกคนมีสิทธิ ที่จะไดรับความคุมครองของกฎหมายตอการแทรกสอดหรอื การลบหลูด งั กลาวนนั้ ขอ 13 (1) ทุกคนมีสิทธิในอิสภาพแหงการเคล่ือนไหวและสถานท่ีอยูภายในเขตของ แตล ะรฐั (2) ทุกคนมีสิทธิที่จะออกจากประเทศใดๆไปรวมท้ังประเทศของตนเองดวย และทจ่ี ะกลบั ยงั ประเทศตน ขอ 14 (1) ทกุ คนมสี ทิ ธจิ ะแสวงหา และทจี่ ะไดอ าศยั พาํ นกั ในประเทศอน่ื เพอื่ ทจ่ี ะได ลี้ภยั จากการประหัตประหาร (2) จะอา งสทิ ธนิ ไี้ มไ ด ในกรณที กี่ ารดาํ เนนิ คดสี บื เนอื่ งอยา งแทจ รงิ มาจากความ ผดิ ทไ่ี มใ ชท างการเมอื งหรอื จากการกระทาํ อนั ขดั ตอ วตั ถปุ ระสงคแ ละหลกั การของสหประชาชาติ

100 หนงั สือเรียนสาระการพฒั นาสงั คม ขอ 15 (1) ทุกคนมสี ิทธิในการถอื สัญชาติหน่งึ (2) บคุ คลใดๆจะถกู ตดั สญั ชาตขิ องตนโดยพลการหรอื ถกู ปฏเิ สธสทิ ธทิ จี่ ะ เปลีย่ นสัญชาตไิ มไ ด ขอ 16 (1) ชายและหญงิ ทมี่ อี ายเุ ตม็ บรบิ รู ณแ ลว มสี ทิ ธทิ จ่ี ะทาํ การสมรส และจะกอ ต้ังครอบครัวโดยปราศจากการจํากัดใดๆอันเนื่องจากเชื้อชาติ สัญชาติ หรือศาสนาตางมี สทิ ธิเทาเทยี มกันในการสมรส ระหวางการสมรสและในการขาดจากการสมรส (2) การสมรสจะกระทํากันก็แตความยินยอมโดยอิสระและเต็มท่ีของผูท่ี เจตนาจะเปน คูสมรส (3) ครอบครวั เปน หนว ยธรรมชาตแิ ละหลกั มลู ของสงั คมและมสี ทิ ธทิ จี่ ะได รบั ความคุมครองจากสังคมรฐั ขอ 17 (1) ทกุ คนมสี ทิ ธทิ จ่ี ะไดเ ปน เจา ของทรพั ยส นิ โดยลาํ พงั ตนเอง เชน เดยี วกนั โดยรวมกับผอู ื่น (2) บคุ คลใดจะถูกริบทรัพยสนิ โดยพลการไมไ ด ขอ 18 ทุกคนมีอิสภาพแหง ความคิดมโนธรรมและศาสนา สทิ ธินี้รวมถึงอิสรภาพ ในการเปลย่ี นศาสนาหรอื ความเชอ่ื ถอื และอสิ รภาพในการทจี่ ะประกาศศาสนาหรอื ความเชอ่ื ถอื ของตนโดยการสอน การปฏบิ ตั กิ ารสกั การะบชู าและประกอบพธิ กี รรม ไมว า จะโดยลาํ พงั ตนเองหรือในประชาคมรว มกบั ผอู ่นื และเปนการสาธารณะหรอื สว นบุคคล ขอ 19 ทกุ คนมสี ทิ ธใิ นอสิ รภาพแหง ความเหน็ และแสดงออกสทิ ธนิ รี้ วมถงึ อสิ รภาพ ในการท่ีจะถือเอาความเห็นโดยปราศจากการแทรกสอดและที่จะแสวงหารับและแจกจาย ขา วสารและความคิดเหน็ ไมว า โดยวธิ ใี ดๆและโดยไมค ํานึงถึงเขตแดน ขอ 20 (1) ทกุ คนมสี ทิ ธใิ นอสิ รภาพแหง การรว มประชมุ และการตง้ั สมาคมโดยสนั ติ (2) บคุ คลใดๆจะถกู บงั คบั ใหส งั กัดสมาคมหนงึ่ สมาคมใดไมได ขอ 21 (1) ทุกคนมีสทิ ธิท่ีจะมสี ว นในรฐั บาลของประเทศตน จะเปน โดยตรงหรอื โดยผานทางผแู ทนซ่ึงใหเลอื กตั้งโดยอสิ ระ (2) ทุกคนมีสิทธิที่จะเขาถึงการบริการสาธารณะในประเทศของตนโดย เสมอภาค (3) เจตจํานงของประชาชนจะตองเปนมูลฐานแหงอํานาจของรัฐบาล เจตจํานงนี้จะตองแสดงออกทางการเลือกตั้งตามกําหนดเวลาและอยางแทจริงซึ่งอาศัยการ ออกเสยี งโดยทวั่ ไปและเสมอภาคและการลงคะแนนลบั หรอื วธิ กี ารลงคะแนนโดยอสิ ระอยา ง อน่ื ทาํ นองเดยี วกนั

รายวชิ าศาสนาและหนาทีพ่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> 101 ขอ 22 ทกุ คนในฐานะทเี่ ปน สมาชกิ ของสงั คมมสี ทิ ธใิ นความมนั่ คงทางสงั คม และ มีสิทธิในการบรรลุถึงซ่ึงสิทธิทางเศรษฐกิจทางสังคมและทางวัฒนธรรมอันจําเปนอยางยิ่ง สาํ หรบั เกยี รตศิ กั ดขิ์ องตนและการพฒั นาบคุ ลกิ ภาพของตนอยา งอสิ ระ ทง้ั นโ้ี ดยความเพยี ร พยายามแหงชาติและโดยความรวมมือระหวางประเทศและตามระบอบการและทรัพยากร ของรฐั ขอ 23 (1) ทุกคนมีสิทธิในการทํางาน ในการเลือกงานโดยอิสระในเงื่อนไขอัน ยุตธิ รรมและเปนประโยชนแ หง การทาํ งานและในการคุมครองตอ การวางงาน (2) ทุกคนมีสิทธิท่ีจะรับเงินคาจางเทาเทียมกัน โดยปราศจากการเลือก ปฏบิ ัติใดๆ (3) ทุกคนท่ีทํางานมีสิทธิที่จะไดรับสินจางที่ยุติธรรมและเปนประโยชนที่ จะใหประกันแกตนเองและครอบครัวแหงตน ซ่ึงความเปนอยูอันคูควรแกเกียรติศักด์ิของ มนษุ ยแ ละถาจําเปน กจ็ ะตอ งไดรบั วิถที างคุมครองทางสังคมอื่นๆเพมิ่ เติมดวย (4) ทุกคนมีสิทธิท่ีจะจัดตั้งและท่ีจะเขารวมสหพันธกรรมกร เพื่อความ คุมครองแหงผลประโยชนข องตน ขอ 25 (1) ทุกคนมีสิทธิในมาตรฐานการครองชีพอันเพียงพอสําหรับสุขภาพและ ความเปนอยูดีของตนและครอบครัวรวมทั้งอาหาร เคร่ืองนุงหม ท่ีอยูอาศัย และการดูแล รกั ษาทางการแพทยแ ละบรกิ ารทางสงั คมทจี่ าํ เปน และมสี ทิ ธใิ นความมนั่ คงยามวา งงาน เจบ็ ปว ย พิการ เปนหมาย วัยชรา หรอื ขาดอาชีพอน่ื ในพฤตกิ ารณท ่นี อกเหนืออํานาจของตน (2) มารดาหรอื เดก็ มสี ทิ ธทิ จ่ี ะรบั การดแู ลรกั ษาและการชว ยเหลอื เปน พเิ ศษ เดก็ ทง้ั ปวงไมว า จะเกดิ ในหรือนอกสมรส จะตอ งไดรับการคุม ครองเชน เดียวกัน ขอ 26 (1) ทุกคนมีสิทธิในการศึกษา การศึกษาจะตองใหเปลาอยางนอยในช้ัน ประถมศกึ ษาและการศกึ ษาชน้ั หลกั มลู การประถมศกึ ษาจะตอ งเปน การบงั คบั การศกึ ษาทาง เทคนคิ และวชิ าชพี จะตอ งเปน อนั เปด โดยทว่ั ไปและการศกึ ษาขนั้ สงู ขน้ึ ไปกต็ อ งเปน อนั เปด สําหรับทุกคนเขา ถงึ ไดโ ดยเสมอภาคตามมูลฐานแหง คณุ วฒุ ิ (2) การศึกษาจะไดจัดไปในทางบุคลิกภาพของมนุษยอยางเต็มท่ีและยัง ความเคารพตอ สทิ ธมิ นษุ ยชนและอสิ รภาพหลกั มลู ใหม นั่ คงแขง็ แรงจะตอ งสง เสรมิ ความเขา ใจ ขันติธรรม และมิตรภาพระหวา งบรรดาประชาชาตกิ ลมุ เชอื้ ชาตหิ รอื ศาสนา และจะตองสง เสริมกิจกรรมของสหประชาชาติเพอื่ การธาํ รงไวซง่ึ สันตภิ าพ (3) บิดามารดามีสิทธิเบื้องแรกท่ีจะเลือกชนิดของการศึกษาอันจะใหแก บุตรของตน ขอ 27 (1) ทกุ คนมสี ทิ ธทิ จ่ี ะเขา รว มในชวี ติ ทางวฒั นธรรมของประชาคมโลกโดย

102 หนงั สือเรียนสาระการพฒั นาสังคม อสิ ระทจี่ ะบนั เทงิ ใจในศลิ ปและทจ่ี ะมสี ว นในความรดุ หนา และคณุ ประโยชนท างวทิ ยาศาสตร (2) ทุกคนมีสิทธิท่ีจะไดรับการคุมครองผลประโยชนทางศีลธรรมและทางวัตถุอัน เปน ผลจากประดิษฐกรรมใดๆทางวทิ ยาศาสตรวรรณกรรมและศลิ ปกรรมซงึ่ ตนเปนผจู า ง ขอ 28 ทกุ คนมสี ทิ ธใิ นระเบยี บทางสงั คมและระหวา งประเทศซง่ึ จะเปน ทางใหส าํ เรจ็ ผลเต็มทต่ี ามสิทธแิ ละอิสรภาพดังกาํ หนดไวใ นปฏญิ ญานี้ ขอ 29 (1) ทุกคนมีหนาท่ีตอประชาคมดวยการพัฒนาบุคลิกภาพของตนโดยอิสระเต็มท่ี จะกระทําไดก็แตใ นประชาคมเทานัน้ (2) ในการใชสิทธิและอิสรภาพแหงตนทุกคนตกอยูในขอบังคับของขอจํากัดเพียง เทา ทไี่ ดก าํ หนดลงโดยกฎหมายเทา นนั้ เพอื่ ประโยชนท จ่ี ะไดม าซง่ึ การนบั ถอื และการเคารพ สทิ ธแิ ละอสิ รภาพของผอู น่ื ตามสมควรและทจี่ ะเผชญิ กบั ความเรยี กรอ งตอ งการอนั เทยี่ งธรรม ของศลี ธรรมความสงบเรียบรอ ยของประชาชนและสวสั ดกิ ารทัว่ ไปในสงั คมประชาธิปไตย (3) สทิ ธแิ ละอสิ รภาพเหลา นจี้ ะใชข ดั ตอ วตั ถปุ ระสงคแ ละหลกั การของสหประชาชาติ ไมไดไ มว ากรณีใดๆ ขอ 30 ไมมบี ทใดๆ ในปฏิญญานที้ ่ีจะอนมุ านวาสิทธใิ ดๆแกร ัฐ หมูค น หรือบคุ คล ในอันท่ีจะดําเนินกิจกรรมใดๆ หรือปฏิบัติการใดๆ อันมุงตอการทําลายสิทธิและอิสรภาพ ดังกําหนดไว ณ ท่นี ้ี เรือ่ งท่ี 2 สิทธมิ นุษยชนในประเทศไทย วฒั นาการของสทิ ธมิ นษุ ยชน หากศกึ ษาจากเอกสารหลกั ฐานถอื วา มจี ดุ เรมิ่ ตน เมอื่ เกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยมาสูการปกครองแบบ ประชาธิปไตยเมื่อพุทธศักราช 2475 จากคําประกาศของคณะราษฎรที่ไดนําหลักการของ สิทธิมนุษยชนไปใชในทางปฏิบัติและระบุรับรองใหราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกัน และใน รฐั ธรรมนูญฉบบั ตอ ๆ กม็ ีการกลาวถงึ สิทธิและเสรภี าพของประชาชนไวใ นรัฐธรรมนญู ดว ย เชน รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รสยาม พ.ศ. 2475 ไดป ระกฎบทบญั ญัติทใ่ี หก ารรบั รอง สิทธเิ สรภี าพแกประชาชนชาวไทยไวใ นหมวดท่ี 2 วาดว ยสทิ ธแิ ละหนา ท่ขี องชนชาวสยาม ซ่ึงมีสาระสําคัญใหการรับรองหลักความเสมอหนากันในกฎหมาย เสรีภาพในการนับถือ ศาสนา เสรภี าพรา งกาย เคหสถาน ทรพั ยส นิ การพูด การเขยี น การโฆษณา การศกึ ษาอบรม การประชมุ การตง้ั สมาคม และการอาชพี โดยบทบญั ญตั ดิ งั กลา วถอื เปน การใหค วามรบั รอง สทิ ธแิ ละเสรีภาพของประชาชนอยางเปนทางการในรัฐธรรมนูญฉบบั ตอ ๆมา นอกจากนั้นเรายังสามารถศึกษารองรอยของพัฒนาการดานสิทธิมนุษยชนใน ประเทศไทยไดจ ากการปรบั ปรงุ แกไ ขกฎหมายและระบบกระบวนการยตุ ธิ รรมเพอ่ื ใหท ดั เทยี ม นานาอารยประเทศและเปน ทยี่ อมรบั ของรฐั ตา งชาตดิ ว ยความมงุ หมายทจ่ี ะเรยี กรอ งเอกราช ทางการศาลกลบั คนื มาเปน ของไทยแนวความคดิ ในการคมุ ครองสทิ ธมิ นษุ ยชนจงึ ปรากฎอยู

รายวิชาศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 103 ในกฎหมายหลายฉบับอีกท้ังมีความพยายามสรางกลไกคุมครองสิทธิมนุษยชนไวโดยตรง และโดยออมผานทางสถาบันตุลาการดวยโดยเฉพาะอยางยิ่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา พ.ศ. 2477 มีบทบัญญัติท่ีใหการรับรองและคุมครองสิทธิของผูตองหาและ จาํ เลยในคดอี าญาซึง่ แตกตา งจากระบบจารตี นครบาลทมี่ มี าแตเ ดมิ อยา งส้ินเชิง ตอมาวันท่ี 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 มีการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราช อาณาจักรไทย พ.ศ. 2489 เปนรัฐธรรมนูญฉบบั ท่ี 3 และเปน คร้งั แรกท่มี กี ารบัญญตั ิรบั รอง สทิ ธขิ องประชาชนในการเสนอเรอ่ื งราวรอ งทกุ ขแ ละเสรภี าพในการจดั ตงั้ คณะพรรคการเมอื ง ในรฐั ธรรมนญู สว นเสรภี าพในการประชมุ โดยเปด เผยในรฐั ธรรมนญู ฉบบั กอ น ไดเ ปลย่ี นเปน เสรีภาพในการชุมนมุ สาธารณะ ในระหวางที่รัฐธรรมนูญฉบับท่ี 4 มีผลใชบังคบั ป พ.ศ. 2490 ปรากฏกระแสที่ สําคัญคือ เกิดการรวมตัวของกรรมกรในชื่อวา “สหอาชีวะกรรมกรแหงประเทศไทย” ซ่ึง เปน การรวมตวั กนั ของกรรมกรจากกจิ กรรมสาขาตางๆ เชน โรงเลือ่ ย โรงสี รถไฟ เปน ตน เนื่องจากกรรมกรเหลานี้ถูกกฎข่ีคาจางแรงงานอยางมากอันเปนผลมาจากการเติบโตของ ภาคอตุ สาหกรรมอยา งรวดเรว็ ภายหลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 กระแสความเลอื่ นไหวทเ่ี กดิ ขนึ้ เปน การรวมตวั กนั เพอ่ื เรยี กรอ งตอ สงั คมรฐั ใหส นองตอบความตอ งการทจ่ี าํ เปน ของตน ทาํ ให สงั คมตระหนกั ถงึ สทิ ธเิ สรภี าพ และสทิ ธมิ นษุ ยชนอนั เปน การแสดงออกถงึ การคมุ ครองสทิ ธิ มนุษยชนอีกรปู แบบหนึ่งที่เกดิ จากการกระทําของเอกชนดว ย ในป พ.ศ. 2491 สหประชาชาติไดป ระกาศใชป ฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน ค.ศ.1948 อันเปนชวงเวลาท่ีประเทศไทยกําลงั รา งรฐั ธรรมนญู ฉบบั ที่ 5 พอดี รัฐธรรมนูญ ฉบับที่ 5 คือรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2492 จึงไดรับอิทธิพลจากการ ประกาศใชป ฏญิ ญาสากล ของสหประชาชาติ มบี ทบญั ญตั ทิ ไี่ ดร บั การรบั รองสทิ ธแิ ละเสรภี าพ เปน จาํ นวนมากและละเอียดกวา รฐั ธรรมนญู ฉบับกอนๆ หลักการในปฏญิ ญาสากลวาดว ยสิทธิมนุษยชน ค.ศ. 1948 ทีไ่ ดร ับการบรรจลุ งไว ในรัฐธรรมนูญฉบับท่ี 5 นอกเหนือจากสิทธิที่เคยรับรองไวในรัฐธรรมนูญฉบับกอน ไดแก หลกั การไดร บั ความคมุ ครองอยา งเสมอภาคกนั ตามรฐั ธรรมนญู ทง้ั นไี้ มว า บคุ คลนน้ั มกี าํ เนดิ หรอื นบั ถอื ศาสนาแตกตา งกนั กต็ าม(มาตรา 26) สทิ ธขิ องประชาชนทจี่ ะไมถ กู เกณฑแ รงงาน ทง้ั นเ้ี วน แตใ นกรณที เ่ี ปน การปกปอ งกนั ภยั พบิ ตั สิ าธารณะซง่ึ เกดิ ขนึ้ โดยฉกุ เฉนิ เฉพาะเวลา ประเทศอยูในภาวการณรบหรือภาวะสงครามหรือสถานการณฉุกเฉินเทานั้น (มาตรา 32) เสรภี าพในการสอื่ สารถึงกนั โดยทางไปรษณยี ห รอื ทางอื่นทชี่ อบดว ยกฎหมาย (มาตรา 40) เสรภี าพในการเลอื กถ่ินท่อี ยูและการประกอบอาชีพ (มาตรา 41) สิทธิของบุคคลทีจ่ ะไดร ับ ความคมุ ครองในครอบครวั ของตน (มาตรา 43) ตลอดจนการใหก ารรบั รองแกบ คุ คลซง่ึ เปน ทหาร ตาํ รวจ ขา ราชการประจาํ อนื่ พนกั งานเทศบาล ทจี่ ะมสี ทิ ธแิ ละเสรภี าพตามรฐั ธรรมนญู เหมอื นดงั พลเมอื งคนอ่ืนๆ (มาตรา 42) ปรากฏการณท สี่ ําคญั อกี ประการ คอื มกี ารนาํ เอาสทิ ธใิ นกระบวนการยุติธรรมทาง อาญามาบัญญัติรับรองไวในรัฐธรรมนญู ดว ย เชน

104 หนงั สือเรียนสาระการพฒั นาสงั คม หลักท่ีวา “บุคคลจะไมตองรับโทษทางอาญา เวนแตจะไดกระทําการอันกฎหมาย ซง่ึ ใชอ ยใู นเวลาทก่ี ระทาํ นน้ั บญั ญตั ิ เปน ความผดิ และกาํ หนดโทษไว และโทษทจี่ ะลงแกบ คุ คล นน้ั จะหนกั กวา โทษทก่ี าํ หนดในกฎหมายซง่ึ ใชอ ยใู นเวลาทก่ี ระทาํ ความผดิ มไิ ด” (มาตรา 29) ซงึ่ เปน หลกั พน้ื ฐานทส่ี าํ คญั ในการดาํ เนนิ คดอี าญาและไดร บั การบญั ญตั ใิ นรฐั ธรรมนญู ฉบบั ตอ มาจนถงึ ปจจบุ นั หลกั ความคมุ ครองผตู อ งหาและจาํ เลยทจี่ ะไดร บั การสนั นษิ ฐานไวก อ นวา ไมม คี วาม ผดิ กอนท่จี ะมีคาํ พิพากษาอันถึงทีส่ ุด รวมถงึ สทิ ธิทจ่ี ะไดร บั การพจิ ารณาในการประกันและ การเรยี กหลักประกนั พอสมควรแกกรณีแกก รณีดว ย (มาตรา 30)และ สทิ ธิที่จะไมถูกจบั กมุ คมุ ขัง หรือตรวจคนตวั บคุ คลไมวาจะกรณใี ดๆ เวนแตจะมี กฎหมายบญั ญัตไิ วใ หส ามารถกระทาํ (มาตรา 31) นอกจากนแ้ี ลว การกาํ หนดแนวนโยบายแหง รฐั ไวใ นหมวด 5 อนั เปน หมวดทว่ี า ดว ย แนวทางสําหรับการตรากฎหมาย และการบรหิ ารราชการตามนโยบาย ซึ่งแมจะไมก อ ใหเกิด สิทธิในการฟองรองรัฐหากรัฐไมปฏิบัติตาม แตก็เปนการกําหนดหนาที่แกรัฐซ่ึงซ่ึงมีความ สาํ คญั เกี่ยวพนั กับการสงเสริมและพฒั นาหลักสิทธิมนุษยชนในรัฐธรรมนูญฉบบั ตอๆ มา ในทางปฏิบัติสิทธิมนุษยชนในประเทศไทยไดรับการรับรองคุมครองอยางจริงจัง เพียงใดน้ัน ข้ึนอยูกับสถานการณบานเมือง สภาพเศรษฐกิจสังคม ตลอดจนทัศนคติของ ผูปกครอง เจาหนาที่รัฐและประชาชนผูเปนเจาของสิทธิน่ันเอง เพราะตอมาธรรมนูญการ ปกครองราชอาณาจกั ร พ.ศ. 2502 รัฐธรรมนญู ฉบบั ที่ 7 ไมป รากฏบทบัญญตั ริ ับรองสิทธิ เสรภี าพแตอ ยางใด และการประกาศใชร ัฐธรรมนญู การปกครองราชอาณาจักร พุทธศกั ราช 2515 เม่ือวันท่ี 15 ธันวาคม 2515 ชวงรัฐบาลเผด็จการไมมีบทบัญญัติมาตราใดท่ีให การรับรองสิทธิและเสรีภาพแกประชาชนชาวไทยเลย จนกระทั่งภายหลังเกิดเหตุการณ เรียกรอ งประชาธปิ ไตยโดยนกั คิดนกั ศกึ ษาเมือ่ วันที่ 14 ตุลาคม 2516 จงึ มกี ารประกาศใช รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ.2517 เมอื่ วนั ที่ 7 ตลุ าคม 2517 ซง่ึ ไดร บั การยอมรบั วาเปนรัฐธรรมนูญฉบับท่ีดีที่สุดและเปนประชาธิปไตยมากที่สุด มีบทบัญญัติคลายคลึงกับ รฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช 2492 และมกี ารวางหลักการใหมในการให ความคมุ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชนมากยงิ่ ขน้ึ ทงั้ ในดา นทม่ี กี ารจาํ กดั อาํ นาจรฐั ท่ี จะเขามาแทรกแซงอันมีผลกระทบตอสิทธิและเสรีภาพแกประชาชน และในดานการเพิ่ม หนา ที่ใหแ กร ัฐในการบรกิ ารแกประชาชนใหมีคุณภาพชวี ติ ทด่ี ีข้นึ เชน ชายและหญงิ มีสทิ ธิ เทาเทียมกัน (มาตรา 28) สิทธิทางการเมืองในการใชสิทธิเลือกต้ังและสิทธิออกเสียง ประชามต(ิ มาตรา 29) สทิ ธทิ จี่ ะไมถ กู ปด โรงพมิ พห รอื หา มทาํ การพมิ พ เวน แตม คี าํ พพิ ากษา ถงึ ทส่ี ดุ ใหป ด โรงพมิ พห รอื หา มทาํ การพมิ พ (มาตรา 40) เสรภี าพในทางวชิ าการ (มาตรา 42) การกาํ หนดใหพ รรคการเมอื งตอ งแสดงทม่ี าของรายไดแ ละการใชจ า ยโดยเปด เผย (มาตรา 45) และเสรีภาพในการเดินทางภายในราชอาณาจักร(มาตรา 47) นอกจากนี้แลวสิทธิในทาง กระบวนการยุติธรรมทางอาญาของผูตองหาและจําเลยยังไดรับการบัญญัติรับรองไวใน รฐั ธรรมนญู ฉบบั นด้ี ว ยไดแ ก สทิ ธทิ จี่ ะไดร บั การสอบสวนหรอื พจิ ารณาคดดี ว ยความรวดเรว็

รายวิชาศาสนาและหนาท่พี ลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 105 และเปน ธรรมสทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั การชว ยเหลอื จากรฐั ในการจดั หาทนายความ (มาตรา 34) สทิ ธิ ทจ่ี ะไมใ หถ อ ยคาํ เปน ปฏปิ ก ษต อ ตนเองอนั จะทาํ ใหต นถกู ฟอ งเปน คดอี าญา และถอ ยคาํ ของ บคุ คลท่เี กิดจากการถูกทรมาน ขูเขญ็ หรอื ใชกาํ ลังบังคบั หรอื การกระทาํ ใดๆทท่ี ําใหถอยคํา นัน้ เปนไปโดยไมสมคั รใจไมอ าจรับฟง เปน พยานหลกั ฐานได (มาตรา 35) และสิทธิทจี่ ะได คาทดแทน หากปรากฏในภายหลงั วา บุคคลนน้ั มไิ ดเปนผูกระทําความผดิ (มาตรา 36) เมอื่ วนั ท่ี 22 ตลุ าคม 2519 ประเทศไทยไดป ระกาศใชร ฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั ร ไทยพทุ ธศักราช 2519 เปนรฐั ธรรมนญู ฉบับที่ 11 ซง่ึ มีบทบัญญัตริ บั รองสิทธิและเสรภี าพ ไวเ พียงมาตราเดียวคอื มาตรา 8 ซง่ึ บัญญัตวิ า “บคุ คลมีสิทธิและเสรีภาพภายใตบทบัญญตั ิ แหงกฎหมาย”นับวาเปนบทบัญญัติท่ีใหสิทธิเสรีภาพกวางขวางมากแตไมมีการกําหนดวา เปน สทิ ธเิ สรีภาพชนดิ ใด ตอมาเม่ือวันท่ี 9 พฤศจิกายน 2520 มกี ารประกาศใชรฐั ธรรมนูญ การปกครองอาณาจกั ร พ.ศ.2520 เปนรฐั ธรรมนูญฉบบั ท่ี 12 ซงึ่ ไมม บี ทบัญญัติใดเลยท่ี ใหก ารรับรองสิทธิและเสรภี าพแกประชาชน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2521 ซ่ึงเปนรัฐธรรมนูญฉบับท่ี 13 ประกาศใชเมอื่ วนั ที่ 22 ธันวาคม 2521 นาํ บทบญั ญัติท่ใี หการรบั รองสิทธิและเสรีภาพ มาบัญญัติไวอีกโดยมีสาระสําคัญสวนใหญเหมือนกับรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2517 แตตัดบทบัญญัติเกี่ยวกับการรับรองความเสมอภาคของชายและหญิง เสรภี าพในทางวิชาการ และเสรภี าพในการประกอบอาชพี ออกไป ภายหลังจากหัวหนาคณะรักษาความสงบเรียบรอยแหงชาติไดกระทําการยึดและ ควบคมุ การปกครองประเทศไวเ ปน ผลสําเร็จเมอ่ื วันท่ี 23 กุมภาพนั ธ 2534 และประกาศ ยกเลิกรัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช 2521 แลว ไดประกาศใชร ัฐธรรมนญู การปกครองราชอาณาจกั รพุทธศักราช 2534 โดยใหไวเมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2534 ซึ่งไม ปรากฏ มบี ทบญั ญัติใดเลยท่ีใหก ารรบั รองสิทธิเสรีภาพแกประชาชน ตอมาในป 2538 ไดมีการแกไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พทุ ธศกั ราช 2534 โดยเพมิ่ หมวดที่ 3 วา ดว ยสทิ ธแิ ละเสรภี าพของชนชาวไทยตามทปี่ ระกาศ ไวใ นรฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย แกไขเพ่ิมเตมิ (ฉบับท่ี 5 )พทุ ธศักราช 2538 เมอื่ วันท่ี 10 กุมภาพนั ธ 2538 ซึ่งนาํ เอาบทบญั ญตั ิทีใ่ หการรับรองสทิ ธเิ สรภี าพทีเ่ คยบัญญัตไิ ว ในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2517 มาบัญญัติไวอีกครั้ง แตไดตัด เสรีภาพในทางวิชาการออกเสียและเพิ่มบทบัญญัติรับรองสิทธิในการไดรับบริการทาง สาธารณสุขทีไ่ ดมาตรฐาน (มาตรา 41) สทิ ธิในการเสนอเรอื่ งราวรองทุกข (มาตรา 48) และ สทิ ธใิ นการไดร บั ทราบขอมลู หรือขาวสารจากหนว ยงานราชการ (มาตรา 48) ตลอดจนระยะเวลาของการพัฒนาแนวความคิดเก่ียวกับสิทธิมนุษยชนใน ประเทศไทย แมถูกขัดขวางโดยปญหาการเมืองการปกครองเปนบางเวลาแตการคุมครอง สิทธิมนุษยชนโดยทางออ มปรากฏใหเห็นผา นทางกลไกของรัฐ เชน กรณีที่ฝา ยนติ ิบัญญตั ิ พิจารณาและออกกฎหมายที่ไมเปนการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของประชาชนมากจนเกินไป

106 หนงั สือเรียนสาระการพฒั นาสังคม การตรวจสอบการทํางานฝายบริหารโดยฝายนิติบัญญัติ การตรวจสอบการทํางานของ เจาหนาที่ฝายปกครองโดยฝายบริหารเพื่อมิใหเจาหนาท่ีใชอํานาจในทางท่ีมิชอบดวย กฎหมายและเปนการละเมิดสิทธิของประชาชน การพิจารณาพิพากษาคดีขององคตุลาการ โดยยึดหลักกฎหมายเพื่ออํานวยความยุติธรรมแกประชาชน เหลาน้ีนับวาเปนกลไก การคมุ ครองสิทธิมนษุ ยชน แมจะมิไดม ีความมงุ หมายใหเ ปนผลโดยตรงกต็ าม การดําเนินการขององคกรรัฐเพ่ือคุมครองสิทธิมนุษยชนโดยตรงปรากฏขึ้นพรอม กบั การจดั ตงั้ สาํ นกั งานคมุ ครองสทิ ธเิ สรภี าพและผลประโยชนข องประชาชน (สคช.) สงั กดั กรมอัยการเม่ือ พ.ศ. 2525 ซ่ึงปจจุบันไดเปลี่ยนช่ือเปน “สํานักงานคุมครองสิทธิและ ชว ยเหลอื ทางกฎหมายแกป ระชาชน (สคช.)” แตก ารดาํ เนนิ งานขององคก รมขี อบเขตจาํ กดั สบื เนอ่ื งจากกรอบอาํ นาจหนา ทขี่ องพนกั งานอยั การตามกฎหมายตา งๆ สว นการดาํ เนนิ งาน ขององคก รพฒั นาเอกชนเพง่ิ มกี ารกอ ตวั ขน้ึ อยา งเปน ทางการภายหลงั เกดิ เหตกุ ารณว ปิ โยค 14 ตลุ าคม 2516 และ 6 ตุลาคม 2519 องคกรแรกท่ถี กู กอต้งั เมือ่ พ.ศ.2519 สหภาพ เพอ่ื สทิ ธเิ สรภี าพของประชาชน และในปเ ดยี วกนั นนั้ กม็ กี ารกอ ตง้ั “กลมุ ประสานงานศาสนา เพื่อสงั คม” (กศส.) หลงั จากน้ันกม็ กี ารรวมตัวกันของบุคคลท้งั ในรูปองคก ร สมาคม มูลนธิ ิ คณะกรรมการ คณะทาํ งาน กลมุ ศนู ย สถาบนั ตา งๆเพอ่ื ทาํ หนา ทใ่ี นการสง เสรมิ และคมุ ครอง สิทธิ เสรีภาพ ตลอดจนสิทธิมนุษยชนในแงตางๆแกประชาชน เชน สิทธิของจําเลยหรือ ผูตอ งหาในกระบวนการยตุ ิธรรม สิทธิของเกษตรกร สทิ ธเิ ด็ก สทิ ธสิ ตรี สิทธผิ ใู ชแรงงาน และสิทธิทางการเมอื ง เปนตน เรอื่ งท่ี 3 แนวทางการปฏบิ ตั ติ นตามหลักสทิ ธิมนษุ ยชน จากความเช่ือท่ีเปนหลักการแหงสิทธิมนุษยชนซ่ึงเช่ือในเรื่อง “ศักด์ิศรีความเปน มนุษยหรือศกั ดิศ์ รีความเปนคนในมนษุ ยท ุกคน เปน ส่งิ ท่ที ุกคนมีตดิ ตัวมาแตกาํ เนดิ ” นนั้ เหน็ ไดว า เปน ความพยายามทท่ี าํ ใหม นษุ ยท กุ คนในโลกนไ้ี ดร บั การปฏบิ ตั ิ และตอ งปฏบิ ตั ติ อ บุคคลอน่ื ดวยความเคารพในศักดศ์ิ รีความเปน มนุษยอ ยางแทจ รงิ จากาการศกึ ษาทเี่ ราไดศกึ ษาหลกั สิทธิมนุษยชน และสิทธมิ นุษยชนในประเทศไทย มาแลว เห็นไดวาเร่ืองของสิทธิมนุษยชนนั้นมีท้ังสิ่งที่เปนเรื่องใกลตัวภายในครอบครัว ในสถานที่ทํางานชุมชนทองถิ่นที่เราอาศัยอยู และเรื่องไกลตัวออกไปในระดับประเทศ เปนเรื่องท่เี ราเองอาจเปนผูกระทําตอบุคคลอน่ื และบุคคลล่นื อาจกระทาํ ตอ เรา เชน ความ รนุ แรงภายในครอบครัว การทอดทิง้ เด็ก การชมุ นมุ เรียกรอ งการปฏบิ ัตติ ามกฎหมาย ลกั ษณะและเหตแุ หงการละเมิดสทิ ธมิ นษุ ยชน เหตกุ ารณล ะเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนนน้ั มหี ลายระดบั ในทน่ี เี้ ราจะทาํ ความเขา ใจเหตแุ หง การละเมิดสทิ ธิมนุษยชนจากใกลตัวไปยังส่งิ ทไี่ กลตัวออกไป 1. ในครอบครัว การละเมิดสทิ ธิมนษุ ยชนในครอบครัว มกั จะเปนการใชกาํ ลงั บังคับ ควบคุมสตรี

รายวิชาศาสนาและหนาที่พลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> 107 เดก็ คนชรา ทาํ ใหไ ดร บั อนั ตรายทางรา งกายและหรอื ทางจติ ใจ ไดแ ก การทาํ รา ยรา งกายดว ย วิธีการตางๆในบางคร้ังอาจรุนแรงจนถึงแกชีวิตก็มี การใชคําพูด กิริยาอาการที่ไมสุภาพ ดูหม่ิน เหยียดยาม เอาเปรียบ ละเลยทอดท้ิง ไมรับผิดชอบตอบุคคลในครอบครัว และ ไมลวงละเมดิ ทางเพศ สาเหตขุ องการละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนในครอบครวั มกั เกดิ จากบคุ คลใกลแ ละเกดิ จาก เพศชายเปนสวนใหญ คือ สามี พอ พี่ชาย ที่เกิดจากความเชื่อ ลักษณะทางรางกายและ พฤตกิ รรมการใชช วี ติ กลา วคอื เพศชายเปน เพศทม่ี คี วามเขม แขง็ แรงในทางรา งกายมากกวา และมักด่ืมสุราและขาดสติ เกิดปญหาคาใชจายไมพอในครอบครัว อารมณเสียหงุดหงิดมี การทาํ รา ยรางกายและจติ ใจแกบ คุ คลในครอบครวั ท่ีออนแอกวา ผลทเ่ี กดิ จากการละเมดิ สทิ ธิมนษุ ยชนในครอบครัว ทาํ ใหรางกายของอกี ฝายไดร บั บาดเจบ็ หรอื เสยี ชวี ติ ซง่ึ สง ผลตอ จติ ใจทง้ั สองฝา ยทเ่ี ปน ผกู ระทาํ คอื ทาํ ใหเ สยี ใจ โกรธ แคน อบั อาย รสู กึ ผดิ ในเวลาตอ มา เครยี ด เปน ตน ทางของการเปน โรคจติ และอาการเจบ็ ปว ยทาง กายบางโรค เชน ปวดศรษี ะ นอนไมห ลบั อาหารไมย อ ย มปี ญ หาคา ใชจ า ยตามมาเพราะตอ ง ใชจา ยเงนิ ไปกับการรักษาตวั สงผลตอ คาใชจ า ยจาํ เปน ท่เี ปนภาระทตี่ อ งรบั ผิดชอบภายใน ครอบครัว ทั้ง คา อาหาร คา น้าํ คาไฟ คาเลาเรียนของลกู ฯลฯ และมกั จะเปนสาเหตขุ องการ หยารางครอบครัวแตกแยกเด็กทีเ่ ปนลกู กลายเปน เด็กเก็บกด มปี ญหา เครียด อาจเกิดการ ติดเพอ่ื น ไปทดลองเสพยาเสพตดิ หรอื กออาชญากรรมเพอ่ื ใหไดมาซ่งึ ทรพั ยส นิ เงินทอง 2. ในโรงเรยี น การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนในโรงเรยี น มกั จะเปน การใชก าํ ลงั การทาํ รา ยดว ยวาจาจาก ครแู ละเพอ่ื น ดว ยการลงโทษทร่ี นุ แรงเกนิ กวา เหตุ ครกู ระทาํ อนาจารตอ นกั เรยี น เพอ่ื นทาํ รา ย เพือ่ น เชน นักเรยี นและผปู กครองโรงเรียนแหงหน่ึงรวมตวั กันรอ งเรียนใหผอู าํ นวยการของ โรงเรยี นนอกจากพ้นื ที่ สาเหตุจากผอู าํ นวยการลงโทษเด็กดวยการตี จนนองมีเลือดไหลซบิ ขาบวมเปงและขาเขียวชํ้าเพียงแคเพราะนักเรียนไปน่ังเลนท่ีโรงอาหารในระหวางที่ครูไมได มาสอน หรอื อยา งกรณคี ลปิ วดี โี อของนกั เรยี นหญงิ ตบตกี นั หลายคใู นโรงเรยี นเพยี งแคส าเหตุ ของการไมเคารพรุนพ่ีรุนนองหรือเพราะแยงผูชายกัน รวมถึงกรณีครูผูชายทําอนาจาร นักเรียนผูหญิง สาเหตขุ องการละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนในโรงเรยี น มกั เกดิ จากฝา ยทม่ี กี าํ ลงั มากกวา มี อํานาจเหนือกวามีสมาชิกลุมท่ีใหญกวาผลที่เกิดจากการละเมิดสิทธิมนุษยชนในโรงเรียน เชน ผเู รยี นไมอยากมาโรงเรยี นไมมีความสขุ ผลการเรยี นตกตํา่ การตง้ั ครรภก อนวัยอันควร 3. ในสถานที่ทาํ งาน การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนในโรงเรยี น มกั จะเปน การใชก าํ ลงั การทาํ รา ยดว ยวาจาจาก ครแู ละเพอื่ น ดว ยการลงโทษทรี่ นุ แรงเกนิ กวา เหตุ ครกู ระทาํ อนาจารตอ นกั เรยี น เพอ่ื นทาํ รา ย เพอ่ื น เชน นกั เรยี นและผปู กครองโรงเรยี นแหงหนึง่ รวมตัวกันรองเรียนใหผ อู าํ นวยการของ โรงเรยี นนอกจากพืน้ ท่ี สาเหตจุ ากผูอาํ นวยการลงโทษเดก็ ดว ยการตี จนนองมีเลอื ดไหลซิบ ขาบวมเปงและขาเขียวช้ําเพียงแคเพราะนักเรียนไปนั่งเลนที่โรงอาหารในระหวางที่ครูไมได

108 หนังสอื เรยี นสาระการพัฒนาสังคม มาสอน หรอื อยา งกรณคี ลปิ วดี โี อของนกั เรยี นหญงิ ตบตกี นั หลายคใู นโรงเรยี นเพยี งแคส าเหตุ ของการไมเคารพรุนพี่รุนนองหรือเพราะแยงผูชายกัน รวมถึงกรณีครูผูชายทําอนาจาร นักเรียนผหู ญิง 4. การดําเนนิ การในภาครฐั การละเมิดสิทธิมนุษยชนท่ีเกิดจากการกระทําของภาครัฐ คือ การปฏิบัติของ เจาหนาที่ภาครัฐท่ีกระทําตอประชาชน ทั้งในเรื่อง การใหการศึกษา การรักษาพยาบาล การจับกุมคมุ ขัง การกดี กันสทิ ธบิ างอยาง การเลือกปฏบิ ัติเพราะตา งศาสนา เชอ้ื ชาติ ฐานะ ผลของการละเมดิ สิทธิมนษุ ยชนของฝายรฐั ทาํ ใหป ระชาชนเกดิ ความรูสึกวา ไมไ ด รับความเปนธรรม อาจเกิดการรวมกลุมตอสูเรียกรองกับฝายรัฐ สรางความวุนวายใหแก สังคม สาเหตุของการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่เกิดจากการกระทําของเจาหนาที่ของรัฐมี ทั้งท่ีกฎหมายไมเหมาะสม การมีอํานาจมากเกินไปของฝายรัฐ การขาดองคการตรวจสอบ ถวงดุลผมู ีอาํ นาจ สรุปสาเหตุของการละเมิดสิทธิมนุษยชนในทุกแหง เกิดจากฝายท่ีมีกําลังมากกวา มอี าํ นาจมากกวา มพี รรคพวกมากกวา ออนแอกวา จงึ เปน ฝา ยถูกกระทําผลของการละเมิด สิทธิมนุษยชน คือ ฝายถูกกระทําไมสามารถใชชีวิตไดอยางมีศักด์ิศรีของความเปนมนุษย หากปลอยปละละเลยใหเกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนในสถานท่ีตางๆ ต้ังแตครอบครัว โรงเรียน สถานทที่ ํางาน และในสงั คม ประชาชนในสังคมนนั้ ยอ มขาดความมน่ั คงทางกาย และทางจติ ใจ แนวทางการปฏิบตั ติ นตามหลักสิทธิมนุษยชน 1) ไมเ ปนผูกระทาํ ความรุนแรงใดๆตอบุคคลอื่น 2) ไมย อมใหบ ุคคลอื่นกระทาํ ความรนุ แรงตอตนเอง 3) ไมเ พกิ เฉยเมอ่ื พบเหน็ การละสทิ ธติ อ บคุ คลอน่ื ควรแจง เจา หนา ทท่ี เี่ กย่ี วขอ งหรอื ใหค วามชว ยเหลือตามสมควรในสว นทที่ าํ ได 4) มีการรวมกลุมในภาคประชาชนอยา งเปน ระบบและจัดต้ังเปน กับองคกร มูลนิธิ เพ่อื ปกปอ ง คุมครองผอู อนแอกวา ในสงั คม เพ่อื ใหเกิดพลงั ในการตรวจสอบเรยี กรอ งใหร ัฐ มกี ารจัดทาํ กฎหมายที่เกิดประโยชนตอสวนรวม 5) รณรงคใหมีการเห็นคุณคาและความสําคัญของการปกครองและสงเสริม สทิ ธิมนษุ ยชน 

รายวชิ าศาสนาและหนาท่ีพลเมือง (สค31002) << ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 109 กจิ กรรมบทท่ี 4 1. ใหอธบิ ายความหมายของสิทธมิ นษุ ยชนมาพอเขาใจ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. องคป ระกอบของสทิ ธมิ นษุ ยชนขนั้ พนื้ ฐานทแี่ ตล ะบคุ คลควรไดร บั การคมุ ครอง จากรฐั ประกอบดวยเร่ืองอะไรบางและแตล ะเรือ่ งมขี อบเขตอยา งไร ใหอธบิ ายมาพอเขา ใจ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

110 หนังสือเรยี นสาระการพฒั นาสังคม 3. ใหอ ธบิ ายกลไกของรฐั ทแ่ี สดงวา ประเทศไทยใหค วามสาํ คญั กบั การคมุ ครองสทิ ธิ มนษุ ยชน .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. ในครอบครวั ของทา นมพี ฤตกิ รรมหรอื การกระทาํ ใดทเ่ี ปน การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชน แกสมาชิกคนใดคนหนึ่งหน่ึงหรือไม ถามีทานจะแกไขปญหานั้นอยางไรและถาไมมีทานมี หลกั การในการอยรู วมกันในครอบครวั อยา งไร .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

รายวิชาศาสนาและหนา ท่ีพลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 111 บรรณานุกรม 1) กระทรวงศึกษาธิการ. (2540). ชุดการเรียนการสอนเร่ืองสหประชาชาติ ระดับ มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย.กุรงเทพฯ : โรงพิมพค ุรสุ ภาลาดพราว 2) กรมการศึกษานอกโรงเรยี น . (2546) . ชดุ การเรยี นทางไกล หมวดวชิ าพัฒนาสังคม และชมุ ชน (เลม 2) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พค รุ สุ ภาลาดพรา ว 3) คณะอาจารย กศน. คมู ือการเรียนรหู ลักสูตรใหมระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย สาระ การเรียนรู หมวดวิชา พัฒนาสังคมและชุมชน. กรุงเทพฯ : บริษัทไผมีเดีย เซน็ เตอร จาํ กดั 4) วิไล ทรงโฉม. (2548). ส่ือการเรียนรู หมวดวิชาพัฒนาสังคมและชุมชน ระดับ มัธยมศึกษาตอนปลายการศึกษานอกโรงเรียนตามหลักสูตรการศึกษาระดับ พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 . กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั ลามาจรัญพานิช จํากัด 5) พนั เอก (พเิ ศษ) เผดจ็ เอมวงศ และคณะ.(2551). กฎหมายในประจําวนั : ตนเอง ครอบครวั ชมุ ชนและประเทศชาติ ชว งชนั้ ท่ี 3 กลมุ สาระการเรยี นรู สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม. กรงุ เทพฯ: สํานกั พมิ พเ อมพนั ธ จํากดั 6) ยรุ ารตั น พนั ธยุ รุ า และคณะ (2552). สทิ ธมิ นษุ ยชน หมวดวชิ าพฒั นาสงั คมและชมุ ชน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย หลักสูตรการศึกษาระดับพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2544 . กรงุ เทพฯ :สํานักพมิ พเ อมพนั ธ จาํ กดั 7) สถาบันการศึกษาทางไกล สาํ นกั งาน กศน. (2548). ชดุ การเรยี นทางไกล หมวดวชิ า พัฒนาสังคมและชุมชน(เลม 2) ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กรุงเทพฯ : โรงพิมพองคการรับสงสนิ คา และพสั ดภุ ณั ฑ ราชกจิ จานเุ บกษา เลม ท่ี 127 ตอนที่ 69 ก. ประกาศวันที่ 12 พฤษจกิ ายน 2553. พระ ราชบัญญตั ิวัฒนธรรมแหงชาติ พุทธศกั ราช 2553.

112 หนงั สือเรยี นสาระการพฒั นาสังคม เฉลยกิจกรรม กจิ กรรมทา ยบทที่ 1 และ 2 เปน กจิ กรรมศกึ ษาคนควา อภปิ รายไมแนวเฉลย เฉลยกจิ กรรมบทที่ 3 1.รัฐธรรมนญู มคี วามสําคญั กับประเทศไทยในแงใดบา ง แนวคาํ ตอบ มคี วามสาํ คญั เพราะเปน กฎหมายสงู สดุ ในการปกครองประเทศ ซง่ึ เปน หลกั ใหผ คู น ท้ังประเทศยึดถือและยอมรวมกันวากฎหมายอ่ืนๆจะขัดหรือแยงรัฐธรรมนูญไมได ดังน้ัน บทบญั ญตั ิในรัฐธรรมนูญจึงมีผลผกู พนั กบั ชวี ิตของทุกคนในประเทศไทย เปน หลกั ประกนั วาจะไดรับบริการและหลักประกันในเร่ืองความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินจากรัฐในเรื่อง ใดบาง ทําใหบานเมืองมีกฎ กตกิ า ในการอยรู ว มกัน 2. รัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทยมที ีม่ าจากที่ใด แนวคาํ ตอบ เกดิ จากการเปลย่ี นแปลงการปกครองจากระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชยม าเปน การ ปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท รงเปน ประมขุ ของคณะราชย เมอ่ื พ.ศ. 2475 3. อะไรคอื สาเหตขุ องการเปล่ียนแปลงรัฐธรรมนูญของไทย แนวคาํ ตอบ สวนใหญเกิดจากกลุมผูมีอํานาจทางการเมืองในขณะนั้นเห็นวารัฐธรรมนูญท่ีใชอยู ไมเหมาะสม 4. องคก รตามรัฐธรรมนูญ ถูกกาํ หนดและต้งั ข้ึนดว ยเหตุผลใดบา ง แนวคําตอบ เพอ่ื เปน องคก รในการตรวจสอบพฤตกิ รรมหรอื การบรหิ ารงานของฝา ยการเมอื งและ ฝายขา ราชการประจํา 5. ผลของการใชรัฐธรรมนูญตั้งแตอดีตถึงปจจุบันไดกอใหเกิดความเปล่ียนแปลง ดานใดบา งแกส งั คมไทยรวมท้ังฐานะของประเทศไทยในสงั คมโลก แนวคาํ ตอบ ผลตอสังคมไทยในภาพรวมประชาชนไดรับสิทธิเสรีภาพในการดําเนินชีวิตมากขึ้น รวมท้ังไดรับการบริการขั้นพื้นฐานในการดําเนินชีวิตที่จําเปนจากรัฐ เชน การศึกษา การ รักษาพยาบาล การนับถือศาสนาและเลือกถิ่นที่อยู การไดรับการปฏิบัติภายใตกฎหมาย เดยี วกนั สว นในสายของสงั คมโลก ประเทศไทยไดร บั การยอมรบั วา มใิ ชบ า นปา เมอื งเถอื่ นได

รายวิชาศาสนาและหนาที่พลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 113 รับยอมรับในเรอ่ื งหลักกฎหมายวาดว ยความเปน สากล 5. ผลของการใชรัฐธรรมนูญตั้งแตอดีตถึงปจจุบันไดกอใหเกิดความเปล่ียนแปลง ดา นใดบา งแกสงั คมไทยรวมทงั้ ฐานะของประเทศไทยในสังคมโลก แนวคาํ ตอบ ผลตอ สงั คมไทยในภาพรวม ประชาชนไดร บั สทิ ธิ เสรภี าพในการดาํ เนนิ ชวี ติ มากขน้ึ รวมทงั้ ไดร บั การบรกิ ารขนั พน้ื ฐานในการดาํ เนนิ ชวี ติ ทจี่ าํ เปน จากรฐั เชน การศกึ ษา การรกั ษา พยาบาล การนับถือศาสนา การเลือกถ่นิ ทอ่ี ยู กาไดร บั การปฏิบตั ภิ ายใตก ฎหมายเดียวกัน สว นในสายของสงั คมโลก ประเทศไทยไดร บั การยอมรบั วา มใิ ชบ า นปา เมอื งเถอื่ นไดร บั ยอมรบั ในเรือ่ งหลักกฎหมายวามีความเปน สากล 6. เปน กิจกรรมศึกษาคนควา ไมมีแนวเฉลย เฉลยกิจกรรมบทที่ 4 เร่อื งท่ี 1 1. ใหอ ธิบายความหมายของสทิ ธิมนษุ ยชนมาพอเขาใจ แนวคําตอบ สิทธมิ นษุ ยชน หมายถึง ศักด์ิศรคี วามเปนมนษุ ย หรอื ศักดศ์ิ รคี วามเปน คนเปนสิ่ง ที่ทุกคนมตี ดิ ตวั มาแตกําเนดิ โดยไมแ บงแยกเช้ือชาติ สผี วิ เพศ ภาษา ศาสนา ความเห็น ทางการเมอื งหรอื แนวคดิ อ่นื ๆ เผา พนั ธหุ รอื สงั คม ทรพั ยส ิน ถ่ินกาํ เนดิ หรอื สถานะอ่นื ๆ 2. องคป ระกอบของสทิ ธมิ นษุ ยชนขน้ั พน้ื ฐานทแ่ี ตล ะบคุ คลไดร บั การคมุ ครองจากรฐั ประกอบดวยเรอ่ื งอะไรบาง และแตล ะเรอ่ื งมขี อบเขตอยา งไร ใหอธิบายมาพอเขา ใจ แนวคําตอบ องคประกอบของสิทธิมนุษยชนที่แตละบุคคลควรไดรับการคุมครองจากรัฐไดแก เรือ่ ง สทิ ธิ เสรีภาพ ความเสมอภาคและความเปนธรรม รายละเอยี ดของแตละองคประกอบ ดังนี้ 1. สิทธิ ในการที่จะมีท่ีอยูอาศัย มีอาหารกิน มียารักษาโรค ที่จะไดรับการศึกษา การไมถ กู ทํารา ยรา งกายและจิตใจ และการมชี ีวิตท่ีปลอดภัย 2. เสรีภาพ ในการแสดงความคิดเหน็ ทไ่ี มละเมิดสทิ ธขิ องผูอ่นื ในการเลือกอาชพี ที่ไมผ ิดกฎหมาย ในการเลือกคคู รอง ในการเดนิ ทาง ในการนับถือศาสนา และในการชมุ นุม โดยสงบสันตปิ ราศจากอาวธุ 3. ความเสมอภาค ในการไดร บั การปฏบิ ตั จิ ากรฐั โดยเทา เทยี มกนั มหี ลกั ประกนั วา จะไมถ กู เลือกปฏบิ ตั ิ และไมโดนเอาเปรยี บ 4. ความเปนธรรม กลุม คนดอ ยโอกาส คนพกิ าร ผูออนแอกวา ไดแ ก เด็ก สตรี คนชรา คนพิการ ตองไดรับการปฏบิ ตั ิในบางเรอื่ งทแี่ ตกตา งจากบคุ คลทั่วไปทีเ่ ขา ถึงโอกาส ไดม ากกวาแข็งแรงกวา ท้งั ทางรา งกายและจิตใจ เพือ่ ใหโอกาสคนกลมุ นี้สามารถดําเนนิ ชวี ติ

114 หนงั สอื เรียนสาระการพัฒนาสงั คม ไดอยางปกตสิ ขุ มคี ณุ ภาพชีวติ ทไ่ี มดอ ยกวาคนท่ัวไป 3. ใหอธิบายกลไกของรัฐที่แสดงวาประเทศไทยไดใหความสําคัญกับการคุมครอง สิทธมิ นษุ ยชน แนวคําตอบ การคุมครองสิทธิมนษุ ยชนโดยทางออมปรากฏใหเห็นผานทางกลไกของรฐั เชน • กรณีท่ีฝายนิติบัญญัติพิจารณาและออกกฎหมายที่ไมเปนการจํากัดสิทธิและ เสรีภาพของประชาชนมากจนเกินไป การตรวจสอบการทํางานของฝายบริหารโดยฝาย นติ ิบัญญตั ิ การตรวจสอบการทํางานของเจาหนาท่ฝี า ยปกครองโดยฝา ยบริการเพื่อมิใหเ จา หนาท่ีใชอํานาจในทางท่ีมิชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมิดสิทธิของประชาชนการ พจิ ารณาพพิ ากษาคดขี ององคก รตลุ าการโดยยดึ หลกั กฎหมายเพอ่ื อาํ นวยความยตุ ธิ รรมแก ประชาชน • การใหสทิ ธิในการเลอื กท่ีอยูอาศยั เลือกประกอบอาชพี ที่สจุ ริต • ฯลฯ 4. ในครอบครวั ของทา นมพี ฤตกิ รรมหรอื การกระทาํ ใดทเ่ี ปน การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ย ชนแกสมาชกิ คนใดคนหน่ึงหรอื ไม ถามที านจะแกไ ขปญหานั้นอยา งไร และถา ไมมี ทานมี หลกั ในการอยูรวมกนั ในครอบครวั อยา งไร แนวคาํ ตอบ ใหพิจารณาวาพฤติกรรมท่ีผิดจากองคประกอบของสิทธิมนุษยชนขั้นพ้ืนฐานหรือ ไม ถามีพฤติกรรมใดท่ีผิดจากองคประกอบของสิทธิมนุษยชนข้ันพื้นฐาน แสดงวามีการ ละเมดิ หากเขา องคป ระกอบของสทิ ธมิ นษุ ยชนขน้ั พนื้ ฐานแสดงวา ไมม กี ารละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ย ชนในครอบครวั 

รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 115 คณะผูจดั ทาํ š¸Éž¦¹„¬µ 1. œµ¥ž¦³Á­¦“·  » Á¦°º Š Á¨…µ›·„µ¦„«œ. ¦°ŠÁ¨…µ›·„µ¦„«œ. 2. —¦.´¥¥« °·¤É ­»ª¦¦–r ¦°ŠÁ¨…µ›·„µ¦„«œ. š¸Éž¦¹„¬µ—oµœ„µ¦¡´•œµ®¨´„­˜¼ ¦„«œ. 3. œµ¥ª´ ¦œ· š¦r  ‹Îµže  Ÿo¼°Îµœª¥„µ¦„¨»¤n ¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¥¸ œ 4. —¦.š°Š°¥n¼ „oªÅš¦±³ 5. œµŠ¦„´ …–µ ˜´–”ª”» Õ Ÿ¼oÁ…¸¥œÂ¨³Á¦¸¥Á¦¸¥Š 1. œµŠ›´ µª—¸ Á®¨µn ¡µœ·  …oµ¦µ„µ¦Îµœµ ­™µ´œ„µ¦«¹„¬µšµŠÅ„¨ 2. œµŠ­µªªµ­œµ Ä­¥¸ ªr ´•œµ „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ 3. œµŠ¡¦š·¡¥r Á…Ȥš°Š  Ÿ¼o¦¦–µ›·„µ¦¨³¡•´ œµž¦´ž¦Š»  1. œµŠ›´ µª—¸ Á®¨µn ¡µœ·  …oµ¦µ„µ¦Îµœµ ­™µ´œ„«œ.£µ‡˜³ªœ´ °°„ÁŒ¥¸ ŠÁ®œ°º  2. œµŠœ¨œ· ¸ «¦¸­µ¦‡µ¤‹´œš¦r˜¦¸ ­™µ´œ„«œ.£µ‡˜³ªœ´ °°„ ­™µ´œ„«œ.£µ‡˜³ªœ´ °°„ 3. œµ¥Á¦°º ŠÁª ­Š¦˜´ œµ ­™µœ´ „«œ.£µ‡Ä˜o ­™µ´œ„µ¦«¹„¬µšµŠÅ„¨ 4. œµŠ­µª­¦» ˜´ œµ ¼¦–³ªš· ¥r ­™µ´œ„«œ.£µ‡Á®œº° ­™µ´œ„«œ.£µ‡Á®œ°º  5. œµŠ¤¥»¦¸ ­ª» ¦¦–Á‹¦·  ­™µ´œ„«œ.£µ‡Á®œ°º  „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ 6. œµŠ­µªªµ­œµ Ä­¸¥rª•´ œµ …oµ¦µ„µ¦Îµœµ …oµ¦µ„µ¦Îµœµ 7. œµŠ­—» ċ »˜¦°µ„µ« …oµ¦µ„µ¦Îµœµ 8. œµ¥œ¡· œ›r ‹œ´ ˜µ 9. œµŠ°»¨¦´˜œr ¤¸Ã‡ 10. œµŠ¡¦š·¡¥r Á…Ȥš°Š 11. œµŠ­µª­»¦¸¡¦ Á‹¦· œ·  12. œµŠÁ°°Êº ‹˜· ¦ ­¤‹˜· ˜r ° 13. œµŠ­µªœ·˜µ ‹˜· ˜›r ¦¦¤ ‡–³šÎµŠµœ 1œµ¥­»¦¡Š¬r ¤É´œ¤³Ãœ „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ 2œµ¥«»£Ã‡ «¦¸¦´˜œ«·¨žm „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ 3. œµŠ­µªª¦¦–¡¦ ž{š¤µœœšr „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ 4. œµŠ­µª«¦·µ „»¨ž¦³—·¬“r 5œµŠ­µªÁ¡¦·œš¦r Á®¨°º Š‹·˜ª•´ œµ

116 หนังสือเรยี นสาระการพัฒนาสงั คม „¨»n¤¡´•œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ „¨¤n» ¡•´ œµ„µ¦«¹„¬µœ°„æŠÁ¦¸¥œ Ÿ¡¼o ¤· ¡˜r œo Œ´  œµŠ­µªÁ¡¦·œš¦r Á®¨°º Š‹·˜ª•´ œµ Ÿo¼°°„ž„  œµ¥«£» ͇ «¦¦¸ ´˜œ«¨· žm