eBOOK_CRPD

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพัฒนาคุณภาพชวี ติ คนพกิ าร 2. States Parties shall ensure that if persons with disabilities are deprived of their liberty through any process, they are, on an equal basis with others, entitled to guarantees in accordance with international human rights law and shall be treated in compliance with the objectives and principles of this Convention, including by provision of reasonable accommodation Article 15 Freedom from torture or cruel, inhuman or degrading treatment or punishment 1. No one shall be subjected to torture or to cruel, inhuman or degrading treatment or punishment. In particular, no one shall be subjected without his or her free consent to medical or scientific experimentation. 2. States Parties shall take all effective legislative, administrative, judicial or other measures to prevent persons with disabilities, on an equal basis with others, from being subjected to torture or cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนพกิ าร 2. ใหร้ ฐั ภาคีประกนั วา่ หากคนพิการถกู ลดิ รอนเสรภี าพโดยกระบวนการ ใดๆ พวกเขาจะมีสิทธิไดร้ บั หลกั ประกันท่ีสอดคลอ้ งกับกฎหมายสิทธิ มนษุ ยชน ระหว่างประเทศ บนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกบั บคุ คลอ่ืน และจะ ไดร้ บั การปฏิบตั ิโดยสอดคลอ้ งกับความม่งุ ประสงคแ์ ละหลกั การของ อนสุ ญั ญานี้ รวมทงั้ การไดร้ บั การชว่ ยเหลอื ท่ีสมเหตสุ มผล ขอ้ 15 เสรีภาพจากการถูกทรมาน หรอื การลงโทษ หรือการปฏิบตั ิทีโ่ หดรา้ ย ไร้มนุษยธรรม หรอื ยำ�่ ยศี ักดิ์ศรี 1. บุคคลจะถูกทรมานหรือได้รับการปฏิบัติหรือการลงโทษท่ีโหด รา้ ย ไรม้ นุษยธรรม หรือย่ำ� ยีศักดิ์ศรีมิได้โดยเฉพาะอย่างย่ิงบุคคล จะถูกใช้ ในการทดลองทางการแพทย์หรือทางวิทยาศาสตร์โดย ปราศจาก ความยินยอมอยา่ งเสรขี องบคุ คลนนั้ มิได้ 2. ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการทงั้ ปวงทางกฎหมาย ทางปกครอง ทางศาล หรอื มาตรการอ่นื ๆ ท่ีมีประสทิ ธิผลเพ่ือปอ้ งกนั คนพกิ ารจากการเป็น เหย่ือ ของการกระทำ� ทรมาน ปฏบิ ตั หิ รอื ลงโทษท่โี หดรา้ ย ไรม้ นษุ ยธรรมหรอื ย่ำ� ยี ศกั ดิศ์ รบี นพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพัฒนาคุณภาพชีวติ คนพกิ าร Article 16 Freedom from exploitation, violence and abuse 1. States Parties shall take all appropriate legislative, administrative, social, educational and other measures to protect persons with disabilities, both within and outside the home, from all forms of exploitation, violence and abuse, including their gender-based aspects 2. States Parties shall also take all appropriate measures to prevent all forms of exploitation, violence and abuse by ensuring, inter alia, appropriate forms of gender- and age-sensitive assistance and support for persons with disabilities and their families and caregivers, including through the provision of information and education on how to avoid, recognize and report instances of exploitation, violence and abuse. States Parties shall ensure that protection services are age-, gender- and disability-sensitive. 3. In order to prevent the occurrence of all forms of exploitation, violence and abuse, States Parties shall ensure that all facilities and programmes designed to serve persons with disabilities are effectively monitored by independent authorities.

CRPD สำ� นกั งานส่งเสรมิ และพัฒนาคุณภาพชวี ติ คนพกิ าร ขอ้ 16 เสรภี าพจากการถูกแสวงประโยชน์การใช้ ความรนุ แรงและการลว่ งละเมิด 1. ให้รัฐภาคีดำ� เนินมาตรการทั้งปวงทางกฎหมาย ทางปกครอง สงั คม การศกึ ษาและมาตรการอ่ืนท่ีเหมาะสมทงั้ ปวงเพ่ือคมุ้ ครองคน พิการ ทงั้ ภายในและนอกเคหสถาน จากการถกู แสวงประโยชนก์ ารใช้ ความรุนแรงและการลว่ งละเมิดในทกุ รูปแบบ รวมถงึ การกระทำ� เชน่ วา่ บนพืน้ ฐานของเพศสภาพ 2. ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีเหมาะสมทัง้ ปวงเพ่ือป้องกันการถูก แสวง ประโยชนก์ ารใชค้ วามรุนแรงและการลว่ งละเมิด ดว้ ยการประกนั ใหม้ ีรูปแบบความช่วยเหลือและการสนบั สนนุ ท่ีเหมาะสมและคำ� นงึ ถึง เพศ และวยั แกค่ นพกิ ารและครอบครวั และผดู้ แู ล รวมทงั้ การจดั ทำ� ขอ้ มลู สารสนเทศและการศกึ ษาว่าดว้ ยการหลีกเล่ียง ตระหนกั และรายงาน เหตกุ ารณก์ ารถกู แสวงประโยชนก์ ารใชค้ วามรุนแรงและการลว่ งละเมิด ใหร้ ฐั ภาคีประกันว่าการบริการใหค้ วามคุม้ ครองจะคำ� นึงถึงวยั เพศ สภาพ และความพิการของบคุ คล 3. เพ่ือป้องกนั มิใหเ้ กิดการถกู แสวงประโยชนก์ ารใชค้ วามรุนแรงและ การ CRPD ลว่ งละเมิดใหร้ ฐั ภาคีประกนั วา่ ส่งิ อำ� นวยความสะดวกและ โปรแกรม ท่ีออกแบบเพ่ือใหบ้ รกิ ารคนพิการจะตอ้ งไดร้ บั การตรวจสอบ อยา่ งมีประสทิ ธิผลจากหนว่ ยงานอิสระ

CRPD ส�ำนักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพิการ 4. States Parties shall take all appropriate measures to promote the physical, cognitive and psychological recovery, rehabilitation and social reintegration of persons with disabilities who become victims of any form of exploitation, violence or abuse, including through the provision of protection services. Such recovery and reintegration shall take place in an environment that fosters the health, welfare, self-respect, dignity and autonomy of the person and takes into account gender- and age-specific needs. 5. States Parties shall put in place effective legislation and policies, including women-and child-focused legislation and policies, to ensure that instances of exploitation, violence and abuse against persons with disabilities are identified, investigated and, where appropriate, prosecuted.

CRPD สำ� นกั งานสง่ เสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร 4. ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีเหมาะสมทัง้ ปวงในการส่งเสริมการ ฟื้นคืน การฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่างกาย ทางจิตใจ และการรับรู้ และการคืนสู่สังคมของคนพิการซ่ึงตกเป็ นเหย่ือของการถูกแสวง ประโยชน์ การใชค้ วามรุนแรงและการล่วงละเมิด ไม่ว่าในรูปแบบ ใดๆ รวมถึง โดยการจดั ใหม้ ีบริการใหค้ วามคมุ้ ครองการ ฟื้นคืนและ การคืนสู่สังคมเช่นว่านั้นจะต้องเกิดขึน้ ได้ในสภาพแวดล้อมท่ีส่ง เสรมิ สขุ ภาพ ความเป็นอย่ทู ่ีดีการเคารพตนเอง ศกั ดิศ์ รแี ละการอย่ไู ด้ ดว้ ยตนเอง ของบคุ คล และคำ� นึงถึงความตอ้ งการจำ� เป็นเฉพาะตาม เพศสภาพและวยั ของบคุ คลดว้ ย 5. ใหร้ ฐั ภาคีจัดทำ� กฎหมายและนโยบายท่ีมีประสิทธิภาพ รวมถึง กฎหมายและนโยบายสำ� หรบั สตรีและเด็กเป็นการเฉพาะ เพ่ือประกนั ว่า การถกู แสวงประโยชนก์ ารใชค้ วามรุนแรงและการลว่ งละเมิดท่ีเกิด ขนึ้ จะไดร้ บั การพิสจู นท์ ราบ สอบสวนและ ฟอ้ งรอ้ งดำ� เนินคดีตอ่ ไปได้ ในกรณี ท่ีเหมาะสม

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพกิ าร Article 17 Protecting the integrity of the person Every person with disabilities has a right to respect for his or her physical and mental integrity on an equal basis with others. Article 18 Liberty of movement and nationality 1. States Parties shall recognize the rights of persons with disabilities to liberty of movement, to freedom to choose their residence and to a nationality, on an equal basis with others, including by ensuring that persons with disabilities: (a) Have the right to acquire and change a nationality and are not deprived of their nationality arbitrarily or on the basis of disability; (b) Are not deprived, on the basis of disability, of their ability to obtain, possess and utilize documentation of their nationality or other documentation of identification, or to utilize relevant processes such as immigration proceedings, that may be needed to facilitate exercise of the right to liberty of movement; (c) Are free to leave any country, including their own; (d) Are not deprived, arbitrarily or on the basis of disability, of the right to enter their own country.

CRPD สำ� นกั งานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชวี ิตคนพกิ าร ขอ้ 17 การคุ้มครองบรู ณภาพของบคุ คล คนพิการทุกคนมีสิ ทธิ ที่จะได้ รั บการเคารพในบูรณภาพทาง ร่างกายและจติ ใจของตนบนพืน้ ฐานทเี่ ท่าเทยี มกับบุคคลอืน่ ข้อ 18 เสรีภาพในการโยกย้ายถิน่ ฐานและการถือสญั ชาติ 1. ใหร้ ฐั ภาคียอมรบั สิทธิของคนพิการท่ีจะมีเสรีภาพในการโยกยา้ ย ถ่ินฐาน เสรภี าพในการเลือกท่ีอยอู่ าศยั ของตนเอง และการถือสญั ชาติ บนพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน รวมทงั้ โดยการประกนั ใหค้ นพิการ : (เอ) มีสิทธิในการไดแ้ ละเปล่ียนแปลงสญั ชาติ และจะตอ้ ง ไมถ่ กู ถอน สญั ชาตติ ามอำ� เภอใจหรอื เพราะเหตแุ หง่ ความพิการ (บี) ไม่ถกู ลิดรอนจากการมีสิทธิท่ีจะไดร้ บั ครอบครองและ ใชเ้ อกสาร สญั ชาติของตนหรือเอกสารอ่ืนเก่ียวกบั บตั รประจำ� ตวั หรือดำ� เนินขนั้ ตอนท่ีเก่ียวขอ้ ง อาทิ ขนั้ ตอนการตรวจคนเขา้ เมือง ท่ีจำ� เป็นในการ โยกยา้ ยถ่ินฐานได้ ทงั้ นี้ เพราะเหตแุ หง่ ความพิการ (ซี) ยอ่ มออกจากประเทศใดๆ รวมทงั้ ประเทศของตนไดโ้ ดยเสรี (ด)ี ไมถ่ กู ลดิ รอนสทิ ธิในการเดนิ ทา

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตคนพกิ าร Article 19 Living independently and being included in the community States Parties to this Convention recognize the equal right of all persons with disabilities to live in the community, with choices equal to others, and shall take effective and appropriate measures to facilitate full enjoyment by persons with disabilities of this right and their full inclusion and participation in the community, including by ensuring that: (a) Persons with disabilities have the opportunity to choose their place of residence and where and with whom they live on an equal basis with others and are not obliged to live in a particular living arrangement; (b) Persons with disabilities have access to a range of in-home, residential and other community support services, including personal assistance necessary to support living and inclusion in the community, and to (c) Community services and facilities for the general population are available on an equal basis to persons with disabilities and are responsive to their needs.

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพัฒนาคุณภาพชีวติ คนพิการ ข้อ 19 การอยู่ได้โดยอสิ ระและการเปน็ ส่วนหนง่ึ ในชมุ ชน รฐั ภาคีแห่งอนุสัญญานี้ ยอมรบั สิทธิเท่าเทียมกันของคนพิการ ทั้ง หลายในการอยอู่ าศยั ในชมุ ชน โดยสามารถเลอื กไดอ้ ยา่ งเทา่ เทียม กบั บุคคลอ่ืนและจะดำ� เนินมาตรการท่ีมีประสิทธิผลและเหมาะสมท่ีเอือ้ ใหค้ นพิการไดอ้ ปุ โภคสทิ ธินีไ้ ดอ้ ยา่ งเตม็ ท่ี และการเป็นสว่ นหนง่ึ และมี สว่ นรว่ มอยา่ งเตม็ ท่ีในชมุ ชน รวมทงั้ ประกนั วา่ (เอ) คนพิการมีโอกาสเลอื กสถานท่ีอยอู่ าศยั ทงั้ สถานท่ีตงั้ และบคุ คล ท่ีตนตอ้ งการอาศยั อย่ดู ว้ ยบนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกบั บคุ คลอ่ืน และไม่ จำ� เป็นตอ้ งอาศยั อยใู่ นท่ีอาศยั ท่ีมีการจดั เตรยี มใหเ้ ฉพาะเทา่ นนั้ (บี) คนพิการจะสามารถเขา้ ถึงบรกิ ารในระดบั ตา่ งๆ ทงั้ บรกิ ารภายใน เคหสถาน บรกิ ารท่ีพกั อาศยั และบรกิ ารสนบั สนนุ อ่ืนๆ ในชมุ ชน รวมถงึ ความชว่ ยเหลอื สว่ นบคุ คลท่จี ำ� เป็นตอ่ การดำ� รงชวี ติ การเป็นสว่ นหนง่ึ ใน ชมุ ชนและการปอ้ งกนั การถกู ทำ� ใหโ้ ดดเดย่ี วหรอื แบง่ แยกออกจากชมุ ชน (ซี) บริการและส่ิงอำ� นวยความสะดวกของชุมชนท่ีจัดไว้สำ� หรับ ประชาชนท่วั ไปจะตอ้ งจดั ไวใ้ หส้ ำ� หรบั คนพกิ ารบนพนื้ ฐานท่เี ทา่ เทยี มกนั และตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการจำ� เป็นของคนพิการ

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสริมและพัฒนาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร Article 20 Personal mobility States Parties shall take effective measures to ensure personal mobility with the greatest possible independence for persons with disabilities, including by: (a) Facilitating the personal mobility of persons with disabilities in the manner and at the time of their choice, and at affordable cost; (b) Facilitating access by persons with disabilities to quality mobility aids, devices, assistive technologies and forms of live assistance and intermediaries, including by making them available at affordable cost; (c) Providing training in mobility skills to persons with disabilities and to specialist staff working with persons with disabilities; (d) Encouraging entities that produce mobility aids, devices and assistive technologies to take into account all aspects of mobility for persons with disabilities.

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร ข้อ 20 การเคลอ่ื นไหวส่วนบคุ คล ใหร้ ฐั ภาคดี ำ� เนนิ มาตรการท่มี ปี ระสทิ ธิผลเพ่อื ประกนั การเคล่อื นไหวสว่ น บคุ คลสำ� หรบั คนพิการ อยา่ งเป็นอิสระท่ีเป็นไปไดส้ งู สดุ รวมทงั้ (เอ) การอำ� นวยความสะดวกในการเคลอ่ื นไหวสว่ นบคุ คลของคนพกิ าร ในลกั ษณะและเวลาท่ีคนพิการเลือก และในราคาท่ีคนพิการสามารถ จา่ ยได้ (บี) การอ�ำนวยความสะดวกให้คนพิการเข้าถึงเคร่ืองช่วยการ เคล่ือนไหว เครอ่ื งมือ เทคโนโลยีส่งิ อำ� นวยความสะดวก และรูปแบบ ความช่วยเหลือท่ีเป็นส่ิงมีชีวิตและส่ือกลาง รวมทงั้ ทำ� ใหส้ ่ิงดงั กล่าว อยใู่ นราคาท่ีคนพิการสามารถจา่ ยได้ (ซี) การจดั การฝึกอบรมดา้ นทกั ษะการเคล่อื นไหวใหแ้ ก่คนพิการ และ แก่เจา้ หนา้ ท่ีเฉพาะทางท่ีทำ� งานกบั คนพิการ (ดี) การสนับสนุนให้องค์กรท่ีผลิตเคร่ืองช่วยในการเคล่ือนไหว เคร่อื งมือ เทคโนโลยีส่ิงอำ� นวยความสะดวกต่างๆ คำ� นึงถึงทกุ แง่มมุ ของการเคล่อื นไหวสำ� หรบั คนพิการ

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสริมและพัฒนาคณุ ภาพชีวิตคนพิการ Article 21 Freedom of expression and opinion, and access to information States Parties shall take all appropriate measures to ensure that persons with disabilities can exercise the right to freedom of expression and opinion, including the freedom to seek, receive and impart information and ideas on an equal basis with others and through all forms of communication of their choice, as defined in article 2 of the present Convention, including by: (a) Providing information intended for the general public to persons with disabilities in accessible formats and technologies appropriate to different kinds of disabilities in a timely manner and without additional cost; (b) Accepting and facilitating the use of sign languages, Braille, augmentative and alternative communication, and all other accessible means, modes and formats of communication of their choice by persons with disabilities in official interactions; (c) Urging private entities that provide services to the general public, including through the Internet, to provide information and services in accessible and usable formats for persons with disabilities;

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวิตคนพิการ ข้อ 21 เสรภี าพในการแสดงออกและแสดงความคดิ เห็น และการเข้าถึงสารสนเทศ ให้รัฐภาคีด�ำเนินมาตรการท่ีเหมาะสมทั้งปวงเพ่ือประกันให้คน พิการสามารถใช้สิทธิในการมีเสรีภาพในการแสดงออกและแสดง ความคดิ เหน็ รวมถงึ เสรภี าพในการแสวงหาไดร้ บั และเผยแพรส่ ารสนเทศ และความคิดบนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกับบุคคลอ่ืน และโดยผ่านรูป แบบการส่ือสารทงั้ ปวงท่ีคนพิการเลือก ตามท่ีไดน้ ิยามไวใ้ นขอ้ 2 ของ อนสุ ญั ญานี้ โดยรวมถงึ (เอ) การจดั ใหม้ ีสารสนเทศท่ีมีไวส้ ำ� หรบั ประชาชนท่วั ไปแก่คนพิการ ในรูปแบบและเทคโนโลยีท่ีสามารถเขา้ ถึงไดแ้ ละเหมาะสมต่อความ พิการในรูปแบบตา่ งๆ ภายในเวลาท่ีเหมาะสมและไมม่ ีคา่ ใชจ้ า่ ยเพ่ิม (บ)ี การยอมรบั และอำ� นวยความสะดวกการใชภ้ าษามือ อกั ษรเบรลล์ การส่ือสารทางเลือกและการส่ือสารเสรมิ และช่องทางวิธีการและรูป แบบการส่ือสารทงั้ ปวงท่ีสามารถเขา้ ถึงได้ ท่ีคนพิการเลือกในการมี ปฏิสมั พนั ธก์ บั หนว่ ยงานภาครฐั (ซี) การเรง่ รดั องคก์ รภาคเอกชนซง่ึ ใหบ้ รกิ ารประชาชนโดยท่วั ไปรวม ถึงบรกิ ารผ่านอินเตอรเ์ น็ต เพ่ือใหส้ ารสนเทศและบรกิ ารในรูปแบบท่ี คนพิการสามารถเขา้ ถงึ และใชป้ ระโยชนไ์ ด้

CRPD สำ� นกั งานสง่ เสริมและพัฒนาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร (d) Encouraging the mass media, including providers of information through the Internet, to make their services accessible to persons with disabilities; (e) Recognizing and promoting the use of sign languages. Article 22 Respect for privacy 1 No person with disabilities, regardless of place of residence or living arrangements, shall be subjected to arbitrary or unlawful interference with his or her privacy, family, home or correspondence or other types of communication or to unlawful attacks on his or her honour and reputation. Persons with disabilities have the right to the protection of the law against such interference or attacks. 2 States Parties shall protect the privacy of personal, health and rehabilitation information of persons with disabilities on an equal basis with others.

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสริมและพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพิการ (ด)ี การสนบั สนนุ ใหส้ ่อื มวลชน รวมทงั้ ผใู้ หส้ ารสนเทศทางอนิ เตอรเ์ นต็ จดั ทำ� บรกิ ารของตนใหค้ นพิการสามารถเขา้ ถงึ ได้ (อี) การยอมรบั และสง่ เสรมิ การใชภ้ าษามือ ข้อ 22 การเคารพความเป็นสว่ นตวั 1 คนพิการไม่ว่าจะมีสถานท่ีอยู่อาศัยหรือการจัดท่ีอยู่อาศัย ลักษณะใดจะถูกแทรกแซงความเป็นส่วนตัว ครอบครวั เคหสถาน หรือการติดต่อทางจดหมายหรือการส่ือสารชนิดอ่ืนโดยพลการหรือ โดยมิชอบดว้ ยกฎหมายหรอื ถกู ลบหลเู่ กียรติยศและช่ือเสียงโดยมิชอบ ดว้ ยกฎหมายมไิ ดค้ นพกิ ารมีสทิ ธิท่ีจะไดร้ บั ความคมุ้ ครองตามกฎหมาย จากการถกู แทรกแซงหรอื ถกู ลบหลดู่ งั กลา่ ว 2 ใหร้ ฐั ภาคคี มุ้ ครองความเป็นสว่ นตวั ของขอ้ มลู สว่ นบคุ คล ขอ้ มลู เก่ียวกบั สขุ ภาพและการฟื้นฟูสมรรถภาพของคนพิการ บนพืน้ ฐานท่ี เทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน

CRPD สำ� นกั งานส่งเสรมิ และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร Article 23 Respect for home and the family 1 States Parties shall take effective and appropriate measures to eliminate discrimination against persons with disabilities in all matters relating to marriage, family, parenthood and relationships, on an equal basis with others, so as to ensure that: (a) The right of all persons with disabilities who are of marriageable age to marry and to found a family on the basis of free and full consent of the intending spouses is recognized; (b) The rights of persons with disabilities to decide freely and responsibly on the number and spacing of their children and to have access to age-appropriate information, reproductive and family planning education are recognized, and the means necessary to enable them to exercise these rights are provided; (c) Persons with disabilities, including

CRPD ส�ำนกั งานส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร ข้อ 23 การเคารพในการสร้างครอบครัวและ สถาบนั ครอบครัว 1 ให้รัฐภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีมีประสิทธิผลและเหมาะสม เพ่ือขจดั การเลือกปฏิบตั ิต่อคนพิการในทุกดา้ นท่ีเก่ียวกับการสมรส ครอบครวั ความเป็นบดิ ามารดา และความสมั พนั ธต์ า่ งๆ บนพืน้ ฐานท่ี เทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน โดยประกนั วา่ (เอ) สทิ ธิของคนพกิ ารทงั้ ปวงท่ีถงึ วยั สมรสใหส้ ามารถสมรส และสรา้ ง ครอบครวั ไดบ้ นพืน้ ฐานของความยินยอมพรอ้ มใจและโดยอิสระของ ผเู้ จตนาจะสมรสกนั (บี) สิทธิของคนพิการในการตัดสินใจได้อย่างอิสระและอย่างมี ความรบั ผดิ ชอบในการกำ� หนดจำ� นวนบตุ รและการเวน้ ระยะการมีบตุ ร และใหเ้ ขา้ ถึงสารสนเทศท่ีเหมาะสมกับวัย การใหค้ วามรูเ้ ก่ียวกับ การเจรญิ พนั ธุแ์ ละการวางแผนครอบครวั ย่อมไดร้ บั การยอมรบั และ จดั ใหม้ ีวิธีการท่ีชว่ ยใหค้ นพิการสามารถใชส้ ทิ ธิเหลา่ นีไ้ ด้ (ซี) คนพิการรวมทงั้ เดก็ พิการ คงไวซ้ ่ึ ความสามารถในการเจรญิ พนั ธุ์ บนพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพิการ 2 States Parties shall ensure the rights and responsibilities of persons with disabilities, with regard to guardianship,ward- ship, trusteeship, adoption of children or similar institutions, where these concepts exist in national legislation; in all cases the best interests of the child shall be paramount. States Parties shall render appropriate assistance to persons with disabilities in the performance of their child-rearing responsibilities. 3 States Parties shall ensure that children with disabilities have equal rights with respect to family life. With a view to realizing these rights, and to prevent concealment, abandonment, neglect and segregation of children with disabilities, States Parties shall undertake to provide early and comprehensive information, services and support to children with disabilities and their families. 4 States Parties shall ensure that a child shall not be sep- arated from his or her parents against their will, except when competent authorities subject to judicial review determine, in accordance with applicable law and procedures, that such separation is necessary for the best interests of the child. In no case shall a child be separated from parents on the basis of a disability of either the child or one or both of the parents.

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ 2 ใหร้ ฐั ภาคีประกันสิทธิและความรบั ผิดชอบของคนพิการใน เรอ่ื งการปกครองบตุ ร การปกปอ้ งบตุ ร การไดร้ บั มอบหมายใหด้ แู ลบตุ ร และการรบั บตุ รบญุ ธรรม หรอื รูปแบบใดๆ ท่ีคลา้ ยคลงึ กนั ซง่ึ แนวคดิ เหลา่ นีป้ รากฏในกฎหมายภายใน ในทกุ กรณีประโยชนส์ งู สดุ ของเดก็ จะเป็นส่ิงสำ� คัญท่ีสุด ใหร้ ฐั ภาคีใหค้ วามช่วยเหลือท่ีเหมาะสมแก่ คนพิการในการทำ� หนา้ ท่ีรบั ผิดชอบเลยี้ งดบู ตุ ร 3 ให้รัฐภาคีประกันว่าเด็กพิการมีสิทธิเท่าเทียมกับบุคคล อ่ืนในดา้ นชีวิตครอบครวั และเพ่ือใหส้ ามารถใชส้ ิทธิเหล่านีไ้ ดจ้ ริง และเพ่ือป้องกนั การปกปิด ทอดทิง้ ละเลย และพรากเด็กพิการจาก ครอบครวั รฐั ภาคีจะดำ� เนินการเพ่ือจดั ใหม้ ีสารสนเทศ การบรกิ ารและ การสนบั สนนุ ท่คี รอบคลมุ และตงั้ แตแ่ รกเรม่ิ แกเ่ ดก็ พกิ ารและครอบครวั 4 ให้รัฐภาคีประกันว่าเด็กจะไม่ถูกแยกจากบิดามารดา โดยขัดต่อความประสงค์ของบิดามารดา เว้นแต่จะก�ำหนดโดย หน่วยงานท่ีมีอำ� นาจว่าการแยกเช่นนีจ้ ำ� เป็นเพ่ือประโยชนส์ งู สดุ ของ เด็ก โดยสอดคลอ้ งกบั กฎหมายและวิธีพิจารณาท่ีใชบ้ งั คบั อยู่ ทงั้ นี้ การกำ� หนด เชน่ วา่ อาจถกู ทบทวนไดโ้ ดยทางศาล ในทกุ กรณีเดก็ ยอ่ ม ไมถ่ กู แยกจากบดิ ามารดาเพราะเหตแุ หง่ ความพกิ ารไมว่ า่ ของเดก็ หรอื ของบดิ าหรอื ของมารดาหรอื ของทงั้ บดิ าและมารดา

CRPD สำ� นกั งานส่งเสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตคนพกิ าร 5 States Parties shall, where the immediate family is unable to care for a child with disabilities, undertake every effort to provide alternative care within the wider family, and failing that, within the community in a family setting. Article 24 Education 1 States Parties recognize the right of persons with disabilities to education. With a view to realizing this right without discrimination and on the basis of equal opportunity, States Parties shall ensure an inclusive education system at all levels and life long learning directed to: (a) The full development of human potential and sense of dig- nity and self-worth, and the strengthening of respect for human rights, fundamental freedoms and human diversity; (b) The development by persons with disabilities of their personality, talents and creativity, as well as their mental and physical abilities, to their fullest potential; (c) Enabling persons with disabilities to participate effectively in a free society.

CRPD ส�ำนกั งานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวติ คนพิการ 5 ในกรณีท่ีครอบครัวใกล้ชิดไม่สามารถดูแลเด็กพิการได้ ให้รัฐภาคีดำ� เนินความพยายามทุกวิถีทางเพ่ือให้เด็กพิการไดร้ ับ การดแู ลทางเลอื กภายในครอบครวั ขยายของเดก็ นนั้ แตห่ ากยงั ไมอ่ าจ เป็นไปได้ ก็ใหไ้ ดร้ บั การดแู ลแบบครอบครวั ภายในชมุ ชนท่ีเด็กพิการ ดงั กลา่ วอาศยั อยู่ ข้อ 24 การศึกษา 1 รฐั ภาคียอมรบั สิทธิของคนพิการดา้ นการศึกษา และเพ่ือ ให้สามารถใช้สิทธิเหล่านี้ได้จริงโดยปราศจากการเลือกปฏิบัติ และบนพืน้ ฐานของโอกาสท่ีเท่าเทียมกัน ใหร้ ฐั ภาคีประกันการมี ระบบการศึกษาแบบเรียนรว่ มในทกุ ระดบั และการเรียนรูต้ ลอดชีวิต โดยมงุ่ เพ่ือ (เอ) การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์และการส�ำนึกในศักดิ์ศรี และคุณค่าของตนอย่างเต็มท่ี และการเสริมสรา้ งการเคารพใน สทิ ธิมนษุ ยชน เสรภี าพขนั้ พืน้ ฐานและความหลากหลายของมนษุ ย์ (บี) การใหค้ นพิการไดพ้ ฒั นาบุคลิกภาพ พรสวรรค์ และความคิด สรา้ งสรรคข์ องตน รวมทงั้ ความสามารถดา้ นจิตใจและรา่ งกาย ใหถ้ งึ ศกั ยภาพสงู สดุ (ซี) การใหค้ นพิการสามารถเขา้ มีสว่ นรว่ มในสงั คมเสรไี ดอ้ ยา่ งมี ประสทิ ธิผล

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร 2 In realizing this right, States Parties shall ensure that: (a) Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability, and that children with disabilities are not excluded from free and compulsory primary education, or from secondary education, on the basis of disability; (b) Persons with disabilities can access an inclusive, quality and free primary education and secondary education on an equal basis with others in the communities in which they live; (c) Reasonable accommodation of the individual’s requirements is provided; (d) Persons with disabilities receive the support required, within the general education system, to facilitate their effective education; (e) Effective individualized support measures are provided in environments that maximize academic and social development, consistent with the goal of full inclusion.necessary to enable them to exercise these rights are provided; (c) Persons with disabilities, including

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ คนพิการ 2 เพ่ือใหส้ ามารถใชส้ ทิ ธินีไ้ ดจ้ รงิ ใหร้ ฐั ภาคีประกนั วา่ (เอ) คนพิการจะไม่ถูกกีดกันออกจากระบบการศึกษาท่วั ไปเพราะ เหตแุ ห่งความพิการ และเด็กพิการนนั้ จะไม่ถกู กีดกนั จากการศึกษา ภาคบงั คบั ระดบั ประถมศกึ ษาและโดยไมเ่ สยี คา่ ใชจ้ า่ ย หรอื การศกึ ษา ระดบั มธั ยมศกึ ษา เพราะเหตแุ หง่ ความพิการ (บี) คนพิการสามารถเข้าถึงการศึกษาระดับประถมศึกษาและ มธั ยมศึกษาแบบเรียนร่วมท่ีมีคุณภาพและโดยไม่เสียค่าใชจ้ ่ายบน พืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืนในชมุ ชนท่ีตนอาศยั อยู่ (ซี) คนพิการจะไดร้ บั ความชว่ ยเหลอื ท่ีสมเหตสุ มผลกบั ความตอ้ งการ ของแตล่ ะบคุ คล (ดี) คนพิการไดร้ บั การสนับสนุนตามท่ีตอ้ งการในระบบการศึกษา ท่วั ไป เพ่ืออำ� นวยความสะดวกในการศึกษาอย่างมีประสิทธิผลแก่ คนพิการนนั้ (อี) มีการจัดมาตรการสนับสนุนเฉพาะบุคคลท่ีมีประสิทธิผลแก่ คนพิการในสภาพแวดลอ้ มท่ีส่งเสริมการพัฒนาทางวิชาการและ การพฒั นาทางสงั คมอยา่ งสงู สดุ และสอดคลอ้ งกบั เปา้ หมายการเป็น สว่ นหนง่ึ ของสงั คมอยา่ งเตม็ ท่ี

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ 3 States Parties shall enable persons with disabilities to learn life and social development skills to facilitate their full and equal participation in education and as members of the community. To this end, States Parties shall take appropriate measures, including: (a) Facilitating the learning of Braille, alternative script, augmentative and alternative modes, means and formats of communication and orientation and mobility skills, and facilitating peer support and mentoring; (b) Facilitating the learning of sign language and the promotion of the linguistic identity of the deaf community; (c) Ensuring that the education of persons, and in particular children, who are blind, deaf or deafblind, is delivered in the most appropriate languages and modes and means of commu- nication for the individual, and in environments which maximize academic and social development.

CRPD สำ� นกั งานสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร 3 ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินการใหค้ นพิการสามารถเรยี นรูท้ กั ษะในการ พฒั นาชีวิตและทกั ษะทางสงั คมเพ่ือใหส้ ามารถเขา้ รว่ มในการศกึ ษา ได้อย่างเต็มท่ี และเท่าเที ยมและในฐานะเป็ นสมาชิ กของชุมชน เพ่ือการนีใ้ หร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีเหมาะสม อนั รวมถงึ (เอ) การสง่ เสรมิ การเรยี นอกั ษรเบรลล์ ตวั อกั ษรทางเลอื กอ่ืน ชอ่ งทาง วธิ ีการและรูปแบบการสอ่ื สารทางเลอื กและการสอ่ื สารเสรมิ และทกั ษะ การทำ� ความคนุ้ เคยกบั สภาพแวดลอ้ มและเคลอ่ื นไหว และการสง่ เสรมิ การสนบั สนนุ แบบเพ่ือนชว่ ยเพ่ือน และระบบพ่ีเลยี้ ง (บี) การสง่ เสรมิ ใหม้ ีการเรียนภาษามือและการสนบั สนนุ เอกลกั ษณ์ ทางภาษาของชมุ ชนคนหหู นวก (ซี) การประกันว่าการใหก้ ารศึกษาแก่บุคคล โดยเฉพาะอย่างย่ิง เด็กตาบอด หหู นวก หรือตาบอดหหู นวกจะมีภาษาและวิธีส่ือสารท่ี เหมาะสมท่ีสดุ สำ� หรบั แตล่ ะบคุ คล และในส่งิ แวดลอ้ มท่ีสง่ เสรมิ ใหเ้ กิด การพฒั นาทางวชิ าการและการพฒั นาทางสงั คมไดอ้ ยา่ งสงู สดุ

CRPD ส�ำนักงานส่งเสรมิ และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ 4 In order to help ensure the realization of this right, States Parties shall take appropriate measures to employ teachers, including teachers with disabilities, who are qualified in sign language and/or Braille, and to train professionals and staff who work at all levels of education. Such training shall incorporate disability awareness and the use of appropriate augmentative and alternative modes, means and formats of communication, educational techniques and materials to support persons with disabilities. 5 States Parties shall ensure that persons with disabilities are able to access general tertiary education, vocational training, adult education and lifelong learning without discrimination and on an equal basis with others. To this end, States Parties shall ensure that reasonable accommodation is provided to persons with disabilities.

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพฒั นาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร 4 เพ่อื เป็นการชว่ ยประกนั การใชส้ ทิ ธินไี้ ดจ้ รงิ ในประการดงั กลา่ ว ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีเหมาะสมเพ่ือจา้ งครู รวมทงั้ ครูพิการท่ี มีความชำ� นาญในการใชภ้ าษามือและ/หรืออกั ษรเบรลล์ และจะฝึก อบรม ผปู้ ระกอบวิชาชีพและเจา้ หนา้ ท่ีท่ีทำ� งานในทกุ ระดบั การศกึ ษา การฝึกอบรมดงั กลา่ วจะบรรจกุ ารตระหนกั เรอ่ื งความพิการไวแ้ ละการ ใชช้ ่องทาง วิธีการ และรูปแบบการส่ือสารทางเลือกและการส่ือสาร เสริมท่ีเหมาะสม เทคนิคส่ือและวิธีการเรียนการสอนเพ่ือสนบั สนุน คนพิการ 5 ให้รัฐภาคีประกันว่าคนพิการสามารถเข้าถึงการศึกษา ท่ัวไปในระดับอุดมศึกษา การฝึกอบรมวิชาชีพ การศึกษาผูใ้ หญ่ และการเรียนรูต้ ลอดชีวิตปราศจากการเลือกปฏิบตั ิและบนพืน้ ฐาน ท่ีเท่าเทียมกับบุคคลอ่ืน เพ่ือการนีใ้ หร้ ฐั ภาคีประกันว่าจะจัดใหม้ ี ความชว่ ยเหลือท่ีสมเหตสุ มผลแก่คนพิการ

CRPD สำ� นักงานสง่ เสรมิ และพัฒนาคุณภาพชวี ติ คนพิการ Article 25 Health States Parties recognize that persons with disabilities have the right to the enjoyment of the highest attainable standard of health without discrimination on the basis of disability. States Parties shall take all appropriate measures to ensure access for persons with disabilities to health services that are gender-sensitive, including health-related rehabilitation. In particular, States Parties shall: (a) Provide persons with disabilities with the same range, quality and standard of free or affordable health care and programmes as provided to other persons, including in the area of sexual and reproductive health and populationbased public health programmes; (b) Provide those health services needed by persons with disabilities specifically because of their disabilities, including early identification and intervention as appropriate, and services designed to minimize and prevent furtherdisabilities, including among children and older persons;

CRPD ส�ำนักงานส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร Article 25 สขุ ภาพ รฐั ภาคียอมรบั ว่าคนพิการมีสิทธิในการอปุ โภคมาตรฐานสาธารณสขุ ท่ีสูงสุดเท่าท่ีจะหาได้โดยปราศจากการเลือกปฏิบัติ เพราะเหตุ แห่งความพิการ ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินมาตรการท่ีเหมาะสมทั้งปวงเพ่ือ ประกนั ใหค้ นพกิ ารเขา้ ถงึ บรกิ ารดา้ นสาธารณสขุ โดยคำ� นงึ ถงึ เพศสภาพ รวมถงึ การฟื้นฟสู มรรถภาพดา้ นสขุ ภาพ โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงใหร้ ฐั ภาคี (เอ) จดั ใหม้ ีบรกิ ารดา้ นสขุ ภาพโดยไมต่ อ้ งเสยี คา่ ใชจ้ า่ ย หรอื ท่ีสามารถ จา่ ยไดส้ ำ� หรบั คนพกิ ารในระดบั คณุ ภาพและมาตรฐานเชน่ เดยี วกบั การท่ี จดั ใหบ้ คุ คลอ่นื รวมถงึ บรกิ ารดา้ นสขุ ภาพทางเพศและอนามยั เจรญิ พนั ธุ์ และโปรแกรมสาธารณสขุ ท่ีมีใหก้ บั ประชาชนท่วั ไป (บี) จดั ใหม้ ีบริการดา้ นสขุ ภาพท่ีจำ� เป็นสำ� หรบั คนพิการ โดยเฉพาะ อยา่ งย่งิ ท่ีเก่ียวกบั ความพกิ ารรวมทงั้ การบง่ ชีแ้ ละชว่ ยเหลอื ในระยะแรก เรม่ิ อยา่ งเหมาะสมและการบรกิ ารท่จี ดั ใหเ้ พ่อื จำ� กดั ระดบั ความพกิ ารให้ นอ้ ยท่ีสดุ และปอ้ งกนั ไม่ใหเ้ กิดความพิการเพ่ิมขนึ้ ทงั้ นี้ รวมทงั้ ในเด็ก และผสู้ งู อาย (ซ)ี จดั ใหม้ ีบรกิ ารดา้ นสขุ ภาพเหลา่ นี้ใหอ้ ยใู่ กลเ้ คยี งมากท่ีสดุ กบั ชมุ ชน ท่ีคนพิการอาศยั อยเู่ ทา่ ท่ีจะเป็นไปได้ รวมทงั้ ในพืน้ ท่ีชนบท

CRPD ส�ำนักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชีวติ คนพกิ าร (e) Prohibit discrimination against persons with disabilities in the provision of health insurance, and life insurance where such insurance is permitted by national law, which shall be provided in a fair and reasonable manner; (f) Prevent discriminatory denial of health care or health services or food and fluids on the basis of disability. Article 26 Habilitation and rehabilitation 1 States Parties shall take effective and appropriate measures, including through peer support, to enable persons with disabilities to attain and maintain maximum independence, full physical, mental, social and vocational ability, and full inclusion and participation in all aspects of life. To that end, States Parties shall organize, strengthen and extend comprehensive habilitation and rehabilitation services and programmes, particularly in the areas of health, employment, education and social services, in such a way that these services and programmes:

CRPD สำ� นกั งานส่งเสริมและพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพิการ (ดี) ก�ำหนดให้บุคลากรทางการแพทย์ให้การดูแลคนพิการด้วย คุณภาพเดียวกันกับท่ีให้แก่คนอ่ืนๆ รวมถึงบนพืน้ ฐานของความ ยินยอมโดยสมัครใจและโดยได้รับข้อมูลข่าวสาร ด้วยการสร้าง ความตระหนกั ดา้ นสิทธิมนษุ ยชน ศกั ดิ์ศรี การอย่ไู ดด้ ว้ ยตนเอง และ ความตอ้ งการจำ� เป็นของคนพิการโดยวิธีฝึกอบรมและประกาศใช้ มาตรฐานจรรยาบรรณสำ� หรบั การดแู ลสขุ ภาพโดยภาครฐั และเอกชน (อี) ห้ามการเลือกปฏิบัติต่อคนพิการในการประกันสุขภาพและ การประกนั ชีวิต ซง่ึ ตอ้ งจดั ใหม้ ีอย่างยตุ ิธรรมและสมเหตสุ มผลและใน กรณีการประกนั ชีวติ ใหเ้ ป็นไปตามกฎหมายภายในของรฐั นนั้ ท่ีกำ� หนด ใหม้ ีการประกนั ชีวติ ได้ (เอฟ) ป้องกันการปฏิเสธการดูแลดา้ นสุขภาพหรือการบริการดา้ น สขุ ภาพหรอื อาหารและสารเหลวโดยเลอื กปฏบิ ตั ดิ ว้ ยเหตแุ หง่ ความพกิ าร Article 26 การสง่ เสริมสมรรถภาพและ การฟื้นฟูสมรรถภาพ 1 ใหร้ ฐั ภาคดี ำ� เนนิ มาตรการท่เี หมาะสมและมปี ระสทิ ธิผล รวมถงึ การสนบั สนนุ แบบเพ่ือนช่วยเพ่ือน เพ่ือใหค้ นพิการสามารถบรรลแุ ละ รกั ษาความเป็นอิสระไวอ้ ย่างสงู สดุ เต็มความสามารถทงั้ ทางรา่ งกาย จติ ใจ สงั คมและการอาชพี และการรวมเป็นสว่ นหนง่ึ และมสี ว่ นรว่ มอยา่ ง เต็มท่ีในทกุ ดา้ นของชีวิต เพ่ือการนี้ ใหร้ ฐั ภาคีจดั บรกิ ารและโปรแกรม ดา้ นการส่งเสริมสมรรถภาพและการฟื้นฟูสมรรถภาพท่ีครอบคลุม โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ในดา้ นสขุ ภาพ การวา่ จา้ งงาน การศกึ ษาและบรกิ าร สงั คม ในลกั ษณะท่ีบรกิ ารและโปรแกรมเหลา่ นี้

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพกิ าร (a) Begin at the earliest possible stage, and are based on the multidisciplinary assessment of individual needs and strengths; (b) Support participation and inclusion in the community and all aspects of society, are voluntary, and are available to persons with disabilities as close as possible to their own communities, including in rural areas.and older persons; 2 States Parties shall promote the development of initial and continuing training for professionals and staff working in habilitation and rehabilitation services. 3 States Parties shall promote the availability, knowledge and use of assistive devices and technologies, designed for persons with disabilities, as they relate to habilitation and rehabilitation.

CRPD สำ� นักงานส่งเสริมและพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตคนพกิ าร (เอ) เร่ิมดำ� เนินการตงั้ แต่ในระยะแรกสดุ เท่าท่ีจะเป็นไปได้ และบน พืน้ ฐานการประเมินความตอ้ งการจำ� เป็นและจดุ แข็งของแต่ละบคุ คล โดยหลกั สหวิชาชีพ (บี) สนับสนุนการมีส่วนร่วมในชุมชนและการเป็นส่วนหน่ึงในชุมชน และทกุ ดา้ นของสงั คม โดยใหเ้ ป็นไปตามความสมคั รใจของคนพิการ และจดั ไวใ้ หใ้ กลเ้ คียงกบั ชุมชนท่ีคนพิการอาศยั อยู่เท่าท่ีจะเป็นไปได้ รวมทงั้ ในพืน้ ท่ีชนบท 2 ใหร้ ฐั ภาคีส่งเสริมการพฒั นาการฝึกอบรมขนั้ ตน้ และต่อเน่ือง สำ� หรบั นกั วชิ าชีพและเจา้ หนา้ ท่ที ่ที ำ� งานดา้ นบรกิ ารสง่ เสรมิ สมรรถภาพ และฟื้นฟสู มรรถภาพของคนพิการ 3 ใหร้ ฐั ภาคีส่งเสริมการจัดใหม้ ีไว้ การใหค้ วามรู้ และการใช้ อุปกรณแ์ ละเทคโนโลยีส่ิงอำ� นวยความสะดวกท่ีออกแบบสำ� หรบั คน พิการซ่ึงต่างลว้ นเก่ียวเน่ืองกับการส่งเสริมสมรรถภาพและการฟื้นฟู สมรรถภาพคนพิการ

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร Article 27 Work and employment 1 States Parties recognize the right of persons with disabilitiesto work, on an equal basis with others; this includes the right to the opportunity to gain a living by work freely chosen or accepted in a labour market and work environment that is open, inclusive and accessible to persons with disabilities. States Parties shall safeguard and promote the realization of the right to work, including for those who acquire a disability during the course of employment, by taking appropriate steps, including through legislation, to, inter alia: (a) Prohibit discrimination on the basis of disability with regard to all matters concerning all forms of employment, including conditions of recruitment, hiring and employment, continuance of employment, career advancement and safe and healthy working conditions; (b) Protect the rights of persons with disabilities, on an equal basis with others, to just and favourable conditions of work, including equal opportunities and equal remuneration for work of equal value, safe and healthy working conditions, including protection from harassment, and the redress of grievances; (c) Ensure that persons with disabilities are able to exercise their labour and trade union rights on an equal basis with others;

CRPD ส�ำนักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพิการ ข้อ 27 งานและการจา้ งงาน 1 รัฐภาคียอมรับสิทธิของคนพิการในการทำ� งานบนพืน้ ฐาน ท่ีเท่าเทียมกับบุคคลอ่ืนทั้งนีร้ วมถึงสิทธิในโอกาสท่ีจะหาเลีย้ งชีพ โดยการท�ำงานท่ี ตนเป็ นผู้ตัดสินใจเลือกโดยอิสระและได้รับการ ยอมรบั ในตลาดแรงงาน และทำ� งานในสภาพแวดลอ้ มการทำ� งานท่ี เปิดกวา้ งทำ� งานร่วมกันและท่ีคนพิการสามารถเขา้ ถึงได้ ใหร้ ฐั ภาคี ปกป้องและส่งเสริมใหก้ ารใชส้ ิทธิของคนพิการในการทำ� งานดงั กล่าว เป็นจริง รวมถึงสำ� หรบั ผูซ้ ่ึงไดร้ บั ความพิการในระหว่างการจา้ งงาน โดยการดำ� เนินขนั้ ตอนท่ีเหมาะสม รวมถงึ การตรากฎหมาย (เอ) ห้ามการเลือกปฏิบัติเพราะเหตุแห่งความพิการในทุกด้านท่ี เก่ียวกบั การจา้ งงาน รวมถึงเง่ือนไขในการคดั เลือกบคุ คล การว่าจา้ ง และการจา้ งงาน การจา้ งงานอย่างต่อเน่ือง ความกา้ วหนา้ ในอาชีพ การงานและสภาพการทำ� งานท่ีถกู สขุ อนามยั และปลอดภยั (บี) คมุ้ ครองสิทธิของคนพิการ บนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกบั บคุ คลอ่ืนใน การมีเง่ือนไขการทำ� งานท่ีเป็นธรรมและเอือ้ ประโยชนต์ ่อคนพิการรวม ทงั้ โอกาสท่ีเท่าเทียมกันและค่าตอบแทนการทำ� งานท่ีเท่ากันสำ� หรบั เนือ้ งานท่ีเทา่ กนั ความปลอดภยั และเง่ือนไขการทำ� งานท่ีถกู สขุ อนามยั รวมถงึ การคมุ้ ครองจากการถกู คกุ คาม และการจดั การแกไ้ ขขอ้ รอ้ งเรยี น (ซ)ี ประกนั วา่ คนพกิ ารสามารถใชส้ ทิ ธิดา้ นแรงงานและสหภาพแรงงาน บนพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน

CRPD ส�ำนักงานสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพกิ าร (d) Enable persons with disabilities to have effective access to general technical and vocational guidance programmes, placement services and vocational and continuing training; (e) Promote employment opportunities and career advancement for persons with disabilities in the labour market, as well as assistance in finding, obtaining, maintaining and returning to employment; (f) Promote opportunities for self-employment, entrepreneurship, the development of cooperatives and starting one’s own business; (g) Employ persons with disabilities in the public sector; (h) Promote the employment of persons with disabilities in the private sector through appropriate policies and measures, which may include affirmative action programmes, incentives and other measures; (i) Ensure that reasonable accommodation is provided to persons with disabilities in the workplace; (k) Promote vocational and professional rehabilitation, job retention and return-to-work programmes for persons with disabilities. 2 States Parties shall ensure that persons with disabilities are not held in slavery or in servitude, and are protected, on an equal basis with others, from forced or compulsory labour.

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพกิ าร (ดี) ทำ� ให้คนพิการสามารถเข้าถึงโปรแกรมแนะแนวอาชีพ และ แนะแนวท่วั ไป บรกิ ารจดั หางานและการฝึกอาชีพอยา่ งตอ่ เน่ืองอยา่ งมี ประสทิ ธิผล (อี) ส่งเสริมโอกาสการจ้างงานและความก้าวหน้าในอาชีพ สำ� หรบั คนพิการในตลาดแรงงาน รวมทงั้ ความชว่ ยเหลือในการหางาน ไดง้ านและคงสภาพการจา้ งงานรวมทงั้ การกลบั เขา้ ทำ� งาน (เอฟ) สง่ เสรมิ โอกาสในการประกอบอาชีพอสิ ระ การเป็นผปู้ ระกอบการ และการพฒั นาสหกรณ์ และการเรม่ิ ธรุ กิจของตนเอง (จ)ี วา่ จา้ งคนพิการเขา้ ทำ� งานในหนว่ ยงานภาครฐั (เอช) สง่ เสรมิ การจา้ งงานคนพกิ ารในหนว่ ยงานภาคเอกชนดว้ ยนโยบาย และมาตรการทเ่ี หมาะสม ซง่ึ อาจรวมถงึ โปรแกรมทเ่ี ป็นมาตรการเชงิ บวก ส่งิ จงู ใจและมาตรการอ่ืนๆ (ไอ) ประกนั วา่ มีการจดั ใหม้ ีความชว่ ยเหลอื ท่ีสมเหตสุ มผลแก่คนพิการ ในสถานท่ีทำ� งาน (เจ) สง่ เสรมิ ใหค้ นพกิ ารไดร้ บั ประสบการณท์ ำ� งานในตลาดแรงงานเปิด (เค) สง่ เสรมิ ใหม้ ีโปรแกรมการฟื้นฟสู มรรถภาพดา้ นอาชีพและวิชาชีพ การรกั ษาตำ� แหนง่ งานและการกลบั เขา้ ทำ� งานสำ� หรบั คนพิการ 2 ใหร้ ฐั ภาคีประกนั ว่าคนพิการย่อมไม่ถกู นำ� ลงไปเป็นทาสหรือ ไมต่ กอยใู่ นภาวะเย่ียงทาส และจะไดร้ บั การคมุ้ ครองจากการถกู เกณฑ์ แรงงานหรอื แรงงานบงั คบั ทงั้ นีบ้ นพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ Article 28 Work and employment 1 States Parties recognize the right of persons with disabilities to work, on an equal basis with others; this includes the right to the opportunity to gain a living by work freely chosen or accepted in a labour market and work environment that is open, inclusive and accessible to persons with disabilities. States Parties shall safe- guard and promote the realization of the right to work, including for those who acquire a disabilityduring the course of employment, by taking appropriate steps, including through legislation, to, inter alia: (a) Prohibit discrimination on the basis of disability with regard to all matters concerning all forms of employment, including conditions of recruitment, hiring and employment, continuance of employment, career advancement and safe and healthy working conditions; (b) Protect the rights of persons with disabilities, on an equal basis with others, to just and favourable conditions of work, including equal opportunities and equal remuneration for work of equal value, safe and healthy working conditions, including protection from harassment, and the redress of grievances;

CRPD ส�ำนกั งานส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพกิ าร ขอ้ 28 งานและการจ้างงาน 1 รัฐภาคียอมรับสิทธิของคนพิการในการท�ำงานบนพื้นฐาน ท่ีเท่าเทียมกับบุคคลอ่ืนทัง้ นีร้ วมถึงสิทธิในโอกาสท่ีจะหาเลีย้ งชีพโดย การทำ� งานท่ีตนเป็นผูต้ ดั สินใจเลือกโดยอิสระและไดร้ บั การยอมรบั ใน ตลาดแรงงาน และทำ� งานในสภาพแวดลอ้ มการทำ� งานท่เี ปิดกวา้ งทำ� งาน รว่ มกนั และท่ีคนพิการสามารถเขา้ ถึงได้ ใหร้ ฐั ภาคีปกป้องและส่งเสริม ใหก้ ารใชส้ ทิ ธิของคนพิการในการทำ� งานดงั กลา่ วเป็นจรงิ รวมถงึ สำ� หรบั ผูซ้ ่ึงไดร้ บั ความพิการในระหว่างการจา้ งงาน โดยการดำ� เนินขนั้ ตอนท่ี เหมาะสม รวมถงึ การตรากฎหมาย (เอ) หา้ มการเลือกปฏิบัติเพราะเหตุแห่งความพิการในทุกดา้ นท่ี เก่ียวกับการจา้ งงาน รวมถึงเง่ือนไขในการคัดเลือกบุคคล การว่า จา้ งและการจา้ งงาน การจา้ งงานอย่างต่อเน่ือง ความกา้ วหนา้ ใน อาชีพการงาน และสภาพการทำ� งานท่ีถกู สขุ อนามยั และปลอดภยั (บี) คุม้ ครองสิทธิของคนพิการ บนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกับบุคคลอ่ืน ในการมีเง่ือนไขการทำ� งานท่ีเป็นธรรมและเอือ้ ประโยชนต์ ่อคนพิการ รวมทงั้ โอกาสทเ่ี ทา่ เทยี มกนั และคา่ ตอบแทนการทำ� งานทเ่ี ทา่ กนั สำ� หรบั เนือ้ งานท่เี ทา่ กนั ความปลอดภยั และเง่อื นไขการทำ� งานท่ถี กู สขุ อนามยั รวมถงึ การคมุ้ ครองจากการถกู คกุ คาม และการจดั การแกไ้ ขขอ้ รอ้ งเรยี น

CRPD ส�ำนกั งานสง่ เสรมิ และพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพกิ าร (c) Ensure that persons with disabilities are able to exercise their labour and trade union rights on an equal basis with others; (d) Enable persons with disabilities to have effective access to general technical and vocational guidance programmes, placement services and vocational and continuing training; (e) Promote employment opportunities and career advancement for persons with disabilities in the labour market, as well as assistance in finding, obtaining, maintaining and returning to employment; (f) Promote opportunities for self-employment, entrepreneurship, the development of cooperatives and starting one’s own business; (g) Employ persons with disabilities in the public sector; (h) Promote the employment of persons with disabilities in the private sector through appropriate policies and measures, which may include affirmative action programmes, incentives and other measures; (i) Ensure that reasonable accommodation is provided to persons with disabilities in the workplace; (j) Promote the acquisition by persons with disabilities of work experience in the open labour market; (k) Promote vocational and professional rehabilitation, job retention and return-to-work programmes for persons with disabilities.

CRPD ส�ำนกั งานส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชีวติ คนพิการ (ซี) ประกนั วา่ คนพิการสามารถใชส้ ทิ ธิดา้ นแรงงานและสหภาพ แรงงานบนพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน (ดี) ทำ� ให้คนพิการสามารถเข้าถึงโปรแกรมแนะแนวอาชีพ และ แนะแนวท่ัวไป บริการจัดหางานและการฝึกอาชีพอย่างต่อเน่ือง อยา่ งมีประสทิ ธิผล (อี) ส่งเสริมโอกาสการจา้ งงานและความกา้ วหนา้ ในอาชีพสำ� หรบั คนพิการในตลาดแรงงาน รวมทงั้ ความชว่ ยเหลอื ในการหางาน ไดง้ าน และคงสภาพการจา้ งงานรวมทงั้ การกลบั เขา้ ทำ� งาน (เอฟ) สง่ เสรมิ โอกาสในการประกอบอาชพี อสิ ระ การเป็นผปู้ ระกอบการ และการพฒั นาสหกรณ์ และการเรม่ิ ธรุ กิจของตนเอง (จ)ี วา่ จา้ งคนพิการเขา้ ทำ� งานในหนว่ ยงานภาครฐั (เอช) ส่งเสริมการจา้ งงานคนพิการในหน่วยงานภาคเอกชนดว้ ย นโยบายและมาตรการท่ีเหมาะสม ซ่ึงอาจรวมถึงโปรแกรมท่ีเป็น มาตรการเชิงบวก ส่งิ จงู ใจและมาตรการอ่ืนๆ (ไอ) ประกนั วา่ มกี ารจดั ใหม้ คี วามชว่ ยเหลอื ท่สี มเหตสุ มผลแกค่ นพกิ าร ในสถานท่ีทำ� งาน (เจ) สง่ เสรมิ ใหค้ นพกิ ารไดร้ บั ประสบการณท์ ำ� งานในตลาดแรงงานเปิด (เค) สง่ เสรมิ ใหม้ ีโปรแกรมการฟื้นฟสู มรรถภาพดา้ นอาชีพและวิชาชีพ การรกั ษาตำ� แหนง่ งานและการกลบั เขา้ ทำ� งานสำ� หรบั คนพิการ

CRPD สำ� นักงานสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร 2States Parties shall ensure that persons with disabilities are not held in slavery or in servitude, and are protected, on an equal basis with others, from forced or compulsory labour. Article 28 Adequate standard of living and social protection 1 States Parties recognize the right of persons with disabilities to an adequate standard of living for themselves and their families, including adequate food, clothing and housing, and to the continuous improvement of living conditions, and shall take appropriate steps to safeguard and promote the realization of this right without discrimination on the basis of disability. 2 States Parties recognize the right of persons with disabilities to social protection and to the enjoyment of that right without discrimination on the basis of disability, and shall take appropriate steps to safeguard and promote the realization of this right, including measures:

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนพกิ าร 2 ใหร้ ฐั ภาคีประกันว่าคนพิการย่อมไม่ถูกนำ� ลงไปเป็นทาสหรือ ไม่ตกอย่ใู นภาวะเย่ียงทาส และจะไดร้ บั การคมุ้ ครองจากการถกู เกณฑ์ แรงงานหรอื แรงงานบงั คบั ทงั้ นีบ้ นพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน ข้อ 28 มาตรฐานความเป็นอย่แู ละความค้มุ ครอง ทางสงั คมอย่างเพยี งพอ 1 รฐั ภาคียอมรบั ถึงสิทธิของคนพิการในการมีมาตรฐานความ เป็นอย่ทู ่ีเพียงพอสำ� หรบั ตนและครอบครวั รวมถึง อาหาร เคร่อื งน่งุ ห่ม และท่ีอย่อู าศยั ท่ีเพียงพอ และสภาพการครองชีพท่ีดีอย่างต่อเน่ืองและ ใหร้ ฐั ภาคีดำ� เนินขนั้ ตอนท่ีเหมาะสม เพ่ือปกป้องและส่งเสริมใหส้ ิทธินี้ เกิดขนึ้ ไดจ้ รงิ โดยปราศจากการเลอื กปฏิบตั เิ พราะเหตแุ หง่ ความพิการ 2 รฐั ภาคียอมรบั ถึงสิทธิของคนพิการในการไดร้ บั ความคมุ้ ครอง ทางสงั คม และการอปุ โภคสทิ ธินนั้ โดยปราศจากการเลือกปฏิบตั ิเพราะ เหตแุ หง่ ความพกิ ารและใหร้ ฐั ภาคดี ำ� เนนิ ขนั้ ตอนเพ่อื ปกปอ้ งและ สง่ เสรมิ ใหส้ ทิ ธินีเ้ กิดขนึ้ ไดจ้ รงิ ทงั้ นีร้ วมถงึ มาตรการดงั นี้

CRPD สำ� นักงานสง่ เสริมและพัฒนาคุณภาพชวี ติ คนพิการ (a) To ensure equal access by persons with disabilities to clean water services, and to ensure access to appropriate and affordable services, devices and other assistance for disability-related needs; (b) To ensure access by persons with disabilities, inparticular women and girls with disabilities and older persons with disabilities, to social protection programmes and poverty reduction programmes; (c) To ensure access by persons with disabilities and their families living in situations of poverty to assistance from the State with disability-related expenses, including adequate training, counselling, financial assistance and respite care; (d) To ensure access by persons with disabilities to public housing programmes; (e) To ensure equal access by persons with disabilities to retirement benefits and programmes.

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพิการ (เอ) ประกนั การเขา้ ถึงบริการนำ้� สะอาดโดยคนพิการอย่างเท่าเทียม และประกันการเขา้ ถึงบริการอุปกรณต์ ่างๆ และความช่วยเหลืออ่ืน สำ� หรบั ความตอ้ งการจำ� เป็นอนั เก่ียวเน่ืองกบั ความพิการท่ีเหมาะสม และท่ีสามารถจา่ ยได้ (บี) ประกนั การเขา้ ถึงโปรแกรมการคมุ้ ครองทางสงั คมและโปรแกรม ลดความยากจนสำ� หรบั คนพิการโดยเฉพาะอยา่ งย่ิงสตรแี ละเดก็ หญิง พิการและผสู้ งู อายทุ ่ีพิการ (ซี) ประกันว่าคนพิการและครอบครัวของคนพิการท่ีมีสภาพ ความเป็นอย่ยู ากจน สามารถเขา้ ถึงความช่วยเหลือจากรฐั ในเร่อื งคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเก่ียวกบั ความพิการรวมถึงการฝึกอบรมท่ีเพียงพอ การใหค้ ำ� ปรกึ ษาความชว่ ยเหลอื ทางการเงิน และการใหค้ วามดแู ลช่วั คราว (ดี) ประกันการเขา้ ถึงโปรแกรมสวสั ดิการท่ีอยู่อาศยั ของรฐั สำ� หรบั คนพิการ (อ)ี ประกนั การเขา้ ถงึ โปรแกรมและสทิ ธิประโยชนห์ ลงั การเกษียณอายุ สำ� หรบั คนพิการอยา่ งเทา่ เทียม

CRPD สำ� นกั งานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชีวติ คนพิการ Article 29 Participation in political and public life States Parties shall guarantee to persons with disabilities political rights and the opportunity to enjoy them on an equalbasis with others, and shall undertake to: (a) Ensure that persons with disabilities can effectively and fully participate in political and public life on an equal basis with others, directly or through freely chosen representatives, including the right and opportunity for persons with disabilities to vote and be elected, inter alia, by: (i) Ensuring that voting procedures, facilities and materials are appropriate, accessible and easy to understand and use; (ii) Protecting the right of persons with disabilities to vote by secret ballot in elections and public referendums without intimidation, and to stand for elections, to effectively hold office and perform all public functions at all levels of government, facilitating the use of assistive and new technologies where appropriate; (iii) Guaranteeing the free expression of the will of persons with disabilities as electors and to this end, where necessary, at their request, allowing assistance in voting by a person of their own choice;

CRPD สำ� นักงานส่งเสริมและพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนพกิ าร ขอ้ 29 การมีส่วนร่วมทางการเมอื งและเรื่องสาธารณะ ใหร้ ฐั ภาคปี ระกนั สทิ ธิทางการเมืองของคนพกิ ารและการอปุ โภค สทิ ธิดงั กลา่ ว บนพืน้ ฐานท่ีเทา่ เทียมกบั บคุ คลอ่ืน และใหด้ ำ� เนินการ (เอ) ประกันว่าคนพิการสามารถมีส่วนร่วมทางการเมืองและเร่ือง สาธารณะไดอ้ ย่างมีประสิทธิผลและเต็มท่ีบนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกับ บุคคลอ่ืนทัง้ โดยทางตรงหรือโดยผ่านผูแ้ ทนท่ีไดร้ บั เลือกอย่างอิสระ รวมถงึ สทิ ธิ และโอกาสของคนพิการในการออกเสียงและไดร้ บั เลือกตงั้ โดยเฉพาะอยา่ งย่ิง (1) ประกนั ใหก้ ระบวนการออกเสียง ส่งิ อำ� นวยความสะดวก และวสั ดุ อปุ กรณท์ ่ใี ชใ้ นการออกเสยี งเหมาะสม เขา้ ถงึ ได้เขา้ ใจและใชง้ านไดง้ า่ ย (2) คมุ้ ครองสทิ ธิของคนพิการในการออกเสยี งดว้ ยการลงคะแนนลบั ใน การเลอื กตงั้ และการลงประชามติ โดยปราศจากการคกุ คามและสามารถ ลงสมคั รรบั เลือกตงั้ และดำ� รงตำ� แหน่งทกุ ตำ� แหน่งและในทกุ ระดบั ของ ภาครฐั จดั ใหม้ กี ารอำ� นวยความสะดวกในการใชอ้ ปุ กรณแ์ ละเทคโนโลยี เครอ่ื งชว่ ยความพิการใหมๆ่ ตามความเหมาะสม (3) รบั รองใหค้ นพิการมีเสรีภาพในการแสดงเจตนารมณใ์ นฐานะเป็น ผลู้ งคะแนนเสียงเลือกตงั้ และเพ่ือการนี้ อนญุ าตใหบ้ คุ คลท่ีคนพิการ เลอื กเองชว่ ยเหลอื ในการลงคะแนนเสยี ง หากจำ� เป็นและตามท่คี นพกิ าร รอ้ งขอ

CRPD สำ� นักงานส่งเสรมิ และพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร (b) Promote actively an environment in which persons with disabilities can effectively and fully participate in the conduct of public affairs, without discrimination and on an equal basis with others, and encourage their participation in public affairs, including: (i) Participation in non-governmental organizations and associations concerned with the public and political life of the country, and in the activities and administration of political parties; (ii) Forming and joining organizations of persons with disabilities to represent persons with disabilities at international, national, regional and local levels.

CRPD สำ� นกั งานสง่ เสริมและพัฒนาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร (บี) ส่งเสริมอย่างแข็งขนั ใหเ้ กิดสภาพแวดลอ้ มท่ีคนพิการสามารถมี ส่วนร่วมในการดำ� เนินกิจกรรมสาธารณะไดอ้ ย่างมีประสิทธิผลและ อย่างเต็มท่ี โดยปราศจากการเลือกปฏิบตั ิ บนพืน้ ฐานท่ีเท่าเทียมกบั บคุ คลอ่ืน และกระตนุ้ ใหม้ ีสว่ นรว่ มในสาธารณกิจ อนั รวมถงึ (1) การมีส่วนรว่ มในองคก์ รพฒั นาเอกชน และสมาคมท่ีทำ� งานดา้ น สาธารณะและด้านการเมืองของประเทศ รวมทั้งในกิจกรรมและ การบรหิ ารของพรรคการเมือง (2) ก่อตงั้ และรว่ มกบั องคก์ รคนพิการ ในการเป็นผแู้ ทนของคนพิการใน ระดบั นานาประเทศ ระดบั ประเทศระดบั ภมู ิภาคและระดบั ทอ้ งถ่ิน