วิชาการบัญชีร่วมค้าและฝากขาย รหัสวิชา 20201-2104

ครู วชิ าการบญั ชรี ว่ มคา้ และฝากขาย รหัสวิชา 20201-2104 หนว่ ยที่ 3 การบนั ทกึ บญั ชขี องกจิ การรว่ มคา้ โดยวธิ ผี รู้ ว่ มคา้ แตล่ ะฝา่ ยจดบนั ทกึ รายการทง้ั สน้ิ ในสมดุ บญั ชขี องตน 098-2184324 ID: 098-2184324 สอนโดย อ.พชั รพร มากมณี



การบนั ทึกบญั ชีตามวิธีนี้เหมาะสาหรบั กิจการร่วมค้าท่ีมีรายการค้าจานวน ไม่มาก และมีระยะเวลาในการดาเนิ นงานค่อนข้างสนั้ ผ้รู ่วมค้าแต่ละรายจะบนั ทึก รายการบญั ชีทุกรายการท่ีเกิดขึ้นจากการร่วมค้าในสมุดบญั ชีของตนเอง และวิธีนี้ จะมกี ารจดั ทาบญั ชีดงั นี้ 1 เป็ นวิธีที่ผ้รู ่วมค้าแต่ละฝ่ ายจะบนั ทึกรายการร่วมค้าทงั้ หมดในสมุดบญั ชี ของตนเอง รวมกบั รายการค้าตามปกติ โดยบนั ทึกทกุ รายการท่ีเกี่ยวกบั การร่วมค้า ถึงแม้ว่ารายการค้าท่ีเกิดขึน้ นัน้ เกิดจากผ้รู ่วมค้าคนอื่นๆ กต็ าม เม่ือผ้รู ่วมค้าคนใด ทาการบนั ทึกรายการท่ีเกี่ยวกบั การร่วมค้าในสมุดบญั ชีของตนเองแล้วต้องแจ้งให้ผู้ รว่ มค้ารายอื่นทราบด้วย เพือ่ ทาการบนั ทึกบญั ชี 25

2 บญั ชีที่เก่ียวข้องกบั การร่วมค้า ได้แก่ 2.1 บญั ชีร่วมค้า (Joint Venture Account) 2.2 บญั ชีผรู้ ว่ มค้า เป็นบญั ชีแยกตามจานวนของผรู้ ่วมค้า หลกั การบนั ทึกบญั ชีของกิจการร่วมค้า โดยวิธีผ้รู ่วมค้าแต่ละฝ่ ายจดบนั ทึก รายการทงั้ สิ้นในสมดุ บญั ชีของตน สามารถบนั ทึกบญั ชีได้ 2 กรณี คือ การบนั ทึกรายการบญั ชีเมื่อการรว่ มค้าสิ้นสดุ การบนั ทึกรายการบญั ชีเม่ือการรว่ มค้าไม่สิ้นสดุ 26

1.1 บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การลงทุนของ ผรู้ ่วมค้า 1.2 บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การดาเนินงาน ของกิจการร่วมค้า 1.3 บนั ทึกสรุปผลการดาเนิ นงานของ กิจการรว่ มค้า 27

บริษัทเทียน บริษัทส่อง บริษัทแสง ตกลงดาเนิ นกิจการ จาหน่ายสินค้ารว่ มกนั เมื่อวนั ท่ี 1 มีนาคม 2558 และจดั ทาสญั ญาการร่วมค้าโดยมี ข้อตกลงดงั นี้ 1. บริษทั เทียนเป็นผดู้ าเนินการเกี่ยวกบั การรว่ มค้า 2. กาไรขาดทุนแบง่ เท่ากนั 3. ผรู้ ่วมค้าที่ขายสินค้าได้จะได้รบั ค่านายหน้า 5% ของยอดขาย 4. คิดดอกเบี้ยให้กบั ผ้รู ่วมค้าท่ีนาเงินสดหรือสินทรพั ยม์ าร่วมลงทุนครงั้ แรก 12% ต่อปี 28

มี.ค. 1 บริษทั ส่อง นาเงินสด 150,000 บาท และบริษทั แสง ส่งสินค้ามา ลงทนุ 250,000 บาท 2 บริษทั ส่อง ซื้อสินค้าเป็นเงินสด 60,000 บาท 6 บริษทั แสง ขายสินค้าเป็นเงินสดได้ 150,000 บาท 12 บริษทั เทียน ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือได้ 400,000 บาท 16 ส่งคืนสินค้าท่ีซื้อเม่ือวนั ที่ 2 เป็นเงิน 10,000 บาท 20 รบั ชาระหนี้ค่าสินค้าท่ีขายทงั้ หมด ให้ส่วนลด 2% 25 บริษทั เทียน ขายสินค้าที่เหลือทงั้ หมดได้เงิน 100,000 บาท 28 จ่ายค่าใช้จ่ายเป็นเงินสดดงั นี้  ค่าเช่าสานักงาน 20,000 บาท  คิดเงินเดือนให้บริษทั เทียนเป็นเงิน 50,000 บาท 31 การร่วมค้าสิ้นสดุ ให้คานวณดอกเบีย้ และค่านายหน้าให้ผ้รู ่วมค้า แบง่ กาไรขาดทนุ ตามข้อตกลง และส่งคืนเงินให้กบั ผรู้ ่วมค้า 29

การบนั ทึกบญั ชีในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผรู้ ่วมค้าแต่ละคน เป็นดงั นี้ 2558 รายการ สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า (แสง) 1 บริษทั ส่องนาเงินสด (เทียน) (ส่อง) มาร่วมลงทนุ เดบิต เทียน 150,000 150,000 บาท เดบิต เงินสด 150,000 เดบิต เทียน 150,000 เครดิต ส่อง150,000 บริษทั แสงส่งสินค้า มาร่วมลงทนุ เครดิต ส่อง 150,000 เครดิต เงินสด150,000 เดบิต ร่วมค้า 250,000 250,000 บาท เครดิต ซื้อสินค้า เดบิต ร่วมค้า 250,000 เดบิต ร่วมค้า 250,000 250,000 เครดิต แสง 250,000 เครดิต แสง250,000 2 บริษทั ส่อง ซื้อสินค้า เดบิต ร่วมค้า 60,000 เดบิต ร่วมค้า 60,000 เดบิต ร่วมค้า 60,000 เป็นเงินสด 60,000 เครดิต ส่อง 60,000 เครดิต เงินสด 60,000 เครดิต ส่อง 60,000 บาท 6 บริษทั แสงขายสินค้า เดบิต แสง 150,000 เดบิต แสง 150,000 เดบิต เงินสด 150,000 เป็นเงินสด150,000บาท เครดิต ร่วมค้า 150,000 เครดิต ร่วมค้า 150,000 เครดิต ร่วมค้า 150,000 12 บริษทั เทียนขายสินค้า เดบิต ลกู หนี้การค้า 400,000 เดบิต เทียน 400,000 เดบิต เทียน 400,000 เงินเชื่อ 400,000 บาท เครดิต ร่วมค้า 400,000 เครดิต ร่วมค้า 400,000 เครดิต ร่วมค้า 400,000 30

2558 รายการ สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า (เทียน) (ส่อง) (แสง) 16 ส่องส่งคืนสินค้าท่ีซื้อ เดบิต ส่อง 10,000 เดบิต เงินสด 10,000 เดบิต ส่อง 10,000 วนั ท่ี 2 เป็ นเงิน เครดิต ร่วมค้า 10,000 เครดิต ร่วมค้า 10,000 เครดิต ร่วมค้า 10,000 10,000 บาท 20 รบั ชาระหนี้สินค้าท่ี เดบิต เงินสด 392,000 เดบิต ร่วมค้า 8,000 เดบิต ร่วมค้า 8,000 ขายทงั้ หมดให้ ร่วมค้า 8,000 เครดิต เทียน 8,000 เครดิต เทียน 8,000 ส่วนลด 2% เครดิต ลกู หนี้การค้า 400,000 16 ส่องส่งคืนสินค้าท่ีซื้อ เดบิต ส่อง 10,000 เดบิต เงินสด10,000 เดบิต ส่อง 10,000 วนั ท่ี 2 เป็ นเงิน เครดิต ร่วมค้า เครดิต ร่วมค้า เครดิต ร่วมค้า 10,000 บาท 10,000 10,000 10,000 20 รบั ชาระหนี้สินค้าที่ เดบิต เงินสด 392,000 เดบิต ร่วมค้า 8,000 เดบิต ร่วมค้า 8,000 ขายทงั้ หมดให้ ร่วมค้า 8,000 เครดิต เทียน 8,000 เครดิต เทียน 8,000 ส่วนลด 2% เครดิต ลกู หนี้การค้า 400,000 25 เทียนขายสินค้าที่ เดบิต เงินสด 100,000 เดบิต เทียน 100,000 เดบิต เทียน 100,000 เหลือทงั้ หมด เครดิต ร่วมค้า 100,000 เครดิต ร่วมค้า 100,000 เครดิต ร่วมค้า 100,000 100,000 บาท 31

2558 รายการ สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า สมดุ บญั ชีของผรู้ ่วมค้า (เทียน) (ส่อง) (แสง) 28 เทียนจ่ายค่าเช่า 20,000 เดบิต ร่วมค้า 20,000 เดบิต รว่ มค้า 20,000 เดบิต รว่ มค้า 20,000 บาท เป็นเงินสด เครดิต เงินสด 20,000 เครดิต เทียน 20,000 เครดิต เทียน 20,000 คิดเงินเดือนให้บริษทั เทียน เดบิต รว่ มค้า 50,000 เดบิต รว่ มค้า 50,000 เดบิต ร่วมค้า 50,000 เป็นเงิน 50,000 บาท เครดิต รายได้เงินเดือน เครดิต เทียน 50,000 เครดิต เทียน 50,000 31 คิดดอกเบีย้ ให้ผรู้ ว่ มค้า เดบิต รว่ มค้า 4,000 50,000 เดบิต รว่ มค้า 4,000 เดบิต ร่วมค้า 4,000 ท่ีนาสินทรพั ยม์ าลงทุน เครดิต ส่อง 1,500 เครดิต ดอกเบีย้ รบั 1,500 เครดิต ดอกเบี้ยรบั 2,500 (150,000x12%x1/12) = แสง 2,500 แสง 2,500 ส่อง 1,500 1,500 บาท(250,000x12% x1/12) = 2,500 บาท คิดค่านายหน้าให้ผรู้ ว่ ม เดบิต รว่ มค้า 32,500 เดบิต รว่ มค้า 32,500 เดบิต รว่ มค้า 32,500 ค้าที่ขายสินค้าได้ เครดิต รายได้ค่านายหน้า เครดิต เทียน 25,000 เครดิต รายได้ค่านายหน้า (150,000x5%) = 7,500 25,000 แสง 7,500 7,500 (500,000x5%) = 25,000 แสง 7,500 เทียน 25,000 แบ่งกาไรขาดทนุ จาก เดบิต ร่วมค้า 235,500 เดบิต รว่ มค้า 235,500 เดบิต ร่วมค้า 235,500 การรว่ มค้าเท่ากนั เครดิต กาไรจากการรว่ มค้า เครดิต กาไรจากการร่วมค้า เครดิต กาไรจากการร่วมค้า ได้คนละ 78,500 บาท 78,500 78,500 78,500 ส่อง 78,500 ส่อง 78,500 ส่อง 78,500 แสง 78,500 แสง 78,500 แสง 78,500 32

การผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทของผรู้ ว่ มค้าแต่ละคน ดงั นี้ บญั ชีรว่ มค้า หน้า 1 33

บญั ชีผรู้ ว่ มค้า-นายเทียน ในสมดุ บญั ชีของผรู้ ว่ มค้า-นายส่อง และผรู้ ว่ มค้า -นายแสง จะเป็นดงั นี้ บญั ชีผรู้ ่วมค้า-นายเทียน หน้า 1 34

บญั ชีผรู้ ่วมค้า-นายส่อง ในสมดุ บญั ชีของผรู้ ว่ มค้า-นายเทียน และผรู้ ว่ มค้า- นายแสง จะเป็นดงั นี้ บญั ชีผรู้ ่วมค้า-นายส่อง หน้า 1 35

แกม แก้ม และแก้ว ตกลงดาเนิ นกิจการจาหน่ายสินค้า รว่ มกนั และจดั ทาสญั ญาการร่วมค้าโดยมีข้อตกลงดงั นี้ 1. แกมเป็นผดู้ าเนินการเก่ียวกบั การรว่ มค้า 2. กาไรขาดทุนแบง่ เท่ากนั 3. คิดดอกเบีย้ ให้กบั ผรู้ ่วมค้าที่นาเงินสดหรอื สินค้ามาร่วมลงทุน 12% ต่อปี รายการร่วมค้าท่ีเกิดขนึ้ เดือนพฤษภาคม 2558 มีดงั นี้ 36

พ.ค. 1 แก้มนาเงินสดมาร่วมลงทุน 20,000 บาท แก้วส่งสินค้ามาร่วม ลงทนุ 50,000 บาท 5 แกมซื้อสินค้าเป็นเงินสด 40,000 บาท จ่ายค่าขนส่งสินค้า 500 บาท 8 แกมขายสินค้าเป็นเงินสดได้ 90,000 บาท 12 ซื้อสินค้าเป็นเงินเช่ือ 60,000 บาท 18 ส่งคืนสินค้าที่ซื้อเช่ือ 2,000 บาท 25 ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือ 80,000 บาท 28 จ่ายชาระหนี้ค่าสินค้าครึ่งหน่ึง และได้รบั ส่วนลด 2% 31 บริษทั จ่ายค่าใช้จ่ายเป็นเงินสดดงั นี้  ค่าโฆษณา 20,000 บาท  คิดเงินเดือนให้แกม 30,000 บาท การร่วมค้ายงั ไม่เสรจ็ สิ้นแต่ผรู้ ว่ มค้าต้องการทราบผลการดาเนินงาน โดยมีสินค้าคงเหลืออย่จู านวน 29,000 บาท 37

38

39

40

41

42

การบนั ทึกบญั ชีของกิจการร่วมค้า โดยวิธีผรู้ ่วมค้าแต่ละฝ่ ายจดบนั ทึกรายการ ทงั้ สิ้นในสมุดบญั ชีของตน เป็ นวิธีท่ีเหมาะสมสาหรบั กิจการร่วมค้าที่มิได้จดั ตงั้ กิจการแยกต่างหากจากกิจการร่วมค้า มีระยะเวลาในการดาเนิ นงานสนั้ รายการค้า มีน้อย ผ้รู ่วมค้าแต่ละรายสามารถบนั ทึกรายการที่เกิดขึ้นจากการร่วมค้าในสมุด บญั ชีของตนได้ ผ้รู ่วมค้าแต่ละรายจะต้องบนั ทึกรายการค้าที่เกิดจากการร่วมค้า ทุกรายการ ถึงแม้รายการค้านัน้ จะไม่ได้เกิดจากตนเอง ถ้ารายการค้าเกิดกบั ผ้รู ่วมค้า รายใดให้บนั ทึกรายการค้าในสมุดบญั ชีของตนแล้วแจ้งให้ผ้รู ่วมค้าอ่ืนทราบเพ่ือ บนั ทึกรายการค้าให้ถกู ต้อง ผ้รู ่วมค้าแต่ละรายทาการเปิ ดบญั ชีขึ้นมาใหม่นอกจาก บญั ชีปกติของกิจการ 2 บญั ชี คือ บญั ชีร่วมค้ากบั บญั ชีผ้รู ่วมค้า สามารถบนั ทึก บญั ชีได้ 2 กรณี คือ กรณีท่ี 1 การบนั ทึกรายการบญั ชีเมื่อการรว่ มค้าสิ้นสดุ กรณีที่ 2 การบนั ทึกรายการบญั ชีเม่ือการร่วมค้าไม่สิ้นสดุ 43