การเกบ็ ถนอมและแปรรูปอาหาร - การเกบ็ อาหารสดและอาหารแห้ง - การถนอมอาหาร - แปรรูปอาหาร
การเกบ็ รักษาอาหาร หมายถงึ การนาอาหารสดหรือ อาหารแหง้ เกบ็ ไว้ใช้ประโยชน์ ใหไ้ ด้นานทส่ี ุด ปลอดภยั จาก สิง่ ปนเปื้ อน ฝ่ ุน แมลงต่างๆ
การเกบ็ อาหารสด หมายถึง อาหาร ทม่ี นี า้ เป็ นส่วนประกอบอยู่มาก เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ ผลไม้ นมสดฯลฯ ทาให้เหมาะกบั การเจริญเตบิ โตของ เชื้อจุลนิ ทรีย์ เป็ นสาเหตุให้บูดเน่า แต่ถ้าสูญเสียนา้ ไปกจ็ ะเห่ียวเาา
เนื้อสัตว์ – ล้างนา้ ให้สะอาด บรรจุ กล่องพลาสตกิ ก่อนนาไปแช่ตู้เยน็ ในช่องแช่แขง็ ไข่ – เกบ็ ในที่ อุณหภูมติ า่ หรือในตู้เยน็ อุณหภูมิ ตา่ 5 องศาเซลเซียสโดยวางด้าน แหลมอยู่ล่าง
ผกั สด – ตดั หรือปลดิ ส่วนที่เสีย ออกแล้วล้างนา้ สะอาด ทงิ้ ให้สะเด็ด นา้ นาใส่ถุงพลาสตกิ แล้วนาไปเกบ็ ในตู้เยน็ ในช่องแช่ผกั ผลไม้ – ล้าง ให้สะอาด บรรจุในถุงพลาสตกิ หรือ กล่อง เกบ็ ในช่องแช่ผกั
การเกบ็ อาหารแห้ง หมายถงึ อาหารที่ผ่าน กรรมวธิ ีการถนอมอาหาร เช่น อบ ตาก แห้ง าายรังสี เป็ นต้น เพ่ือให้ส่วนท่เี ป็ นนา้ ถูกกาจดั ออกไป เช่น ผกั ผลไม้ตากแห้ง แป้ง นมผง รวมถงึ อาหารสาเร็จรูปทถ่ี ูกทา ให้แห้งแล้วบรรจุในซองหรือขวด
คุณสมบัตขิ องภาชนะทใี่ ช้บรรจุ อาหารแห้ง 1. สามารถป้องกนั ความชื้นได้ 2. สามารถป้องกนั อากาศ 3. มีความทนทานต่อการกดหรือเสียดสี
ภาชนะท่ีนิยมใช้เกบ็ รักษาอาหารแห้งมี ดงั นี้ 1. ถุงพลาสตกิ 2. ขวดแก้ว 3. ถาด ถ้วย หรือกล่องที่ทาจากพลาสตกิ แข็ง 4. กล่องกระดาษแข็ง
การเกบ็ รักษาอาหารกระป๋ อง เป็ นผลติ ภัณฑ์ อาหารสาเร็จรูปทบี่ รรจุในกระป๋ อง ควรเกบ็ ไว้ในทแี่ ห้ง ไม่ร้อน หรือถูกแสงแดด อากาศ ถ่ายเทได้สะดวก ถ้ามรี อยบุ๋มหรือกระป๋ อง บวม ไม่ควรบริโภค และเม่ือเปิ ดฝาแล้ว ควร รับประทานให้หมด ถ้าเหลือควรเทใส่ ภาชนะอื่นแล้วเกบ็ ไส่ในตู้เยน็
การถนอมอาหาร (food Preservation) หมายถงึ กรรมวธิ ีต่างๆ ที่ทาให้อาหารอยู่ ในสภาพใกล้เคยี งกบั ของสดมากทสี่ ุด โดย ไม่สูญเสียคุณภาพ มคี ุณค่าทางโภชนาการ มคี ุณลกั ษณะดงั เดมิ และเกบ็ รักษาไว้ได้ นาน
การแปรรูปอาหาร (food Processing) หมายถงึ กระบวนการท่ที าให้เกดิ การ เปลย่ี นแปลงคุณลกั ษณะของอาหาร หรือ ทาให้อาหารมสี ่วนผสมอ่ืนๆ เพื่อมีรูปร่าง รสชาตแิ ปลกใหม่เปลย่ี นแปลงไปจากเดิม
การถนอมอาหาร การแปรรูปอาหาร มะม่วงดอง มะม่วงกวน มะเขือเทศแช่อม่ิ นา้ มะเขือเทศ มะนาวดอง มะนาวผง ปลาช่อนตากแห้ง ปลาช่อนหยอง หมูแดดเดยี ว กนุ เชียงหมู ไก่รวนเกลือ ไส้กรอกไก่
วตั ถุประสงค์สาคญั ของการถนอมและการ แปรรูปอาหาร 1. เพื่อให้มอี าหารบริโภคตลอดปี 2. สร้างมูลค่าเพมิ่ ให้แก่ผลผลติ ทาง การเกษตรที่ใช้เป็ นอาหาร 3. เพื่อให้มีอาหารหลากหลายชนิดตาม ความต้องการของผู้บริโภค
4. เพื่อสร้างอาชีพและสร้างรายได้ให้กบั ผู้สนใจในการผลติ อาหารสาเร็จรูป 5. เพ่ือแก้ปัญหาสินค้าเกษตรประเภท อาหารล้นตลาด 6. เพ่ือส่งเสริมสุขภาพอนามยั ให้กบั ประชากรในการบริโภคอาหารท่ีดี มี คุณภาพและถูกหลกั อนามยั
หลกั การถนอมอาหารและแปรรูปอาหาร เป็ นการใช้ภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ ด้งั เดมิ เช่น ใส่โอ่ง ฝังดนิ ตากแห้ง ดองเกลือ แต่ในปัจจุบันมเี ทคโนโลยี ช่วยมากขนึ้ เช่น ผลติ นา้ ข้าวกล้องงอก ทุเรียนทอด กรอบ นา้ มงั คุด กะทผิ ง ไข่ผง เป็ นต้น หลกั การสาคญั มดี งั นี้
1. การระเหยนา้ ออกจากเนื้ออาหาร ด้วยวธิ ีการตาก ผง่ึ อบแห้ง เช่น ก้งุ แห้ง พริกแห้ง หน่อไม้แห้ง ปลาแห้ง เป็ นต้น
2. การใช้ความร้อน กาจัดหรือ ทาลายเชื้อจุลนิ ทรีย์ให้เส่ือมสภาพ ด้วยการ ต้ม นึ่ง อบ รวมไปถึงการ ใช้ความร้อนสูงด้วยวธิ ีการพาสเซอ ไรซ์และสเตอร์ริไรซ์
3. การยบั ย้งั การดูดซึมสารอาหาร ของจุลนิ ทรีย์ เป็ นการใช้เกลือ นา้ ตาล หรือนา้ ส้มสายชู เช่น การ เชื่อม ดอง หมกั แช่อมิ่ รวมไปถึง สารกนั บูดชนิดต่างๆ ทกี่ ระทรวง สาธารณสุขอนุญาตให้ใช้ในอาหาร
4. การเกบ็ รักษาในอณุ หภูมติ ่า เป็ น การนาอาหารสดหรือแห้งบางชนิด มาเกบ็ ในอณุ หภูมติ า่ เช่นห้องเยน็ ตู้เยน็ ตู้แช่ และการแช่นา้ แขง็ เป็ น ต้น
5. การใช้รังสีถนอมอาหาร หรือ กระบวนการแบบเยน็ เนื่องจากไม่ จาเป็ นต้องมกี ารเพม่ิ อุณหภูมิหรือ เปลยี่ นแปลงคุณสมบัตขิ องอาหาร เช่นแอปเปิ ลนามาาายรังสีจะชุ่มา่า กรอบเหมือนเดมิ
ชนิดของอาหาร ผลของการาายรังสี - ข้าว ผลไม้ทใี่ ช้ - ลดเวลาในการ อบแห้ง อบแห้ง - กล้วย มะม่วง - ชะลอการสุกของ มะละกอ ฝร่ัง ผลไม้ ผลผลติ ต่างๆ ทีไ่ ม่มรี ส
ชนิดของอาหาร ผลของการาายรังสี - ข้าว เมลด็ ธัญพืช - ควบคุม กาจดั โรค พืชผกั ผลไม้สด แมลงในพืชผกั ผลไม้แห้ง เครื่องเทศ และ เครื่องปรุงรส
ชนิดของอาหาร ผลของการาายรังสี หัวหอม กระเทียม ยบั ย้งั การงอกของ หอมใหญ่ ขงิ มัน พืชหัว และชะลอ ฝร่ัง มะเขือเทศ การสุก
ชนิดของอาหาร ผลของการาายรังสี แหนม แฮม เบคอน ลดปริมาณและ หรืออาหารที่เน่า ยบั ย้งั การเจริญโต เสียได้ ของเชื้อจุลนิ ทรีย์ ช่วยชะลอการเน่า ป้องกนั เชื้อรา
ชนิดของอาหาร ผลของการาายรังสี เนื้อววั เนื้อหมู และ ทาลายเชื้อจุลนิ ทรีย์ เนื้อสัตว์ปี ก และพยาธิ
วธิ ีการถนอมอาหารและแปรรูปอาหาร 1. การทาแห้ง 2. การทาเคม็ 3. การหมักดอง 4. การเช่ือม 5. การแช่อม่ิ 6. การาาบ 7. การกวน 8. การทาแยมและเยลล่ี 9. การทานา้ ผลไม้
1. การทาแห้ง •คอื การทาใหน้ า้ ระเหยออกไปจาก อาหารใหม้ ากทส่ี ุดจนเชอื้ จุลนิ ทรีย์ ไมส่ ามารถเจริญเตบิ โตได้ ดว้ ย วธิ ีการตากแดดหรืออบในตอู้ บ
2. การทาเคม็ •เป็ นวธิ ีการถนอมอาหารโดยใช้ เกลอื เป็ นวัสดุหลักในการยับยงั้ การเจริญเตบิ โตของจุลินทรีย์ เกบ็ ไวไ้ ดน้ าน
3. การหมกั ดอง • เป็ นการถนอมอาหารโดยใชค้ วามเขม้ ขน้ ของ เกลอื นา้ ส้มสายชู นา้ ตาล ควบคุม การเจริญเตบิ โตของเชอื้ จุลนิ ทรียบ์ าง ชนิดทที่ าใหอ้ าหารบูดเน่า • และส่งเสริมการเจริญเตบิ โตของ เชือ้ จุลนิ ทรียบ์ างชนิดทผี่ ลติ กรดแลกตกิ
Search