ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.อ่างหิน อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

ทาเนยี บภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ ตาบลอ่างหิน อาเภอปากท่อ จังหวดั ราชบรุ ี ประจาเดอื น ธนั วาคม ๒๕๖๒ ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอปากท่อ สานกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจงั หวดั ราชบรุ ี สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สานกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ

คานา ด้วย กศน.ตาบลอ่างหนิ ได้ดาเนนิ การจดั ทาภมู ปิ ญั ญาในทอ้ งถิน่ ใหก้ ับประชาชนในพืน้ ท่ี ตาบลอ่างหิน เพ่อื เพม่ิ พูนความรู้และทักษะในการดาเนนิ ชีวติ แบบพอเพยี ง สามารถเรียนรู้และฝกึ ฝนได้ทง้ั จากการศึกษาดว้ ยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อื่น การนาภมู ปิ ัญญามาเผยแพรเ่ พื่อให้ประชาชนใน พ้นื ท่ไี ดน้ าไปใชแ้ ละเรียนรู้เพ่ือเพิ่มอาชีพ และประสบการณใ์ หก้ บั ตนเองและครอบครัว ใหม้ ีการเจรญิ เติบโต อย่างต่อเนื่องและเกือ้ กูลในการผลิตซึง่ กันและกัน โดยการใชท้ รพั ยากรที่มอี ยู่ใหเ้ กดิ ประโยชน์และไมม่ ี สารพษิ เช่น น้า ดนิ แสงแดดอยา่ งเหมาะสม เกดิ ประโยชน์สงู สดุ มคี วามสมดุล ของสภาพแวดลอ้ มอย่าง ตอ่ เนื่อง และเกดิ ผลในการเพ่ิมพูนความอดุ มสมบูรณ์ของทรพั ยากรธรรมชาตดิ ้วย กศน.ตาบลอา่ งหนิ หวังวา่ เอกสารเลม่ นี้คงมปี ระโยชน์ต่อผูอ้ ่านและผู้ปฏิบตั ิงานต่อไป กศน.ตาบลอา่ งหนิ ธันวาคม 2562

สารบญั หนา้ คานา 1 สารบญั 5 กศน.ตาบลอ่างหิน 8 - ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ นางสาวชนิดาภา ขาวขา 10 - ภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่น นางสาวศุภจริ า คาพวง - ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ นายชบุ พว่ งอิน คณะผจู้ ัดทา

1 แบบบันทึกชดุ ข้อมูลคลังปัญญา-ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น ตาบลอ่างหิน อาเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี ชอ่ื ภูมปิ ัญญา นวดแผนไทย ชอื่ นางสาวชนิดาภา นามสกุล ขาวขา วนั เดือนปีเกิด 11 เมษายน พ.ศ.2504 ท่อี ยู่ปจั จุบัน (ทส่ี ามารถตดิ ตอ่ ได)้ บา้ นเลขท่ี หมู่ท่ี 56 หมูท่ี 3 ตาบลอ่างหิน อาเภอปากท่อ จังหวัดราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70140 โทรศพั ท์ 094-3213869 ความเป็นมาของบุคคลคลังปญั ญา นางชนิดาภา ขาวขา ไดเ้ ลง็ เหน็ การนวดแผนไทยได้ถกู ทาลายสูญหายไปในบ้านเราและเห็นวา่ ประชาชนในพ้นื ที่ตาบลอา่ งหินว่างงานหลังจากการทางานสภาพสงั คมในปจั จบุ นั มนษุ ย์เราไดร้ บั ผลกระทบ จากการเปล่ยี นแปลงในดา้ นต่างๆ เช่นด้านเศรษฐกจิ การเมือง สงั คมและส่ิงแวดลอ้ มเปน็ อยา่ งมาก ประชากรเพ่ิมขนึ้ เรื่อยๆแต่ทรัพยากรมีน้อยลง จึงมีความจาเปน็ ตอ้ งใช้ทรัพยากรทีม่ ีอยู่อย่างจากดั ให้มีความ คมุ้ ค่าย่งิ ขึ้น โดยเฉพาะด้านการดารงชพี และชวี ิตความเปน็ อยูข่ องประชาชน นอกจากจะมีการประกอบ อาชีพเพอื่ เป็นการเล้ยี งตวั เองและครอบครวั แลว้ ยังมีสิง่ ท่ีถือวา่ เป็นภาระหนกั คืออาหารเพ่อื บรโิ ภคประจาวัน จงึ จาเป็นอย่างยิ่งทม่ี นุษยเ์ ราจะตอ้ งสรา้ งขนึ้ หรือหามาทดแทนโดยวธิ ีการต่าง ๆ เพ่ือการอยรู่ อดโดยการ ประกอบอาชีพ นางชนิดาภา ขาวขา จึงไดน้ าการนวดแผนไทย มาถ่ายทอดใหป้ ระชาชนในพ้ืนทแี่ ละยังเห็น วา่ การนวดแผนไทย เปน็ เอกลักษณ์ด้านวฒั นธรรมประจาชาติไทย และเกยี่ วข้องกับคนไทยมาแต่อดีตจนถงึ ปัจจบุ นั การประกอบอาชพี ธรุ กจิ เปน็ อาชีพอสิ ระในการทามาหากนิ และสรา้ งรายได้ใหก้ ับตนเอง จดุ เดน่ ของภูมิปัญญาท้องถ่ิน -เพื่อให้ผ้เู รียนสามารถนาความรู้ไปใช้ในชวี ติ ประจาวัน และนาไปประกอบอาชีพหลกั ได้ รายละเอียดของภูมิปัญญาท้องถน่ิ - การนาสมนุ ไพรมาใช้กบั อาชีพนวด รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญาท้องถิน่ มีการเผยแพรผ่ ่านส่อื มวลชนและสอ่ื อน่ื อย่างแพรห่ ลาย มีการดงู านจากบุคคลภายนอก จานวน ........ ครง้ั จานวน........คน มีการนาไปใช้ อื่นๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน การพัฒนาตอ่ ยอดภมู ปิ ัญญาให้เปน็ นวัตกรรม คณุ คา่ (มูลค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น/นวัตกรรมที่คิดคน้ ขึ้นมาใหม่ ภูมปิ ัญญาท้องถิ่นด้งั เดมิ ได้รบั การถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ินที่ได้พัฒนาและต่อยอด

2 แบบเดิม คอื การนวดแผนไทย โดยใช้แบบนวดตวั การพัฒนาตอ่ ยอดคอื มกี ารนวดแผนไทยโดยใช้น้ามันนวดตัว หรอื สปาตัว และทาลูกประคบเพ่อื ใชใ้ นการ นวดแผนไทย เจา้ ของภูมิปัญญา นางสาวชนดิ าภา ขาวขา (เจ้าของภูมิปญั ญา นวดแผนไทย)

3 รูปภาพภมู ิปัญญา นาวัตถดุ บิ ในการทาลกู ประคบมาผสมกนั เพ่อื นามาใช้ในการนวด

4 แบบบันทึกชุดขอ้ มูลคลังปญั ญา-ภมู ปิ ญั ญาท้องถิน่ ตาบลอา่ งหนิ อาเภอปากท่อ จงั หวดั ราชบุรี ช่ือภมู ิปัญญา การสานกระด้งและพัดจากไม้ไผ่ ชอื่ นางสาวศภุ จิรา นามสกลุ คาพวง วนั เดือนปเี กิด 21 มีนาคม พ.ศ. 2509 ทอี่ ยู่ปัจจบุ นั (ทส่ี ามารถตดิ ต่อได)้ บ้านเลขท่ี 58/1 หมูท่ ่ี 6 ตาบล อา่ งหนิ อาเภอ ปากทอ่ จังหวัด ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70140 โทรศพั ท์ 089-9765892 ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปัญญา นางสาวศุภจิรา คาพวง ได้เล็งเห็นสภาพสังคมในปัจจุบันมนุษย์เราได้รับผลกระทบจาก การเปล่ียนแปลงในด้านต่างๆ เช่นด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและส่ิงแวดล้อมเป็นอย่างมาก ประชากร เพิ่มข้ึนเรื่อยๆแต่ทรัพยากรมีน้อยลง จึงมีความจาเป็นต้องใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่อย่างจากัดให้มีความคุ้มค่า ยง่ิ ขึน้ โดยเฉพาะด้านการดารงชีพและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน นอกจากจะมีการประกอบอาชีพเพื่อ เป็นการเล้ยี งตัวเองและครอบครัวแลว้ ยงั มสี ่งิ ทีถ่ ือวา่ เปน็ ภาระหนักคอื อาหารเพือ่ บริโภคประจาวัน จึงจาเป็น อย่างยิ่งที่มนุษย์เราจะต้องสร้างขึ้นหรือหามาทดแทนโดยวิธีการต่าง ๆ เพ่ือการอยู่รอดโดยการประกอบ อาชีพ นางสาวศุภจิรา คาพวง ในพ้ืนที่ตาบลอ่างหินมีประชาชนปลูกไม้ไผ่เป็นจานวนมากควรนามาใช้ ประโยชนใ์ หป้ ระชาชนตาบลอ่างหินจึงได้ตั้งกลุ่มจักสานข้ึนในพ้ืนท่ี หมู่ที่ 6 บ้านห้วยต้นห้างข้ึนโดยได้รับกา รสนุนจากพัฒนาชุมชนกับ กศน.อาเภอปากท่อ การสานกระด้งและพัดจากไม้ไผ่ โดยการนาภูมิปัญญา ชาวบ้านและกบั คนไทยมาแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ได้ทาการสารวจความต้องการของชุมชน พบว่า ชุมชนมี ความตอ้ งการที่จะศึกษาและฝึกทักษะในการจักสานกระด้งและพัดจากไม้ไผ่ และยังเป็นการลดค่าใช้จ่ายใน ครัวเรือน จดุ เดน่ ของภูมิปัญญาท้องถิ่น -เพอ่ื ให้ผู้เรยี นสามารถนาความรู้ไปใชใ้ นชีวติ ประจาวัน และนาไปประกอบอาชีพหลกั ได้ - เป็นแหล่งเรยี นรู้ใหก้ ับชมุ ชน รายละเอยี ดของภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น - เป็นการนาวัสดุทมี่ ีอยใู่ นทอ้ งถิน่ มาใช้ รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถ่ิน มีการเผยแพรผ่ ่านสอื่ มวลชนและส่อื อ่นื อย่างแพรห่ ลาย มีการดงู านจากบุคคลภายนอก จานวน ........ ครัง้ จานวน........คน มกี ารนาไปใช้ อืน่ ๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถ่ิน การพฒั นาตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญาให้เปน็ นวตั กรรม คณุ คา่ (มลู ค่า) และ ความภาคภูมใิ จ ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน/นวตั กรรมท่คี ดิ คน้ ขึ้นมาใหม่ ภูมิปญั ญาท้องถ่ินดงั้ เดมิ ไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก ภูมปิ ัญญาท้องถ่ินทไ่ี ด้พัฒนาและต่อยอด

5 แบบเดมิ คือ การสานพัดแบบไมม่ ลี วดลาย การพัฒนาต่อยอดคอื เป็นการนาความคิดสรา้ งสรรค์มาใช้ในการสานพัด โดยให้มลี วดลาย และสีสัน สวยงามเพ่อื สรา้ งมูลคา่ เพ่มิ ให้กบั สนิ ค้า เจ้าของภูมิปัญญา นางสาวศภุ จริ า คาพวง (ภมู ิปัญญา สานกระดง้ และพัดจากไมไ้ ผ)่

6 รปู ภาพภูมปิ ญั ญา

7 แบบบนั ทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญา-ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ ตาบลอา่ งหนิ อาเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี ชอ่ื ภมู ิปัญญา การทาขนมไทย ชอื่ นายชุบ นามสกุล พว่ งอิน วนั เดือนปีเกิด 19 เมษายน พ.ศ. 2488 ท่ีอยู่ปจั จุบัน (ทีส่ ามารถติดตอ่ ได)้ บ้านเลขที่ 41 หมูที่ 1 ตาบล อ่างหนิ อาเภอ ปากท่อ จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศพั ท์ 086-1776447 ความเปน็ มาของบุคคลคลังปัญญา นายชุบ พว่ งอิน ไดเ้ ล็งเหน็ สภาพสงั คมในปัจจุบนั มนษุ ยเ์ ราไดร้ ับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงใน ดา้ นตา่ งๆ เช่นด้านเศรษฐกิจ การเมอื ง สังคมและสิ่งแวดลอ้ มเปน็ อย่างมาก ประชากรเพิ่มขน้ึ เร่ือยๆแต่ ทรพั ยากรมนี อ้ ยลง จงึ มีความจาเปน็ ตอ้ งใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่อย่างจากัดให้มีความคมุ้ ค่ายิ่งข้ึน โดยเฉพาะด้าน การดารงชีพและชวี ติ ความเป็นอยขู่ องประชาชน นอกจากจะมีการประกอบอาชีพเพื่อเป็นการเล้ยี งตัวเอง และครอบครัวแลว้ ยังมีสิง่ ที่ถือว่าเปน็ ภาระหนกั คืออาหารเพื่อบรโิ ภคประจาวนั จงึ จาเปน็ อย่างย่ิงท่ีมนุษย์เรา จะต้องสร้างขนึ้ หรอื หามาทดแทนโดยวิธีการต่าง ๆ เพ่ือการอยูร่ อด และเป็นขนมที่มีความเกย่ี วข้องกับคน ไทยมาแต่อดีตจนถงึ ปจั จบุ ัน การประกอบอาชพี ธรุ กิจ เป็นอาชพี อิสระในการทามาหากนิ และสรา้ งรายได้ ใหก้ บั ตนเอง จุดเด่นของภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน -เพื่อใหผ้ ูเ้ รยี นสามารถนาความรู้ไปใช้ในชีวิตประจาวัน และนาไปประกอบอาชีพหลักได้ รายละเอียดของภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ - เปน็ การนาวสั ดทุ ่ีมีอยูใ่ นท้องถน่ิ มาใช้ รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญาท้องถิน่ มกี ารเผยแพร่ผา่ นส่ือมวลชนและส่ืออ่นื อยา่ งแพรห่ ลาย มีการดงู านจากบุคคลภายนอก จานวน ........ คร้งั จานวน........คน มีการนาไปใช้ อน่ื ๆ (ระบุ) ลักษณะของภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่น การพฒั นาต่อยอดภมู ิปญั ญาใหเ้ ป็นนวัตกรรม คณุ คา่ (มลู ค่า) และ ความภาคภมู ิใจ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ิน/นวตั กรรมทค่ี ดิ คน้ ขึน้ มาใหม่ ภมู ิปัญญาท้องถิ่นดงั้ เดิมไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก ภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่นที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด

8 แบบเดมิ คือ - การพฒั นาตอ่ ยอดคอื เป็นการนาความร้ทู ีม่ ีอยู่มาถา่ ยทอดให้ความรู้กบั ชาวบา้ น และหาชอ่ งทางการ จาหนา่ ยสินคา้ เพื่อสรา้ งรายได้ เจา้ ของภูมปิ ัญญา นายชุบ พว่ งอนิ (ภมู ิปัญญา ขนมไทย)

9 รปู ภาพภูมปิ ญั ญา

ที่ปรึกษา คณะผ้จู ดั ทา 1.นางสาวดารตั น์ กาญจนาภา ผ้อู านวยการสานักงาน กศน. จังหวัดราชบุรี 2.นางสาวชาลนิ ี ดารา ครู รักษาการในตาแหน่ง ผอ.กศน. อาเภอปากท่อ รา่ ง/เรยี บเรยี งและจัดพิมพ์ ครู กศน.ตาบลอ่างหิน นายสุพจน์ ปญั จนนท์