ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.หนองกระทุ่ม อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

ทาเนยี บภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิน่ ตาบลหนองกระทุม่ อาเภอปากทอ่ จังหวัดราชบรุ ี ประจาเดอื น ธนั วาคม ๒๕๖๒ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอปากท่อ สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จังหวดั ราชบุรี สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร

คานา ด้วย กศน.ตาบลหนองกระทุ่ม ได้ดาเนินการจัดทาภูมิปัญญาในท้องถ่ิน ให้กับประชาชนในพื้นที่ ตาบลหนองกระทุ่ม เพ่ือเพ่ิมพูนความรู้และทักษะในการดาเนินชีวิตแบบพอเพียง สามารถเรียนรู้และฝึกฝน ได้ท้ังจากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อ่ืน การนาภูมิปัญญามาเผยแพร่เพ่ือให้ ประชาชนในพนื้ ท่ีได้นาไปใช้และเรยี นรู้เพือ่ เพม่ิ อาชพี และประสบการณใ์ ห้กบั ตนเองและครอบครัว ให้มีการ เจริญเติบโตอย่างต่อเนื่องและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสารพิษเช่น น้า ดิน แสงแดดอย่างเหมาะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม อย่างต่อเนื่อง และเกิดผลในการเพ่ิมพูนความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติด้วย กศน.ตาบลหนอง กระทมุ่ หวังว่าเอกสารเล่มนี้คงมีประโยชน์ต่อผู้อ่านและผูป้ ฏิบตั งิ านต่อไป กศน.ตาบลหนองกระทมุ่ ธนั วาคม 2563

สารบัญ หน้า คานา สารบัญ 1-2 3-4 ภมู ปิ ญั ญาท้องถน่ิ การเผาถ่านจากเตาดิน : นายบวั ลอย เทีย่ งธรรม 5-6 ภูมปิ ญั ญาท้องถิน่ การทากรงนก: นางสม ฤทธ์ิลาเลศิ ภูมปิ ัญญาท้องถน่ิ การทาเกษตรผสมผสาน: นายชานาญ ใจดี 7 คณะผจู้ ดั ทา

1 แบบบันทกึ ชดุ ข้อมูลคลงั ปญั ญา-ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ตาบลหนองกระทุ่ม อาเภอปากทอ่ จังหวัดราชบรุ ี ชื่อภมู ิปัญญาการเผาถ่านจากเตาดิน ช่ือ บัวลอย นามสกลุ เท่ยี งธรรม วันเดือนปเี กิด - 2483 ทีอ่ ยปู่ จั จบุ ัน (ทสี่ ามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขที่หมู่ที่ 16 หมูที่ 6 ตาบล หนองกระทมุ่ อาเภอ ปากท่อ จงั หวัด ราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70140 โทรศัพท์ . 098-5083242 ความเปน็ มาของบุคคลคลงั ปัญญา เนอื่ งจากสมัยก่อนมีต้นไม้และปุาไม้จานวนมาก การประกอบอาหารของคนสมัยนัน้ อาศัยไมม้ าก่อ เป็นไฟเพ่ือประกอบอาหาร ต่อมาไดค้ ดิ การเกบ็ รักษาพ้ืนเพ่ือไม่ใหผ้ ุไปตามกาลเวลาจงึ นามาเผากลายเปน็ กอ้ นถ่านทาให้สามารถเกบ็ ไว้ไดน้ านและควันน้อยลง จดุ เดน่ ของภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ สามารถนามาใช้ในครัวเรือนและสามารจาหนา่ ยในท้องถ่นิ วัตถุดบิ ท่ใี ชป้ ระโยชน์ในผลติ ภณั ฑ์ทเ่ี กดิ จากภูมปิ ญั ญา ซึ่งพื้นทอ่ี น่ื ไม่มี ไมแ้ ห้งทที่ ิง้ ไร้ประโยชน์ รายละเอยี ดของภูมิปญั ญาท้องถิน่ การเผาถา่ นจากเตาดิน คอื ผทู้ ี่คิดวธิ ีการคดิ เผาถ่านแบบวิธีโบราณจน รายไดใ้ ห้แก่ ครอบครัวและชุมชนนาวตั ถุดิบในท้องถ่นิ มาใช้ รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญาท้องถนิ่ ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพร่ผา่ นสื่อมวลชนและส่อื อ่ืนอยา่ งแพร่หลาย มีการดูงานจากบุคคลภายนอก จานวน ........ คร้งั จานวน........คน มีการนาไปใช้ อน่ื ๆ (ระบุ) แบบเดิม คอื การนาไม้มาจดุ ไฟให้ไหม้ การพฒั นาต่อยอดคือ การใชด้ ินเขา้ มาทาเป็นเตาขนาดใหญเ่ พอ่ื สุมฟืนให้อยใู่ นอณหุ ภมทิ ีค่ วบคุมได้

2 รปู ภาพเจ้าของภมู ปิ ัญญา นายบวั ลอย เที่ยงธรรม เจ้าของกาเผาถา่ นจากเตาดิน รูปภาพภูมปิ ญั ญา

3 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมลู คลังปญั ญา-ภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น ตาบลหนองกระทุ่มอาเภอปากทอ่ จงั หวัดราชบรุ ี ชือ่ ภมู ปิ ัญญา การทากรงนก ช่อื นางสม นามสกลุ ฤทธลิ์ าเลิศ วันเดอื นปีเกิด 7 กันยายน 2492 ทอี่ ยู่ปัจจุบัน (ท่สี ามารถติดต่อได้) บ้านเลขที่ 56 หมทู ี่ 5 ตาบล หนองกระทุม่ อาเภอ ปากท่อ จงั หวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70140 โทรศพั ท์ - ความเปน็ มาของบุคคลคลังปัญญา จากสมยั ก่อนพ้นื ทีด่ ังเดิมเปน็ ปุาไมแ้ ละมปี ุาไผข่ ้ึนเปน็ จานวนมากประกอบดว้ ยมีการเลี้ยงนก กนั มากในพืน้ ที่ นางสม ฤทธ์ิลาเลศิ จงึ ได้คิดทากรงนกข้ึนมาเน่ืองจากวตั ถดุ ิบในท้องถิ่นมจี านวนมาก จากนนั้ ก็มี ผู้สนใจขอซ้ือและจากนนั้ ก็ได้ทาจาหนา่ ยในชมุ ชนและยงั จาหน่ายออกนอกพื้นที่ โดยมีผู้มาขอรบั ซอื้ จดุ เดน่ ของภูมิปญั ญาท้องถนิ่ คิดประดิษฐ์ จากวสั ดุในท้องถ่ินและเปน็ ภูมิปัญญาทีส่ าควรอนุรักษ์ไวใ้ หส้ ืบต่อไป วัตถุดิบที่ใชป้ ระโยชน์ในผลติ ภณั ฑท์ เี่ กิดจากภมู ิปญั ญา ซ่ึงพื้นที่อ่นื ไม่มี ไม้ไผ่ท่ีมมี ากในท้องถิ่น รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญา นางสม ฤทธิล์ าเลิศจึงไดค้ ดิ ทากรงนกขึน้ มาเน่ืองจากวัตถดุ บิ ในทอ้ งถน่ิ มีจานวนมาก จากนนั้ ก็มผี ้สู นใจขอซ้ือและจากนั้นก็ไดท้ าจาหน่ายในชุมชนและยังจาหน่ายออกนอกพนื้ ท่ี โดยมีผู้มาขอรับ ซอ้ื คิดประดิษฐ์ จากวสั ดุในท้องถ่นิ และเปน็ ภูมิปญั ญาทีส่ าควรอนุรักษ์ไว้ให้สบื ตอ่ ไปเปน็ วตั ถุที่ใช้ในท้องถ่ิน รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ลักษณะของภมู ปิ ญั ญา ท้องถ่ิน การพัฒนาตอ่ ยอดภมู ิปัญญาใหเ้ ป็นนวตั กรรม คุณค่า (มูลคา่ ) และ ความภาคภูมิใจ ภูมิปญั ญา ท้องถิน่ ด้ังเดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจากถา่ ยทอดร่นุ สู่รุ่นเป็นการอนุรักษส์ ืบต่อไป รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พันธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผา่ นส่ือมวลชนและส่อื อ่ืนอย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบุคคลภายนอก จานวน ........ คร้งั จานวน........คน มีการนาไปใช้ อื่นๆ (ระบุ)

4 แบบเดมิ คือ การนาไม้ไผม่ าขดั ทาเป็นกรงนกรูปแบบธรรมดา การพฒั นาต่อยอดคือ การคิดรูปทรงการทากรงนกแบบต่างๆ รปู ภาพเจา้ ของภมู ปิ ญั ญา เจา้ ของการทากรงนก นางสม ฤทธ์ลิ าเลิศ รปู ภาพภมู ปิ ัญญา

5 แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลงั ปญั ญา-ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ตาบลหนองกระทุ่มอาเภอปากทอ่ จงั หวัดราชบรุ ี ชื่อภมู ิปัญญาท้องถน่ิ การทาเกษตรผสมผสาน ชอื่ ชานาญ นามสกลุ ใจดี วันเดอื นปีเกิด 26 มิถนุ ายน 2509 ท่อี ยู่ปัจจบุ ัน (ที่สามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท่ี 26 หมูที่ 1 ตาบล หนองกระทุ่ม อาเภอ ปากท่อ จังหวัด ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศัพท์ - ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปัญญา นายชานาญ ใจดี ไดท้ ดลองการปลกู ผกั และการทาการเกษตร การใช้ชวี ิตแบบเศรษฐกจิ พอเพียง คดิ วธิ ีการปรับปรงุ ดินใชใ้ นงานการเกษตร การทาเกษตรแบบพึ่งพา สามารถบรโิ ภคในครวั เรือนและเหลอื จาหนา่ ย จุดเดน่ ของภูมิปัญญาท้องถน่ิ ใชใ้ นครวั เรอื นและแนะนาต่อ การทาการเกษตรแบบพง่ึ พา วัตถดุ บิ ท่ใี ชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑท์ ีเ่ กิดจากภมู ิปัญญา ซง่ึ พ้นื ที่อืน่ ไม่มี การแรกเปลีย่ นเรียนรู้ รายละเอยี ดของภูมปิ ญั ญาท้องถิ่น นายชานาญ ใจดี ไดท้ ดลองการปลูกผักและการทาการเกษตร การใช้ชวี ติ แบบ เศรษฐกิจพอเพียง คดิ วธิ ีการปรบั ปรุงดนิ ใช้ในงานการเกษตร การทาเกษตรแบบพง่ึ พา สามารถบริโภคใน ครวั เรือนและเหลือจาหนา่ ย คิดวธิ ีการปรบั ปรุงดินใช้ในงานการเกษตร จากน้ันก็ไดเ้ ข้ารับการอบรม และ พัฒนาต่อเนื่องมาตลอด

6 รปู ภาพเจา้ ของภูมปิ ญั ญา นายชานาญ ใจดี เจ้าของการทาเกษตรผสมผสาน รปู ภาพภมู ิปญั ญา

7 คณะผจู้ ดั ทา ท่ปี รึกษา 1.นางสาวดารตั น์ กาญจนาภา ผอู้ านวยการสานักงาน กศน. จงั หวดั ราชบรุ ี 2.นางสาวชาลนิ ี ดารา ครู ผู้จดั ทา ครู กศน.ตาบลหนองกระทมุ่ นางสาวอมรรัตน์ ภิรมยแ์ ก้ว บรรณาธิการ/จัดทารปู เล่ม ครู กศน.ตาบลหนองกระทมุ่ นางสาวอมรรัตน์ ภิรมยแ์ ก้ว