หน่วยท่ี 1 แนวคิดระบบเทคโนโลยี สารสนเทศและดจิ ิทัลทางการพยาบาล อ.ดร.สุรชาติ สิทธปิ กรณ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มมส. 2/2563 1
หนว่ ยที่ 1 แนวคิดระบบเทคโนโลยีสารสนเทศทางการพยาบาล 1.1 ความหมายของข้อมลู สารสนเทศ และความรู้ 1.2 ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาลและ ความสาคัญของสารสนเทศทางการพยาบาล 1.3 ความสาคญั ของเทคโนโลยดี จิ ิทัลทางการพยาบาล 1.4 ววิ ฒั นาการของสารสนเทศทางการพยาบาล 1.5 บทบาทของพยาบาลในการจดั การสารสนเทศ 1.6 สมรรถนะพยาบาลทเ่ี ก่ียวขอ้ งกบั ระบบสารสนเทศและ สมรรถนะดิจิทลั 2
วตั ถุประสงค์ 1. รแู้ ละเข้าใจความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล 2. รแู้ ละเขา้ ใจประโยชน์ของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล 3. ร้แู ละเขา้ ใจบทบาทของพยาบาลในการจดั การสารสนเทศและบทบาท ของผเู้ ชีย่ วชาญสารสนเทศทางการพยาบาล 4. รแู้ ละเขา้ ใจองค์ประกอบของเทคโนโลยี สารสนเทศ และระบบ สารสนเทศด้านสุขภาพและการพยาบาล 5. ร้แู ละเข้าใจสมรรถนะพยาบาลทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับระบบสารสนเทศทางการ พยาบาล 3
ความหมายของขอ้ มลู สารสนเทศ และความรู้ 4
ขอ้ มูล (data) ขอ้ มลู (data) หมายถงึ การพรรณนาสงิ่ ของ เหตกุ ารณ์ กิจกรรม และรายการเปลย่ี นแปลงที่เกดิ ขึน้ ซ่ึงถกู บนั ทกึ จาแนก และจดั เก็บตามสภาพความเปน็ จรงิ โดยยงั ไม่ได้ผ่านการแปลความหมาย อาจเปน็ ตวั เลข ตัวอกั ษร ภาพหรือเสียง (วีณา จรี ะแพทย์, 2544)
DATA • ขอ้ มูล (data) หมายถึง ข้อมูลดบิ (raw data) หรือขอ้ เท็จจรงิ ไม่วา่ จะเปน็ ตวั อักษร ตัวเลข เสียง และภาพทบ่ี อกเกีย่ วกับ สภาพการณ์หรอื สิ่งทเ่ี กิดข้นึ ซง่ึ ยงั ไมผ่ า่ นการกลนั่ กรอง ตคี วาม หรอื ยงั ไม่ผา่ นการประมวลผล ขอ้ มลู นั้นจะคงสภาพความเปน็ ขอ้ มลู ไม่วา่ จะนาไปใชห้ รือไม่กต็ าม (สุกญั ญา ประจุศลิ ป์, 2550)
ข้อมลู (Data) ข้อเท็จจริงทีอ่ ธบิ ายปรากฏการณอ์ ย่างใดอยา่ งหนง่ึ หรอื เหตกุ ารณท์ เี่ กยี่ วขอ้ งกับส่งิ ตา่ ง ๆ เช่น คน สตั ว์ สง่ ของ สถานที่ เป็นต้น ขอ้ มลู อาจเป็นตัวเลข อักษร รปู ภาพก็ได้ เช่น อายุ เพศ อณุ หภูมิรา่ งกาย จานวนวนั ทีผ่ ปู้ ว่ ยนอนรักษาตัวในรงพยาบาลเป็นตน้ ขอ้ มลู รายการหนึง่ อาจไมม่ คี วามหมายมากนัก ขอ้ มลู ทร่ี วมกัน เป็นหมวดหม่อู าจใหค้ วามหมายที่สาคัญและเป็นประโยชน์ (Saba and McCormick, 1996; Warman, 1993)
ตวั อย่างขอ้ มลู • จานวนนสิ ิต • ชอ่ื • รปู ภาพ • เกรด • ความประพฤติ
ข้อมลู ทางการพยาบาล • ข้อมูลท่เี ก่ียวขอ้ งกบั ปรากฏการณท์ างการพยาบาล • เปน็ ขอ้ เทจ็ จริงที่พยาบาลให้ความสนใจ • เพศ • ประวตั กิ ารแพย้ า • อายุ • ระดับความรู้สึกตวั • นา้ หนกั ส่วนสงู • v/s • ความเจ็บปวด • การดแู ลตัวเอง • ประสบการณ์การผ่าตัด • การได้รบั ยา
สรุปขอ้ มูล (Data) ขอ้ เท็จจริง/เหตุการณ์ที่ยงั ไมผ่ ่าน การประมวลผล ทั้งนข้ี อ้ มูลอาจเปน็ ตัวเลข ตัวอักษร เช่น ชื่อ-นามสกุล ทอ่ี ยู่ รปู ภาพ เสียงหรอื ภาพเคลื่อนไหว และเปน็ สงิ่ ท่ใี ช้ อธิบายคุณลกั ษณะของวตั ถุ เหตุการณ์ กิจกรรม โดยบนั ทกึ จากการสังเกต การ ทดลอง หรือการสารวจด้วยการแทน รปู แบบใดรปู แบบหนึง่ เชน่ บันทกึ ไวเ้ ป็น ตวั เลข ขอ้ ความ รูปภาพ และสญั ลกั ษณ์ 10
1.2 สารสนเทศ (Information) ขอ้ มูลท่ีผา่ นการแปลความหมายให้มคี ุณคา่ ในการ นาไปใช้ ซ่ึงขน้ึ อยูก่ ับความสมั พนั ธข์ องการนิยามข้อมลู ตามการจัด กล่มุ หรือจดั การโครงสร้างของขอ้ มูลท่ีสัมพันธก์ นั จะถูกนาเข้าสู่ กระบวนการประมวลผล ทาใหไ้ ดส้ ารสนเทศในรูปทีส่ ามารถ นาไปใชไ้ ด้ทันที ผลลัพธท์ ไี่ ด้จากการนาขอ้ มูลมาประมวลผล ใหไ้ ด้สง่ิ ที่เป็น ประโยชน์ในการนาไปใชง้ านมากขน้ึ ตามจุดประสงค์ เช่น การ รวบรวมข้อมลู สญั ญาณชีพ อาการและอาการแสดง และผลการตรวจ ทางห้องปฏบิ ตั ิการ ประมวลผลเปน็ ขอ้ วนิ จิ ฉัยทางการพยาบาล 11
สารสนเทศ (Information) 12
การสร้างสารสนเทศ แนวโนม้ ของการสูบบหุ รีแ่ ละการด่มื สรุ า ของประชากรอายุ 15 ปี ขน้ึ ไป พ.ศ. 2550-2557 นาไป วิเคราะห์และตอบคาถามวา่ แนวโนม้ ของการสบู บหุ รแี่ ละการดื่ม สรุ าของประชากร พ.ศ. 2550-2557 มีการเปลย่ี นแปลงอย่างไร ตลอด 7 ปที ผ่ี า่ นมา สารสนเทศ จะถกู นาไปใช้เพ่อื สนบั สนนุ การตดั สนิ ใจอนื่ ๆ เช่น ตัดสนิ ใจดา้ นการรณรงคส์ รา้ งเสริมสขุ ภาพ/การออกกฎหมาย ควบคุมให้เหมาะกับสภาพปจั จุบนั ข้อมูลเหลา่ น้จี ะตอ้ งถูกสง่ เข้ากระบวนการตา่ งๆ ตามความ เหมาะสม เพ่อื เปล่ยี นให้ข้อมูลกลายเป็นส่ิงที่สามารถนามาใชเ้ พอื่ สนบั สนนุ การตดั สินใจตา่ ง ๆ ได้ 13
ลกั ษณะของสารสนเทศทด่ี ี 1. มคี วามถูกตอ้ งแมน่ ยา (Accuracy) 2. ทันต่อเวลา (Timeliness) 3. มีความสมบรู ณค์ รบถ้วน (completes) 4. มีความสอดคล้องกับความตอ้ งการของผู้ใช้ (relevancy) 5. สามารถพิสจู น์ได้ (Verifiable) 6. ความสะดวก (Easy to retrieve)
1.3 ความรู้ (Knowledge) สงิ่ ท่ไี ดจ้ ากการสังเคราะหส์ ารสนเทศ มาจากความ เขา้ ใจในกลุ่มของสารสนเทศ/ขอ้ มลู ท่ไี ดจ้ ากกระบวนการจดั การ มี ผลใหเ้ กิดประสบการณ์การสะสมการเรยี นรู้ และความเชี่ยวชาญใน ปรากฎการณ์ ปัญหาหรอื กจิ กรรมน้ัน ๆ และทาให้ได้กระบวนการ รูปแบบ และความสัมพนั ธ์ระหว่างขอ้ มูลดบิ ตลอดจนกฎเกณฑ์และ ข้นั ตอนในการรวบรวมขอ้ มลู ทาใหไ้ ดผ้ ลลพั ธท์ ี่มปี ระโยชนต์ ่อการ ตัดสนิ ใจและการนาไปสู่การคน้ พบใหมๆ่ ทส่ี นบั สนนุ งานพยาบาล เชน่ ความรู้ทใี่ ช้ในการวเิ คราะหแ์ ละตัดสนิ ใจเลือกวิธีการใหก้ าร พยาบาลในแต่ละสถานการณ์ 15
ความรู้ (Knowledge) ความเข้าใจถึงความสมั พันธ์ระหว่างปจั จยั ต่าง ๆ กบั ภาวะสุขภาพ เป็นคาท่มี คี วามหมายกวา้ ง และใช้กนั โดยท่ัวไป สิ่งทปี่ ระกอบดว้ ยข้อมูลและสารสนเทศท่ีถกู จดั รปู แบบและประมวลผลเพื่อนาไปประยกุ ตใ์ ช้ในปญั หาที่ ตอ้ งการนาขอ้ มลู และสารสนเทศเหล่านีไ้ ปแกไ้ ข 16
พยาบาลใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศโดยผ่านการการ ผสมผสานศาสตร์ทางด้านเทคโนโลยสี ารสนเทศและการ พยาบาลเขา้ ดว้ ยกนั - ช่วยออกแบบกระบวนการจดั การข้อมูลให้เป็น สารสนเทศและความรูท้ ี่นามาใช้สนับสนุนการปฏิบัติและการ ให้การบรกิ ารทางการพยาบาลผา่ นกระบวนการจัดการซ่งึ ข้อมลู ความรู้ และสารสนเทศมคี วามเกีย่ วเนอื่ งกนั 17
18
ข้อมูล สารสนเทศ ความรู้ Data Information Knowledge • ผลตรวจ • ปัญหา • การส่งเสรมิ สุขภาพ Glucose = 180 • มภี าวะนา้ ตาลในเลือด • การดแู ลตนเอง mg/dl • การควบคมุ อาหาร สงู • การรบั ประทานยา • HbA1C = 9.5% • Pt. ไม่คมุ น้าตาล • การมาตรวจตามนัด • กจิ กรรมการพยาบาล • อาหารเบาหวาน • ใหย้ า DM ตามแพทย์ 19
ข้อมูล สารสนเทศ ความรู้ Data Information Knowledge 20
1.2 ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล “สนเทศศาสตรท์ างการพยาบาล” สนเทศศาสตร์ (Informatics) มาจากภาษาฝรัง่ เศส Informatique หมายถงึ การใชเ้ ทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์รวบรวม ประมวลผลข้อมลู และสารสนเทศ ความหมายของสนเทศศาสตร์ทางการพยาบาลในระยะแรก มคี วามหมายว่า การใช้เทคโนโลยีคอมพวิ เตอร์ในการประมวลผล ขอ้ มูลใหเ้ ปน็ สารสนเทศ (Scholes et al., 1983) 21
ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล Computer science, information science, and nursing science combined to assist in the management and processing of nursing data, information and knowledge to support the practice of nursing and the delivery of nursing care.” Grave & Corcoran (1989): “การเชือ่ มโยงวทิ ยาการคอมพวิ เตอร์ วิทยาศาสตร์ P.227 สารสนเทศ และศาสตร์การพยาบาล ท่ีออกแบบมาช่วยในการ จดั การและประมวลผลข้อมูล สารสนเทศ และความรู้ทางการ พยาบาล เพื่อที่จะสนบั สนุนการปฏบิ ตั ิการ พยาบาลและการสง่ ต่อ ของการให้การพยาบาล” 22
ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล “The integration of nursing science, computer science and information science to manage and communicate data, information and knowledge in nursing practice. (Staggers & Bagley-Thompson 2002; p.260).” 23
Nursing Informatics is a specialty คthวaามtหมinาtยeขgองrรaะtบeบsสารnสuนrเsทiศnทgางการพยาบาล science, computer science, and information science to manage and communicate date, information, and knowledge in nursing practice. Nursing informatics facilitates the integration of data, information, and knowledge to support patients, nurses, and other providers in their decision-making in all roles and settings. This support is accomplished through the use of information structures, information processes, and information technology.” Grave & Corcoran (1986) สารสนเทศทางการพยาบาล เป็นความเช่ยี วชาญเฉพาะในการบรู ณาการ วิทยาการคอมพวิ เตอร์ สารสนเทศศาสตร์ และศาสตรท์ างการพยาบาล มาใช้ บรหิ ารจดั การข้อมูล การส่อื สาร การคดั เลอื กเกบ็ ขอ้ มลู ทจ่ี าเป็น รวบรวม ประมวลผล ให้เปน็ สารสนเทศและความรู้ใชส้ นบั สนุนการตดั สินใจตามบทบาทและ ในสถานการณป์ ฏบิ ตั ิการพยาบาล การศกึ ษา การบรหิ ารและการวิจยั ทางการ พยาบาล American Nurses Association (ANA). (2001). 24
ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล ‘Nursing informatics’ สารสนเทศที่มีเนอื้ หาด้านพยาบาลศาสตร์ และสารสนเทศทใ่ี ช้ประโยชน์ ในการปฏิบัตกิ ารพยาบาล การบรกิ ารสขุ ภาพ การบรหิ ารการพยาบาล และการ บริหารการศกึ ษาทางการพยาบาล ซ่งึ ต้องใชค้ วามร้ทู างคอมพิวเตอร์ ทักษะการรู้ สารสนเทศและความรู้ทางการพยาบาลในการระบุ รวบรวม และใชส้ ารสนเทศที่ ตอ้ งการได้รับ (ศ.ดร.วีณา จีระแพทย,์ 2544) 25
ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล ปี ค.ศ. 2008 ทบทวนนิยาม “สนเทศศาสตร์ทางการพยาบาล” “การบรู ณาการศาสตร์ทางการพยาบาล วทิ ยาการคอมพิวเตอร์และ สนเทศศาสตร์ โดยใช้กระบวนการและเทคโนโลยกี ารสื่อสารและสารสนเทศ ใน การบริหารจดั การขอ้ มูลและเอ้อื ในการส่อื สาร เพ่อื ใหเ้ กิดการประมวลข้อมลู ให้ เปน็ สารสนเทศ แลว้ พฒั นาเป็นองค์ความรู้ และปัญญาทางการพยาบาล ทช่ี ่วยใน การสื่อสารและการตัดสินใจทางดา้ นสขุ ภาพของผบู้ รโิ ภค ผรู้ ับบริการ พยาบาล และบุคลากรในทีมสุขภาพ โดยมจี ดุ ม่งุ หมายใหผ้ รู้ บั บรกิ าร ทั้งในระดบั ชุมชน ครอบครัวและบุคคลใชเ้ ทคโนโลยีการส่ือสารและสารสนเทศทีเ่ หมาะสม เพื่อได้รับข้อมูล สารสนเทศ และ ความร้ทู างด้านสุขภาพ อย่างครบถ้วน ถกู ตอ้ งและทันกาล ในการตดั สินใจและดแู ลสุขภาพตนเอง (American Nursing Association, 2008) 26
ความหมายของระบบสารสนเทศทางการพยาบาล สรุปความหมาย ‘Nursing informatics’ การบูรณาการวิทยาการคอมพวิ เตอร์ สนเทศศาสตร์ และศาสตร์ ทางการพยาบาล มาใชบ้ ริหารจดั การขอ้ มลู การสือ่ สาร การคดั เลอื กเกบ็ ขอ้ มูล ทจี่ าเป็น รวบรวม ประมวลผล ใหเ้ ป็นสารสนเทศและความรู้ เพอื่ ใช้สนบั สนุน การตดั สนิ ใจตามบทบาทและสถานการณ์ในการปฏบิ ัติการพยาบาล การบรกิ าร สุขภาพ การบรหิ ารการพยาบาล และการบริหาร การศึกษาทางการพยาบาล ซ่ึงตอ้ งใชค้ วามร้ทู างคอมพวิ เตอร์ ทกั ษะการรสู้ ารสนเทศและความรูท้ างการ พยาบาลในการระบุ รวบรวม และใช้สารสนเทศทต่ี ้องการ และใชเ้ ทคโนโลยีการ สอ่ื สารและสารสนเทศทเ่ี หมาะสมเพ่ือได้รับขอ้ มูล สารสนเทศ และ ความรู้ ทางดา้ นสุขภาพ อยา่ งครบถว้ น ถูกต้อง และทนั กาล ในการตดั สินใจ 27
Definition • สารสนเทศทางการพยาบาลต้องมีลกั ษณะสาคัญคือ – มเี นื้อหาสาระเกย่ี วขอ้ งกบั การพยาบาล – ใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศในการชว่ ยจัดการข้อมลู ส่อื สาร หรือ การจดั เกบ็ ขอ้ มูลทางการพยาบาล
1.3 ววิ ฒั นาการของสารสนเทศทางการพยาบาล • ค.ศ.1960 ได้มกี ารนาเทคโนโลยคี อมพวิ เตอรม์ าใชใ้ นการบนั ทึก ข้อมลู การปฏิบตั ิงานและการวิจยั ทางดา้ นวทิ ยาศาสตร์สขุ ภาพ อย่างกวา้ งขวาง • หลังจากน้ันเทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์ไดม้ กี ารพฒั นาขน้ึ ไปอย่างมาก ทาให้เกดิ ระบบสารสนเทศในโรงพยาบาล (Hospital Information System–HIS) 29
วิวฒั นาการของสารสนเทศทางการพยาบาล • ค.ศ.1980 เปน็ ตน้ มา มีการ ยอมรับอยา่ งแพรห่ ลายว่าสารสนเทศ ทางการพยาบาล หรอื พยาบาล สารสนเทศศาสตรเ์ ปน็ ศาสตรแ์ ขนง ใหม่ มีการสรา้ งระบบท่ชี ว่ ยในการ บนั ทึกทางการพยาบาลท่เี ปน็ มาตรฐาน มีการให้รหัสเพอ่ื จาแนก และบันทกึ ไดโ้ ดยใชค้ อมพิวเตอร์ (computer-based patient record system – CPRSs) 30
ววิ ฒั นาการของสารสนเทศทางการพยาบาล • 1992 เป็นต้นมา สมาคมพยาบาลอเมรกิ นั (American Nurse Association – ANA) ไดร้ ับรองศาสตรด์ ้านสารสนเทศ ทางการพยาบาล โดยใหค้ าจากดั ความท่ีบ่งบอกขอบเขตเนื้อหา ของ สารสนเทศทางการพยาบาล (Nursing Informatics) 31
ววิ ฒั นาการของสารสนเทศทางการพยาบาล • ค.ศ. 1990 ต้องการให้ขอ้ มูลทางการพยาบาลเข้าไปเปน็ ส่วนหนง่ึ ของระบบสารสนเทศโรงพยาบาล (HIS) • ค.ศ. 1995 Internet มีการพัฒนา เปน็ เครื่องมือท่ใี ชใ้ นการ ติดตอ่ ส่อื สารและเปน็ แหล่งความรู้ทางการพยาบาล • ค.ศ. 2000 เป็นตน้ มา การพัฒนา hardware และ software ไดเ้ จรญิ อย่างมาก ในระบบการบรกิ ารสขุ ภาพ เชน่ กนั 32
ในประเทศไทย • พ.ศ. 2530-2534 ไดม้ กี ารนานาเทคโนโลยเี ขา้ มาใชใ้ นการ พฒั นางานขอ้ มูลขา่ วสารสขุ ภาพ โดยการจดั หาคอมพวิ เตอรข์ นาด เลก็ (Micro computer) การใช้ระบบ LAN (Local Area Network) ในโรงพยาบาล 33
ในประเทศไทย • พ.ศ. 2534) คณะกรรมการสภาพยาบาลระหว่างประเทศ (ICN) ผลักดนั พฒั นาระบบการบันทึกทางการพยาบาล • พ.ศ. 2541-2544 และมีการพฒั นาโปรแกรมฐานขอ้ มลู ทางการพยาบาล โดยสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย และ สานกั การพยาบาลกระทรวงสาธารณสขุ 34
ในประเทศไทย • พ.ศ. 2546 นโยบายดา้ นระบบขอ้ มลู ข่าวสารสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสขุ กาหนดให้สานักงานและสถาน บรกิ ารสาธารณสุขทุกระดบั พฒั นาให้มฐี านขอ้ มูลในระดับ ปฏบิ ัติการ 35
1.4 บทบาทของพยาบาลในการจดั การสารสนเทศ ❖ บทบาทเดิมของพยาบาลในการจดั การสารสนเทศ คอื การเกบ็ รวบรวมขอ้ มูลท่เี กี่ยวขอ้ งกับผู้ปว่ ย เชน่ • การบันทึกประวตั ผิ ู้ป่วยและประวัติการแพ้ยา • การประเมนิ รา่ งกายผ้ปู ว่ ย • การวัดสญั ญาณชีพ เช่น ความดนั โลหติ อณุ หภูมิ • การปฏิบัติตามคาสง่ั การรักษาของแพทย์ • การใหค้ วามรู้แกผ่ ปู้ ่วย 36
บทบาทของพยาบาลในการจัดการสารสนเทศ ❖ เปลย่ี นจากการบันทกึ ในระบบเอกสาร ระบบเอกสารอเิ ล็กทรอนิกส์ ❖ มสี ว่ นรว่ มอย่างเต็มท่ใี นการออกแบบระบบเอกสาร อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ❖ สามารถผสมผสานเทคโนโลยีสารสนเทศเขา้ ไปใน การปฏบิ ตั กิ ารบรหิ าร การศึกษาและการวิจยั ทางการพยาบาล 37
บทบาทของพยาบาลกับงานสารสนเทศทางการพยาบาล กาหนดสารสนเทศทีต่ อ้ งการ พจิ ารณาจากลักษณะ/หน้าทีค่ วาม รับผิดชอบ ตอ้ งอธบิ ายถงึ ความจาเปน็ ในการเก็บรวบรวมข้อมลู 1. พิจารณาเวลาทต่ี ้องการใชส้ ารสนเทศ เพอ่ื เวลารวบรวม ประมวลผล จัดทารายงาน 2. สามารถเข้าใจความหมายของสารสนเทศทห่ี ามาได้ 3. ใหค้ วามร่วมมือในการพัฒนาขอ้ มลู มาตรฐานทางการพยาบาล ระบบสารสนเทศทางการพยาบาล 4. สามารถดาเนนิ การหรือปฏบิ ัตงิ านไดอ้ ย่างเหมาะสม 5. ใชส้ ารสนเทศอยา่ งถูกต้องตามกฎหมายและอยา่ งมจี รยิ ธรรม 38
บทบาทของพยาบาลในการจดั การสารสนเทศ การตลาด การศึกษา การ ปฏบิ ัติ บทบาท การ การให้ จดั การ คาปรึกษา การ วจิ ัย Gassert, 2000 39
บทบาทของผู้เชย่ี วชาญสารสนเทศทางการพยาบาล • การฝกึ อบรมผู้ใชใ้ นระบบคอมพวิ เตอร์ • การประเมินประสิทธิภาพของระบบคอมพวิ เตอร์ • การบารุงรกั ษาและสง่ เสรมิ • การกาหนดเทคโนโลยคี อมพิวเตอร์ท่จี ะใช้ประโยชน์ กับพยาบาล 40
บทบาทของผเู้ ชีย่ วชาญสารสนเทศทางการพยาบาล • พัฒนาทฤษฎี • การวิเคราะหค์ วามตอ้ งการสารสนเทศ • การเลอื กระบบคอมพวิ เตอร์ • การออกแบบระบบคอมพวิ เตอร์ • การทดสอบระบบคอมพวิ เตอร์ 41
1.5 สมรรถนะพยาบาลท่ี เกี่ยวข้องกบั ระบบสารสนเทศ 42
สมรรถนะพยาบาลที่เกีย่ วขอ้ งกับระบบสารสนเทศ สมรรถนะ หมายถึง ความรู้ ความเขา้ ใจ ทักษะ ทัศนคติ และคณุ ลักษณะท่เี ก่ียวข้องกนั ซึ่งมีผลกระทบต่อ ผลการทางานในตาแหนง่ หน้าทนี่ นั้ ๆ สามารถวัด ประเมิน เทยี บเคียงกับสมรรถนะท่ี เปน็ มาตรฐาน และเปน็ สิ่งทส่ี ามารถสร้างและพัฒนา เพื่อให้การปฏบิ ตั งิ านที่มีคณุ ภาพ ประสิทธิภาพ และ ประสทิ ธผิ ล 43
สมรรถนะพยาบาลท่ีเกี่ยวขอ้ งกับระบบสารสนเทศ ระดับท่ี 1 • พยาบาลวิชาชีพท่วั ไป ระดบั ท่ี 2 • พยาบาลผู้ปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูง ระดับที่ 3 ในสาขาอื่นๆ • พยาบาลผ้เู ชยี วชาญทางด้าน สนเทศศาสตร์ทางการพยาบาล 44
สมรรถนะพยาบาลท่ีเกย่ี วข้องกบั ระบบสารสนเทศ ระดบั ท่ี 1 • ผใู้ ชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศ ระดบั ท่ี 2 ระดบั ท่ี 3 • ผูป้ รับเปลีย่ นเทคโนโลยี สารสนเทศ • นกั นวตกรรมเทคโนโลยี สารสนเทศ 45
ระดบั ท่ี 1 สมรรถนะพยาบาลท่เี กีย่ วขอ้ งกับระบบสารสนเทศ • ผู้ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ พยาบาลวชิ าชพี ทวั่ ไป (General Nursing Practice) พยาบาลวชิ าชีพที่สาเร็จ ป.ตรี มคี วามรู้และทกั ษะใน การปฏิบตั กิ ารพยาบาลที่ไม่ซบั ซอ้ น การสง่ เสรมิ สุขภาพ การ ปอ้ งกันโรค และการฟืน้ ฟูสภาพ โดยสามารถใหก้ ารพยาบาล ผู้ปว่ ยเฉยี บพลัน เรื้อรัง และมที ักษะพ้ืนฐานในการพยาบาล ผปู้ ว่ ยในระยะวิกฤตและการผดงุ ครรภ์ (ศริ พิ ร ขัมภลขิ ติ และคณะ, 2550) 46
สมรรถนะพยาบาลทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับระบบสารสนเทศ สมรรถนะของพยาบาลสารสนเทศ ระดับท่ี 1 ผใู้ ชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศ บทบาท 1. มีความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับระบบสารสนเทศทางด้านสขุ ภาพ 2. มกี ารเตรยี มในเรอื่ งการเกบ็ ข้อมลู ทีม่ คี วามสมั พันธก์ บั การดูแล ผู้ปว่ ย 3. มคี วามสามารถในการเข้าถงึ ข้อมูลท่ีจาเปน็ สาหรับการจดั ให้มี การให้บริการทางด้านการพยาบาลและการนานโยบายไปใช้ 47
สมรรถนะพยาบาลทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ระบบสารสนเทศ ระดบั ท่ี 2 • ผปู้ รับเปลย่ี นเทคโนโลยสี ารสนเทศ พยาบาลผปู้ ฏิบัตกิ ารพยาบาลขนั้ สูง (Advanced Practice Nurse) พยาบาลที่ใหก้ ารพยาบาลโดยตรงแก่ผ้รู ับบรกิ าร กลุ่มเป้าหมาย กล่มุ เฉพาะโรคทม่ี ีปญั หาซับซ้อน ต้องการความ ชานาญและทักษะการพยาบาลข้ันสูง ความเชยี่ วชาญทางคลนิ ิก เปน็ พ้ืนฐาน เน้นการให้บริการแบบองค์รวมและการสรา้ งการมี ส่วนรว่ มของผู้รับบริการ ตลอดทงั้ มีความชานาญในการใช้ เหตุผล การตัดสนิ ใจ และการมีทกั ษะทางคลินิกสูง 48
สมรรถนะพยาบาลท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั ระบบสารสนเทศ สมรรถนะของพยาบาลสารสนเทศ ระดับที่ 2 ผปู้ รับเปล่ียนเทคโนโลยีสารสนเทศ บทบาท 1. วเิ คราะห์ จัดการ พฒั นา เปล่ยี นแปลงและประเมนิ เทคโนโลยสี ารสนเทศ 2. ประยกุ ตใ์ ช้ทฤษฎีความร้ขู องศาสตร์การพยาบาล วิทยาศาสตร์ สารสนเทศ วทิ ยาการคอมพิวเตอร์ ในการปฏบิ ตั กิ าร พยาบาล 3. สร้างงานวจิ ัยทจ่ี ะเผยแพร่องค์ความรู้ 49
สมรรถนะพยาบาลที่เกย่ี วขอ้ งกบั ระบบสารสนเทศ ระดับที่ 3 • นักนวตกรรมเทคโนโลยสี ารสนเทศ พยาบาลผู้เชียวชาญทางด้านสนเทศศาสตรท์ างการ พยาบาล (Nursing Informatics Specialist) ได้รับการยอมรบั จาก ANA และ National League for Nursing ใหเ้ ปน็ สาขาวิชา ทางการพยาบาลท่จี าเป็นตอ้ งมีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง ใน ปี ค.ศ. 1984 สาขาวชิ าสนเทศศาสตรท์ างการพยาบาล ต่างจากสาขาวิชาเฉพาะทางพยาบาลดา้ นอ่นื คือ สนเทศศาสตร์ ทางการพยาบาล ผรู้ บั บรกิ าร คือ ผู้ใชส้ ารสนเทศ ท้ังนอ้ี าจเป็น ผบู้ ริโภค ผู้ปว่ ย พยาบาล หรือ บุคลากรในทีม รับผดิ ชอบในการ พัฒนาและประเมนิ ระบบสารสนเทศ โปรแกรมประยุกต์ หรอื เทคโนโลยสี ารสนเทศ ที่เหมาะสมกับงาน 50
Search
