คูมือการดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สํานกั งาน กศน.จงั หวัดพงั งา งานสงเสรมิ การศกึ ษาตามอธั ยาศัย สํานักงาน กศน.จงั หวดั พังงา
คํานาํ สํานักงาน กศน.จังหวัดพังงา ดําเนินการสงเสรมิ การอาน โดยมีบรรณารักษซ่ึงปฏิบัติงานประจํา หองสมุดประชาชนทุกแหง ทําหนาท่ีบริหารจัดการงานหองสมุดประชาชน และจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน ตามรูปแบบ “พังงาเมืองนักอาน” แตเน่ืองจากบรรณารักษมีจํานวนนอยทําใหการดําเนินงานสงเสริมการอานไมคลอบ คลุมทุกพ้ืนที่ สํานักงาน กศน.จังหวัดพังงา จึงมนี โยบายที่จะผลิตบรรณารักษอาสา เพื่อเปน ผชู วยบรรณารักษในการจัด กจิ กรรมสงเสริมการอานใหค ลอบคลุมทกุ พนื้ ที่ในจงั หวัดพังงา ภารกิจตอเน่ืองขอ ๑ ดานการจัดการศึกษาและการเรียนรู ขอ 1.4 การศึกษาตามอัธยาศัย ขอ ๑ พัฒนาแหลงการเรียนรูที่มีบรรยากาศและสภาพแวดลอมท่เี อื้อตอการอา นและพัฒนาศักยภาพการเรียนรใู ห เกิดข้ึนในสังคมไทย ใหเกิดข้ึนอยางกวางขวางและท่ัวถึง เชน พัฒนาหองสมุดประชาชนทุกแหงใหมีบริการท่ี ทันสมัย สงเสริมและสนับสนุนอาสาสมัครสงเสริมการอาน การสรางเครือขายสงเสริมการอาน จัดหนวยบริการ เคลื่อนท่พี รอมอุปกรณเพ่ือจัดกิจกรรมสง เสริมการอา นและการเรยี นรูท่หี ลากหลายใหบรกิ ารกับประชาชนในพ้ืนที่ ตา งๆอยางท่ัวถึง สม่ําเสมอ รวมทั้งเสริมสรา งความพรอมในดานบุคลากร ส่ือ อุปกรณเพ่ือสนับสนุนการอานและ การจดั กิจกรรมเพอ่ื สงเสรมิ การอานอยางหลากหลาย และเพื่อสงเสริมใหนักศึกษา กศน. ไดทํากิจกรรมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต และรับบริการดาน การศึกษาตามอัธยาศัยอยางมีคุณภาพ กลุมงานสงเสริมการศึกษาตามอัธยาศัย จึงจัดทําคูมือการดําเนินงาน บรรณารักษอาสาเลม นี้ โดยมีวัตถุประสงค เพื่อประกอบการจัดอบรมบรรณารกั ษอาสา และสาํ หรบั ใหบ รรณารักษอาสา ใชเปนคูมือในการดําเนินงานสงเสริมการอาน โดยเปนผูชวยบรรณารักษและครู กศน.ตําบล ในการขับเคลื่อน กิจกรรมสงเสริมการอานในหองสมุดประชาชน กศน.ตําบล แหลงเรียนรูในระดับชุมชน และบานหนังสือชุมชน ตอไป คูมือการดาํ เนนิ งานบรรณารักษอ าสา สํานกั งาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ก
สารบญั หนา ก เรื่อง ข คาํ นาํ 1 สารบัญ 3 บทท่ี 1 บทนาํ 6 บทท่ี 2 หองสมุดประชาชนและบทบาทหนาที่ 1๕ บทที่ 3 บทบาทหนาที่ของบรรณารกั ษอาสา 1๗ บทที่ 4 แนวทางการจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน ๒๘ แนวทางท่ี ๑ การจัดกิจกรรมสงเสรมิ การอานในหอ งสมดุ ประชาชน ๔๐ แนวทางท่ี ๒ การจัดกิจกรรมสง เสรมิ การอานในบานหนังสือชุมชน ๕๔ แนวทางที่ ๓ การจัดกจิ กรรมสง เสริมการอานเคลื่อนท่ี ๖๗ แนวทางที่ ๔ การจัดกจิ กรรมสงเสริมการอานในศนู ยพฒั นาเด็กเล็ก ๖๘ ๖๙ ภาคผนวก ๗๐ แผนผงั ปฏบิ ตั ิงานของบรรณารกั ษอาสา ๗๑ บัญชีลงเวลาปฏบิ ัติงานของบรรณารักษอาสา ปฏทิ ินการปฏบิ ัติงานของบรรณารกั ษอาสา บญั ชีสรุปจาํ นวนผเู ขารว มกจิ กรรม คูมอื การดําเนินงานบรรณารกั ษอ าสา สํานกั งาน กศน.จงั หวดั พงั งา หนา ข
บทท่ี ๑ บทนํา การอาน คือกระบวนการท่ีผูอานรับรูขอมูลขาวสารซ่ึงเปนความรู ความคิด ความรูสึก และความ คิดเห็นท่ีผูเขียนถายทอดออกมาเปนลายลักษณอักษร การที่ผูอานจะเขาใจสารไดมากนอยเพียงใด ข้ึนอยูกับ ประสบการณและความสามารถในการใชค วามคดิ การอา นมคี วามสําคัญตอชวี ติ มนุษยทุกชวงวยั หรือตัง้ แตเ กิดจน ตาย การอานจึงเปนประโยชนตอการดําเนินชีวิตในทุกๆดาน เน่ืองจากผูอานจะไดรับความรู พัฒนาความคิด ใหเกิดความสขุ เกดิ ปญญา สูการพฒั นาตนเองใหมีคุณภาพตลอดท้งั การพฒั นาสังคม และประเทศชาติ จากการสํารวจการอานหนังสือของคนไทยใน ป พ.ศ.2548 เฉลี่ยคนไทยอานหนังสือปละ 5 เลมตอคน ในขณะ ที่คนมาเลเซียอานหนังสือปละ 40 เลมตอคน คนสิงคโปรอานปละ 40- 50 เลมตอคน และคนเวียดนามอาน หนังสือคนละ 60 เลมตอคน รัฐบาลจึงมีนโยบายสงเสริมการอานของคนไทย ตามมติของรัฐมนตรี ในวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2552 เห็นชอบใหการอานเปนวาระแหงชาติ ซึ่งไดกําหนดป พ.ศ. 2552 -2561 เปนทศวรรษแหงการอาน และใหวันที่ 2 เมษายน ของทุกป ซึ่งเปนวันคลายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรม ราชกมุ ารีเปนวันรักการอาน ซ่ึงทุกฝายทงั้ ภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชนจะตองชว ยกันดําเนนิ การใหคนไทยอา น หนังสือเพิ่มมากข้ึน นับจากป พ.ศ. 2552 ถึงปจจุบัน การอานของคนไทยไดเพ่ิมขึ้น แตเม่ือเปรียบเทียบกับ ประเทศเพอื่ นบานตามสถิติดังกลาวกน็ บั วา ยงั นอยอยูมาก สาํ นกั งาน กศน. ไดมีนโยบายสงเสริมการอาน โดยใชหองสมุดประชาชนในการขับเคลื่อนเพ่ือใหการ อานครอบคลุมทุกพ้ืนที่ และท่ัวถึง ทุกกลุมเปาหมาย โดยเริ่มต้ังแตเด็กปฐมวัย ซ่ึงเปนจุดเนนในปงบประมาณ 2559 วัยเรียน วยั ทาํ งาน ตลอดทัง้ วัยสูงอายุ ปจจบุ นั มหี องสมุดประชาชนในสังกดั ทั่วประเทศ จํานวน 905 แหง เปนหองสมุดประชาชนจังหวัดจํานวน 73 แหง หองสมุดประชาชน“เฉลิมราชกุมารี” จํานวน 86 แหง และหองสมุด ราชมงั คลาภเิ ษกพระราชวังไกลกงั วล อําเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรขี ันธ จาํ นวน 1 แหง บรรณารักษ มหี นาท่ีปฏบิ ัติงานในหองสมดุ ประชาชน ทั้งงานการจดั หาและคดั เลือกหนังสือ จัดระบบ หนังสือ จัดบริการ และจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน ใหกับกลมุ เปาหมายทุกชวงวัย ซึ่งมีกิจกรรมที่หลากหลายทั้ง การจัดกิจกรรมในหองสมุด กิจกรรมเคลื่อนที่ไปยังชุมชน โดยเฉพาะเด็กปฐมวัยท่ีจะตองสรางหรอื ปลูกฝงนิสัยรัก การอา น ซ่งึ สมเด็จพระนางเจาพระบรมราชนิ นี าถ ไดทรงพระราชทาน 10 กลวธิ ีสรางนิสัยรกั การอา นเปนแนวทาง ในการจัดกิจกรรมในสถานศึกษา คือ 1.ใชเวลาสบาย ๆ ของครอบครัวเพ่ือสงเสริมการอาน 2. เลือกหนังสือดีที่ เดก็ สนุก 3. ใหเด็กรูเรื่องราวหลากหลายจากพาหุวฒั นธรรม 4. มีกิจกรรมพัฒนาทักษะความคดิ 5. ใชท ักษะนาฏ การในการเลา 6. ใชกิจกรรมศิลปะเช่ือมโยงจากการอาน 7. สอนใหรูจักสกัดความรู 8. ตอยอดจากประสบการณ ของผูเรียน 9. นําเด็กสูโลกวรรณคดี 10. พัฒนาทักษะไพรัชภาษาสูโลกกวาง และยังทรงพระราชวิจารณหนังสือ ไทยท่ีนาอานสําหรับเด็ก และเยาวชนไทย 6 เร่ือง ประกอบดวย พระอภัยมณี รามเกียรต์ิ อิเหนา พระราชพิธี 12 เดอื น และกาพยเหเรอื เจา ฟา กงุ สาํ นกั งาน กศน.จงั หวดั พังงา มีนโยบายในการขับเคล่อื นการสงเสริมการอานโดยใชแนวทางในการจัด กิจกรรมสงเสริมการอาน 4 แนวทาง คือ คือ 1. กิจกรรมสงเสริมการอานในหองสมุดประชาชน 2. กิจกรรมสงเสริมการ อานบา นหนังสอื ชมุ ชน 3. กิจกรรมสงเสริมการอานรถโมบายหอ งสมุดเคลอ่ื นที่ 4.กิจกรรมสงเสริมการอา นในศนู ย พัฒนาเด็กเล็ก และไดมอบใหบรรณารักษหองสมุดประชาชน และครู กศน.ตําบล จัดกิจกรรมสงเสริมการอานโดยใช 4 แนวทางในการจัดกิจกรรม
การปฏิบัติงานในหองสมุดประชาชน หรือ หองสมุดใน กศน.ตําบลและการจัดกิจกรรมสงเสริมการ อา นตามแนวทางดงั กลา ว เปน งานท่ีตองมผี ูชวยในการปฏิบตั ิเพื่อใหงานบรรลุเปาหมาย จึงตองมีบรรณารักษอ าสา เปนผูชวยในการดําเนนิ งาน ซ่ึงบรรณารักษอาสาของสํานักงาน กศน.จงั หวดั พังงา จะไดมาจากตําบลตางๆทั้งทีเ่ ปน นักศกึ ษา กศน. หรือ ประชาชนในชุมชนท่สี มัครใจชวยงานบรรณารักษ ทั้งงานพ้ืนฐานหอ งสมุดงานบริการ และงานจัด กจิ กรรมสงเสรมิ การอา นทัง้ 4แนวทาง สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพังงา ไดจัดทําคูมือบรรณารักษอาสา เพื่อใหบรรณารักษอาสาไดใชเปนคูมือ ปฏิบัติงาน ตลอดท้ังใหมีความรูความเขาใจในงานหองสมุดประชาชน เพื่อปฏิบัติงานหองสมุดประชาชน และ การจัดกจิ กรรมสงเสรมิ การอา นทงั้ 4 แนวทางดังกลา ว ไดป ระสบความสําเรจ็ คมู ือการดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จงั หวัดพงั งา หนา ๒
บทที่ 2 ความสําคัญและบทบาทหนาทข่ี องหองสมดุ ประชาชน หองสมุดประชาชน เปนแหลงเรียนรูท่ีรวบรวมทรัพยากรสารสนเทศทุกประเภท ท่ีใหความรู ทกุ สาขาวิชา รวมท้ังสารคดี และบันเทิง ภูมปิ ญญาทอ งถิ่น ขอ มูลขา วสารท่ีทันโลกทันเหตุการณ ซงึ่ มที ั้งวสั ดุตีพมิ พ และไมตีพมิ พ เชน โสตทัศนวัสดุ สื่ออิเลคทรอนกิ ส มกี ารคดั เลอื กและจดั หาเขา มาอยา งทันสมัย สอดคลองกับความ ตอ งการและความสนใจของผูใ ช มีบรรณารกั ษเปนผูดําเนินงานและจัดบริการตาง ๆ อยา งเปนระบบ เพ่ือใหบ ริการ ประชาชนในทองถน่ิ เขา ศกึ ษาคน ควาหาความรูโดยไมจาํ กัด เพศ วยั และระดับการศกึ ษา ความรูทุกสาขาวิชา โดยมี วัตถุประสงคเบ้ืองตน ของหองสมุด 5 ประการ (จมุ พจน วนิชกุล.2545 : ออนไลน อางองิ ในสุทธลิ ักษณ อําพนั วงศ 2515 : 2-3) คอื 1. เพ่ือการศกึ ษา (Education) 2. เพือ่ ความรู (Information) 3. เพอ่ื ความซาบซงึ้ ในศิลปและความงามตา ง ๆ (Inspirtion) 4. เพอ่ื การคน ควาวิจยั (Research) 5. เพื่อความบนั เทงิ และการพักผอ นหยอนใจ (Recreation) จดั ตั้งขน้ึ โดยหนวยงานของรัฐใหเปนสวนหนึ่งของบรกิ ารทางการศกึ ษา ซึ่งรัฐมีหนา ทีต่ องดําเนินการ ท้ังนี้มิไดจํากัดสิทธิของภาคเอกชน หรือองคการตาง ๆ ที่มีศรัทธาจัดขึ้น เพื่อบริการสังคม หองสมุดประชาชนมี หนา ที่เก็บรวบรวมวัสดสุ ารนเิ ทศตา ง ๆ ไดแก หนงั สอื วารสาร เอกสาร สิ่งพิมพ โสตทัศนวสั ดุ ฐานขอมลู ตลอดจน สารนิเทศในรูปแบบอื่น ๆ หองสมุดประชาชนจึงเปนแหลงความรูและขาวสารท่ีทันตอเหตุการณและ ความ เคลื่อนไหวของสังคม ท่ีทุกคนมีสิทธิเขาศึกษาคนควาไวตลอดเวลา ตลอดจน สงเสริมและเผยแพรวัฒนธรรมของ ชุมชนและประเทศ ความสําคญั ของหอ งสมุด การศึกษาในปจจุบัน มุงใหผูเ รยี นมีโอกาสคน ควา หาความรจู ากแหลง เรยี นรูอ่ืนๆ มาประกอบความรู ทไี่ ดร ับจากการเรยี นในช้ัน ผูเรียนจะตอ งหาความรเู พิม่ เตมิ โดยการเขาใชห องสมดุ เพ่อื คน ควาหาความรเู พิม่ ขน้ึ ความสําคัญของหองสมุดอาจประมวลได ดงั นี้ 1. หองสมดุ เปนท่ีรวมของทรัพยากรสารสนเทศตาง ๆ ท่ผี ูใชสามารถคนควาหาความรูทุกสาขาวชิ า ทมี่ ีการเรียนการสอนในสถาบันการศึกษาน้ัน 2. หองสมดุ เปนทท่ี ี่ทกุ คนจะเลือกอา นหนังสือ และคนควาหาความรูตา ง ๆ ไดโดยอิสระ ตามความ สนใจของแตละบุคคล 3. หอ งสมดุ ชว ยใหผใู ชห อ งสมดุ พอใจท่จี ะอา นหนงั สือตาง ๆ โดยไมรจู ักจบสิ้น เปนการชวยปลูกฝง นิสยั รักการอา น 4. ชวยใหผูใชห องสมุดมีความรูทนั สมัยอยเู สมอ 5. ชว ยใหผูใชห องสมุดมนี สิ ัยรักการคน ควาหาความรดู วยตนเอง 6. ชว ยใหร ูจักใชเ วลาวางใหเ ปนประโยชน 7. หอ งสมดุ จะชวยใหผูใชหองสมดุ รบั รูในสมบัติสาธารณะ รจู ักใชและระวังรักษาอยา งถูกตอ ง คมู ือการดําเนนิ งานบรรณารักษอ าสา สํานกั งาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๓
บทบาทหนา ท่ขี องหองสมดุ ประชาชนในสงั กัดสํานกั งาน กศน. 1. ศึกษา สาํ รวจ และจัดหาสอื่ ตาง ๆ สาํ หรับจัดกจิ กรรมทางการศกึ ษาทง้ั 3 รปู แบบ คือ การศกึ ษา นอกโรงเรยี น สงเสรมิ การศกึ ษาในระบบโรงเรยี นและการศึกษาตามอัธยาศัย 2. จดั ทาํ แผนการเรยี นการสอน และกาํ หนดเปาหมายในการจดั กิจกรรมการเรยี น การสอนและ บริการขอ มลู และสนบั สนุนท่อี า นหนังสอื ประจําหมูบา น 3. จัดทาํ โครงการใหบริการและจัดกิจกรรมตามแผน 4. ดาํ เนินการจัดกจิ กรรมการศกึ ษาโดยการจดั ดาํ เนินการเอง และประสานงานสง เสริมสนบั สนนุ ให บคุ คลและหนวยงานอน่ื จัด 5. พฒั นา และสง เสรมิ รปู แบบวธิ ีการการจัดกิจกรรมเก่ียวกบั การเรยี นการสอนทง้ั ในและนอกระบบ โรงเรยี นโดยใชเทคนคิ ใหม ๆ เชน คอมพิวเตอรก ารสือ่ สารจากดาวเทยี ม 6. สนับสนุนใหมกี ารสรรหาบุคคลท่ีมีความรู ความสามารถพเิ ศษ เชน ภมู ิปญญา ทอ งถ่ิน วิทยากร วิชาชพี กลมุ สนใจ และอาสาสมัครรูปแบบตาง ๆ มาชว ยดําเนนิ การหอ งสมดุ 7. จัดและใหบ ริการสถานทป่ี ระชมุ สมั มนา การแสดงผลิตภัณฑ กจิ กรรมของเดก็ และครอบครัว กิจกรรมอเนกประสงคข องชมุ ชนโดยเนนดานการศึกษาศิลปะและวัฒนธรรม ดา นสงเสรมิ การดําเนินงานเชิงธรุ กจิ ในหอ งสมุดดานสงเสริมการจัดนันทนาการ สวนสุขภาพ สถานที่พกั ผอ น สนามเดก็ และกิจกรรมชุมชนอน่ื ๆ ทเี่ หมาะสม 8. สงเสริมและสนบั สนุนทอ่ี านหนังสอื ประจําหมูบ านหรือบานหนงั สือชมุ ชน ในพน้ื ท่ที ี่รบั ผดิ ชอบ 9. ประเมินผลการจัดกจิ กรรม 10. ปรับปรงุ แกไข และพัฒนาการจดั กจิ กรรมตอ ไปอยางตอเน่อื ง งานพ้นื ฐานในหอ งสมุดประชาชนมี 4 งานคอื 1. งานบรหิ ารหองสมดุ ไดแ ก 1.1 งานแผนงานและโครงการ 1.2 งานธรุ การ 1.3 งานประชาสมั พนั ธ 1.4 งานอาคารสถานท่ี 1.4 งานสถิติ 2. งานเทคนคิ หอ งสมุด ไดแก 2.1 งานคัดเลือกและจัดหาทรัพยากรสารสนเทศ 2.2 งานวเิ คราะหแ ละจัดหมวดหมทู รพั ยากรสารสนเทศ 2.3 งานจัดเตรียมทรัพยากรสารสนเทศ 2.4 งานบาํ รุงรักษาทรพั ยากรสารสนเทศ 2.5 งานสํารวจและจําหนา ยออกทรัพยากรสารสนเทศ 2.6 งานระบบหอ งสมดุ อตั โนมัติ คูมือการดาํ เนินงานบรรณารักษอ าสา สํานักงาน กศน.จงั หวดั พังงา หนา ๔
3. งานบรกิ ารหอ งสมุดประชาชนไดแก 3.1 บรกิ ารการอา น 3.2 บรกิ ารยืม - คนื 3.3 บรกิ ารหนังสอื จอง 3.4 บริการแนะนาํ การใชหอ งสมดุ 3.5 บริการตอบคําถามและชวยการคน ควา 3.6 บรกิ ารแนะแนวการอา น 3.7 บริการสอนการใชหอ งสมดุ 3.8 บรกิ ารสบื คนฐานขอ มลู หอ งสมุด 3.9 บรกิ ารรวบรวมบรรณานุกรม 3.10 บรกิ ารขาวสารทันสมยั 3.11 บริการอินเตอรเ น็ต 3.12 บรกิ ารอน่ื ๆ 4. งานจดั กจิ กรรมหอ งสมุดประชาชน ไดแก 4.1 กจิ กรรมสงเสริมการอาน 4.2 กิจกรรมสง เสรมิ ความรหู อ งสมุด 4.3 กิจกรรมการเรยี นการสอน 4.4 กิจกรรมสงเสรมิ ความรทู วั่ ไป 4.5 กิจกรรมสง เสริมการใชเวลาวา งใหเ กดิ ประโยชน 4.6 กิจกรรมการเรียนรูอื่นๆ ซ่ึงงานดังกลาวทั้ง 4 งาน บรรณารักษของหองสมุดประชาชน จะตองเปนผดู ําเนินการ คมู อื การดาํ เนนิ งานบรรณารักษอาสา สํานกั งาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๕
บทที่ 3 บทบาทหนาทข่ี องบรรณารกั ษอาสา บรรณารักษอาสา บรรณารักษอาสา คือ ผูท่สี มัครใจทํางานชวยเหลือหรือทาํ หนาที่แทนบรรณารกั ษ ในดานบริการหอ งสมุด ดานการจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน หรืองานอ่ืนๆที่เก่ียวของกับการอานและหองสมุด เพื่อใหเด็ก เยาวชนและ ประชาชนในชมุ ชน ไดป ระโยชนใ นเร่ืองของการอานโดยไมห วังผลตอบแทนเปนเงนิ หรอื ส่งิ อืน่ ใด บทบาทหนา ทขี่ องบรรณารกั ษอ าสา 1.ชวยปฏิบัติงานพื้นฐานของหองสมุดประชาชน เชน งานเตรียมหนังสือ งานจัดหนังสือขึ้นชั้น งานบริการยืม - คนื งานพมิ พ งานลงขอ มลู คัดเลอื กหนังสือบรจิ าค และงานจัดกจิ กรรมหอ งสมดุ 2. ชวยงานจัดกจิ กรรมสง เสรมิ การอา นทงั้ 4 แนวทาง 3. งานอ่ืนๆทบ่ี รรณารกั ษม อบหมาย งานพ้ืนฐานของหอ งสมดุ ประชาชน ขน้ั ตอนและวิธีการปฏบิ ตั ิงาน 1. งานเตรียมหนงั สือ งานเตรียมหนังสือ หมายถึงการนําเอาหนังสือ ของหองสมุดที่ไดรับใหมมาจัดทําใหเขากับระบบ การบรกิ ารของหอ งสมุด เพ่อื ใหความสะดวกรวดเรว็ และคลองตวั แกผรู บั บรกิ ารและผใู ชบ รกิ าร มี 12 ข้นั ตอน ดังน้ี 1.1 ตรวจสอบความเรยี บรอย เมอ่ื หนงั สอื ถูกสงมายงั ฝายจดั เตรยี ม บรรณารกั ษจะตอ งตรวจสอบ ความเรียบรอ ย ดังตอ ไปนี้คอื 1.1.1 หนงั สอื อยูในสภาพดี ไมฉีกขาด อยคู รบทุกหนา ไมกลับหวั กลบั หาง 1.1.2 หากมีคาํ ผิด และใบแกคําผดิ อยู จะตอ งแกค าํ ผิด ลงในหนังสือเสียกอ น แตถ า ผิดมากไม สามารถแกไ ดห มด ใหปะติดไวกับหนังสือกอนหนา ปกใน 1.2 ประทบั ตรา ตราท่จี ะใชประทับ ควรเปน ตรายางที่มขี นาดเหมาะสม แลว แตหองสมดุ แตละแหง จะเปนผตู ัดสินใจวาจะใชข นาดไหน ใหเหมาะสมกับหนังสอื ทมี่ อี ยูในหอ งสมดุ การประทับตราควรจะตอ งกระทํากับ หนงั สอื ทุกเลม และควรมเี กณฑใ นการประทับตรา ในหนาตาง ๆ ของหนังสอื ดังน้ี 1.2.1 ปกหนา (สําหรับหนงั สอื ทไ่ี มม ีหนา ปกใน) 1.2.2 หนาปกใน 1.2.3 หนาลับเฉพาะ (บรรณารกั ษค วรกําหนดเลขหนา เปนการเฉพาะของหองสมดุ ) 1.2.4 ดานหลังหนา ปกใน 1.2.5 หนาสุดทา ยของหนังสอื คมู อื การดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สํานกั งาน กศน.จงั หวัดพังงา หนา ๖
การประทับตราของหองสมุด มักประทับตรากลางหนากระดาษ ดานบนของหนังสือ ถาเปนตรายาง ส่ีเหล่ียมผืนผา มักประทับตรากลางหนากระดาษดานลางของหนังสือ ในการประทับตราหนังสือ สําหรับตรา ทกุ ประเภท มหี ลกั ท่คี วรคาํ นึงถงึ คือ 1. หลกี เลี่ยงการประทับตวั อกั ษร หรือขอความ 2. ควรประทบั ไมใ หก ลับหวั กลบั หาง และมีความสมดุลกนั 3. ควรประทบั ใหชัดเจน 1.3 ลงทะเบียนหนงั สือหรือลงขอมูลหนงั สอื การลงทะเบียนหนังสือ เปนการทําบัญชีพัสดุหองสมุดอยางหนึ่ง แตปจจุบันสํานักงาน กศน. มีนโยบายใหหองสมุดประชาชนทุกแหงใชโปรแกรมระบบเช่ือมโยงแหลงการเรียนรู (Learning Resources Linkage System) ซึ่งไมไดใชการลงทะเบียนในสมุดทะเบียน แบบสมัยกอน แตจะใชการลงขอมูลตามรายการใน โปรแกรม โดยรายการดงั นี้ 1. เลขทะเบียนหนังสือหรือรหัสหนังสือ หนังสือทุกเลมจะตองมีเลขทะเบียนหรือรหัสหนังสือของ ตนเองจะซ้าํ กนั ไมไ ด แมจะเปนเร่อื งเดยี วกนั 2. วันที่รับหนงั สอื ๓. คาํ นําหนานาม มีดงั น้ี ๓.1 คํานําหนาช่ือ สําหรับคนไทย เชน นาย นางสาว อาจารย ฯลฯ สําหรับชาวตางชาติท่ีใช ภาษาองั กฤษ เชน Mr. Mrs Miss ๓.2 คาํ ทแ่ี สดงฐานันดรศักด์ิ แหงเช้อื พระวงศ เชน ม.จ., ม.ร.ว. และคาํ แสดงบรรดาศักดิ์ เชน พระยา, หลวง ๓.3 ชือ่ หนวยราชการ องคก าร สมาคม กระทรวง กรม สํานกั งาน ฯลฯ ๔. นามผแู ตง คือ ช่อื ผูแตงและนามสกลุ ไมม คี ํานําหนา ๕. นามปากกา หมายถงึ นามแฝงของนกั เขยี น ๖. ชือ่ หนงั สอื ลงชื่อหนงั สอื ที่ปรากฏในหนา ปกใน ๗. เลขหมูหนังสือ คือ เลขที่แยกตามประเภทหรือเนื้อหาของหนังสือ ตามระบบการจัดหมวดหมู หนังสือ ซึ่ง หองสมุดประชาชนของสํานักงาน กศน. ใชระบบทศนิยมดิวอี้ ซ่ึงบรรณารักษอาสาจะตองทราบเปน พื้นฐานเบือ้ งตน ๘. ระบบทศนยิ มดวิ อี้ (Dewey Decimal Classification) เรียกยอ ๆ วา D.C. หรือ D.D.C เปนระบบ การจัดหมวดหมูหนงั สอื ในหอ งสมดุ ทนี่ ยิ มระบบหนงึ่ คิดคน ขึ้นโดยชาวอเมรกิ นั เมลวิล ดิวอี้ ในขณะท่ีเขากาํ ลงั เปน ผชู วยบรรณารกั ษอ ยูท ี่วิทยาลัยแอมเฮอรส (Amherst College) การจัดหมวดหมูหนังสือตามระบบทศนยิ มของดวิ อ้ี แบงหนังสือออกเปนหมวดหมูตา ง ๆ จาก หมวดหมูใหญไ ปหาหมวดหมยู อยตาง ๆ ดังนี้ คูมอื การดาํ เนนิ งานบรรณารักษอ าสา สาํ นกั งาน กศน.จงั หวัดพังงา หนา ๗
หมวดใหญ การแบงหมวดหมูหนังสอื ระดบั ท่ี 1 แบงตามประเภทของสรรพวชิ าใหญ ๆ 10 หมวด โดยใชตวั เลข หลกั รอ ยเปนตวั บงช้ี 000 เบ็ตเตลด็ หรือความรูทว่ั ไป (Generalities) 100 ปรัชญา (Philosophy) 200 ศาสนา (Religion) 300 สงั คมศาสตร (Social sciences) 400 ภาษาศาสตร (Language) 500 วทิ ยาศาสตร (Science) 600 วิทยาศาสตรป ระยกุ ต หรือเทคโนโลยี (Technology) 700 ศิลปกรรมและการบันเทิง (Arts and recreation) 800 วรรณคดี (Literature) 900 ประวตั ิศาสตรแ ละภูมิศาสตร (History and geography) หมวดยอย การแบงหมวดหมูหนงั สอื ระดบั ที่ 2 แบงออกเปน อีก 10 หมวดยอ ย โดยใชตัวเลขหลกั สบิ เปนตัวบงชี้ รวมเปน 100 หมวดยอ ย 000 คอมพวิ เตอร ความรทู ัว่ ไป 010 บรรณานุกรม แคตตาลอ็ ก 020 บรรณารกั ษศาสตรและสารนิเทศศาสตร 030 หนงั สอื รวบรวมความรทู ว่ั ไป สารานกุ รม 040 ยังไมก ําหนดใช 050 สิ่งพมิ พตอ เนอ่ื ง วารสาร และดรรชนี 060 องคการตา งๆ พพิ ธิ ภัณฑวิทยา 070 วารสารศาสตร การพมิ พ 080 ชุมนุมนพิ นธ 090 ตนฉบบั ตวั เขียน หนังสอื หายาก _______________________________________ 100 ปรชั ญา 110 อภิปรัชญา 120 ญาณวิทยา ความเปน เหตุผล ความเปน มนุษย 130 จิตวิทยานามธรรม 140 แนวความคดิ ปรัชญาเฉพาะกลุม 150 จิตวทิ ยา 160 ตรรกศาสตร ตรรกวทิ ยา 170 จรยิ ศาสตร ศีลธรรม คูมอื การดําเนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ๘
180 ปรัชญาสมัยโบราณ สมัยกลาง ตะวันออก หนา ๙ 190 ปรัชญาตะวนั ตกสมัยใหม ________________________________________ 200 ศาสนา 210 ศาสนาธรรมชาติ 220 ไบเบลิ 230 เทววทิ ยาตามแนวครสิ ตศ าสนา 240 ศีลธรรมชาวคริสต การอทุ ิศเพอ่ื ศาสนา 250 คริสตศาสนาในทอ งถ่ินและระเบยี บแบบแผนปฏิบตั ิ 260 สงั คมชาวคริสต เทววทิ ยาทางศาสนา 270 ประวัติคริสตศาสนา 280 นิกายตา งๆ ในครสิ ตศาสนา 290 ศาสนาเปรยี บเทยี บและศาสนาอื่นๆ ________________________________________ 300 สงั คมศาสตร 310 สถิตศิ าสตร 320 รัฐศาสตร การเมือง การปกครอง 330 เศรษฐศาสตร 340 กฎหมาย 350 รัฐประศาสนศาสตร การบริหารรฐั กิจ กองทพั 360 ปญ หาสังคม การบรหิ ารสงั คม สมาคม 370 การศึกษา 380 การพาณิชย การส่อื สาร การขนสง 390 ประเพณี ขนบธรรมเนยี ม คติชนวทิ ยา ________________________________________ 400 ภาษา 410 ภาษาศาสตร 420 ภาษาอังกฤษ 430 ภาษาเยอรมนั 440 ภาษาฝรั่งเศส ภาษาโรมานซ 450 ภาษาอิตาลี ภาษาโรมัน 460 ภาษาสเปน ภาษาโปรตุเกส 470 ภาษาละติน 480 ภาษากรกี 490 ภาษาอืน่ ๆ ________________________________________ คูมือการดําเนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวัดพงั งา
500 วทิ ยาศาสตร หนา ๑๐ 510 คณิตศาสตร 520 ดาราศาสตร 530 ฟส กิ ส 540 เคมี 550 วิทยาศาสตรโลก 560 บรรพชวี นิ วิทยา 570 ชีววทิ ยา 580 พฤกษศาสตร 590 สตั ววทิ ยา ________________________________________ 600 วิทยาศาสตรป ระยุกต เทคโนโลยี 610 แพทยศาสตร 620 วิศวกรรมศาสตร 630 เกษตรศาสตร 640 คหกรรมศาสตร ชีวติ ครอบครัว 650 การจดั การธรุ กจิ 660 วิศวกรรมเคมี 670 โรงงานอตุ สาหกรรม 680 สนิ คา ท่ีผลิตจากเคร่อื งจักร 690 การกอสรา ง ________________________________________ 700 ศิลปกรรม การบนั เทิง 710 ภมู สิ ถาปตย 720 สถาปตยกรรม 730 ประตมิ ากรรม 740 การวาดเขยี น มณั ฑนศิลป 750 จิตรกรรม ภาพเขยี น 760 ศิลปะการพมิ พ ศลิ ปะกราฟก 770 การถายรปู ภาพถา ย 780 ดนตรี 790 การบนั เทงิ นันทนาการ กีฬา ________________________________________ 800 วรรณกรรม วรรณคดี 810 วรรณคดอี เมรกิ ันในภาษาอังกฤษ 820 วรรณคดภี าษาอังกฤษ ภาษาอังกฤษโบราณ คูม อื การดาํ เนนิ งานบรรณารกั ษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พังงา
830 วรรณคดีภาษาเยอรมนั 840 วรรณคดีภาษาฝรงั่ เศส ภาษาโรมานซ 850 วรรณคดภี าษาอิตาลี ภาษาโรมัน 860 วรรณคดภี าษาสเปน ภาษาโปรตเุ กส 870 วรรณคดภี าษาละติน 880 วรรณคดภี าษากรกี 890 วรรณคดภี าษาอน่ื ๆ ________________________________________ 900 ประวัตศิ าสตร ภูมิศาสตร 910 ภูมศิ าสตร การทองเท่ยี ว 920 ชีวประวตั ิ เคร่อื งราชอิสรยิ าภรณ 930 ประวตั ิศาสตรยคุ โบราณ 940 ประวัตศิ าสตรย ุโรป โลกตะวันตก 950 ประวตั ิศาสตรเอเชีย โลกตะวันออก 960 ประวตั ิศาสตรแ อฟริกา 970 ประวัตศิ าสตรอเมรกิ าเหนอื 980 ประวตั ศิ าสตรอเมรกิ าใต 990 ประวัตศิ าสตรสว นอื่นๆ ของโลก 10. หมวดหลกั หมวด ยอย ชื่อยอผูแตง 11. ชอ่ื ชดุ หนังสือ 12. ชอ่ื สํานักพมิ พ ใหลงชอ่ื เฉพาะ ชื่อของสาํ นกั พิมพ หรือบริษัทหางรา นผพู ิมพจาํ หนา ยไมต อ งนําหนา ดวยคําวา สํานกั พิมพ หรอื บรษิ ัท ถาไมป รากฏ ช่ือสาํ นกั พมิ พ ใหใชชือ่ โรงพิมพแทน 13. คร้งั ที่ พมิ พ ปท่พี ิมพ 14. หวั เรอ่ื ง 15. ราคา คือราคาของหนังสือตอ 1 เลม ใหล งราคาเตม็ 16. จาํ นวนหนา 17. ISBN คอื เลขมาตรฐานสากลประจําหนงั สอื คมู ือการดาํ เนินงานบรรณารักษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพังงา หนา ๑๑
18. แหลงทม่ี าวา ซ้ือดว ยเงนิ งบประมาณ หรือบริจาค 19. สถานท่เี ก็บ ตัวอยา งแบบฟอรม ในระบบเชอื่ มโยงแหลงเรียนรู 2. งานบริการหองสมดุ งานบริการหองสมุด คือ งานที่หองสมุดจัดทําข้ึนเพื่ออํานวยความสะดวกแกผูใชในดานการอาน การคนควาหาความรูและสงเสริมการอานใหกวางขวางและทั่วถึง เพื่อใหผูใชไดรับสารสนเทศอยางรวดเร็วและ ตรงตามความตองการมากที่สุด รวมถึงการจัดบรรยากาศท่ีดี เปนระเบียบ ทําใหผูใชเกิดความรูสึกท่ีดีและ ประทบั ใจเมือ่ เขาใชบ รกิ าร งานบริการเปนหัวใจสําคัญของหองสมุด เปนงานที่เก่ียวของกับผูใชทุกระดับ สําหรับงานบริการของ หองสมุด มีสวนสําคัญท่ีทําใหนักเรียน ผูปกครองและชุมชน มาใชหองสมุดมากข้ึน งานบรกิ ารเปนงานท่ีหองสมุด ทาํ ขน้ึ เพอ่ื สง เสรมิ สนับสนุนการเรียนการสอน ใหนักเรียนเกดิ การเรียนรู รจู กั ศึกษาคนควา ดวยตนเอง ใชประโยชน จากการอา นเพ่อื เพม่ิ พูนความรู ตลอดจนนาํ ความรูไปประยกุ ตใชใหเกิดประโยชนในชวี ิตประจําวันไดเ ปนอยา งดี งานบรกิ ารของหองสมุดมีหลายอยา ง ขึ้นอยูกบั นโยบายและวัตถุประสงคของหองสมุด สําหรับหอ งสมุด ประชาชนโดยทว่ั ไป มีดงั นี้ 2.1 บริการการอา น เปนบริการหลักของหอ งสมุดที่จัดหาและคัดเลือกหนังสือ สิ่งพิมพตางๆ มาไวเพื่อ ใหบริการ และจัดเตรียมสถานที่ใหอํานวยความสะดวกตอการอาน เพื่อตอบสนองความตองการ และความสนใจ ของผใู ชมากที่สดุ คูมือการดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๑๒
2.2 บริการยืม - คืน คือบริการใหยืม - คืนทรัพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ตามระเบียบการยืม ของหองสมุดแตละแหง เพื่อใหความสะดวกในการใช ในกรณีท่ียืมเกินกําหนด ผูยืมจะตองเสียคาปรับตามอัตรา ท่หี องสมุดกําหนด 2.3 บรกิ ารหนังสือจอง เปนบรกิ ารท่หี อ งสมุดจัดแยกหนงั สือรายวชิ าตางๆ ทคี่ รผู สู อนกาํ หนดใหน ักเรยี น อานประกอบ รวมทั้งเปนบริการพิเศษท่ีจัดข้ึนในกรณีที่หนังสือน้ันมีจํานวนนอย แตมีผูใชตองการจํานวนมาก โดยแยกไวต างหาก และมีกาํ หนดระยะเวลาใหยืมสั้นกวา หนังสอื ทวั่ ไป 2.4 บรกิ ารแนะนําการใชหองสมดุ เปนบริการเพอ่ื แนะนาํ ผูใชใ หทราบวา หอ งสมุดจัดบริการอะไรบา ง ใหกับผูใช เชน การปฐมนิเทศแนะนําแกนักเรียนที่เขาเรียนในชั้นปแรก หองสมุดสวนใหญจะจัดทําคูมือการ ใชหองสมุด เพ่ือใหขอมูลเกี่ยวกับหองสมุด เชน ประวัติของหองสมุด ระเบียบการยืม-คืนทรัพยากรสารสนเทศ มารยาทในการใชหองสมดุ บริการและกจิ กรรมตา งๆของหอ งสมุด เปน ตน 2.5 บรกิ ารตอบคาํ ถามและชวยการคน ควา เปนบริการที่ครูบรรณารกั ษหรอื เจา หนาทห่ี องสมุด จะชวย ใหค ําแนะนาํ และบรกิ ารตอบคําถามแกนักเรียนและผูใช ทัง้ คําถามท่วั ไปเกยี่ วกับการใชหองสมุด และคาํ ถามที่ตอง คนหาคาํ ตอบจากทรัพยากรสารสนเทศตา งๆ ในหองสมดุ 2.6 บรกิ ารแนะแนวการอา น เปน บริการสําคญั ทห่ี องสมดุ จัดขึ้นเพ่ือสงเสรมิ การอา น พฒั นานสิ ัยรักการ อา น และใชเ วลาวางใหเ ปนประโยชน นอกจากนี้ยังเปนการชว ยเหลอื ผูใชหองสมดุ ทม่ี ีปญหาในการอาน ผทู ่ีไมอ ยาก อา นหนังสือ หรือเลือกหนังสอื อานไมเ หมาะสมกับความตอ งการของตน 2.7 บรกิ ารสอนการใชหองสมุด เปน บริการของหองสมุดในโรงเรยี นที่จัดสอนใหแกนักเรียนท่ีเขาเรียน ใหมใ นชั้นปแรก เพอื่ ใหความรูเก่ียวกบั การใชหองสมดุ การเลอื กใชทรพั ยากรสารสนเทศแตล ะประเภท และบรกิ าร ตางๆ ของหอ งสมุด ใหผูใชส ามารถใชป ระโยชนจ ากหองสมดุ ไดอ ยา งเตม็ ท่ี 2.8 บริการสบื คน ฐานขอมูล เปนบริการสืบคน ฐานขอมูลหนังสือของหองสมดุ ชว ยใหผูใ ช สามารถคน หา หนงั สือดวยตนเองไดส ะดวก รวดเรว็ ข้นึ 2.9 บริการรวบรวมบรรณานกุ รม เปน การรวบรวมรายช่ือหนงั สือ สําหรับใชประกอบการเรียนการสอน ในรายวชิ าตา ง ๆ รวมถึงการรวบรวมบรรณานุกรมหนังสือใหมป ระจาํ เดอื นทหี่ อ งสมดุ ออกใหบรกิ ารแกผ ูใช 2.10 บริการขาวสารทันสมัย เปนบริการท่ีชวยใหผูใชหองสมุดไดทราบขอมูลใหมๆ ในสาขาวิชาตางๆ โดยการถายสําเนาหนาสารบัญวารสารฉบับลาสุดที่หองสมุดไดรับรวบรวมไวในแฟม เพื่อใหบริการแกผูใช ในการศกึ ษาคนควา 2.11 บริการอนิ เทอรเนต็ ผูใชบรกิ ารสามารถสืบคนขอมูลบนอนิ เทอรเนต็ ทสี่ นใจไดทว่ั โลก ซ่งึ ทาํ ใหผใู ช สามารถเขา ถงึ สารสนเทศท่ที ันสมยั ไดมากขึ้น ตรงตามความตองการและสะดวกรวดเร็ว 2.12 บริการส่ืออิเล็กทรอนิกส เปนบริการคนควาหาความรูดวยส่ืออิเล็กทรอนิกสตางๆ เชน ส่ือ มัลติมีเดยี ซีดีรอม ดวี ดี ี วซี ดี ี เปน ตน 2.13 บริการหองสมุดเคล่ือนที่ เปนบริการการอานท่ีหองสมุดจัดไวตามมุมตางๆของโรงเรียนเพ่ือ สงเสริมการเรียนรู เชน ใตบนั ได ระเบยี งอาคาร สวน ศาลา ฯลฯ เปน การใหบรกิ ารอยางไมเปนทางการงา ยๆ และ ตกแตง ดว ยธรรมชาตอิ ยา งสวยงาม ตามสภาพของสถานท่ีน้ันๆ คมู อื การดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๑๓
2.14 บริการชุมชน เปนบริการท่ีขยายโอกาสทางการศึกษาคนควาใหกวางออกไป โดยหองสมุดจะจัด หนังสือและส่ิงพิมพ ไปใหบริการแกชุมชนและหนวยงานตางๆ รอบโรงเรียน เชน ที่วัด ศูนยพัฒนาเด็กเล็ก จุดบริการจักรยานยนตรับจาง เปนการปลูกฝงนิสัยรักการอานใหแกเด็ก และประชาชนในชุมชน ทุกเพศ ทุกวัย เพ่อื เพ่ิมพนู ความรู ขาวสาร และทันตอ เหตุการณ 2.15 บริการอื่นๆ ท่ีหองสมุดอาจจัดขึ้น เชน บริการโสตทัศนวัสดุ ส่ืออิเล็กทรอนิกส บริการหองสมุด เคลื่อนท่ี บริการชมุ ชน บรกิ ารขอใชสถานท่ีประชมุ เปนตน การจัดกจิ กรรมสงเสริมการอา นทัง้ 4 แนวทาง เปนงานที่เปนจดุ เนนของสํานักงาน กศน.จังหวัดพังงา ที่จะตองใชขับเคล่อื นในการสงเสริมการอาน ใหแกประชาชนไดอยางท่ัวถึงครอบคลุมทุกกลุมเปาหมาย คือ 1. กิจกรรมสงเสริมการอานในหองสมุดประชาชน 2. กิจกรรมสงเสรมิ การอา นบานหนังสอื ชุมชน 3. กิจกรรมสงเสริมการอา นรถโมบายหองสมุดเคล่อื นท่ี 4. กิจกรรม สง เสรมิ การอา นในศูนยพฒั นาเด็กเลก็ และไดม อบใหบ รรณารกั ษห อ งสมดุ ประชาชนและครู กศน.ตาํ บล จัดกจิ กรรม สงเสรมิ การอา นโดยใช 4 แนวทางในการจัดกจิ กรรม ซง่ึ จะกลาวไวในบทท่ี 4 อยา งละเอียด บรรณารักษอาสาจะตองปฏิบัติงานตามแนวทางดังกลาว และใหใชคูมือการจัดกิจกรรมสงเสริม การอานของสํานักงาน กศน.จังหวดั พงั งา ควบคูไปดว ย งานอ่ืนๆท่ีบรรณารักษม อบหมาย งานหองสมุดประชาชนจะมีงานท่ีตองปฏิบัติอีกมากมายในเร่ืองการสงเสริมการอาน ซ่ึงบรรณารักษ หองสมุดแตละแหงจะตองคิดและปฏิบัติ หรือการริเริ่มงานใหม การสรางนวัตกรรม อีกทั้งงานดานภูมิปญญา ทองถ่ิน การทําทําเนียบภูมิปญญา แหลงเรียนรูในทองถิ่น การผลิตสื่อ การจัดนิทรรศการ การจัดบรรยากาศแหง การอาน การจัดมุมหนังสอื ตา ง ๆ การสาํ รวจหนงั สอื ฯลฯ คูม อื การดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สํานกั งาน กศน.จงั หวัดพังงา หนา ๑๔
บทท่ี 4 แนวทางการจัดกิจกรรมสง เสรมิ การอาน สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพังงา ไดมีนโยบายขับเคลื่อนการสงเสรมิ การอานใหค รอบคลมุ ทุกพ้ืนท่แี ละทั่วถึง โดยใชกลไกใหบรรณารักษหองสมุดประชาชน และจัดใหมีบรรณารักษอาสา ทําหนาท่ีเปนผูชวยบรรณารักษและ ครู กศน.ตําบล จัดกิจกรรมสงเสริมการอาน โดยกําหนดแนวทางในการจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน 4 แนวทาง ดงั น้ี แนวทางที่ 1 สงเสริมการอา นในหอ งสมดุ ประชาชน การจัดกิจกรรมสงเสริมการอานในหองสมุดประชาชน ซึ่งสามารถจัดกิจกรรมไดหลากหลายรูปแบบ ใหก ับกลุมเปา หมายทั้งเดก็ ปฐมวัย วัยเยาวชน วยั ทํางาน วยั ผูสูงอายุ ซงึ่ การจัดกิจกรรมตองใหเหมาะสมกับวัยและ สอดคลองกับความตองการของวัยนั้นๆ โดยกําหนดวัตถุประสงค กลุมเปาหมาย วิธีการดําเนินงาน ตัวช้ีวัด ความสาํ เร็จดังนี้ วัตถปุ ระสงค 1) เพอื่ ประชาสัมพันธใหประชาชนเขา ใชบ ริการหอ งสมดุ 2) เพือ่ สงเสรมิ การอานและการเรยี นรใู หก ับประชาชนทุกกลมุ วยั 3) เพอ่ื สง เสรมิ ใหเ ด็ก เยาวชนและประชาชน อานหนงั สือเพ่มิ มากข้ึน กลมุ เปา หมายคอื ประชาชนทุกวัยทเ่ี ปนผใู ชบ รกิ าร 1) หอ งสมุดประชาชนจงั หวัดพงั งาจํานวน 1 แหง 2) หอ งสมุดประชาชนอาํ เภอ จํานวน ๗ แหง 3) หองสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกุมาร”ี จํานวน 1 แหง วิธีดําเนินการ 1) การใหบรกิ ารยืม – คืน หนงั สือไปอา นที่บาน 2) การจดั บรรยากาศใหเหมาะสมกับการอา น ตลอดท้ังการจดั มุมหนงั สือเฉพาะเพ่อื ใหบริการการ อานไดส ะดวกและรวดเรว็ ตามความสนใจ เชน มุมสุขภาพ มมุ อาชีพ มุมสนทนาภาษาอังกฤษ มุมอาเซยี น เปนตน 3) จดั กิจกรรมสงเสริมการอานในหองสมุด จดั ตามวาระวันสําคัญ ตามโอกาส ตามกลมุ เปาหมาย ผูใชบริการ การจัดสงเสริมการอานท่ัวไป เลือกไดตามความเหมาะสม เชน กิจกรรมแนะนําหนังสือใหมแนะนํา หนังสอื นาสนใจ หนังสอื ดีในดวงใจ การจดั นิทรรศการตามประเพณีและวันสาํ คัญ กิจกรรมเลานิทาน แสดงละครหุน มอื แนะนําอาชีพจาก You tube และกิจกรรมคติธรรมสุขใจ กิจกรรมอาหารเปน ยาสมุนไพรใกลตวั กจิ กรรมอาน นอกตํารา คําคมชวนอาน ปริศนาคํากลอน อานทางออนไลน เปนตน (ดูคูมือการจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน เพ่ิมเตมิ ) การจัดกจิ กรรมสามารถคิดออกแบบไดต ามความเหมาะสมและความตองการของผูจดั เพอื่ ใหสอดคลองกับ กลมุ เปา หมาย 4) บรรณารักษเ ปนเจาภาพหลกั ในการขับเคลือ่ นการจัดกจิ กรรมสงเสรมิ การอานทั้ง 4 แนวทาง 5) รายงานผลการดาํ เนนิ งานใหสํานักงาน กศน.จังหวดั ทราบ ทุกเดือน คูมอื การดําเนินงานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๑๕
ตัวชี้วดั ความสําเรจ็ 1) หองสมุดประชาชนมสี มาชกิ เพม่ิ ขนึ้ ไมนอ ยกวารอยละ 20 2) มีผใู ชบ ริการหอ งสมุดประชาชนโดยเฉล่ยี ไมน อยกวา 30 คนตอ วนั 3) จัดกิจกรรมสงเสริมการอา นไมน อ ยกวา 1 คร้ัง/เดอื น 4) ผรู บั บริการมีความพึงพอใจในระดบั มาก ไมนอยกวารอยละ 80 ภาพการจดั กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านในห้องสมดุ หนา ๑๖ คมู อื การดําเนินงานบรรณารักษอาสา สํานักงาน กศน.จงั หวัดพงั งา
กจิ กรรมสง เสริมการอา นในหองสมดุ ประชาชน กิจกรรมที่ ๑ แผนท่ีการอา น แนวคิดในการจดั กิจกรรม การอานเปน กระบวนการทางจิตใจท่ที รงพลัง การอานตา งจากการนง่ั อยูหนากลองสีเ่ หลย่ี มเบาปญ ญา(ทีวี) เพราะการอานทําใหไดใชสมอง ระหวางที่อานหนังสือจะถูกผลักดันใหคนหาเหตุผลให กับสรรพส่ิงที่คุณ ไมคุนเคย ภายใตกระบวนการน้ีจะตองใชกลุมเซลลสีเทาในสมองในการใชความคิดซ่ึงจะชวยเพ่ิมพูนสติปญญา ไดเ รียนรูกับศัพทใหมๆ จาํ นวนมากซงึ่ ไมอาจพบไดจากวิธีอ่ืน ชว ยใหความจําดขี ้ึน ชวยพฒั นาความคิดสรางสรรคซ ่ึง จะไปชวยจุดประกายแหงการสรางนวัตกรรมขึ้น ดังนั้นเพ่ือจัดเก็บขอมูลในการอานใหเปนระบบและสามารถ นํามาใชในเวลาท่ตี อ งการได จงึ ควรมีการบนั ทึกชวยจํา ซ่งึ ในกิจกรรมนไี้ ดนาํ แนวคิด เทคนิค การทาํ แผนท่คี วามคิด Mind map มาใชในการอานและการเรียนรู วตั ถปุ ระสงค ๑. เพอ่ื ใหการอานและการเรียนรเู ปน เรอื่ งสนุกสนาน มีชวี ิตชีวา ๒. เพอื่ สง เสรมิ ใหเ กิดทักษะในการอาน คิด วเิ คราะห และเขียน ขน้ั ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. บรรณารักษจ ดั แสดงหนังสอื ท่นี าสนใจเหมาะสมกับระยะเวลาในการทาํ ๒. ประชุมชีแ้ จงกับครผู ูสอนเพอ่ื ประชาสมั พันธเชิญชวนรวมกจิ กรรม ๓. อธบิ ายการทาํ แผนที่ความคิดอยา งงาย โดยยกตัวอยางประกอบ ๔. ใหผ ูเขา รว มกิจกรรมคดั เลือกหนงั สอื ทจี่ ัดแสดงมาคนละ ๑ เลม ตามความสนใจ ๕. ผูเขารวมกิจกรรมอานหนังสือและรวบรวมความรูที่ไดออกมาในรูปแบบแผนท่ีความคิดลงบน แผน กระดาษบรูฟ ๖. คัดเลือกผลงานเพือ่ นาํ เสนอเปนตวั อยา ง ๗. ผจู ดั กิจกรรมสรุปองคค วามรูที่ไดจากการทํากจิ กรรม วัสดอุ ปุ กรณ ๑. ปากกาสี อยางนอ ย สามสี ๒. สมุดวาดเขียนหรอื กระดาษ A4 ที่ไมมเี สน ๓. ดินสอไวว าดภาพ หรือรางภาพทจ่ี ะวาด ๔. กระดาษโรตี หรอื ท่ีเรยี กวา กระดาษ ปรฟู (proof) ไวใ ชใ นกรณรี ะดมสมองการประชมุ กลุม การวัดผลประเมนิ ผล ๑. ประเมนิ ผลจากชิน้ งาน ๒. ประเมินผลจากการมีสว นรวมในกิจกรรม คมู อื การดาํ เนนิ งานบรรณารกั ษอาสา สาํ นักงาน กศน.จงั หวัดพงั งา หนา ๑๗
กจิ กรรมท่ี ๒ E-book ปลุกนักอา น แนวคดิ ในการจัดกิจกรรม ปจจุบันการอานหนังสือ การเขา หองสมุดเพื่ออา นหนงั สอื หรือแมกระทั่งการเขา รานหนังสอื เพ่ือทจี่ ะ ซื้อหนังสือมาอาน อาจดูจะเปนเรื่องที่ไกลตัว ดวยความทันสมัยของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร แท็บเล็ต โทรศัพทมือถือ ผนวกกับระบบสัญญาณอินเทอรเน็ตที่รวดเร็ว สงผลใหการเรียนรู การอาน การคนควาผาน เทคโนโลยีดังกลาว จึงเปน ไปอยางมีประสทิ ธิภาพ รวดเร็ว ตรงตอ ความตอ งการ ดงั นั้น การปรบั เปล่ยี นรูปแบบการ สงเสริมการอาน การยืม-คืน และคนควาความรไู ดดวยการสแกน QR code บน smart phone ก็สามารถยืม-คืน หนังสือไดอยา งสะดวก และงายดาย รวมท้ังการอานหนังสือ บทความ สารคดตี างๆ และการคนควาขอมูลตางๆได บน smart phone โดยไมต องใชค อมพวิ เตอร ทําใหงาย สะดวก รวดเร็ว และสามารถนําไปอาน หรือนั่งทไ่ี หนกไ็ ด ตามแตใ จนึก วัตถุประสงค ๑. เพอื่ สรางเครือขา ยสงั คมการอา น ๒. เพื่อขยาย เพม่ิ ชองทางบริการการอา นใหม ากขน้ึ และสะดวกขึน้ ขนั้ ตอนการจัดกจิ กรรม ๑. จัดหาหนังสอื เพ่อื นาํ มาทําเปนE-Book ๒. จัดทําQR code E-Bookแตละเลม ๓. จดั Display E-Bookและข้ันตอนการอาน ๔. ประชาสัมพันธผา นเฟซบุค ไลน และเพจของหองสมดุ ฯ ๕. จัดทาํ ข้นั ตอนแนะนาํ การใช QR code วัสดอุ ุปกรณ แทบ็ เล็ต / สมารทโฟน การวัดผลประเมินผล ๑. สังเกตจากความสนใจ ๒. จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ ๓. จากสถิตกิ ารใชบรกิ าร คมู ือการดําเนินงานบรรณารักษอ าสา สํานกั งาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๑๘
แบบทดสอบ ๑. แหลงรวบรวมวัสดุสารนิเทศทุกประเภทโดยมีการบรหิ ารและการจัดการอยา งเปนระบบมบี รรณารักษเปน ผูดาํ เนินงาน ก. แหลงเรียนรู ข. หองโสตทัศนศึกษา ค. หองสมุด ง. หอจดหมายเหตุ ๒. วตั ถปุ ระสงคห ลักของหอ งสมดุ โรงเรยี นคือ ก. เพื่อการคนควาวิจัย ข. เพื่อการพักผอ นหยอ นใจ ค. เพ่อื ความจรรโลงใจ ง. เพ่ือสง เสริมนิสัยรักการอา น ๓. การบริการของหองสมดุ ในขอใดเปน การบริการพนื้ ฐานของหองสมุดทุกประเภท ก. บริการการอา น ข. บรกิ ารยืม-คืน ค. บริการถา ยสําเนาสิ่งพิมพ ง. บริการฐานขอมูล ๔. แหลง เรยี นรู หมายถึงขอใด ก. สถานทใ่ี หค วามรตู ามอัธยาศยั ข. แหลง คนควา เพ่อื ประโยชนใ นการพฒั นาตนเอง ค. แหลงรวบรวมความรแู ละขอมูลเฉพาะวชิ า ง. แหลงขอมลู ท่ีสงเสริมใหผเู รยี นแสวงหาความรดู วยตนเอง ๕. ถาตอ งการหาความรูเกยี่ วกบั โลกและดวงดาวควรไปใชบริการแหลงเรยี นรูใด ก. ศูนยว ฒั นธรรมแหง ชาติ ข. หองสมุดมหาวิทยาลยั ค. เมอื งโบราณ ง. ทองฟา จาํ ลอง คมู อื การดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นกั งาน กศน.จงั หวดั พังงา หนา ๑๙
๖. แหลง เรยี นรูใดเปน แหลงศกึ ษาคนควาและเรยี นรเู กยี่ วกับโครงงานวฎั จักรชีวิตของกบ ก. หองสมดุ โรงเรยี น ข. บอเลย้ี งกบ ค. นาขา ว ง. หนอง บึง ๗. ขอ ใดเปน มารยาทท่ีสาํ คัญท่ีสดุ ในการใชหอ งสมดุ ก. เก็บหนังสือเขาท่ีทกุ ครงั้ เมื่ออา นเสร็จแลว ข. ไมสง เสยี งดัง รบกวนบุคคลอน่ื ค. เดินเบา ๆ ไมเ ดินกระแทกสน เทา ง. เกบ็ เกา อสี้ อดไวใตโตะทกุ คร้งั เมอ่ื ลุกจากเกาอ้ี ๘. นักเรยี นคนใดมมี ารยาทและมคี ุณธรรมในการใชหองสมุด ก. เขมชาติและเพ่อื นคุยเสียงดังในหอ งสมุด ข. แอนนานําขนมเขาไปรบั ประทานในหองสมุด ค. เชอรีแ่ ตงกายไมสุภาพเขาไปใชบริการหองสมดุ ง. เกนหลงเก็บเกา อ้ีเขาทเ่ี รยี บรอยกอ นออกจากหอ งสมดุ ๙. หองสมุดชวยสรา งจติ สํานึกท่ีดีตอสว นรวมแกผูใชบ รกิ ารอยา งไร ก. ชวยใหผ ูใชมีความรทู ท่ี นั สมยั ข. ชว ยใหผใู ชมนี ิสัยรักการศกึ ษาคนควา ค. ชว ยใหผใู ชรูจักใชเวลาวางใหเปนประโยชน ง. ชว ยใหผูใชรบั รใู นสมบตั ิสาธารณะและใชอ ยา งระมดั ระวงั รักษาอยา งถกู ตอง ๑๐. ขอ ใดเปนส่ิงทีไ่ มควรปฏบิ ัติในการคนื หนงั สอื ก. คนื ตรงตามวันกาํ หนดสง ข. ถาไมเจอครูบรรณารกั ษวางไวท ่ีโตะทํางานของครบู รรณารกั ษ ค. นาํ หนังสอื ที่ตอ งการคนื ไปเกบ็ ที่ชน้ั หนงั สอื ง. ฝากเพ่ือนนํามาคนื เฉลย ๑. ค. หองสมุด ๒. ง. เพื่อสงเสริมนิสัยรักการอาน ๓. ก. บริการการอาน ๔. ง. แหลงขอมูลท่ีสงเสริมใหผูเรียน แสวงหา ความรูดวยตนเอง ๕. ง. ทอ งฟาจาํ ลอง ๖. ข. บอเลี้ยงกบ ๗. ข. ไมสง เสยี งดัง รบกวนบุคคลอื่น ๘. ง. เกน หลงเก็บเกา อ้ีเขาทีเ่ รยี บรอ ยกอนออกจากหองสมดุ ๙. ง. ชว ยใหผูใชร บั รใู นสมบตั สิ าธารณะและใชอยาง ระมดั ระวัง รกั ษาอยางถูกตอง ๑๐. ค. นําหนงั สือท่ตี องการคืนไปเก็บทีช่ ้นั หนังสอื คมู ือการดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จงั หวัดพังงา หนา ๒๐
กจิ กรรมที่ ๔ อา น-ดี เขียน-โดน แนวคดิ ในการจัดกจิ กรรม เกมสง เสริมการอาน คือ กจิ กรรมอยา งหนง่ึ ทใี่ ช การเลน เกมเปนกิจกรรม มีกระบวนการของการเลน เกม ชวยใหผูเลนเกมไดฝกทักษะการอานไดอยางรวดเร็ว และ ชวยทําใหผูเลนเกมสนุกสนาน ไดรับท้ังความรู ความ เขา ใจจากเน้อื เรือ่ งหรือเนื้อหาวชิ าท่ีอานไดอยา งรวดเรว็ สนกุ สนาน ชว ยใหเด็กไดมพี ัฒนาการดานความพรอมทาง รา งกายและภาษาไดรวดเร็วชว ยฝก สมองและฝกทักษะความจํา กระตุนใหเด็ก อยากอานเพ่ิมมากข้ึน เกมสง เสริม การอานตางๆ จะชวย ทําใหเด็กไดรับทั้งความรูและความเพลิดเพลิน กอใหเกิดความรัก ความสามัคคี เคารพ กฎกติกาตางๆ ในการเลน เกม อนั จะนาํ ไปสูก าร ประพฤติปฏิบัติตนใหอยใู นสงั คมไดอยา งมคี วามสขุ วัตถปุ ระสงค เพื่อใหนักเรียน นักศึกษา ไดเตรียมตัวอาน หนังสือท่ีกําหนดไว เปนการแนะนําและสงเสริมการอาน หนงั สือทด่ี มี ีประโยชน ข้ันตอนการจัดกจิ กรรม ๑. บรรณารักษแ นะนําให นักเรยี น นักศึกษา อา นหนังสือทก่ี าํ หนดชอ่ื ให เชน ความรดู านภาษาไทย อาจจะเนนในดา นสํานวนไทยหรือ สภุ าษิตไทย ๒. กําหนดเวลาอา น ๓. ตั้งคําถามจาก หนังสือท่ีกําหนดไว ตองมีคําถามสํารองเตรียมไวประมาณ ๕-๑๐ ขอ สําหรับผูตอบ ปญหา เม่ือรวมคะแนนแลวไดคะแนน เทากันจะตองแขงขันกันตอไปอีกเพื่อหาผูชนะ คําถามทุกคําถามจะตองมี คําเฉลยท่ีเตรียมไว ใหเรียบรอยและถูกตอง มีหลักฐานอางอิงไดวาคนจากหนังสืออะไร เลมท่ีเทาใด และหนาที่ เทาไหร เม่ือมีผูสงสัย ในคําตอบของปญหาขอหน่ึงขอใด ผูต้ังปญหาจะตอง สามารถเปดหนาหนังสือเพื่อยืนยัน คําตอบไดท ันที ๔. เขยี นตารางใหค ะแนนพรอ มคะแนนรวมบนกระดานดํา วสั ดุอปุ กรณ ๑. หนงั สอื ๒. กระดาษปรฟู ๓. ปากกา / กระดาษ การวัดผลประเมินผล ๑. สังเกตจากความสนใจและช้นิ งาน ๒. สังเกตจากการมีสวนรว มในกิจกรรม คมู ือการดาํ เนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๒๑
กจิ กรรมท่ี ๕ ประดิษฐสนุกทุกเสาร – อาทติ ย แนวคิดในการจัดกิจกรรม ในชวงวันหยุดเรียนของเด็กและเยาวชน ควรมีกิจกรรมสง เสริมจินตนาการ และความฝนของเด็กๆเพ่ือ เปนการผอนคลาย และใชเ วลาวางในวันหยุดใหเปนประโยชน สงเสริมใหเดก็ ๆมคี วามคิดสรางสรรค นอกจากนี้ยัง เปน การสง เสริมใหเ ดก็ มีความสนใจและตื่นตวั ในการเขา มารว มกิจกรรมภายในหอ งสมุดเพิ่ม มากขน้ึ วัตถปุ ระสงค ๑. เพ่อื ใหเ ด็กและเยาวชนไดใ ชเวลาวางใหเปน ประโยชน ๒. เพื่อเสรมิ สรา งจิตนาการ สรา งความสนใจ รกั การอา นมากขึ้น ๓. เพ่ือฝกใหเ ดก็ มีความคดิ สรางสรรค กลา แสดงออก ข้ันตอนการจัดกิจกรรม ๑. ประชาสัมพันธเชิญชวนเด็กที่เขาใชหองสมุดเขารวมกิจกรรมในวันหยุดเสาร – อาทิตยโดย การแนะนําหนงั สอื ท่มี เี น้ือหาเกย่ี วกับสงิ่ ประดิษฐ เชน การทํากระทงจากถวยไอศกรีม การประดิษฐก ลองของขวัญ สําหรับชวงเทศกาล การทําแปงโดน การประดิษฐอุปกรณจากวัสดุเหลือใช การประดิษฐสมุดภาพจากสีน้ํา การประดษิ ฐการด สวยงาม ฯลฯ ๒. จดั เตรียมวัสดุ อปุ กรณ ไวในมุมเรียนรดู วยตนเอง ๓. กาํ หนดกลมุ เปาหมายของผูเ ขารว มกจิ กรรมเพ่อื เตรยี มความพรอ ม ๔. บรรณารักษอธิบาย การเขารวมกิจกรรม โดยสอนวิธีทําแกเด็กๆ พรอมแจกอุปกรณการประดิษฐ ใหเดก็ ออกแบบ และประดิษฐเ องตามจินตนาการ ๕. เมอื่ ประดิษฐเ สรจ็ ใหเ ดก็ ๆนําเสนอผลงานของตนเอง พรอ มต้งั ชื่อชิ้นผลงาน ๖. บรรณารกั ษ/เจา หนาที่ คัดเลอื กผลงานเดนนําแสดงบนโตะผลงานเดน และผานทางส่ือออนไลนของ หอ งสมดุ วัสดอุ ุปกรณ ๑. แผน พบั ข้นั ตอนการประดษิ ฐ ๒. วสั ดอุ ุปกรณต ามแผนการประดิษฐในแตละอาทิตย ๓. หนงั สือ สือ่ ท่ีมเี น้ือหาสมั พันธก ัน การวัดผลและประเมินผล สังเกตพฤติกรรม เชน เด็กๆ สามารถทําได และ แบบประเมินความพึงพอใจ คมู อื การดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สํานกั งาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ๒๒
กิจกรรมท่ี ๖ เช็ค ชวน แชร แนวคดิ ในการจัดกจิ กรรม ในปจจุบันส่ือออนไลน มีความจําเปนอยางย่ิงในการทํากิจกรรม หรืองานตางๆ เน่ืองจากเปนสื่อท่ี ทันสมัย และเขาถึงกลมุ เปาหมายไดอยา งรวดเร็ว หองสมุดประชาชนจงึ ไดนํากิจกรรมเพื่อเปนการประชาสัมพันธ และการสง เสริมการอาน ฝกการคนควา หาความรู และยงั สามารถรบั รางวลั ไดอ ีกดว ย วตั ถุประสงค ๑. เพือ่ ประชาสัมพันธห อ งสมดุ ผา นส่อื ออนไลน ๒. เพอื่ ฝก ใหมกี ารคิด การคน ควา หาความรู ๓. เพอ่ื สงเสรมิ การอานอยางตอ เนอ่ื ง ขัน้ ตอนการจัดกิจกรรม ๑. ประชาสัมพันธ และเชญิ ชวนผูเขารวมกิจกรรมผา นส่ือออนไลน และปายเชิญชวนในหองสมุด ๒. บรรณารกั ษแนะนําการเขารวมกิจกรรมเช็ค ผูเขารวมกิจกรรมเขา ไปเช็คอนิ หอ งสมุดประชาชน ชวน เชิญชวนเพื่อน คนรูจกั เขามารวมกิจกรรมตอบคําถาม ผาน QR Code พรอมลุนรับรางวัล แชร แชรกิจกรรมผาน Page หองสมุดประชาชน ๔. ผทู ีส่ ามารถตอบคําถามไดถ ูกตอง จะไดรับรางวัล วัสดุอปุ กรณ ๑. รางวัลสําหรับผูตอบคําถาม ๒. โทรศัพทม ือถือของผเู ขารวมกิจกรรม ๓. ปายเชิญชวนในหอ งสมดุ การวัดผลและประเมินผล ๑.จาํ นวนผเู ชค็ อิน ๒.จํานวนผตู อบคําถาม ๓.จากจาํ นวนผแู ชรก ิจกรรมโดยตรวจสอบจากการแจง เตือนของ เพจ คูม ือการดําเนนิ งานบรรณารักษอ าสา สํานักงาน กศน.จงั หวดั พังงา หนา ๒๓
กจิ กรรมที่ ๗ Check in มุมโปรด แนวคดิ ในการจัดกจิ กรรม การอานเสริมจินตนาการใหเราไดเรียนรู การคิด การทํา การนําไปปฏิบัติ การจัดทํามุมความรูท่ี หลากหลาย มุง เนน ใหเ ดก็ เยาวชนและประชาชนสนใจและรกั การอา นเพิม่ มากขนึ้ วตั ถุประสงค ๑. เพ่ือสงเสรมิ และปลกู ฝงนสิ ัยรกั การอานใหกบั เด็กและเยาวชน ๒. เพอ่ื มุงเนนใหเ ดก็ และเยาวชนไดรับความรทู ่หี ลากหลายดว ยตนเอง ขัน้ ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. บรรณารักษจัดเตรยี มมุมตา งๆ ในหองสมุดและประชาสัมพนั ธทางสอ่ื ออนไลน ๒. กาํ หนดกิจกรรมการเชค็ อนิ โดยใหผูใชบริการยืมหนังสือและถายรปู มมุ โปรด ๓. แชรผา น หนา เพจพรอมรวี วิ มุม ๔. สราง QR Code เพอื่ ไวแนะนําความรู วสั ดอุ ปุ กรณ ๑. หนังสอื สอื่ ๒. สมารทโฟน การวดั ผลและประเมินผล ๑. จํานวนผเู ชค็ อนิ ๒. จากจาํ นวนผแู ชรก ิจกรรมโดยตรวจสอบจากการแจงเตอื นของเพจ คมู อื การดาํ เนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๒๔
กจิ กรรมท่ี ๘ QR Code นทิ รรศการความรู แนวคิดในการจัดกิจกรรม การนําสื่อความรูตางๆเราสามารถนํา QR Code มาประยุกตใชไดหลากหลายรูปแบบ ปจจุบัน QR Code ถูกนําไปใชในหลายๆ ดานเนื่องจากความรวดเร็ว เพราะทุกวนั น้ีคนสวนใหญจะมีสมารทโฟนกนั ทุกคน เราเพียงแคยกมือถือมาสแกน QR Code นั้นๆ บันทึกขอมูลอยูโดยอัตโนมัติ การอานเสริมจินตนาการใหเราได เรียนรู การคิด การทํา การนําไปปฏิบัติ การจัดทํามุมความรูที่หลากหลาย มุงเนนใหเด็ก เยาวชนและประชาชน สนใจและรกั การอานเพิ่มมากขน้ึ วัตถุประสงค ๑. เพ่อื สงเสรมิ ความรูท ห่ี ลากหลาย ทันสมัยและรวดเร็ว ๒. เพ่อื มุงเนน ใหเ ด็กและเยาวชนไดเ รยี นรทู ่หี ลากหลายดว ยตนเอง ขัน้ ตอนการจัดกจิ กรรม ๑. บรรณารกั ษส บื คน ขอ มูลความรตู างๆ เกยี่ วกบั วันสําคญั ตามเหตุการณหรือประเพณีทอ งถ่นิ จาก อนิ เทอรเ นต็ ๒. นาํ ความรทู ไี่ ดม าจดั นทิ รรศการและทํา QR Code เพ่อื เพิ่มชอ งทางในการเขาถึงส่อื ๓. แนะนําการใช QR CODE วสั ดอุ ปุ กรณ ๑. กระดาษ ๑๐๐ ปอนด ๒. ฟวเจอรบอรด ๓. สตกิ เกอรเ สน การวดั ผลและประเมนิ ผล ๑. ประเมินผลจากแบบสอบถาม ๒. จากการพูดคยุ สอบถาม คูมอื การดําเนินงานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๒๕
กจิ กรรมท่ี ๙ Summer Kids For Fun แนวคิดในการจัดกจิ กรรม การจัดกิจกรรมในชวงซัมเมอร ทําใหเด็กและเยาวชนไดใชเวลาวางใหเกิดประโยชน พัฒนาความคิด สรางสรรค ฝกทักษะดานตางๆ รูจักใชเทคโนโลยีอยา งรูเทา ทนั เพื่อการปรับตัวอยางเขาใจในส่งิ ท่ีเกดิ ขึ้นในปจจบุ ัน และการเลอื กใชชีวติ อยางเหมาะสมในอนาคต วตั ถุประสงค ๑. เพอ่ื มงุ เนนใหเด็กและเยาวชนไดเ รยี นรูทหี่ ลากหลายดว ยตนเอง ๒. เพอ่ื สงเสรมิ ใหเดก็ และเยาวชนใชเ วลาวางใหเกิดประโยชน ขนั้ ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. บรรณารกั ษส นทนาเกี่ยวกบั แหลง เรียนรตู า ง ๆ แลวเชื่อมโยงถึงหองสมุด ๒. นาํ เสนอหนังสือทีน่ าสนใจหรือสอดคลองกับกิจกรรมท่ีจะจัดการเรียนรู ๓. กาํ หนดใหเลอื กหนงั สือทีน่ าสนใจคนละ ๑ เลม ๔. เด็กอานหนงั สอื และวาดภาพตัวละครที่ชอบในหนงั สอื เลม ทีอ่ า น ๕. บรรณารักษแ ละเดก็ รวมกนั สรุปประโยชนจ ากการทาํ กิจกรรม วัสดุอปุ กรณ ๑. กระดาษเอ๔ ๒. กระดาษวาดเขยี น ๓. สนี ้ํา สีเทียน สีไม ๔. จานสี พูก นั การวดั ผลและประเมินผล ๑. ประเมินผลจากแบบสอบถาม ๒. จากการสังเกต คมู อื การดาํ เนนิ งานบรรณารักษอาสา สํานักงาน กศน.จงั หวดั พังงา หนา ๒๖
กิจกรรมที่ ๑๐ สปั ดาหห องสมุดสดุ หรรษา แนวคดิ ในการจดั กิจกรรม การจัดกิจกรรมสัปดาหหองสมุดสุดหรรษา เพื่อสงเสริมใหนักเรียนมีนิสัยรักการอา นและเห็นความสําคัญ ของการแสวงหาความรูจ ากการอาน ในการจดั กิจกรรม ประกอบดว ย กจิ กรรม \"เขียนตามคาํ บอก\" กิจกรรมแขงขัน เปดพจนานุกรมและกิจกรรมหนอนหนังสือคนเกง (คนหาหนังสือ) การประกวดทําท่ีค่ันหนังสือการประกวด ถา ยภาพหองสมดุ หวั ขอ “มมุ สวยหอ งสมุด” เปน ตน วัตถปุ ระสงค ๑. เพื่อมุงเนน ใหเ ดก็ และเยาวชนไดเ รียนรทู ่ีหลากหลายดวยตนเอง ๒. เพือ่ สงเสรมิ ใหเ ดก็ และเยาวชนใชเ วลาวางใหเ กิดประโยชน ข้นั ตอนการจัดกจิ กรรม ๑. บรรณารักษสนทนาเกยี่ วกับหอ งสมดุ และแหลงเรียนรู ๒. แนะนาํ มมุ ตางๆ ของหอ งสมดุ เชน มุมไอที มุมหนงั สอื อา งองิ ๓. จัดกจิ กรรม ตัวอยา งดงั น้ี แขง ขันเปดพจนานกุ รม โดย แบง กลมุ ๆ ละ ๓ คน ใหช วยกนั คนหาคาํ ที่บอกในพจนานกุ รม กิจกรรมหนังสือคนเกง บรรณารักษแนะนําการจัดหมวดหมูหนังสือในหองสมุด ในระบบทศนิยม ของดวิ อี้ แกผ ูเ ขารว มกจิ กรรม พรอ มแจกใบงานใหคนหาหนังสือตามหมวดตางๆ กิจกรรมทค่ี ่ันหนังสอื สื่อความรู บรรณารักษส นทนาถึงความสําคญั ของท่ีคั่นหนังสือ และใหผูเขารว ม กจิ กรรมประดษิ ฐทีค่ ่นั หนังสอื พรอมเขยี นคําคม ตา งๆ และใหออกมานาํ เสนอ วสั ดุอปุ กรณ ๑. กระดาษเอ4 ๒. ดินสอ ปากกา ยางลบ ๓. สีเทยี น สีไม ๔. ที่เจาะกระดาษ ๕. ไหมพรม การวดั ผลประเมนิ ผล ๑. จากการมีสว นรวมในกิจกรรม การพูดคุยซักถาม ๒. จากช้นิ งาน/ใบงาน คูมือการดาํ เนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สํานักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา หนา ๒๗
แนวทางที่ ๒ สงเสริมการอานในบานหนงั สือชมุ ชน บานหนังสือชุมชน เปนบานท่ีจัดตั้งข้ึน ตามยุทธศาสตรและจุดเนนการดําเนินงาน สํานักงาน กศน. ขอท่ี 3 จัดการศึกษาสงเสริมการเรียนรูทุกชวงวัย และมีคุณภาพ มุงเนนการสงเสริมใหเกิดชุมชนรักการอาน “สราง การอานเสริมการเรียนรู” ในรูปแบบหมูบานแหงการอาน อาสาสมัครสงเสริมการอาน บานหนังสอื ชุมชน เพื่อให สง เสริมการศึกษาตลอดชีวิตแกประชาชนท่ีอยูหางไกล ไดมีความรูทันโลกทันเหตุการณและการพัฒนาตนเองใหมี คณุ ภาพ โดยกําหนดวตั ถุประสงค กลมุ เปาหมาย วิธีการดําเนินงาน ตวั ช้วี ดั ความสาํ เรจ็ ดังนี้ วัตถุประสงค 1) เพื่อสงเสรมิ ใหประชาชนในชมุ ชนมีโอกาสเขา ถึงหนังสอื ประเภทตา งๆ ไดงายขึน้ 2) เพ่ือสงเสริมใหป ระชาชนในชุมชนไดอ านหนังสอื ท่มี คี วามหลากหลายไดร ับขา วสาร ทันโลก ทันเหตกุ ารณ 3) เพอ่ื สง เสริมใหประชาชนใชเวลาวา งใหเปนประโยชนแ ละมนี สิ ยั รักการอาน 4) เพ่ือสงเสริมการเรียนรู ฝกการอาน ประชาชนในหมูบาน อานหนังสือไมออก อานไมคลอง และผสู ูงอายไุ มห ลงลมื หนงั สือ กลมุ เปา หมาย 1) เด็กเยาวชน 2) นักเรยี น นักศกึ ษา 3) ประชาชนทัว่ ไปท้ังวัยทาํ งาน และวัยสงู อายุ วิธดี าํ เนินการ 1. จดั ประชุมนายกอบต. ผูนําชุมชน ครู กศน.ตําบล บรรณารักษ และเจาบา น เพื่อชี้แจงทาํ ความ เขา ใจในการจัดกจิ กรรม หรือรวมคิด ออกแบบกจิ กรรม ประยกุ ตใหสอดคลองตามความตอ งการของกลุมเปาหมาย 2. จัดทําปฏทิ นิ กาํ หนดการปดไวท ีบ่ า นหนงั สอื ชุมชน 3. มอบหมายหนาที่ปฏิบัตงิ าน 4. ประชาสมั พนั ธ 5. ดาํ เนินการจัดกิจกรรม กิจกรรมสงเสริมการอานท่ีจัดในบานหนังสือชุมชน สามารถจัดไดหลากหลายรูปแบบเชนเดียวกัน โดยเนนใหเปนธรรมชาติและงายๆไมซับซอน ตามความสนใจและความตองการในชุมชน ซึ่งนํากิจกรรม บางกิจกรรมในหองสมุด/กศน.ตําบลไปจัดได เชนกัน กิจกรรมท่ีควรจัด เชน กิจกรรมจัดหา/รับบริจาคหนังสือท่ี หลากหลาย กิจกรรมแนะนําหนังสอื ดที นี่ าสนใจ/นา อา น กิจกรรมหนงั สอื เดนิ ทางสรา งปญญา กจิ กรรมอา นเปลี่ยน ชีวิต กิจกรรมผูสูงวัยใสใจการอาน กิจกรรมอานสรางงานสรางอาชีพ กิจกรรมสภานักอาน กิจกรรมสาระนารู คูบานหนังสือชุมชน กิจกรรมจุดรวมพลคนนักอาน กิจกรรมอานทันเหตุการณ กิจกรรมสุดยอดนักอานประจํา หมูบาน กจิ กรรมเลมนี้ดี้ดี กิจกรรมแลกกันอาน เปนตน(ดูคมู ือการจัดกิจกรรมสงเสริมการอานประกอบ) การจัด กจิ กรรมสามารถคดิ ออกแบบไดตามความเหมาะสมและความตองการของผจู ดั เพื่อใหสอดคลองกับกลุมเปาหมาย ๖. รายงานผลการดาํ เนนิ งานใหสถานศึกษาทราบทกุ เดือน คูมอื การดําเนนิ งานบรรณารักษอาสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๒๘
ตวั ชว้ี ัดความสําเร็จ 1) สถานศึกษารอยละ 80 มบี านหนงั สือชมุ ชนครบทกุ ตาํ บล 2) มีผูใชบรกิ ารในบา นหนังสอื ชมุ ชน ไมน อ ยกวา 10 คนตอวนั กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านในบ้านหนงั สือชมุ ชน หนา ๒๙ . คมู ือการดาํ เนนิ งานบรรณารักษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พังงา
การจดั กิจกรรมสงเสริมการอานในบา นหนงั สือชมุ ชน กจิ กรรมที่ ๑ รกั จัง QR Code หนงั สอื เลมโปรด แนวคดิ ในการจดั กจิ กรรม ในยุคปจจุบัน การสงเสริมการอานไดมีความกาวหนาโดยการนําเทคโนโลยีของเคร่ืองมือสื่อสารเขามา ชว ยในการสงเสริมการอานใหกับประชาชนท่ตี องการอานหนังสอื เพ่ือความรู เพ่ือความความบนั เทิง แตในบางคร้ัง ไมสามารถที่จะอานหนังสือในชวงเวลาขณะน้ันได ดังน้ัน การจัดทํา QR Code หนังสือแจกใหกับคนที่สนใจการ อานนับวาเปนอีกแนวทางหนึ่งที่จะชวยสนับสนุน สงเสริมใหคนในชุมชนอานไดทุกทีทุกเวลาตามความตองการ ตอ งการ วัตถุประสงค ๑. เพ่อื สงเสรมิ นิสัยรักการอา น ๒. เพม่ิ จาํ นวนผูอานมากข้ึน ๓. เพ่อื สงเสรมิ ใหประชาชนไดใชเ วลาวางใหเปน ประโยชนจ ากการอา น ข้นั ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. บรรณารักษเ ลือกหนงั สือเพอื่ จัดทําQR Code ๒. บรรณารกั ษม อบQR Code ใหผ อู าน ๓. บรรณารักษต ิดตามผลการนําความรทู ่ไี ดไ ปใชในการประกอบอาชพี วัสดอุ ปุ กรณ ๑. แบบบันทึกตดิ ตามผลการอา น ๒. QR Code หนังสอื ตางๆ การวัดผลประเมนิ ผล ๑.จํานวนผูใชบ ริการ ๒.จากแบบสอบถามความพึงพอใจ คูมือการดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จงั หวัดพงั งา หนา ๓๐
กิจกรรมที่ ๒ กระเปาความรูสูชุมชน แนวคดิ ในการจดั กจิ กรรม การอานหนังสอื เปน การพัฒนาตนเอง และใชเ วลาวา งใหเ กดิ ประโยชน ซึ่งเปน ส่งิ จําเปนมากในการพัฒนา คนและพัฒนาสังคม นอกจากนี้การอานหนังสือของคนไทยเปนกิจกรรมท่ีไมแพรหลายแมในหมูนักอานก็ตาม โดยเฉพาะการอานหนังสือที่ดีและมีสาระย่ิงมีนอยขึ้นไปอีก สาเหตุมีอยูหลายประการนับตั้งแตการขาดแคลน หนังสือ ทดี่ ีและตรงกบั ความตอ งการของผูอาน จงึ ไดจดั กิจกรรมกระเปาหนังสอื สชู มุ ชน เพอ่ื เปนการบรกิ ารหนงั สือ สูม ือผูอานถึงประตูบา น เพ่ือกระตุนใหคนรักในการอานหนังสือ มีความรูกวางขวาง ทันเหตุการณ เปนทรัพยากร บคุ คลท่สี าํ คัญในการทําคณุ ประโยชนตอ ชาติ บา นเมอื ง ตอ ไป วัตถุประสงค ๑. เพือ่ สงเสริมนิสยั รกั การอานแกเ ยาวชน นกั ศึกษา และประชาชนท่วั ไป ๒. เพ่ือสรา งความตระหนักใหแกเยาวชน นกั ศึกษา และประชาชนท่ัวไป เห็นความสําคัญของการอานรัก การอานอยางตอ เนื่อง เพือ่ นาํ ไปสกู ารใฝร ตู ลอดชวี ติ ขน้ั ตอนการจดั กิจกรรม ๑. ประชมุ ชีแ้ จงอาสาสมัครสง เสริมการอาน/บรรณารักษอาสา ๒. สอบถามความตองการหนงั สอื และส่อื จากเจา บานหรอื อาสาสมัคร ๓. นัดพบอาสาสมัครสงเสริมกรอาน/บรรณารักษอาสาเดือนละ ๒ คร้ัง เพื่อหมุนเวียนหนังสือและส่ือ ใหแ กบ า นหนังสือชุมชนในตําบลเดยี วกันและระหวางตาํ บล วสั ดุอุปกรณ ๑. กระเปาสาํ หรับใสหนงั สอื ๒. หนงั สอื ตางๆ ๓. แบบสํารวจความตองการหนงั สือ การวดั ผลประเมนิ ผล ๑. จํานวนผใู ชบริการ ๒. จากแบบสอบถามความพึงพอใจ คูม อื การดาํ เนินงานบรรณารกั ษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๓๑
กิจกรรมท่ี ๓ ปนกนั อานสบู า นหนังสอื ชมุ ชน แนวคดิ ในการจัดกิจกรรม หนังสือเปนปจจัยทีส่ ําคญั สําหรับการพัฒนาคุณภาพชวี ิต และทักษะการเรียนรูในเรอ่ื งตางๆ หนังสือดีๆ จํานวนมากมายท่ีอยูในมือของผูที่รักการอานและชอบการคนควา แตยังมีอีกหลายๆ คนในชุมชนที่ไมมีโอกาส ในการไดอานหนังสือดๆี การคิดคนวิธกี ารทําใหหนังสอื ดีๆ เหลา นีไ้ ปถึงผูขาดโอกาสในการเขาถึงหนังสือดี ก็จะทํา ใหเกิดความคุมคามากข้ึน การแบงปนหนังสือดีมีคุณภาพ จะนําไปสูการสรางวัฒนธรรมการอานอยางกวางขวาง และย่งั ยืน การบริจาคหนังสือเปนอกี หน่งึ กระบวนการที่จะทาํ ใหคนในชุมชนไดอ า นหนงั สือดมี คี ณุ ภาพมากข้ึน และ ชวยยกระดับการอาน การเรียนรู ความคิด สติปญญา พัฒนาการดานอื่นๆ อีกทั้งยังเปนการสานสัมพันธของคน ในครอบครวั ในการปลูกฝงรกั การอา นใหเกิดขึ้นในทุกบาน และพัฒนารักการอานของประชาชน กิจกรรม” ปนกัน อานสูบานหนังสือชุมชน” เพ่ือกระตุนและเสริมสรางนิสัยรักการอานและการแสวงหาความรูซึ่งเปนการพัฒนา คุณภาพชีวิตใหแกประชาชนในชุมชนใหมีนิสัยรักการอานเพ่ิมข้ึนและสรางโอกาสในการเขาถึงแหลงเรียนรูและ สง เสรมิ การเรยี นรตู ลอดชีวติ วัตถปุ ระสงค ๑. เพื่อกระตุนและเสริมสรา งนิสยั รกั การอา นใหกบั ประชาชนในชมุ ชนไดม ีโอกาสพฒั นา ทักษะการอา น ๒. เพ่อื ขอรับบริจาคหนงั สือดๆี มอบใหก ับบานหนงั สอื ชมุ ชน ๓. เพ่ือกระตนุ และเสรมิ สรา งนิสัยรักการอานและการแสวงหาความรูใ หแ กป ระชาชนในชุมชน ๔. เพ่อื สรางโอกาสในการเขาถงึ แหลงเรยี นรแู ละสงเสริมการเรยี นรตู ลอดชวี ิตใหกับคนในชุมชน ข้นั ตอนการจัดกิจกรรม ๑. ประสานงานผูที่มีหนงั สือดๆี เพ่ือขอรบั บริจาค ๒. สํารวจความตองการประเภทของหนงั สอื ของคนในชมุ ชน ๓. คน หาหนังสือดที ีต่ อ งตามความตองการของคนในชมุ ชน ๔. กระจายหนังสอื ใหผ ทู ี่สนใจอาน ๕. ใหผ อู า นหมุนเวยี นหนังสอื กนั อา นภายในกลมุ วสั ดอุ ปุ กรณ หนา ๓๒ ๑. หนงั สอื ๒. แบบสํารวจความตองการ ๓. แบบบนั ทึกการหมุนเวียนหนงั สือ การวัดผลประเมินผล ๑.จาํ นวนผูใชบ ริการ ๒.จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คูมอื การดาํ เนนิ งานบรรณารักษอ าสา สํานักงาน กศน.จังหวดั พงั งา
กจิ กรรมท่ี ๔ ชุมชนตนแบบรักการอาน แนวคิดในการจัดกจิ กรรม สภาพปจ จุบันคนไทยอา นหนงั สือนอยลงทุกวัน รัฐบาลจึงไดก ําหนดใหก ารอานเปน วาระแหงชาติ เพ่อื จะ สงเสริมการอานใหแกประชาชนทุกเพศทุกวัย หองสมุดประชาชนในฐานะท่ีมีบทบาทในการสงเสริมใหผูใชบ ริการ ทกุ เพศทกุ วยั มีนสิ ยั รกั การอาน จึงไดจดั กิจกรรม “ชุมชนตนแบบรกั การอาน” เพอื่ สง เสริมใหป ระชาชน ทุกชวงวยั มี นิสยั รกั การอาน วตั ถปุ ระสงค ๑. เพื่อกระตุน ใหอ ยากรอู ยากอา นหนังสอื หลากหลายอยา งตอ เนื่องจนเปนนิสยั ๒. เพ่ือใหป ระชาชนทกุ ชว งวยั เหน็ ความสาํ คัญของการอา น ข้ันตอนการจดั กจิ กรรม ๑. ครู กศน.ตําบล และบรรณารักษ คัดเลือกสื่อสําหรับใหบริการบานหนังสือชุม ที่เหมาะสมกับผูอาน ทุกเพศทกุ วยั เพือ่ นาํ ไปจดั ใหบรกิ ารตามสถานทบี่ านท่ไี ดค ัดเลือกไว ๒. จัดประดับตกแตงสถานท่ีใหมีความสวยงาม รมรื่น จัดที่สําหรับนั่งอาน จัดทําปายประชาสัมพันธ เชญิ ชวนใหป ระชาชนหนั มาสนใจการอาน และรวมกจิ กรรม ๓. กาํ หนดระยะเวลาจดั ทําสมุดสถติ ลิ งชอ่ื ผเู ขาใชบรกิ าร และสมดุ สถติ ผิ ูยืมหนงั สอื กลับไปอา นทบ่ี า น ๔. ประเมินผลการจดั กิจกรรมโดยการคัดเลือก “สุดยอดนกั อาน” เพ่ือมอบประกาศเกียรติคุณบัตร และ ของรางวัล เดือนละ ๑ คร้ัง โดยนับจํานวนครั้งในการยืมหนังสือกลับไปอานที่บานจากสมุดสถิติผูยืมหนังสือ สัมภาษณเ ขาของ และผูเขา ใชบ ริการ ๕. จดั ทาํ ปายประชาสัมพันธ “สดุ ยอดนักอานประจําเดือน..............” โดยมีภาพการมอบรางวัลใหก บั สุด ยอดนกั อานทไี่ ดรับการคัดเลอื กประจาํ เดือนนนั้ ๆ เพอื่ ประกาศเกียรตคิ ณุ และจุดประกายการอานใหแกป ระชาชน ๖. สรปุ รายงานผลการจดั กิจกรรม วัสดอุ ุปกรณ หนา ๓๓ ๑. สอ่ื ตา งๆ ทีม่ ีความเหมะสมกบั ทกุ เพศทกุ วยั ๒. ช้นั สาํ หรบั วางส่อื ตางๆ ๓. วสั ดุอปุ กรณสําหรับประดบั ตกแตง ปายประชาสมั พนั ธ และปา ยคําขวัญตา งๆ ๔. สมุดสถติ ิผูเขาใชบ รกิ าร และสมุดสถิติยมื – คืน หนงั สอื / บนั ทึกการอา น ๕. แบบวดั ผลและประเมนิ ผล การวดั ผลประเมินผล ๑. สถิตผิ ูใชบริการในบา นหนงั สอื ชุมชน ๒. จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คูมือการดําเนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จงั หวัดพงั งา
กิจกรรมท่ี ๕ ท่ีคั่นหนังสอื ส่ือความรูดว ยคาํ คม แนวคดิ ในการจดั กจิ กรรม การอานหนังสือในบางครั้งอานครั้งเดียวไมจบเลม ซึ่งหลายคนไดใชวิธีการพับหนาหนังสือไว ดังน้ัน หากผอู านไดมีท่ีคั่นหนังสือไวสาํ หรบั ค่ันหนังสือโดยการประดษิ ฐที่คน่ั หนังสือเกๆ ไวสักอัน สองอันสําหรับตัวเองก็ จะเปนความภาคภูมิใจอีกระดับหนง่ึ สําหรบั การทําชิ้นงานของตนเอง ดงั น้ัน กิจกรรมการทําที่ค่ันหนังสือส่ือความรู จงึ เปน อกี วธิ หี นึ่งท่ีเปน ส่ิงจูงใจใหกับประชาชนไดสนใจการอา นยง่ิ ข้นึ วัตถุประสงค ๑. เพ่อื ดงึ ดดู ความสนใจในการอานหนังสอื ๒. เพ่ือสงเสรมิ การใชเวลาวา งใหเ กิดประโยชนจ กการอา น ขน้ั ตอนการจดั กิจกรรม ๑. ครูนําสนทนาถงึ ความสําคัญของทค่ี ่นั หนงั สอื ๒. นาํ เสนอตัวอยา งท่ีคั่นหนังสอื ๓. นักเรียนอา นและคนควา สํานวน คาํ คม จดลงในสมุดบันทึก ๔. นักเรียนประดษิ ฐท ค่ี ัน่ หนงั สอื และเขยี นสํานวน คาํ คม ลงในท่ีค่ันหนังสอื ๕. นําเสนอผลงานการประดษิ ฐท ี่คน่ั หนังสือ วสั ดอุ ปุ กรณ ๑. หนงั สืองานประดษิ ฐต า งๆ ๒. หนังสือสํานวน คําคม ๓. กระดาษและวัสดุอปุ กรณท ําท่ีค่นั หนังสอื การวัดผลประเมนิ ผล ๑. ประเมนิ ผลจากชิ้นงาน ๒. จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คูมือการดาํ เนนิ งานบรรณารกั ษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๓๔
กิจกรรมท่ี ๖ เก็บตกจากหนงั สือพิมพ แนวคิดในการจัดกจิ กรรม หนังสือพิมพรายวัน ซึ่งประกอบดวยเน้ือหาที่หลากหลาย เชน ขาวประจําวันทั้งในและตางประเทศ ขาวสาระความรูทั่วไป การศึกษา ซ่ึงสาระเน้ือหาในหนังสือพิมพ สวนใหญอานแลวจะท้ิง หรือนําไปชางกิโลขาย จึงเปนท่ีนาเสียดาย หากมีการนําสาระความรูตางๆ จากหนังสือพิมพมาตัดรวบรวมเปนเรื่องๆ สามารถเปน ประโยชนใหกับคนอื่นๆ ที่ไมไดอานหนังสือทุกวันไดมาก ดังน้ัน การจัดทําเก็บตกจากหนังสือพิมพจึงนาจะมี ประโยชนและเพ่มิ จํานวนหนงั สือ สอ่ื ใหกบั บา นหนังสอื ชุมชนได วตั ถุประสงค ๑. เพ่ือรวบรวมขาวสารสาระตางๆ จากหนงั สือพิมพใ นการจดั กิจกรรมสงเสรมิ การอาน ๒. เพ่อื ใหประชาชนเหน็ ความสําคัญของการอา นและการเรยี นรูด ว ยตนเอง ขั้นตอนการจัดกิจกรรม ๑. นําความรูท่ีไดจากหนังสือพิมพตัดแปะ ติดลงในกระดาษ A4 พรอมระบุถึงแหลงที่รวบรวมไวเปน หมวดหมู ๒. จดั ทํารปู เลม สารบญั เพ่ือใหงา ยตอ การสืบคน ๓. ประชาสมั พนั ธเชิญชวนใชบ ริการ วัสดุอปุ กรณ ๑. หนงั สอื พมิ พ ๒. กระดาษ A4 ๓. กาก ๔. แมค็ ๕. เทปผา สี การวัดผลประเมนิ ผล ๑. สถิติผูใ ชบรกิ ารในบานหนังสือชมุ ชน ๒. จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คูมอื การดําเนินงานบรรณารกั ษอาสา สาํ นักงาน กศน.จงั หวัดพังงา หนา ๓๕
กจิ กรรมท่ี ๗ สรุปขาว เลา เรอ่ื ง แนวคิดในการจดั กิจกรรม การรับรูขาวสารที่ทันสมัย มาจากปจจัยหลายดาน ซึ่งเชื่อทุกคนไมมีใครรูขาวสารทุกเร่ือง ดังน้ัน การสรุปขา ว การเลา เรือ่ ง จากท้ังภายในและภายนอกชมุ ชน มาเขยี นหรือพิมพเ ปนขา วสรุปตดิ แปะไวท ่บี านหนังสือ ชุมชน จงึ เปน การสง เสรมิ การอา นใหก บั คนในชมุ ชนไดรบั รูข า วสารดว ยวิธงี า ยๆ วัตถุประสงค ๑. เพือ่ สง เสรมิ นิสยั รักการอา นใหกับประชาชน ๒. เพือ่ พัฒนาทักษะการอา นในใจเพอ่ื จบั ใจความสาํ คญั ของเนือ้ หา ขน้ั ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. บรรณารกั ษเ ลอื กบทความสัน้ ๆความยาวไมเ กิน ๑ หนา กระดาษ A4 จากหนงั สือพิมพหรือวารสาร ๒. ทมี่ อี ยใู นบานหนังสือชุมชนหรือหอ งสมดุ กศน. ตาํ บล หอ งสมดุ ประชาชน ๓. บรรณารกั ษน ําบทความใหผรู วมกจิ กรรอาน โดยการอา นในใจใชเวลาไมเ กิน ๑๐ นาที ๔. ใหผูรวมกิจกรรมสรุปบทความท่ีอานใหไดความที่กระชับและชัดเจนที่สุดเขียนลงกระดาษA4 ความยาวไมเ กนิ ๕ บรรทัด ๕. ใหผ ูร วมกจิ กรรมนําเสนอบทความท่ีสรุปแลวของตนเองใหผ ูอ่นื ไดฟ ง วัสดุอปุ กรณ ๑. หนังสอื พมิ พ ๒. กระดาษ การวัดผลประเมินผล ๑. สงั เกตจากพฤตกิ รรมการอา นของผูเขารว มกจิ กรรม ๒. แบบประเมินความพงึ พอใจของผูรบั บรกิ าร คูมือการดําเนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พังงา หนา ๓๖
กิจกรรมท่ี ๘ ตนไมพูดได แนวคิดในการจัดกิจกรรม บานหนังสอื ชุมชนสวนใหญจะมกี ารปลูกตนไมหลากหลายชนิด และตนไมทุกชนิดจะมีชื่อและสรรพคุณ คณุ ประโยชนแทบทุกตน ดังนั้น การมีปายบอกชื่อตนไม สรรพคุณบงบอกจะทําใหประชาชนไดรูจกั ตนไมดีย่ิงข้ึน ดังน้ัน จงึ ไดเ กดิ แนวคิดกจิ กรรมตน ไมพ ดู ได เพ่ือสง เสรมิ การอา นใหกบั คนในชมุ ชนไดร ักการอา นมากข้ึน วัตถปุ ระสงค ๑. เพอ่ื สรางนิสยั รักการอาน ๒. เพม่ิ จํานวนผอู า นมากขึน้ ๓. เพอื่ สง เสริมใหป ระชาชนไดร จู ักสรรพคณุ ของตนไมแตละประเภทจากการอา น ข้นั ตอนการจัดกิจกรรม ๑. สํารวจตน ไมรวมกับเจา ของบา นหนงั สือ ๒. จัดทาํ ปา ยช่ือตน ไม สรรพคณุ ติดทต่ี น ไม ๓. บรรณารกั ษ, บรรณารกั ษอ าสา,เจาของบานหนังสือติดตามผลการนาํ ความรูทไี่ ดไ ปใช วัสดุอปุ กรณ ๑. แบบบันทกึ ตดิ ตามผลการอาน ๒. หนงั สือเกีย่ วกับตนไม การวดั ผลประเมนิ ผล ๑.แบบติดตามผล ๒.จากแบบสอบถามความพึงพอใจ คมู ือการดําเนนิ งานบรรณารักษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา หนา ๓๗
กิจกรรมที่ ๙ เรียนรูตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง แนวคิดในการจดั กจิ กรรม ประชาชนสวนใหญในยุคปจจุบันไดมีดํารงชีวิตความเปนอยู ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของ พอหลวง “เดินตามรอยพอ อยูอยางพอเพียง”เพื่อเปนการสงเสริมและเพิ่มพูนทักษะการใชชีวิตอยูอยางพอเพียง ใหส มบูรณและเต็มรปู แบบตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งใหม ากยงิ่ ข้นึ บานหนังสือชมุ ชนก็เปนแหลงเรยี นรูอีก แหงหนึ่งในการสงเสรมิ การอา นดา นปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทป่ี ระชาชนสามารถเขา ไปศึกษาและเรียนรูได วัตถุประสงค ๑. เพือ่ สงเสรมิ การอานและการเรียนรดู า นปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ๒. เพิ่มจํานวนผูอา นมากขึน้ ๓. เพือ่ สงเสริมใหป ระชาชนไดประกอบอาชพี เสริมจากการอา น ขน้ั ตอนการจัดกิจกรรม ๑. บรรณารักษเลือกหนังสือเก่ียวกบั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียงรวมทั้งหนังสอื และส่ือแนะนําอาชีพนําไป ใหบ ริการท่ีบานหนังสือชมุ ชน ๒. บรรณารักษแนะนาํ การทาํ บัญชคี รวั เรือนแกช าวบา นและเจา ของบา นหนังสอื ชมุ ขน ๓. บรรณารกั ษแ นะนาํ ตวั อยา งการออม การทําการเกษตรเพอื่ ลดตน ทุน ๔. บรรณารกั ษตดิ ตามผลการนําความรทู ไ่ี ดไ ปใชในการประกอบอาชีพ วัสดุอุปกรณ ๑. แบบบนั ทึกตดิ ตามผลการอาน ๒. หนังสอื เก่ียวกบั อาชีพ การวดั ผลประเมินผล ๑.แบบติดตามผล ๒.จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คูมือการดาํ เนินงานบรรณารกั ษอ าสา สํานักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา หนา ๓๘
กิจกรรมท่ี ๑๐ การสงเสริมการอา นผานการเรียนรูภมู ิปญญาทองถิ่น แนวคิดในการจดั กิจกรรม ปจจุบันภูมิปญญาทองถิ่นในชุมชนนับวันมีแตจะสูญหายไปกับตัวบุคคล เชน ภูมิปญญาทองถ่ินดาน การรักษาโรค ภูมิปญญาอาหารพื้นบาน ภูมิปญญาตํานานทองถิ่น โดยเฉพาะอยางยิ่งนิทานทองถิ่น ซ่ึงสามารถ นําไปสูกระบวนการเรยี นรูโ ดยการฟง เลา เขียน และพูดคุยแลกเปลี่ยนเรยี นรู รวมทงั้ ชวยปลกู ฝงความรกั และภมู ใิ จ ในชุมชน การสงเสริมการอานผานการเลานํามาเขียนเปนเรื่องราวไวใหคนรุนหลังไดอานไดเรียนรูนับวาเปน ประโยชนอ ยางยิ่ง การบอกเลาและเขยี นเพ่ือกระตุน ใหคนทั่วไปเกิดความสนใจในการอาน การสงเสริมการอานใน บานโดยทําใหห นังสือเปนสภาพแวดลอ มรอบตัวตั้งแตย งั เด็ก และมพี อแมเ ปนแบบอยางในการอา น วตั ถปุ ระสงค ๑. เพอ่ื เปนการปลกู ฝง นสิ ัยรกั การอาน ๒. เพือ่ ใหเหน็ ความสําคญั ของการอา นและการเรียนรูดว ยตนเอง ๓. เพอื่ ปลกู ฝงความรักและภมู ิใจในชุมชน ขน้ั ตอนการจดั กจิ กรรม ๑. สาํ รวจภูมิปญญาในชุมชน/ในทองถ่นิ ๒. จัดทําสาระนารูของภูมิปญญาทองถิ่นโดยการนําเสนอในรูปแบบหนังสือทํามือ หรือหนังสือเลมเล็ก เพ่ือดึงดูดความสนใจของผูใชบริการ ๓. นําสาระนารูของภูมิปญญาทองถ่นิ เปนรูปเลมเพ่ือสงเสริมการอานใหกับคนในชุมชนโดยการนําเสนอ ในรูปแบบหนงั สือทํามอื หรอื หนงั สือเลมเล็กหรือแผนพบั ความรูเพอ่ื ดึงดูดความสนใจของผใู ชบรกิ าร วัสดุอุปกรณ วสั ดุสําหรบั ทาํ หนงั สือทํามอื /หนังสอื เลมเล็ก เชน กระดาษ เอ ๔ กระดาษสี วัสดตุ กแตงตาง ๆ การวัดผลประเมินผล ๑.แบบตดิ ตามผล ๒.จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ คมู ือการดาํ เนนิ งานบรรณารักษอาสา สํานักงาน กศน.จงั หวัดพงั งา หนา ๓๙
แนวทางท่ี ๓ กจิ กรรมสงเสรมิ การอา นรถโมบายหอ งสมดุ เคลื่อนที่ กิจกรรมสงเสริมการอานเคลื่อนท่ี คือกิจกรรมสงเสริมการอานเชิงรุก บรรณารักษจะตองนําหนังสือ จากหองสมุดหรือจาก กศน.ตําบล ไปจัดกิจกรรมสงเสริมการอานนอกสถานท่ี โดยรวมกับหนวยงาน ชุมชน โรงเรียน หรือโครงการ อื่นๆ ในกิจกรรมตางๆท่ีหนวยงาน ชุมชนหรือโรงเรียนจัดขึ้น เชน โครงการอําเภอย้ิม จังหวัดเคลื่อนท่ี กิจกรรมวันเด็ก วันพอแหงชาติ งานวิชาการของโรงเรียน จัดงานพลังชุมชนกระตุนเศรษฐกิจ งานมหกรรมอาชีพ งานเดือนสิบ หรือจัดกิจกรรมสงเสริมการอานเคล่ือนที่โปรวมกับหนวยใดก็ได หากเห็นวา การสง เสริมการอา นเคลือ่ นท่ี ณ สถานที่นั้นมีคนจํานวนมาก และตอ งการสงเสริมการอานโดยกําหนดวัตถุประสงค กลมุ เปาหมาย วิธีการดาํ เนินงาน ตวั ชว้ี ัดความสําเรจ็ ดังน้ี วตั ถุประสงค 1) เพ่ือสงเสริมใหป ระชาชนไดอา นหนังสอื ไดท ่วั ถึงและกวา งขวาง 2) เพอื่ สรา งนิสยั รักการอานใหแ กป ระชาชน 3) เพื่อประชาสัมพันธโครงการสงเสริมการอานของ หองสมุดประชาชน กศน.ตําบล ของ สาํ นักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา กลุมเปาหมาย 1) เดก็ และเยาวชน 2) นกั เรยี น นกั ศึกษา 3) ประชาชนท่ัวไป วธิ ดี าํ เนินการ 1) ประสานขอใชรถหองสมุดเคลื่อนท่ีจากสํานักงาน กศน.จังหวัดพังงา หรือประสานกับ หนว ยงาน ชุมชน หรอื อนื่ ๆในการจดั กิจกรรม คมู อื การดําเนินงานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ๔๐
2) จัดกิจกรรมสงเสริมการอานเคล่ือนที่ การจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน สามารถจัดไดหลากหลาย รูปแบบเชนเดยี วกัน โดยเนน ใหเ ปนใหมีบรรยากาศ สนุกสนาน เชิญชวน ชักจูงใหคนสนใจในการอาน นาํ กิจกรรม บางกิจกรรมในหองสมุด/กศน.ตําบลไปจัดไดเชนกัน เชน กิจกรรมหนังสือเลมโปรด กิจกรรมภาษาพาสนุก กิจกรรมบิงโก..อาเซียน กิจกรรมอานไดอานดีมีอาชีพ กิจกรรมอานแลวตอบกิจกรรมแนะนําหนังสือนาอาน/ นาสนใจ กิจกรรมตอบคําถาม ความรูท่ัวไป กิจกรรมปริศนาคําทาย (ดูคูมือการจัดกิจกรรมสงเสริมการอาน ประกอบ) การจัดกิจกรรมสามารถคิดออกแบบไดตามความเหมาะสมและความตองการของผูจดั เพื่อใหสอดคลอง กบั กลมุ เปาหมาย 3) รายงานผลการดําเนินงานใหส ถานศกึ ษาทราบทกุ เดอื น ตวั ชีว้ ัดความสาํ เร็จ 1) สถานศกึ ษา รอยละ 80 เคลื่อนทไ่ี ปจัดกิจกรรมในชุมชนทุกเดอื น 2) ผูรวมกจิ กรรม รอ ยละ 80 พงึ พอใจอยใู นระดบั มาก คมู ือการดําเนินงานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ๔๑
การจดั กิจกรรมสงเสริมการอา นเคลื่อนท่ี กิจกรรมท่ี ๑ จากอกั ษรสูเสนเสยี ง (คาราโอเกะ) แนวคิดในการจัดกิจกรรม การจัดกิจกรรมเพื่อสงเสริมการอานทําไดหลากหลาย ซึ่งตองดําเนินการใหเหมาะสมกับกลุมเปาหมาย แตละกลุม ทั้งน้ีเพื่อดึงดดู ความสนใจในการเขารว มกิจกรรม จากอักษรสเู สนเสยี ง (คาราโอเกะ) เปนกจิ กรรมหนึ่ง ที่สามารถดึงดูดความสนใจใหกลุมเปาหมายต้ังแตวัยเด็ก วัยรุน และวัยผูสูงอายุเขารวมกิจกรรมได เพราะเปน กิจกรรมซง่ึ เรา โสตประสาทชวนใหฟ ง วัตถปุ ระสงค ๑. ผูเขา รวมกจิ กรรมไดใชคาราโอเกะในการฝกอาน ออกเสียง และใชภ าษาไทยอยา งถกู ตอ ง ๒. ผูเ ขา รว มกิจกรรมเกดิ ความผอนคลายและสนุกสนานจากการรอ งเพลง ๓. ผเู ขา รวมกจิ กรรมมนี สิ ัยรกั การอานและมีความม่นั ใจในการอาน ๔. ผเู ขารวมกิจกรรมสามารถนําทกั ษะการอา นทไ่ี ดไปใชใ นชีวติ ประจาํ วนั ๕. ผเู ขารว มกิจกรรมมีทกั ษะทางดา นดนตรีดขี นึ้ ขั้นตอนการดําเนนิ การ ๑. ใหกลมุ เปาหมายฟง เพลงสมัยนิยมจากเครือ่ งเลน คาราโอเกะ ๒. กลมุ เปา หมายรว มกันอา นเนื้อเพลงจากเครอ่ื งเลนคาราโอเกะ ๓. ผูจัดกิจกรรมเปดเพลงคาราโอเกะใหกลุมเปาหมายแขงขันการรองเพลง โดยผูจัดกิจกรรมดูความ ถกู ตองของการอา นออกเสยี ง ๔. มอบรางวัลแกผ ูชนะการแขง ขนั วสั ดอุ ปุ กรณ ๑. โนคบุค สมารทโฟน ท่ีสามารถเช่ือมตอกบั โทรทัศน หรอื โปรเจคเตอรไ ด ๒. ไมโครโฟน ๓. โปรแกรมคาราโอเกะ หรือ ระอินเทอรเน็ต เพ่อื เปดคาราโอเกะ ๔. ของรางวลั การวัดผลประเมนิ ผล ๑.จากแบบสอบถามความพงึ พอใจ ๒.จาํ นวนผูเขา รว มกจิ กรรมเปน ไปตามเปาหมาย คูมอื การดาํ เนนิ งานบรรณารักษอาสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๔๒
กจิ กรรมที่ ๒ สมุดบนั ทึกเปด โลกแหงการเรียนรู เปดประตูสกู ารอาน แนวคดิ ในการจัดกิจกรรม การอานเปนทักษะสําคัญท่ีชวยปรบั ความคิดและขยายประสบการณของผเู ขารวมกิจกรรมท้ังยังชวยให รจู ักใชเวลาวางอยางมีประโยชน การอานชวยใหผูเขารว มกิจกรรมสามารถคนหาความรูเพิ่มเติมในส่ิงท่ีตนอยากรู ขยายความรูไดอยางกวางขวางย่ิงขนึ้ นําไปสูความเขาใจในวิชาตางๆ ท้ังยังเปนการเสริมสรา งคุณธรรม จริยธรรม จากการอา นและการคิดวเิ คราะหเ พอ่ื นาํ ไปเปนแนวทางในการดาํ เนนิ ชีวติ วัตถปุ ระสงค ๑. เพื่อสงเสริมใหผูเขารวมกิจกรรมมีนิสัยรักการอานและการคนควา สามารถเลือกหนังสืออานดวย ตนเองได ๒. เพื่อใหเ กดิ ทักษะในการอา น การเขียน สามารถนาํ ไปใชในชวี ติ ประจําวนั ได ๓. เพ่ือปลกู ฝงและกระตนุ ใหผเู ขารว มกิจกรรมสนใจการอา นมากขนึ้ ขนั้ ตอนการจัดกิจกรรม ๑. ประชมุ วางแผนการจัดกิจกรรมสง เสรมิ การอาน ๒. จัดเตรียม หนงั สือ/สือ่ การเรียนรู สมดุ บันทกึ การอานหรอื ใบบนั ทกึ การอาน ๓. ช้แี จงวัตถปุ ระสงคและอธบิ ายหวั ขอการบันทึกการอา นแกผ เู ขารว มกิจกรรม ๔. ใหผ เู ขารวมกิจกรรม เลือกอา นหนงั สอื ท่ีตนเองชอบ บนั ทึกความรทู ่ีไดจ ากการอา น ๕. ผูเขารวมกิจกรรมนําสมุดบันทึกมาสงที่บรรณารักษหองสมุดประชาชนเปนประจําทุกเดือนเพื่อ ประกวดสมดุ บันทึกการอาน วสั ดุอปุ กรณ ๑) หนงั สือ ๒) สมุดบันทึกการอา น การวดั ผลประเมนิ ผล ๑.จากสมุดบนั ทกึ การอา น ๒.จากการสงั เกตพฤตกิ รรมการอา น คมู อื การดําเนนิ งานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จงั หวดั พงั งา หนา ๔๓
กจิ กรรมที่ ๓ QR ทา ใหอา น แนวคดิ ในการจดั กิจกรรม ในยุคไทยแลนด ๔.๐ การนําเทคโนโลยีเพื่อมาใชในงานหองสมุดเปนส่ิงจําเปน เพ่ือเปนกระตุนให กลุมเปาหมายเกิดความตองการเรียนรู ผานโทรศัพทและคอมพิวเตอร ซ่ึงจะชวยใหผูเรียนเขาถึงการอานไดอยาง งา ย สะดวกและรวดเรว็ ขึน้ โดยมีบรรณารักษทําหนา ทเ่ี อื้อใหกลุมเปาหมายเกิดการเรยี นรูและการอานดวยตนเอง อันเปนการพัฒนาใหกลุม เปาหมายมนี ิสัยรกั การอานและการเรียนรูไดทกุ ท่ีทกุ เวลา สอดคลองกบั การจดั การเรียนรู ในศตวรรษท่ี ๒๑ วัตถุประสงค ๑. เพ่อื เพม่ิ ความรวดเรว็ ในการเขาถึงขอ มลู ๒. เพ่อื พัฒนาส่ือการสงเสรมิ การอานและการเรยี นรู ๓. เพอื่ เพม่ิ ทางเลอื กในการอา นหนังสอื ใหสอดคลองกบั ยคุ ไทยแลนด ๔.๐ ข้ันตอนการจดั กิจกรรม ๑. คดั เลือก/คนหา E-book ฟรี จากอนิ เทอรเนต็ หรอื อาจพัฒนาสือ่ ข้ึนมาเอง ๒. E-book นํามาจัดทําเปน QR – Code เพื่อเพิ่มทางเลอื กในการเขาถึงไดส ะดวกและรวดเร็ว ๓. จดั ทําบอรดประชาสัมพันธแ ละแนะนําการใช QR-Code ๔. นําส่อื ที่ไดจ ากการทํา QR – Code ใหบ ริการหอ งสมุดเคล่ือนท่ี โดยจดั กิจกรรมจูงใจใหกลุมเปาหมาย ใชบ ริการสื่อ เชน การจัดกิจกรรมตอบคําถามจากการใชสือ่ QR – Code วัสดอุ ุปกรณ ๑. E-Book ๒. ส่อื หนงั สือ / วารสาร ฯลฯ ๓. สมารท โฟน การวดั ผลประเมินผล ๑.จากสถิติจาํ นวนผใู ชบรกิ าร ๒.จากแบบสาํ รวจความพงึ พอใจ คมู ือการดําเนินงานบรรณารักษอาสา สาํ นกั งาน กศน.จังหวดั พงั งา หนา ๔๔
กิจกรรมท่ี ๔ ทองมวนชวนเท่ยี วไทย แนวคดิ การจัดกิจกรรม การอานเปนกระบวนการพัฒนาความคิด กอใหเกิดความรู ความเขาใจ สรางเสริมประสบการณ และ มมุ มองใหมๆ นําไปสูการเรียนรูต ลอดชีวติ อีกทง้ั ยังเปนการใชเวลาวา งใหเ กิดประโยชนหรือเพ่อื การพักผอ นหยอ น ใจไดอ กี ดว ย ดงั น้นั จงึ จําเปนอยางยิ่งท่ีจะตองสรางนสิ ัยรักการอา นใหเกิดขึน้ โดยเฉพาะอยา งย่ิงกบั เด็กและเยาวชน ผา นการจัดกิจกรรมสงเสรมิ การอานของหอ งสมุดในรปู แบบ ตางๆ เพื่อสงเสริมใหผูใชห องสมุดหรือผูคนทัว่ ไปสนใจ และไดเห็นความสําคัญของการอาน ไดใช ทรัพยากรสารสนเทศของหองสมุดมากขึ้นซึ่งจะนําไปสูการอานและ มี นิสยั รักการอาน วตั ถปุ ระสงค ๑. เพ่อื สง เสรมิ ใหผูเขา รวมกจิ กรรมอานหนังสอื ไดหลากหลายประเภท ๒. เพ่อื สง เรมิ และปลูกฝงนสิ ยั รกั การอา นแกป ระชาชนทั่วไป ๓. เพ่อื แนะนําหนังสอื หมวด ๙๐๐ และวารสารที่มเี นือ้ หาเทีย่ วกบั การทองเทยี่ วใหแ กผ เู ขา รว มกจิ กรรม ขัน้ ตอนการจัดกิจกรรม ๑. บรรณารกั ษร ว มกับบรรณารกั ษอาสาเตรยี มสือ่ หนงั สอื ใหความรูเกย่ี วกับจงั หวดั ในประเทศไทย พรอมพิมพค ําขวัญประจาํ จงั หวัดตา ง ๆ แลว ใสลงไปในกลอง ๒. ประชาสมั พนั ธเชิญชวนผูเขารว มกจิ กรรมประมาณ ๔ – ๕ คนตอ รอบ ๓. ช้ีแจงวธิ กี ารรวมกจิ กรรม ดงั น้ี ๓.๑ ผูเขารวมกิจกรรมหยิบกระดาษขึ้นมา ๑ มวน อานออกเสียง แลวใหเขียนคําขวัญนั้นลงใน กระดาษ นาํ ไปตดิ ไวบนกระดาน ๓.๒ จากน้ันใหอานความรูเกี่ยวกับจังหวัดท่ีหยิบไดคําขวัญ แลวตอบคําถามเก่ียวกับเรื่องราวใน จังหวัดทีห่ ยิบได ๔.มอบของที่ระลกึ แกผเู ขา รว มกจิ กรรม วัสดอุ ปุ กรณ ๑. หนังสอื /วารสาร ใบความรูที่ใหความรูเก่ยี วกับจงั หวดั ตางๆ ๒. กลอ งสาํ หรับใสค าํ ขวญั ๓. ฟวเจอรบ อรดสําหรับทาํ เปนกระดาน ๔. กระดาษ, ปากกา ๕. กระดาษกาว ๒ หนาแบบบาง ๖. ของรางวัล การวัดผลประเมินผล ๑. จากสถิตจิ ํานวนผใู ชบริการ ๒. จากแบบสํารวจความพึงพอใจ คูมอื การดําเนนิ งานบรรณารกั ษอาสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพังงา หนา ๔๕
กิจกรรมที่ ๕ นั่งที่ไหน อานท่นี ่นั แนวคดิ การจดั กิจกรรม หองสมดุ ประชาชนเปนแหลงเรียนรูมหี นา ท่สี งเสรมิ การอานและการเรียนรูใหแ กป ระชาชน การใหบริการ การเรียนรูในหองสมุดประชาชนเพียงอยางเดียวไมครอบคลุมกลุมเปาหมาย การขยายเครือขายการเรียนรูจึงเปน ส่ิงจําเปน เพ่ือที่ประชาชนจะไดรับการบริการความรูที่หลากหลายสอดคลองกับความตองการและเหมาะสมกับ ความจาํ เปนอยางท่ัวถึง ดังนน้ั การประสานงานความรวมมือกบั หนว ยงาน แหลงการเรยี นรูและสถานประกอบการ เพ่ือเปนเครือขายซึ่งกันและกัน จะทําใหกลุมเปาหมายตางๆ มีโอกาสเขาถึงแหลงการเรียนรูไดอยางสะดวกและ ท่วั ถงึ วตั ถุประสงค ๑. เพอ่ื จัดมมุ หนังสือรวมกับภาคีเครอื ขา ย รา นคา ในชมุ ชน สถานประกอบการ ๒. เพื่อสงเสริมและปลกู ฝงนิสยั รกั การอานแกประชาชนทัว่ ไป ข้นั ตอนการจดั กิจกรรม ๑. ประชมุ วางแผนการจดั กจิ กรรมสง เสรมิ การอานน่งั ทีไ่ หน อา นท่นี ่ัน ๒. ตดิ ตอ ภาคีเครอื ขาย รานคาในชมุ ขน สถานประกอบการ เพื่อขอความรวมมอื ๓. เตรยี มหนงั สือ และวัสดุอุปกรณ สอื่ ในการจดั มุมสง เสริมการอาน ๔. บรรณารักษรวมกับครู กศน.ตําบล และบรรณารักษอาสาร นําหนังสือไปใหบ ริการและหมนุ เวยี นส่ือ การจดั นทิ รรศการสง เสรมิ การอา น ๕. จัดประกวดเครือขา ยดเี ดน วสั ดุอปุ กรณ หนังสอื /สื่อความรู วสั ดสุ ําหรบั จดั นิทรรศการสง เสริมการอาน การวดั ผลประเมินผล ๑. จากแบบสาํ รวจความพึงพอใจ ๒. จากสถิตกิ ารใชบรกิ าร คูมือการดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สํานักงาน กศน.จงั หวัดพงั งา หนา ๔๖
กิจกรรมที่ ๖ สงเสริมการอานผา น Kapoor เกมส แนวคิดในการจดั กิจกรรม Kahoot เปนเคร่ืองมือสรางเกมสตอบคําถามออนไลนแบบฟรีไมมีคาใชจาย สามารถใชงานไดผาน Smartphone ท่ีทุกคนมีติดตัวอยูตลอดเวลา เพียงแตตองใชผานอินเตอรเน็ตดวยเทานั้น เมื่อเขาสูเกมสของ Kahoot จะมีการแสดงจํานวนผูเขารว มเลนเกมส ผลการตอบคําถามในการแขง ขนั และลาํ ดับของผเู ขารวมแขง ขัน แบบทันทีทนั ใดหลังการตอบคําถามและเกมสเ สร็จสิ้น นอกจากน้ัน ยังมีวธิ ีการใชงานท่ีงาย และสะดวกหากพูดถึง การนํามาประยุกตใชในสวนของงานหองสมุด ที่มักตองจัดอบรมแนะนําวิธีการใชงานฐานขอมูลออนไลนและ เครื่องมือใหมๆ อาจจะใช Kahoot มาเปนเครื่องมือในการวัดและประเมินการสอนของวิทยากร หรือ ทําเปนเกมส เพื่อใหผเู ขารว มอบรมไดร ว มสนกุ ดว ยกัน วตั ถุประสงค ๑. ใชส ่ือการสอน Kahoot เพ่อื เพม่ิ ผลสัมฤทธ์ิสงเสริมการอา น คดิ และวเิ คราะห ๒. สงเสริมให ผูเรียนมีทักษะดานการใชงานเทคโนโลยีสารสนเทศ และการส่ือสาร และมีทักษะ การเรยี นรู โดยขอจาํ กดั ของโปรแกรม Kahoot คือตองมีสญั ญาณ Internet ขนั้ ตอนการจดั กิจกรรม ๑. ผจู ัดกิจกรรมคดั เลือกหนังสอื ใหเหมาะสมกบั กลมุ เปาหมายในพ้ืนท่ีท่จี ะออกใหบ ริการ ๒. ผูจดั กิจกรรมตั้งคําถามจากหนังสอื ท่ีไดคดั เลอื กโดยนาํ คาํ ถามนัน้ ไปใสใ น Kahoot game ๓. นําหนงั สือท่ีตง้ั เปน คําถามไปจัดใหบ ริการในรถหองสมุดเคลือ่ นท่ี โดยอาจทําสญั ลกั ษณเพอ่ื กระตุน ใหผ ใู ชบ รกิ ารสนใจ ๔. ประชาสัมพนั ธเ ชิญชวนและลงทะเบยี นผใู ชบริการรว มเลน Kahoot game ๕. มอบของที่ระลกึ แกผูท่ชี นะ วัสดอุ ุปกรณ ๑. หนงั สอื ที่นาํ มาใชเปนส่อื ใน Kahoot game ๒. สัญญาณอนิ เทอรเ น็ต/Wi-Fi ๓. สมารท โฟน ๔. โนตบุค ๕. โทรทัศน /โปรเจคเตอร การวดั ผลประเมนิ ผล ๑.จากแบบสาํ รวจความพงึ พอใจ ๒.จากสถติ กิ ารรว มกจิ กรรม คมู ือการดําเนนิ งานบรรณารกั ษอ าสา สาํ นักงาน กศน.จังหวัดพงั งา หนา ๔๗
Search
