ฟ.ฟัน แข็งแรง

ฟ ฟนั แขง็ แรง เรื่อง จนั ทรเ์ พ็ญ สินสอน ภาพ อษุ า บรรจงจัด

ฟันของเดก็ เด็ก ซี่เลก็ เลก็ สีขาวขาว ๒

เด็กสขุ ภาพดี มีฟันแขง็ แรง ๓ อารมณ์เบิกบาน เบิกบาน เบิกบาน

มีฟันบน มฟี นั ล่าง ๔

ฟันกราม ๒ ข้าง ๕ แข็งแรง แข็งแรง

ฟนั ตดั ฟนั บด ฟนั เคยี้ ว ๖

ฟนั เลก็ นดิ เดียว ทำ� งานเกง่ มาก เก่งมาก เกง่ มาก ๗

ทกุ วนั ขยันแปรงฟัน แปรงสนกุ จัง ใช้นำ�้ ไม่มาก ๘

๙

แปรงฟันอย่างไรใหถ้ กู วิธี ๑๐

วางแปรง แนวนอนอยา่ งนี้ ซ้ายที ขวาที ให้ได้ ๑๐ ครั้ง ๑๑

เอาล่ะ แปรงซี่ต่อไป ก็เริ่มทำ� ใหม่ ๑๒ ไมย่ าก ไม่ยาก

แปรงครบทกุ ซ่ี ฟันสวยสะอาดดี ไม่ยาก ไม่ยาก ๑๓

แปรงฟันเสร็จ อย่าลืมแปรงลน้ิ ๑๔

ฝกึ แปรงใหช้ ิน ฟันลิ้นสะอาด สะอาด สะอาด ๑๕

๑๖

เดก็ เดก็ ขยนั แปรงฟัน แปรงทุกทกุ วัน ฟันสวยสะอาด ใครใครชมว่าฟันสวย ไม่ปวดฟนั ด้วย สบาย สบาย ๑๗

ดูสิ ฟันสวยสะอาด และแข็งแรงมาก เก่งจัง เก่งจัง ๑๘

๑๙

คุยสร้างสุข เพ่ือการอ่านสรา้ งสุข สถานการณ์การเกดิ ฟันผุในฟันน�ำ้ นมของเดก็ ๆ ยังคงเพ่มิ ขึน้ โดยเฉพาะในเขตชนบท เด็ก ๓ ขวบ ประมาณ ๗ ใน ๑๐ คน มฟี นั ผุในช่องปาก โดยเฉล่ยี พบฟนั ผุอย่างนอ้ ย ๔ ซี่ ใน เด็ก ๑ คน บางพนื้ ทพี่ บรอ้ ยละ ๑๐๐ และรอ้ ยละ ๙๐ ยังไม่เคยไดร้ บั การรกั ษา หากปลอ่ ยให้เด็ก ๆ อยกู่ บั ฟันผตุ ้งั แต่ปีแรก ๆ ขาดการดแู ลอนามยั ในชอ่ งปาก ทำ� ให้ คราบจุลินทรียส์ ะสมหนาตัวมาก เชือ้ โรคกจ็ ะอยู่ในปากเดก็ ๆ ไปอีกกวา่ ๑๐ ปี จนกว่าจะมี ฟนั แท้ขนึ้ ครบทดแทนทั้งปาก ซึง่ โอกาสฟันผจุ ะมีมากขึน้ ด้วย สง่ ผลท�ำให้เกดิ วงจรร้าย อาทิ ปวดฟันก็ไมอ่ ยากแปรงฟนั ท�ำให้ไมอ่ ยากกนิ ผักผลไม้ เป็นต้น งานวจิ ัยท้งั ของตา่ งประเทศและ การศึกษาของประเทศไทยพบวา่ ฟันผุมีความสัมพันธ์กบั ความสงู ภาวะน�ำ้ หนกั น้อย แคระแกรน็ (Stunt) ของเดก็ และอาจส่งผลตอ่ ภาวะการเจริญเติบโตของสมองและร่างกายด้วย ขอขอบคุณทุกความรว่ มมอื ในการสร้างสรรค์หนงั สอื ชดุ ฟ ฟัน สนกุ จัง เพอ่ื จงู ใจเด็ก ๆ สกู่ ารเรียนรแู้ ละป้องกนั ฟนั ผอุ ย่างมคี วามสุข หวังวา่ หนงั สือชดุ น้ี จะเปน็ สอื่ ทที่ รงพลัง มีประสทิ ธิภาพ และมชี วี ิตชวี า เปน็ เครื่องมอื ให้พ่อแม่ ผแู้ วดลอ้ มเด็ก บุคลากรสาธารณสขุ ครศู ูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ฯลฯ จะไดส้ รา้ งความรู้ ความเข้าใจและเฝ้าระวงั ท�ำใหเ้ ดก็ ๆ ของเรามสี ขุ ภาพชอ่ งปาก สุขภาพฟันดอี ย่างถ้วนทวั่ ตอ่ ไป สดุ ใจ พรหมเกดิ ผจู้ ัดการแผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอา่ น

ตรวจความสะอาดฟนั ของลูกนอ้ ย สังเกตปริมาณคราบ ท่ตี ดิ มากบั หลอด ดว้ ยอุปกรณ์เสริม “หลอดดูดน้ำ�” น้อย = สะอาด ตดั หลอดเฉียง ๆ ตดั หลอดใหม้ น ขูดเบา ๆ บริเวณคอฟัน มาก = ไมส่ ะอาด ตามแนวขอบเหงือก ปริมาณยาสีฟนั ทเี่ หมาะสมส�ำหรบั ลกู น้อย แปรงฟันใหล้ กู ต้ังแตซ่ ีแ่ รก ด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ (1,000 ppm) ฟันซแี่ รกถงึ นอ้ ยกวา่ ๓ ปี ๓ ปี ถงึ นอ้ ยกวา่ ๖ ปี ๖ ปี ขนึ้ ไป แตะขนแปรงพอเปียก เท่าความกวา้ งของแปรง เท่าความยาวของแปรง

เลน่ สรา้ ง กจิ กรรมแปรงฟนั แปรงฟัน สนกุ จัง สขุ หลงั จากอา่ นหนังสอื เรอ่ื ง ฟ ฟนั แขง็ แรง ใหเ้ ด็ก ๆ ฟงั จบแล้ว คุณครูหรอื ผปู้ กครอง ชวนเด็ก ๆ ทำ�กจิ กรรมทเี่ ก่ยี วขอ้ งกบั การแปรงฟันไดห้ ลากหลาย เช่น กจิ กรรมบทบาทสมมติการดแู ลฟนั - ชวนเด็ก ๆ เลน่ บทบาทแม่ลูกตรวจฟนั โดยแจกกระจกตรวจฟันผลัดกนั สอ่ ง ตรวจดคู วามผิดปกตขิ องฟนั - ชวนเดก็ ๆ นับจ�ำนวนฟนั กิจกรรมรอ้ งเพลงฟนั แสดงทา่ ประกอบ “ฟัน ฟนั คือ สงิ่ ส�ำคญั ท่เี ราควรรกั ษา ตน่ื เช้า เราลกุ ข้นึ มา เราตอ้ งลา้ งหนา้ แปรงฟนั ” กิจกรรมสำ�รวจกลนิ่ ปาก - ชวนเดก็ ๆ เอามือปดิ ปากและเปา่ ลมหายใจ ถามความรสู้ ึกว่ากลิ่นปาก เป็นอยา่ งไร - ชวนพดู คุยเรื่องอาหารที่ทำ� ให้เกดิ กล่ินปากถ้าไมแ่ ปรงฟัน กจิ กรรมหนนู อ้ ยนกั แปรงฟนั : ใหเ้ ดก็ ๆ ไดม้ ีโอกาสแสดงทา่ ทางแปรงฟันให้ ถูกวิธี โดยทดลองทำ� ท่าแปรงฟันให้ตกุ๊ ตา คุณครหู รือผปู้ กครองคอยแนะนำ� เพ่อื น ๆ คอยชม และผลดั กนั ออกมาแสดงเป็นหนนู ้อยนักแปรงฟนั กิจกรรมคณุ หมอใจดี : เพอื่ ใหเ้ ดก็ ๆ รสู้ กึ คุ้นเคยและไม่กลัวทันตแพทย์ กิจกรรมนจ้ี ะส่งเสรมิ ให้เด็ก ๆ เหน็ ความสำ�คัญของสุขภาพในช่องปาก โดยให้เดก็ แตล่ ะคนหรอื พ่นี ้องในครอบครัวได้ผลดั กนั แสดงบทบาทเป็นคณุ หมอใจดมี หี น้าท่ีตรวจฟนั ของเด็ก ๆ เมอ่ื เพ่อื น หรือพีน่ อ้ งในครอบครวั อา้ ปากกวา้ ง คุณหมอใจดีจะทำ� หน้าทส่ี งั เกตฟันของเพอ่ื น โดยคณุ ครหู รือ ผปู้ กครองเป็นท่ีปรึกษา ให้เดก็ ได้มีโอกาสสังเกตฟนั ที่มีสุขภาพหลากหลายในชอ่ งปาก ๒๒

กิจกรรมปากกระดาษแสนสนุก กิจกรรมน้ีเพอ่ื ฝกึ พฒั นาทกั ษะการสือ่ สาร โดยออกแบบชนิ้ งานใหส้ อดคลอ้ งกับหนงั สอื ฟ ฟัน แขง็ แรง ซึ่งคุณครสู ามารถใช้ปากกระดาษแสนสนกุ เปน็ สือ่ เพือ่ กระตุ้นให้เกิดการพูดจาส่ือสาร หรือแทนการพูดสิ่งใด ๆ กบั เดก็ อปุ กรณ์ : ฝากล่องกระดาษ กระดาษสีขาว กรรไกร ไม้บรรทัด ดนิ สอ เทปกาว วิธที ำ� ๒. คณุ ครวู าดภาพฟนั บนและลา่ ง แลว้ ๑. คุณครนู ำ� ฝากล่องมาตดั โดยตัด นำ� มาตดั ตดิ ทีฝ่ ากลอ่ งด้านใน ดา้ นยาวของกลอ่ งจากจุดกงึ่ กลางฐานกลอ่ ง ทะแยงมาทีม่ มุ ฝากลอ่ งท้ัง ๒ ด้าน เพอ่ื ให้ กล่องสามารถประกบกนั ไดเ้ หมอื นรปู ปาก (ตามภาพ) ๓. คณุ ครชู วนคุยเรื่องราวตา่ ง ๆ ท่เี ด็ก สนใจ พูดคยุ เกยี่ วกับหน่วยการเรียนรู้ หรือพูด คยุ เร่ืองราวในชวี ติ ประจ�ำวันของเด็ก โดยสลับ ให้เด็กเปน็ ผถู้ ือขยบั ปากกระดาษแสนสนกุ แล้ว พดู คยุ กับเพอ่ื น ๆ บา้ ง คุณครคู วรท�ำปาก กระดาษแสนสนกุ ไว้หลาย ๆ ชิ้น ๒๓

จันทร์เพญ็ สนิ สอน หรือแม่อว๋ นของเดก็ ๆ เปน็ ผู้ก่อตงั้ บา้ นเรียนพระคุณ ตำ� บลนอกเมอื ง อ�ำเภอเมอื ง จังหวดั สุรินทร์ เพ่ือดแู ลเดก็ ๆ ในชุมชน ดว้ ยความเช่ือม่ันว่า หนังสอื ภาพเป็นเครื่องมือนำ� ไปสกู่ ารเปล่ยี นแปลงเดก็ ๆ ท�ำใหเ้ ด็ก ๆ ไดเ้ รียนรู้เร่ืองราวรอบตัวอย่างมีความสขุ จากการที่ผู้ใหญ่อา่ นหนังสอื ให้เด็กฟงั หนังสอื ภาพ ชุด ฟ ฟัน สนกุ จัง ไดร้ ับแรงบนั ดาลใจจาก ทันตแพทย์หญิงจินดา พรหมทา ผู้ทำ� งานหนักเพ่อื สรา้ งความเข้าใจว่า สขุ ภาพฟนั ของเด็กเปน็ เรื่องส�ำคัญท่ีผู้ใหญ่ต้องช่วยดแู ลอย่างใกลช้ ิด ในพฤติกรรมชีวิตประจำ� วัน การดูแลตนเองเบื้องตน้ จะทำ� ไดด้ ีถ้ามหี นงั สือภาพแสนสนกุ อษุ า บรรจงจดั เป็นชาวจังหวดั อตุ รดิตถ์ เริ่มต้นเรียนชน้ั อนบุ าลที่โรงเรียนอนบุ าลอุตรดติ ถ์ ยา้ ย มาเรียนตอ่ ช้นั ประถมศึกษาที่โรงเรียนชลประทานวิทยา และจบชนั้ มัธยมศึกษาท่ีโรงเรียน อมั พรไพศาล สอบเขา้ เรียนต่อระดับอดุ มศึกษาที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร คณะศิลปกรรมศาสตร์ ในสาขา ทัศนศลิ ป์(จิตรกรรม)เกยี รตินยิ มอนั ดบั ๑ ระดับปริญญาโท Master of Eduction in Creative Arts (Children’s Literature and Literacy) ที่ University of Technology, Sydney ประเทศออสเตรเลยี เคยท�ำงานบริษัทผลิตภาพยนตรแ์ อนนเิ มชั่น ตำ� แหนง่ สุดทา้ ย แอนนเิ มเตอร์ ปัจจุบันรับจ้างอสิ ระ นกั วาดภาพประกอบ และ นักจัดองค์ประกอบอาหารเพื่อการถ่ายภาพ แผนงานสรา้ งเสริมวัฒนธรรมการอา่ น บริหารงานโดย “มลู นธิ ิสร้างเสริมวฒั นธรรมการอ่าน” ได้รับการสนับสนนุ จากส�ำนักงานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.) ดำ� เนนิ งานดา้ นประสานกลไก นโยบาย และปจั จัยขยายผลจากทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคม และ ภาคเอกชน ให้เออ้ื ต่อการขับเคลอ่ื นการสรา้ งเสริมพฤตกิ รรมและวัฒนธรรมการอา่ นให้เข้าถงึ เดก็ เยาวชน และครอบครัว โดยเฉพาะกลุ่มท่ี ขาดโอกาสในการเข้าถงึ หนงั สอื และกลุม่ ท่ีมีความตอ้ งการพิเศษ ฟ ฟัน แขง็ แรง เรื่อง จนั ทรเ์ พ็ญ สินสอน ภาพ ชาญศลิ ป์ กติ ติโชตพิ าณชิ ย์ บรรณาธิการ ระพีพรรณ พัฒนาเวช สดุ ใจ พรหมเกิด กองบรรณาธกิ าร หทัยรัตน์ พันตาวงษ์ นันทพร ณ พัทลุง นติ ยา หอมหวาน จิระนันท์ วงษ์ม่ัน ปนดั ดา สังฆทพิ ย์ ตรั มีซี อาหามะ นศิ ารัตน์ อำ� นาจอนันต์ สธุ าทพิ ย์ สรวยลำ้� ออกแบบและจัดหน้า นำ้� ฝน ประสานงานการผลติ สิริวัลย์ เรืองสุรัตน์ พิมพ์ครั้งที่ ๑ : ตุลาคม ๒๕๖๑ จำ� นวน ๑,๐๐๐ เลม่ จัดพมิ พ์และเผยแพร่โดย แผนงานสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน ไดร้ บั การสนบั สนนุ จาก สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ (สสส.) ร่วมสนับสนนุ การขบั เคล่ือนนโยบาย โครงการ และกจิ กรรมสร้างเสริมวฒั นธรรมการอา่ นเพื่อสรา้ งสงั คมสขุ ภาวะได้ที่ ๔๒๔ หมบู่ ้านเงาไม้ ซอยจรัญสนทิ วงศ์ ๖๗ แยก ๓ ถนนจรัญสนทิ วงศ์ แขวงบางพลัด เขตบางพลดั กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทรศพั ท์ : ๐ ๒๔๒๔ ๔๖๑๖ โทรสาร : ๐ ๒๘๘๑ ๑๘๗๗ Email : [email protected] Website : www.happyreading.in.th www.facebook.com/วัฒนธรรมการอ่าน Happyreading www.facebook.com/สร้างเสริม วัฒนธรรมการอา่ น พมิ พท์ ่ี : บริษัท แปลน พร้ินท์ตง้ิ จ�ำกดั โทรศพั ท์ : ๐ ๒๒๗๗ ๒๒๒๒