แหล่งเรียนรู้ ประจำเดือนมิถุนายน อำเภอเมืองหนองบัวลำภู

ทาเนยี บแหล่งเรยี นรู้ อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวดั หนองบวั ลาภู ประจาเดอื น มถิ ุนายน พ.ศ. 2563 ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจงั หวัดหนองบวั ลาภู สานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวัดหนองบวั ลาภู

คานา ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู ไดจ้ ดั ทาทาเนียบแหล่ง เรียนรู้ อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู ประจาเดือน มิถุนายน พ.ศ. 2563 ซึ่งเป็น แหล่งข้อมูลทรี่ วบรวมภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่นทง้ั 9 ดา้ น ซึง่ ประกอบไปด้วย ด้านเกษตรกรรม ด้านอุตสาหกรรมละ หัตถกรรม ดา้ นการแพทย์แผนไทย ดา้ นการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้านกองทุนและธุรกิจ ชุมชน ด้านศิลปกรรม ด้านภาษาและวรรณกรรม ด้านปรัชญาศาสนาและประเพณี และด้านโภชนาการ ขอบเขตของการจัดทาทาเนียบแหล่งเรียนรู้ ท้ัง 9 ด้านน้ี พร้อมท่ีจะให้ผู้ที่มีความสนใจเข้าไปศึกษาค้นคว้า ดว้ ยกระบวนการจัดการเรยี นรู้ทีแ่ ตกตา่ งกนั ของแตล่ ะบุคคล ปลูกฝังให้ผู้เรียนได้รู้และรักในท้องถ่ินของตนเอง มองเห็นคณุ คา่ ในชุมชนของตนเอง และเป็นการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตเป็นแหล่งเช่ือมโยงให้สถานศึกษา และชุมชนมีความสัมพันธใ์ กลช้ ิดกนั การจัดทาข้อมูลทาเนียบแหล่งเรียนรู้ อาเภอเมืองหนองบัวลาภู ครั้งนี้ได้รับความร่วมมืออย่างยิ่งจาก แหล่งสารสนเทศท่ีได้จากการจัดทาแหล่งเรียนรู้ ซ่ึงจะเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง เพ่ือใช้เป็น แนวทางในการขยายผลและพัฒนาการดาเนินงานท่ีถูกต้องเพ่ือให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการ ดาเนินงานยงิ่ ขึ้นไป กล่มุ งานอธั ยาศัยอาเภอเมืองหนองบวั ลาภู กศน. อาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู ผ้จู ัดทา ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวัดหนองบวั ลาภู

สารบญั หน้า ทาเนียบแหลง่ เรยี นรู้ 1 5 ทาเนียบแหลง่ เรียนรู้ อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 9 1. ตาบลลาภู 12 2. ตาบลหนองภยั ศูนย์ 16 3. ตาบลหนองบวั 19 4. ตาบลโนนทัน 22 5. ตาบลหนองสวรรค์ 27 6. ตาบลกดุ จิก 32 7. ตาบลปาุ ไม้งาม 37 8. ตาบลหัวนา 41 9. ตาบลนาคาไฮ 45 10. ตาบลโนนขม้นิ 52 11. ตาบลบ้านขาม 55 12. ตาบลบา้ นพร้าว 59 13. ตาบลหนองหว้า 14. ตาบลนามพเฟือง 15. ตาบลโพธิช์ ัย คณะผู้จัดทา ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวดั หนองบัวลาภู

ประวัตแิ ละผลงานภูมปิ ัญญาท้องถิ่น ตาบลลาภู อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จงั หวัดหนองบัวลาภู ด้าน ศลิ ปกรรม สาขา ศาลหลกั เมอื ง พระวอ พระตา ศาลหลกั เมอื ง พระวอ พระตา ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวดั หนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

ศาลหลกั เมืองพระวอ พระตา ประวตั แิ ละผลงานภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ จังหวดั หนองบัวลาภู ด้าน ศิลปกรรม ประวตั ิและผลงาน ศาลหลักเมืองพระวอ พระตา ตั้งอยู่ระหว่างชุมชนห้วยเชียงและชุมชนบ้านกลาง ตาบลลาภู อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู องค์ความร้แู ละความเชย่ี วชาญ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นชุมชน เป็นสถานท่ีศักดิ์สิทธิ์ ใช้สักการะบูชา และยังเป็นศาลหลักเมือง ประจาจังหวัดหนองบัวลาภู เพื่อไปกราบไหว้สักการบูชาเพ่ือความสิริมงคลและโชคลาภตลอดการเดินทาง ในจงั หวัดหนองบัวลาภู โดยศาลหลักเมืองพระวอ พระตานี้สร้างข้ึนเพื่อให้ชาวหนองบัวลาภูได้เคารพสักการะ พระผสู้ รา้ งเมอื ง ซงึ่ หมายถงึ พระวอ และพระตา อนั เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทิตา การถ่ายทอดความรแู้ ละความเชี่ยวชาญ ด้านวัฒนธรรมศาลหลักเมืองพระวอ พระตา ได้ประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2518 สร้างเสร็จและประกอบพิธีเปิดเม่ือวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2519 ตามประวัติศาสตร์กล่าวว่า พระวอ และพระตา เปน็ พน่ี ้องรว่ มบิดา มารดาเดียวกนั และพระตาได้ถกู กองทพั พม่าและกองทัพเวียงจนั ทร์ ฆ่าตายใน สนามรบที่เมืองหนองบัวลุ่มภูแห่งน้ี ศาลหลักเมืองได้ทาการก่อสร้างขึ้น เพ่ือเป็นอนุสรณ์และราลึกถึงคุณงาม ความดีของพระวอพระตา ผู้มาสร้างบ้านแปงเมืองหนองบัวลุ่มภู มีลักษณะของศาลเป็นศาลาจัตุรมุขทรงไทย มขี นาดและสัดส่วนสวยงามมาก รปู แบบการก่อสรา้ งเปน็ แบบภาคกลาง จงึ มีความวิจิตรเป็นพิเศษ ในบริเวณมี ต้นมะขามขนาดใหญ่ ต้ังอยู่นอกกาแพงเมืองทางด้านทิศตะวันตก หน้าศาลจะมีถนนตรงไปยังโฮง เจ้าเมือง หนองบัวลาภู (จวนเจ้าเมืองเดิม) ซ่ึงอยู่ห่างจากศาลหลักเมืองไปประมาณ 50 เมตร จะมีเนินดินและ ต้นมะขามขนาดเดียวกัน กับที่ศาลหลักเมืองเป็นที่สังเกต เน้ือท่ีประมาณ 2 ไร่ ปัจจุบันไม่มีส่ิงปลูกสร้างใดๆ ชาวเมอื งเล่าว่า เจ้าทแี่ ข็ง จึงไม่มีใครกล้าปลูกบ้านเรอื นทอ่ี ยอู่ าศัย ลักษณะของเครือข่ายและการสรา้ งเครือข่าย ศาลหลักเมืองเป็นศาลพระวอและพระตา ผู้สร้างเมืองหนองบัวลาภู ตามประวัติศาสตร์กล่าวว่า พระวอและพระตา เป็นพ่ีน้องร่วมบิดา มารดาเดียวกัน และพระตาได้ถูกกองทัพพม่าและกองทัพเวียงจันทร์ ฆา่ ตายในสนามรบทเี่ มืองหนองบวั ลุ่มภูแหง่ น้ี ศาลหลกั เมอื งได้ทาการกอ่ สร้างข้นึ เพ่อื เป็นอนุสรณ์และราลึกถึง คุณงามความดีของพระวอพระตา ผู้มาสร้างบ้านแปงเมืองหนองบัวลุ่มภู มีลักษณะของศาลเป็นศาลาจัตุรมุข ทรงไทย มีขนาดและสัดส่วนสวยงามมาก รูปแบบการก่อสร้างเป็นแบบภาคกลาง จึงมีความวิจิตรเป็นพิเศษ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวดั หนองบวั ลาภู

ในบริเวณมีต้นมะขามขนาดใหญ่ ตั้งอยู่นอกกาแพงเมืองทางด้านทิศตะวันตก หน้าศาลจะมีถนนตรงไปยังโฮง เจา้ เมอื งหนองบัวลาภู (จวนเจ้าเมืองเดิม) ซึ่งอยู่ห่างจากศาลหลักเมืองไปประมาณ ๕๐ เมตร จะมีเนินดินและ ต้นมะขามขนาดเดียวกัน กับที่ศาลหลักเมืองเป็นท่ีสังเกต เน้ือท่ีประมาณ ๒ ไร่ ปัจจุบันไม่มีส่ิงปลูกสร้างใดๆ ชาวเมอื งเล่าวา่ เจา้ ท่ีแขง็ จึงไมม่ ีใครกล้าปลกู บ้านเรือนทอี่ ยูอ่ าศยั ผลงานทีเ่ ป็นประโยชนต์ อ่ ชมุ ชนและสงั คม แหล่งเรียนรู้ในท้องถ่ินชุมชนและศาลหลักเมืองประจาจังหวัดหนองบัวลาภูแห่งนี้เพ่ือไปกราบไหว้ สักการะบูชาเพ่ือความสิริมงคลและโชคลาภตลอดการเดินทางในจังหวัดหนองบัวลาภู โดยศาลหลักเมือง พระวอ พระตานี้สร้างข้ึนเพ่ือให้ชาวหนองบัวลาภูได้เคารพสักการะพระผู้สร้างเมือง ซ่ึงหมายถึง พระวอ และพระตา อันเป็นการแสดงออกถงึ ความกตญั ญกู ตเวทติ า ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวดั หนองบัวลาภู

ประวัติและผลงานครภู ูมิปัญญาท้องถนิ่ ตาบลหนองภัยศูนย์ อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จงั หวัดหนองบัวลาภู ดา้ น ปรัชญาศาสนาและประเพณี สาขา พ่อพราหมณ์ นายไล โคตรออ่ น ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นายไล โคตรอ่อน ประวัตแิ ละผลงานครูภูมปิ ัญญาท้องถน่ิ จงั หวดั หนองบวั ลาภู ดา้ น ปรัชญาศาสนาและประเพณี สาขา พ่อพราหมณ์ ประวิติชวี ติ และผลงาน นายไล โคตรอ่อน เกิดเม่ือวันที่ 7 เมษายน 2499 อายุ 64 ปี เกิดที่บ้านดอนย่านาง หมู่ท่ี 72 ตาบล หนองภัยศูนย์ อาเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู บิดาชื่อ นายใส โคตรอ่อน มารดาช่ือนางทุม โคตรออ่ น อาชีพ ทานา ปัจจบุ ันนายไล โคตรอ่อน ประกอบอาชพี ทานา ทีอ่ ยสู่ ามารถติดต่อนายไล โคตรอ่อน คือ บ้านเลขท่ื 72 หมู่ท่ี 9 ตาบลหนองภัยศูนย์ อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู นายไล โคตร อ่อน เกิดในตระกูลชาวนา เรียนจบ ปวช. จากโรงเรียนช่างกล มีผลงานในการเป็นพราหมณ์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2562 จนมาถึงปัจจุบันเป็นเวลา 1 ปี และอุทิศตนเพื่อชุมชนและสังคมมาโดยตลอดได้รับเชิญไปเป็น พราหมณ์ตามงานตา่ ง ๆ องคค์ วามรูแ้ ละความเชี่ยวชาญ นายไล โคตรออ่ น มีความรแู้ ละความเช่ียวชาญ โดยใช้ความรู้ท่ีหลากหลายที่ได้ศึกษามานาไปใช้ใน การประกอบพิธีทางศาสนา และพิธีการต่าง ๆ เป็นผู้สืบทอดวิชาความรู้ ในคัมภีร์ ไตรเวทพิธีกรรม จารีต ประเพณี ศลิ ปะวัฒนธรรม และคตคิ วามเชอื่ ต่าง ๆ ให้สืบทอดตอ่ ไป หรือไม่สืบทอดกไ็ ด้โดยใช้ชวี ติ ตามปกติชน คนธรรมดาทั่วไปคงไว้ให้ผู้ใดในตระกูลสืบทอดแทน เป็นผู้มีสิทธ์ิเลือก แบ่งแยกเป็นนิกายคือ พวกไศวนิกาย จะถือเพศ นงุ่ ขาว ห่มขาว ไว้มวยผม ถอื ศลี จริยาวตั รของพราหมณ์ มีครอบครวั ได้ อยบู่ ้านได้ วธิ กี ารขัน้ ตอนการประกอบพธิ กี รรม 1. พ่อพราหมณ์จะจัดให้เจ้าของขวัญนั่งหันหน้าตามทิศท่ีเหมาะสม เพื่อเป็นสิริมงคล โดยพ่อ พราหมณ์จะนั่งจะนั่งตรงข้ามกับเจ้าของขวัญ ส่วนพ่อแม่จะนั่งทางทิศเหนือของเจ้าของขวัญ และญาติพ่ีน้อง และผู้ร่วมงานจะนั่งลอ้ มรอบ โดยมพี านบายศรี เคร่ืองเซ่น พอ่ พราหมณแ์ ละเจา้ ของขวัญจะนัง่ อยู่ตรงกลาง 2. เจ้าของขวัญจะผกู ฝาู ยผกู แขนที่เตรียมไว้ให้แก่พราหมณ์ เพื่อเป็นการบูชาครู โดยฝูายท่ีใช้ผูกนั้นก็ จะมีการมดั ธนบตั รเปน็ ค่าบูชาพราหมณ์ จะจานวนมากจานวนน้อยกแ็ ลว้ แตเ่ จา้ ของขวัญจะเห็นสมควร 3.เม่ือผูกฝาู ยเสรจ็ แลว้ พ่อพราหมณ์ก็จะคลี่ฝูายที่เตรียมไว้ท่ีพานบายศรี แล้วดึงฝูายให้โอบล้อมผู้คน ในพธิ ที ้ังหมด 4.จากนั้นเจ้าของขวัญก็จะยกมือไหว้พ่อพราหมณ์ แล้วใช้มือขวาจับพานบายศรีและต้ังจิตอธิษฐาน ขอให้เทวดาบันดาล ใหเ้ ปน็ ไปตามที่พ่อพราหมณ์ พอ่ แม่ ญาติพนี่ อ้ ง และผู้รว่ มงานกจ็ ะจบั ฝูายแล้วอธิษฐานให้ เจา้ ของขวัญเช่นกนั 5.พ่อพราหมณ์ก็จะเริ่มจุดธูปเทียนปักลงในพานบายศรี ยกขัน 5 ข้ึน แล้วกล่าวว่า “นโม...” 3 จบ และกลา่ วคาบชู าพระรัตนตรัยต่อ 6.จากนนั้ พอ่ พราหมณก์ ็จะทาการปาุ วเทวดา (ชมุ นุมเทวดา) ซึ่งเป็นการกล่าวคาอัญเชญิ เทวดาและสิ่ง ศักด์ิสิทธ์ิต่างร่วมลงมาเป็นเกียรติและเป็นสักขีพยานในพิธี โดยพ่อพราหมณ์จะยกขันน้ามนต์ขึ้นตั้งข้างหน้า ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจงั หวดั หนองบัวลาภู

ตนเอง แล้วจดุ เทยี นคงี หรอื เทยี นทีใ่ ชเ้ ปน็ ตวั แทนของเจ้าของขวัญแล้วนาไปปักที่ขันน้ามนต์ พร้อมกับกล่าวคา เชญิ เทวดาเปน็ ภาษาบาลีวา่ “สัค เค กา เม จ รเู ป ...” 7.เม่ือทาการปุาวเทวดาเสร็จ พ่อพราหมณ์ก็จะเร่ิมทาการสูตรขวัญ โดยจะใช้คาสูตรขวัญประเภท อะไร ก็ให้เลือกเอาตามความเหมาะสมของพิธีที่จัด เช่น เป็นบายศรีสู่ขวัญแต่งงาน ก็จะต้องใช้คาสูตรขวัญ แตง่ งาน เปน็ ตน้ ผลงานที่เปน็ ประโยชน์ตอ่ ชุมชนและสงั คม นายไล โคตรอ่อน เป็นคนใฝคุ วามรู้ มคี วามนบั ถือศาสนา มีความอดทน เสยี สละต่อชมุ ชนและสงั คม ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จังหวดั หนองบัวลาภู

ประวัตแิ ละผลงานครูภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น ตาบลหนองบวั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จงั หวดั หนองบัวลาภู ด้าน เกษตรกรรม สาขา ปลูกผักอนิ ทรีย์ นางสายทอง เคลือลี ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวัดหนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางสายทอง เครอื ลี ประวัติและผลงานภูมิปญั ญาท้องถิ่นจังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น เกษตรกรรม สาขา ปลกู ผกั อินทรยี ์ ประวตั ชิ วี ิตและผลงาน นางสายทอง เครือลี บา้ นเลขท่ี 31 หมู่ท่ี 3 หมู่บา้ นห้วยทราย ตาบลหนองบวั อาเภอเมอื งหนองบัวภู จงั หวัดหนองบัวลาภู รหสั ไปรษณีย์ 39000 ระดับการศกึ ษามธั ยมศึกษาตอนต้น ประกอบอาชีพ เกษตรกรรม ปัจจุบันดารงตาแหน่ง อสม. หมู่ 3 ตาบลหนองบัว อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู และเป็น ประธานกลุ่มออมทรัพย์หมู่บ้าน เป็นประธานกลุ่มปลูกผักอินทรีย์ ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ด้านเกษตรกรรมสาขา ปลกู ผักอินทรยี ์ องคค์ วามรู้และความเชยี่ วชาญ ด้านเกษตร เปน็ ประธานกลมุ่ ผักอินทรีย์ หมู่ 3 การถา่ ยทอดความรแู้ ละความเช่ียวชาญ ดา้ นการทาป๋ยุ หมกั การปลูกผักอินทรีย์ ลักษณะของเครอื ข่ายและการสรา้ งเครอื ขา่ ย 1. องคก์ ารบริหารสว่ นตาบลหนองบัว 2. ศนู ยก์ ารศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองจงั หวดั หนองบัวลาภู 3. อาสาสมคั รสาธารณสุขประจาหมูบ่ า้ น ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวัดหนองบัวลาภู

ประวัตแิ ละผลงานครูภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน ตาบลโนนทัน อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น โภชนาการ สาขา การแปรรปู (กล้วยตาก) นางบญุ ตา เวฬวุ นารักษ์ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางบุญตา เวฬวุ นารกั ษ์ ประวัตแิ ละผลงานครูภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ินจังหวดั หนองบัวลาภู ดา้ น โภชนาการ สาขา การแปรรปู (กลว้ ยตาก) ประวตั ชีวิตและผลงาน นางบุญตา เวฬุวนารักษ์ เกิดเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ.2510 เกิดที่บ้านนาเลิง หมู่ที่ 1 ตาบลโนน ขม้ิน อาเภอหนองบัวลาภู จังหวัดอุดรธานี (ปัจจุบันจังหวัดหนองบัวลาภู) บิดาชื่อ นายจันดี พิมพ์โคตร มารดาชอ่ื นางบุญมา เวฬุวนารกั ษ์ ปัจจบุ นั ประกอบอาชพี เกษตรกรรม และทาแปรรูปผลผลติ ทางการเกษตร การทากล้วยตาก ที่อยู่สามารถติดต่อ นางบุญตา เวฬุวนารักษ์ คือ บ้านเลขท่ี151 หมู่ที่ 4 ตาบลโนนทัน อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู เกิดในตระกูลชาวนา เรียนจบชั้นประถมศึกษา ปีท่ี 6 จากโรงเรียนรม่ เกล้า ตาบลโนนทัน จงั หวัดหนองบัวลาภู มีผลงานในการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรจนเป็น ทรี่ ูจ้ กั และไดอ้ ุทศิ ตนเพ่อื ชมุ ชน และสังคมมาโดยตลอด ได้รับเชญิ เปน็ วิทยากรในการถ่ายทอดความรู้ และการ นาสินค้าไปร่วมในการจัดแสดงสินค้าระดับจังหวัด ตามหน่วยงานของภาครัฐและเอกชน เช่น สานักงาน อุตสาหกรรมจังหวัดหนองบัวลาภู สานักงานพาณิชย์จังหวัดหนองบัวลาภู สานักงานเกษตรอาเภอเมือง หนองบวั ลาภู สานักงานพฒั นาชุมชนหนองบัวลาภู และ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย อาเภอเมืองหนองบัวลาภู องคค์ วามรู้และความเชี่ยวชาญ นางบุญตา เวฬุวนารกั ษ์ มอี งคค์ วามร้แู ละความเช่ยี วชาญ ที่นาไปถา่ ยทอดใหแ้ ก่ผเู้ รยี น และผู้ท่ีสนใจ โดยใช้กระบวนการถ่ายทอดความรู้ท่ีหลากหลาย เช่นการอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตาม หัวข้อดังต่อไปน้ี การแนะนา วัสดุอุปกรณ์ ขั้นตอน วิธีการทา การดูแล รักษาการจัดเก็บ และการจาหน่าย ผลผลิต รายละเอียดองค์ความรู้ที่นางบุญตา เวฬุวนารักษ์ ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่ผู้เรียนตามลาดับข้ันตอน ดังนี้ ข้ันตอนท่ี 1 การคัดเลือกกล้วยท่ีนามาใช้ต้องเป็นกล้วยน้าหว้าแบบด้ังเดิม มีลักษณะแก่จัด นากล้วย ท่ไี ดม้ าหม่ ผ้า บม่ แบบธรรมชาติ เปน็ ระยะเวลา 4 วัน ขน้ั ตอนท่ี 2 นากลว้ ยที่สุกงอมปอกเปลือกกลว้ ยออกแล้วนาไปวางบนภาชนะสาหรับตาก วางเว้นช่อง ห่างเล็กน้อยนาไปตากแดด โดยในการตากนั้นในชว่ งเยน็ ต้องเก็บกลว้ ย มาใสภ่ าชนะท่ปี ิดสนทิ ขนั้ ตอนที่ 3 การลา้ งกลว้ ยให้สะอาดด้วยนา้ เกลือท่ีต้มสกุ (พักนา้ เกลอื ให้เย็น) ไม่ตอ้ งเคม็ มาก จากน้ัน นากล้วยไปตากในภาชนะสาหรับตาก โดยในการตากน้ันในช่วงเย็นต้องเก็บกล้วย มาใส่ภาชนะที่ปิดสนิท เป็น เวลา 4-5 วัน ขึ้นอยู่ที่แดด สีของกล้วยจะออกมาเป็นสีน้าตาล สีสวย น่ารับประทาน สะอาด อร่อยมาก สาหรบั นาไปใสก่ ล่องสวยๆ นาไปจาหนา่ ยได้ ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

การถา่ ยทอดความรแู้ ละความเช่ียวชาญ นางบุญตา เวฬุวนารักษ์ ถ่ายทอดความรู้ด้านการแปรรูป กล้วยตาก การให้ความรู้สาหรับผู้ที่สนใจ หรือมาเป็นคณะศกึ ษาดูงานจากหนว่ ยงานของภาครัฐและเอกชน ลักษณะของเครือข่ายและการสร้างเครือขา่ ย นางบญุ ตา เวฬุวนารกั ษ์ มีเครอื ขา่ ยและวิธกี ารสรา้ งเครอื ข่ายภาครัฐและเอกชน ประกอบดว้ ย 1. สานกั งานอุตสาหกรรมจังหวัดหนองบัวลาภู 2. สานักงานพาณชิ ย์จงั หวดั หนองบวั ลาภู 3. สานกั งานเกษตรอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 4. สานักงานพัฒนาชมุ ชนหนองบวั ลาภู 5. ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู ผลงานทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ ชุมชนและสงั คม นางบุญตา เวฬุวนารักษ์ มีผลงานที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน/สังคม ดังนี้ได้อุทิศตนในการให้ความรู้ วิธีการแปรรูปกล้วยตาก ให้แก่บุคคลในชุมชนนักเรียน นักศึกษาและผู้ท่ีสนใจ โดยไม่คิดค่าจ้างปีละ ไม่น้อย กว่า 50 คน ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวดั หนองบวั ลาภู

ประวัติและผลงานภูมปิ ัญญาท้องถน่ิ ตาบลหนองสวรรค์ อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู ด้าน ศลิ ปกรรม สาขา โบราณสถาน / ศาสนสถาน วดั ศลิ ามงคล ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวดั หนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

วดั ศลิ ามงคล ประวัตแิ ละผลงานภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ จงั หวัดหนองบัวลาภู ดา้ น ศลิ ปกรรมสาขา โบราณสถาน / ศาสนสถาน ประวตั แิ ละผลงาน วัดศิลามงคล หรือวัดใต้ ต้ังอยู่ท่ีบ้านใหม่ศิลามงคล หมู่ 10 ตาบลหนองสวรรค์ อาเภอเมือง หนองบัวลาภู จังหวดั หนองบัวลาภู ซงึ่ ห่างจากตัวจังหวดั ประมาณ 20 กโิ ลเมตร องคค์ วามร้แู ละความเช่ยี วชาญ เปน็ แหล่งเรยี นรโู้ บราณสถาน/ศาสนสถาน แหลง่ เรียนรู้ดา้ นศลิ ปะและวัฒนธรรม วัฒนธรรมประเพณี ของคนในท้องถ่ิน ชุมชน โดยวัดศิลามงคลเป็นศูนย์รวมจิตใจของประชาชนบ้านหินลับ หมู่ 4 บ้านศิลามงคล หมู่ 7 บ้านใหม่ศิลามงคล หมู่ 10 และบ้านใหม่หินลับ หมู่ 11 ตลอดจนหมู่บ้านใกล้เคียง เป็นสถานที่ ฝึกอบรมธรรมะให้ประชาชนในตาบล และเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมที่มีความสงบ ร่มเย็นเหมาะแก่การปฏิบัติ ธรรมอยา่ งย่งิ การถ่ายทอดความรู้และความเชี่ยวชาญ 1. ประวตั ศิ าสตร์ 2. ศลิ ปะสถาปัตยกรรม ศูนยศ์ ลิ ปะวัฒนธรรมเกย่ี วกับศาสนา 3. ประเพณวี ัฒนธรรมทอ้ งถ่ิน 4. สถานทกี่ ราบไหว้ และแหล่งสถานปฏิบัติธรรม แหล่งโบราณสถาน ลกั ษณะของเครอื ขา่ ยและการสรา้ งเครอื ข่าย 1. แหล่งท่องเทยี่ วทางวัฒนธรรม 2. แหล่งเรยี นรู้ศิลปะ แหลง่ เรียนรู้ในทอ้ งถิ่น 3. สถานที่กราบไหว้ และแหล่งสถานปฏิบัติธรรม แหล่งโบราณสถาน และยังเป็นสถานท่ีศักด์ิสิทธ์ิ ประกอบพธิ ที าบญุ ตามเทศกาลและงานประเพณตี ่างๆ ผลงานทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ ชมุ ชนและสงั คม เป็นโบราณสถาน ศาสนสถาน และเป็นแหล่งเรียนรู้ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีในท้องถิ่น สถานที่ กราบไหวแ้ ละแหลง่ สถานปฏิบัติธรรมท่ีคนในชุมชนให้ความเคารพนับถือสักการะและปฏิบัติธรรมในวันสาคัญ ตา่ งๆ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวดั หนองบวั ลาภู

ประวัตแิ ละผลงานครูภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ ตาบลกุดจกิ อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จงั หวัดหนองบัวลาภู ดา้ น อุตสาหกรรมและหตั ถกรรม สาขา งานประดิษฐใ์ บตอง นางทองม้วน ภูตาพัส ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวัดหนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางทองม้วน ภูตาพัส ประวัติประวตั ิและผลงานครูภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ จังหวดั หนองบัวลาภู ดา้ น อุตสาหกรรมและหตั ถกรรม สาขา งานประดิษฐ์ใบตอง ประวัตแิ ละผลงาน นางทองม้วน ภูตาพัส เกิดเม่ือวันที่ 18 เดือน มกราคม พ.ศ. 2500 เกิดท่ีบ้านทุ่งโปร่ง หมู่ที่ 3 ตาบลกุดจิก อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู อาชีพทานา ปัจจุบัน นางทองม้วน ภูตาพัส ประกอบอาชีพ ทานา ท่ีอยู่สามารถติดต่อ นางทองม้วน ภูตาพัส คือ บ้านเลขท่ี 227 หมู่ที่ 3 ตาบลกุดจิก อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู นางทองม้วน ภูตาพัส เกิดในตระกูลชาวนา เรียนจบช้ัน ประถมศึกษาปที ี่ 6 มผี ลงานในการประดิษฐใ์ บตอง 6 ปี และไดอ้ ทุ ศิ ตนเพอ่ื ชุมชนและสงั คมมาโดยตลอดไดร้ บั เชิญไปเป็นวิทยากรการการประดิษฐ์ใบตอง เช่น องค์การบริหารส่วนตาบลกุดจิก รพ.สต.ทุ่งโปร่ง ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู องคค์ วามรู้และความเชี่ยวชาญ นางทองม้วน ภูตาพัส มีองค์ความรู้และความเช่ียวชาญ ที่นาไปถ่ายทอดให้แก่ผู้เรียน และผู้ที่สนใจ โดยใชก้ ระบวนการถ่ายทอดความรู้ที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตาม หัวข้อดังต่อไปน้ี การแนะนาวัสดุอุปกรณ์การประดิษฐ์ใบตอง ข้ันตอนการเลือกใบตอง การทาน้ามัน การตัด ใบตอง การเข้าใบตอง การประมาณราคาและการจาหน่ายผลิตภัณฑ์ รายละเอียดองค์ความรู้ที่ นางทองม้วน ภตู าพสั ถา่ ยทอดองคค์ วามรแู้ กผ้เู รยี นตามข้นั ตอนดังน้ี ขัน้ ตอนที่ 1 การคดั เลือกใบตอง นาวัสดุข้างตน้ มาทาการวดั แลว้ ตดั เพอื่ จะได้ทาดอกหรือรปู แบบตา่ งๆ ขน้ั ตอนท่ี 2 นาใบตองมามว้ นใหเ้ ปน็ กลีบแล้วทาการสอดหรอื การเย็บใบตองของรปู ต่าง ๆ ขน้ั ตอนท่ี 3 นากลีบท่ีไดน้ ามารวมกนั จนเปน็ รปู ร่างทีต่ ้องการ ลกั ษณะของเครอื ข่ายและการสรา้ งเครอื ข่าย นางทองม้วน ภตู าพสั มเี ครือข่ายและวธิ สี รา้ งเครอื ข่ายดงั นี้ 1. ขายทางออนไลน์ เฟสบคุ 2. ในพ้นื ท่ชี ุมชน ผลงานทเ่ี ป็นประโยชน์ตอ่ ชุมชนและสังคม สามารถสรา้ งรายไดใ้ หก้ ับครอบครวั เพื่อเพมิ่ รายไดแ้ ละลดรายจ่ายในครวั เรือน ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจงั หวดั หนองบัวลาภู

ประวัติและผลงานครภู มู ิปัญญาท้องถน่ิ ตาบลปา่ ไม้งาม อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู ด้าน อุตสาหกรรมและหัตถกรรม สาขา การทาไมก้ วาดทางมะพรา้ ว นางบวั คา สเี ทา ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวดั หนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางบัวคา สีเทา ประวัติและผลงานครูภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ จังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น อตุ สาหกรรมและหตั ถกรรม สาขา การทาไม้กวาดทางมะพรา้ ว ประวัตชิ วี ิตและผลงาน นางบัวคา สีเทา เกิดเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2492 เกิดท่ีบ้านลาด หมู่ที่ 9 ตาบลปุาไม้งาม อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู กลุ่มวิสาหกิจชุมชน การทาไม้กวาดทางมะพร้าว บ้านลาด ต.ปุาไม้งาม อ.เมือง จ.หนองบัวลาภู นางบัวคา สีเทา กลุ่มวิสาหกิจชุมชนการทาไม้กวาดทางมะพร้าว มีความต้องการพัฒนาปรับปรุงไม้กวาดให้มี รูปแบบท่ีสวยงามยง่ิ ขนึ้ องคค์ วามรู้ และความเช่ยี วชาญ นางบัวคา สีเทา มีองค์ความรู้เช่ียวชาญมากกว่า 13 ปี ที่นาไปถ่ายทอดแก่ผู้เรียน และผู้คนท่ีสนใจ โดยใช้กระบวนการถ่ายทอดความรู้ท่ีหลากหลาย เช่น การอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตามหวั ข้อดงั ตอ่ ไปน้ี การแนะนาวสั ดุอปุ กรณ์การทาไม้กวาดทางมะพร้าว ขั้นตอนการทาไม้กวาดทางมะพร้าว และการจาหน่ายผลผลิต รายละเอียดองค์ความรู้ที่ นางบัวคา สีเทา ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่ผู้เรียนตาม ข้นั ตอนดังน้ี การทาไมก้ วาดทางมะพรา้ วตอ้ งคานงึ ถึงการใชป้ ระโยชนเ์ ปน็ สาคัญ ไดแ้ ก่ 1. ไมก้ วาดทางมะพร้าวสาหรับกวาดบนปูนซีเมนต์ จะต้องใช้ก้านใบมะพร้าวที่มีลักษณะอ่อน โค้งตัว ไดด้ ีจากทางมะพร้าวทไ่ี มแ่ ก่มาก แผ่นใบ และกา้ นใบยงั มีสีเขยี วสด 2. ไม้กวาดทางมะพร้าวสาหรับกวาดบนพ้ืนดิน จะต้องใช้ก้านใบมะพร้าวที่มีลักษณะแข็ง ได้จาก ทางมะพร้าวทีแ่ ก่เตม็ ท่แี ล้ว แผน่ ใบมสี เี ขยี วเขม้ หรือสเี หลือง และก้านใบมสี ีน้าตาล มลี กั ษณะแข็ง การเตรียมดา้ มไมไ้ ผ่ 1. เลือกตัดด้ามไมไ้ ผ่ชนิดไมไ้ ผต่ ันเปน็ ลาต้นแก่ สเี ขยี วเขม้ หรือมีปะสเี หลืองหรือสีนา้ ตาล 2. ใช้มดี เหลาวงขอ้ หรือตากง่ิ ออกและเหลาไมใ่ หม้ ีเส้ียนตดิ 3. นาลาไมไ้ ผ่มาลวกไฟสว่ นที่บดงอตอ้ งตดั ใหต้ รงไม่ควรลวกไฟนานจนเกินไป 4. นาลาไม้ไผ่ตัดเป็นท่อนด้วยเลื่อยยาวประมาณ 1-1.5 เมตรโดยเลือกตัดบริเวณลาไม้ที่มีขนาด เหมาะสม 5. ใชส้ ิ่วเจาะรูทางด้านปลายดา้ มขนาด 0.5*1.0 เซนติเมตรซึ่งจะได้ด้ามไม้ไผ่ พร้อมมัดหรือตอกติด กับก้านใบมะพร้าวต่อไป ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จังหวัดหนองบวั ลาภู

การเตรียมกา้ นใบมะพรา้ ว 1. เลอื กตัดทางมะพร้าวออ่ นหรอื ตามทีต่ ้องการใชง้ าน 2. ตัดใบย่อยออก ให้ตัดบริเวณโคนก้านใบติดกับทางมะพร้าว หรือนาทางมะพร้าวตากแดดให้แห้ง แล้วค่อยตัดกา้ นใบออก แตก่ ารตดั ขณะสดจะตัดง่ายกว่า 3. นาแผน่ ใบมะพรา้ วสดมากรีดแผ่นใบทง้ั สองขา้ งออก จากนนั้ นาไปตากแดดใหแ้ หง้ 4. เม่ือกา้ นใบมะพรา้ วแหง้ ใหม้ ัดเก็บไว้ในที่รม่ รอมัดติดกับดา้ มไมก้ วาดตอ่ ไป วธิ ีทาไม้กวาดทางมะพรา้ ว 1. นากา้ นใบมะพรา้ วมดั รวมกนั ก่อนตดั โคนก้านให้เสมอกัน 2. นาไม้สลกั สอดเข้ารูที่ปลายดา้ มพร้อมจดั ให้อยู่ก่ึงกลาง จากนั้น 3. ตอกนะปเู หนอื สลกั ไม้ประมาณ 12 เซนตเิ มตร 4. นาก้านใบมะพร้าว 250-300 ก้านวางล้อมปลายด้ามไม้ไผ่ โดยให้โคนก้านสูงกว่าตะปูประมาณ 2 เซนติเมตรจากนน้ั ใช้เชือกหรอื ลวดมัดตดิ หวั ตะปูมดั รอบโคนก้านมะพรา้ วให้แนน่ 5. แบ่งก้านมะพร้าวบริเวณไม้สลักออกเป็นมัด ประมาณ 4-6 มัดจากน้ันใช้เชือกรอลวดมัดเรียงติด กับไม้สลักท้งั สองข้างใหแ้ นบชิดกัน 6. ใชล้ วดหรือเชอื กที่มีหัวตะปูจุดที่ 2 มัดก้านมะพรา้ วตดิ กับปลายด้ามให้แนน่ 7. แบง่ กา้ นมะพร้าวบรเิ วณถดั จากไม้สลักออกมามัดเลก็ ๆ จากนั้น ใช้เชือกจากแผ่นรัดพลาสติกถักให้ ชิดติดกัน 8. ใช้มีดหรอื กรรไกรเลก็ ตัดปลายกา้ นใบมะพรา้ วทอี่ อ่ นออกและตัดใหป้ ลายเสมือกนั 9. สุดท้ายทาสนี ้ามันกนั สนิมบริเวณมัดกา้ นใบมะพรา้ วใหท้ ั่วก่อนนาไปตากแดด การถา่ ยทอดความรู้ ความเช่ียวชาญ นางบวั คา สีเทา ถ่ายทอดความร้กู ารทาไมก้ วาดทางมะพร้าว ผา่ นการศกึ ษาใหก้ บั สมาชิกในกลุ่ม 1. การศึกษาในระบบ เป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้การทาไม้กวาดทางมะพร้าวให้แก่นักเรียนใน โรงเรียน 2. การศึกษานอกระบบ เป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้การทาไม้กวาดทางมะพร้าวให้แก่ กศน.อาเภอ เมืองหนองบวั ลาภู ลกั ษะของเครอื ขา่ ยและการสร้างเครอื ข่าย นางบวั คา สีเทา มีเครอื ข่ายและมีวธิ กี ารสรา้ งเครือขา่ ยดงั น้ี เครือข่ายภาครฐั และเอกชน ประกอบด้วย 1. สานักงานเกษตรอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 2. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 3. ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบวั ลาภู 4. องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลปุาไมง้ าม ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวดั หนองบวั ลาภู

5. กลุม่ เกษตรอาเภอเมืองหนองบวั ลาภู วิธกี ารสรา้ งเครอื ข่าย นางบัวคา สีเทา มีวิธีการสร้างเครือข่ายโดยการไปเป็นวิทยากรการทาไม้กวาดทางมะพร้าว ตามหน่วยงานท้ังภาครัฐและเอกชนตลอดจนได้รับเชิญชวนให้ผู้สนใจการทาไม้กวาดทางมะพร้าวไปศึกษาดู งานใน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนไม้กวาดทางมะพร้าว และได้จัดทาแผ่นพับ เอกสารการทาไม้กวาดทางมะพร้าว แจกจ่ายให้กับเครอื ข่าย และประชาชนผ้สู นใจในอาชีพการทาไมก้ วาดทางมะพร้าวย่างต่อเนอ่ื ง ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบวั ลาภู

ประวัตแิ ละผลงานครูภมู ิปัญญาทอ้ งถนิ่ ตาบลหัวนา อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น อุตสาหกรรมและหัตถกรรม สาขา การทอผ้าด้วยสธี รรมชาติ นางสาวภาวิณี ประโคถานัง ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางสาวภาวิณี ประโคถานัง ประวัตแิ ละผลงานครูภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ จังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น อุตสาหกรรมและเกษตรกรรม สาขา การทอผ้าพ้นื เมอื งด้วยสีธรรมชาติ ประวัตชิ วี ติ และผลงาน นาวเชาวณี ประโคถานัง เกิดเม่ือวันท่ี 25 พฤศจิกายน 2512 เกิดท่ีบ้านโพธ์ิศรีสาราญ หมู่ท่ี 13 ตาบลหัวนา อาเภอเมอื ง จังหวัดหนองบวั ลาภู กลุม่ วสิ าหกิจชมุ ชน การทอผ้าดว้ ยสีธรรมชาติ บา้ นโพธิ์ศรสี าราญ ต.หัวนา อ.เมอื ง จ.หนองบัวลาภู นางเชาวณี ประโคถานัง กลุ่มวสิ าหกจิ ชมุ ชนการทอผ้าด้วยสีธรรมชาติ มีความตอ้ งการพัฒนาปรบั ปรุงผา้ ให้ มรี ปู แบบทส่ี วยงามย่งิ ขึน้ องค์ความรู้ และความเชีย่ วชาญ นาวเชาวณี ประโคถานัง มอี งคค์ วามรู้เช่ียวชาญ ที่นาไปถ่ายทอดแก่ผู้เรียน และผู้คนที่สนใจ โดยใช้ กระบวนการถ่ายทอดความรู้ที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตามหัวข้อ ดังต่อไปน้ี การแนะนาวัสดุอุปกรณ์การทอผ้าด้วยสีธรรมชาติ ขั้นตอนการทอผ้าด้วยสีธรรมชาติ และการ จาหน่ายผลผลิต รายละเอียดองค์ความรู้ท่ี นางเชาวณี ประโคถานัง ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่ผู้เรียนตาม ขน้ั ตอนดงั น้ี การเตรยี มวัสดอุ ปุ กรณ์ 1. เสน้ ใยไหมพน้ื เมอื ง หรอื ไหมพนั ธุ์ สีเคมี หรือ สีวทิ ยาศาสตรแ์ ละน้า 2. อุปกรณ์ในการยอ้ มสีไหม ได้แก่ หมอ้ ฟอกไหม หม้อยอ้ มสี ไมพ้ าย เครื่องชงั่ และเตา 3. เครือ่ งมอื ในการเตรยี มเส้นไหม คอื หลอด ฟมื ใน หลา อกั กระสวย เล็ง ไมส้ อด และตะกอลายขดิ 4. วัสดุ อุปกรณ์ในการทอ ได้แก่ กี่พ้ืนเมือง หรือ ก่ีมือ ฟืม เขาหูก ไม้ ม้วนผ้า ไม้สาหรับน่ังเวลาทอ คาน เหยยี บ คานแขวน กระสวย หลอดไหมพ่งุ เล็ง ไม้ลาย ไมเ้ กบ็ ขดิ อักหลา ไม้ตขี ดิ ตะกอเกบ็ ลาย และตัว อยา่ ง ลายขดิ ที่ต้องการจะเกบ็ ลา กรรไกร ขนั้ ตอนการทอผา้ 1. การเตรียมเส้นไหม 2. การลอกกาวเส้นไหมท้ังเสน้ พุ่งเสน้ ยนื โดยวิธกี ารใชส้ ารธรรมชาติ 3. การเตรียมฟมื ทอผา้ 4. การย้อมเส้นไหมยืน 5. การเตรยี มเส้นยนื 6. การตอ่ เส้นยนื 7. การเตรยี มเส้นพงุ่ ทที่ าการย้อมสตี ่างๆ 8. การกรอเสน้ พุง่ เขา้ หลอด 9. การเกบ็ เขาลาย / การเกบ็ ตะกอลายขดั ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวดั หนองบัวลาภู

10. การทอผา้ แพรวาแบบประยุกต์ ขน้ั ตอนการยอ้ มสีธรรมชาติ 1. การทาความสะอาดเส้นไหม/ เส้นฝ้าย ก่อนการย้อม ก่อนที่จะนาเส้นไหม/ เส้นฝูาย/ ผ้า ไปย้อมสีนั้น ต้องกาจัดไขมัน ส่ิงสกปรก รวมท้ังสารท่ีเคลือบติด เส้นด้ายออกไป เพราะสิ่งเหลาน้ีทาให้สีย้อมติดเส้นด้ายไม่ดี ซ่ึงเป็นสาเหตุที่ทาให้ผ้าทอที่ขอการรับรอง มผช. ไมผ่ ่านมาตรฐานในรายการความคงทนของสตี อ่ การซัก 1.1 ไหม เสน้ ไหม คือ เสน้ ใยโปรตีนธรรมชาติ ประกอบด้วยโปรตนี 2 ชนดิ คือ ไฟโบรอิน ซ่ึงใช้ใน การทอเป็นผืนผ้า และกาวไหม เรียกว่า เซริซิน (Sericin) ทาหน้าที่เป็นกาวเคลือบเส้นไฟโบรอิน เป็นเส้นใย ตอ่ เนื่องจานวน 2 เส้นให้ยึดตดิ กนั นอกจากน้นั ยงั มสี ว่ นประกอบอ่ืน ได้แก่ ไขมัน น้ามัน แร่ธาตุต่างๆ และสีที่ ปรากฏตามธรรมชาติ การทาความสะอาดเพอื่ ลอกกาวไหมหรือการฟอกไหม หมายถงึ การทาความสะอาดเสน้ ใยไหมดว้ ยการกาจัดสว่ นของเซรซิ นิ ที่มลี กั ษณะเป็นสารสีเหลืองทึบหรอื สขี าว (ไหมดิบมที ง้ั สีเหลือง และสีขาว ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์) ออกจากเส้นใยไหมเพื่อการเตรียมเส้นใยไหมก่อนท่ีจะนามาย้อมสีต่างๆ ซึ่งถ้าไม่มีการ กาจัดสารดังกล่าวออก หากนามาย้อมจะทาให้ย้อมติดสีได้ยาก เส้นใยไหมท่ีผ่านการลอกกาวจะมีลักษณะ สขี าว มนั วาว อ่อนนุ่ม และสามารถยอ้ มติดสีต่างๆ ได้ดี โดยการทาความสะอาดเส้นไหมมวี ธิ กี าร ดงั น้ี 1. เติมน้าลงหม้อประมาณ 30 ลิตร ใส่สบู่เทียม 150 กรัม (5 กรัม/ลิตร) และด่าง โซดาแอช (Na2CO3) 60 กรมั (2 กรัม/ลติ ร) 2. ต้มน้าในหมอ้ ยอ้ ม ให้นา้ รอ้ นประมาณ 70 องศาเซลเซยี ส สงั เกตผวิ น้าในหมอ้ เกิดไอน้าเล็กนอ้ ย 3. นาเสน้ ไหม 1 กิโลกรัม ใสล่ งในหม้อตม้ กดไหมให้จมนา้ 4. ค่อยๆ เพิ่มไฟ ให้อุณหภูมิเพ่ิมขึ้นประมาณ 95 องศาเซลเซียส จนถึงเดือด และต้มเส้นไหมนาน 1 ชวั่ โมง 5. นาเสน้ ไหมขึน้ มาวางท้ิงไว้ เพื่อให้เยน้ ตวั ลง ก่อนนาไปลา้ งโดยให้ล้างจากนา้ อ่นุ ไปหานา้ เย็น (ลา้ งด้วย น้าอุ่นที่ 60 องศาเซลเซียส ประมาณ 2-3 คร้ัง ก่อนนาไปล้างด้วยน้าเย็นอุณหภูมิห้อง) บิดหมาดๆ และกระตุกไหม 2-3 ครั้ง เพอ่ื ใหเ้ ส้นไหมเรยี งตัว นาไปตากแห้ง เก็บไวอ้ ย่าใหโ้ ดนฝนุ การถา่ ยทอดความรู้ ความเชี่ยวชาญ นางเชาวณี ประโคถานัง ถ่ายทอดความรู้การทอผ้าพ้ืนเมืองด้วยสีธรรมชาติ ผ่านการศึกษาให้กับ สมาชิกในกลุ่ม 1. การศึกษาในระบบ เปน็ วิทยากรถ่ายทอดความร้กู ารทอผ้าพ้นื เมืองดว้ ยสธี รรมชาตใิ หแ้ ก่นักเรยี นใน โรงเรยี น 2. การศึกษานอกระบบ เป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้การทอผ้าพื้นเมืองด้วยสีธรรมชาติให้แก่ กศน. อาเภอเมืองหนองบัวลาภู ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจงั หวดั หนองบวั ลาภู

ลกั ษะของเครือข่ายและการสรา้ งเครอื ขา่ ย นางเชาวณี ประโคถานัง มีเครือข่ายและมีวิธีการสร้างเครือขา่ ยดงั น้ี 1. เครือขา่ ยภาครัฐและเอกชน ประกอบดว้ ย 2. สานักงานเกษตรอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 3. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 4. ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู 5. องค์การบริหารสว่ นตาบลหวั นา 6. เทศบาลตาบลหวั นา 7. กลุ่มเกษตรอาเภอเมืองหนองบัวลาภู วธิ กี ารสร้างเครือขา่ ย นางเชาวณี ประโคถานัง มีวิธีการสร้างเครือข่ายโดยการไปเป็นวิทยากรการทอผ้าพื้นเมืองด้วยสี ธรรมชาติ ตามหนว่ ยงานทั้งภาครฐั และเอกชนตลอดจนไดร้ ับเชญิ ชวนใหผ้ ู้สนใจการทอการทอผ้าพื้นเมืองด้วย สีธรรมชาติ ไปศึกษาดูงานใน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนการทอผ้าพ้ืนเมืองด้วยสีธรรมชาติ และได้จัดทาแผ่นพับ เอกสารการทอการทอผ้าพืน้ เมืองดว้ ยสธี รรมชาติ แจกจา่ ยให้กับเครือข่าย และประชาชนผู้สนใจในอาชีพการ ทอการทอผา้ พื้นเมอื งด้วยสีธรรมชาติ อยา่ งต่อเนื่อง ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบวั ลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวดั หนองบวั ลาภู

ประวัตแิ ละผลงานครูภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ตาบลนาคาไฮ อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จังหวัดหนองบวั ลาภู ดา้ น ศลิ ปกรรม สาขา โบราณสถาน/ศาสนสถาน วัดเชตวนาราม ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวัดหนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

วัดเชตวนาราม ประวตั ิและผลงานครูภูมิปญั ญาท้องถ่ินจังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น ศลิ ปกรรม สาขา โบราณสถาน/ศาสนสถาน ประวัติและผลงาน นับตั้งแต่การมาต้ังหมู่บ้านนี้ เมื่อปี พ.ศ. 2483 น้ัน ภูมิประเทศเป็นปุากว้างมากไปด้วยสัตว์ปุา นานาชนิด ปุาแถบนี้เป็นปุาเต็งรัง มีท่ีนาของตาด้วง 4 แปลง ท่ีแกถางไว้เล้ียงวัวตรงกุดหญ้าไซ ต่อมามี ชาวบ้านนาจิก อาเภออานาจเจริญ จังหวัดอุบลราชธานี ออกมาหาท่ีตั้งถ่ินฐานใหม่ โดยมุ่งหน้าไปทาง อาเภอภูเขียว ซ่ึงมีช่ือในสมัยนั้นว่าอาเภอผักปัง พอไปเห็นก็เกิดความพอใจ จึงกลับไปอพยพครอบครัว เดนิ ทางมา ครอบครวั ท้งั 8 ประกอบด้วย 1. นายโห หรือสโี ห พันโนเรศ 2. นายพูน - นางนอ้ ย สภุ าผล 3. นายหา้ ว - นางกอง ทวบี ท 4. นายปอู ง - นางพร ทองผล 5. นายจารย์นอ้ ย นางทนั อรภา 6. นายลดิ 7 .(ผเู้ ขียนจดจาไม่ได)้ 8. นายทา กาหอม (หลวงปุูทา อดีตเจ้าอาวาสวัดเชตวนาราม) จากบ้านห้วยซัน ภูเวียง ในคราวที่ อพยพออกจากบ้านนาจิกน้ัน ญาติๆ ได้ตามมาส่งเป็นระยะทาง 3 คืน จึงกลับไป พี่น้องบางคนต่างโอบ กอดร้องไห้ร่าลากัน ด้วยระยะทางจากจังหวัดอุบลราชธานีมายังถ่ินฐานบ้านใหม่น้ันห่างไกลกันมาก ชาตินี้ อาจจะไม่ได้พบหนา้ กันอีกเลยกเ็ ป็นได้ ดงั คากลอนทีไ่ ด้ประพันธ์ไวใ้ นเล่มนว้ี ่า “คนไปตายอยู่ขา้ งหน้า บม่ ีมอื่ ไดพ้ บกัน” แล้วกเ็ ปน็ จริงตามนั้นกม็ ี เช่น นางกอง มารดาของผู้เขียน ได้ร่าลา น้องสาว คือนางกาดา ไชยแสง ด้วยน้าตานองหน้าก่อนจากกัน นางกองได้มาเสียชีวิตที่บ้านนาคาไฮ โดยไม่พบหน้านางกาดา น้องสาวอีกเลย การอาลาจากกันในคราวนั้น จึงเป็นการจากลากันของสองพี่น้อง จนช่ัวนิรันดร์ ทั้งน้ีก็เพราะการคมนาคมยังไม่เจริญนั่นเอง คณะผู้อพยพได้ออกเดินทางจากบ้านนาจิก เมื่อเดอื น 3 ขนึ้ 3 คา่ ปฉี ลู พ.ศ.2480 ในครัง้ น้นั ไดม้ ีพระภิกษุ 2 องค์ คอื 1.พระสทุ ธิ์ ธมมฺ จารี(ชยั แสง) หรือ หลวงปุพู ระครูพินติ สทุ ธธิ รรม 2.พระภิกษุจนั ทร์ (โปก) ทวีบท ได้ร่วมเดินทางมาเป็นมิ่งขวัญในขบวนผู้อพยพน้ันด้วย โดยได้ผ่าน เขตเมืองร้อยเอ็ดยางตลาดข้าม ลานา้ ชี ลานา้ ปาว ลานา้ พอง จนไปถงึ อาเภอผักปัง จงั หวดั ชัยภูมิ โดยไดไ้ ปพักอยู่บ้านหนองศาลา จากนั้น ก็แตกแยกความคิดกัน บางครอบครัวคิดจะกลับถิ่นเดิม บางครอบครัวหวังไปตายดาบหน้า ในที่สุดตกลง เดินทางไป บ้านสวนกล้วยห้วยซัน ภูเวียงโดยครอบครัวนายโห ไปอยู่บ้านหันบ้านเรือพากันปลูกกระท่อม อาศัยผมู้ าอยกู่ อ่ น แบง่ ที่นาให้ทามาหากนิ ไปพลางกอ่ น ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจงั หวดั หนองบัวลาภู

พอเสร็จหน้านาจึงพากันออกเสาะแสวงหาท่ีจะต้ังรกรากต่อไป โดยออกไปเฉพาะหัวหน้าครอบครัวเท่าน้ัน โดยมงุ่ หน้าไปยงั เขตเมอื งหนองบัวลาภู และได้ไปพบพ่อเฒ่าชาวบ้านนาวังเวิน คนหน่ึงแกแนะนาว่าจากน้ีไป ทางทิศตะวันตกระหว่างบ้านหนองภยั ศนู ยก์ ับบา้ นกกคอ้ เช่น ห้วยไฮ เปน็ ต้น เปน็ ที่ยงั วา่ งเปล่าอยู่ จึงพากัน ไปดูและเกิดชอบพอ จึงพากันจับจอง เกี่ยวหญ้ามุงกระท่อมเสร็จแล้วกลับไปอพยพครอบครัวจากภูเวียงมา ตั้งหลักปกั ฐาน การผจญภัยในคราวมาต้งั หมบู่ า้ นนนั้ มมี ากเป็นตน้ ว่า เจ็บปุวยล้มตายเพราะไข้ปุาเผชิญกับความอด อยากและภัยจากธรรมชาติ เช่น พายุ เป็นต้น ตลอดจนได้ถึงแก่มรณภาพของญาคูโปกหรือพระภิกษุจันทร์ ทวีบท อีกองค์หนงึ่ ดว้ ย ชาวบ้านได้เลือกที่ต้ังวัดและดอนปูุตาตามธรรมเนียมโบราณโดยสับเปล่ียนไปตามที่ต่าง ๆ ในการไป ตั้งหมู่บา้ นน้ี ไดอ้ าศยั นา้ จากกุดหินต้งั เปน็ หลัก ซึง่ ชาวบ้านได้ถือกันว่า กุดหินตั้ง คือ แหล่งน้าด้ังเดิมของ หม่บู ้าน ในดา้ นการปกครอง ได้เลือกเอา 1. นายกอง โชติกาล เป็นผ้ใู หญ่บ้าน 2. นายเคน สุภาผล และนายสอน บญุ ทอง เปน็ สารวัตร 3. นายจารยส์ ม พละศนู ย์ เป็นทายก 4. นายห้าว ทวีบท เป็นจ้า หรืออารักษ์ศาลปุูตา โดยมีนายแดงโสภามาตร เป็นผู้ช่วย การเลือก ชื่อหมู่บ้านนั้น เนอื่ งจากขณะนนั้ มีหญา้ ไซขึน้ อยมู่ าก รอบๆ บรเิ วณแหลง่ น้า จึงมีผู้เสนอว่า ควรชอ่ื วา่ “บา้ นกดุ หญ้าไซ” แต่มีผเู้ สนออกี ว่า ท่ีแหง่ นี้มีแหล่งน้าธรรมชาติถึง 3 แหล่ง คือ หนองฝายใหญ่, กุดหิน ต้ัง, ลาห้วยไฮ และชุมชนท่ีตั้งหมู่บ้านน้ีอยู่ใกล้ห้วยไฮ มากท่ีสุด จึงควรช่ือว่า “บ้านคาไฮ”และว่าผู้อพยพ มาแรกเริม่ มาจาก บ้านนาจิก ควรจะมีคาวา่ “นา” นาหน้าช่ือ เพอื่ เป็นการราลกึ ถึงบ้านนาจิก ถิน่ เดิม จึง ไดต้ ั้งช่อื วา่ “บา้ นนาคาไฮ” สบื มา องคค์ วามรแู้ ละความเชีย่ วชาญ เป็นแหล่งเรียนรู้โบราณสถาน/ศาสนสถาน แหล่งเรียนรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมประเพณีของคนท้องถิ่น ชุมชน เป็นสถานท่ีรวมจิตรวมใจของประชาชน และเป็นที่ฝึกอบรมธรรมะให้ประชาชนผู้ศรัทธาใน พระพุทธศาสนา การถ่ายทอดความร้แู ละความเชี่ยวชาญ 1. ประวตั ศิ าสตร์ 2. ศลิ ปะสถาปัตยธรรม ศูนยศ์ ิลปวัฒนธรรมเกี่ยวกบั ศาสนา 3. ประเพณวี ัฒนธรรมท้องถิ่น 4. สถานทก่ี ราบไหวแ้ ละแหง่ สถานปฏบิ ัติธรรม แหล่งโบราณสถาน ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั หนองบวั ลาภู

ลักษณะของเครอื ข่ายและการสร้างเครือขา่ ย 1. แหล่งท่องเทีย่ วทางวฒั นธรรม 2. แหลง่ เรยี นรศู้ ลิ ปะ แหลง่ เรยี นรใู้ นทอ้ งถ่ิน 3. สถานที่กราบไหว้และแหล่งสถานปฏิบัติธรรม แหล่งโบราณสถานและยังเป็นสถานที่ศักด์ิสิทธิ์ ประกอบพธิ ที างศาสนา ผลงานทีเ่ ป็นประโยชน์ตอ่ ชมุ ชนและสงั คม เป็นโบราณสถานศาสนาและเป็นแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีในท้องถิ่นสถานที่กราบไหว้ และแหล่งปฏิบัติธรรมประจาจังหวัดหนองบัวลาภู ชาวจังหวัดหนองบัวลาภูนับถือสักการะและปฏิบัติธรรมใน วันสาคญั ต่างๆ ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวดั หนองบัวลาภู

ประวัติและผลงานครภู มู ิปัญญาทอ้ งถิน่ ตาบลโนนขม้นิ อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู จงั หวัดหนองบวั ลาภู ดา้ น ศลิ ปกรรม สาขา โบราณสถาน/ศาสนสถาน วัดศรีพฒั นาราม ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวดั หนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

วดั ศรีพัฒนาราม ประวัติและผลงานครูภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ จังหวดั หนองบวั ลาภู ด้านโบราณสถาน/ศาสนสถาน สาขาโบราณสถาน ประวัตแิ ละผลงาน ตาบลโนนขม้ินเดิมข้ึนอยู่กับตาบลหนองสวรรค์ และได้แยกออกมาเป็นตาบลโนนขม้ิน เม่ือปี พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา มีจานวน 10 หมู่บ้าน สาเหตุท่ีได้ช่ือว่าโนนขมิ้นเนื่องจากบริเวณภายในตาบลมีขมิ้นเกิด ข้ึนอยู่ท่ัวทั้งตาบล พื้นที่สภาพพ้ืนที่ท้ังหมดเป็นดินร่วนปนทราย ไม่อุ้มน้า ในฤดูแล้งลาห้วยแห้งขอดมีเนื้อท่ี ทั้งหมด 72 ตารางกิโลเมตร จานวน 45,000 ไร่เขตพื้นท่ีทิศเหนือ ติดกับ ต.หนองสวรรค์ อ.เมือง จ.หนองบัวลาภูทิศใต้ ติดกับ ต.หนองแก อ.ศรีบุญเรือง จ.หนองบัวลาภูทิศตะวันออก ติดกับ ต.หนองหว้า อ.เมือง จ.หนองบัวลาภูทิศตะวันตก ติดกับ ต.โนนเมือง อ.นากลาง จ.หนองบัวลาภูอาชีพอาชีพหลัก ทานา อาชีพเสริม จักสาน อุตสาหกรรมครัวเรือนสาธารณูปโภคจานวนครัวเรือนที่มีไฟฟูาใช้ในเขต อบต. 1,897 ครัวเรือน จานวนบ้านท่ีมีโทรศัพท์ 1,388 หลังคาเรือน คิดเป็นร้อยละ70.00 ของจานวนหลังคาเรือนการ เดนิ ทางเสน้ ทางถนนลาดยางอาเภอถึงตาบลโนนขมน้ิ ระยะทาง 18 กม.ผลิตภัณฑจ์ ักสานไม้ไผ่, ผา้ ไหม วัดศรีพัฒนาราม สร้างเมื่อ พ.ศ. 2๔๘๒ ตั้งอยู่บ้านห้วยโจด หมู่ที่ ๔ ตาบลโนนขมิ้น อาเภอเมือง หนองบวั ลาภู จังหวัดอุดรธานี ปจั จบุ ันขึ้นอยกู่ บั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู จังหวัดหนองบัวลาภู มีเน้ือที่ ๗ ไร่ ๖๔ ตารางวา อาคารเสนาสนะ ประกอบด้วยอุโบสถเป็นอาคารทรงไทย สร้าง พ.ศ. ๒๕๒๔ กุฏิสงฆ์ จานวน ๓ หลัง วัดศรีพัฒนารามได้สร้างจากการร่วมแรงร่วมใจของชาวบ้าน พ้ืนท่ีบริเวณของวัดก็ได้รับการ บริจาคจาก นายเป ขันธส์ วุ รรณา ได้รับพระราชทานวิสงุ คามเสมา เม่อื วันท่ี ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๔ องค์ความรู้และความเช่ียวชาญ เป็นแหล่งเรียนรู้โบราณสถาน/ศาสนสถาน แหล่งเรียนรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมประเพณีของคนท้องถิ่น ชุมชน เป็นสถานท่ีรวมจิตรวมใจของประชาชน และเป็นท่ีฝึกอบรมธรรมะให้ประชาชนผู้ศรัทธาใน พระพทุ ธศาสนา การถา่ ยทอดความรูแ้ ละความเช่ียวชาญ 1. ประวตั ิศาสตร์ 2. ศิลปะสถาปตั ยธรรม ศนู ย์ศิลปวฒั นธรรมเกย่ี วกบั ศาสนา 3. ประเพณวี ัฒนธรรมทอ้ งถ่นิ 4. สถานท่กี ราบไหว้และแห่งสถานปฏบิ ัติธรรม แหลง่ โบราณสถาน ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวัดหนองบัวลาภู

ลกั ษณะของเครือข่ายและการสรา้ งเครือขา่ ย 1. แหล่งทอ่ งเทยี่ วทางวัฒนธรรม 2. แหล่งเรยี นรศู้ ิลปะ แหลง่ เรียนรใู้ นทอ้ งถิ่น 3.สถานที่กราบไหว้และแหล่งสถานปฏิบัติธรรม แหล่งโบราณสถานและยังเป็นสถานท่ีศักด์ิสิทธิ์ ประกอบพธิ ีทางศาสนา ผลงานที่เป็นประโยชนต์ อ่ ชมุ ชนและสังคม เป็นโบราณสถานศาสนาและเป็นแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีในท้องถิ่นสถานท่ีกราบไหว้ และแหล่งปฏิบัติธรรมประจาจังหวัดหนองบัวลาภู ชาวจังหวัดหนองบัวลาภูนับถือสักการะและปฏิบัติธรรมใน วนั สาคัญต่างๆ ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวัดหนองบวั ลาภู

ประวัติและผลงานครภู มู ิปัญญาท้องถิน่ ตาบลบา้ นขาม อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู จงั หวัดหนองบวั ลาภู ด้าน ศลิ ปกรรม สาขา ศิลปะการแสดง นางประไพร ยะหัวดง ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั หนองบวั ลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นางประไพร ยะหวั ดง ประวัตแิ ละผลงานครูภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ จงั หวดั หนองบวั ลาภู ด้าน ศิลปกรรม สาขา ศลิ ปการแสดง ประวตั ิชวี ิตและผลงาน นางประไพร ยะหัวดง เกิดเม่ือวันท่ี 7 เดือน พฤษภาคม 2495 อายุ 67 ปี เกิดท่ีบ้านขาม หมู่ท่ี 10 ตาบลบ้านขาม อาเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลาภู เป็นบุตรของนายจันทร์ เหล็กกล้าและ นางบุญ เหลก็ กลา้ ปจั จบุ ัน หยา่ รา้ ง และมบี ุตร 4 คน เปน็ บุตรหญงิ 3 คน ชาย 1 คน องค์ความรู้ และความเชย่ี วชาญ นางประไพร ยะหัวดง มีองค์ความรู้เชี่ยวชาญ ท่ีนาไปถ่ายทอดแก่ผู้เรียน และผู้คนที่สนใจ โดยใช้ กระบวนการถ่ายทอดความรู้ที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตามหัวข้อ ดังต่อไปนี้ การแสดงราวงคองก้า การราวงพื้นบ้าน การทาลูกประคบสมุนไพร และการนวดแผนโบราณ รายละเอียดองคค์ วามรทู้ ี่ นางประไพร ยะหัวดง ถา่ ยทอดองค์ความรแู้ ก่ผูเ้ รยี นตามข้นั ตอนดังนี้ 1. นางประไพร ยะหัวดง มีความเช่ียวชาญทางด้านการแสดงราวงคองก้า การราวงพ้ืนบ้าน การทา ลกู ประคบสมนุ ไพร และ การนวดแผนโบราณ มีการพฒั นาตนเองและกลมุ่ อย่างสม่าเสมอได้รว่ มการอบรมและ ศึกษาดงู านอยูเ่ ป็นชว่ งเวลาเสมอๆจึงทาให้มคี วามรู้ด้านศลิ ปิ วัฒนธรรมทอ้ งถิน่ และศลิ ปะการแสดงอื่นๆ เช่นรา วงคองก้า ราวงพ้นื บ้าน และยงั มคี วามรดู้ า้ นการทาลูกประคบสมนุ ไพร ออกมาเปน็ สนิ คา้ ทม่ี คี วามต้องการของ ตลาดเสมอ โดยมีพ่อค้าคนกลางมาติดต่อรับไปขายท่ีตลาด และเป็นสินค้า otop ชุมชน ในหมู่บ้านนวัตวิถี เชน่ ลกู ประคบสมนุ ไพร สมนุ ไพรตา่ งๆทนี่ ามาทาลกู ประคบ จาหน่ายในชุมชนสมา่ เสมอในตลาดชุมชนตาบล บ้านขาม 2. นางประไพร ยะหัวดง เป็นผู้ที่ใฝุเรียนศึกษาหาความรู้อยู่เป็นนิสัยได้ฝึกอบรมตามหลักสูตรต่างๆ เกี่ยวกับด้านศิลปวัฒนธรรมท้องถ่ิน เพ่ิมเติมความรู้อยู่ตลอดเวลา มีความ ใจเย็น สุขุม จึงสามารถเรียนรู้ได้ อย่างรวดเรว็ และเดมิ มคี วามรู้จากการมารดาทีถ่ ่ายทอดใหค้ รง้ั ยังมชี วี ติ อยู่ การถ่ายทอดความรู้ และความเช่ียวชาญ นางประไพร ยะหวั ดง ได้รบั ความไว้วางใจให้ไปสอนประชาชนในเขตพื้นท่ีตาบลบ้านขามและตาบล ใกล้เคียงรวมท้ังได้รับเชิญให้มาเป็นวิทยากรสอนกลุ่มอาชีพ ของศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัยอาเภอเมืองหนองบัวลาภู โยการจัดกิจกรรมของ กศน.ตาบลบ้านขาม หลักสูตร นวดแผนไทย จานวน 35 ช่ัวโมง ในภาคเรียนที่ 1/2561 โดยจัดการเรียนการสอน ตั้งแต่วันท่ี 27-30 มกราคม 2561 ได้จัดการเรียนการสอน เร่ืองความสาคัญและข้ันตอนของการเลือกวัสดุที่เก่ียวข้องในการนวด ตลอดจน ขน้ั ตอน การนวดแผนไทย ให้กบั กลมุ่ ที่สนใจเรยี น โดยถ่ายทอดความรู้ได้เป็นอย่างดี เข้าใจง่ายนาไปปรับใช้ได้ เหมาะสมในการสร้างอาชีพ ต่อยอดอาชีพเดมิ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวดั หนองบวั ลาภู

ลักษณะของการสรา้ งเครือขา่ ยและสร้างเครอื ข่าย นางประไพร ยะหัวดง มีตาแหน่งเป็น ปราชญ์ชาวบ้าน ภูมิปัญญาท้องถ่ิน หมู่ท่ี 10 บ้านศรีมงคล ตาบลบา้ นขาม อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู จงั หวดั หนองบวั ลาภู และ มตี าแหนง่ งานเพ่ือสงั คมชุมชน ดงั นี้ 1. ประธานกลุ่มราวงคองก้า ตาบลบา้ นขาม 2. ประธานวฒั นธรรมตาบลบ้านขาม 3. ประธานกล่มุ ผ้สู งู อายุ ตาบลบา้ นขาม 4. กรรมการสภาวฒั นธรรมอาเภอเมอื งหนองบัวลาภู 5. กรรมการสภาวัฒนธรรมจงั หวดั หนองบวั ลาภู 6. อนุกรรมการวัฒนธรรมจังหวดั หนองบัวลาภู 7. รองประธานสมาคมผสู้ ูงอายุแห่งประเทศไทยจงั หวัดหนองบัวลาภู ยังมคี วามรคู้ วามสามารถหลากหลายดา้ น เชน่ ทางดา้ นการแสดงราวงคองก้า การราวงพ้นื บ้าน การ ทาลูกประคบสมุนไพร การนวดแผนโบราณ เป็นต้น ในการเป็นผู้ที่ชอบศึกษาเรียนรู้สิ่งใหม่ๆอยู่ตลอดเวลา รักการเผยแพร่ มีนา้ ใจ จึงเปน็ ท่ีรักของคนในชุมชนจนได้รับการยกย่อง วา่ ปราชญ์ชาวบ้าน ดัง เช่นปัจจบุ ัน ผลงานที่เปน็ ประโยชน์ต่อชมุ ชนและสังคม นางประไพร ยะหวั ดง เปน็ คนท่ีชอบใฝหุ าความรู้ มีความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์ มีความอดทน เสียสละ มีลักษณะพิเศษอีกอย่างคือ ใจเย็น สุขุม จึงทาให้มีผลงานที่ละเอียดประณีตเป็นท่ีประจักษ์ต่อสายตาผู้คนอยู่ เสมอ มีนา้ ใจ ถ่ายทอดความร้อู ยา่ งเต็มทท่ี ัง้ มีคา่ ตอบแทน และไมม่ คี า่ ตอบแทน รางวัล/ใบประกาศเกยี รตคิ ุณที่ไดร้ ับ 1. ได้รบั รางวัลพระราชทาน จาก พระเจา้ วรวงศ์เธอพระองคเ์ จ้าโสมสวลีฯ ดา้ นผสู้ ูงทีม่ จี ติ อาสาดเี ด่น ระดับจงั หวดั 2. ผู้สูงอายุดีเด่นระดับประเทศ 3. อาสาสมคั รดีเดน่ แห่งชาติ ประจาปี 2561 4. รางวัลสืบสานวัฒนธรรมทอ้ งถ่ินดา้ นราวงคองก้า ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจังหวัดหนองบวั ลาภู

ประวัติและผลงานครภู ูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ตาบลบ้านพร้าว อาเภอเมอื งหนองบัวลาภู จงั หวัดหนองบวั ลาภู ดา้ น เกษตรกรรม สาขา การปลกู เห็ดฟาง นายหมนุ วิชาราช ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบัวลาภู สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดหนองบัวลาภู

นายหมนุ วิชาราช ประวตั แิ ละผลงานครูภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ จังหวัดหนองบัวลาภู ดา้ น เกษตรกรรม สาขา การปลกู เหด็ ฟาง ประวัตชิ ีวิตและผลงาน นายหมุน วิชาราช เกิดเมื่อวันท่ี 10 มีนาคม 2522 หมู่ที่ 5 ตาบลบ้านพร้าว อาเภอเมือง หนองบวั ลาภู จงั หวัดหนองบวั ลาภู กลุ่มวิสาหกิจชุมชน การปลูกเห็ดฟาง ต.บ้านพร้าว อ.เมือง จ.หนองบัวลาภู นายหมุน วิชาราช ประธานกล่มุ วสิ าหกิจชุมชนการทา มีความต้องการพฒั นาสตู รการปลกู เหด็ นางฟาง องค์ความรู้ และความเชีย่ วชาญ นายหมุน วิชาราช มีองค์ความรู้เช่ียวชาญ ที่นาไปถ่ายทอดแก่ผู้เรียน และผู้คนท่ีสนใจ โดยใช้ กระบวนการถ่ายทอดความรู้ที่หลากหลาย เช่น การอธิบาย การสาธิต และให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ตามหัวข้อ ดงั ต่อไปนี้ การแนะนาวัสดอุ ปุ กรณก์ ารปลูกเห็ดนางฟาง ข้ันตอนการทาการปลูกเห็ดนางฟางและการจาหน่าย ผลผลิต รายละเอยี ดองค์ความรู้ท่ี นายดวงจนั ทร์ พลนอก ถ่ายทอดองค์ความรู้แก่ผเู้ รยี นตามขัน้ ตอนดงั น้ี 1. การเตรียมโรงเรอื นสาหรับเพาะเหด็ ฟาง สาหรับโรงเรือนเพาะเห็ดฟางนั้นควรมีขนาด 2 x 15 x 2 (กว้าง x ยาว x สูง) เมตร ซ่ึงจะวางก้อน เชอ้ื เหด็ นางรม และเหด็ ฟางไดป้ ระมาณ 4,000 ก้อน โรงเรือนควรเป็นแบบที่สร้างง่าย ลงทุนน้อย และวัสดุท่ี จะนามาสร้างเปน็ โรงเรือนน้ันจะต้องหาง่ายท่ีมีอยู่ในท้องถ่ิน เป็นวัสดุท่ีมาจากธรรมชาติ เช่น ฟาง, หญ้าแฝก, ไม้ไผ่ เปน็ ต้น สาหรบั การสร้างโรงเรือนให้เหมาะสมนั้นควรสร้างในท่ีเย็นชื้นและสะอาดปราศจากศัตรูของเห็ด ที่จะเข้ามารบกวน หลังคามุงจากหรือแฝก แล้วคลุมทับด้วยสะแลนอีก 1 ช้ิน การคลุมหลังคาข้ึนอยู่กับชนิด ของเหด็ ด้วย เพ่อื ปูองกนั ลม ลมแรง ลมคอ่ ย ลมหนาว ลมแห้งแล้ง สภาพลม สภาพอากาศ มผี ลกระทบต่อการ ออกดอกของเห็ดได้เช่นเดียวกัน ปิดประตูด้วยกระสอบปุานหรือแผ่นยาง ปูพื้นด้วยทราย เพื่อเก็บความช้ืน ทิศทางลม ก้อมีส่วนสาคัญในการโรงเพาะเห็ด ต้องดูทิศทางของลมเหนือลมใต้ เพื่อปูองกันการพัดพาเช้ือโรค ท่จี ะมีผลตอ่ ก้อนเห็ด และการออกดอกของเหด็ การสร้างโรงเรือนเพาะเห็ดฟางขนาด 2 x 15 x 2 มีทั้งหมด 4 ด้านด้วยกัน ซ่ึงแต่ละด้านสามารถ เก็บก้อนเชื้อเห็ดนางรม และเห็ดฟางได้ถึง 1,000 ก้อน ซ่ึงการทาโรงเรือนในลักษณะนี้ ใช้พ้ืนที่รวมแล้วแค่ ประมาณ 60 ตารางเมตรเท่าน้ัน วัสดุในการทางานก็ใช้ที่มีอยู่ตามธรรมชาติ เช่น ไม้ไผ่ ไม้ยูคา หรือ อ่ืน ๆ ตัวเสาก็อาจจะใช้ไมท้ ่ีมีขนาดใหญ่เพื่อความแข็งแรงของโรงเรือน หลังคาก็ใช้หญ้าแฝก ซ่ึงเป็นวัสดุท่ีเหมาะกับ การทาโรงเรือนเป็นอย่างดี เนื่องจากสามารถกักเก็บความร้อนชื้นได้ดี เป็นภูมิอากาศที่เห็ดนางรม และเห็ด นางฟูาชอบ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจงั หวัดหนองบวั ลาภู