1 ການຈັດທາດເປັນຮອບວຽນ ແລະ ຈຸ ຂອງນັກເຄມີໃນແຕ່ລະຍຸກ

ບດົ ສອນ ວຊິ າ: ເຄມສີ າດ ຊນັ້ ມ 6 ວນທີ:......../......../............ ພາກທີ: I ຕາຕະລາງທາດມນູ ເຄມີ ບດົ ທີ: 1 ການຈດັ ທາດເປັນຮອບວຽນ ແລະ ຈຸ ຂອງນກັ ເຄມແີ ຕ່ ລະຍຸກ ເວລາ: 2 h ສອນໂດຍ: ອຈ. ວນັ ນະຄອນ ແກ່ ນດອນຈນັ ໂຮງຮຽນ ມສ ທ່ ງແສນ ຜນຮບັ ທ່ ຕີ ອ້ ງການ ເປາ້ ໝາຍ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮບັ ຮເ້ ຖງິ ແນວຄວາມຄດິ , ບນັ ຫາທ່ ໄີ ດພ້ ບ ແລະ ວທິ ກີ ານປັບປຸງຂໍຈ້ າໍ ກດັ ຕ່ າງໆທ່ ບີ ທໍ ນັ ສອດຄອ້ ງກບັ ຄຸນລກັ ສະນະຄວາມເປັນຈງິ ທ່ ແີ ຕກຕ່ າງກນັ ໄປໃນການຈດັ ລຽງ ທາດມນຂອງບນັ ດານກັ ເຄມສີ າດໃນແຕ່ ລະຍຸກສະໄໝ ກ່ ອນຈະກາຍມາເປັນ ຕາຕະລາງທາດມນເຄມທີ ່ ເີ ພ່ ນີ ນາໍ ໃຊໃ້ ນປັດຈບຸ ນັ . ຄວາມເຂາ້ ໃຈ: ນກັ ຮຽນສາມາດເຂາ້ ໃຈກ່ ຽວກບັ ຄໍາຖາມຫກັ : - ແນວຄວາມຄດິ ໃນການຈດັ ລຽນທາດມນຂອງບນັ ດາທ່ ານນກັ ເຄມແີ ຕ່ ລະສະໄໝ 1. ທາດມນເຄມໃີ ນຕາຕະລາງປັດຈບຸ ນັ ມທີ ງັ ໝດຈກັ ທາດ? - ບນັ ຫາຂໍຈ້ າໍ ກດັ ທ່ ບີ ນັ ດາທ່ ານໄດພ້ ບໃນແຕ່ ລະທດິ ສະດກີ ານຈດັ ລຽນທາດມນເຄມີ 2. ທ່ ານເຮນັ ຣໂີ ມສລີ ໄດປ້ ັບປຸງຕະຕະລາງຂອງ ເມນເດເລແອຟັ ຄແື ນວໃດ? ຄວາມຮ:້ ນກັ ຮຽນສາມາດເກດີ ຄວາມຮຕ້ ່ າງໆເຊ່ ນັ : 3. ເປັນຫຍງັ ໃນຕາຕະລາງທາດມນເຄມີ ຈ່ ງມເີ ສນັ້ ຊກິ ແຊກັ ? - ຮວ້ ທິ ກີ ານປັບປຸງແກໄ້ ຂບນັ ຫາທ່ ພີ ບໃນການຈດັ ລຽນທາດມນ - ແນວຄວາມຄດິ ລເິ ລ່ ມີ ໃນການສາ້ ງຕາຕະລາງຂອງທ່ ານ ເມນເດເລແອຟັ ແລະໄດ້ ຮບັ ການຄນ້ ຄວາ້ ພດັ ທະນາຈນມາເປັນ ຕາຕະລາງທາດມນເຄມໃີ ນປັດຈບຸ ນັ . ທກັ ສະ: ນກັ ຮຽນສາມາດ - ນາໍ ໃຊຄວາມຮເ້ ຂາ້ ໃນການແກບ້ ດເຝິກຫດັ ທາ້ ຍບດ - ນາໍ ໃຊຄ້ ວາມຮໃ້ ນບດນໄີ້ ປໃຊໃ້ ນບດຮຽນທ່ ກີ ່ ຽວພນັ ກບັ ບດຮຽນນໄີ້ ດ້ ໜາ້ ທ່ :ີ ຫກັ ຖານການປະເມນີ ຫກັ ຖານອ່ ນື : - ຄນ້ ຄວາ້ , ສນທະນາເປັນກ່ ຸມ - ສ່ ກື ານສອນ - ອະທບິ າຍ - ຄ ແລະ ນກັ ຮຽນຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ - ແກບ້ ດເຝິກຫດັ - ສບທຽບສ່ ງິ ທ່ ເີ ຄຍີ ເຫນັ ໃນການໃຊຊ້ ວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຂນັ້ ສອນ

I. ຂນັ້ ນາໍ ເຂາ້ ສ່ ບດຮຽນ: - ຄ ແນະນາໍ ຫວຂສໍ້ າໍ ຄນັ ຂອງບດຮຽນໃນປມ້ ຕາໍ ລາສ່ ນກັ ຮຽນ - ຄຢາຍແບບທດສອບໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ເພ່ ອື ປະເມນີ ຄວາມຮທ້ ່ ຜີ ່ ານມາກ່ ອນການຮຽນບດຮຽນໃໝ່ . II. ຂນັ້ ສອນ: I. ຄວາມໝາຍຂອງຕາຕະລາງທາດມນເຄມີ ຕາຕະລາງທາດມນເຄມໝີ າຍເຖງີ ຕາຕະລາງທ່ ນີ ກັ ວທິ ະຍາສາດໄດຮ້ ວບຮວມທາດເຄມຊີ ະນດິ ຕ່ າງໆເຂາ້ ໄວດ້ ວ້ ຍກນັ ເປັນກ່ ຸມ ຫື ເປັນພວກ ຕາມຄຸນລກັ ສະນະທ່ ໃີ ກຄ້ ຽງກນັ ເພ່ ອ ສະດວກໃນການສກສາຫາຄຸນລກັ ສະນະຂອງທາດ II. ການຈດັ ທາດເປັນຮອບວຽນ ແລະ ຈຂຸ ອງນກັ ເຄມແີ ຕ່ ລະຍຸກ 1. ການຈດັ ທາດຂອງໂຈຮນັ ວຟກງັ ໂດເບໄີ ຣເນ:ີ ໃນປີ ຄ.ສ 1829 ໂຈຮນັ ວຟກງັ ໂດເບໄີ ຣເນຄີ ນເຢຍລະມນັ ໄດຕ້ ງັ້ ກດເກນວ່ າທາດທ່ ມີ ຄີ ຸນລກັ ສະນະຄາ້ ຍຄກື ນັ ເຊ່ ງີ ສາມາດຈດັ ເປັນຈໄຸ ດ້ ແລະ ແຕ່ ລະຈປຸ ະກອບດວ້ ຍ 3 ທາດ.ມວນອາ ຕອມຂອງທາດເຄ່ ງີ ກາງຈະມຄີ ່ າຕວເລກໃກຄ້ ຽງກບັ ຄ່ າສະເລ່ ຍຂອງມວນສານອາຕອມຂອງທາດ 2 ທາດທ່ ຢີ ່ ໃກຄ້ ຽງກນັ . ຕວຢ່ າງ: Li ມວນສານອາຕອມ 6.9 Na ມວນສານອາຕອມ 23.1 ມວນສານອາຕອມສະເລຍໄດ້ K ມວນສານອາຕອມ 39.1 ແມ່ ນ : 6.9+39.1 = 23.0 2 2. ການຈດັ ທາດຂອງຈອນນວິ ແລນ: ໃນປີ ຄ.ສ 1860 ຈອນນວິ ແລນ ຄນຊນັ ຊາດອງັ ກດິ ໄດຕ້ ງັ້ ກດເກນຂອງຕນຂນື້ ຊ່ ວື ່ າ “ອກເຕບ’’ (octave) ເມ່ ອື ລຽງທາດໄປໄດ້ 8ທາດ ຈາກທາດທີ 1 ຫາທາດທີ 8 ແລວ້ ໄດທ້ າດທີ 9 ທ່ ມີ ຄີ ຸນລກັ ສະນະຄາ້ ຍຄທື າດທີ 1 ແລະທາດທີ 16 ຈະມຄີ ຸນລກັ ສະນະຄາ້ ຍຄທື າດທີ 8 ເຊ່ ນັ : H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S 3. ການຈດັ ທາດຂອງດມິ ດີ ຕຣແີ ມນເດເລແອຟ: ໃນປີຄ.ສ 1869 ແມນເດເລແອຟ ຄນສນັ ຊາດຣດັ ເຊຍໄດຕ້ ງັ້ ກດເກນຊ່ ວື ່ າ’’ Periodic’’ ເມ່ ອື ລຽງທາດຕ່ າງໆຕາມມວນສານອາໂຕມຈາກນອ້ ຍໄປຫາຍໂດຍໃຊລ້ ກັ ສະນະທ່ ຄີ າ້ ຍຄກື ນັ ຕາມລວງຕງັ້ .ໃນບາງກໍລະນກີ ມໍ ກີ ານຈດັ ສະລບັ ກນັ ເພ່ ອື ໃຫຄ້ ຸນລກັ ສະນະຕາມລວງຕງັ້ ສອດຄ່ ອງກນັ ເຊ່ ນັ : K ແລະ Ar ເວນຊ່ ອງວ່ າງໄວສ້ ໍາລບັ ທາດທ່ ຍີ ງັ ບ່ ທໍ ນັ ໄດຄ້ ນ້ ພບ ແລະໄດ້ ທໍານາຍໄວເ້ ຊ່ ນັ : - ທາດທ່ ຢີ ່ ລ່ ຸມທາດ Si ເອນີ້ ວ່ າ EKasilicon ປັດຈບຸ ນັ ຄທື າດ Ge - ທາດທ່ ຢີ ່ ລ່ ຸມທາດ Al ເອນີ້ ວ່ າ EKa Alumminium ປັດຈບຸ ນັ ຄທື າດ Ga - ທາດທ່ ຢີ ່ ລ່ ຸມທາດ B ເອນີ້ ວ່ າ Eka boronປັດຈບຸ ນັ ເອນີ້ ວ່ າທາດ Sc

4. ການຈດັ ລຽນທາດຂອງທ່ ານເຮນລໂີ ມສລ:ີ ໃນປີຄ. 1912 ເຮນຣີໂມສລີ ຄນອງັ ກດິ ໄດປ້ ັບປຸງຕາຕະລາງທດິ ອີ ໍດກິ ໂດຍຈດັ ທາດຕາມເລກອາໂຕມຈາກນອ້ ຍໄປຫາຫາຍພບວ່ າທາດມຄີ ວາມສາພນັ ກບັ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງທາດຫາຍ ກວາມວນສານອາໂຕມຈ່ ງື ໄດຈ້ ດັ ລຽງທາດຕາມມວນສານອາໂຕມທ່ ເີ ພ່ ມີ ຂນື້ ເຊ່ ງີ ສາມາດແກບ້ ນັ ຫາການຈດັ ຕາຕະລາງທາດຂອງແມນເດເລແອຟໄດເ້ ຊ່ ນັ : Ar (ເລກອາໂຕມທ1ີ 8) ຕອ້ ງຢ່ ໜາ້ ຕວ K (ເລກອາໂຕມທີ 19) Co(ເລກອາໂຕມທ2ີ 7) ຕອ້ ງຢ່ ທາງໜາ້ ຕວ Ni (ເລກອາໂຕມທີ 28) Te (ເລກອາໂຕມທ5ີ 2) ຕອ້ ງຢ່ ທາງໜາ້ ຕວ I (ເລກອາໂຕມທີ 53) 5. ຕາຕະລາງທາດມຸນເຄມໃີ ນປັດຈບຸ ນັ : ຕາຕະລາງທາດມນເຄມທີ ່ ນີ ຍິ ມໃຊຫ້ າຍໃນປັດຈບຸ ນັ ມລີ ກັ ສະນະດ່ ງັ ນ:ີ້ - ຈດັ ລຽງຕາມການເພ່ ມີ ຂນື້ ຂອງເລກອາໂຕມແຕ່ ຊາ້ ຍໄປຫາຂວາ

- ທາດລຽງລໍາດບັ ຕາມການເພ່ ມີ ຂນື້ ຂອງອາໂຕມ ແລະ ເປັນແຖວຕາມລວງນອນເອນີ້ ວ່ າຮອບວຽນເຊ່ ງີ ປະກອບມີ 7 ຮອບວຽນ - ທາດໃນແຖວຕາມລວງຕງັ້ ມທີ ງັ ໝດ 18 ແຖວເອນີ້ ວ່ າ ຈຸ ເຊ່ ງີ ມຕີ ວເລກກໍາກບັ ແບ່ ງອອກເປັນຈຕຸ ນ້ ຕໍ ແລະຈສຸ ໍາຮອງ.ຈຕຸ ນ້ ຕໍ A ມີ 8 ຈຄຸ :ື ຈຸ IA – VIIIA ແລະຈສຸ ໍາຮອງມີ 8 ຈຸ ຄື ຢ່ ລະຫວ່ າງຈຸ IIA ແລະ IIIA ທາດຈຸ IA ມຊີ ່ ວື ່ າໂລຫະດ່ ງັ , ທາດຈຸ IIA ມຊີ ່ ວື ່ າໂລຫະດ່ ງັ ດນິ , ທາດຈVຸ IIA ມຊີ ່ ວື ່ າຮາໂລແຊນ,ທາດຈຸ VIIIA ມຊີ ່ ວ່ າກາສລາ້ . ທາດທ່ ເີ ອນີ້ ວ່ າໂລຫະ ແລະ ອະໂລຫະຖກື ແຍກອອກຈາກກນັ ດວ້ ຍເສນັ້ ຊກິ ແຊກໂດຍທາງຊາ້ ຍດາ້ ນລ່ ມຂອງເສນັ້ ເປັນໂລຫະ,ທາງດາ້ ນຂວາຂອງເສນັ້ ເປັນອະໂລຫະ,ສ່ ວນທ່ ຢີ ່ ບລໍ ເິ ວນໃກຄ້ ຽງກບັ ເສນັ້ ເອນີ້ ວ່ າທາດເຄ່ ງີ ໂລຫະ-ອະໂລຫະ III. ຂນັ້ ສະຫຸບ: ການຈດັ ທາດເປັນຮອບວຽນ ແລະ ຈຸ ຂອງນກັ ເຄມແີ ຕ່ ລະຍຸກ ສາມາດສະຫຸບເປັນແຜ່ ນພາບຊ່ ວຍຈ່ ໄື ດດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ ໂຈຮນ ວຟູ ກງໂດເບໄີ ຣ ເຮນລີໂມສລ.ີ ເນ.ີ ຈອນນວິ ແລນ.ເນ.ີ ດມິ ດີ ຕຣແີ ມນເດເລແອຟ. ຄ່ າສະເລ່ ຍຂອງມວນສານອາຕອມ ກດເກນ “ອກເຕບ’’ (octave) ກດເກນຊ່ ວື ່ າ’’ Periodic’’) ຂອງທາດເນ.ີ ຂອງທາດເນ.ີ ຂອງທາດເນ.ີ T: ເປີດໂອກາດໃຫນ້ ກັ ຮຽນຖາມຂໍຂ້ ອ້ ງໃຈ ຈດັ ທາດຕາມເລກອາໂຕມຈາກນອ້ ຍໄປຫາຫາຍ T: ຖາມຄນື ບດຮຽນທຮີ ຽນມາເພ່ ອື ປະເມນີ ຄວາມເຂາ້ ໃຈຂອງນກັ ຮຽນ: ຂອງທາດເນ.ີ T: ມອບວຽກບາ້ ນ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແກບ້ ດເຝິກຫດັ ຂທໍ້ ີ 1-3 T: ຕກັ ເຕອື ນ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຫາ້ ວຫນັ ເອາໃຈໃສ່ ໃນການຮຽນ, ໃຊເ້ ວລາວ່ າງໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດ ແລະ ມຄີ ວາມຮກັ -ສາມກັ ຄເີ ປັນໝ່ ຄະນະພາຍໃນຫອ້ ງ ທ່ ີ ມສ ທ່ ງແສນ ວນັ ທ:ີ ........../........./............... ສກຮຽນ...................................................... ຜອ້ ໍານວຍການໂຮງຮຽນ ວຊິ າການ ຫວໜາ້ ສາຍຊວີ ະ-ເຄມີ ຄສອນ