Phunacome Resort From a high hill to a green resort —the case study of eco-tourism ภูนาคาํ รสี อร์ท จากเนนิ ภูสูรสี อรท สีเขยี ว —กรณศี ึกษาของการทอ งเที่ยว ท่เี ปนมิตรตอ ส่งิ แวดลอม จัดทําและเผยแพรโ ดย: ศนู ยบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยแมฟา หลวง สนับสนุนโดย: องคการบริหารการพฒั นาพืน้ ทพี่ เิ ศษ เพอ่ื การทองเทีย่ วอยา งยง่ั ยืน (องคการมหาชน) Published by: The Center for Academic Services, Mae Fah Luang University Supported by: Designated Areas for Sustainable Tourism Administration (Public Organization)
จากเนินภูสรู่ ีสอร์ทสเี ขียว—กรณศี กึ ษาของการทอ่ งเทีย่ วที่เปน็ มติ รตอ่ สิ่งแวดล้อม 1 ภนู �ค�ำ Phunacome รสี อรท์ Resort จากเนินภสู ูร่ ีสอรท์ สีเขยี ว From a high hill to a green resort —กรณศี กึ ษาของการท่องเทยี่ วที่เป็นมติ ร —the case study of eco-tourism ต่อสง่ิ แวดล้อม Pannipha Dokmaingam พรรณนภิ า ดอกไม้งาม Pollavat Praphattong พลวัฒ ประพัฒน์ทอง Nuttakorn Vititanon ณัฐกร วทิ ิตานนท์ Panate Manomaivibool ปเนต มโนมัยวิบูลย์ Apisom Intralawan อภสิ ม อนิ ทรลาวัณย์ The Case Study Project: Best Practices in Local โครงการจดั ทาํ กรณีศึกษา (Case Study) Procurement and Employment in the Tourism เก่ียวกบั ผผู ลติ สินคาและบรกิ ารดา นการทอ งเท่ยี ว Industry ท่ีมีความโดดเดน ในการใชป จจยั การผลิต หรอื การจา งแรงงานในทอ งถิน่ Supported by: Designated Areas for Sustainable สนับสนุนโดย: องค์การบริหารการพฒั นาพืน้ ทีพ่ เิ ศษ Tourism Administration (Public Organization) เพือ่ การทอ่ งเท่ียวอยา่ งย่ังยนื (องคก์ ารมหาชน) จัดทำาและเผยแพรโ่ ดย: ศนู ย์บรกิ ารวชิ าการ Published by: The Center for Academic Services, มหาวิทยาลยั แม่ฟ้าหลวง Mae Fah Luang University พิมพท์ :่ี ลอ๊ คอนิ ดีไซน์เวริ ์ค 0 5321 3558 พิมพ์คร้งั ที่ 1 จำานวน 150 เล่ม Printed by: Login Design Work 0 5321 3558 ปีทพ่ี ิมพ์ 2560 1st edition 150 copies Printed in 2017 From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูน�ค�ำ รีสอร์ท ในชดุ เดียวกัน… In the series… 2 ภูนาคำารสี อรท์ จากเนินภูสูร่ ีสอรท์ สเี ขียว —กรณศี กึ ษาของการท่องเทยี่ วทีเ่ ป็นมิตร ตอ่ สง่ิ แวดล้อม PHUNACOME RESORT From a high hill to a green resort —the case study of eco-tourism รสิ าสน� ีสปา แอนด์ รสี อร์ท จากสปาส่กู าแฟ —กรณีศึกษาของการเชอ่ื มโยงกบั ชมุ ชน ในการท่องเท่ียว RISASINEE SPA AND RESORT From spa to coffee —the case study of local linkages in tourism บ้านปรู สี อรท์ จากบ่อปูสธู่ ุรกจิ MICE —กรณศี ึกษาของการท่องเท่ียวเพอื่ แบ่งปัน พืน้ ทีท่ างสังคม BANPU RESORT From crab to MICE —the case study of a meeting space for social interactions Phunacome Resort
จากเนนิ ภูสูร่ สี อรท์ สเี ขยี ว—กรณีศึกษาของการทอ่ งเท่ียวทเ่ี ป็นมิตรตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม ค�ำ นิยม Words of Appreciation อตุ สาหกรรมการทอ่ งเทย่ี วก�ำ ลงั กา้ วขน้ึ มาเปน็ เสาหลกั Sustainability is a journey! 3 ของเศรษฐกจิ ไทย จากขอ้ มลู ของกระทรวงการทอ่ งเทย่ี วและกฬี า เรามีรายได้จากการท่องเที่ยวในปี พ.ศ. 2559 มากกว่า 2.51 The Global Sustainable Tourism Council (GSTC) ลา้ นลา้ นบาท คดิ เปน็ รอ้ ยละ 17.7 ของผลติ ภณั ฑม์ วลรวมภายใน has as its mission to foster knowledge and understanding of ประเทศ (GDP) โดยธรุ กจิ สถานพักแรมไดร้ ับประโยชน์โดยตรง sustainable tourism practices. We encourage tourism that จากรายไดส้ ว่ นนส้ี งู สดุ ถงึ 580,000 ลา้ นบาท และมกี ารคาดการณว์ า่ does more good and does less harm to the planet, the host ในปี พ.ศ. 2560 ภาคการทอ่ งเที่ยวจะขยายตวั อีกรอ้ ยละ 10 communities and the future generations. To meet these ends, GSTC develops baseline standards for tourism development อยา่ งไรกด็ ี การจะท�ำ ใหร้ ายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ วสง่ ผลดี for both the public and private sectors. They are based on the ตอ่ เศรษฐกจิ ฐานรากตามทฤษฎกี ารทวคี ณู ของรายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ ว four pillars of sustainability: effective sustainable management, (Multiplier Effect of Tourism) จ�ำ เป็นต้องสง่ เสริมให้เกิดการ socio-economic impacts, cultural impacts and environmental เชอื่ มโยงระหวา่ งธรุ กจิ การทอ่ งเทย่ี วกบั ธรุ กจิ และชมุ ชนในทอ้ งถนิ่ impacts. The GSTC Industry Criteria were first created in ไมเ่ ชน่ นน้ั รายไดท้ เ่ี กดิ ขนึ้ จะถกู สง่ ออกไปภายนอก ในขณะทคี่ นในพนื้ ท่ี 2008 and revised in 2012 for hotels and tour operators. The ตอ้ งรบั ผลกระทบทางลบทเ่ี กดิ ขนึ้ ไมว่ า่ จะเปน็ คา่ ครองชพี ทสี่ งู ขน้ึ GSTC Destination Criteria were formulated in 2013. Both การเปลย่ี นแปลงของวถิ ชี วี ติ และวฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ตลอดจนปญั หา sets of criteria are available in multiple languages free of สิง่ แวดลอ้ ม เช่น นา้ํ เสยี หรอื ขยะมลู ฝอย charge on our website. การคดั เลอื กสถานประกอบการทพ่ี กั ทงั้ 3 แหง่ ในเครอื ขา่ ย The Designated Areas for Sustainable Tourism ของ อพท.เปน็ กรณศี กึ ษาในครง้ั นจ้ี งึ เปน็ ตวั อยา่ งทด่ี ที แ่ี สดงใหเ้ หน็ ถงึ Administration (DASTA) is our key partner in Thailand. We แนวทางการพัฒนาธุรกิจการท่องเที่ยวให้เติบโตเคียงคู่กับชุมชน signed a Partnership Agreement for Sustainability Training อยา่ งยงั่ ยนื หนงั สอื ชดุ นนี้ �ำ เสนอความงดงามและความหลากหลาย for Tourism Professionals in Thailand in 2015. Early in 2017, ของการเชอ่ื มโยงกบั ชมุ ชน ไมว่ า่ จะเปน็ การพฒั นาธรุ กจิ รว่ มกบั ชมุ ชน GSTC conducted a destination sustainability assessment of the ของรสิ าสนิ ใี นจงั หวดั นา่ น การสรา้ งเครอื ขา่ ยผปู้ ระกอบการและชมุ ชน Sukhothai Historical Park in collaboration with a team from สเี ขยี วของภนู าค�ำ ในจงั หวดั เลย หรอื การเปดิ พนื้ ทส่ี �ำ หรบั การแลกเปลยี่ น Mae Fah Luang University. More assessments in all of the six ทางสงั คมของบา้ นปูทีจ่ ังหวดั ตราด designated areas are planned in the coming years. ดิฉันขอช่ืนชมคณะผู้จัดทำ�ท่ีสามารถนำ�เสนอแนวคิด This series of three case studies show another side ความทา้ ทายของการพฒั นาการทอ่ งเทย่ี ว และกระบวนการตอบโจทย์ of DASTA’s good work on sustainable tourism. The showcases ทางธุรกิจที่สกัดออกมาจากประสบการณ์จริงของผู้ประกอบการ will help raise the awareness of sustainability as defined by มาเรยี บเรยี งไดอ้ ยา่ งนา่ สนใจ และหวงั วา่ การศกึ ษางานนจี้ ะเปน็ ประโยชน์ the GSTC Criteria in the Thai tourism industry. Despite the กับผ้วู างนโยบายทั้งในระดับชาตแิ ละระดบั ท้องถิน่ ผบู้ รหิ ารและ different focuses and business strategies, they invariably show ผใู้ หบ้ รกิ ารในภาคการทอ่ งเทยี่ ว และนกั ศกึ ษาดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว that sustainability does not only deal with the environmental ที่จะเป็นกำ�ลังสำ�คัญสำ�หรับการพัฒนาการท่องเที่ยวไทยให้มีขีด issues but also socio-economic and cultural linkages to the ความสามารถและมคี วามยง่ั ยืนต่อไปในอนาคต local people. I hope that you will find these as educational ศาสตราจารย์ ดร.มง่ิ สรรพ์ ขาวสอาด and entertaining as I do, and that you dear reader will join ประธานมลู นธิ ิสถาบนั ศึกษานโยบายสาธารณะ us on the journey to sustainability! Randy Durband Chief Executive Officer Global Sustainable Tourism Council (GSTC) From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ ค�ำ นำ� Preface 4 This series is a product of the Case Study Project: Best Practices in Local Procurement and หนังสือชุดนี้เป็นผลผลิตจากโครงการจัดทำ� Employment in Tourism Industry by a multidisci- กรณศี กึ ษา (Case Study) เกย่ี วกบั ผผู้ ลติ สนิ คา้ และบรกิ าร plinary research team from Mae Fah Luang University. ดา้ นการทอ่ งเทย่ี วทม่ี คี วามโดดเดน่ ในการใชป้ จั จยั การผลติ The project is supported by the Designated Areas หรอื การจา้ งแรงงานในทอ้ งถนิ่ โดยทมี งานวจิ ยั แบบสหวทิ ยาการ for Sustainable Tourism Administration (Public จากมหาวทิ ยาลยั แมฟ่ า้ หลวง โครงการนี้ไดร้ บั การสนบั สนนุ Organization) or DASTA in order to disseminate จากองคก์ ารบรหิ ารการพฒั นาพนื้ ทพ่ี เิ ศษเพอ่ื การทอ่ งเทย่ี ว best practices in local linkages among practitioners อยา่ งยง่ั ยนื (องคก์ ารมหาชน) หรอื อพท. เพอื่ ถอดบทเรยี น and students in the tourism industry and hospitality และเผยแพร่การเช่ือมโยงระหว่างสถานประกอบการกับ industry management. ชมุ ชนทอ้ งถนิ่ ใหเ้ ปน็ กรณศี กึ ษาส�ำ หรบั ผปู้ ระกอบการและ นกั ศกึ ษาในอตุ สาหกรรมการทอ่ งเทย่ี วและการจดั การบรกิ าร The team would like to thank Mr.Sujjaphong Jindapon, Ms.Panida Eakkanun and the others ทมี งานตอ้ งขอขอบคณุ คณุ สจั จพงษ์ จนิ ดาพล at Risasinee Spa and Resort, Nan Province; คุณพนิดาเอกนันท์ และพนักงานของริสาสินีสปา แอนด์ Ms.Neeracha Wongmasa and her team at รสี อรท์ จงั หวดั นา่ น คณุ นรี ชา วงศม์ าศา และพนกั งานของ Phunacome Resort, Loei Province; Ms.Vipha Sunate ภนู าค�ำ รสี อรท์ จงั หวดั เลย คณุ วภิ า สเุ นตร และพนกั งาน and her crew at Banpu Resort, Trat Province; and, ของบา้ นปรู สี อรท์ จงั หวดั ตราด และผนู้ �ำ ชมุ ชนทเี่ ชอ่ื มโยงกบั the leaders of communities related to the three cases สถานประกอบการทงั้ สาม ตลอดจนผบู้ รหิ ารและเจา้ หนา้ ที่ for their precious time and inputs. Our thanks are ของ อพท. ที่สละเวลาในการให้ข้อมูลและประสานงาน extended to DASTA’s executives and officers who ส�ำ หรบั การลงพืน้ ทขี่ องทีมงานตลอดโครงการน้ี helped coordinating our field work. สุดท้ายนี้ทีมงานหวังว่าผู้อ่านจะได้รับความรู้ We hope the readers will find these books และความเพลดิ เพลนิ ในการอ่านหนงั สือในชุดน้ี และเป็น both useful and entertaining. Let be inspired and แรงบนั ดาลใจใหก้ บั การเดนิ ทางและการสง่ เสรมิ การทอ่ งเทย่ี ว join us in this exciting journey toward sustainable อย่างอยา่ งย่ังยนื tourism. กันยายน 2560 September 2017 Phunacome Resort
จากเนินภสู รู่ ีสอร์ทสีเขียว—กรณีศกึ ษาของการทอ่ งเท่ียวทีเ่ ปน็ มติ รต่อสง่ิ แวดลอ้ ม 5 โครงการจดั ทำ�กรณีศึกษา (Case Study) เกีย่ วกับผผู้ ลติ สินค้า และบริการดา้ นการท่องเทีย่ วทม่ี คี วามโดดเด่นในการใชป้ จั จยั การผลติ หรอื การจ้างแรงงานในทอ้ งถิน่ The Case Study Project: Best Practices in Local Procurement and Employment in the Tourism Industry ความเป็นมา RATIONALE ตามหลักการของการพัฒนาการท่องเท่ียว Local linkages play an important role in อย่างย่ังยืน การเช่ือมโยงกับชุมชน (Local Linkages) sustainable tourism. They are the mechanism that เป็นกลไกที่นำ�รายได้จากนักท่องเท่ียวส่งต่อไปยังชุมชน allow revenue from tourism to be passed on to จะมงุ่ เนน้ การสง่ เสรมิ ใหธ้ รุ กจิ การทอ่ งเทย่ี วมกี ารเชอ่ื มโยง the host communities. The linkages can be in the กบั ชมุ ชนในสดั สว่ นทสี่ งู ขนึ้ โดยสง่ ตอ่ ในรปู แบบของการจา้ ง form of local employment or the procurement of แรงงานทอ้ งถน่ิ การใชป้ จั จยั การบรกิ ารจากธรุ กจิ ทอ้ งถนิ่ goods and services from local providers. Tourism เป็นตน้ การเช่อื มโยงดังกล่าวจะสง่ ผลใหก้ ารทอ่ งเทยี่ วมี with local linkages has a direct impact on the ผลโดยตรงต่อการพัฒนาเศรษฐกิจตลอดจนคุณภาพชีวิต development of the local economy. It also enhances ของคนในชมุ ชน สอดคลอ้ งกบั นโยบายการทอ่ งเทย่ี วแกไ้ ข the quality of life for the local people and is in line ความยากจน หรอื Pro-Poor Tourism นัน่ เอง with the Pro-Poor Tourism policy of the Royal Thai Government. ในปงี บประมาณ พ.ศ. 2559 องค์การบริหาร การพฒั นาพนื้ ทพ่ี เิ ศษเพอื่ การทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยงั่ ยนื (องคก์ าร In 2016, the Designated Areas for Sustain- มหาชน) หรอื อพท. หนว่ ยงานทมี่ บี ทบาทในการพฒั นาการ able Tourism Administration (Public Organization) ทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยงั่ ยนื โดยเนน้ การเชอื่ มโยงและการกระจาย or DASTA had commissioned a study to estimate รายไดส้ ชู่ มุ ชนในการพฒั นาแหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทคี่ ณะรฐั มนตรี the multiplier effect of tourism. DASTA is tasked ประกาศเปน็ พนื้ ทเ่ี พอ่ื การทอ่ งเทยี่ วอยา่ งยง่ั ยนื ของประเทศไทย with the promotion of sustainable tourism in desti- ไดร้ ว่ มกบั มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตรท์ �ำ การศกึ ษาผลกระทบ nations specified(?) by the government. It has been ทางเศรษฐกิจตามทฤษฎีการทวีคูณของรายได้จากการ working with local communities and businesses ทอ่ งเทย่ี ว (Multiplier Effect of Tourism) โดยพบวา่ ภาคี to forge linkages and maximize the benefits from เครือขา่ ยที่เขา้ รว่ มโครงการกบั อพท. ในพื้นทีท่ อ่ งเท่ียว tourism development in their areas. The study by พิเศษ มีตัวเลขการทวีคูณของรายได้จากการท่องเที่ยว Thammasart University confirmed the effectiveness 2.09 เท่า สูงกว่าตัวเลขของผู้ประกอบธุรกิจท่องเที่ยว of the approach. It found that the businesses in ท่ีอยู่พ้ืนที่เดียวกันแต่ไม่ได้อยู่ในเครือข่ายของ อพท. DASTA’s network had created a multiplier of 2.09 ซึ่งอยทู่ ่ี 1.38 เทา่ from the revenue they earned from tourism. This figure was significantly higher than the multiplier effect of 1.38, from those outside the network. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ วตั ถปุ ระสงค์ OBJECTIVES โครงการนคี้ ดั เลอื กกรณกี ารทอ่ งเทย่ี วทมี่ คี วาม This study continues from the previous โดดเดน่ ในการเชอ่ื มโยงกบั ชมุ ชนตอ่ ยอดจากผลการศกึ ษา study. It selects cases of outstanding local linkages. ที่ผา่ นมา โดยมวี ัตถุประสงคก์ ารการศกึ ษาดงั ต่อไปน้ี The objectives of the case study approach are 1. เพื่อถอดบทเรียนเกี่ยวกับกระบวนการและ two-fold: บริบทของการพัฒนาการเช่ือมต่อกับชุมชนท้องถ่ินของ 6 ผปู้ ระกอบการการทอ่ งเทย่ี วทเี่ ปน็ ภาคเี ครอื ขา่ ยของ อพท. 1. To draw lessons on the processes and the business contexts that are conducive to local 2. เพอื่ จดั ท�ำ กรณศี กึ ษาของการใชป้ จั จยั การผลติ linkages, from the enterprises in DASTA’s network; หรอื การจา้ งแรงงานในทอ้ งถน่ิ ตามเกณฑ์ GSTC โดยใหเ้ ปน็ and, แบบอย่างของแนวปฏิบัติท่ีเป็นเลิศ (Best Practices) เพอ่ื ประโยชนข์ องการสง่ เสรมิ และเผยแพร่ในอตุ สาหกรรม 2. To produce case studies of local การทอ่ งเท่ยี วตอ่ ไป procurement and employment in the tourism industry according to GSTC criteria. These will serve as best practices that others in the industry can follow. การเขา ไปมีสว� นรวม การจางแรงงานทอ งถนิ� การจดั ซอื้ จดั จางส�นคา กับชมุ ชน Local Employment และบรก� ารจากทอ งถนิ� Local Procurement Local Participation 10 8 ร�สาส�นี 6 4 Risasinee 2 0 ภูนาคำ การสนับสนุน Phunacome ผูป ระกอบการทอ งถนิ� Local Entrepreneurs บา นปู Banpu Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู รู่ ีสอร์ทสเี ขยี ว—กรณศี กึ ษาของการท่องเทีย่ วทเ่ี ป็นมติ รต่อสงิ่ แวดลอ้ ม ระเบยี บวิธีการจัดท�ำ กรณีศึกษา CASE STUDY METHODOLOGY 7 1. ทบทวนแนวคดิ และหลกั เกณฑเ์ กยี่ วขอ้ งกบั 1. Review concepts and criteria related การใชป้ จั จยั การผลติ และการจา้ งแรงงานในทอ้ งถนิ่ ในภาค to local procurement and employment in the อุตสาหกรรมการทอ่ งเทีย่ ว tourism industry; 2. คดั เลอื กผปู้ ระกอบการทม่ี คี วามโดดเดน่ ดา้ น 2. Select 3 prime examples of local การเชอ่ื มโยงกบั ชมุ ชน 3 รายภายในเครอื ขา่ ยของ อพท. linkages from within DASTA’s network, based on จากสำ�รวจข้อมูลพื้นฐานเบื้องตน้ a preliminary survey 3. เกบ็ และวเิ คราะห์จากกรณีศึกษา 3. Collect and analyze data from the case 4. จัดประชุมกลุ่มย่อยร่วมกับกลุ่มเป้าหมาย studies ผใู้ ชง้ าน 5. จดั พมิ พก์ รณศี กึ ษาเปน็ ภาษาไทยและภาษา 4. Organize focus groups with potential องั กฤษ users ผลการศึกษา 5. Publish the case studies in Thai and การศกึ ษาในครงั้ นไ้ี ดจ้ �ำ แนกการเชอ่ื มโยงกบั ชมุ ชน in English ออกเปน็ 4 มติ ิ ไดแ้ ก่ การจา้ งแรงงานทอ้ งถนิ่ การจดั ซอื้ RESULTS สนิ คา้ และบรกิ ารจากทอ้ งถน่ิ การสนบั สนนุ ผปู้ ระกอบการ ทอ้ งถิ่น และการเข้าไปมีสว่ นรว่ มกับชมุ ชน Based on the GSTC Industry Criteria and the qualitative research, four aspects of local ผลการคดั เลอื กผปู้ ระกอบการในเครอื ขา่ ยของ linkages were identified. They are: local employ- อพท. โดยอา้ งองิ หลกั เกณฑก์ ารทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยง่ั ยนื ของ ment, procurement of local goods and services, GSTC พบวา่ มสี ถานประกอบการ 3 แหง่ ไดแ้ ก่ รสิ าสนิ สี ปา supporting local entrepreneurs, and participation แอนด์ รสี อรท์ ภนู าค�ำ รสี อรท์ และบา้ นปรู สี อรท์ ทม่ี กี าร in local activities. เชื่อมโยงกับชุมชนตามหลักเกณฑ์ของ GSTC ครบเกือบ ทกุ ด้าน และมคี วามเหมาะสมทจ่ี ะเป็นกรณศี ึกษา The radar chart shows a comparative assessment of the three case studies. The virtues การวจิ ยั เชงิ คณุ ภาพดว้ ยกรณศี กึ ษาเปรยี บเทยี บ of working with DASTA are clearly shown in the ช่วยให้เห็นคุณลักษณะสำ�คัญของการเช่ือมโยงกับชุมชน case of procurement and participation. The network ในแตล่ ะมิติ ซง่ึ ถูกนำ�มาใชร้ ่วมกับรายการตรวจสอบจาก enlarges the business circle of those who engage. หลักเกณฑ์ของ GSTC ในการวิเคราะหก์ ารเชอ่ื มโยงของ This greatly benefits companies that work in the กรณศี ึกษาท้ัง 3 ในเชิงลกึ MICE business like Banpu Resort. The levels of the other two types of linkages vary as they depend on internal policies of the enterprises. Phunacome Resort has a strong human resource development program. It does not only recruit local people but also supports its employees in obtaining new skills and growing as individuals. Risasinee Group has been working on strengthening local entrepreneurs. Its new businesses, such as Coffee De Hmong, help the company to co-evolve with its local partners. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู �คำ�รีสอรท์ 8 ก�รทอ่ งเที่ยวท่เี ปน มิตรต่อสง่ิ แวดล้อม Environmental Friendly Tourism Eco-Tourism ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว ที่ เ ป็ น มิ ต ร ต่ อ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม Eco-tourism provides tourists with the (Eco-tourism) หมายถงึ การทอ่ งเทยี่ วทจ่ี ดั ใหน้ กั ทอ่ งเทยี่ ว chance to learn the local way of life and the ได้พบปะกับผู้คนในท้องถิ่น สัมผัสกับวัฒนธรรมท่ีมี history of their destination from local people. รากเหง้ามาอย่างยาวนาน ใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติ So the tourism will not adversely affect the natural ที่อดุ มสมบรู ณใ์ นทอ้ งถิน่ โดยไมท่ าำ ลายสิง่ แวดล้อม resources of the destination. Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู รู่ ีสอร์ทสเี ขยี ว—กรณีศึกษาของการท่องเทย่ี วทเี่ ป็นมติ รต่อสิ่งแวดลอ้ ม สารบญั Contents 9 อารัมภบท วา่ ดว้ ย “ภนู าค�ำ ” 11 The Destination ทอ่ งเที่ยวเลย 16 GSTC เกณฑก์ ารทอ่ งเท่ยี วอย่างย่งั ยืน 20 ครอบครวั ภนู าคำ� 22 The Entrepreneurs 25 ความท้าทายทางธุรกจิ 26 เครือขา่ ยฮกั ดา่ นซา้ ย 30 กิจกรรมตน้ ผึ้ง 32 ตลาดแบ่งปนั 34 กจิ กรรมทำ�หนา้ กากผตี าโขน 35 เทยี่ วฮักด่านซา้ ย 37 The Community #1 โรงเรียนนาหว้านอ้ ย 38 ถอดบทเรยี น Capacity Building 41 บทส่งท้าย 44 Prologue About “Phunacome” 11 The Destination Tourism in Leoi 16 GSTC The Global Sustainable Tourism Council 20 Phunacome Family 22 The Entrepreneurs 25 Business Challenge 26 Hug Dansai Network 30 Ton Poung Activity 32 Sharing Market 34 Phi Ta Khon Mask Making 35 Hug Dansai Travel 37 The Community #1 Na Wa Noi School 38 Lesson Learning on Capacity Building 41 Epilogue 44 From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ THE ENTERPRISE 10 ภูนาคำ� PHUNACOME ปที ่ีก่อตั้ง: ปี พ.ศ. 2551 สถานภาพ: ลักษณะการจดทะเบียน บริษัท ภูนาคำ� Establish: 2008 รีสอรท์ จ�ำ กัด ประเภทธุรกิจ: ที่พกั Status: Phunacome Resort Co.,Ltd. ที่ต้ัง: www.phunacomeresort.com/images/Map/ map.jpg Business: Lodge จ�ำ นวนพนักงานประจ�ำ : 12 คน ทดี่ ินและพ้นื ท่ีใช้สอย: 26 ไร่ Location: www.phunacomeresort.com/images/ ขอ้ มลู เพิ่มเติม: Map/map.jpg www.phunacomeresort.com ส�ำ นกั งานจงั หวดั เลย: 461 หมู่ 3 บา้ นเดนิ่ ต�ำ บลดา่ นซา้ ย Employee: 12 อ�ำ เภอดา่ นซ้าย จังหวดั เลย 42120 โทรศัพท์ (+66) 42 892 005-6 Area: 26 rai โทรสาร (+66) 42 892 007 สำ�นักงานกรุงเทพฯ: 60 ชั้น 2 ซอย บางนา-ตราด 40 More Information: แขวง/เขตบางนา กทม. 10260 www.phunacomeresort.com โทรศพั ท์ (+66) 2393 5855 Loei Office: 61 Moo 3 Ban Doen, Dansai, โทรสาร (+66) 2393 5866 Loei 42120 โทรศัพท์มือถือ (+66) 63 8512555 Tel: (+66) 42 892 005-6 อีเมล: [email protected] Fax: (+66) 42 892 007 Bangkok Office: 60, 2nd FL., Soi Bangna-Trat 40, Bangna, Bangkok 10260 Tel: (+66) 2393 5855 Fax: (+66) 2393 5866 Mobile: (+66) 63 8512555 Email: [email protected] Phunacome Resort
จากเนินภสู ู่รสี อรท์ สเี ขยี ว—กรณศี กึ ษาของการท่องเทยี่ วที่เป็นมิตรต่อส่ิงแวดลอ้ ม อารัมภบท ว่าดว้ ย “ภูนาคำ�” Prologue About “Phunacome” 11 ภูนาคำ�รีสอร์ท ก่อต้ังข้ึนจากความหลงไหล The natural beauty of Loei province, ในธรรมชาติของจังหวัดเลยของคุณนีรชา วงศ์มาศา and the passion it inspired in her as a university เมื่อครั้งเป็นนักศึกษามาเข้าค่ายพัฒนาชุมชนกับเพ่ือนๆ student, lead Neeracha Wongmasa, the owner of ในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายหลังเข้าสู่วัยทำ�งาน Phunacome Resort, back there to build her own คณุ นรี ชา มโี อกาสกลบั มา จงั หวดั เลยอกี ครง้ั และตดั สนิ ใจเลอื ก home in Dansai, “the land of oath and goodwill”. “ดนิ แดนแหง่ สจั จะและไมตรี ดา่ นซา้ ย จ.เลย” เพอื่ สรา้ ง With the intention of spreading the good life to บา้ นพกั สว่ นตวั แตด่ ว้ ยปณธิ านในการตอบแทนคณุ แผน่ ดนิ the people here, Neeracha transformed her home คุณนีรชา จึงใช้สถานท่ีนี้เป็นสถานที่สร้างความเข้มแข็ง into an environmentally friendly resort where the ใหก้ บั ชมุ ชนควบคกู่ บั การอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม จากบา้ นพกั local people could work while preserving natural ส่วนตัวจึงผันตัวสู่ ภูนาคำ�รีสอร์ท ปัจจุบันสถานที่นี้เป็น resources. That was the beginning of Phunacome จดุ เรม่ิ ตน้ ของตน้ แบบของโรงแรมทเ่ี ปน็ มติ รตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม Resort, and it was used as a prototype of eco-tourism ของโรงแรมในเขตจงั หวดั เลยและพน้ื ท่ีใกล้เคยี ง services for the other hotels in the nearby area. ด้วยลักษณะภูมิประเทศท่ีตั้งของตัวรีสอร์ท The name Phunacome is a mixture of ทต่ี ง้ั บน “เนนิ ภ”ู ทา่ มกลางทงุ่ นาขา้ วกลางใหญแ่ ละวถิ ชี วี ติ the location and local life here: The resort is on ดั้งเดิมของคนในพ้ืนท่ีด่านซ้ายซึ่งเป็นกลุ่มคนท่ีร่วมสร้าง a hill, or “Nernphu” in Thai, surrounded by rice ทองค�ำ เมอื่ ครง้ั กอ่ สรา้ งพระธาตศุ รสี องรกั เมอื่ น�ำ เอกลกั ษณ์ paddy, or “Na”. Lastly, in old times, the local people เหลา่ นมี้ ารวมกันจึงเกิดเปน็ ชื่อ “ภนู าค�ำ ” provided their gold, or “Tongcome”, to build Srisongrak pagoda. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาคำ�รสี อร์ท ภนู าค�ำ รสี อรท์ ด�ำ เนนิ งานภายใตแ้ นวคดิ รสี อรท์ Phunacome resort is green, environ- สเี ขยี ว เปน็ มติ รตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มและตอบแทนผลประโยชน์ mental friendly and provides profit to the local สชู่ มุ ชน เนน้ ใหผ้ เู้ ขา้ พกั ไดส้ มั ผสั กบั ประเพณี วฒั นธรรม community. Tourists participate in the activities และธรรมชาตทิ ง่ี ดงามของ อ.ดา่ นซา้ ย รวมทงั้ สง่ เสรมิ ให้ of local people to learn the traditions, culture and นกั ทอ่ งเทยี่ วไดเ้ รยี นรกู้ ารใชช้ วี ติ เรยี บงา่ ย พงึ่ พาตวั เองได้ beauty of Dansai. Also, tourists learn how to live ตามแนวหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ส่งผลให้ได้รับ simply, following the concept of a self-sufficient 12 รางวลั ดา้ นสงิ่ แวดล้อมมากมาย อาทิเชน่ รางวัลโรงแรม economy. For all its objectives, the resort has won สเี ขยี วแหง่ อาเชยี น ประจ�ำ ปี 2012-2014 รางวลั สดุ ยอด many environmental awards, including 2012-2014 โรงแรมบตู คิ ในประเทศไทย ประจ�ำ ปี 2014-2015 ประเภท Asean Green Hotel Award and 2014-2015 Thailand โรงแรมสเี ขียว เป็นตน้ best boutique Green hotel. ก้าวแรกท่ีนักท่องเท่ียวเข้าสู่ภูนาคำ�รีสอร์ท จะไดร้ บั การตอ้ นรบั อยา่ งอบอนุ่ และเอาใจใสผ่ เู้ ขา้ พกั ทกุ หมคู่ ณะ Upon arrival at Phunacome resort, you สงั เกตไดจ้ ากพนกั งานจะเขยี นปา้ ยตอ้ นรบั ไว้ หอ้ งพกั ทกุ หอ้ ง will feel the warm hospitality of the staff. The มกี ารจดั นา้ํ ดม่ื และอาหารวา่ งทเี่ ปน็ ผกั ผลไมอ้ นิ ทรยี ใ์ นรสี อรท์ welcome sign waits for you at reception. In the การออกแบบหอ้ งพกั เนน้ ความเปน็ มติ รตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม ลดการ room you will find a basket of vegetables and fruit ใช้พลังงานและในที่สุดได้รับรางวัล Thailand Energy grown at the resort and complimentary water. The Awards 2014 ประเภทอาคารสรา้ งสรรคเ์ พอ่ื การอนรุ กั ษ์ rooms are an environmentally friendly design, which พลงั งานดเี ดน่ และภายในหอ้ งพกั ยงั มขี อ้ ความรณรงคใ์ ห้ won the 2014 Thailand Energy Awards for energy ผเู้ ขา้ พกั รว่ มเปน็ สว่ นหนง่ึ ของการอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มโดยการ conservation. Also there signs in the rooms asking ติดป้ายเชิญชวนให้ ผู้เข้าพักร่วมลดการใช้พลังงานและ the guest to reduce the use of natural resources, such as water. ทรพั ยากรธรรมชาติ เช่น นาํ้ Phunacome Resort
จากเนินภสู ่รู สี อร์ทสเี ขียว—กรณีศึกษาของการทอ่ งเทยี่ วท่ีเปน็ มติ รตอ่ สิง่ แวดลอ้ ม ก า ร ต ก แ ต่ ง The decoration of the resort and the 13 ภายในรีสอร์ทใช้อุปกรณ์ amenities are from local products, such as shampoo ในทอ้ งถ่นิ ของใช้สว่ นตัว and body lotion. Breakfast is also prepared using ทเี่ ตรยี มไวใ้ หผ้ เู้ ขา้ พกั เชน่ produce grown locally. ยาสระผม โลชนั่ ท�ำ มาจาก วั ต ถุ ดิ บ ป ล อ ด ส า ร พิ ษ Guests can enjoy biking, swimming, จากชุมชนรอบรีสอร์ท walking around the resort or participate in local อาหารเช้าที่ให้บริการใน activities such as Ton Puoeng making, vegetable รสี อรท์ เตรยี มจากวตั ถดุ บิ planting and rice cultivation. The staff lead the ในรสี อรท์ และชุมชนเป็นหลกั activities as they are local people and know the กจิ กรรมของภนู าค�ำ รสี อรท์ เนน้ กจิ กรรมทเี่ ปน็ มติ ร traditional details of each one. ตอ่ สงิ่ แวดลอ้ มซง่ึ ผเู้ ขา้ พกั สามารถออกก�ำ ลงั กายทา่ มกลาง ธรรมชาติ เชน่ ปน่ั จกั รยาน วา่ ยนาํ้ เดนิ เลน่ รอบรสี อรท์ Neeracha, concerned about the human หรอื เลอื กสมั ผสั วถิ ชี วี ติ พน้ื บา้ นดว้ ยการท�ำ กจิ กรรมท�ำ ตน้ ผง้ึ resources, decided not to reduce the number of ปลูกผัก ทำ�นา ฯลฯ ซ่ึงพนักงานของรีสอร์ทจะเป็นผู้นำ� staff during the low season. The management กจิ กรรม เนอื่ งจากพนกั งานทกุ คนเปน็ คนทอ้ งถน่ิ จงึ สามารถ system of the resort is แนะน�ำ กิจกรรมข้างต้นได้เปน็ อยา่ งดี the supporting network. เนอ่ื งจากคณุ นรี ชาใหค้ วามส�ำ คญั กบั ทรพั ยากร In-House training sys- บุคคลมาก และไม่มีนโยบายลดพนักงานในช่วงท่ีไม่มี tems improve all staff นกั ทอ่ งเทยี่ ว (Low season) ระบบการบรหิ ารงานจงึ เปน็ skills and they can now ระบบทช่ี ว่ ยเหลอื เกอ้ื กลู กนั พนกั งานทกุ คนสามารถท�ำ หนา้ ที่ take care of every task แทนกนั ไดด้ ว้ ยการจดั การอบรมภายใน (In house training) in the resort. Also the และเปิดโอกาสให้พนักงานทุกคนแสดงความคิดเห็นและ staff can communicate ตดิ ตอ่ กบั ผบู้ รหิ ารไดโ้ ดยตรง นอกจากน้ี พนกั งานยงั ไดร้ บั directly to the manage- สวสั ดกิ ารเปน็ ชดุ พนกั งาน จดั ท�ำ กองทนุ พนกั งานจากการขาย ment about their ideas. ขยะทคี่ ดั แยกในรสี อรท์ โดยพนกั งานจะใชเ้ งนิ จากกองทนุ นี้ The uniforms are provided to all staff. There is a ในการอบรมนอกสถานที่หรือจัดกิจกรรมการเพ่ือสังคม fund from the resort’s garbage selling project which ดงั นน้ั จงึ ไม่มกี ารลาออกของพนกั งานในรีสอร์ท is used for training courses or social activities. อีกหน่ึงบทบาทสำ�คัญด้านการท่องเที่ยวของ It is for these reasons that the resort has a zero คุณนีรชา คือ ตำ�แหน่งนายกสมาคมไทยท่องเท่ียวเชิง turnover rate. อนรุ กั ษแ์ ละผจญภยั (TEATA) และเปน็ แกนน�ำ สรา้ งเครอื ขา่ ย ฮกั ดา่ นซา้ ย โดยท�ำ หนา้ ทเ่ี ปน็ ตวั กลางประสานใหผ้ ปู้ ระกอบการ Neeracha plays another important role ของอำ�เภอด่านซ้ายช่วยเหลือกันเรื่องการประกอบธุรกิจ as president of Thai Ecotourism and Adventure และร่วมกันจัดโครงการเพ่ือสาธารณประโยชน์ในอำ�เภอ Travel Association (TEATA). She is a founder of ด่านซ้าย นอกจากนี้ คุณนีรชายังเข้าร่วมและผลักดันให้ Hug Dansai network. As the co-operating person ภูนาค�ำ รสี อรท์ เป็นเครอื ขา่ ยโรงแรมสีเขียวอกี ดว้ ย of the business owners in Dansai district to help each other and the social event projects in the area. Moreover, she drove the direction of Phunacome Resort to become one of Green hotel network. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าคำ�รสี อรท์ THE D E S T I N AT I O N 14 ท่องเทีย่ วเลย TRAVELING IN LOEI พืน้ ท่:ี ประมาณ 11,426.61 ตร.กม. ที่ตัง้ : Area: 11,426.61 sq.km. ทิศเหนือ-มีพรมแดนติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาว Location: ทศิ ใต-้ มพี รมแดนตดิ ต่อกบั จังหวัดขอนแก่น North–Laos People's Democratic Republic ทศิ ตะวันออก-มีพรมแดนตดิ ต่อกบั จังหวดั หนองคาย South–Khon Kaen จังหวัดหนองบวั ล�ำ ภู และจงั หวดั อดุ รธานี East–Nong Khai, Nong Bua Lamphu and Udonthani ทิศตะวันตก-มีพรมแดนติดต่อกบั จังหวัดพิษณุโลก West–Phitsanulok ลกั ษณะภมู อิ ากาศ: อุณหภูมเิ ฉล่ีย 25.7 Cํ ตลอดทั้งปี Weather: อณุ หภมู ติ �่ำ สดุ เฉลี่ย 20.7 Cํ และ Average temperature 25.7 °C อุณหภมู ิสงู สุดเฉลย่ี 32.2 ํC Average lowest temperature 20.7 °C ปรมิ าณน้ำ�ฝนเฉลีย่ 900-1,300 มิลลิเมตรต่อปี Average highest temperature 32.2 °C แหลง่ ทอ่ งเทีย่ วส�ำ คญั : Rainfall 900-1,300 mm per year 1. พระธาตุศรสี องรัก 2. วดั เนรมติ วิปัสสนา Tourist Attractions: 3. ภูเรือ 1. Sri Song Rak Pagoda 4. ภูลมโล 2. Neramitt Vipatsana Temple 5. เชยี งคาน 3. Phu Rua National Park 4. Phu Lom Loh 5. Chiang Khan Phunacome Resort
จากเนินภสู ูร่ ีสอรท์ สีเขียว—กรณศี ึกษาของการทอ่ งเทีย่ วท่ีเปน็ มติ รต่อสง่ิ แวดลอ้ ม 15 ผีตาโขน Phi Ta Khon (Ghost Mask Festival) จากค�ำ บอกเลา่ ของปราชญท์ อ้ งถน่ิ ครภู มู ปิ ญั ญา Both local elderly people and scholars และผลงานวิจัยของนักการศึกษาหลายท่าน มีข้อสรุป confirmed that the festival is the ritual for paying เหมอื นกนั วา่ ประเพณผี ตี าโขนเปน็ การละเลน่ ทเี่ กย่ี วเนอ่ื ง respect to the ancestors of the Tai-Laos people. กับพิธีกรรมเพื่อบวงสรวงบูชาติดต่อกับผู้ชมการละเล่น The local people believe that the ancestors were คอื วญิ ญาณผบี รรพชนทก่ี ลมุ่ ชนชาตพิ นั ธไ์ุ ท-ลาว เชอื่ ถอื the founders of the community and they gained ร่วมกันว่า บรรพชน คือ ต้นตระกูลผู้สร้างบ้านเมือง spiritual power in the after live. They can provide เมื่อตายเป็นผีจึงเป็นส่ิงศักด์ิสิทธิ์ท่ีน่าเกรงขาม มีอำ�นาจ good lives for the people or destroy the community. ดลบนั ดาลให้บ้านเมืองอุดมสมบรู ณห์ รอื หายนะได้ Annually the festival is held to pay respect เพอื่ เปน็ การแสดงความเคารพและขอใหบ้ า้ นเมอื ง to them and make peace with the community. The มคี วามอดุ มสมบรู ณ์ พนู สขุ เมอ่ื ถงึ งานบญุ ประเพณสี �ำ คญั local people wear decorated masks and colorful ตามฮีตประเพณี จึงต้องมีการละเล่นเต้นฟ้อน ผีตาโขน dresses dancing to around the area. เซ่นสรวงบูชาผีบรรพชน การละเล่นผีตาโขนจึงเป็นการ ละเลน่ ทม่ี มี าแตโ่ บราณ และผา่ นการสบื ทอดทางพธิ กี รรม จากรุ่นสู่รุ่นมาจนถงึ ปจั จบุ ัน From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รีสอรท์ ผตี าโขนเปน็ การละเลน่ สว่ นหนงึ่ ในงานบญุ หลวง Ghost Mask Festival is one of the tra- ของอ�ำ เภอดา่ นซา้ ยหรอื เมอื งดา่ นซา้ ยในอดตี นบั เปน็ การ ditional activities be held in Dansai during the ละเล่นท่ีมุ่งความสนุกสนานเป็นหลักเช่นเดียวกับการเล่น concerned period. Annually the festival is held in ทอดแห ขายยา และทงั่ บง้ั อนั เปน็ สสี นั แหง่ การเฉลมิ ฉลอง the seventh lunar month, around the end of June งานบุญหลวงและโดยเฉพาะในพิธีอัญเชิญพระเวสสันดร to the beginning of July. The shaman will select และพระนางมัทรีเข้าเมืองตามฮีตเดือนส่ี (บุญเผวส) the festival date by acting as a medium. 16 ของชาวอสี าน ตอ่ มาได้จัดงานบญุ ฮีตเดือนสี่ (บญุ เผวส) ฮตี เดอื นหา้ (บญุ สงกรานต)์ ฮตี เดอื นหก (บญุ บงั้ ไฟ) และ Ghost Mask festival is known as “Phi Ta ฮตี เดอื นเจด็ (บญุ ซ�ำ ฮะ) ขนึ้ พรอ้ มกนั ในชว่ งเดอื นเจด็ ของ Khon” in Thai. Some believe that the word Phi ทุกปีซ่ึงมักจะอยู่ระหว่างปลายเดือนมิถุนายนถึงต้นเดือน Ta Khon originated from the mask, like Khon. กรกฎาคม ทงั้ นเี้ จา้ พอ่ กวน (ผนู้ �ำ ทางจติ วญิ ญาณของทอ้ งถนิ่ ) Another story said that the word was from Phi จะเปน็ ผู้ก�ำ หนดวนั โดยผา่ นพิธีการเขา้ ทรงล่วงหน้า Ta Kon which has no meaning. The last believe คำ�ว่า “ผีตาโขน” ตามความเห็นของเจ้ากวน that the word Phi Tam Khon which means ghost (ถาวร เช้ือบุญมี) น่าจะมาจากการท่ีบรรดาผีเหล่านั้น follow people, and that the name changed, over สวมหน้ากากคล้ายลักษณะของโขน เดิมบางคนเรียกว่า time, to the current one. “ผีตาขน” แต่ก็หาความหมายท่ีชัดเจนไม่ได้ และจาก คำ�บอกเล่าของเจ้าพ่อกวนขณะเข้าทรงที่กล่าวว่า ผีตาม คนมาในงานบุญพระเวส จึงเรียก “ผีตามคน” ต่อมาจึง เพย้ี นเป็น “ผีตาโขน” Phunacome Resort
จากเนนิ ภูส่รู ีสอร์ทสีเขียว—กรณีศกึ ษาของการทอ่ งเที่ยวที่เปน็ มิตรตอ่ ส่ิงแวดล้อม 17 จากงานวจิ ยั เรอื่ ง “พฒั นาการประเพณผี ตี าโขน” The research of the development of Phi ของสนอง อปุ ลา พบวา่ ประเพณผี ตี าโขนเปน็ การละเลน่ Ta Khon festival mentioned that this festival has ที่เกิดจากความเชื่อเก่ียวกับวิญญาณของผีบรรพชน the same origin as the play in Luang Prabang and สบื สานมาจากการละเลน่ ปเู่ ยอยา่ เยอของชาวหลวงพระบาง finally the area and develop from time to time. แตไ่ ดป้ รบั เปลยี่ นใหเ้ ปน็ การละเลน่ ทม่ี รี ปู แบบเปน็ เอกลกั ษณ์ เฉพาะทอ้ งถนิ่ และมกี ารพฒั นาเปลย่ี นแปลงไปตามยคุ สมยั Now Phi Ta Khon is the unique festival of Dansai district. One of the locals said that Phi คนในพื้นที่ท่านหนึ่งเล่าว่า จุดเปลี่ยนสำ�คัญท่ี Ta Khon became famous 1997, after the district ทำ�ให้ผีตาโขนเป็นทีร่ ้จู กั อย่างแพรห่ ลาย คือ การจัดงาน chief had changed some details of the procession ประเพณกี ารละเลน่ ผตี าโขนเมอ่ื ปี พ.ศ. 2540 ทยี่ ง่ิ ใหญก่ วา่ and another activity such as the festival of papaya ทุกปีที่ผ่านมาตามแนวคิดของนายอำ�เภอกฤช รังสิเสนา salad with fermented vegetable juice. ณ อยธุ ยา การจดั งานครงั้ นน้ั ไดป้ รบั เปลย่ี นรปู แบบขบวน ให้ทันสมัยและจัดกิจกรรมอ่ืนเสริม เช่น มหกรรมส้มตำ� There is research that mentions, in 1988, นำ�้ ผักสะทอน เปน็ ต้น the Tourism Authority of Thailand (TAT) promoted this festival for their tourism campaign. ขณะทงี่ านวจิ ยั อกี เรอื่ งหนง่ึ อธบิ ายวา่ ประเพณี ผตี าโขนเรมิ่ เปลยี่ นแปลงเมอื่ การทอ่ งเทย่ี วแหง่ ประเทศไทย (ททท.) เปน็ หนว่ ยงานสนบั สนนุ เมอ่ื ปี พ.ศ. 2531 และเรม่ิ ใช้ ผตี าโขนเพอื่ ดงึ ดดู ความสนใจดา้ นธรุ กิจการท่องเท่ียว From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รีสอร์ท 18 แบรนด์รูปกระบือของภนู าค�ำ Buffalo Brand of Phunacome The products from Phunacome Resort have their own brand; Buffalo. The Resort aims to give the highest profit to the community; The products in the resort are made from local resources, both from resort land and within the community. The agricultural base products are body lotion, dish washing detergent, mosquito repellant etc. ดว้ ยแนวทางการด�ำ เนนิ งานของภนู าค�ำ รสี อรท์ ทเ่ี นน้ การตอบแทนผลประโยชนก์ ลบั สทู่ อ้ งถนิ่ สนิ คา้ ทข่ี าย ในรสี อรท์ จงึ เปน็ ผลติ ภณั ฑใ์ นทอ้ งถนิ่ วตั ถดุ บิ ที่ใชส้ ว่ นใหญ่ ปลูกไว้ในพื้นท่ีของรีสอร์ทและรับซ้ือจากชาวบ้านภายใน ทอ้ งถน่ิ รวมทงั้ ไดแ้ ปรรปู ผลติ ภณั ฑท์ างการเกษตรเปน็ นา้ํ ยา ประเภทตา่ งๆ เชน่ ครมี ทาผวิ นาํ้ ยาลา้ งจาน สเปรยก์ นั ยงุ และจดั จำ�หนา่ ยภายใต้ ตราสินค้า รูปกระบือ Phunacome Resort
จากเนนิ ภูสู่รีสอรท์ สีเขียว—กรณศี ึกษาของการท่องเท่ยี วที่เปน็ มติ รต่อสง่ิ แวดลอ้ ม 19 ผา้ ทอบ้านก้างปลา Weaving cloths from Ban Kang Pla พนักงานของภูนาคำ�รีสอร์ท จะสวมใส่ผ้าตาม The staff of the resort wear clothes ฤดูกาล ส่วนผ้าที่ใช้ในห้องพัก ผ้าเช็ดเท้า หรือผ้าปูโต๊ะ according to the season. The cloths and textiles ในหอ้ งประชมุ ลว้ นตดั เยบ็ จากผา้ ทอทอ้ งถนิ่ ของภาคอสี าน used in the resort, such as towels and tablecloths เรียกว่า “ผ้าทอไทเลย” ซึ่งสมาชิกกลุ่มทอผ้าไทเลย “Pha To Tai Loei”, are locally woven in the area. บ้านก้างปลาเป็นผู้ทอ From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู �คำ�รีสอรท์ 20 The Global Sustainable Tourism Council (GSTC) has developed two sets of standards and indicators for sustainability in สภาการท่องเท่ียวอย่างยั่งยืนโลก (Global the tourism industry. Both GSTC Hotel and Tour Operators Criteria Sustainable Tourism Council) หรอื GSTC ไดพ้ ฒั นาเกณฑ์ and Destination Criteria encompass the following four pillars: การทอ่ งเทยี่ วอยา่ งยงั่ ยนื โลก ทงั้ ระดบั ผปู้ ระกอบการโรงแรม และธุรกิจการจัดนำาเท่ียว (Hotels and Tour Operators) SECTION A: Demonstrate effective sustainable และระดับแหลง่ ท่องเทีย่ ว (Destinations) management หมวด A: มีระบบการจดั การความย่งั ยืน SECTION B: Maximize social and economic benefits หมวด B: เพม่ิ ผลประโยชนด์ า้ นสงั คมและเศรษฐกจิ SECTION C: Minimize negative impacts on cultural หมวด C: ลดผลกระทบต่อมรดกทางวฒั นธรรม heritage หมวด D: ลดผลกระทบด้านสิ่งแวดลอ้ ม SECTION D: Minimize negative impacts on the ความโดดเดน่ ในการใชป้ จั จยั การผลติ หรอื การจา้ ง environment แรงงานในท้องถิ่นหลักเกณฑ์ในหมวด B เป็นหลัก แต่ก็มี All of the criteria in Section B are directly relevant ความเกย่ี วข้องกับหลกั เกณฑด์ ้านอ่ืน to the procurement of local products and local employment. In B1: องคก์ รสนบั สนนุ ความรเิ รมิ่ ในการพฒั นาชมุ ชน addition, there are criteria in the other sections that can result in และโครงสรา้ งพนื้ ฐานของทอ้ งถน่ิ ซงึ่ รวมถงึ การศกึ ษา การฝก the “multiplier” effect of tourism. อบรม สุขภาพ และสุขอนามยั ด้วย B1: The organization actively supports initiatives for B2: คนในพื้นท่ีได้รับสิทธิในการจ้างงานอย่าง local infrastructure and social community development. Examples เทา่ เทียม ซึง่ รวมถึงมีโอกาสรับตำาแหน่งของฝา่ ยบรหิ ารด้วย of initiatives include education, training, health and sanitation and และพนักงานทุกคนต้องได้รับสิทธิเข้ารับการฝกอบรมและ projects which address the impacts of climate change. มโี อกาสก้าวหน้าในหนา้ ทก่ี ารงานอยา่ งเทา่ เทยี มกนั B2: Local residents are given equal opportunities for B3: องคก์ รซอื้ และขายสนิ คา้ และบรกิ ารในทอ้ งถน่ิ employment and advancement, including management positions. ตามหลกั การค้าอย่างเปน็ ธรรม B3: When purchasing and offering goods and services, B4: องค์กรเปิดโอกาสให้กิจการขนาดเล็ก the organization gives priority to local and fair trade suppliers ในทอ้ งถนิ่ พฒั นาตนเองและขายผลติ ภณั ฑท์ ผี่ ลติ ตามหลกั ของ whenever these are available and of sufficient quality. ความยง่ั ยนื ซงึ่ องิ อยกู่ บั ธรรมชาติ ประวตั ศิ าสตร์ และวฒั นธรรม B4: The organization supports local entrepreneurs ของพนื้ ทน่ี น้ั ๆ (รวมถงึ อาหาร เครอ่ื งดมื่ งานฝมี อื การแสดง in the development and sale of sustainable products and services ศิลปะพ้นื บา้ น และผลผลิตทาง การเกษตร ฯลฯ) that are based on the area’s nature, history and culture. B5: องคก์ รปฏบิ ตั ติ ามนโยบายตอ่ ตา้ นการคา้ ประเวณี B5: The organization implements a policy against การแสวงประโยชน์ หรือ การคุกคามทางเพศในรูปแบบอ่นื commercial, sexual or any other form of exploitation or harassment, โดยเฉพาะกบั เดก็ เยาวชน ผหู้ ญงิ และชนกลมุ่ นอ้ ย particularly of children, adolescents, women, minorities and other B6: องค์กรมีการเปิดโอกาสในการจ้างงานอย่าง vulnerable groups. เทา่ เทยี มกนั ใหก้ บั ผหู้ ญงิ คนกลมุ่ นอ้ ยในทอ้ งถน่ิ และคนอนื่ ๆ B6: The organization offers employment opportunities, ซง่ึ รวมถงึ ตาำ แหนง่ ในฝา่ ยบรหิ ารดว้ ย รวมไปถงึ การละเวน้ การ including management positions, without discrimination due to จา้ งแรงงานเด็ก gender, race, religion, disability or in other form. Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู ู่รีสอรท์ สีเขียว—กรณศี ึกษาของการท่องเทยี่ วที่เปน็ มติ รตอ่ ส่ิงแวดล้อม B7: เคารพต่อกฎหมายคุ้มครองแรงงานทั้งใน B7: Labor rights are respected, a safe and secure 21 ระดับชาติและระดับสากล โดยท่ีพนักงานได้รับค่าจ้าง working environment is provided and employees are paid อย่างน้อยเท่ากบั คา่ จา้ งที่เพียงพอต่อการด�ำ รงชีพ at least a living wage. Employees are offered regular training experience and opportunities for advancement. B8: กจิ กรรมขององคก์ รไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ความเสย่ี งตอ่ บริการพื้นฐานอย่างเช่น อาหาร น้ํา พลังงาน สาธารณสุข B8: The activities of the organization do not หรือสุขอนามยั ต่อชมุ ชนขา้ งเคยี ง jeopardize the provision of basic services, such as food, water, energy, healthcare or sanitation, to neighboring B9: กจิ กรรมการทอ่ งเทยี่ วไมส่ ง่ ผลทางลบตอ่ การ communities. ใช้ชีวิตของคนในชุมชน ซึ่งรวมถึงเร่ืองของการใช้ทรัพยากร บนนา้ํ และบนดนิ สทิ ธใิ นการใชถ้ นนหนทาง การสญั จร และ B9: The activities of the organization do not การพ�ำ นักอาศัยในอาคารบา้ นเรอื น adversely affect local access to livelihoods, including land and aquatic resource use, rights-of-way, transport A7.3: การวางแผน ออกแบบ กอ่ สรา้ ง ตบแตง่ ใหม่ and housing. ด�ำ เนนิ งาน หรอื ทบุ อาคารโครงสรา้ งพนื้ ฐาน ใชว้ สั ดอุ ปุ กรณแ์ ละ การปฏบิ ตั เิ พอ่ื การทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยงั่ ยนื ทเี่ หมาะสมกบั ทอ้ งถนิ่ A7.3: Buildings and Infrastructure. Planning, siting, design, construction, renovation, operation and C3: องค์กรมีการนำ�องค์ประกอบทางศิลปะ demolition of buildings and infrastructure use locally สถาปัตยกรรม หรือมรดกทางวัฒนธรรมในท้องถิ่นเข้ามา appropriate and sustainable practices and materials. เปน็ สว่ นหนง่ึ ของการด�ำ เนนิ งาน การออกแบบ ตกแตง่ อาหาร หรือร้านคา้ และในขณะเดยี วกนั กเ็ คารพต่อสิทธทิ างปญั ญา C3: The organization values and incorporates ของชมุ ชนในทอ้ งถ่นิ ดว้ ย authentic elements of traditional and contemporary local culture in its operations, design, decoration, cuisine, or C4: ไมซ่ อื้ ขาย แลกเปลี่ยน หรอื จดั แสดงโบราณ shops, while respecting the intellectual property rights วัตถุและส่ิงท่ีมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ยกเว้นว่าจะได้รับ of local communities. อนุญาตตามกฎหมายของประเทศหรอื กฎหมายสากล C4: Historical and archaeological artifacts D1.1: การอนุรักษ์ทรัพยากร การจัดซ้ือให้ความ are not sold, traded or displayed, except as permitted สำ�คัญกับสินค้าท่ีผลิตขึ้นมาอย่างเหมาะสมกับสภาพใน by local and international law. ทอ้ งถนิ่ และชว่ ยสรา้ งความยงั่ ยนื ใหก้ บั ระบบนเิ วศ ซงึ่ รวมถงึ วัสดุก่อสร้าง สินค้าทุน อาหาร เคร่ืองด่ืม และสินค้าเพื่อ D1.1: Purchasing policies favor environmentally การบรโิ ภค sustainable suppliers and products, including capital goods, food, beverages, building materials and consumables. D2.5: จำ�กัดการใช้สารที่เป็นอันตราย อย่างเช่น ยาฆา่ แมลง สที าอาคาร สารฆา่ เชอ้ื โรคในสระวา่ ยนาํ้ และสาร D2.5: The use of harmful substances, including ท�ำ ความสะอาดใหน้ อ้ ยทสี่ ดุ และถา้ เปน็ ไปไดใ้ หใ้ ชผ้ ลติ ภณั ฑห์ รอื pesticides, paints, disinfectants and cleaning materials is กระบวนการท่ีไมเ่ ปน็ อนั ตรายแทน โดยดแู ลใหม้ กี ระบวนการ minimized, and substituted when available by innocuous จดั เก็บ ใช้งาน และทิง้ สารเคมอี ยา่ งไม่เหมาะสม products or processes. All storage, use, handling, and disposal of chemicals are properly managed. D3.6: ไมจ่ บั บรโิ ภค จดั แสดง ซอื้ ขาย แลกเปลย่ี น สัตว์ป่า ยกเว้นจะเป็นกิจกรรมที่ถูกกำ�หนดให้ปฏิบัติเพ่ือ D3.6: Wildlife species are not harvested, สรา้ งความยงั่ ยนื และเปน็ ไปตามกฎหมายของประเทศจนถงึ consumed, displayed, sold, or traded, except as part of กฎหมายสากล a regulated activity that ensures that their utilization แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม: www.gstcouncil.org/gstc-criteria/ is sustainable, and in compliance with local and inter- gstc-industry-criteria national laws. More information: www.gstcouncil.org/gstc-criteria/gstc-industry-criteria From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาคำ�รีสอร์ท ครอบครวั ภนู าคำ� Phunacome Family 22 ลนุ ขวด ปอง ยศ ยยุ้ จ้ี Lun Kuad Pong Yod Yui Jee ใจ ป้าเย็น Jai Yen Phunacome Resort
จากเนนิ ภูส่รู สี อร์ทสเี ขียว—กรณีศกึ ษาของการท่องเทยี่ วทเ่ี ป็นมิตรตอ่ ส่งิ แวดล้อม “ภนู าค�ำ เปน็ บา้ นหลังท่สี อง “Phunacome is like my 23 มีความอบอุ่นเหมอื นพน่ี อ้ ง second home. We all are เสมือนครอบครวั เดยี วกัน the same family. We have มโี อกาสใหเ้ ราได้ฝกึ กระบวน chances to improve การคดิ การแกไ้ ขปญั หาตา่ งๆ thinking process and ร่วมกนั เรากลา้ คิด problem solving skills กลา้ แสดงออก ทุกคนยอมรบั together. We can share ฟังเหตุผลของกันและกนั ” reasonable ideas with the team” นภัทร (ยยุ้ ) แผนกต้อนรบั (อายุงาน 3 ป)ี Napat (Yui) Reception (3 years) “ไดร้ บั แนวคดิ ทดี่ ีในการท�ำ งาน “I gained a good attitude ไปจนถงึ การใช้ชวี ิต เป็นทที่ ี่ from work to use in my ให้โอกาสได้ฝึกฝนและพฒั นา life. Here, we can ตนเองทกุ ดา้ น รวมท้งั ไดร้ ู้จกั practice and improve every คนดีมากมายจากการท�ำ งาน skill. We have chances to รว่ มกบั เครือขา่ ยและชุมชน” meet many good people from the network and ชนรกี านต์ (นอ้ ย) the community.” แผนกต้อนรบั (อายุงาน 2 ปี) Chanareekarn (Noi) Reception (2 years) “ภมู ิใจท่ไี ด้ท�ำ งานท่ีภูนาคำ� “I am proud that I am เพราะไดฝ้ กึ ภาวะความเปน็ ผนู้ �ำ working here. As I have และทีน่ ี่ได้ใหโ้ อกาสในการ improved my leadership เรยี นรแู้ ละท�ำ ในสงิ่ ทไ่ี มเ่ คยท�ำ skills. Also I have learned มากอ่ นซง่ึ สามารถน�ำ ไปปรบั ใช้ and tried many new things ในชวี ติ ประจ�ำ วนั ไดเ้ ปน็ อยา่ งด”ี which I can adjust to use in my daily life.” นันท์นลิน (ปอง) แผนกแมบ่ า้ น (อายุงาน 2 ปี) Nannalin (Pong) Housekeeping (2 years) From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าคำ�รสี อร์ท 24 Phunacome Resort
จากเนนิ ภูสูร่ ีสอรท์ สเี ขียว—กรณศี ึกษาของการท่องเทยี่ วทเ่ี ป็นมติ รตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม THE ENTREPRENEURS 25 “เปน็ คนแรกทล่ี งทนุ และขอเปน็ คนสดุ ทา้ ยทเี่ กบ็ เกย่ี วผลประโยชน์ เราจะเตบิ โตอยา่ งยง่ั ยนื และจะ กระจายเมลด็ พนั ธุ์แหง่ ความดี ให้กับแผน่ ดนิ แม่ของเรา” “As the first investor, I will be the last person to get the benefit. We will provide the sustainable growth and spread out the good seed to our mother land.” นีรชา วงศ์มาศา เจา้ ของกจิ การ ภนู าค�ำ รสี อร์ท Neeracha Wongmasa Phunacome Resort Owner From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ ความท้าทายทางธุรกจิ Business Challenge 26 สรปุ สถานการณ์ทอ่ งเท่ียวภายในประเทศ จังหวัดเลย พ.ศ.2552-2558 Loei Tourism schema in 2009 to 2015 ปี พ.ศ. Year 2009-2015 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 จำ�นวนนกั ทอ่ งเทยี่ ว 0.73 1.04 1.11 1.37 1.51 1.58 1.93 Tourist Number 0.73 1.04 1.11 1.37 1.51 1.58 1.93 (ลา้ นคน) (Million) จำ�นวนห้องพกั 1,345 2,674 2,204 3,246 3,538 3,955 5,588 Room Number 1,345 2,674 2,204 3,246 3,538 3,955 5,588 (ห้อง) (Room) ระยะเวลาพ�ำ นกั เฉลีย่ 3.09 2.68 2.75 2.52 2.25 2.25 2.19 Averaged Spending 3.09 2.68 2.75 2.52 2.25 2.25 2.19 ของนักทอ่ งเท่ยี ว (วนั ) Time (Date) ท่ีมา: ส�ำ นักงานสถติ แิ ห่งชาติ Source: National Statistical Office ขอ้ มลู จากส�ำ นกั งานสถติ แิ หง่ ชาติ พบวา่ จ�ำ นวน The National Statistical Office reported นกั ทอ่ งเทยี่ วทงั้ ชาวไทยและชาวตา่ งชาติ มผี มู้ าเยอื นจงั หวดั เลย that the number of tourists coming to Loei province ในอตั ราคงทป่ี ระมาณรอ้ ยละ 1 ตอ่ ปี เมอ่ื เทยี บกบั จ�ำ นวน has increased 1% each year from 2009 to 2015. This นักท่องเที่ยวของประเทศไทยช่วงปี พ.ศ. 2552-2558 caused an increase of new hotels in Loei. However ในชว่ งเวลาดงั กลา่ ว มนี กั ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางมาทจี่ งั หวดั เลย the revenue from tourist spending is decreasing. เพม่ิ ขน้ึ ทกุ ปแี ละจ�ำ นวนหอ้ งพกั กเ็ พม่ิ ขนึ้ ทกุ ปเี ชน่ กนั ขณะท่ี Dansai’s travel season is only 4 months and there ระยะเวลาท่ีนักท่องเท่ียวแวะพักในจังหวัดเลยลดลงอย่าง are only a few main attractions; namely Sri Song ตอ่ เนอ่ื ง นอกจากนฤ้ี ดทู อ่ งเทยี่ วของอ�ำ เภอดา่ นซา้ ยมเี พยี ง Rak Pagoda, Pi Ta Khon Museum and Neramit 4 เดอื น เมอื่ วเิ คราะหท์ ต่ี งั้ ของอ�ำ เภอดา่ นซา้ ย พบวา่ มสี งิ่ Wipatsana Temple. Though, the Pi Ta Khon festival, ดงึ ดดู นกั ทอ่ งเทยี่ วจากแหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทมี่ นษุ ยส์ รา้ งขนึ้ เพยี ง a cultural tourism attraction, is held only once a 3 แหง่ คอื พระธาตศุ รสี องรกั พพิ ธิ ภณั ฑผ์ ตี าโขนวดั โพนชยั year. Dansai is a common stopping point before และวดั เนรมติ วปิ สั สนา การทอ่ งเทยี่ วทางวฒั นธรรมมเี พยี ง tourists go to other areas such as Phu Rua where เทศกาลผีตาโขน they will find many natural attractions. จากสถานการณข์ า้ งตน้ จะเหน็ ไดว้ า่ ผปู้ ระกอบการ From the lack of attractions and increasing ดา้ นโรงแรมและทพ่ี กั ในอ�ำ เภอดา่ นซา้ ยตอ้ งเผชญิ กบั จ�ำ นวน number of competitors, the business owners have คู่แข่งที่มีแนวโน้มเพ่ิมขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ส่ิงดึงดูดท่ีมี to prepare everything for the tourist such as the ในพน้ื ทน่ี น้ั มนี อ้ ยและประเพณเี ลน่ ผตี าโขนเองกจ็ ดั ในชว่ ง staff and the food for 4 months of travel season. ระยะเวลาสน้ั ๆ สง่ ผลใหน้ กั ทอ่ งเทย่ี วแวะพกั ทอี่ �ำ เภอดา่ นซา้ ย While the rest of the year (8 months), the cost of เพยี งไมก่ ว่ี นั หรอื อาจเพยี งแวะมาทอ่ งเทยี่ วแลว้ เดนิ ทางตอ่ human resources and maintenance are the load ไปยงั อ�ำ เภอภเู รอื ทอ่ี ยไู่ มไ่ กลกนั นกั แตม่ สี ถานทท่ี อ่ งเทย่ี ว for the owner. Most of the owners hire the staff ทางธรรมชาตทิ นี่ า่ สนใจ เชน่ อทุ ยานแหง่ ชาตภิ เู รอื ดงั นนั้ only in the travel season. ชว่ งฤดทู อ่ งเทย่ี วซงึ่ มเี พยี ง 4 เดอื น ผปู้ ระกอบการจะตอ้ งเผชญิ กบั จ�ำ นวนคแู่ ขง่ มากขนึ้ ทกุ ปี ส�ำ หรบั ชว่ งเวลานผี้ ปู้ ระกอบการ Phunacome Resort overcomes these challenges by adjusting their strategy. There are travel Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู ู่รสี อรท์ สเี ขียว—กรณศี ึกษาของการทอ่ งเท่ยี วทีเ่ ปน็ มิตรตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม ตา่ งแขง่ ขนั เพอ่ื แยง่ ชงิ ทรพั ยากรทอ่ี �ำ นวยความสะดวกแกผ่ ู้ packages attracting tourists year round. The resort เขา้ พกั นนั่ คอื พนกั งานและอาหาร สว่ นชว่ งนอกฤดทู อ่ งเทยี่ ว has its own activities as well as the co-operative ซงึ่ ยาวนานถงึ 8 เดอื นนนั้ ผปู้ ระกอบการจ�ำ เปน็ ตอ้ งรบั ภาระ activities with the community via the Hug Dansai ตน้ ทนุ ดา้ นบคุ ลากร (หากไมล่ ดจ�ำ นวนพนกั งาน) และการ network. The tourists can learn the local life styles ซ่อมบ�ำ รงุ รกั ษาสถานท่ี such as rice cultivation or rice vermicelli making. จากความทา้ ทายขา้ งตน้ ภนู าค�ำ รสี อรท์ ไดป้ รบั Without the period problem, the tourist can spend กลยุทธ์โดยเร่ิมต้ังแต่การสร้างจุดเด่นของรีสอร์ทให้ their time in the resort. For example, the Japanese 27 นกั ทอ่ งเทยี่ วมาเยอื นแมเ้ ปน็ ชว่ งนอกฤดทู อ่ งเทยี่ วมกี ารจดั tourists stayed here for 20 day. กจิ กรรมทงั้ ภายในรสี อรท์ และเชอ่ี มตอ่ กบั ชมุ ชน (ผา่ นเครอื ขา่ ย Human resource policy of the resort is ฮกั ดา่ นซา้ ย) ใหผ้ เู้ ขา้ พกั ไดใ้ ชช้ วี ติ ตามวถิ ขี องชมุ ชน เชน่ another important part. As staff can take care of all ปลกู ขา้ ว ท�ำ เสน้ ขนมจนี จะชว่ ยใหม้ ผี เู้ ขา้ พกั ตลอดทง้ั ปแี ละ work at the resort, from reception to maintenance. มจี �ำ นวนวนั เขา้ พกั นานขนึ้ เชน่ กลมุ่ นกั ทอ่ งเทย่ี วชาวญป่ี นุ่ With their skill, the resort can reduce the cost of ทเี่ ขา้ พกั นานถึง 20 วัน ก า ร กำ � ห น ด training sessions in the travel season. The turnover นโยบายรักษาบุคลากรที่ rate of the resort is zero, แผนท่ีแสดงต�ำ แหน่งสถานท่ที อ่ งเทย่ี วของอำ�เภอด่านซา้ ย จังหวัดเลย as a result of the staff ชว่ ยใหท้ กุ คนมศี กั ยภาพการ knowing their responsi- ท�ำ งานหลายดา้ น สามารถ ท�ำ งานแทนกนั ไดต้ งั้ แตง่ าน bilities and loving their jobs. Moreover, the resort แผนกตอ้ นรบั จนถงึ งานแผนก uses local resources. ซอ่ มบ�ำ รงุ วธิ กี ารนจี้ ะชว่ ยลด Vegetables are planted on ตน้ ทนุ เกย่ี วกบั การจา้ งบคุ คล resort land to reduce the ภายนอกมาท�ำ งานในชว่ งฤดู food costs for tourists. ทอ่ งเทยี่ ว และลดระยะเวลา The environmentally การอบรมพนกั งานใหมท่ กุ ปี ทีม่ า: กรมการท่องเท่ยี ว friendly policy also ดังจะเห็นได้จากการท่ีไม่มี reduces the cost of พนกั งานลาออกเลยตง้ั แตเ่ รมิ่ กจิ การ พนกั งานทกุ คนรหู้ นา้ ที่ electricity. ของตนเอง รกั องคก์ รเสมอื นครอบครวั นอกจากนวี้ ตั ถดุ บิ ที่ The resort sets activities for the community, ใชใ้ นรสี อรท์ กเ็ นน้ การปลกู เองภายในบรเิ วณรสี อรท์ ชว่ ยลด like sharing market, Nawah Noi Resort School, ตน้ ทนุ เกย่ี วกบั การส�ำ รองอาหารเพอื่ ตอ้ นรบั ผเู้ ขา้ พกั รวมถงึ young guide training courses, which help people in การด�ำ เนนิ งานทเี่ ปน็ มติ รตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มทช่ี ว่ ยลดคา่ ใชจ้ า่ ย the community. The resort is a connecting point to ด้านพลงั งานได้อกี ดว้ ย other businesses in Dansai district. Following the นอกจากนี้ ภนู าค�ำ รสี อรท์ ยงั จดั กจิ กรรมตอบแทน resort’s policies of being part of the environment สงั คม เชน่ ตลาดนดั แบง่ ปนั โรงเรยี นรสี อรท์ นาหวา้ นอ้ ย and community, could be the answer for sustainable การอบรมมคั คเุ ทศกน์ อ้ ย ลว้ นเปน็ กจิ กรรมทช่ี ว่ ยสรา้ งความ tourism of the area. เขม้ แขง็ ใหช้ มุ ชนเตบิ โตไปพรอ้ มกบั ภนู าค�ำ รสี อรท์ และเปน็ เครอื ขา่ ยสง่ ตอ่ วตั ถดุ บิ ทางการทอ่ งเทย่ี วใหก้ บั พน้ื ทอี่ �ำ เภอ ดา่ นซา้ ยดว้ ยการใชน้ โยบายทเ่ี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของสงิ่ แวดลอ้ ม และชมุ ชน และอาจเป็นอีกค�ำ ตอบหนงึ่ ในการสร้างความ ยง่ั ยืนของการดำ�เนินธุรกิจโรงแรมและทพ่ี ัก From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู �คำ�รีสอรท์ ภูน�คำ�รีสอร์ท ม่งุ สโู่ รงแรมค�ร์บอนตำ�่ Phunacome Resort 28 Low Carbon Hotel ดว้ ยความตระหนกั ถงึ ภาวะโลกรอ้ นและปญั หา Aware of the global warming problem, สง่ิ แวดลอ้ ม ภนู าคาำ รสี อรท์ จงึ มงุ่ มนั่ ทจ่ี ะเปน็ โรงแรมสเี ขยี ว Phunacome resort planned to be a green or low หรอื โรงแรมคารบ์ อนตา่ำ ดว้ ยการทาำ กจิ กรรมสเี ขยี ว โดยคาำ นงึ carbon hotel. The resort used their limited resources ถงึ คณุ คา่ ของทรพั ยากรในทอ้ งถน่ิ ทม่ี อี ยอู่ ยา่ งจาำ กดั และ to their full potential and minimized the effect to สรา้ งผลกระทบทางสงิ่ แวดลอ้ มจากการดาำ เนนิ งานของรสี อรท์ the environment, which is the way to sustainable ใหน้ อ้ ยทส่ี ดุ รวมทง้ั มงุ่ หวงั ทจี่ ะเปน็ สว่ นหนงึ่ ของการทอ่ งเทยี่ ว tourism in local communities. อยา่ งย่งั ยนื ในทอ้ งถน่ิ หรือชุมชน Phunacome Resort
จากเนินภสู ่รู ีสอร์ทสีเขยี ว—กรณีศกึ ษาของการทอ่ งเทยี่ วที่เปน็ มิตรตอ่ สงิ่ แวดล้อม “ท�ำ งานเกยี่ วกับ สง่ิ แวดลอ้ มต้องอยู่ได้ ดว้ ยตัวเอง ลดปัญหา ใหน้ ้อยที่สุด” “Working with t 29 he environmental, we have to live our own life by causing minimum problem.” การขยายผลแนวคดิ โรงแรมคาร์บอนต่ำ� PROMOTING LOW CARBON HOTEL CONCEPT ภูนาคำ�รีสอร์ท มุ่งม่ันท่ีจะเป็นโรงแรมสีเขียว Phunacome Resort aims to be a green ทจี่ ะเตบิ โตไปพรอ้ มๆ กบั ชมุ ชนดา่ นซา้ ย และมงุ่ เนน้ ในการ hotel that will grow together with communities เปน็ สว่ นหนง่ึ ของการทอ่ งเทย่ี วแบบยง่ั ยนื ใชท้ รพั ยากรทม่ี ี in Dansai District. It wants to be a part of the จ�ำ กดั อยา่ งรคู้ า่ พรอ้ มกบั สง่ เสรมิ และรว่ มมอื ทง้ั ผา่ นทาง communities and develop sustainable tourism ลกู คา้ ผทู้ สี่ ง่ สนิ คา้ ใหภ้ นู าค�ำ รสี อรท์ พนกั งาน และชมุ ชน using the limited resources with care. The resort promotes the connection between the local people ภนู าค�ำ รสี อรท์ ใหค้ วามรว่ มมอื กบั อพท. ในการ and producers, the staff and the community. ด�ำ เนนิ โครงการสง่ เสรมิ การพฒั นาสถานประกอบการทพี่ กั ทเ่ี ปน็ มติ รกบั สงิ่ แวดลอ้ ม โดยถกู ยกใหเ้ ปน็ สถานประกอบการ Phunacome Resort has also collaborated ต้นแบบที่ทาง อพท. เลือกใช้เป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้เพ่ือ with DASTA in the promotion of environmentally ขยายผลแนวคดิ โรงแรมสเี ขยี ว ไปยงั โรงแรมอนื่ ในอ�ำ เภอ friendly green hotels. The resort was chosen as one ดา่ นซา้ ย โรงแรมในจงั หวดั เลย รวมไปถงึ โรงแรมในพนื้ ท่ี of DASTA’s role models and serves as a learning พเิ ศษอ่นื ๆ ของ อพท. center. The knowledge is disseminated to other hotels in Dansai District, Loei Province, and in other designated areas. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าคำ�รสี อร์ท เครอื ข่ายฮักด่านซ้าย 30 Hug Dansai Network งานตลาดหนา้ ฮา้ น คร้ังท่ี 1 The 1st front market เครือข่ายฮักด่านซ้ายเป็นการรวมตัวของ Hug Dansai Network is a group of business ผู้ประกอบการประเภทต่างๆ ในอำ�เภอด่านซ้าย โดยมี owners in the Dansai district. Neeracha is the คณุ นรี ชา เจา้ ของกจิ การ ภนู าค�ำ รสี อรท์ เปน็ ผรู้ เิ รม่ิ กอ่ ตงั้ founder of this network, and there are now ตอ่ มามหี นว่ ยงานภาครฐั เขา้ รว่ มเครอื ขา่ ยดว้ ย เชน่ องคก์ ร members frorm the local government, as well. ปกครองส่วนทอ้ งถิน่ (อปท.) The network members help each other การสรา้ งเครอื ขา่ ยชว่ ยใหผ้ ปู้ ระกอบการสง่ เสรมิ through co-operation. There is no competition กันและกัน ไม่ตัดราคาในกลุ่มธุรกิจเดียวกัน มีการแบ่ง between the members because their businesses กลุ่มลูกค้าอย่างชัดเจน มีการส่งต่อลูกค้าในกลุ่มธุรกิจ will send tourists from one to another, as in from a เดยี วกนั และสง่ ตอ่ ไปยงั กลมุ่ ธรุ กจิ ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง เชน่ สง่ ตอ่ hotel to a restaurant. Moreover, they develop their ลกู คา้ จากธรุ กจิ ทพี่ กั ไปยงั ธรุ กจิ รา้ นอาหาร อกี ทงั้ ยงั ชว่ ยกนั tourism activities to improve service quality and พัฒนากิจกรรมท่ีส่งเสริมธุรกิจและตอบแทนท้องถ่ิน prepare the community for the tourism industry. ไปพรอ้ มกนั เชน่ กจิ กรรมสรา้ งมคั คเุ ทศกน์ อ้ ยจากเยาวชน For example, the young guide training course is ในทอ้ งถ่ิน for local children. การรวมตวั ครัง้ แรก จดุ กาเนิดของเครือขา่ ย First meeting of the network Origin Phunacome Resort
จากเนินภสู ู่รสี อรท์ สเี ขียว—กรณศี กึ ษาของการท่องเท่ียวท่เี ป็นมิตรตอ่ สง่ิ แวดล้อม แหลง่ ทอ่ งเทยี่ ว/กจิ กรรม การทอ่ งเทยี่ วประกอบดว้ ยการเยยี่ มชม วถิ ีชมุ ชน เขา้ รว่ มประเพณีผีตาโขน หรอื กจิ กรรมต้มน้าํ ผักสะทอน Attraction/Activity – 31 Local life, Join Phi Ta Khon festival or Making Nam Pak Satorn (fermented vegetable juice) “ภมู ใิ จทไี่ ดเ้ ปน็ ตน้ ต�ำ รบั และ “I am proud to provide ผถู้ า่ ยทอดภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ wisdom to the younger เพอ่ื ให้ลกู หลานได้เรียนรู้ generation to keep this สืบทอด และพัฒนาต่อไป” traditional cuisine alive in the community.” แม่คำ�พันธ์ เจ้าของสตู รนำ้�ผักสะทอน Kampan Nam Pak Satorn formula owner From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าค�ำ รสี อรท์ เผยแพร่ประเพณที ่ีเป็นเอกลักษณข์ องอ�ำ เภอด่านซ้าย จงั หวัดเลย ใหน้ กั ท่องเทยี่ วได้รจู้ กั Another unique tradition in Dansai district is to make a “Ton Puoeng”, the offering to Sri Song Rak Pagoda. 32 กจิ กรรมต้นผงึ้ Ton Puoeng Activity กิจกรรมนี้ช่วยส่งเสริมการมีส่วนร่วมของ Tourist can participate in this tradition นักท่องเท่ียวด้านการอนุรักษ์ประเพณีถวายต้นผึ้งแด่องค์ beginning with preparation and culminating with พระธาตุศรีสองรัก โดยมอบหมายให้พนักงานซ่ึงเป็นคน the festival itself. They will learn how to create ในท้องถิ่นเป็นผู้สอนการทำ�ต้นผึ้งรวมทั้งอธิบายประวัติ “Ton Puoeng” from local people and can also learn ความเป็นมาของต้นผ้ึง เพ่ือทำ�ให้นักท่องเท่ียวได้รับรู้วิถี about the history of the festival. This is another ชวี ติ ของชาวอำ�เภอด่านซา้ ยในอีกแง่มมุ หนง่ึ way to learn the local life of this area. แนวทางในการอนุรักษแ์ ละสง่ เสริมวฒั นธรรม CONSERVATION OF THE LOCAL FESTIVAL • ตน้ ผงึ้ เปน็ สอื่ สญั ลกั ษณข์ องการเคารพบชู า • Ton Puoeng is the traditional offering สงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธส์ิ งู สดุ อนั เปน็ ปชู นยี สถานทสี่ �ำ คญั ของจงั หวดั เลย to Sri Song Rak pagoda, a 400-year old pagoda น่ันคอื องค์พระธาตศุ รสี องรัก ศูนย์รวมแหง่ ศรัทธาของ sacred to locals and to the Laos people, as well. The ชาวไทเลยตลอดจนชาวลาว เพื่อนบ้านประเทศข้างเคียง tourists will join with the locals in creating Ton มากกวา่ 400 ปี ภูนาค�ำ รสี อรท์ เชญิ ทา่ นเรียนท�ำ ต้นผ้ึง Puoeng. To start they will prepare the triangular โดยมขี น้ั ตอนตง้ั แตก่ ารท�ำ โครงไมไ้ ผป่ ระกบดว้ ยกาบกลว้ ย frame from bamboo and banana trunk. After that, มดั ดว้ ยเชอื กตอก แลว้ จงึ ท�ำ ดอกผง้ึ ซง่ึ ท�ำ จากเทยี นทนี่ �ำ มา wax flowers are prepared using the end of green Phunacome Resort
จากเนินภสู ู่รสี อรท์ สเี ขยี ว—กรณศี ึกษาของการทอ่ งเท่ียวทเ่ี ปน็ มติ รตอ่ สิ่งแวดลอ้ ม ต้มจนเหลว และใช้ส่วนปลายก้นของผลมะละกอดิบ papaya dipped in the liquid wax. The wax flowers 33 เป็นแม่พิมพ์โดยจุ่มลงไปในน้ําเทียน แล้วรีบนำ�ข้ึนมาจับ are then pinned all over the triangular structure. รปู เปน็ กลบี ดอกไม้ แลว้ ใชไ้ มต้ อกเปน็ ตวั เสยี บยดึ ดอกผงึ้ This offering is unique for Densai district. เขา้ กบั โครงตน้ ผง้ึ จากนนั้ ประดบั ใหท้ วั่ ทงั้ ตน้ เพยี งเทา่ นี้ เรากจ็ ะไดต้ น้ ผงึ้ ทส่ี วยงามพรอ้ มน�ำ ไปใชบ้ ชู าองคพ์ ระธาตุ • The activity starts on the 13th day of ต่อไป the 6th lunar month. There is an annual tradition of cleaning the pagoda on the 14th and Ton Puoeng • ชว่ งเวลาของกจิ กรรมการท�ำ ตน้ ผง้ึ ของชมุ ชน will be prepared. The local people will go to the คอื วนั ขน้ึ 13 คา่ํ เดอื น 6 เปน็ วนั ทจี่ ะมปี ระเพณพี ธิ ลี า้ ง pagoda and offer Ton Puoeng, in respect, on 15th พระธาตซุ งึ่ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของงานนมสั การ พระธาตศุ รสี องรกั day of the 6th lunar month. ประจ�ำ ปี วนั ขน้ึ 14 คาํ่ เดอื น 6 หลงั จากวนั ลา้ งพระธาตุ ชาวบ้านอำ�เภอด่านซ้ายจากหลายหมู่บ้านจะรวมตัวกัน ประดษิ ฐต์ น้ ผงึ้ เพอื่ น�ำ ไปถวายทพ่ี ระธาตศุ รสี องรกั ในวนั เพญ็ ขึ้น 15 คํ่า เดอื น 6 From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ ตลาดแบ่งปนั Sharing market 34 กจิ กรรมนจี้ ดั ท�ำ ขนึ้ เพอื่ แบง่ ปนั สงิ่ ของท่ีไมไ่ ดใ้ ช้ This activity is held to share unused items หรอื ของทเ่ี กนิ ความตอ้ งการใหก้ บั ผอู้ นื่ รวมทงั้ ไดส้ รา้ งพนื้ ที่ to other people. Also there are items for sale such จำ�หน่ายผลผลติ ปลอดสารพิษ ให้กบั ชุมชน และไดส้ ร้าง as organic products. This market is one activity กจิ กรรมดีๆ ให้อำ�เภอด่านซา้ ยกลายเป็นสงั คมสีเขยี ว introduced by the resort to make the community more green. กจิ กรรมน้ีไดร้ บั ความรว่ มมอื อยา่ งดจี ากพนกั งาน ของภนู าค�ำ รสี อรท์ องคก์ รสว่ นทอ้ งถนิ่ และกลมุ่ ธรุ กจิ ใน The market is a result of the cooperation เครือข่ายฮักดา่ นซา้ ย between resort staff, local organizations and the Hug Dansai network. Phunacome Resort
จากเนนิ ภูส่รู ีสอรท์ สีเขียว—กรณีศึกษาของการท่องเทยี่ วท่เี ป็นมติ รต่อสิ่งแวดลอ้ ม 35 กจิ กรรมทำ�หน้ากากผตี าโขน Phi Ta Khon Mask Making การละเล่นผีตาโขนเป็นการละเล่นเพ่ือบูชา The Phi Ta Khon festival is the way to ดวงวญิ ญาณบรรพบรุ ษุ ทล่ี ว่ งลบั ไปแลว้ ส�ำ หรบั งานประเพณนี ้ี worship the spirits of ancestor. The local people ชาวบา้ นทรี่ ว่ มงานจะแตง่ ตวั ดว้ ยหนา้ กากผตี าโขนซงึ่ ถอื วา่ will wear the unique masks, found specifically in เป็นศิลปะอนั มเี อกลกั ษณ์ของชาวอำ�เภอดา่ นซา้ ย Dansai district on the festival date. หน้ากากผีตาโขนทำ�มาจากทางมะพร้าวแห้ง Phi Ta Khon mask is made from coconut และหวดนง่ึ ขา้ ว ลวดลายบนหนา้ กากผตี าโขนนนั้ ขนึ้ อยกู่ บั leaf and a bamboo container used for steaming จนิ ตนาการของผวู้ าด มกี ารพฒั นาใหท้ นั สมยั และมคี วาม sticky rice. The painting on the mask depends on เป็นสากลตามยุคสมัยที่เปล่ียนไป ภูนาคำ�รีสอร์ท จึงจัด the painter. Phunacome Resort, concerned with กิจกรรมเช่ีอมโยงระหว่างกลุ่มผู้ผลิตหน้ากากผีตาโขน preserving this local wisdom amidst the changing กบั นกั ทอ่ งเทย่ี วเพอ่ื ใหน้ กั ทอ่ งเทย่ี วไดส้ มั ผสั ประสบการณ์ climate, created this activity to connect the mask การวาดหนา้ กากผตี าโขนจากศิลปนิ โดยตรง producer and the tourists, so they can learn the experience of making this colorful mask. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าค�ำ รสี อรท์ ITINERARY #1 36 Phunacome Resort
จากเนินภูสู่รสี อร์ทสีเขียว—กรณีศกึ ษาของการทอ่ งเทีย่ วทีเ่ ป็นมิตรตอ่ สง่ิ แวดล้อม เท่ียวฮักด่านซ้าย Hug Dansai Travel 37 การท่องเที่ยวของเครอื ขา่ ยฮกั ด่านซา้ ย TRAVELING IN HUG DANSAI NETWORK (ภนู าคำ�เป็นสว่ นหนงึ่ ของเส้นทาง + รร.นาหวา้ น้อย + แหลง่ ขายผีตาโขน) Itinerary: โปรแกรมการทอ่ งเทยี่ ว: 1st Day: Phunacome Resort >> Breakfast >> Ton วันท่ี 1: ภูนาคำ�รีสอร์ท >> รับประทานอาหารเช้า >> Poueng making >> Visit Sri Song Rak Pagoda >> ท�ำ ตน้ ผงึ้ >> นมสั การพระธาตศุ รสี องรกั >> รบั ประทาน Lunch >> Visit Neramit Vipatsana Temple >> Visit อาหารกลางวนั >> ชมวดั เนรมติ วปิ สั สนา >> ชมพพิ ธิ ภณั ฑ์ Phi Ta Khon Museum >> Phi Ta Khon making >> ผตี าโขน >> เรยี นท�ำ หนา้ กากผตี าโขน >> ภนู าค�ำ รสี อรท์ Phunacome Resort วนั ที่ 2: ภนู าค�ำ รสี อรท์ >> รบั ประทานอาหารเชา้ >> กจิ กรรม 2nd Day: Phunacome Resort >> Breakfast >> School ในโรงแรม >> ไปดพู ดั นา้ํ โบราณ หนงึ่ ในภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ activity >> Visit the water wheel (local wisdom) >> >> เรยี นรวู้ ิธกี ารทำ�อาหารพนื้ บา้ นหรอื ขนมพนื้ บ้าน >> Local Food Cooking Class >> Taste papaya salad รบั ประทานสม้ ต�ำ นา้ํ ผกั สะทอน เอกลกั ษณเ์ มอื งดา่ นซา้ ย with Nam Pak Satorn >> Lunch >> Travel around >> รบั ประทานอาหารกลางวนั >> นัง่ รถสามลอ้ เครือ่ ง the area by buggy >> Visit Nawah Noi school/ ชมเมอื งดา่ นซา้ ย >> เดนิ ทางสโู่ รงเรยี นนาหวา้ นอ้ ย/ภนู าค�ำ Phunacome Resort รีสอร์ท คำ�นวณค่าใชจ้ ่าย: Expense: • คา่ กจิ กรรมท�ำ ตน้ ผึง้ 1,500 บาท • Ton Poueng making 1,500 THB • คา่ เรยี นรกู้ ารเพาะปลูกข้าว 900 บาท • Rice Cultivation 900 THB • ค่าเรยี นรวู้ ธิ กี ารทำ�อาหารพ้นื บ้านหรือขนมพ้ืนบ้าน • Local Food Cooking Class (2 Menus) 1,500 THB (2 อย่าง) 1,500 บาท • Organic bomb making 900 THB • คา่ ท�ำ นํา้ ยาชวี ภาพ 900 บาท • Phi Ta Khon mask making (2 pieces) 1,500 THB • ค่าเรยี นท�ำ หน้ากากผตี าโขน 1,500 บาท (additional pieces cost 300 THB each) (2 ชิน้ ถา้ มากกวา่ 2 ชน้ิ คดิ ช้นิ ละ 300 บาท) • Accommodation start from 4,200 THB • ค่าทพ่ี ัก เริ่มต้นท่ี 4,200 บาท • Local product start from 100 THB • คา่ สนิ ค้าท้องถนิ่ เร่ิมต้นที่ 100 บาท From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รีสอร์ท THE COMMUNITY 38 #1 โรงเรยี นนาหวา้ น้อย การเดนิ ทางจากภนู าคำ� โรงเรียนรีสอร์ท Nawah Noi How to get there from Phunacome resort School Resort School ประวตั คิ วามเปน็ มา: ทมี่ าของความรว่ มมอื ระหวา่ งโรงเรยี น History: The co-operation between hotel and school กบั โรงแรมเปน็ แมข่ า่ ยใหผ้ คู้ นภายนอกไดร้ จู้ กั และเปน็ พเี่ ลยี้ ง is in the form of the coach and student. Hotel will ให้แก่โรงเรยี น promote the school to the people outside the area. ลกั ษณะกจิ กรรม: ที่พกั งานฝีมอื ขอ้ มลู พ้ืนฐาน: Activity: Accommodation Handcraft • จำ�นวนนกั เรียน 40 คน • จำ�นวนทพี่ กั ทร่ี องรับได้ 80 คน Basic Information: • Number of students 40 students • Accommodation capacity 80 people Phunacome Resort
จากเนินภสู ู่รสี อรท์ สเี ขยี ว—กรณศี กึ ษาของการท่องเที่ยวท่ีเปน็ มติ รตอ่ ส่งิ แวดล้อม “ไดใ้ หค้ วามรแู้ กเ่ ดก็ รนุ่ ใหม่ 39 ได้มากกวา่ ในต�ำ ราและ สามารถน�ำ ไปใช้ได้ใน ชวี ติ จรงิ ” นายนคิ ม แก้วเขียว ผอู้ ำ�นวยการโรงเรียนนาหว้านอ้ ย \"Learning from real life is better than studying only from books. Students will know how to use the knowledge in their life.\" Mr.Nikom Kaew-Keaw Director of Na Wa Noi School From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าค�ำ รีสอรท์ ITINERARY #2 40 นาหวา้ นอ้ ย Nawah Noi การท่องเที่ยวบา้ นนาหวา้ น้อย NAWAH NOI TRAVEL PLAN โปรแกรมกจิ กรรม: (after or before go to Phunacome resort) โรงเรยี นนาหวา้ นอ้ ย >> รบั ประทานอาหารเชา้ >> เดนิ ทาง ไปภลู มโล >> ชมทงุ่ ซากรุ ะเมอื งไทย (ดอกพญาเสอื โครง่ ) Itinerary: >> รบั ประทานอาหารกลางวนั >> กจิ กรรมนกั เรยี น >> Nawah Nai School >> Breakfast >> Visit Phu Lom เข้าพักที่โรงเรยี นนาหวา้ น้อย Loh >> Take photo with Cherry Blossom tree >> ระยะเวลาการเดินทาง: ไป-กลับ 1 วัน Lunch >> Student activity >> Stay overnight at คำ�นวณค่าใช้จ่าย (ท่ีแสดงให้เห็นถึงการกระจายรายได้ Nawah Noi School ไปสูช่ ุมชน): • ค่าทพี่ กั 1,000 ต่อคน (พร้อมอาหารเชา้ ) Expense (the community profit): • คา่ บรกิ ารรถยนต์น�ำ เทยี่ ว • Accommodation fee per person with breakfast 1-7 คน ราคา 1,500 บาท 1,000 THB 8-10 คน ราคา 2,000 บาท • Vehicle fee • ค่าสินค้าท้องถิน่ เร่มิ ต้นท่ี 100 บาท For 1-7 people 1,500 THB For 8-10 people 2,000 THB • Local products start from 100 THB Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู รู่ สี อร์ทสีเขยี ว—กรณีศกึ ษาของการท่องเทีย่ วท่เี ปน็ มติ รตอ่ สิง่ แวดล้อม ถอดบทเรียน การเชื่อมตอ่ กับธรรมชาตแิ ละชมุ ชน เพอ่ื การท่องเทีย่ วอย่างยัง่ ยืน 41 Lesson Learn Harmony with nature and community is key for sustainable tourism ด้วยการบริหารจัดการของภูนาคำ�รีสอร์ท Phunacome focuses on environmental ให้ความสำ�คัญกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเป็นหลัก conservation. The resort building is designed to use การออกแบบสงิ่ กอ่ สรา้ งเปน็ ไปในลกั ษณะใชป้ ระโยชนจ์ าก natural light while releasing heat. Not only does ธรรมชาตทิ ง้ั แสงและการระบายความรอ้ นสง่ ผลใหค้ า่ ใชจ้ า่ ย the building minimize power consumption, but ดา้ นพลงั งานลดลง และผเู้ ขา้ พกั ไดใ้ กลช้ ดิ ธรรมชาติ ท�ำ ให้ the guests stay in impressive natural surroundings. นักท่องเที่ยวโดยเฉพาะกลุ่มที่ต้องการพักผ่อนท่ามกลาง ธรรมชาตเิ กดิ ความประทับใจ The resort uses local resources which reduces transportation fees, keeping money in the วตั ถดุ บิ ทนี่ �ำ มาใชท้ รี่ สี อรท์ เนน้ วตั ถดุ บิ ในทอ้ งถนิ่ local community. This also reduces garbage and air ซงึ่ ชว่ ยลดคา่ ใชจ้ า่ ยดา้ นการขนสง่ ลดตน้ ทนุ ดา้ นการส�ำ รอง pollution from the tourist activities. อาหารเพ่ือต้อนรับผู้เข้าพัก และสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน อกี ทงั้ ยงั สามารถลดปญั หาขยะและมลพษิ ทางอากาศโดย For the community, Phunacome เฉพาะกา๊ ซเรอื นกระจกอนั มผี ลมาจากการทอ่ งเทยี่ วไดอ้ กี ดว้ ย strengthens and supports social activities related to cultural traditions, festivals and the local way ส�ำ หรบั การเชอื่ มตอ่ กบั ชมุ ชนนนั้ ภนู าค�ำ รสี อรท์ of life. The staff who are local people will be the คำ�นึงถึงการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนโดยเน้นจัด leaders of each activity. This reduces cost for the กจิ กรรมทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี วี ติ ของ resort by avoiding tourist campaigns that need to ชมุ ชน จากนนั้ มอบหมายใหพ้ นกั งานซง่ึ เปน็ คนในทอ้ งถน่ิ vary from time to time. This system allows the หรือชาวบ้านในชุมชนเป็นวิทยากรและดำ�เนินกิจกรรม local people to create their own activities without เอง ซ่ึงช่วยลดค่าใช้จ่ายของรีสอร์ทเกี่ยวกับการสร้าง waiting for the guests from the resort. กจิ กรรมเพอื่ ดงึ ดดู นกั ทอ่ งเทย่ี วใหเ้ ขา้ พกั และยงั สรา้ งรายได้ ให้กับชุมชนอย่างย่ังยืน ชาวบ้านสามารถสร้างกิจกรรม ต่างๆ ได้เอง และสามารถต้อนรับนักท่องเท่ียวได้ หลากหลายกลมุ่ โดยไมต่ อ้ งรอนกั ทอ่ งเทย่ี วจากภนู าค�ำ รสี อรท์ เพียงแหง่ เดียว From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาค�ำ รสี อรท์ CAPACITY PEOPLE CREATION BUILDING The business objectives of the resort want to work with the current staff as long as possible 42 and to develop their leadership skill. The first objective is achieved from the family managing สร้างบุคลากร style of the resort. The staff’s feeling for the resort การด�ำ เนนิ ธรุ กจิ ของภนู าค�ำ รสี อรท์ เนน้ การรกั ษา as it is their own home and the owner is a family member, so they will think about overall achieve- และพฒั นาบคุ ลากรรวมถงึ การสรา้ งภาวะผนู้ �ำ ดว้ ยส�ำ หรบั ment more than salary. การรักษาบุคลากรนั้น เจ้าของกิจการ ภูนาคำ�รีสอร์ท เนน้ การบรหิ ารงานแบบพ่นี ้อง พนักงานจงึ รู้สกึ ผกู พนั กับ For the human development, the resort เจา้ ของธรุ กจิ เหมอื นครอบครวั รว่ มมอื ท�ำ งานโดยค�ำ นงึ ถงึ provides both in-house and outside training for the ความก้าวหนา้ ขององคก์ รมากกวา่ คา่ ตอบแทน staff. In-house training is held frequently to share the knowledge in each position to every staff member, สว่ นการพฒั นาบคุ ลากรนน้ั ภนู าค�ำ รสี อรท์ ไดจ้ ดั so all staff can shift their duties if needed. Every การอบรมทง้ั ภายในและภายนอกองคก์ ร การอบรมภายใน member of staff can be a receptionist, gardener or องค์กร เจ้าของธุรกิจจะให้พนักงานจัดอบรมแลกเปล่ียน even a maintenance person. This way the resort ความรู้เก่ียวกับหน้าที่ของตนเองให้เพ่ือนร่วมงานฟัง can reduce salary expenses. Moreover, the resort (In House Training) ดงั นนั้ พนกั งานแตล่ ะคนจงึ สามารถ also supports the staff with outside training for ทำ�งานได้หลายหน้าที่ ไม่ว่าจะเป็นต้อนรับผู้เข้าพัก development of their main responsibilities. ทำ�อาหาร ปลูกผัก หรือแม้แต่ซ่อมบำ�รุงอาคารสถานท่ี และอปุ กรณต์ า่ งๆ ของรสี อรท์ ได้ ซงึ่ สามารถลดคา่ ใชจ้ า่ ย การจ้างพนักงานประจำ�บางตำ�แหน่งได้ นอกจากนี้ยังส่ง บุคลากรไปอบรมภายนอกองค์กรเพ่ือพัฒนาศักยภาพ การทำ�งานตามหน้าทรี่ บั ผิดชอบหลกั อกี ดว้ ย Phunacome Resort
จากเนินภสู รู่ สี อรท์ สเี ขยี ว—กรณศี ึกษาของการท่องเที่ยวทีเ่ ปน็ มติ รตอ่ ส่งิ แวดล้อม การสร้างภาวะผู้นำ�นั้นเริ่มจากเจ้าของธุรกิจ The improvement of leadership skills 43 เปิดโอกาสให้พนักงานทุกคนสามารถแสดงความคิดเห็น starts with the way the owner treats her staff. เกย่ี วกบั การด�ำ เนนิ งานหรอื การเสนอกจิ กรรมตอ่ เจา้ ของ Neeracha listens to her staff about their ideas, ธุรกิจได้โดยตรง และนำ�ความคิดเห็นเหล่าน้ันมาพัฒนา work process, resort activity or events. She uses การด�ำ เนนิ งานของรสี อรท์ ซง่ึ การด�ำ เนนิ การเหลา่ นชี้ ว่ ยให้ their ideas to develop the resort and this progress บคุ ลากรรว่ มมอื กนั ขบั เคลอื่ นงาน ไมค่ ดิ เพยี งวา่ ความอยรู่ อด is an achievement shared by the staff. ของธรุ กจิ เปน็ ความรบั ผดิ ชอบของเจา้ ของธรุ กจิ เพยี งผเู้ ดยี ว Moreover, Phunacome resort helps in นอกจากนี้ ภูนาคำ�รีสอร์ท ยังเน้นการพัฒนา the tourism development process to the people in บุคลากรด้านการท่องเที่ยวให้กับอำ�เภอด่านซ้ายโดยการ Dansai district by providing young guide training จดั อบรมมคั คุเทศกน์ อ้ ยและโครงการจิตอาสาเดก็ courses and young volunteer projects. From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภูนาคำ�รสี อร์ท 44 บทส่งทา้ ย Epilogue ทรพั ยากรธรรมชาติ ประเพณี วฒั นธรรมของ Nature, local traditions and festivals are ชุมชนล้วนเป็นวัตถุดิบด้านการท่องเท่ียวท่ีมีเอกลักษณ์ important resources for the tourist industry in อนั กอ่ ใหเ้ กดิ ธรุ กจิ ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั การทอ่ งเทย่ี วขนึ้ มากมาย each area. However increased tourism, without อยา่ งไรกต็ าม การประกอบธรุ กจิ โดยหวงั แตผ่ ลประโยชน์ concern for the environment or the use of resources จากชุมชนและธรรมชาติเพียงฝ่ายเดียวโดยปราศจาก will destroy the future of the industry. The local การดแู ลรกั ษากจ็ ะสง่ ผลใหว้ ตั ถดุ บิ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วเหลา่ นนั้ community plays an important part in resource เกิดความเส่อื มโทรม ชมุ ชนในพืน้ ทนี่ ับเปน็ กลไกที่ส�ำ คญั conservation for sustainable tourism. ส�ำ หรบั การดแู ลทรพั ยากรธรรมชาติ ประเพณี วฒั นธรรม เพ่ือการทอ่ งเที่ยวเหลา่ นัน้ Sustainable tourism requires business strategies that create benefits, and profits, for the หากสถานประกอบการสามารถตอบแทน community without harming it, or misusing the ผลประโยชน์ให้แก่ชุมชนควบคู่ไปกับการบริหารธุรกิจให้ natural resources. เติบโตโดยไม่ทำ�ลายสิ่งแวดล้อม นับว่าเป็นกลยุทธ์หนึ่ง ทีส่ ามารถพฒั นาธรุ กจิ นั้นใหเ้ กดิ ความยัง่ ยืนต่อไปได้ Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู ูร่ ีสอรท์ สเี ขยี ว—กรณศี ึกษาของการท่องเท่ียวทีเ่ ป็นมติ รต่อสง่ิ แวดล้อม 45 Drawn by Pollavat Praphattong From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าคำ�รีสอรท์ เกย่ี วกับผูเ้ ขยี น About the Authors 46 ดร.พรรณนภิ า ดอกไมง้ าม เปน็ อาจารย์ Dr.Pannipha Dokmaingam is a ประจ�ำ ส�ำ นกั วชิ าวทิ ยาศาสตรส์ ขุ ภาพ full-time lecturer at the School มหาวทิ ยาลยั แมฟ่ า้ หลวง ส�ำ เรจ็ การ of Health Science, Mae Fah ศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาเอกดา้ นเทคโนโลยี Luang University. She earned พลังงาน จากบัณฑิตวิทยาลัยร่วม her Ph.D. in Energy Technology ด้ า น พ ลั ง ง า น แ ล ะ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม from King Mongkut's University มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี พระจอมเกลา้ of Technology Thonburi. Her ธนบรุ ี มคี วามเชยี่ วชาญดา้ นเทคโนโลยี expertise is in energy technolo- พลงั งาน การวเิ คราะหร์ ะบบเทคโนโลยี gies, the analysis of technological และการประเมินผลกระทบต่อ systems, and environmental สิง่ แวดลอ้ ม impact assessment. ตดิ ตอ่ : [email protected] Contact: [email protected] ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง เป็น Dr.Pollavat Praphattong is a อาจารยป์ ระจ�ำ ส�ำ นกั วชิ าศลิ ปศาสตร์ full-time lecturer at the School มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง สำ�เร็จ of Liberal Arts, Mae Fah Luang การศึกษ าระดับปริญญาเอก University. He earned his Ph.D. ดา้ นสงั คมศาสตร์ จากมหาวทิ ยาลยั in Social Sciences from Mae Fah แม่ฟ้าหลวง มีความเช่ียวชาญ Luang University. His expertise ด้านประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม is in history, Thai culture, fine ท้องถิ่นไทย วิจิตรศิลป์ การจัด arts, curation and exhibition. แสดงงานและพิพิธภัณฑ์ ตดิ ต่อ: [email protected] Contact: [email protected] Phunacome Resort
จากเนนิ ภสู ู่รสี อร์ทสีเขียว—กรณีศกึ ษาของการทอ่ งเทีย่ วที่เปน็ มิตรตอ่ ส่ิงแวดล้อม ดร.ณัฐกร วทิ ติ านนท์ เปน็ อาจารย์ Dr.Nuttakorn Vititanon is a 47 ป ร ะ จำ � สำ � นั ก วิ ช า นิ ติ ศ า ส ต ร์ full-time lecturer at the School of มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง สำ�เร็จ Law, Mae Fah Luang University. การศึกษ าระดับปริญญาเอก He earned his Ph.D. in Social ดา้ นสงั คมศาสตร์ จากมหาวทิ ยาลยั Science from Mae Fah Luang แม่ฟ้าหลวง มีความเช่ียวชาญ University. His expertise is in local ด้านกฎหมายการปกครองท้องถิ่น administrative law, constitution รฐั ธรรมนญู และการกระจายอ�ำ นาจ and decentralization. ติดต่อ: [email protected] Contact: [email protected] ดร.ปเนต มโนมยั วบิ ลู ย์ เปน็ อาจารย์ Dr.Panate Manomaivibool ป ร ะ จำ � สำ � นั ก วิ ช า วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ is a full-time lecturer at the มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง สำ�เร็จ School of Science, Mae Fah การศึกษ าระดับปริญญาเอก Luang University. He earned his ด้านวิศวกรรมอุตสาหกรรมและ Ph.D. in Engineering (Industrial เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร์ ส่ิ ง แ ว ด ล้ อ ม จ า ก and Environmental Economics) Lund University ประเทศสวีเดน from Lund University, Sweden. มี ค ว า ม เ ชี่ ย ว ช า ญ ด้ า น น โ ย บ า ย His expertise is in sustainable สง่ิ แวดลอ้ ม เศรษฐศาสตรส์ ง่ิ แวดลอ้ ม tourism, environmental policy, การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ and solid waste management. การจัดการขยะ มูลฝอย และการ ท่องเทีย่ วอย่างย่ังยนื Contact: [email protected] ตดิ ตอ่ : [email protected] ดร.อภสิ ม อนิ ทรลาวณั ย์ เปน็ อาจารย์ Dr.Apisom Intralawan is a ประจำ�สำ�นักวิชา การจัดการ full-time lecturer at the School มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง สำ�เร็จ of Management, Mae Fah Luang การศึกษ าระดับปริญญาเอก University. He earned his Ph.D. ด้านทรัพยากรธรรมชาติ จาก in Natural Resources from the University of Vermont ประเทศ University of Vermont, USA. สหรฐั อเมรกิ า มคี วามเชย่ี วชาญดา้ น His expertise is in ecological เศรษฐศาสตร์สิ่งแวดล้อม การใช้ economics, land use, and the ประโยชนข์ องทดี่ นิ และ การประเมนิ valuation of ecosystem services. มูลค่าของบริการเชิงนเิ วศ ตดิ ตอ่ : [email protected] Contact: [email protected] From a high hill to a green resort—the case study of eco-tourism
ภนู าคำ�รสี อร์ท DESTINATION MANAGEMENT ORGANIZATION 48 สำ�นักงานพื้นท่พี เิ ศษเลย (อพท.5) Office of Designated Area 5 Leoi (DASTA 5) ปีทก่ี อ่ ต้งั : 26 เมษายน พ.ศ.2554 Establish: 26 April 2011 พนื้ ทร่ี บั ผดิ ชอบ: ครอบคลมุ พนื้ ท่ี 7,193.01 ตร.กม. หรอื 4,495,645.28 ไร่ Response: Area 7,193.01 sq.km. or 4,495.645.28 rai โครงการเดน่ : โครงการทอ่ งเทย่ี วชมุ ชนอยา่ งยง่ั ยนื 2555 Project: Local sustainable tourism project in 2011 ตำ�บลกกสะทอน อำ�เภอด่านซ้าย และ ตำ�บลปลาบ่า of Kok Satorn, Dansai districe and Pla Ba, Phu อ�ำ เภอภูเรือ Rua district ข้อมลู เพม่ิ เตมิ : http://www.dasta.or.th/dastaarea5/th/ More information: โทรศัพท:์ 02 357 3580, 042 861 116-8 http://www.dasta.or.th/dastaarea5/th/ อีเมล์: [email protected] Tel: 023 573580 ส�ำ นกั งานพน้ื ทพ่ี เิ ศษเลย (อพท.5) เลขที่ 51/2 ถนนเสรฐิ ศรี Email: [email protected] ต�ำ บลกุดป่อง อ�ำ เภอเมอื งเลย จงั หวดั เลย 42000 Loei Special Office Moun Manee Boutique Hotel, Floor 5 35/59 Nok Keaw Rd., Soi 3, Kud Pong, Muang, Loei 42000 Phunacome Resort
Search
