ภูมิศาสตร์หน่วยที่ 4

เขยี นเครอื่ งหมาย  หนา้ ภาพสตั วป์ ่ าสงวนและ  หนา้ ภาพสตั วป์ ่ าคมุ้ ครอง 1. สมัน 2. พะยนู 3. นกกระจอกใหญ่    5. เลยี งผา 6. แรด 4. กระตา่ ยป่ า    7. เสอื โครง่ 8. ปรู าชนิ ี   51

กฎหมายทเ่ี กยี่ วกบั การอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติ สรปุ และสง่ิ แวดลอ้ มของประเทศไทย การจัดการทรัพยากรธรรมชาตแิ ละ พระราชบญั ญตั สิ ง่ เสรมิ และรกั ษาคณุ ภาพ สง่ิ แวดลอ้ มทขี่ าดความถกู ตอ้ งจนสง่ ผลให ้ สง่ิ แวดลอ้ มแหง่ ชาติ พ.ศ. 2535 เกดิ ภาวะขาดความสมดลุ ของธรรมชาติ พระราชบญั ญตั กิ ารสาธารณสขุ พ.ศ. 2535 และ และทําใหเ้ กดิ ปัญหาวกิ ฤตการณด์ า้ น แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2550 ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มตามมา พระราชบญั ญตั ริ กั ษาความสะอาดและความเป็ น ระเบยี บเรยี บรอ้ ยของบา้ นเมอื ง พ.ศ. 2535 สง่ ผลใหห้ ลายประเทศทั่วโลก พระราชบญั ญตั ปิ ่ าสงวนแหง่ ชาติ พ.ศ. 2507 รว่ มมอื กนั หาวธิ กี ารและแนวทางในการ พระราชบญั ญตั สิ งวนและคมุ้ ครองสตั วป์ ่ า พ.ศ. จัดการแกไ้ ขปัญหา 2535 ประเทศไทยมกี ารผา่ นกฎหมายทเี่ กยี่ วขอ้ ง ซง่ึ มาตรการและแนวทางในการ จดั การทกี่ ลา่ วมา กบั ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม หากประช าช นทง�ั ในประเทศไทยและประเทศ หลายฉบบั เชน่ ตา่ ง ๆ ทว่ั โลก มคี วามตระหนกั ในความสําคญั ตอ่ ปญั หาทเ่ี กดิ ขนึ� ยอ่ มจะสง่ ผลใหก้ ารจดั การดา้ น ทรพั ยากรธรรมช าตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มในประเทศ ไทยและทว่ั โลกประสบผลสําเร็จ 52

แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สง่ิ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม คอื การใชท้ รัพยากรธรรมชาติ และสงิ่ แวดลอ้ มอยา่ งชาญฉลาดและเกดิ ประโยชน์ แนวทางในการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก มดี งั นี้ การถนอมรกั ษา เป็ นการรักษาทรัพยากรธรรมชาตใิ หค้ ง สภาพเดมิ อยไู่ ดเ้ ป็ นเวลานานทส่ี ดุ โดยมวี ธิ กี ารตา่ ง ๆ เชน่ การกําหนดเขต อทุ ยานแหง่ ชาตเิ พอื่ รักษาป่ าไม ้ แหลง่ น้ํา สตั วป์ ่ าใหอ้ ยใู่ นสภาพตามธรรมชาติ การยดื อายกุ ารใชง้ านของเหล็กแทนทจ่ี ะ นํามาใชโ้ ดยตรง กน็ ําไปผสมกบั โลหะ อนื่ ๆ เพอื่ ใหเ้ ป็ นเหลก็ กลา้ 53

แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สง่ิ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การใชว้ สั ดอุ นื่ ทดแทน เป็ นการใชว้ ัสดอุ น่ื ทดแทนทรัพยากรทมี่ จี ํานวนลดนอ้ ยลง หายาก และขาดแคลน เชน่ การใชพ้ ลาสตกิ ทําอปุ กรณ์ของใชแ้ ทนการใชเ้ หล็กอะลมู เิ นยี ม การผลติ กระแสไฟฟ้า ดว้ ยพลงั งานน้ําและแสงอาทติ ยแ์ ทนการใชน้ ํ้ามนั และถา่ นหนิ เซลล์แสงอาทติ ย์สําหรับผลติ ไฟฟ้า พลังงานนํ้า เขื่อนแก่งกระจาน 54

แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สง่ิ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การหมนุ เวยี นกลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ ทรัพยากรทมี่ จี ํานวนลดลง หายาก และขาดแคลน บางชนดิ มคี ณุ สมบตั ทิ น่ี ําไปใชป้ ระโยชนแ์ ลว้ สามารถแปรรปู กลบั มาใชใ้ หมไ่ ดอ้ กี เชน่ การนํา เศษเหล็ก สงั กะสี อะลมู เิ นยี ม ตะกัว่ ทองแดง เศษ กระดาษทท่ี งิ้ แลว้ กลบั มาหลอมหรอื เปลยี่ นสภาพ แลว้ นํากลบั มาใชใ้ หมไ่ ด ้ 55

แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สงิ่ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การปรบั ปรงุ สงิ่ ทม่ี อี ยใู่ หม้ คี ณุ ภาพดยี ง่ิ ขน้ึ เพอ่ื ใหใ้ ชป้ ระโยชนไ์ ดอ้ ยา่ งเต็มท่ี เชน่ การปรับปรงุ คณุ ภาพดนิ การขดุ ลอกคคู ลอง การปรับปรงุ สภาพแมน่ ้ํา การบรู ณะฟ้ื นฟใู หก้ ลบั สสู่ ภาพเดมิ เป็ นการจัดการทรัพยากรใหส้ ามารถฟ้ืนคนื สสู่ ภาพเดมิ ได ้ เชน่ ดนิ นํ้า ป่ าไม ้ มวี ธิ กี ารดําเนนิ การเพอื่ ใหก้ ลบั มามสี ภาพดี ดังเดมิ เชน่ ปลกู ป่ าทดแทน การบํารงุ รักษาดนิ 56

แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สงิ่ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การสาํ รวจหาแหลง่ ทรพั ยากรเพมิ่ เตมิ เป็ นการคน้ หาแหลง่ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม มาใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนด์ า้ นเศรษฐกจิ และสงั คม เชน่ การใชเ้ ครอ่ื งมอื ตรวจสอบรังสใี นการสํารวจแรย่ เู รเนยี ม การใชร้ ะบบคลน่ื แผน่ ดนิ ไหวเทยี มเพอื่ การสํารวจหานํ้ามัน และกา๊ ซธรรมชาติ การประดษิ ฐข์ องเทยี มขน้ึ ใช้ ความเจรญิ กา้ วหนา้ ดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ทําใหม้ นุษย์ สามารถผลติ ของเทยี มหลายอยา่ งขน้ึ ใชแ้ ทนการใช ้ ทรัพยากรธรรมชาติ เชน่ ยางเทยี ม ไหมเทยี ม ความสามารถดงั กลา่ ว จงึ ชว่ ยลดปรมิ าณการใชท้ รัพยากรธรรมชาตบิ างชนดิ ใหน้ อ้ ยลงได ้ 57

ขอ้ ความตอ่ ไปนค้ี อื แนวทางการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ บบใด 1. การนําเศษเหล็กทท่ี ง้ิ แลว้ กลับมาหลอมหรอื เปลย่ี นสภาพใหม่ การหมนุ เวยี นกลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ 2. การผลติ กระแสไฟฟ้าดว้ ยพลังงานน้ําและแสงอาทติ ย์ การใชว้ สั ดอุ น่ื ทดแทน 3. การกําหนดเขตอทุ ยานแหง่ ชาติ การยดื อายกุ ารใชง้ าน การถนอมรกั ษา 4. การใชร้ ะบบคลน่ื แผน่ ดนิ ไหวเทยี มสาํ รวจหานํ้ามนั และกา๊ ซธรรมชาติ การสํารวจหาแหลง่ ทรพั ยากรเพม่ิ เตมิ 58

เรอื่ งนา่ รู้ “วัสดทุ ดแทนไมใ้ นอาเซยี นและในโลก” ในอาเซยี นประเทศไทยเป็ นประเทศแรกทมี่ กี ารคดิ คน้ นําเศษวัสดุ เหลอื ใชท้ างการเกษตรมาทําเป็ นวัสดุทดแทนไม ้ ซง่ึ มมี ากกวา่ 40 ชนิด เชน่ ฟางขา้ ว เปลอื กขา้ ว เปลอื กสม้ ซงึ่ นอกจากจะผลติ ไดม้ ากทสี่ ดุ แลว้ ยงั มกี ารสง่ ออกมากถงึ รอ้ ยละ 50 ของกําลังการผลติ ในมาเลเซยี เรม่ิ มกี ารนําเศษวัสดเุ หลอื ใชจ้ ากปาลม์ น้ํามันมาใชท้ ํา เป็ นวสั ดทุ ดแทนไม ้ แตย่ งั เป็ นโครงการทเี่ พงิ่ เรมิ่ ตน้ สว่ นประเทศแถบยุโรปและญ่ีป่ ุนนิยมใชว้ ัสดุทดแทนไมจ้ ากเศษ วสั ดเุ หลอื ใชท้ างการเกษตรทม่ี คี ณุ ภาพสงู ขณะทเี่ กาหลใี ตแ้ ละจนี นยิ มใช ้ วัสดทุ ดแทนไมจ้ ากเศษวัสดเุ หลอื ใชท้ างการเกษตรทมี่ คี ุณภาพปานกลาง ถงึ สูง และบังกลาเทศนิยมใชว้ ัสดุทดแทนไมจ้ ากเศษวัสดุเหลอื ใชท้ าง การเกษตรทมี่ คี ณุ ภาพปานกลาง ภาพ: ไมอ้ ดั จากขา้ วเปลอื ก 59

สรปุ แนวทางในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ สงิ่ แวดลอ้ มในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ของโลก การถนอมรกั ษา การปรบั ปรงุ สง่ิ ทมี่ อี ยใู่ หม้ คี ณุ ภาพดยี ง่ิ ขน้ึ เป็ นการรกั ษาทรัพยากรธรรมชาตใิ หค้ งสภาพเดมิ อยไู่ ด ้ เพอ่ื ใหใ้ ชป้ ระโยชนไ์ ดอ้ ยา่ งเตม็ ที่ เชน่ การปรับปรงุ เป็ นเวลานานทสี่ ดุ โดยการกําหนดเขตอทุ ยานแหง่ ชาติ คณุ ภาพดนิ การขดุ ลอกคคู ลอง การปรบั ปรงุ สภาพ เพอ่ื รกั ษาป่ าไม ้ แหลง่ น้ํา สตั วป์ ่ าใหอ้ ยใู่ นสภาพตาม แมน่ ้ํา ธรรมชาติ การบรู ณะฟื้ นฟใู หก้ ลบั สสู่ ภาพเดมิ การใชว้ สั ดอุ น่ื ทดแทน เป็ นการจดั การทรัพยากรทสี่ ามารถฟื้ นคนื สสู่ ภาพเดมิ เป็ นการใชว้ ัสดอุ นื่ ทดแทนทรพั ยากรทม่ี จี ํานวนลด ได ้ เชน่ ดนิ นํ้า ป่ าไม ้ มวี ธิ กี าร เชน่ การปลกู ป่ า นอ้ ยลง หายาก และขาดแคลน เชน่ การผลติ กระแส ทดแทน ไฟฟ้าดว้ ยพลงั งานนํ้าและแสงอาทติ ยแ์ ทนการใชน้ ํ้ามนั และถา่ นหนิ การสํารวจหาแหลง่ ทรพั ยากรเพม่ิ เตมิ การหมนุ เวยี นกลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ เป็ นการคน้ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มมา ใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนด์ า้ นเศรษฐกจิ และสงั คม เชน่ การ ทรัพยากรทม่ี จี ํานวนลดลง หายาก และขาดแคลนบาง ใชเ้ ครอ่ื งมอื ตรวจสอบรังสใี นการสํารวจแรย่ เู รเนียม ชนดิ สามารถนําไปใชป้ ระโยชนแ์ ลว้ แปรรปู กลบั มาใช ้ ใหมไ่ ดอ้ กี เชน่ เศษเหล็ก สงั กะสี อะลมู เิ นียม ตะกว่ั การประดษิ ฐข์ องเทยี มขนึ้ ใช้ ทองแดง เศษกระดาษ กลบั มาหลอมหรอื เปลย่ี นสภาพ แลว้ นํามาใชใ้ หมไ่ ด ้ ความเจรญิ กา้ วหนา้ ดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ทําใหส้ ามารถผลติ ของเทยี มขน้ึ ใชแ้ ทนการใช ้ ทรัพยากรธรรมชาติ เชน่ ยางเทยี ม ไหมเทยี ม ชว่ ยลด ปรมิ าณการใชท้ รพั ยากรธรรมชาตบิ างชนดิ ใหน้ อ้ ยลง 60