ประวัติศาสตร์ม.4 ใหม่ 2

๔.สมยั ธนบรุ ี (พ.ศ.๒๓๑๐-๒๓๒๕) เปนสมัยท่ี กอบกอู สิ รภาพของบา นเมืองหลังจากเสียกรุงศรี อยธุ ยา เมือ่ พ.ศ. ๒๓๑๐ทําใหบ านเมืองเปน ปกแผน มอี าํ นาจขนึ้ มาใหมม กี ารฟน ฟูพระพุทธ ศาสนา ศิลปกรรม วรรณกรรม



๕.สมัยรัตนโกสินทร (พ.ศ.๒๓๒๕- ปจ จุบัน) เริม่ จากสมยั พระบาท สมเดจ็ พระ พุทธยอดฟาจฬุ าโลกมหาราชจนกระท่ัง ปจจุบัน ซึ่งแบงยอยไดดงั น้ี

๑.สมัยรตั นโกสนิ ทรต อนตน (พ.ศ.๒๓๒๕-๒๓๙๔) ในชวงเวลา๓ รชั กาลแรกคือ พระบาทสมเด็จพระพุทธ ยอดฟา จฬุ าโลกมหาราชพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลิศ หลานภาลยั และพระบาท สมเดจ็ พระนั่งเกลา เจา อยหู วั เปนยคุ ท่ีฟนฟูประเทศตอจากสมยั ธนบุรซี ง่ึ รชั กาลที่ ๑ โปรดเกลา ฯใหชาํ ระกฎหมายเรียกกันวา กฎหมายตรา สามดวงประกอบดวย ตราพระราชสีห ตราพระคช สีห และตราบัวแกว



ดานสงั คมและวัฒนธรรม รชั กาลท่ี ๑ โปรดเกลาฯ ใหสรางพระบรม มหาราชวังและวัดใหมีรปู แบบเหมือน สมัยอยธุ ยา ทรงใหส งั คายนาพระไตรปฎก ออก กฎหมายคณะสงฆ ทรงฟน ฟพู ระราชพธิ ีสมัยอยุธยา รัชกาลที่ ๒ ทรงบูรณะวัดอรณุ ราชวราราม ทรง สง เสรมิ ดา นศลิ ปกรรมและวรรณกรรมรัชกาลที่ ๓ ทรงทํานบุ ํารงุ พระพุทธศาสนา ทรงสรางและบรู ณะวัด จํานวนมาก

๒.สมัยรัตนโกสินทรยุคปรับปรงุ ประเทศ (พ.ศ. ๒๓๙๔-๒๔๗๕)ในชวงเวลา ๔ รชั กาลตอ มาคือพระบาท สมเด็จพระจอมเกลา เจาอยูห ัวพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอม เกลา เจา อยูห ัว พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา เจา อยหู ัวและ พระบาท สมเด็จพระปกเกลา เจาอยหู ัวถึงพ.ศ.๒๔๗๕โดย เฉพาะร.๔ชวงปรบั ปรงุ ประเทศเปดการตดิ ตอ กบั ชาติตะวนั ตกอยางเปนทางการร.๕ เปน สมัยปฏริ ูปประเทศในทกุ ดา น เชน เลิกทาส เลิกไพร ขยายการศึกษาปฏริ ูปการเมืองเชน พฒั นาการคมนาคม สรา งทางรถไฟ รถราง โทรเลข ไฟฟา ประปา

สมยั รัชกาลที่ ๖ เปน ชว งท่นี าํ ประเทศเขา สู สงั คมโลก เชนสงทหารเขารว มกบั ฝา ยพนั ธมติ รใน สงครามโลกครง้ั ท่ี ๑ สรางความคดิ ชาตนิ ยิ มให จงรกั ภักดตี อ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ  กาํ หนดใหใ ชนามสกลุ คาํ นาํ หนานาม ธงไตรรงค

สมัยรชั กาลที่ ๗ เกิดปญ หาเศรษฐกิจ ตกตาํ่ ท่ัวโลก รฐั บาลตองลดงบประมาณ และจาํ นวนขาราชการ เกิดการเรียกรอง ประชาธิปไตยนาํ ไปสกู ารเปลี่ยนแปลงการ ปกครองป ในวนั ที่ ๒๔ มิถนุ ายน ๒๔๗๕

พ.ศ. 2325 - 2360 พ.ศ. 2398 - 2459 พ.ศ. 2459 - 2460 พ.ศ. 2460 - ปัจจบุ นั



๓.สมยั ประชาธปิ ไตย (พ.ศ.๒๔๗๕-ปจจุบนั ) เปน ชว งที่ไทยมีการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย อนั มีพระมหากษัตรยิ ทรงเปนประมขุ และมรี ัฐธรรม นญู เปน กฎหมายสูงสดุ ของประเทศ อํานาจการ ปกครองแบงเปน ๓ ฝาย คือ ฝายบรหิ าร ฝายนติ ิ บญั ญัติ และ ฝา ยตลุ าการ



หนว ยที่ ๒ การสรางองคความรใู หม ทางประวตั ิศาสตรไทย

ความหมาย ความสําคัญและประโยชนของ วธิ กี ารทางประวัติศาสตร ๑.ความหมายของวธิ ีการทางประวัตศิ าสตร วธิ กี ารทางประวัตศิ าสตร หมายถึงวธิ ีการหรือ ข้ันตอนตางๆทใี่ ชในการศึกษาคน ควาวิจยั เกย่ี วกบั เรื่องราวทางประวัติศาสตรโดยเฉพาะอาศัยจาก หลักฐานทเ่ี ปน ลายลกั ษณอกั ษรเปนสําคัญประกอบดวย หลกั ฐานอื่นๆเชน ภาพถา ย แถบบันทกึ เสยี ง วีดิทศั น หลกั ฐานทางโบราณคดี

๒.ความสําคญั ของวิธีการทางประวตั ศิ าสตร วิธกี ารทางประวตั ศิ าสตรม คี วามสาํ คัญ คือ ทําใหเรือ่ งราวกจิ กรรมเหตุการณที่เกิดขึน้ ใน ประวัตศิ าสตรมีความนาเชื่อถือ มคี วามถกู ตองเปน ความจรงิ หรือใกลเ คยี งความเปนจริงมากที่สดุ เพราะไดม กี ารศกึ ษาอยางเปน ระบบ อยางเปน ข้ันตอน มีความระมดั ระวงั รอบคอบ

๓.ประโยชนข องวิธกี ารทางประวัติศาสตร วธิ ีการทางประวตั ศิ าสตรม ีประโยชนทง้ั ตอ การศกึ ษาประวัตศิ าสตรทท่ี าํ ใหไดเ รื่องราวทาง ประวตั ิศาสตรทนี่ า เชื่อถือประโยชน อกี ดา นหน่งึ คือผไู ดรับการฝกฝนการใชว ธิ ีการทางประวตั ิ ศาสตรจะทาํ ใหเ ปน คนละเอียดรอบคอบ มกี าร ตรวจสอบเรือ่ งราวท่ศี ึกษาปรบั ใชชวี ิตประจําวนั

ขั้นตอนของวิธีการทางประวตั ิศาสตร ๑.การกําหนดหัวเรือ่ งทีจ่ ะศึกษา เริ่มจากความสงสยั อยากรู ไมพอใจกบั คาํ อธิบาย เรือ่ งราวที่มีมาแตเดิม

๒.การรวบรวมหลักฐาน คือ การรวบ รวมหลกั ฐานที่เกีย่ วของกับหัวขอศึกษาซึง่ มี หลักฐานทีเ่ ปน ลายลกั ษณอกั ษรและไมเปน ลายลักษณอกั ษรหลักฐานทางประวตั ิศาสตร แบงออกไดดงั นี้

๑.หลกั ฐานชน้ั ตน เปน หลกั ฐานรวมสมัย ของผูเกีย่ วของกบั เหตุการณโดยตรงประกอบ ดวยหลักฐานทางราชการท้ังทีเ่ ปน เอกสารลบั เอกสารทีเ่ ปด เผย กฎหมาย ประกาศ สนุ ทร- พจน บนั ทึก ความทรงจาํ หรืออตั ชีวประวัติ รายงานขาวผเู หน็ เหตุการณ วีดิทัศน ภาพยนตร ภาพถายเหตุการณที่เกิดขึ้น

๒.หลกั ฐานช้นั รอง เปน หลักฐานที่จดั ทาํ ขึ้นโดยอาศัยหลกั ฐานช้ันตนหรือบคุ คลทีไ่ ม เกี่ยวของ ไมไดรูเหตุการณดวยตนเองแตได รบั รูโดยผานบุคคลอืน่ ประกอบดวยผลงาน ของนกั ประวตั ิศาสตรหรือหนังสือประวัติ- ศาสตร รายงานของสือ่ มวลชนทีไ่ มรูเหน็ เหตกุ ารณดวยตนเอง













การประเมินคุณคา ของหลกั ฐาน ๑.การประเมินคุณคาภายนอกหรือ วิพากษว ิธีภายนอก หมายถึง การประเมิน คุณคาของหลกั ฐานจากลกั ษณะภาย นอก ของหลักฐานทางประวตั ิศาสตรบางคร้งั มี การปลอมแปลง เพือ่ การโฆษณาชวนเชื่อ ทาํ ใหหลงผิด หรือเพือ่ เหตุผลทางการเมือง

๒.การประเมินคุณคา ภายในหรือ วิพากษวิธีภายใน เปน การประเมิน คุณคาของหลกั ฐานจากขอมูลภายใน หลักฐานน้นั เชน มีชือ่ บคุ คล สถานที่ เหตกุ ารณ ในชวงเวลาที่หลักฐานน้นั ทําขึ้นหรือไม

การวเิ คราะห สงั เคราะห และจัดหมวดหมู ขอมูล เมื่อทราบวา หลักฐานนนั้ เปน ของแทใ หขอมลู ท่เี ปนขอ เท็จ จรงิ หรือความจริงในประวัติศาสตร ผศู กึ ษาตอ งศกึ ษาขอ มูลและในการวเิ คราะห สังเคราะหข อ มลู ผูศึกษาประวตั ศิ าสตรควรมีความ รอบคอบ วางตวั เปน กลางมจี ินตนาการ มคี วาม รอบรู

การเรียบเรียงหรือการนาํ เสนอ การเรียบเรียงหรือการนาํ เสนอเปน ข้ันตอน สดุ ทายของวิธีการทางประวัติศาสตรซึ่งมี ความสาํ คญั มากโดยผศู ึกษาจะตองนาํ ขอมูล ท้งั หมดมารวบรวมเรียบเรียงหรือนาํ เสนอให ตรงกับประเดน็ หรือหัวขอที่ตนเองสงสยั ตองการอยากรเู พิ่มเติมท้ังจากความรูเดิม และความรูใหม

หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตรไ ทย ๑.ลกั ษณะของหลกั ฐานทาง ประวัติศาสตรไ ทย ๑.๑ หลกั ฐานที่เปนลายลกั ษณ อกั ษร คือ หลกั ฐานที่มีการบนั ทึกเปนลาย ลักษณอักษรลงบนวัสดทุ ี่คงทนเชน แผนหิน ใบลาน กระดาษ มีดังนี้

๑.จารกึ หรือจาร มีอยูหลายลกั ษณะทส่ี ลกั เปน ตัวอกั ษร ลงบนแผนหรือแทงหนิ เรียกวา ศลิ า จารึก จารึกลงบนแผนทองคําเรยี กวา จารึกลาน ทอง ทจ่ี ารกึ ลงบนแผนเงินเรียกวา จารกึ ลานเงนิ ที่จารึกลงใบลานเรยี กวา หนงั สือลาน และยังมี การพบจารึกท่ีฐานพระพทุ ธรปู

๒.พระราชพงศาวดาร เปนการจด บนั ทึกเกี่ยวกบั เรื่องราวของพระมหากษตั ริย โดยเขียนลงบนสมุดไทยหรือกระดาษไทยทีใ่ ช กนั ในสมยั กอนการเขียนพงศาวดารเริม่ ขึ้นใน สมัยอยธุ ยาเรือ่ ยมาจนกระทั่งถึงรชั กาลที่ ๕ พระราชพงศาวดารทีม่ ีสวนหนึง่ เปนเรื่องของ พระมหากษตั ริยสมยั อยุธยา

๓.ตาํ นาน หมายถึง การเลาเรือ่ งราว ประวัติศาสตรความเปนมาของบุคคล โบราณสถาน โบราณวัตถใุ นอดีตมาสืบทอด ตอกันมาโดยการบอกเลา จดจาํ และมีการ จดบนั ทึกเปนลายลักษณอกั ษร เชน ตํานาน มูลศาสนา ตํานานจามเทวีวงศ ตาํ นานเมือง เงินยาง เชียงแสน ตํานานอรุ งั คธาตุ

๔.เอกสารสว นบุคคล เปน บันทึก สวนตัวของผเู กีย่ วของหรือรเู หน็ เกีย่ วกบั เหตกุ ารณน้นั ๆถือวาเปนเอกสารทาง ประวตั ิศาสตรทีม่ ีประโยชนมากเชน จดหมายเหตุพระราชกิจรายวันในรัชกาล ที่ ๕

๕.หนงั สือราชการ เปน เอกสารเกีย่ วของ กบั การบริหารราชการดานจัดการปกครอง ทีท่ างรัฐมีตอสวนกลางและสวนภมู ิภาค หนงั สือ ราชการมีอยหู ลายลักษณะเชน หมายรบั สง่ั หนังสือสง่ั ราชการ รายงานการ ประชมุ ตางๆ พระบรมราโชวาท

๖.บันทึกของชาวตางชาติ เปน เอกสาร ของชาวตางชาติทีเ่ ขียนบันทึกเกี่ยวกบั เมืองไทย อาจอยูในรปู ของบนั ทึกประจําวนั การเลาเรื่อง หรือจดหมายเหตุเชนจดหมาย เหตลุ าลูแบร ของซิมองค เดอลา ลแู บร ราชทูตฝรั่งเศสในสมัยสมเดจ็ พระนารายณ มหาราช

๒.หลกั ฐานท่ีไมเปน ลายลกั ษณอักษร สวน ใหญเ ปนหลัก ฐานประเภทโบราณสถาน โบราณ วตั ถุ เชน โบสถ วิหาร โครงกระดูกมนษุ ย เครือ่ ง มือเครือ่ งใชตางๆในปจจุบันมนุษยร ูจ กั นาํ เทคโนโลยี ทท่ี ันสมัยมาบนั ทกึ เหตกุ ารณ สถานที่ ทง้ั เปน ภาพ เสียง เชน ภาพถาย แถบบันทกึ เสียง วีดทิ ศั น รายงานขา วของสื่อมวลชน

ประเภทของหลักฐานทางประวตั ิศาสตรไ ทย ๑.หลกั ฐานช้ันตน หรอื หลักฐานปฐมภูมิ คือ หลกั ฐานท่เี ปนของรว มสมยั เชน เอกสารหรือบนั ทกึ ทีเ่ ขยี นขนึ้ โดยบุคคลท่มี ีความเก่ยี วขอ งหรือรเู ห็น เหตุการณร ว มทง้ั มสี วนรวมในเหตกุ ารณน้นั โดยตรงเชน ภาพถา ยวัตถุรว มสมัยเชน โบราณ วตั ถุ เครื่องมือเครือ่ งใช จารึก

๒.หลักฐานชนั้ รอง หรือหลกั ฐานทตุ ิยภูมิ คือหลักฐานที่เขียนขึ้นภายหลังจากเหตุ การณน้ันเกิดข้ึนโดยผูบนั ทึกอาจไดยินคํา บอกเลาผานบคุ คลอื่นหรือหลกั ฐานที่เขียน ขึ้นโดยบคุ คลที่อาศัยขอมูลช้นั ตนเชน หนงั สือ งานวิจยั บทความ รวมท้งั หลกั ฐานที่ไมเปน ลายอักษรเชนภาพยนตร ละคร ขาวโทรทศั น

ความสําคัญของหลักฐานทาง ประวตั ิศาสตรไทย หลักฐานประวัตศิ าสตรจ ะไมคอ ยสมบรู ณแต มคี วามสําคญั ตอ การศึกษาประวัตศิ าสตรไ ทยมาก เพราะหลักฐานขอ มลู ท้ังหลายทําหรือเขียนขน้ึ โดย ผเู กย่ี วขอ งโดยตรงมคี วามใกลช ิดกบั เหตุการณ หรือเรื่องราวทีเ่ กดิ ขึน้ หลกั ฐานดังกลา วสะทอ นให เหน็ โลกทศั นว ฒั นธรรมประเพณี ตลอดจนความ เชื่อของคนในสมัยกอ นดว ย

แหลง รวบรวมหลักฐานประวัติศาสตรไทย คือสํานักหอจดหมายเหตแุ หงชาติท้ัง ในกรุงเทพฯและตางจังหวดั ซึ่งรวบรวม เอกสาร ตวั เขียนทีเ่ ปนสมุดฝรง่ั ภาพถายเกา สวนสํานักหอสมดุ แหงชาติเปน ที่เก็บเอกสาร ตวั เขียนเปนสมุดไทย

วิธีการทางประวตั ิศาสตร 5. การเรียบเรยี งและการ นําเสนอ 4. การตีความหลกั ฐาน 3. การตรวจสอบและประเมนิ หลกั ฐาน 2. การรวบรวมหลกั ฐาน 1. การกําหนดปญหา

ตัวอยางการนาํ วิธีการทางประวัติศาสตร มาใชในการศึกษาประวัติศาสตรไ ทย ๑.การกาํ หนดหวั เรือ่ งที่จะศึกษา เมื่อเริ่ม ศึกษาประวตั ิศาสตรผูศึกษาควรมีประเดน็ คําถามหรือหวั ขอเรือ่ งเชนจะศึกษาเรือ่ งใด สมยั ใด ผูศึกษากําหนดหวั ขอเรื่องตามทีต่ วั เอง สนใจ

๒.การรวบรวมหลกั ฐาน เมื่อมีหวั ขอที่จะ ศึกษาแลวผศู ึกษาอาจเริม่ ดวยการรวบรวม หลักฐานช้นั รองกอน ๓.การประเมินคุณคา ของหลักฐาน โดย ตรวจสอบความนาเชื่อถือของเนื้อหาในหลกั ฐานที่ได

๔.การวิเคราะห สงั เคราะห และจัด หมวดหมูขอ มลู เปน ข้ันตอนตองศึกษาวาหลกั ฐานทีเ่ ราใช ในการคนควาใหขอมลู ทางประวตั ิศาสตร อะไรบางขอมลู น้ันมีจุดมุงหมายเบ้ืองตน และ จุดมุงหมายแฝงอยางไร

๕.การเรียบเรียงหรือการนาํ เสนอ ข้ันน้ี ตองนําขอมูลทีต่ ี ความไดมานาํ เสนอโดยมี การเรียบเรียงอยางเปนระบบ เชนหวั ขอ ยอย มีการลําดบั หัวขอ การใชหลกั ฐาน ประกอบการอางอิง การอธิบายลาํ ดบั เหตุการณหรืออธิบายประเด็น