ใบงานนิราศภูเขาทอง

นิราศภูเขาทอง

ผู้แต่ง พระสุนทรโวหาร ( ภู่ ) หรอื สุนทรภู่

สุนทรภไู่ ด้รับฉายา “กวีส่แี ผ่นดิน” เน่ืองจาก มีชวี ิตอย่ใู นชว่ งรัชกาลที่ ๑ กระทัง่ ถงึ รัชกาลท่ี ๔

ยุครุง่ เรืองของสุนทรภู่ คือ ยุคพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศหลา้ นภาลัย (รัชกาลท่ี ๒ )

ผลงานของสุนทรภู่ ทม่ี ีหลักฐาน ปรากฏ มี ๒๓ เร่ือง ไดแ้ ก่ นิราศ ๙ เรอ่ื ง นิทานคำกลอน ๕ เรอ่ื ง สภุ าษติ ๓ เรอ่ื ง บทเสภา ๒ เร่ือง บทเหก่ ล่อม ๔ เรอื่ ง

นิราศภูเขาทองมีลักษณะเดน่ คือ บรรยายและพรรณนาถงึ สถานที่ อารมณร์ ัก และครา่ ครวญถึงสตรี อันเป็นทีร่ ัก โดยเอาไปผกู กับธรรมชาติ หรอื สถานทีท่ ่ีพบเห็น

สนุ ทรภู่ได้รับยกย่องจากองคก์ ร Unesco ใหเ้ ป็นบคุ คลทมี่ ผี ลงานดีเด่นด้านวรรณกรรม ในปี พ.ศ.๒๕๒๙ บทกลอนนทิ านของสุนทรภู่ท่ไี ดร้ ับการยกยอ่ ง จากวรรณคดีสโมสรวา่ เป็นสดุ ยอดวรรณคดีไทย ประเภทกลอนนทิ าน คือ พระอภัยมณี

ลักษณะคำประพันธ์ แตง่ ด้วยคำประพันธ์ประเภทกลอนนิราศ ขน้ึ ต้นด้วยวรรครับ และ วรรคสดุ ทา้ ยซ่ึงอยใู่ นวรรคสง่ จบลงดว้ ยคำ ว่า “เอย”

จุดมุง่ หมายในการแตง่ เพอ่ื บอกเล่าการเดนิ ทางของสนุ ทรภู่ โดยเปน็ การ เดินทางจากวดั ราชบุรณะไปนมัสการพระเจดียภ์ ูเขาทอง ท่ีจังหวดั พระนครศรอี ยุธยา เพ่ือหาความสบายใจใหแ้ ก่ ตนเอง เนอ่ื งจากได้รับความเดือดร้อนใจบางประการ ในขณะที่พำนกั อยทู่ วี่ ดั ราชบุรณะ

คุณค่าดา้ นเน้อื หา ๑. สะทอ้ นวิถีชวี ิตและวัฒนธรรม ๒. เรยี นรู้เก่ียวกบั ตำนานสถานทต่ี า่ ง ๆ ๓. แสดงถึงความเชอื่ ของคนไทย ๔. ใหแ้ งค่ ิดเกีย่ วกบั ความจริงของชวี ิต

คุณค่าด้านเน้ือหา ๑. สะท้อนวิถีชวี ิตและวัฒนธรรม “ไปพน้ วดั ทัศนารมิ ท่าน้า แพประจำจอดรายเขาขายของ มแี พรผา้ สารพัดสมี ่วงตอง ทั้งสิง่ ของขาวเหลอื งเครอ่ื งสำเภา” ๒. เรยี นรู้เกย่ี วกับตำนานสถานทีต่ ่าง ๆ “ถึงสามโคกโศกถวิลถึงปิ่นเกล้า พระพุทธเจ้าหลวงบำรงุ ซง่ึ กรงุ ศรี ประทานนามสามโคกเป็นเมอื งตรี ชือ่ ปทุมธานเี พราะมบี ัว”

คุณค่าด้านเน้ือหา ๓. แสดงถึงความเช่ือของคนไทย “งิ้วนรกสิบหกองคุลีแหลม ดังขวากแซมเส้ยี มแทรกแตกไสว ใครทำชูค้ ู่ทา่ นครนั้ บรรลัย ก็ต้องไปปนี ตน้ นา่ ขนพอง” ๔. ใหแ้ งค่ ิดเก่ียวกับความจริงของชีวิต “ถงึ บางเดอื่ โอม้ ะเดือ่ เหลอื ประหลาด บังเกิดชาติแมลงหว่มี ีในไส้ เหมือนคนพาลหวานนอกย่อมขมใน อุปไมยเหมอื นมะเด่อื เหลอื ระอา”

คุณค่าดา้ นวรรณศิลป์ ๑. มกี ารเลน่ เสียงสมั ผัส ๒. ใชค้ วามเปรยี บลึกซึง้ กินใจ ๓. ใช้คำเพอื่ สร้างจินตภาพ ๔. ใชก้ ารเปรียบเทียบอปุ มาอุปไมย

คุณค่าด้านวรรณศิลป์ ๑. มีการเล่นเสยี งสมั ผัส “ดูน้าวิ่งกลิ้งเชย่ี วเป็นเกลยี วกลอก กลับกระฉอกฉาดฉัดฉวดั เฉวยี น บ้างพลุง่ พลุ่งวุง้ วงเหมอื นกงเกวียน ดูเวยี นเวียนควา้ งควา้ งเป็นหวา่ งวน” ๒. ใชค้ วามเปรยี บลกึ ซึง้ กินใจ “เม่อื เคราะหร์ ้ายกายเรากเ็ ท่าน้ี ไมม่ ีท่พี สุธาจะอาศัย ลว้ นหนามเหนบ็ เจ็บแสบคับแคบใจ เหมอื นนกไร้รังเรอ่ ยเู่ อกา”

คุณค่าดา้ นวรรณศิลป์ ๓. ใชค้ ำเพอ่ื สรา้ งจินตภาพ “จนแจ่มแจง้ แสงตะวนั เหน็ พนั ธผุ์ กั ดูนา่ รักบรรจงส่งเกสร เหลา่ บัวเผือ่ นแลสลา้ งรมิ ทางจร กา้ มกุง้ ซ้อนเสียดสาหรา่ ยใตค้ งคา” ๔. ใช้การเปรยี บเทียบอปุ มาอุปไมย “ถึงบางเด่ือโอ้มะเดื่อเหลือประหลาด บังเกิดชาติแมลงหวีม่ ใี นไส้ เหมอื นคนพาลหวานนอกย่อมขมใน อุปไมยเหมือนมะเดอื่ เหลอื ระอา”

คุณค่าดา้ นสังคมและวัฒนธรรม คุณคา่ ดา้ นสังคมทป่ี รากฏในนิราศภเู ขาทอง ไดแ้ ก่ การบันทึก เหตุการณท์ ี่ไดพ้ บ การอ้างอิงถงึ หลกั คำสอน ทางพระพทุ ธศาสนา และการแสดงความจงรักภักดีตอ่ พระมหากษัตริย์

คุณค่าดา้ นการนำไปใช้ ๑. คำพูดเป็นสิ่งท่ีสร้างมติ รและศัตรู จึงควรระมัดระวัง ในการใชถ้ ้อยคำ ๒. ไม่ควรตัดสินคนจากภายนอก แตใ่ ห้ดลู ึกไปถึงจิตใจ ๓. ชีวิตไม่เที่ยงมกี ารเปลย่ี นแปลงเสมอ ชอื่ เสียง เงินทอง เกยี รติยศ ความรัก เกิดข้ึน ตั้งอยู่ และดับไป เปน็ เร่ืองธรรมดา

คำประพันธท์ ชี่ อบ “ไม่เมาเหล้าแลว้ แตเ่ รายังเมารัก สุดจะหักหา้ มจติ คิดไฉน ถึงเมาเหลา้ เช้าสายกห็ ายไป แตเ่ มาใจนป้ี ระจำทุกค่าคืน”

สัวสดคี ะ่