การควบคุมเหตุลำคาญ (สื่อการสอน)

การจดั การเหตรุ าคาญ สาขาวิชาสาธารณสขุ ศาสตร์ หม่เู รียน 24.1 วชิ าการจดั การสิ่งแวดลอ้ ม

การจัดการเหตรุ าคาญ

สมาชกิ กลมุ่ อาจารย์วจินี อารรี อบ (อาจารยท์ ป่ี รกึ ษาประจารายวชิ า) สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ คณะวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

สถานการณก์ ารจดั การเหตุราคาญ จากข้อมูลรายงานสถานการณ์ปัญหาเหตุราคาญปี 2561 ตามกฎหมายว่าด้วยการ สาธารณสุขขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ระดับเทศบาลและกรุงเทพมหานคร จานวน 2,442 แห่ง พบว่าปัญหาการร้องเรียนเหตุราคาญจากประชาชนเกิดขึ้นและกระจายในทุกพ้ืนท่ี ทั่วประเทศ จานวนท้ังสิ้น 7,991 และ 8,928 เร่ืองตามลาดับ คิดเป็นจานวนเรื่องร้องเรียน เพิ่มขึ้นร้อยละ 11.73 โดยจังหวัดที่มีการร้องเรียนสูงสุดอันดับแรกได้แก่ กรุงเทพมหานคร คือ ปัญหากล่ินเหม็น กลิ่นรบกวน สถานประกอบกิจการเกี่ยวกับการลี้ยงสัตว อื่นๆ เป็นต้น สาหรับในพื้นท่ีจังหวัดนครปฐมจะมีการรายงานการร้องเรียนเก่ียวกับเหตุราคาญการเล้ียงสุกร และกลน่ิ น้าเหม็นในสถานประกอบการ ปัจจุบันปัญหาเหตุราคาญเกิดขึ้นในหลายพ้ืนท่ีส่วนใหญ่มีเหตุมาจากมลพิษส่ิงแวดล้อม เช่น ฝุ่นละออง เสียงดัง กลิ่นเหม็น น้าเสีย กากขยะอุตสาหกรรม ฯลฯ รวมถึงกิจการท่ีเป็น อันตรายต่อสุขภาพ สิ่งเหล่านี้หากไม่ดาเนินการอย่างถูกต้องอาจก่อให้เกิดมลพิษต่อ สิ่งแวดล้อมและสง่ ผลกระทบตอ่ สุขภาพความเปน็ อยแู่ ละสขุ ภาพของประชาชน ทางผู้จัดทาจึงได้เล็งเห็นถึงปัญหาและความสาคัญในการจัดการเหตุราคาญในพื้นท่ี ชุมชน จึงต้องการส่งเสรมิ ให้นักเรยี นได้มีความรู้เกยี่ วกับการจดั การเหตรุ าคาญ

แนวคดิ เกย่ี วกบั การจดั การเหตรุ าคาญ แนวคิดเก่ียวกบั การจดั การเหตุราคาญ แนวคดิ ทฤษฎเี กี่ยวกบั พฤติกรรม พฤติกรรม หมายถึง การกระทา การแสดงออก รวมไปถึงความคิด ความรสู้ กึ ทม่ี นษุ ยม์ กั เปิดเผยออกมา แนวคิดทฤษฎีเก่ียวกับพฤติกรรม พฤติกรรม เป็นความพร้อมที่บุคคลกระทา อันเป็นผลสบื เนื่องมาจากความคิดความรสู้ กึ จะแสดงออกมาในรปู การประพฤติการ ปฏบิ ตั โิ ดยการยอมรบั ไดแ้ ก่ การรบั รู้ การเรียนรู้ การคดิ อารมณ์และเจตคติบุคคล การเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมนน้ั จะตอ้ งประกอบด้วยการกระทากิจกรรมใด ๆ (บุษกร ชวี ะธรรมานนท)์ จากแนวคิดพฤติกรรมข้างต้นจะเห็นว่าพฤติกรรมของมนุษย์เป็นเหตุสาคัญท่ี ส่งผลต่อการทาหรือการแสดงออกท่ีก่อให้เกิดเหตุราคาญในลักษณะต่างๆทาให้ เกดิ ปัญหาและผลกระทบต่อตนเอง ชมุ ชนและสงั คมเป็นอยา่ งย่ิง

ความหมายการจดั การเหตรุ าคาญ • เหตุราคาญ (มาตรา ๒๕ พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕) หมายถึง เหตุหนึ่งเหตุใดอันอาจก่อให้เกิดความเดือดร้อน ของประชาชนผู้ที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง ซ่ึงมีสาเหตุมาจาก การกระทา • การจัดการ หมายถึง กระบวนการ (Process) ของการวางแผน (Planning) การจัดองค์การ (Organization) การส่ังการ (Leading) และการควบคุม (Controlling) ความพยายามของ สมาชิกในองค์การและการใช้ทรัพยากรต่างๆ เพื่อบรรลุ วัตถปุ ระสงค์ทอ่ี งค์การกาหนดไว้ (นยิ าม JamesA.F.Stoner)

องค์ประกอบของระบบการจดั การเหตรุ าคาญ ทีม่ า:https://env.anamai.moph.go.th/web-upload/migrated/files/env/n549_63db879c864c8331cdc09c7f067420e7_g007.pdf

ลกั ษณะเหตรุ าคาญแบง่ เปน็ 5 ลักษณะดงั น้ี 1. แหล่งนา้ ทางระบายนา้ ทีอ่ าบนา้ สว้ ม ท่ีใสม่ ูลหรอื เถา้ หรือสถานที่อ่ืนใดซึ่งอยู่ ในทาเลไมเ่ หมาะสม สกปรก 2. การเลี้ยงสตั วใ์ นท่หี รอื โดยวิธีใด หรอื มจี านวนเกินสมควรจนเป็นเหตุให้เสื่อมหรือ อาจเป็นอันตรายตอ่ สขุ ภาพ 3. อาคารอันเป็นท่ีอยู่ของคนหรือสัตว์ โรงงานหรือสถานท่ีประกอบการใดไม่มีการ ระบายอากาศ การระบายน้า การกาจดั สิง่ ปฏิกูล หรือการควบคุมสารเปน็ พิษ 4. การกระทาใดๆ อันเป็นเหตุให้เกิดกลิ่น แสง รังสี เสียง ความร้อน สิ่งมีพิษ ความส่ันสะเทือน ฝุน่ ละออง เขมา่ เถา้ 5. เหตุอนื่ ใดทีร่ ฐั มนตรีกาหนดโดยประกาศในราชกิจจานเุ บกษา

ลกั ษณะเหตรุ าคาญ 1. แหลง่ นา้ ทางระบายนา้ ท่ีอาบนา้ ส้วม หรอื ทใ่ี สม่ ลู หรอื เถา้ หรอื สถานท่อี ่ืนใดซงึ่ อยู่ในทาเลไม่เหมาะสม สกปรก มีการสะสม หรือหมักหมม ส่ิงของมีการเททิ้ง ส่ิงท่ีเป็นเหตุให้มีกลิ่นเหม็น ละอองเป็นพิษ เป็นท่ีเพาะพันธ์ุพาหะนาโรค หรือ ก่อใหเ้ กิดความเส่ือมหรอื อาจเปน็ อันตรายต่อสุขภาพ AB A: ภาพแสดงขยะสะสมในน้าท้าให้มีกล่นิ เหม็นบรเิ วณที่พักอาศัยในชุมชนตดิ แม่น้าล้าคลอง B: ภาพแสดงการปล่อยน้าเสียลงแม่น้าล้าคลองท้าให้เกิดกล่นิ เหม็น ที่มา: https://mgronline.com/greeninnovation/detail/9640000092795

ลกั ษณะเหตรุ าคาญ 2. การเลี้ยงสัตว์ในที่หรือโดยวิธีใด หรือมีจานวนเกินสมควรจนเป็นเหตุให้เส่ือม หรืออาจเปน็ อันตรายตอ่ สขุ ภาพ AB A: ภาพแสดงการเลียงสุกรจ้านวนมากส่งกล่นิ เหม็นต่อบรเิ วณพนื ท่ีรอบขา้ งและชุมชน B: ภาพแสดงการเลียงสุนักไว้ท่ีบ้านส่งเสียงเห่าหอนท้าให้รบกวนข้างบ้าน ท่ีมา:https://env.anamai.moph.go.th/th/kpi64/download?id=70550&mid=32878&mkey=m_document&lang=th&did=22232 :https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/896319/

ลกั ษณะเหตรุ าคาญ 3. อาคารอันเป็นท่ีอยู่ของคนหรือสัตว์ โรงงานหรือสถานท่ีประกอบการใดไม่มี การระบายอากาศ การระบายน้า การกาจัดส่ิงปฏิกูล หรือการควบคุมสาร เป็นพิษหรือมีแต่ไม่มีการควบคุมให้ปราศจากกลิ่นเหม็นหรือละอองสารพิษ อย่างพอเพียงจนเปน็ เหตุใหเ้ สอ่ื มหรอื อาจเปน็ อนั ตรายตอ่ สุขภาพ AB A: ภาพแสดงโรงงานไม่มีการควบคุมสารพิษ สารพิษส่งกล่นิ เหม็นและละอองสารพษิ ลอยไปส่งผลกระทบบรเิ วณบ้านเรอื นที่พักอาศัย B: ภาพแสดงการโรงงานไม่มีการระบายน้าเสีย ก่อให้น้าเสียในโรงงานส่งกล่นิ เหม็นบรเิ วณใกล้เคียง ท่ีมา:https://news.thaipbs.or.th :http://www.sakhononline.com/news/2017/?p=3256

ลักษณะเหตรุ าคาญ 4. การกระทาใดๆ อันเป็นเหตุให้เกิดกลิ่น แสง รังสี เสียง ความร้อน สิ่งมีพิษ ความส่นั สะเทือน ฝุน่ ละออง เขมา่ เถา้ หรือกรณอี น่ื ใด จนเปน็ เหตุให้เส่ือม หรืออาจเป็นอนั ตรายต่อสขุ ภาพ AB A: ภาพแสดงโรงงานก้าจัดขยะมูลฝอย ในเขตประเวศ ส่งกล่นิ เหม็นรบกวน B: ภาพแสดงการโรงงานสารเคมีรั่วไหลโรงงาน ไมด้า วัน จ.ฉะเชิงเทรา ที่มา:https://news.thaipbs.or.th/content/300262 :https://news.thaipbs.or.th/content/297600

ลกั ษณะเหตรุ าคาญ (เพ่ิมเตมิ ) 5. เหตุอนื่ ใดท่ีรฐั มนตรีกาหนดโดยประกาศในราชกิจจานเุ บกษา • เช่น ราชกิจจาฯ เผยแพร่ประกาศสธ. พื้นที่ควบคุมเหตุราคาญ พ.ศ. 2561 รายละเอียด ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่อง หลักเกณฑ์ วธิ ีการ และเงอ่ื นไขการประกาศพนื้ ทคี่ วบคมุ เหตรุ าคาญ พ.ศ. 2561 สง่ ผลกระทบการดารงชพี -สขุ ภาพ • วันท่ี 12 ตุลาคม 2563 เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศ กระทรวง สาธารณสุข เร่ืองการจัดหาวัคซีนป้องกันโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2564 หรือ โรคโควดิ -19 • วันที่ 13 มกราคม 2565 ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศ สธ. กาหนด มาตรการควบคุมและป้องกันเหตุราคาญหรือผลกระทบท่ีอาจเป็นอันตรายต่อ สุขภาพของฟาร์มสุกร ใหเ้ วลา 30 วนั ที่มา: https://www.bangkokbiznews.com/news/796910 : https://today.line.me/th/v2/article/j7egkgD : https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_892136

สรุปลกั ษณะเหตรุ าคาญ ท่มี า:http://www.rayongcity.go.th/index.php/2016-07-22-08-57-10/2016-07-25-08-24-30/2016-07-25-08-36-41/440-2016-08-16-03-01-09

บทบาทของสานกั งานสาธารณสขุ อาเภอ กับการจดั การเหตรุ าคาญ • เจ้าหน้าท่ีสานักงานสาธารณสุขอาเภอ ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าพนักงาน สาธารณสุข ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เร่ือง แต่งตั้งเจ้าพนักงาน สาธารณสขุ ตามพระราชบญั ญัตกิ ารสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ ดังนี้ • ขอ้ ๓ ให้บุคคลในสังกัดราชการส่วนบุคคล สานักงานปลัดกระทรวง สาธารณสุข ซึ่งดารงตาแหน่งดังต่อไปน้ี เป็นเจ้าพนักงานสาธารณสุข ตาม พระราชบัญญัตกิ ารสาธารณสขุ พ.ศ. ๒๕๓๕ • ข้อ ๗ ให้เจ้าพนักงานสาธารณสุข ตามข้อ ๓.๑) – ๓.๙) มีอานาจหน้าที่ตรวจ ตรา ดูแล ให้ข้อเสนอแนะ และรับผิดชอบในการดาเนินการให้เป็นไปตาม พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ ในเขตท้องที่ที่รับผิดชอบตามท่ี กระทรวงสาธารณสขุ กาหนด

อานาจหนา้ ทใี่ นการควบคมุ ดแู ลเหตรุ าคาญ • เจ้าพนักงานสาธารณสุข หมายถึง เจ้าพนักงานซ่ึงได้รับแต่งต้ังจาก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ให้ปฏิบัติการตามพระราชบัญญัติการ สาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ ขณะน้ีมีเจ้าพนักงานสาธารณสุข ทั้งในส่วนกลางส่วน ภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น ซ่ึงจะมีบทบาทสาคัญในการช่วยเหลือและให้ คาปรึกษาแนะนาแก่เจ้าพนักงานท้องถิ่นในการปฏิบัติการให้เป็นไปตาม พระราชบัญญตั ิน้ี ดงั นี้ 1. แจง้ ใหเ้ จา้ พนกั งานทอ้ งถน่ิ ตรวจสอบข้อเท็จจรงิ และออกคาส่ังกรณีที่พบวา่ มี การปฏิบัตไิ ม่ถกู ตอ้ ง 2. กรณีทพี่ บว่าจะเป็นอันตรายร้ายแรงต่อสุขภาพของประชาชนโดยส่วนรวม ซึ่ง สมควรจะดาเนนิ การแกไ้ ขโดยเร่งด่วน 3. เพ่ือให้สามารถปฏิบัติการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ เช่น มีหนังสือเรียกบุคคลใดๆ,เข้าไปในอาคารหรือสถานที่ใดๆ,แนะนา ให้ผู้ได้รับใบอนุญาตหรือหนังสือรับรองการแจ้ง,ยึดหรืออายัดสิ่งของใดๆ,เก็บ หรอื นาสินค้าหรอื ส่งิ ของใดๆ

อานาจหนา้ ทข่ี องเจา้ พนกั งานทอ้ งถน่ิ • เจ้าพนักงานท้องถิ่น หมายถึง นายกเทศมนตรีสาหรับในเขตเทศบาล นายกองค์การ บริห ารส่ ว นจังห วัด สาห รับในเขตอง ค์ การบริห ารส่ ว นจัง ห วั ด ผู้ว่ าราช การ กรุงเทพมหานครสาหรับในเขตกรุงเทพมหานคร นายกเมืองพัทยาสาหรับในเขตเมือง พัทยา นายกองค์การบริหารส่วนตาบลสาหรับเขต องค์การบริหารส่วนตาบล หัวหน้า ผบู้ ริหารท้องถ่ินขององค์การปกครองส่วนท้องถ่ินอ่ืนที่กฎหมายกาหนดให้เป็นราชการ ส่วนท้องถิ่นสาหรับในเขตราชการส่วนท้องถิ่นนั้นโดยกฎหมายกาหนดให้เจ้าพนักงาน ทอ้ งถ่นิ มีอานาจหนา้ ท่ีในการระงับ ป้องกนั แกไ้ ข จัดการ รวมทัง้ ส่ังหา้ มใชส้ ถานทีท่ ีก่ ่อ ปญั หาเหตรุ าคาญ ดังน้ี 1. ออกคาส่ังให้ผู้ใดหรือผู้ประกอบการท่ีปฏิบัติไม่ถูกต้องตามพระราชบัญญัติการ สาธารณสุข 2. ตามมาตรา ๒๖ กาหนดให้เจ้าพนักงานท้องถ่ินมีอานาจในการออกคาส่ังเป็นหนังสือ เพื่อระงับ กาจัด และควบคมุ เหตุราคาญตา่ งๆ 3. ตามมาตรา ๒๗ ในกรณีที่มีเหตุราคาญเกิดข้ึนหรืออาจเกิดข้ึนในท่ีหรือทางสาธารณะ ให้เจ้าพนักงานท้องถน่ิ มอี านาจ 4. ตามมาตรา ๒๘ ในกรณที ีม่ เี หตุราคาญเกิดขึ้นในสถานที่เอกชนให้เจ้าพนักงานท้องถ่ิน มีอานาจ

ขั้นตอนปฏบิ ตั งิ านการแจง้ เหตรุ าคาญ ท่มี า: https://www.phuketchalong.go.th/networknews/detail/64420/data.html

การร้องเรียนเหตุราคาญ

ขัน้ ตอนการรอ้ งเรยี นเหตรุ าคาญ 1. ตอ้ งทราบแหล่งกาเนิดเหตุราคาญ ดังนี้ ที่มา : กระทรวงสาธารณสุข : https://www.moph.go.th/index.php/news/read/1434

ขนั้ ตอนการรอ้ งเรยี นเหตรุ าคาญ 2. ผ้ปู ระสบปญั หาจะต้องเตรียมขอ้ มลู ตา่ งๆ ประกอบไปดว้ ย ดังน้ี 2.1 สถานทชี่ ัดเจน 2.2 เวลา 2.3 เกดิ เหตุบอ่ ยแคไ่ หน 2.4 มกั เกิดเหตุเวลาใด

ข้นั ตอนการรอ้ งเรยี นเหตรุ าคาญ 3. ประชาชนร้องเรียน ดงั นี้ ที่มา : กระทรวงสาธารณสุข : https://www.moph.go.th/index.php/news/read/1434

ขน้ั ตอนการรอ้ งเรยี นเหตรุ าคาญ 4. การแจง้ ขอ้ รอ้ งเรยี นไดด้ งั น้ี 4.1 กรุงเทพมหานคร แจง้ ได้ 2 สว่ น - สานกั งานเขต เช่น ทส่ี านกั งาน, ผา่ นจดหมาย, โทรศพั ท์ - กทม. เชน่ ศนู ยร์ บั แจง้ ทกุ ขโ์ ทร 1555, www.bangkokgo.th/rongtook. 4.2 ต่างจงั หวดั - แจง้ ผา่ น อบต หรือเทศบาล ทสี่ านกั งาน ผ่านจดหมาย โทรศพั ท์ - ศนู ย์รับแจง้ เรอื่ งราวร้องทกุ ขข์ องรัฐบาล เชน่ โทร 1111, App psc1111, ตู้ปณ 1111, www.1111.go.th, จดุ บรกิ ารรว่ ม1111 ที่มา : กระทรวงสาธารณสุข : https://www.moph.go.th/index.php/news/read/1434

ขั้นตอนการแกไ้ ขปญั หาเหตรุ าคาญ ท่มี า:http://www.rayongcity.go.th/index.php/2016-07-22-08-57-10/2016-07-25-08-24-30/2016-07-25-08-36-41/439-2016-08-16-03-00-46

แหลง่ เรยี นรเู้ พม่ิ เตมิ Application การจดั การเหตรุ าคาญ ท่มี า:http://www.rayongcity.go.th/index.php/2016-07-22-08-57-10/2016-07-25-08-24-30/2016-07-25-08-36-41/439-2016-08-16-03-00-46

อ้างองิ คู่มือวิชาการเรอื่ งระบบการจัดการเหตุราคาญ. สานกั อนามยั ส่งิ แวดล้อม กรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข. สืบค้น 22 มนี าคม 2565, จาก https://env.anamai.moph.go.th/webupload/migrated/files/env/n549_63db879c864c8331cdc0 9c7f067420e7_g007.pdf. คู่มือระบบการจัดการเหตรุ าคาญ และกจิ การที่เป็นอนั ตรายตอ่ สุขภาพ. สานกั อนามยั สงิ่ แวดลอ้ ม กรมอนามัยกระทรวง สาธารณสุข. สบื ค้น 22 มีนาคม 2565, จาก https://env.anamai.moph.go.th/webupload/migrated/files/env/n544_ e0a9ef9500a57eedd702f7fe94847dd2_g003.pdf. คู่มอื การดาเนินงานด้านอนามยั ส่งิ แวดล้อมสาหรบั สาธารณสขุ อาเภอ. สานกั อนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัยกระทรวง สาธารณสขุ . สบื ค้น 22 มนี าคม 2565, จาก https://env.anamai.moph.go.th/webupload/migrated/files/env/n546_ f57723ba6925c06d2c0473c394aca26c_g006.pdf. แนวทางการจัดการข้อร้องเรียน/เหตุราคาญ. เทศบาลตาบลหลกั เมือง จงั หวดั กาฬสนิ ธ์ุ. สบื ค้น 22 มนี าคม 2565, จาก http://www.lakmuang.go.th/index.php?op=dynamiccontent_detail&dynamiccontent_id=242953&id=40529. สถติ ิการรอ้ งเรียนปัญหามลพษิ ปี 2564. กรมควบคุมมลพษิ . สบื คน้ 22 มีนาคม 2565, จาก https://www.pcd.go.th/stat/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B8% 95%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B9% 89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8% A2%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8% B2%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8% 9B%E0%B8%B5-2564/.

จบการนาเสนอ