สื่อนวัตกรรมช่วยสอน "โทษและพิษภัยบุหรี่"

นายกติ ติรัตน์ หน่อขดั บทเรียนคอมพวิ เตอร์ช่วยสอน ผู้สอน เร่ือง “ โทษและพิษภยั ของบุหรี่” เข้าสู่ระบบ

หนา้ หลกั คู่มือการใชบ้ ทเรียน เอกสารอา้ งอิง ออกจากโปรแกรม วตั ถุประสงค์ เน้ือหาบทเรียน ยนิ ดีต้อนรับ แบบทดสอบ เข้าสู่บทเรียนคอมพวิ เตอร์ช่วยสอน ขอ้ มูลผจู้ ดั ทา ร เรื่อง “โทษและพษิ ภยั ของบหุ ร่ี”

วตั ถุประสงคข์ องบทเรียน นายกติ ตริ ัตน์ หน่อขดั ขอ้ 1 • นกั เรียนมีความรู้และความเขา้ ใจในเน้ือหาวชิ าและกิจกรรมท่ีไดเ้ รียนรู้ ผู้สอน ขอ้ 2 • นกั เรียนมีการเรียนรู้ไดต้ ามเป้าหมายที่ต้งั ไว้ • นกั เรียนมีความรกระตือรือร้นในการเรียนรู้ที่แปลกใหม่และพร้อมยอมรับ ขอ้ 3 การเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ์ ขอ้ 4 • นกั เรียนสามารถนาความรู้และทกั ษะท่ีไดไ้ ปปรับใชใ้ นชีวิตประจาวนั ได้

กรุณาเลือกเน้ือหาบทเรียน 1. ความหมายบุหรี่ 5. ควนั บุหร่ีมือสอง/มือสาม 2. ความรู้ทวั่ ไปพิษภยั บุหรี่ ร 6. วธิ ีการป้องกนั การสูบบุหร่ี 3. สารพษิ สาคญั ในควนั บุหรี่ 7.การเลิกบุหรี่ 4. นิโคติน / ทาร์ 8.การปฏิบตั ิตวั หลงั จากเลิกบุหรี่

ความหมายบุหร่ี ร • บุหรี่ หมายถึง ยาสูบท่ีนามาบริโภคทุกประเภท ท้ังในรูป สูด ดม อม เคีย้ ว ได้แก่ บุหร่ีซองที่ผลิต จากโรงงาน (บุหรี่ขาว) ยาสูบที่นามามวนเองหรือทาฝอยเองทุกชนิด (ขี้โย ใบจาก ซิการ์ ไปป์ ) บุหร่ีสูดผ่านนา้ (บารากุ ฮักกา) บุหรี่ผสมสมุนไพร บุหร่ีอเิ ลก็ ทรอนิกส์ (บุหรี่ไฟฟ้า) ฯลฯ • วันงดสูบบุหร่ีโลกจัดขึ้นคร้ังแรกในวันท่ี 31 พฤษภาคม ค.ศ. 1988 โดยองค์การอนามัยโลก เพื่อ กระตุ้นให้ผู้สูบบุหร่ีเลกิ สูบ

ความรู้ทวั่ ไปพิษภยั บุหร่ี • การสูบบุหร่ี 1 มวน ทาให้คนอายุส้ันลง 18 นาที หรมายความว่าการสูบบุหรี่ 1 ซอง จะ ทาให้เราอายุส้ันลง 6 ชั่วโมง และบุหรี่ 1 มวนน้ันมสี ารพษิ ในบุหรี่มากกว่า 4,000 ชนิด แต่ ละชนิดล้ วนมีฤทธ์ิรุ นแรงและให้ โทษต่ อร่ างกายท้ังสิ้นซ่ึงสารพิษท่ีสาคัญที่ใช้ ทา บุหร่ีได้แก่ นิโคติน ทาร์ เป็ นต้น

สารพษิ สาคญั ในควนั บุหรี่ ❖ นิโคติน เป็ นสารที่ทาให้เสพติดและทาให้เกิดโรคหัวใจ แอมโมเนีย ระคายเคืองเนื้อเยื่อทาให้แสบตา แสบจมูก หลอดลมอกั เสบ ❖ ทาร์ จบั ตัวทปี่ อดทาให้เยื่อยุหลอดลมไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ตามปกติ ❖ ไซยาไนด์ ปกตใิ ช้เป็ นยาเบื่อหนูพบในบุหรี่ด้วยเช่นกั ❖ ฟอร์มาลดไี ฮด์ เป็ นสารทใี่ ช้ดองศพ นามาใรช้ในกระบวนการผลติ บุหร่ี ❖ คาร์บอนมอนนอกไซด์ ขัดขวางการลาเลียงออกซิเจนของเม็ดเลือดแดงทาให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นและ ทางานมากขนึ้ ❖ ไฮโดรเจนไซยาไนด์ ก่อให้เกดิ อาการไอ มเี สมหะและหลอดลมอกั เสบเรื้อรัง ❖ ไนโตรเจนไดออกไซด์ ทาลายเย่ือบุหลอดลมส่วนปลายและถุงลมเป็ นสาเหตุของโรคถุงลมโป่ งพอง ❖ สารกมั มนั ตรังสีพอโลเนียม 210 เป็ นสาเหตุหน่ึงของการเกดิ โรคมะเร็ง

สารพษิ สาคญั ในควนั บุหร่ี ร

นิโคติน (Nicotine) ร • นิโคติน เป็ นสารกระตุ้นสมองทาให้เราอยากสูบบุหรี่ นอกจากน้ัน นิโคติน ยงั เป็ น สารพษิ ที่มีฤทธ์ิร้ายแรง นิโคตินเพียง 30 mg. หรือประมาณ 1 เมลด็ ถว่ั เขียวสามารถทาให้ ผใู้ หญ่ที่ร่างกายแขง็ แรงเสียชีวติ ได้ ในบุหรี่จะประกอบไปดว้ ยนิโคติน 0.6-2.6 mg/มวน น้นั หมายความวา่ การสูบบุหร่ีติดต่อกนั 12 มวน ทาใหเ้ ราเสียชีวติ ไดอ้ ยา่ งง่าย

ทาร์ (Tar) -เสมหะ -ไอเร้ือรัง -มะเร็ง ร น้ามนั สกดั ท่ีไดจ้ ากการเผาไหม้ • ทาร์ เป็ นสารพิษที่มีฤทธ์ิรุนแรงก่อให้เกิดเป็ นมะเร็ง ทาร์ คือ น้ามันสกัดชนิดหนึ่งท่ีได้ จากการเผาไหม้ของใบยาสูบซ่ึงประกอบไปด้วยสารพิษอีกจานวนมาก เมื่อสูบบุหร่ี น้ามันทาร์ท่ีได้จากใบยาสูบ จะเข้าไปอยู่ทางเดินหายใจ หลอดลมและปอดเป็ นต้นเหตุ ของเสมหะ ไอเรื้อรังและมะเร็ง

ควนั บุหรี่มือสอง ❖ ควนั บุหร่ีมือสอง หมายถงึ กลน่ิ และควนั ของบุหร่ี ท่ตี ดิ อยู่ กบั ผวิ หนัง เสื้อผ้า และเส้นผมของคนทส่ี ูบบุหรี่ ซ่ึงมสี ารพษิ ต่างๆ ทีอ่ นั ตรายต่อผ้อู ่ืนที่มาสัมผสั โดยเฉพาะอย่างยง่ิ เดก็ เลก็ ในผู้ใหญ่ ร

ควนั บุหร่ีมือสาม ร

อนั ตรายบุหร่ีกบั คนรอบขา้ ง ร • ผู้ไม่ได้สูบบุหร่ีก้มอี นั ตรายไม่แพ้กนั หากอยู่ใกล้ๆหรือสูดดมควนั บุหรี่เข้าไป เพราะใน ควนั บุหร่ีทถี่ ูกพ่นออกมาอนั ตรายมากกว่า 4 เท่า บุหรี่เป็ นสาเหตุหลกั ทท่ี าให้คนทวั่ โลก เสียชีวติ ซ่ึงอตั ราการเสียชีวติ ของผู้สูบบุหร่ีทวั่ โลก มคี นตายถึง 10 ล้านคน มากกว่าการ ตายสงคาม อุบตั ิเหตุและโรคอื่นๆรวมกนั

วธิ ีการป้องกนั การสูบบุหร่ี 1. ไม่ทดลอง ร 2. รู้จกั ปฏิเสธเมื่อมคี นชักชวนทดลอง 3. หากจิ กรรมทาใช้เวลาว่างเป็ นประโยชน์ 4. ออกกาลงั กาย

เมื่อรู้สึกอยากสูบบุหร่ี 1. อย่าสูบบุหรี่ทนั ทที อี่ ยากสูบ คุณควรจะประวงิ เวลาของการสูบบุหรี่ไปเร่ือยๆ 2. ดื่มนา้ หรือล้างหน้าทนั ที เมื่อหงุดหงดิ กระวนกระวาย 3. สูดหายใจเข้าออกลกึ ๆ และช้าๆ ทาเช่นนี้ 2-3 คร้ัง คุณจะผ่อนคลายขนึ้ 4. หันไปทากจิ กรรมอื่น เพื่อรเบยี่ งเบนความสนใจไปจากความอยากบุหร่ี

การเลิกบุหร่ี ร

การปฏิบตั ิตวั หลงั จากเลิกบุหรี่ 1. หลกี เลย่ี งสถานทท่ี เ่ี คยสูบบุหรี่เป็ นประจา 2. ปฏิเสธบุหร่ีจากผู้อื่นโดยบอกให้เขาทราบถงึ ความต้ังใจจริงทจ่ี ะเลกิ สูบบุหร่ี 3. สูดลมหายใจเข้าออกลกึ ๆ เพ่ือช่วยผ่อนคลายความเครียด 4. พยายามออกกาลงั กาย เช่น วงิ่ เหยาะๆว่ายนา้ กระโดดเชือก หรือแม้แต่การเดนิ ขนึ้ ลง ร บันไดแทนการใช้ลฟิ ต์ 5. หลกี เลย่ี งอาหารรสจัดทท่ี าให้อยากสูบบุหร่ีตามมา หากคุณเคยชินกบั การสูบบุหรี่หลงั อาหาร ให้แปรงฟันหลงั อาหารแทนการสูบบุหรี่ 6. ให้กาลงั ใจตนเอง อย่ายอมแพ้ต่อความยากลาบาก เพราะนี่คือการวดั ใจตวั เองว่าเรามุ่งมนั่ แค่ไหนทจี่ ะเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้

แบบทดสอบ คาช้ีแจง 1. แบบทดสอบมีท้งั หมด 10 ขอ้ คาถาม เป็นแบบทดสอบแบบปรนยั 2. ใหน้ กั เรียนเลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งท่ีสุด เพียงขอ้ เดียว 3. ตอบถูก ได้ 1 คะแนน , ตอบผดิ ได้ 0 คะแนน 4. ผา่ นเกณฑ์ คือ 5 คะแนน หากไม่ผา่ นเกณฑ์ สามารถกลบั มาทาแบบทดสอบใหม่ไดอ้ ีกคร้ัง เริ่มทาแบบทดสอบ

แบบทดสอบ 1.) บุหร่ี หมายถึง มีลกั ษณะเป็นทรงกระบอกมว้ นห่อดว้ ยกระดาษ สารที่ก่อใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลงทางพนั ธุกรรม เป็นสาเหตุหลกั ของการเสียชีวติ ที่สามารถป้องกนั ได้ ยาสูบที่นามาบริโภคทุกประเภท ท้งั ในรูป สูด ดม อม เค้ียว

แบบทดสอบ 2.) ขอ้ ใดเป็นโรคท่ีเกิดจากการสูบบุหร่ี มะเร็งปอด ตบั แขง็ หายใจติดขดั ปอดอกั เสบ

แบบทดสอบ 3.) การสูบบุหร่ีจะเป็นอนั ตรายต่ออวยั วะใด ลาไส้ ระบบยอ่ ยอาหาร ปอด ระบบหวั ใจ

แบบทดสอบ 4.) ถา้ มีผนู้ าบุหร่ีมาใหส้ ูบ เราควรทาอยา่ งไร ปฏิเสธ แลว้ รีบเดินหนี ปฏิเสธ แลว้ ด่าวา่ ผทู้ ่ีให้ รับไว้ แต่เอาไปใหพ้ ี่ รับไว้ แลว้ ลองนามาสูบ

แบบทดสอบ 5.) การกระทาขอ้ ใด ท่ีควรปฏิบตั ิ นงั่ อยใู่ นหอ้ งท่ีมีผทู้ ่ีสูบบุหรี่ ลองสูบบุหรี่กบั กลุ่มเพื่อน ใหเ้ พื่อสอนการสูบบุหรี่ บอกครูเม่ือพบเพ่อื นสูบบุหรี่

แบบทดสอบ 6.) ขอ้ ใดคือลกั ษณะของผทู้ ่ีสูบบุหรี่ เท่ เป็ นท่ียอมรับของกลุ่มเพื่อน มีกลิ่นปากแรง มีเสนห์ น่าคบ

แบบทดสอบ 7.) ขอ้ ใดคือลกั ษณะของควนั บุหรี่มือสอง กลิ่นท่ีมีลกั ษณะเหมน็ เน่า กลิ่นควนั ที่ทาใหเ้ ราหายใจไม่ออก กล่ินและควนั ของบุหรี่ ท่ีติดอยกู่ บั ผวิ หนงั เส้ือผา้ และ เส้นผมของคนท่ีสูบบุหรี่ กล่ินท่ีมีเสนห์ น่าคบ อยใู่ กลแ้ ลว้ เป็นท่ียอมรับ

แบบทดสอบ 8.) ขอ้ ใดคือลกั ษณะอนั ตรายบุหรี่กบั คนรอบขา้ ง ก่อใหเ้ กิดผลดีต่อระบบต่างๆของร่างกาย เป็นท่ียอมรับของกลุม่ เพื่อนไม่เกิดความอนั ตราย หากอยใู่ กลๆ้ หรือสูดดมควนั บุหรี่เขา้ ไปก่อใหเ้ กิด อนั ตรายถึง 4 เท่าและก่อใหเ้ กิดสารพษิ สะสม เป็นลกั ษณะท่ีมีเขม่าขวนั สีดา

แบบทดสอบ 9.) นิโคติน หมายถึง นิโคติน เป็นสารลดการทางานของสมอง นิโคติน เป็นสารที่ก่อใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงทางพนั ธุกรรม นิโคติน เป็นสารท่ีช่วยการทางานของร่างกายใหด้ ีข้ึน นิโคติน เป็นสารกระตุน้ สมองทาใหเ้ ราอยากสูบบุหรี่

แบบทดสอบ 10.) ทาร์ (Tar) ความหมายตรงกบั ขอ้ ใด น้ามนั สกดั ชนิดหน่ึงที่ไดจ้ ากการเผาไหมข้ องใบยาสูบ เป็นสารสะกดั ท่ีไดจ้ ากน้ามนั ดอกคาฝอย เป็ นสารที่คนผลิตข้ึนนามากิน เป็ นสารท่ีลดการทางานของระบบต่างๆของร่างกาย

รวมคะแนน 10คะแนนที่ได้ เร่ิมสอบใหม่อีกคร้ัง ปิ ดหนา้ ตา่ งน้ี

เอกสารอา้ งอิง มูลนิธิรณรงคเ์ พอื่ การไม่สูบบุหร่ี.(2564). ประวตั ิวนั งดสูบบุหร่ีโลก, สืบคน้ เมื่อ10 กนั ยายน 2564. จากเวบ็ http://www.ashthailand.or.th/th/no_tobacco_day_page.php?id=12 วา่ ที่ร้อยตรี ณรงค์ รัตนนาคินทร์.(2564). พิษภยั ของบุหรี่, สืบคน้ เมื่อ10 กนั ยายน 2564. จากเวบ็ http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=54 โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์.(2564). พษิ ภยั ของบุหรี่, สืบคน้ เมื่อ10 กนั ยายน 2564. จากเวบ็ http://www.thatoomhsp.com/userfiles

ประวตั ิผจู้ ดั ทา ผศ.ดร.ภารณี นิลกรณ์ ชื่อ นายกิตติรัตน์ หน่อขดั ผู้สอน ตาแหน่ง นกั ศึกษาสาขาวชิ าสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั นครปฐม

คู่มือการใชบ้ ทเรียน 1 2 3ศึกษาวตั ถุประสงค์ บทเรียน นกั เรียนสามารถเล่น ศึกษาเน้ือหาบทเรียนตาม เกมเพื่อความสนุกก่อน หวั ขอ้ ท่ีกาหนดให้ เขา้ สู่บทเรียน 4 5นกั เรียนสามารถศึกษา นกั เรียนสามารถกดป่ ุมโฮมเพื่อกลบั สู่ เอกสารอา้ งอิงแหล่งท่ีมา หนา้ เมนูหลกั เพ่ือศึกษาในหวั ขอ้ ที่ ของขอ้ มูล สนใจ