การละครในสมัยรัตนโกสินทร์

ศลิ ปะ 5 ศ33101 สมัยกราตั รนลโะกคสรนิไททยร น า ย ณั ฐ ด นั ย ห มั น เ ที ย ง

พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา จฬุ าโลก ทรงวางพืนฐานของศิลปะวทิ ยาการใหเ้ ปนแบบแผนทดี ตี ่อไป โดยเฉพาะเรืองละครซงึ เปนของประดับเปนเกียรติของ พระนคร ทรงมีละครในเหมือนกบั ครัง \"บ้านเมอื งยังดี\"

รามเกียรติ์ อณุ รทุ ดาหลงั พระราชนิพนธ์ละครใน

พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลศิ หลานภาลัย พระองคท์ รงเปนศลิ ปนทังทางละคร ดนตรี กวี และการช่าง สหประชาชาติจึงถวายพระเกียรตจิ ัดงานเฉลมิ ฉลองยกย่อง เปนบุคคลสาํ คัญของโลก

พระราชนิพนธ์ อเิ หนาบทละครใน เรอื ง ขยอกงยบ่อทงลเปะคนรยรอาํ ด พระราชนิพนธ์ ขนึ ใหม่ทงั เรือี ง

พระราชนิพนธ์ บทละครนอก กรมหมืนเจษฎาบดนิ ทร์ ทรงแตง่ ถวายรวมเปน 6 เรอื ง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลา เจาอยหู ัว ไม่โปรดละครหลวง โปรดให้เลิกเล่นละครหลวงตลอดรชั กาล แม้แต่โขนก็ทรงโปรดให้เลิกด้วย แตก่ ารทีเลกิ ละครหลวงกบั เปนผลดแี ก่บุคคลทวั ไป

โปรดเกลา้ ฯใหเ้ ลกิ ละครหลวง ทรงใหย้ กเลิกการแสดงและการฝก โขน ละครหลวง ในเขตพระราชฐาน เกดิ คณะละครเอกชน โดยเจา้ นาย ขนุ นาง และขา้ ราชบรพิ าร

ละครของพระองคเ์ จา้ ลกั ขณานคุ ณุ ละครกรมพระพพิ ธิ โภคภเู บนทร์ ละครกรมหลวงรกั ษร์ ณเรศ ละครกรมพระพทิ กั ษเ์ ทเวศร์ ละครกรมหลวงภวู เนตรนรนิ ทรฤทธ์ ละครเจา้ พระยาบดนิ ทรเ์ ดชา ละครของเจา้ จอมมารดาอมั ภา ละครเจา้ กรบั

พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจา อยหู ัว ได้โปรดรือฟนใหม้ กี ารฝกละครหลวงในพระบรมมหาราชวงั ขึนอกี ครงั และโปรดให้เก็บภาษอี ากรละครนอกเกดิ ขึนนับวา่ ในเมืองไทย อากรมหรสพมมี าเปนครังแรกใน พ.ศ.2402

ทรงฟนฟโู ขน ละครหลวงขนึ ใหม่อกี ครงั เรมิ มีการเกบ็ ภาษโี ขน ละคร ของคณะละคร เอกชน เกดิ ขึนในยุคนี

ละครสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาสุรยิ วงศ์ มีคณะละครทีมีชือเสียง เกดิ ขึนหลายคณะ ละครกรมหมนื มเหศวรสิวะวลิ าศ

ตอน พระรามเดินดง พระราชนิพนธ์บทละคร เรือง รามเกียรติ พระราชนพิ นธ์บทเบิกโรง นารายณ์ปราบนนทก ราํ เบิกโรงกิงไม้เงนิ ทอง พระรามเข้าสวนพระพริ าพ

ข้อหา้ มสําหรับคณะละครเอกชน หา้ มใช้ \"รัดเกลา้ ยอด\" หา้ มใช้ เปนเครืองประดบั ศีรษะ เครืองประดับลงยา

ห้ามใช้หัวช้าง \"สเี ผอื ก\" ยกเว้นชา้ งเอราวัณ หา้ มใช้ เครอื งประกอบ การแสดงทีเปน พานทอง หีบทอง

ห้ามเปาแตรสงั ข์ ห้ามไมใ่ หบ้ ังคับฝนใจใคร ทังผ้หู ญงิ และผู้ชาย ทไี ม่สมัคร เข้ามาเปนละคร

พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ครังถึงรชั กาลที 5 การละครแบบตะวันตกกําลังจะหลังไหล เข้าสู่วงการนาฏศลิ ปไทย ระยะนเี ปนหวั เลยี วหวั ตอ่ กบั ความ เจรญิ แบบใหม่ ซงึ มาจากยโุ รปและอเมรกิ า ในยคุ นกี ารละคร เรมิ เปลียนแปลงไปจากละครรําไปส่ลู ะครชนดิ อนื ๆ

มลี ะครทปี รบั ปรงุ ขนึ ใหมเ่ กดิ ขนึ ละครดกึ ดาํ บรรพ์ ลิเก รวมทงั ภาพยนตร์ ละครพนั ทาง ทรงส่งเสรมิ การละครโดยยกเลิก ละครรอ้ ง ละครพูด การเก็บภาษอี ากรการละคร เมือ พ.ศ.2450 ละครเสภา

เปนโรงละครทีเล่นเกบ็ ค่าตัว เจ้าพระยามหนิ ทรศักดิธํารง หนา้ โรงตามแบบโรงละครฝรงั (เพ็ง เพ็ญกลุ ) คณะแรกๆ ของสยาม มเี อกลักษณ์คือ ชดุ เครอื งแต่งกาย เกดิ เปนคําฮิตในหมูค่ ณะละคร ลเิ ก ศิราภรณห์ ลายอยา่ งทีทําจากโลหะ หรอื ทองแดง กะไหล่ทอง ว่า \"week\"

พระราชนพิ นธ์ บทละคร วงศ์เทวราช เงาะปา (ตอนออเิ หิเหนนาเขา้าเมือง) \"คนัง\" เด็กนอ้ ยผเู้ ปนแรงบนั ดาลพระราชหฤทัย ให้รัชกาล 5 พระราชนิพนธล์ ะครปา \"เงาะปา\"

กรมมหรสพสมัยรัชกาลที 5 กรมมหรสพมหี นา้ ทเี กยี วกับการละเลน่ ของหลวง 5 ประเภทคือ โมงครมุ่ กลุ าตไี ม้ ระเบง แทงวิสัย กระอัวแทงควาย

พระบาทสมเดจ็ พระมงุ กฎุ เกลา เจา อยูหัว นับวา่ เปนยคุ ทองของศิลปะดา้ นการแสดง ทงั แบบจารตี และ ละครแบบใหม่ซงึ ไดร้ ับอิทธพิ ลของประเทศตะวนั ตก ความสนพระทัยของพระองคต์ ่องานแสดงนัน มิใชเ่ พียงแต่ การทอดพระเนตรดังเช่นรชั กาลทผี ่านมา แตไ่ ดม้ ีส่วน พระราชนิพนธ์บทละครทงั ภาษาไทย และภาษาตา่ งประเทศ รวมประมาณ 180 เรือง ทรงควบคุมการแสดง และทรงแสดงร่วมดว้ ย

พระราชนพิ นธบ์ ทละคร พระพร่วรงะเกศลียกระุนตคตริ รลถารรทาําม้าวเกแยีสนรตปิม มากกวา่ ผู้ใดทงั สนิ ละครดกึ ดาํ บรรพ์ พระรว่ ลงะเคกเรรกราํ ้อดดั งสาวติ รี ศกนุ ตลา พระเกียรติรถ หวนังลาตมะี ยวคอวิ กราหเสอ์พางัรหะนสคามมีตุทบร่ง

พระราชนพิ นธบ์ ทละคร ละครพูด เห็นแกล่ กู แก้แค้น หมนิ ประมาทศาล ผู้ร้ายแผลง ล่ามดี ละคร เรืองโพงพาง บว่ งมาร เจา้ คณุ เจา้ ชู้ วิลัยเลือกคู่ ทา่ นรอง ละคร เรือง ขนมพอสมกบั นํายา งดการสมรส คดีสาํ คัญ มิตรแท้ เจา้ ขา...สารวตั ร โพงพาง เจ้าขาสารวตั ร ฉวยอํานาจ ความดีมีชยั เกินต้องการ ปรียทรรศกิ า กุศโลบาย หมายนําบ่อหน้า หลวงจาํ เนยี รเดนิ ทาง กลแตก หาโลห่ ์ เสียสละ นอ้ ยอนิ ทเสน ตบตา ตามใจทา่ น เสอื เถา้ หาเมียให้ผวั ตอ้ นรบั ลูก หวั ใจนกั รบ ฟอกไมข่ าว จัดการรับเสดจ็ ชงิ นาง ผิดวนิ ัย ชนื ใจไม่สมคั ร หนังเสือมหาตมะ โรเมโอแอนจูเลยี ต เวนิสวานิช เปนยอดของบทละครพูด หัวใจนกั รบ

ละครพู ดคําฉันท์ มัทนะพาธา ละครพู ดสลบั ลํา ปล่อยแก่ลกู พระองค์ยงั ทรงอํานวยการแสดง ละครพพู ดระครว่ าํ งกลอน และทรงแสดงเปน \"นายมัน ปนยาว\" นายพรานปาผจู้ งรักตอ่ พระร่วง

พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกล้าเจ้าอย่หู วั จงึ ทรงโปรดฯ ใหจ้ ดั ระเบียบกรมมหรสพ ทีเคยมแี ต่เดมิ ตังแตร่ ชั กาลที 5 ใหม่ ทรงโปรดฯ ให้กรมมหรสพดแู ล 4 หน่วยงาน กรมปพาทยห์ ลวง กรมโขนหลวง พระยาประสานดุริยศพั ท์ พระยานัฎกานุรกั ษ์ (แปลก ประสานศพั ท)์ (ทองดี สุวรรณภารต) กรมชา่ งมหาดเล็ก กองเครอื งสายฝรังหลวง พระราชวังจันทรเกษม ปจจบุ นั คือ rระยาอนุศาสน์จติ รกร พระนนททพิ ย์พิลาศ ทตี ังกระทรวงศึกษาธกิ าร (จนั ทร์ จิตรกร) (เอวนั วาระศิริ)

การพระราชทาน บรรดาศกั ดแิ ก่ศิลปน ขนุ นางขา้ ราชการทีมยี ศ มีบรรดาศกั ดโิ ดยเฉพาะ การเลน่ โขน “โขนบรรดาศกั ดิ” “โขนเชลยศักด”ิ

การตังโรงภาพยนตร์ถาวรแห่งแรกในสยาม \"โรงหนงั ญปี นุ \" โรงหนงั วังพระองคเ์ จา้ ปรีดา โรงหนงั สามแยก โรงหนังบางรัก โรงหนงั รตั นประกา โรงหนงั พัฒนากร เมอื ป 2466 สรา้ งหนงั ทีใช้ชาวสยามเปนผ้แู สดง ครงั แรก ในนามของหนังทชี ือ นางสาวสุวรรณ

เหตกุ ารณส์ าํ คญั ละครไทยไปแสดงในสหรฐั อเมรกิ า เกียวกับการละคร พ.ศ.2467 นางละครไทยเกอื บไดเ้ ปนมเหสีกษัตริยเ์ ขรม

พระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจาอยหู ัว สมยั นีการเมอื งหวันไหวและภาวะเศรษฐกจิ ทรดุ โทรม จงึ โปรดให้ยุบกรมมหรสพ ให้เปนแค่กองเพราะไมม่ ีงบประมาณ

พระราชนพิ นธบ์ ทเพลง เพลงราตรปี ระดบั ดาว เถา เพลงเขรมละออองค์ เถา เพลงคลืนกระทบฝง 3 ชนั

ยบุ กรมมหรสพในรชั กาลที 6 ใหเ้ ปนแค่กองเพราะขาดงบประมาณ ยา้ ยกองปพาทยแ์ ละโขนหลวง ขนึ กบั กรมศลิ ปากร

โรงเรียนนาฏดุรยิ างคศาสตร์

ละครหลวงวจิ ติ รวาทการ ราชธดิ าพระรว่ ง เลือดสพุ รรณ เจา้ หญงิ แสนหวี พระมหาเทวี พระเจา้ กรงุ ธน อนภุ าพพอ่ ขุนรามคําแหง อนภุ าพแหง่ ความเสยี สละ ศึกถลาง อนภุ าพแหง่ ศีลสตั ย์ อนภุ าพแหง่ ความรกั \"ละครองิ ประวตั ศิ าสตร์\" \"อธบิ ดีคนแรกของกรมศิลปากร\" พลตรี หลวงวจิ ิตรวาทการ

ละครจนั ทโรภาส จนั ทรเ์ จา้ ขา โจโจซ้ งั คืนหนงึ ยงั จาํ ได้ ฟาสงั ฝน \"ละครเพลง\" นายจวงจนั ทน์ จันทร์คณา (พรานบูรณ์)

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล จดั ตังโรงเรียนนาฏศลิ ปขึน เพือให้การศึกษาทังดา้ นศลิ ปะ และสามญั และเพือยกระดบั ศลิ ปนให้ทดั เทยี มกับนานา ประเทศ

โรงเรยี นนาฏดรุ ยิ างคศาสตร์ โรงเรียนนาฏศิลป วทิ ยาลยั นาฏศิลป

“ราํ วง” อาวุธของจอมพล ป. ทใี ช้รบั มือญีปุน ส่ภู าคปฏิบัติ หยดุ ราชการครึงวนั มาราํ วง? กําหนดให้วันพุ ธครึงวัน หยดุ ราชการมารําวง

พ.ศ. 2487 กรมศิลปากร ปรบั ปรุง \"ราํ โทน\" มาเปน \"รําวงมาตรฐาน\" กรมศิลปากร ทา่ นผหู้ ญิงละเอียด พิบลู สงคราม เพลงงามแสงเดอื น เพลงดวงจนั ทรว์ ันเพ็ญ เพลงชาวไทย เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงรําซิมาราํ เพลงดวงจันทรข์ วัญฟา เพลงคนื เดอื นหงาย เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงบชู านกั รบ เพลงยอดชายใจหาญ

พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั ภูมิพลอดุลยเดช ทรงเปนอัครศิลปนทีทรงมีพระอจั ฉรยิ ภาพในศลิ ปะดา้ นต่างๆ ทรงหว่ งศิลปะชันสงู ทจี ะสญู หาย ทรงมพี ระราชปรารถให้ ฟนฟู พิธีไหวค้ รู ครอบครู นาฏศลิ ปและดนตรี

พระราชปรชี าญาณใน เรอื งของดนตรี และทรงพระราชนพิ นธท์ ํานองเพลง ตังแต่ยงั ทรงเปนสมเดจ็ พระอนชุ าธริ าช รวมบทเพลงพระราชนพิ นธท์ ังสนิ 48 เพลง

ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ พระราชทานตอ่ ท่ารําเพลงหน้าพาทย์ \"องค์พระพิ ราพ\"

สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี และสมเด็จเจา้ ฟาฯ กรมพระศรสี วางควัฒน วรขัตตยิ ราชนารี ขณะยังทรงพระเยาว์ เสด็จเขา้ รว่ มพิธไี หว้ครูนาฏศิลป-ดนตรี ณ วทิ ยาลัยนาฏศลิ ป

หนึงเดยี วในโลก คตี นาฏกรรมบัลเลตม์ โนหร์ า ทอดพระเนตรการแสดงโนรา ของขุนอปุ ถมั ภน์ รากร ณ พลับพลาทปี ระทับจงั หวัดพัทลงุ ฝกซอ้ ม พระราชนพิ นธ์บทละคร บทเพลง เรียบเรียง เสยี งประสาน และอํานวยการแสดงดนตรีนามว่า พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช เปดการแสดงครังแรกในประเทศไทย และในโลก เมอื วนั ที 5-7 มกราคม 2505 ณ เวทสี วนอัมพร ในงานกาชาดประจาํ ป 2505

\"...ปจจุบนั มีคนไทยดูโขนน้อยมาก...\" \".มีพระราชดาํ รัสตอบวา่ .\" \"...เมอื ไม่มคี นดโู ขน ฉันจะดเู อง...\" หวงั วา่ จะเสด็จมาทอดพระเนตร โขนพระราชทานอนั วิเศษอกี สมยั จะทรงปลาบปลมื ในพระทัย ว่าสิงทีหวงั ไวน้ นั เปนจรงิ

พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา เจา อยหู วั เปนยคุ สมยั แหง่ การสบื สาน รกั ษา และตอ่ ยอด ศลิ ปวฒั นธรรม ใหเ้ จรญิ งอกงาม คแู่ ผน่ ดนิ ไทย และพัฒนารปู แบบการแสดงนาฏศลิ ปใหท้ นั สมยั โดยใชเ้ ทคโนโลยี เทคนคิ แสง สี เสยี ง และอปุ กรณท์ ที นั สมยั เปนองคป์ ระกอบ