คู่มือแนวทางการบริหารจัดการศูนย์พักพิงชั่วคราว

แศนวนู ทยางพ์ กัการพบริงิหชาร่วั จคัดรกาารว

แนวทางภาษาไทยน้ีเปน็ ฉบบั แปลอยา่ งไม่เป็นทางการ 2555 © สำ�นกั งานข้าหลวงใหญผ่ ้ลู ี้ภยั สหประชาชาติและองค์กรระหว่างประเทศเพื่อการโยกย้าย ถ่นิ ฐาน 2553 แนวทางชดุ นี้ได้รบั การพฒั นาและจัดเตรยี มโดย กลุ่มประสานงานและจดั การท่อี ยู่อาศยั ช่วั คราว (CCCM Cluster) ด้วยการประสานงานของสำ�นกั งานขา้ หลวงใหญ่ผ้ลู ีภ้ ยั สหประชาชาติ (UNHCR) และองคก์ รระหว่างประเทศเพ่อื การโยกยา้ ยถนิ่ ฐาน (IOM) เจา้ ของลขิ สิทธิ์สงวน สทิ ธต์ิ ามพระราชบัญญัติ การคดั ลอกส่วนใดๆ ในแนวทางชดุ นี้ไปเผยแพร่ในทกุ รูปแบบ สามารถทำ�ได้เมอื่ อา้ งอิงถึง UNHCR และ IOM (ยกเวน้ เพอื่ คา้ ขาย) ลิขสิทธิภ์ าพภ่ายทงั้ หมดเป็นของ IOM ประเทศไทย 2554

แนวทางการบริหารจดั การ ศูนยพ์ ักพิงช่ัวคราว

List of Acronym

About CCCM Cluster



Executive Summary

สารบัญ บทท่ี 1 บทน�ำ 1 2บ.ท1ทค่ีำ�2จข�ำ กอ้ ดัสคงั วเกามตขทอั่วงไป“ศเกูนยีย่ พ์วกักับพศิงชูน่ัวยค์พราักวพ”ิงชว่ั คราว 2.2 ความรบั ผดิ ชอบโดยทว่ั ไป 2.3 ประเภทและระยะเวลาการใชง้ าน 2.4 ปริมาณของศูนย์พกั พงิ ชว่ั คราวทีม่ จี �ำ นวนมาก 3บ.ท1ทแ่ีน3วหคนิดา้กทาร่ีแแลบะง่ คคววาามมรรับบั ผผดิ ดิ ชชออบบออกเป็น 3 ระดบั 4บ.ท1ทก่ีา4รกมาีสร่วมนรีส่ว่วมนขรอ่วงมผอู้ ยู่อาศยั 4.2 รปู แบบของการมสี ่วนรว่ ม 4.3 การปกครองตนเองของผอู้ ยู่อาศยั 4.4 การเขา้ ถึง 4.5 ชุมชนทีอ่ ยู่โดยรอบศนู ยพ์ กั พงิ ชัว่ คราว บทที่ 5 โครงสรา้ งการประสานงาน 5.1 ระดับของการประสานงาน 6บ.ท1ทห่ี น6้ากทา่ีครวบารมิหรบัารผจิดดั ชกอาบรใขน้อกามรลู จดั การขอ้ มูล 6.2 การเก็บขอ้ มลู ในภาวะฉุกเฉนิ 6.3 การเกบ็ ขอ้ มูลในระยะกลางและยาว 6.4 การลงทะเบียนรายบุคคลหรือรายครัวเรือน 6.5 ผอู้ ยูอ่ าศัยทไ่ี มไ่ ดจ้ ำ�เป็นตอ้ งอพยกโยกยา้ ยท่ีอยู่อาศยั 7บ.ท1ทคี่ว7าคมวสาัมมพเันสธี่ย์กงับทสา่งิ งโดด้ายนรอสบงิ่ แวดล้อม 7.2 การขาดความตื่นตัวด้านส่งิ แวดล้อม 7.3 ผลกระทบของสิ่งแวดลอ้ มต่อศูนย์พักพงิ ชัว่ คราว 8บ.ท1ทกี่า8รกใหา้กราตร้งั สศนูนบั ยสพ์นกันุ พศนูิงชย์พ่ัวคกั รพาิงวชว่ั คราวตามพระราชบญั ญตั ิ 8.2 แผนเผชิญภัยจงั หวดั 8.3 การโยกย้ายท่อี ยูอ่ าศยั โดยไม่ได้คาดหมาย 8.4 สถานที่ต้งั และอาคารสิ่งก่อสรา้ ง 8.5 ประเภทของอาคาร 8.6 ศนู ย์พักพงิ ช่ัวคราวนอกระบบ 8.7 สิทธิการครอบครอง

บ9.ท1ทป่ี ร9ะกเดาน็ รสปำ�กคปญั ้อดงา้ คนุม้ กคารรคอุ้มงคสรทิ อธงิขสอทิ งธผิแู้พละกั สพวงิสั ดภิ าพ 1 9.2 ประเดน็ เรื่องความคมุ้ ครองเฉพาะดา้ น 9.3 ขอ้ ควรระวังป้องกนั 9.4 ความรนุ แรงบนฐานของเพศภาวะ (Gender-Based Violence) 9.5 การป้องกนั ความรนุ แรงบนฐานของเพศภาวะ บ10ท.1ที่ก1า0ร.แกจากรจแ่าจยกอจาห่ายารอาหาร 10.2 การประกอบอาหาร บ11ท.1ท่ีก1า1รกแจากรแจา่จยกสจ่ิงา่ ขยอสง่ิงเคขรอือ่ งงเใคชร้1่ือ0.ง2ใชกท้ารัว่ ปไประกอบอาหาร 1บ2ท.1ท่ีท1ี่พ2กัทอ่ีพากัศอยั :าศ5ัยขน้ั ตอนการสำ�รวจและปรบั ปรงุ 12.2 มาตรฐานท่พี กั อาศัย บทท่ี 13 น้ำ� ระบบสขุ าภิบาลและสขุ อนามัย บทที่ 14. การเขา้ ถึงระบบบริการสขุ ภาพ 14.1 การใหบ้ รกิ ารทางด้านสขุ ภาพ 14.2 ปญั หาดา้ นต่างๆ บ15ท.1ท่ีก1า5รกใชา้สรถศากึ นษศากึ ษาเพ่ือเปน็ ศูนยพ์ กั พงิ ช่วั คราว 15.2 หลักพึงปฏบิ ัตใิ นการให้การศึกษา 1บ6ท.1ที่ห1ล6กั สพ่งิจเสารรณิมอาทา่วัชไพี ปในการสง่ เสริมอาชีพ 16.2 แนวทางการสง่ เสรมิ อาชพี บทที่ 17 การปดิ ศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราว 17.1 การไลท่ ่ี 17.2 ทิศทางในการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน



บทที่ 1 บทน�ำ 1 บทน�ำ 2 ทว่ั ไป 3 หน้าท่ี 4 มีสว่ นรว่ ม 5 ประสานงาน สาระสำ�คัญ 6 จัดการขอ้ มลู ศูนย์พกั พิงชว่ั คราวถูกใชเ้ ปน็ ทีร่ องรับกล่มุ คนผูอ้ พยพโยกย้ายทอ่ี ยอู่ าศยั ใน 7 หลายพน้ื ที่ทว่ั โลก สิง่ แวดลอ้ ม แนวทางฉบบั นีไ้ ด้จดั ทำ�ขนึ้ เพือ่ ให้เกดิ ฐานขอ้ มลู ทส่ี ามารถนำ�ไปปฏบิ ตั ิใชไ้ ด้ 8 จรงิ และมีตวั อย่างประกอบทเี่ ปน็ บทเรยี นจากประสบการณจ์ ริง จดั ตัง้ ศูนย์ 9 การบรหิ ารจดั การศูนยพ์ ักพิงชวั่ คราวเปน็ สงิ่ จำ�เป็นอย่างยิ่งต่อคุณภาพชีวติ ปกป้องคมุ้ ครอง ศักดิ์ศรแี ละอนาคตของผพู้ ักพิงในศูนย์ การใชช้ วี ติ ในศนู ย์ควรเป็นชว่ งเวลาที่ผู้ พกั พงิ ไดม้ โี อกาสเตรยี มความพรอ้ มในการ กลับออกไปใชช้ วี ติ ตามปกติ 10 อาหาร แนวทางการปฏบิ ตั ินี้อ้างองิ ถึง “ชุดแนวทางการบริหารจัดการที่อยูอ่ าศัย 11 ชั่วคราว” (Camp Management Toolkit) โดยเนน้ ไปทขี่ ้อมลู ในสว่ นท่ีเก่ียวกบั ศนู ยพ์ กั พิงชั่วคราวเท่าน้ัน ส่ิงของเครือ่ งใช้ 12 ท่ีอยู่อาศยั บทน�ำ ศูนย์พักพิงเป็นหน่ึงในวิธีแก้ปัญหาท่ีอยู่อาศัยช่ัวคราวในหลายสถาณการณ์ 13 อาคารสิง่ ก่อสรา้ งท่ีน�ำ มาใชเ้ ปน็ ศูนย์พกั พงิ มีอยู่หลายประเภทด้วยกนั ตงั้ แต่ น้ำ� โรงเรยี น โรงพยาบาล สถานท่ีทางศาสนา ป้อมตำ�รวจ จนไปถึงคา่ ยทหาร ในหลายประเทศที่มีการเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติอย่างรุนแรงขึ้นบ่อยครั้ง 14 รัฐบาลมักมกี ารเตรยี มแผนรับมอื สถานการณฉ์ กุ เฉิน และก�ำ หนดอาคารท่จี ะ สาธารณสขุ น�ำ มาใชเ้ ปน็ ศนู ย์พกั พิงช่วั คราวไว้ลว่ งหน้า แต่แมไ้ ม่มกี ารเตรยี มแผนรับมอื รัฐจำ�เป็นต้องเล็งเห็นความสำ�คัญของการบริหารจัดการศูนย์พักพิงชั่วคราว 15 เน่ืองจากการอาศัยในศูนย์พักพิงชั่วคราวมีผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิต การศกึ ษา และศักด์ิศรใี นความเป็นมนุษยข์ องผู้พักพิง จงึ ควรมกี ารเตรียมพร้อมเพือ่ การ 16 แก้ปัญหาอย่างยั่งยนื และควรเตรียมความพร้อมให้กับผ้อู ยู่อาศัยหลังจากที่ สง่ เสรมิ อาชีพ คนเหลา่ นอ้ี อกจากศนู ย์พักพงิ ไปแล้ว 17 ปิดและส่งคนื ศูนย์

การแกป้ ัญหา หากมองเพยี งผวิ เผิน การหาที่พักพิงชัว่ คราวโดยอาศัยอาคารส่งิ ปลกู สรา้ งทมี่ ี ช่ัวคราว อยู่ อาจเปน็ การแก้ปญั หาทเี่ หมาะสม แต่ในสภาพความเป็นจริง บอ่ ยครง้ั ท่ี การอย่ใู นศนู ย์พกั พิงชัว่ คราว อาจไมเ่ อือ้ ต่อการด�ำ เนนิ ชวี ติ อยา่ งมีเกยี รติและ ศกั ดิศ์ รี เนอ่ื งจากสภาพอาคารทท่ี รดุ โทรม ความแออัดของทพ่ี ัก ประกอบกับ ปัญหาทางสงั คม ยอ่ มส่งผลต่อสภาพความเป็นอยู่ ดงั น้ันศนู ยพ์ ักพงิ ชว่ั คราว ส่วนใหญ่ไม่สามารถตอบสนองพื้นฐานในการการดำ�รงชีวิตอย่างมีศักด์ิศรีให้ กับผพู้ ักพงิ ได้ อยา่ งไรกต็ าม หากมีการเลือกศนู ยพ์ กั พงิ ชัว่ คราวทเี่ หมาะสม มกี ารดแู ลรักษาและให้บรกิ ารทม่ี ปี ระสิทธิภาพ ศูนยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวอาจเป็น แนวทางการแก้ปญั หาทีอ่ ย่อู าศัยชว่ั คราวได้อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เกย่ี วกับ “แนวทางการบริหารจัดการศนู ยพ์ ักพงิ ชัว่ คราว” ความจ�ำ เปน็ เน่ืองจากศูนย์พักพิงเป็นทางออกสำ�คัญของการแก้ปัญหาที่อยู่อาศัยช่ัวคราว ในการใช้ ประกอบกับรายละเอียดต่างๆของศูนย์พักพิงมีความซับซ้อนในหลายประการ แนวทางฯ รว่ ม ดังน้ันการจดั ทำ�แนวทางการปฏบิ ัตกิ ารสำ�หรบั ผ้ปู ฏิบตั ิงานภาคสนาม เพื่อ ให้ผู้ปฏิบัติงานได้นำ�เอาไปใช้ปฏิบัติได้จริงจึงเป็นเร่ืองที่มีความสำ�คัญมากใน ปัจจุบัน เคร่อื งมือ แนวทางการปฏิบัติงานในเล่มนี้ได้เน้นประเด็นสำ�คัญของการป้องกันคุ้มครอง ชแ้ี นะแนวทาง และการให้บริการในศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราว โดยจดั ทำ�เป็นข้อเสนอแนะทส่ี ามารถ นำ�ไปใช้ได้จริงในการติดต่อประสานงานและบริหารจัดการศูนย์พักพิงฯโดย ค�ำ นึงถงึ สิทธขิ องผูอ้ ย่อู าศัยเปน็ หลกั แนวทางชุดนจี้ งึ เปน็ เคร่ืองมือเพื่อชี้ เแนะแนวทางในการปฏิบัติงานโดยไม่มีวัตถุประสงค์ท่ีจะปรับนโยบายหรือบท บญั ญตั ใิ ดๆ การพัฒนา แนวทางชุดนี้ได้มีการพัฒนาขึ้นมาจากการสรุปบทเรียนจากประสบการณ์ แนวทาง หลายปีของการบริหารจัดการศูนย์พักพิงชั่วคราวในหลากหลายประเทศของ องค์กรและกลุ่มคนทว่ั ไป แนวทางน้ีเปน็ เกิดขน้ึ จากการทำ�งานร่วมกันของ สมาชิกกลุ่มประสานงานและจัดการทีอ่ ย่อู าศัยชว่ั คราว (Camp Coordination and Camp Management Cluster) ดว้ ยความรว่ มมอื ของกลมุ่ ผเู้ ชยี่ วชาญทาง ดา้ นอนื่ ๆ ทางคณะผูจ้ ดั ทำ�ต้องขอขอบคณุ ทกุ หน่วยงานและบุคคลตา่ งๆทีม่ ี สว่ นชว่ ยเหลือในการพัฒนาชดุ แนวทางนี้ เป็นอยา่ งสงู กลุ่มเปา้ หมายหลกั ของแนวทางการบริหารจัดการศูนยพ์ กั พงิ ช่วั คราว กลุ่มเปา้ หมาย กลมุ่ ผู้ใช้หลกั ของแนวทางชดุ นี้ คือ ผปู้ ฏบิ ัติงานภาคสนามตา่ งๆ ท้งั ในระดบั ประเทศ จงั หวดั และทอ้ งถน่ิ ซงึ่ มสี ่วนรว่ มในการบรหิ ารจดั การและประสาน งานในศนู ยพ์ กั พิงชว่ั คราวและการวางแผนเผชิญภัยในพื้นที่ รวมถงึ เจ้าหน้าที่ ของรฐั ฝ่ายพลเรือน ภาคเอกชน ผตู้ ้องยา้ ยถน่ิ ฐาน และประชาชนท่อี าศยั อยู่ รอบศนู ยพ์ ักพิง

วิธกี ารใช้ วธิ ีการใชแ้ นวทาง แนวทางชดุ นี้อา้ งอิง “ชุดแนวทางการบรหิ ารจดั การท่อี ยอู่ าศัยช่ัวคราว” (Camp Management Tool Kit) ที่ผลติ ข้ึนในปี 2551 และรวมเนือ้ หาเพิ่มเตมิ จาก ประสบการณ์ทีเ่ พิ่มขึ้นในชว่ ง 2-3 ปีท่ีผ่านมา เอกสารอ้างองิ ส�ำ หรบั เนื้อหาใน แตล่ ะบทจะถูกรวบรวมไวใ้ นชว่ งทา้ ยของบท กล่องข้อความ กล่องขอ้ ความและสญั ลักษณ์ตา่ งๆ ไดถ้ กู นำ�มาใช้ในชดุ แนวทางน้เี พ่ือเนน้ ให้ และสัญลกั ษณ์ เห็นถงึ สาระสำ�คัญตา่ งๆ ข้อมูลที่จ�ำ เปน็ และตัวอย่างจากประสบการณจ์ ริง ตา่ งๆ สัญลักษณ์ตา่ งๆท่ีใช้แยกแยะน้ือหาทสี่ �ำ คัญมีตอ่ ไปน้ี สาระส�ำ คัญ สำ�หรับข้อสรุปเนอ้ื หาส�ำ คญั ในบท ซึ่งเน้นเฉพาะข้อมลู และประเดน็ ที่สำ�คัญที่สุดในการพิจารณาเม่ือต้องเผชิญกับสถานการณ์ซึ่งมี ความเชอื่ มโยงกบั เนือ้ หาในบทนน้ั จากประสบการณ์ กรณตี ัวอยา่ ง ข้อแนะนำ� บทเรยี น และตัวอยา่ งแนวทางการปฏิบัติ จากผู้ปฏิบัติงานภาคสนามท่ีบอกเล่าถึงสถานการณ์ของศูนย์พักพิง ช่วั คราวทว่ั โลก ขอ้ แนะน�ำ ขอ้ มลู ทางเทคนิค หรอื ข้อมูลและประเดน็ ทจ่ี ะต้องคำ�นงึ ถึงเม่อื บรหิ ารจัดการศูนย์พกั พงิ ชั่วคราว ตาราง ตารางในแนวทางชุดนใี้ ชเ้ พ่อื แสดงใหเ้ ห็นถึงขอ้ มูลเปรียบเทยี บต่างๆ สญั ลักษณ์อื่นๆทใ่ี ช้ ได้แก:่ ส่วนเชอื่ มโยงไปยังบทต่างๆ เครอื่ งมือทีใ่ ชห้ รือเอกสารท่ีจ�ำ เป็นอ่นื ๆ เพอื่ การศกึ ษาเพิ่มเตมิ

ข้อแนะนำ�และ ในการจัดทำ�แนวทางการบริหารและจดั การศนู ยพ์ ักพงิ ช่วั คราวฉบบั แรกน้ี ทาง ความคิดเหน็ คณะผู้จัดทำ�หวังว่าเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานภาคสนามจะช่วยแสดงความคิดเห็น และบอกเล่าถึงบทเรียนต่างๆท่ีผ่านมาจากประสบการณ์การทำ�งานในศูนย์ พักพิงชั่วคราว เพื่อเป็นแนวทางทีจ่ ะนำ�ไปปรับใช้ตอ่ ไปในอนาคต โดยสามารถ ส่งความคิดเหน็ ต่างๆ ของทา่ นมาไดท้ ่ี [email protected] และตงั้ หวั ขอ้ เรอ่ื งวา่ “ขอ้ แนะน�ำ และความคิดเหน็ เก่ียวกบั แนวทางการบรหิ ารจัดการ ศนู ย์พกั พงิ ชว่ั คราว”

บทท่ี 2 ขอ้ สังเกตท่วั ไปเกี่ยวกบั ศูนยพ์ กั พงิ ช่ัวคราว 1 บทนำ� 2 ทั่วไป 3 หนา้ ที่ 4 มสี ว่ นร่วม 5 ประสานงาน สาระส�ำ คัญ 6 จัดการขอ้ มลู ศูนยพ์ ักพิงช่วั คราวเป็นการใชอ้ าคารสิ่งก่อสร้างท่ีมีอยเู่ ดมิ เพ่ือเป็นทีร่ องรบั 7 กล่มุ ผู้คนท่มี คี วามจ�ำ เปน็ ตอ้ ง โยกย้ายทอ่ี ยอู่ าศยั เนือ่ งมาจากเหตกุ ารณ์ ความขดั แย้งหรอื ภัยพบิ ัติทางธรรมชาติ ส่งิ แวดล้อม อาคารท่ีใชเ้ ปน็ ศนู ยพ์ ักพิงชั่วคราวเป็นอาคารทมี่ ีอยู่เดมิ ก่อนมกี ารอพยพ โยกยา้ ยและเป็นอาคารท่ไี ม่ได้ออกแบบมาเพ่ือเปน็ ทพี่ กั อาศยั 8 ศนู ยพ์ ักพงิ ชว่ั คราวควรเป็นแนวทางสดุ ทา้ ย ในการจัดหาที่พกั อาศยั ใหแ้ ก่ กลุม่ คนทจี่ ำ�ตอ้ งโยกยา้ ย ที่อยูอ่ าศัย จัดตง้ั ศนู ย์ ในกรณีทีร่ ัฐมีศกั ยภาพในการใหค้ วามคุ้มครองและความชว่ ยเหลอื กับผู้ ประสบภยั บทบาทของหน่วยงาน ระหวา่ งประเทศจะเนน้ ไปทีก่ ารก�ำ กบั 9 ดแู ลและสนับสนุนมากกว่าการใหค้ วามช่วยเหลือ ศูนย์พักพงิ ชว่ั คราวจ�ำ แนกออกได้ดังน้ี ปกป้องคุ้มครอง • รูปแบบ – ในระบบ (จดั ตง้ั โดยรฐั ) กับ นอกระบบ • ระยะเวลาการด�ำ เนนิ การ – ระยะส้ัน กบั ระยะยาว 10 อาหาร 11 สิง่ ของเครือ่ งใช้ 12 ทอ่ี ยู่อาศัย 13 นำ�้ 2.1 ค�ำ จ�ำ กดั ความของ “ศูนยพ์ กั พิงชวั่ คราว” 14 สาธารณสุข ค�ำ จ�ำ กดั ความ ศนู ยพ์ กั พิงช่ัวคราวไมม่ ีค�ำ จำ�กัดความท่เี ป็นทางการ แต่ค�ำ จ�ำ กดั ความทน่ี ำ�มา 15 เสนอในท่ีนี้สามารถน�ำ มาปรับใชไ้ ด้ในเกือบทกุ กรณี การศึกษา ศนู ยพ์ กั พิงช่ัวคราว คอื อาคารสิง่ ก่อสร้างทม่ี อี ยูเ่ ดิมทถี่ กู นำ�มาใช้เป็น 16 ท่พี ักอาศัยชั่วคราวส�ำ หรับชุมชนท่ไี ด้รับผลกระทบจากสถานการณค์ วาม ขดั แย้งหรือภยั พิบตั ทิ างธรรมชาติ สง่ เสรมิ อาชีพ 17 ปิดและสง่ คืนศนู ย์

อาคาร สง่ิ ปลกู ค�ำ จ�ำ กัดความน้รี วมถงึ อาคารทุกประเภท ทกุ ขนาดและทุกรปู แบบของการถือ สรา้ งที่มี ครองกรรมสิทธ์ิ หลักสำ�คัญของค�ำ จำ�กดั ความนก้ี ็คอื เป็นอาคาร“ที่มอี ยูเ่ ดมิ ” อยู่เดิม เนื่องจากศูนย์พักพิงชั่วคราว ส่ ว น ม า ก ค ว ร ต้ อ ง ก่ อ ส ร้ า ง ไ ว้ ข้อแนะน�ำ ก่อนท่ีจะมีการอพยพโยกย้าย ทอ่ี ยอู่ าศยั เกดิ ข้นึ ในบางกรณี ศูนยพ์ กั พงิ ชั่วคราวเปน็ อาคาร อาจมีการสร้างศูนย์พักพิงขึ้น สาธารณะที่มีอยู่แลว้ ซงึ่ ใช้เป็นทร่ี องรับ โดยเฉพาะเพ่ือรองรับกลุ่มคนผู้ กลุม่ ผอู้ พยพโยกยา้ ยท่ีอยูอ่ าศัย อพยพโยกย้ายทอี่ ยู่อาศัย วตั ถปุ ระสงค์ โดยหลกั การแลว้ ศูนยพ์ ักพิงช่ัวคราวรองรบั ผู้ท่มี ีความจ�ำ เป็นตอ้ งโยกยา้ ยทอี่ ยู่ อาศัยทัง้ ภายในและนอกประเทศ เนือ่ งจากภัยธรรมชาตหิ รอื ปญั หาความขดั แยง้ แต่มีหลายครง้ั ทชี่ ุมชนทอี่ าศยั อยู่โดยรอบศนู ยย์ ้ายเขา้ ไปอาศยั อยูใ่ นศนู ย์ โดยไมม่ ีความจ�ำ เป็นตอ้ งย้ายทอ่ี ย่อู าศัย หรอื ดว้ ยสาเหตอุ ื่น แนวทางชดุ นี้จะอา้ งถึงทุกคนทีอ่ าศยั อยู่ในศูนยพ์ กั พิงชั่วคราวว่าเป็น “ผู้ พกั พงิ ” หรอื “ผอู้ ยู่อาศัย” การรับรอง ศนู ย์พกั พงิ บางแหง่ อาจไมไ่ ด้รับการรบั รองจากหนว่ ยงานระดบั ประเทศ ซ่ึง สถานภาพ อาจเป็นดว้ ยเหตุผลหลายประการ รวมถึงเหตุผลทางการเมือง ดังน้ัน ค�ำ จ�ำ กัดความและการรบั รอง “ศูนยพ์ กั พิงช่ัวคราว” ในบรบิ ท ระดบั ประเทศนัน้ ต้องไดร้ ับการตรวจสอบอยา่ งใกลช้ ดิ จากฝ่ายประสาน งานศูนยพ์ กั พงิ ชัว่ คราว การให้ความ ในบางกรณี การเขา้ ถงึ ศูนยพ์ ักพิงช่ัวคราวและการให้ความช่วยเหลอื อาจไม่ ช่วยเหลือ ได้สามารถท�ำ ได้ ดังนนั้ การใชค้ �ำ จ�ำ กดั ความของทพี่ กั พิงชั่วคราวจึงควรจะ สนับสนุน กระทำ�ในวงกว้าง เพือ่ ชว่ ยไมใ่ ห้ เกิดการละเมิดหลักการให้ความ ช่วยเหลือทางมนุษยธรรมและ ข้อแนะนำ� สิทธิของผู้ท่ีจำ�ต้องโยกย้ายท่ี การรองรับศูนยพ์ กั พิงชั่วคราวจาก อย่อู าศยั ไมว่ า่ จะมีการตง้ั ศูนย์ หนว่ ยงาน ระดบั ประเทศนัน้ เป็นส่ิงท่ี พักพงิ ขน้ึ มาหรอื ไม่ การจัดตัง้ ส�ำ คญั ไมค่ วรจะเปน็ ตวั กำ�หนดขอบเขต ศูนย์พักพิงช่ัวคราวไม่ใช่การแก้ การให้ความช่วยเหลือ ปัญหาทย่ี ่งั ยนื และควรพจิ รณา เป็นทางเลอื กสดุ ท้าย

2.2 ความรับผิดชอบโดยทั่วไป ความรบั ผดิ ชอบ แนวทางชุดน้ีสันนิษฐานว่ารัฐบาลของประเทศท่ีรองรับกลุ่มผู้ประสบภัยในใน ของรัฐ ศูนย์พักพิงชั่วคราวมักมีความเข้มแข็งทางด้านเศรษฐกิจและพ้ืนฐานโครงสร้าง มากกวา่ ประเทศท่ีใชค้ ่ายเตน๊ ทเ์ ป็นท่ีพักชวั่ คราว ถึงแม้อาจมีขอ้ ยกเว้นในบาง กรณี แตโ่ ดยภาพรวมแล้ว รฐั บาลของประเทศเหล่านมี้ ักมศี ักยภาพในการ รับมอื กับเหตกุ ารณ์ฉกุ เฉินสงู และมแี บบแผนสวสั ดกิ ารท่ีจะสามารถนำ�มาใช้ กับผ้พู กั พิงไดใ้ นระยะยาว ดงั นั้น หน้าที่ความรับผิดชอบต่อผู้อพยพ ขอ้ แนะน�ำ โยกย้ายที่อยู่อาศัยย่อมเป็นหน้าท่ี ความรับผิดชอบของรฐั ท้ังโดย รัฐเป็นผู้รับผิดชอบหลักในการ นิตินัยและพฤตินัยในการดำ�เนิน ดแู ลศนู ย์พักพิงช่ัวคราว การตามหนา้ ท่ีความรับผิดชอบ ผลเกยี่ วเนอ่ื งต่อ ข้อสรุปนมี้ ีผลเก่ียวเนื่องกบั หน่วยงานอน่ื ๆ ท้ังหมดท่ที �ำ งานเกย่ี วกับศูนย์ หนว่ ยงานท่ี พกั พงิ ชัว่ คราว เกยี่ วข้อง • หนว่ ยงานทมี่ ีสว่ นเกีย่ วข้องทกุ ภาคสว่ น ควรตระหนกั วา่ รัฐมีหนา้ ทีใ่ ห้ความ (stakeholders) คุม้ ครองและความช่วยเหลอื แก่ผทู้ ่จี ำ�ต้องโยกย้ายจากท่อี ยอู่ าศยั • ดงั นนั้ องคก์ รอสิ ระหวา่ งประเทศจงึ มีบทบาทในการกำ�กบั ดแู ล ใหก้ าร สนบั สนนุ และเป็นตวั แทนเพอ่ื เรียกรอ้ งความเคารพในสทิ ธิของผูพ้ ักพงิ โดย การสงั เกตการณอ์ ยา่ งใกลช้ ิดและให้ความสนับสนนุ เมือ่ จำ�เป็น โดยเฉพาะ ในกรณีทีก่ ฎหมายของประเทศและนโยบายทีน่ ำ�มาใชน้ ้นั แตกต่างไปจาก หลักปฏบิ ัตแิ ละมาตรฐานสากล • ด้วยศักยภาพระดับสูงของภาครฐั ความรว่ มมอื ระหวา่ งองค์กรอสิ ระระหว่าง ประเทศ กบั ภาครัฐ ทง้ั ในระดบั บริหารงานส่วนกลาง ระดับภูมภิ าคและใน ระดับท้องถิ่นจึงเป็นสิ่งสำ�คญั อย่างยงิ่ องคก์ รอิสระระหวา่ งประเทศมีหน้าที่ ช่วยเสรมิ ศกั ยภาพของหน่วยงานทุกระดบั ของภาครัฐในการบรหิ ารจดั การ ศูนย์พกั พงิ ชัว่ คราว

2.3 ประเภทและระยะเวลาการใช้งาน การจ�ำ แนก ในชุดแนวทางนี้ ศูนยพ์ ักพิงชัว่ คราวจ�ำ แนกเป็นประเภทต่างๆ โดยพิจารณา ประเภท จากรูปแบบและระยะเวลาการใช้งาน ในระบบ รูปแบบ นอกระบบ โดยท่วั ไปศูนยพ์ กั พงิ ช่วั คราวแบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ขึ้นอยกู่ ับลักษณะการ เริม่ เข้าพกั พิง หรอื การเข้าครอบครองศูนย์ • ศนู ยพ์ กั พิงช่วั คราวในระบบ คือ ศูนยพ์ ักพิงทหี่ นว่ ยงานท่มี ีอ�ำ นาจหนา้ ที่ ความผิดชอบ (เชน่ ภาครัฐ) ได้จดั หาอาคารแหง่ ใดแห่งหนึง่ ไว้รองรับผู้ท่ี จ�ำ เปน็ ต้องโยกย้ายที่อยู่อาศัย และมีการจดั เตรยี มสถานทีไ่ วส้ ำ�หรบั เป็นที่ อยูอ่ าศัยช่ัวคราว ศนู ย์พกั พงิ ประเภทน้ีรวมถงึ สถานพกั พิงทไี่ ดร้ ับออกแบบ ขึน้ เพอื่ การนี้โดยเฉพาะ เชน่ สถานพักพงิ จากพายุ แผ่นดินไหว และน้�ำ ทว่ ม • ศนู ย์พกั พงิ ชัว่ คราวนอกระบบ คอื ศูนย์ทผ่ี ูอ้ พยพโยกยา้ ยที่อยอู่ าศยั ได้ รเิ ริม่ ก่อตัง้ ขนึ้ มาด้วยตนเอง โดยไมไ่ ดร้ ับอนญุ าตหรือตดิ ต่อประสานงาน อยา่ งเป็นทางการจากหนว่ ยงานภาครัฐ ระยะเวลาการใชง้ าน ระยะสน้ั และ ศนู ยพ์ ักพงิ ชว่ั คราวมรี ะยะเวลาการใช้งานท่ตี ่างกนั ออกไป ตั้งแต่เพยี งแคไ่ มก่ ่ี ระยะยาว วนั จนถงึ การใช้งานเป็นปี การใช้งานของศนู ย์พักพิงชั่วคราวในระยะส้นั หรือ ระยะยาวนนั้ มผี ลคาบเกย่ี วกับการปฏิบตั ิการและการบรหิ ารจดั การ ดังน้ัน แนวทางชุดนี้จะมีการจำ�แนกประเภทของศูนย์พักพิงชั่วคราวจำ�แนกตามระยะ เวลาการใช้งาน โดยตลอด ท้ังนี้ การจ�ำ กดั เวลาของศูนยพ์ ักพงิ ระยะส้ันและ ระยะยาวไม่อาจท�ำ ได้อยา่ งแน่ชัด เนือ่ งจาก สาเหตแุ ละสถานการณข์ องการ อพยพโยกยา้ ยทอี่ ยู่อาศยั เปน็ ไปในรปู แบบทหี่ ลากหลาย การใหค้ วาม การใหค้ วามชว่ ยเหลอื และมาตรฐานต่างๆ เป็นสองประเดน็ ซึ่งไดรั บั ผลกระทบ ชว่ ยเหลือและ โดยตรงจากระยะเวลาการใช้งานของศูนยพ์ กั พิงช่วั คราว มาตรฐาน การให้ความช่วยเหลอื โดยท่ัวไป ศนู ย์พกั พิงช่วั คราวที่มีระยะเวลาการใชง้ านท่สี นั้ มาก จะไมไ่ ด้มกี าร ให้ความช่วยเหลอื กบั ผูอ้ ย่อู าศัยมากนัก แผนงานการให้ความช่วยเหลือศูนย์ พักพิงชวั่ คราวในระดบั ประเทศและระดบั สากล มกั ท�ำ ขึ้นมาเพอื่ รองรบั กลุ่มผู้ ท่จี �ำ เปน็ ตอ้ งโยกยา้ ยที่อย่อู าศยั อย่างนอ้ ยเปน็ เวลาหลายวนั หรือหลายสัปดาห์

ส�ำ หรับศนู ยพ์ ักพงิ ช่วั คราวทีม่ ีระยะเวลาการใชง้ านยาว ความตอ้ งการของผู้ พักพิงจะเปล่ียนแปลงไปตามกาลเวลา และกลไกการให้ความชว่ ยเหลืออาจจะ พัฒนาไปสกู่ ารพึ่งพาตนเองและมาตรการการฟน้ื ฟเู ยยี วยา จากประสบการณ์ ประเทศกัวเตมาลาจ�ำ แนกประเภทของศูนย์พกั พงิ ช่ัวคราวออกเป็น: • ศนู ย์พกั พงิ ฉกุ เฉิน ซง่ึ จะมรี ะยะเวลาการใช้งานไมเ่ กนิ 72 ชวั่ โมง • และ ศูนยพ์ กั พงิ ช่ัวคราว ซึ่งจะมีระยะเวลาการใช้งานนานถึง 30 วัน มาตรฐาน ในศนู ย์พักพิงช่ัวคราวระยะส้นั ควรมกี ารนำ�มาตรฐานในการรับมอื กบั ภัยพิบตั ิ (เช่น Sphere standards หรือมาตรฐานท่ใี ช้ในประเทศ) มาปรบั ใช้ ความไมย่ ืดหยนุ่ เมอื่ เวลาผา่ นไป ศนู ย์พักพงิ ชัว่ คราวมกั เกิดการแปรสภาพมาเปน็ ที่อยอู่ าศยั ระยะยาว โดยผู้พกั พงิ เรยี กร้องสภาพชีวิตความเปน็ อยูท่ ่ีมีมาตรฐานสงู ขึ้น การทางออกในรปู แบบอนื่ หรอื การตอบสนองความตอ้ งการท่เี พ่ิมขึ้นของผู้ พักพิงอาจมขี ้อจ�ำ กดั ความไมย่ ืดหยุน่ ของศนู ยพ์ ักพิงอาจกลายมาเปน็ ปัญหา ที่ไม่สามารถหาทางออกไดส้ ำ�หรบั ผพู้ ักพิงและหนว่ ยงานที่เก่ยี วข้อง 2.4 ปรมิ าณของศนู ย์พักพงิ ช่ัวคราวที่มจี �ำ นวนมาก ปริมาณของ โดยทั่วไป ศูนย์พกั พิงชวั่ คราวมกั มจี ำ�นวนมากกว่าคา่ ยเตน๊ ทเ์ พราะศนู ยพ์ กั พิง ศนู ย์พกั พิง จะสามารถรองรบั คนไดจ้ ำ�นวนน้อยกว่า ดังน้ัน การบริหารจัดการศนู ยจ์ �ำ เปน็ ชัว่ คราวที่มี ต้องคำ�นึงถงึ การเข้าถึงที่พักพิงจ�ำ นวนมาก ประกอบกับความหลากหลายของ จำ�นวนมาก ศนู ย์พกั พิงชัว่ คราว รวมถึง • การประสานความร่วมมือระหวา่ งหนว่ ยงานอนื่ ท่เี ก่ียวขอ้ งทั้งภาครฐั และ ภาคเอกชน • การให้ความชว่ ยเหลืออยา่ งทันท่วงที • การควบคมุ ตรวจสอบการใหค้ วามช่วยเหลือ • การรบั ดำ�เนนิ การเร่อื งปญั หาเบียดเบียนสิทธิมนษุ ยชน • การสรา้ งกลไกการสือ่ สารเรยี กร้องความชว่ ยเหลือหรอื ความยุตธิ รรม

จากประสบการณ์ ในประเทศจอรเ์ จีย ปี พ.ศ. 2550 มีผ้อู พยพโยกย้ายทอี่ ยูอ่ าศัยภายใน ประเทศจ�ำ นวนประมาณ 100,000 คน พกั อยู่ในศนู ยพ์ ักพงิ ช่ัวคราวท่ี มีประมาณ 1,600 แห่ง ในขณะเดยี วกนั ค่ายผู้ล้ภี ัยเพียงแหง่ เดยี วใน กรุงดารฟ์ ูร์รองรับผู้พักพิงมากกวา่ 20,000 คน ผลกระทบ เมือ่ มีศูนย์พักพงิ จ�ำ นวนมาก การมีผูจ้ ัดการประจ�ำ ทุกศนู ยพ์ ักพิงจงึ แทบทจ่ี ะ จากการมีศนู ย์ เปน็ ไปไม่ได้ ดงั นนั้ ผจู้ ัดการศูนยพ์ กั พิงจงึ อาจต้องรับผิดชอบดูแลศนู ย์พักพงิ พกั พิงชั่วคราว หลายแห่งในเขตพืน้ ทีท่ ่ีไดร้ บั มอบหมาย ภาระหน้าทีข่ องหนว่ ยงานทีเ่ กีย่ วขอ้ ง จ�ำ นวนมาก กจ็ ะต้องปรบั เปลี่ยนไปใหส้ อดคล้องกัน เนอื่ งจากผจู้ ัดการศนู ย์จะใช้เวลาอยใู่ น แต่ละศนู ยไ์ ดน้ อ้ ยลง

บทท่ี 3 หนา้ ทีแ่ ละความรับผดิ ชอบ 1 บทน�ำ 2 ทั่วไป 3 หนา้ ท่ี 4 มสี ว่ นรว่ ม 5 ประสานงาน สาระสำ�คญั 6 จัดการข้อมูล ตามทก่ี ลา่ วไวใ้ นบทท่ี 2 ของคมู่ อื เลม่ น้ี ผทู้ ม่ี คี วามรบั ผดิ ชอบหลกั ในการดแู ละ 7 และใหค้ วามชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสพภยั คอื ภาครฐั ฝ่ายประสานงานศูนย์พักพิงช่วั คราวจะต้องเผชิญหน้ากับความท้าทายท่เี กิด ส่ิงแวดล้อม ขน้ึ จากการทม่ี ศี นู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวจ�ำ นวนมาก การมรี ะบบประสานงานและ ขอ้ มลู ขา่ วสารจงึ เปน็ หนา้ ทส่ี �ำ คญั ส�ำ หรบั ฝา่ ยประสานงาน ในขณะเดยี วกนั 8 ฝา่ ยประสานกลาง กต็ อ้ งเปน็ ตวั แทนผอู้ ยอู่ าศยั เพอ่ื เรยี กรอ้ งการแกไ้ ขปญั หา ในระยะยาวทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ จัดตงั้ ศูนย์ ผจู้ ดั การศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวเปน็ จดุ เชอ่ื มตอ่ ระหวา่ งผพู้ กั พงิ และเปน็ ผปู้ ระสาน งานในประเทศ โดยมหี นา้ ทห่ี ลกั ในการดแู ลศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวอยา่ งทว่ั ถงึ และ 9 มปี ระสทิ ธภิ าพ ปกป้องคมุ้ ครอง 10 อาหาร 11 ส่ิงของเคร่อื งใช้ 3.1 แนวคิดการแบ่งความรับผิดชอบออกเปน็ 3 ระดับ 12 ที่อยูอ่ าศัย หลักการประสานและบริการจัดการศูนย์พักพิงช่ัวคราวน้ันตั้งอยู่บนพื้นฐาน 13 ของแนวคดิ ในการแบ่งความรบั ผดิ ชอบออกเป็น 3 ระดบั น�ำ้ • กองอำ�นวยการกลางศูนยพ์ ักพงิ ช่ัวคราว ซ่ึงโดยทว่ั ไปก็คอื ภาครัฐ 14 สาธารณสขุ • ฝา่ ยประสานงานศูนย์พกั พิงชั่วคราว (หนว่ ยงานของรัฐ องคก์ รท้องถ่นิ 15 หรอื องคก์ รระหวา่ งประเทศ) การศึกษา • ผ้จู ัดการศนู ย์พกั พิงชว่ั คราว (หนว่ ยงานของรฐั องค์กรท้องถนิ่ หรือองค์กร 16 ระหวา่ งประเทศ) สง่ เสริมอาชีพ 17 ปดิ และสง่ คืนศนู ย์

ศกั ยภาพของ แนวคิดในการจดั ตง้ั ระบบความรบั ผดิ ชอบ 3 ระดับ อาจไม่จ�ำ เป็นในประเทศท่ี ภาครัฐ ภาครัฐมีศักยภาพการตอบรับความต้องการและปกป้องสิทธิของผู้อยู่อาศัยใน ศูนย์พกั พิงชั่วคราวสูง หากภาครัฐมกี ารก�ำ หนดหน้าท่ีตา่ งๆไวล้ ว่ งหนา้ แล้ว ความจำ�เป็นของการจดั ตงั้ ฝา่ ยประสานงานและผู้จดั การศูนยฯ์ จากภาคอ่ืนๆ ก็ จะลดนอ้ ยลง ในกรณีเชน่ นี้องคก์ รเพื่อสาธารณะประโยชน์ และฝ่ายเอกชนท่ี ท�ำ หนา้ ทปี่ ระสานงานและจัดการศูนย์ฯ มีหนา้ ท่ีเสรมิ สร้างประสทิ ธภาพของ ตนเอง และร่วมสนับสนนุ การประสานงาน การให้ความช่วยเหลอื ของภาครัฐ หน้าท่ีและความรบั ผิดชอบของผู้ปฏิบัติงานในแต่ละฝา่ ยมดี งั นี้ หนา้ ท่ี กองอำ�นวยการกลางศนู ยพ์ กั พิงชวั่ คราว – ภาครัฐ และความ รบั ผดิ ชอบ รัฐบาลเป็นผู้รับผิดชอบหลักในกรณีท่ีเกิดการพลัดถ่ินภายในประเทศและการ ดำ�เนินงานทเ่ี กย่ี วข้องกับศูนยพ์ กั พงิ ช่วั คราวทงั้ หมด หน้าที่หลกั ของกองอ�ำ นวยการกลางไดแ้ ก่: • การก�ำ หนด เปิด และปดิ ศนู ย์พกั พงิ ช่ัวคราว • สรา้ งและสง่ เสริมความปลอดภยั สำ�หรับศูนยพ์ กั พงิ ชัว่ คราว • ออกเอกสารตา่ งๆให้กบั ผู้ผลัดถ่นิ ในประเทศเม่อื จำ�เป็น • ปกป้องสทิ ธิมนษุ ยชนของผู้พลัดถน่ิ ในประเทศ • อำ�นวยความสะดวกในการเข้าสศู่ ูนย์พักพงิ ชวั่ คราว ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมเกีย่ วกบั บทบาทและหนา้ ท่ีอืน่ ๆในของกอง อ�ำ นวยการศนู ย์พกั พิงชว่ั คราว ได้ในหนา้ XXX และ XXX จากประสบการณ์ ในประเทศฟิลิปปนิ ส์ เจ้าหนา้ ทีร่ ะดับทอ้ งถ่ินเปน็ ผทู้ ำ�หนา้ ทีผ่ ู้จดั การศูนย์ การพกั พิงช่ัวคราว โดยมฝี า่ ยประสานงานกลางศนู ย์พกั พงิ ชว่ั คราวให้การ สนบั สนุนและก�ำ กบั ดูแลสถานการณ์ การแก้ปญั หา ภาครัฐมบี ทบาทท่ีส�ำ คญั ในการเตรียมการแก้ใขปัญหาในระยะยาว โดยเฉพาะ อย่างย่งั ยนื อย่างย่ิงเมื่อมีเหตุจำ�เป็นท่ีทำ�ให้ผู้ประสพภัยต้องยืดเวลาการอาศัยอยู่ในศูนย์ ถงึ แม้ฝา่ ยประสานงานกลาง ท่เี ปน็ ภาคเอกชนสามารถท่จี ะเป็นตวั แทนเรียก รอ้ งทางออกในระยะยาวส�ำ หรับผอู้ ยอู่ าศัย ความรับผดิ ชอบในการวางพ้นื ฐาน การแก้ปัญหาท่ยี ัง่ ยืนยังคงอย่ทู ีร่ ฐั

หนา้ ท่ี ฝา่ ยประสานงานกลางศนู ย์พักพงิ ช่ัวคราว – เจา้ หน้าทีข่ องรฐั องค์กรใน และความ ระดับทอ้ งถิ่นหรอื องค์กรระหว่างประเทศ รบั ผดิ ชอบ ฝ่ายประสานงานศูนย์พกั พงิ ช่วั คราวนนั้ มีบทบาทสำ�คญั และมีหน้าที่หลักดงั น้ี หนา้ ทห่ี ลักของกองอำ�นวยการกลางไดแ้ ก่: • เปน็ ผู้ประสานงานระหว่างศูนย์พกั พงิ ช่ัวคราว • สนับสนนุ การร่างยทุ ธศาสตรท์ างออกสำ�หรบั ศูนย์พกั พงิ ชวั่ คราว • กำ�หนดมาตรฐานการใหค้ วามช่วยเหลอื ในศนู ย์พักพิงชว่ั คราวรว่ มกับกอง อ�ำ นวยการกลาง • ประสานการใหค้ วามชว่ ยเหลอื ด้านตา่ งๆ ในศูนย์พักพงิ ช่วั คราว และ • สนนั สนนุ การแกป้ ญั หาอย่างยงั่ ยืนสำ�หรบั ผูอ้ ยอู่ าศยั ในศูนย์พกั พงิ ชว่ั คราว ศึกษารายละเอียดเพิม่ เตมิ เก่ียวกับบทบาทและหน้าทอี่ น่ื ๆของฝ่าย ประสานงานศนู ยพ์ กั พงิ ชัว่ คราว ไดใ้ นหนา้ XXX และ XXX ความส�ำ คญั ของ ในภาวะฉุกเฉนิ ความจ�ำ เปน็ ของการประสานงานมมี ากข้ึนกวา่ ในภาวะ การประสานงาน ปกติ เมอื่ มีศูนยพ์ ักพงิ จ�ำ นวนมาก ความแตกต่างในดา้ นความตอ้ งการ ระบบ ประสานงานภายใน และทรัพยากรเรมิ่ ต้น ย่อมเพมิ่ มากขน้ึ สิ่งเหล่านเ้ี ป็นสว่ น เพ่ิมความท้าทายและความยากลำ�บากในการทำ�งานของกองอำ�นวยการกลาง ในกรณเี ชน่ นี้ รปู แบบการประสานงานแบบกระจายอ�ำ นาจไปยงั จงั หวัดมกั จะ ถูกนำ�มาปรับใช้เพ่ือครอบคลุมดูแล ความต้องการและการให้ความช่วย เหลือในแต่ละพน้ื ท่ี การกระจายอ�ำ ข้อแนะน�ำ นาจเพ่ือการประสานงานมักจะนำ�มา เมอ่ื จำ�นวนของศูนยพ์ กั พงิ ซ่ึงการเพิ่มคุณภาพและประสิทธิภาพ ชว่ั คราวเพิม่ ขึ้น ความส�ำ คญั ใน ของการประสานงานท้องถ่ิน และจะ การประสานงานอยา่ งใกล้ชดิ ได้ผลลัพธ์ท่ีดียิ่งขึ้นเม่ือได้ประกอบ ระหวา่ งศนู ย์ยอ่ มเพิม่ ตามขึ้นมา เข้ากับระบบการประสานงานระหว่าง จังหวดั อยา่ งตอ่ เนือ่ ง การบรหิ าร สิ่งสำ�คัญท่ีจะนำ�ไปสู่ความสำ�เร็จของการให้ความช่วยเหลือคือข้อมูลท่ีเหมาะ จดั การข้อมลู สม แมน่ ยำ� และทันเวลา การบริหารจดั การขอ้ มูลทีม่ ปี ระสิทธิภาพนนั้ รวมไป ถึงการสื่อสารทด่ี รี ะหวา่ งผูจ้ ดั การศนู ย์ และผปู้ ระสานงานกลาง

ผจู้ ดั การศูนย์พกั พิงชว่ั คราว หน้าทแ่ี ละ บทบาทของผู้จัดการศูนย์พักพิงชั่วคราวนั้นมีความสำ�คัญอย่างยิ่งต่อการ ความรับผิดชอบ ประสบความสำ�เร็จของโครงสร้างระบบบริหารจัดการ เพราะเปน็ บคุ คลที่ ทำ�งานเก่ียวข้องกบั ผพู้ กั พิงในศูนยพ์ กั พิงชวั่ คราวโดยตรง • ตรวจสอบวา่ มาตรฐาน นโยบายและแนวทางปฏบิ ตั ใิ นการดำ�เนินงานช่วย เหลอื ผ้พู ักพิงไดถ้ กู น�ำ มาใช้อยา่ งเหมาะสม • ประสานและกำ�กับดแู ลการใหค้ วามชว่ ยเหลอื ต่อผ้พู กั พิงจากทกุ หน่วยงาน รวมถึงการระบสุ ่งิ ทีข่ าดแคลน และหลกี เลยี่ งการดำ�เนนิ การท่ีซ้ำ�ซ้อน • กำ�หนดโครงสร้างของอาสาสมคั ร สรา้ งกระบวนการมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน เพือ่ สนับสนุนการบรหิ ารจดั การตัวเองภายในศูนยพ์ กั พงิ ชวั่ คราว โดย ให้การสนับสนนุ กลุม่ ต่างๆ ของผอู้ ยู่อาศยั เช่น เดก็ ผหู้ ญงิ ผู้ชาย และคน กลุ่มนอ้ ยอ่นื ๆ ให้เข้ามามีสว่ นร่วมในกระบวนการดังกลา่ ว • ดำ�เนนิ การหรอื ประสานงานด้านการบำ�รุงรกั ษาต่างๆทจี่ ำ�เป็น • จดั การข้อมลู ท่ีเกย่ี วข้องกับศูนยพ์ ักพงิ ชัว่ คราวและผู้อย่อู าศยั • สื่อสารโดยตรงกบั ผูอ้ ยอู่ าศยั ศกึ ษารายละเอยี ดเพม่ิ เตมิ เกี่ยวกับบทบาทและหนา้ ทอ่ี ืน่ ๆ ของผู้ จัดการศูนยพ์ กั พิงชั่วคราวไดใ้ นหนา้ XXX และ XXX ความไมเ่ พียงพอ ในทางปฏิบัติ จ�ำ นวนของผู้จดั การ ข้อแนะนำ� ของผูจ้ ัดการ มั ก จ ะ มี ไ ม่ เ พี ย ง พ อ ต่ อ ค ว า ม ความสามารถของผูจ้ ัดการศนู ยฯ์ ใน ตอ้ งการ การไม่มหี รอื การมีผู้ การไปเย่ยี มเยยี นศูนยพ์ ักพงิ ต่างๆ จัดการที่การขาดประสทิ ธภิ าพ มี อย่างตอ่ เนอ่ื งอาจจะลดลงเม่ือเวลา ผลกระทบอย่างมากต่อชีวิตความ ผ่านไป เป็นอยู่ภายในศูนย์พักพิงชั่วคราว ความถใ่ี นการไปเยย่ี มทแ่ี นะน�ำ คอื : เนื่องจากเป็นการทำ�ลายจุดเช่ือม ต่อระหว่างผู้พักพิงและโครงสร้าง ในภาวะฉกุ เฉิน: ทกุ วนั การจดั การความช่วยเหลอื โดยรวม หลงั ภาวะฉุกเฉนิ : ทุกสัปดาห์ ในระยะยาว: ทุกสองอาทติ ย์

รูปแบบการ เพ่ือให้แน่ใจว่าศูนย์พักพิงช่ัวคราวทั้งหมดน้ันมีการดูแลของผู้จัดการศูนย์ฯ บรหิ ารจดั การ การเลอื กรปู แบบการบริหารจดั การท่ีเหมาะสมกบั สถานการณ์ และข้อจำ�กดั จงึ เปน็ เรอื่ งสำ�คัญ รปู แบบทน่ี ำ�เสนอในเอกสารนเี้ น้นการดูแลปกครองตัวเอง หรอื การใหท้ ีมผูจ้ ดั การรับผดิ ชอบหลายๆศนู ย์ในพ้นื ท่ีใกล้เคยี งกัน ความสามารถ ของคณะผู้จดั การในการบรหิ ารศนู ย์ฯ ท่อี ยใู่ นความรับผดิ ชอบถือเปน็ หวั ใจ ของการพิจารณาเลอื กรปู แบบท่จี ะนำ�มาใช้ รูปแบบการบรหิ ารจัดการศนู ย์พกั พิงชว่ั คราว แนวคดิ ผดู้ ำ�เนนิ การ หนา้ ที่ ข้อดี ข้อเสยี ยกระดบั ทีมผู้จดั การ สร้างทีมผจู้ ดั การศนู ย์เคล่ือนท่ขี ึน้ ใช้คณะผจู้ ดั การ ค่าใชจ้ ่ายสงู ขอบเขต ศนู ยฯ์ เคลือ่ นที่ มาดแู ลศูนยพ์ ักพงิ ช่ัวคราวจ�ำ นวน ศูนย์จ�ำ นวนนอ้ ย ขาดความ หน่งึ ในพน้ื ทีน่ ้นั ๆ โดยทมี เคลือ่ นท่ี ยงั่ ยนื นีแ้ ละทำ�การดูแลศนู ยท์ ัง้ หมด สามารถเลอื กใช้ ผา่ นการเยยี่ มเยียนอย่างต่อเนือ่ ง ผจู้ ดั การศูนย์ท่ีมี (อยา่ งน้อย สปั ดาหล์ ะหนง่ึ ครัง้ ) ประสบการณ์ กระจาย เจ้าหนา้ ท่รี ัฐ ข้ึนอยกู่ ับบรบิ ทตา่ งๆ ของประเทศ ผู้จัดการเป็นคน เสี่ยงต่อการ อำ�นาจ ในระดบั และ โครงสร้าง ของระบบราชการ เดียวกับฝ่าย ขาดศักยภาพ ท้องถน่ิ ว่าสว่ นไหนจะเป็นผรู้ บั บทบาทของ ปกครอง และความ ผจู้ ัดการศูนยพ์ กั พิงชัว่ คราว รับผดิ ชอบ อยา่ งต่อเนอ่ื ง ความรู้ทอ้ งถิ่น มคี วามยง่ั ยืน สมาคมผู้อยู่อาศยั โดยเฉพาะในสถานการณ์ทมี่ กี าร เสรมิ สรา้ งความ เสี่ยงต่อการขาด ในศูนย์พักพงิ ยา้ ยท่อี ย่อู าศยั ระยะยาว ผ้อู ยู่ เปน็ เจ้าของ ศกั ยภาพ ชัว่ คราว อาศยั ในศนู ยพ์ กั พิงชว่ั คราวตา่ งๆ มคี วามรบั ผิดชอบ อาจจำ�กดั การ สามารถท่ีจะรวมตวั กนั เพ่อื ตง้ั กลุ่ม รว่ มกัน กระจายขา่ ว หรอื สมาคม ขน้ึ มาเพอ่ื ดูแล และจัด มคี วามยัง่ ยืน สู่ภายนอก การศูนย์ฯ ในพ้ืนที่ องคก์ รอิสระ เสย่ี งต่อการขาดศกั ยภาพ ความรทู้ ้องถ่ิน เสย่ี งตอ่ การขาด (NGO) หรือ ในพื้นท่ีทีม่ ศี นู ยพ์ ักพงิ ชัว่ คราว ศกั ยภาพและ องค์กรชุมชน อยู่มาก หนว่ ยงานอสิ ระในพื้นท่ี ค่าใช้จ่ายไม่สงู ความยัง่ ยนื (NGO) หรอื องคก์ รชมุ ชน สามารถ มผี ปู้ ฏบิ ัตงิ าน รว่ มสวมบทบาทผ้จู ดั การศนู ย์ จำ�นวนมาก พกั พิงชวั่ คราวได้ การจัดการตวั เอง ผูอ้ ยอู่ าศยั ในศนู ย์พักพิงช่วั คราว เสรมิ สรา้ งความ เสีย่ งตอ่ การขาด รวมตวั กนั เพ่อื รบั หนา้ ทเ่ี ปน็ ผู้ เป็นเจ้าของ ศักยภาพ จดั การศูนย์พกั พิงชวั่ คราวเอง มีความย่งั ยนื มผี ปู้ ฏิบัติงาน จำ�นวนมาก

ความสัมพันธ์ การใหค้ �ำ แนะนำ� สง่ เสริมความรแู้ ละทกั ษะในดา้ นต่างๆ ตอ่ ผ้จู ัดการศนู ยพ์ กั พิง ระหว่างหน้าที่ ช่ัวคราวนน้ั เปน็ หน้าที่ของฝ่ายประสานงานกลาง ความรเู้ ก่ยี วกบั บทบาทของ ตา่ งๆ กลุม่ ผู้ปฏิบัตงิ านอื่นๆ เช่น กองอำ�นวยการกลาง ฝา่ ยประสานงานกลาง และ องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่น เป็นส่วนส�ำ คญั ท่จี ะทำ�ให้การประสานและร่วม งานกันในเรอ่ื งตา่ งๆเกดิ ขึน้ ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมและทันท่วงที สงิ่ ทส่ี ำ�คัญที่สุด ในการทำ�งานใหไ้ ด้ผลตามทต่ี ้องการนั้น จำ�เป็นท่จี ะตอ้ งมีการสง่ เสริมการเพม่ิ ประสิทธภิ าพการท�ำ งานในระดบั ผู้จดั การอยู่อย่างตอ่ เนอื่ ง โดยเฉพาะ ในกรณี ที่มีการประยกุ ต์รปู แบบการบริหารงานของผจู้ ัดการศูนย์พกั พิงชัว่ คราว ความส�ำ คญั ของ ผู้จดั การศูนย์พกั พงิ ชว่ั คราว(หรอื คณะ)น้ันเป็นหน้าทท่ี ่ีสำ�คญั มาก ดังนัน้ หากมี ผจู้ ัดการศนู ย์ หนว่ ยงานใด ไม่วา่ ภาครัฐหรอื เอกชน แสดงความไมเ่ ต็มใจกบั การมารบั หน้าท่ี นี้ กจ็ ำ�เปน็ ทจี่ ะตอ้ งหาหน่วยงานอน่ื มาแทนที่ หรือมกี ารกระต้นุ ให้เกดิ การ ปรบั ปรงุ การทำ�งานของคณะเดิม

บทท่ี 4 การมีสว่ นรว่ ม 1 บทน�ำ 2 ทวั่ ไป 3 หนา้ ท่ี 4 มสี ว่ นร่วม 5 ประสานงาน สาระสำ�คญั 6 การมีส่วนรว่ มของผอู้ ยูอ่ าศยั ในศนู ยพ์ ักพงิ ชัว่ คราว หมายถึงผู้พักพิงทงั้ หมด จัดการข้อมลู (ชาย หญงิ และเด็ก) มสี ว่ นร่วมในกระบวนการตัดสนิ ใจของศูนย์ การมสี ่วนร่วมไมไ่ ด้ครอบคลุมเพยี งแคก่ ารระบุความตอ้ งการ แต่รวมถงึ การ 7 ใหโ้ อกาสผูพ้ ักพงิ รว่ มกนั หาแนวทางพัฒนาและแกไ้ ขปัญหาท่เี กดิ ขนึ้ ด้วย กลุ่มผู้อาศัยท่ีรวมตัวกันได้อย่างเข้มแข็งจะกลายเป็นตัวแปรที่สำ�คัญต่อการ สง่ิ แวดล้อม บรหิ ารจัดการศูนย์พกั พิงชว่ั คราว และรว่ มแบ่งเบาภาระจากผู้จดั การศูนย์ ชมุ ชนทอี่ าศญั อยู่รอบศูนยพ์ กั พิงควรมีสว่ นร่วมในการตัดสินใจในการดำ�เนิน 8 การตา่ งๆ เช่นกนั จัดตั้งศนู ย์ 9 ปกปอ้ งคุ้มครอง 10 อาหาร 11 ส่ิงของเครอ่ื งใช้ 4.1 การมสี ่วนรว่ มของผอู้ ยูอ่ าศยั 12 ทีอ่ ยอู่ าศยั เพิม่ พลงั ผ่าน การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเก่ียวกับสภาพความเป็นอยู่ของตนเองและการ 13 การมีส่วนร่วม ได้รับสงิ่ อ�ำ นวยความสะดวกเบอ้ื งต้นนบั เปน็ สิทธิมนษุ ยชนขั้นพืน้ ฐาน เพราะ น�ำ้ ฉน้ันการท่ีผอู้ ยู่อาศัยมอี ำ�นาจรว่ มตัดสินใจวถิ ีการด�ำ เนินชีวติ ของตนเอง ถอื 14 เป็นส่วนหน่ึงของการป้องกันการละเมิดสิทธิมนษุ ยชน สาธารณสุข การมสี ิทธิออกเสียงยังเป็นการแสดงถงึ ความเชอื่ มัน่ ในตัวผูอ้ ยู่อาศัย และเสริม 15 สรา้ งความม่นั ใจเพือ่ น�ำ ไปสกู่ ารเยยี วยาฟนื้ ฟชู ีวิตและจิตใจของผ้พู ักพิง การมี ส่วนร่วมของผู้อยู่อาศัยยังเป็นเคร่ืองมือสำ�คัญในการตรวจสอบความต้องการ การศึกษา และสำ�รวจความคิดเห็นเพอื่ แกป้ ัญหาทเี่ กิดข้นึ ทงั้ ยังเป็นเคร่ืองมอื ตรวจสอบ 16 ระบบบรหิ ารภายในทไี่ ดผ้ ลจริง สง่ เสรมิ อาชีพ 17 ปิดและส่งคืนศูนย์

เพิม่ พลงั ผา่ น นอกจากน้ี การสง่ เสริมใหผ้ ้อู ยู่อาศยั ไดม้ โี อกาสนำ�ประเพณีและวัฒนธรรมทอ้ ง การมสี ่วนร่วม ถิ่นกลบั เขา้ มาสชู่ ีวติ ประจำ�วนั เชน่ การกำ�หนดพน้ื ทีท่ �ำ กิจกรรมทางศาสนา การแบ่งพน้ื ท่ีท�ำ ครวั การจัดกจิ กรรมนันทนาการ ยังจะเปน็ การช่วยส่งเสริมสุข ภาพจิตท่ีดีของผ้อู ยอู่ าศัย การเสรมิ สร้าง ในกรณที ี่ผู้อยู่อาศยั แสดงใหเ้ หน็ ถึงศักยภาพในการจดั การปญั หา บริหารความ ศักยภาพ ต้องการ และสิง่ ท่ขี าดแคลน ผูจ้ ดั การศูนย์พกั พิงควรส่งเสรมิ ศกั ยภาพเหลา่ นั้น ด้วยการให้ผู้อยู่อาศัยเข้ามามีส่วนร่วมในการประสานงานของศูนย์เพื่อพัฒนา ประสิทธิภาพของการจัดเก็บข้อมูล การนำ�เอาความคิดเห็นของผู้พักพิง ข้อแนะน�ำ เข้ามาเป็นส่วนของการพิจรณาและ ตดั สนิ ใจ นอกจากน้ี ผูพ้ ักพิงยงั การมีส่วนร่วมของผู้อยู่อาศัยใน สามารถที่จะมีส่วนรวมในการลด ศูนยพ์ กั พิงชัว่ คราวนนั้ สามารถ ปัญหาความความตึงเครียตภายใน นำ � ม า ซึ่ ง คุ ณ ภ า พ ก า ร จั ด ก า ร ศูนย์ รวมไปถึงให้การสนับสนุนและ ภายในศูนย์พกั พงิ ชัว่ คราวทดี่ ขี ึ้น แบง่ เบาภาระหนา้ ทข่ี องผู้จดั การศูนย์ การจัดการ ควรจะสนับสนนุ และส่งเสริมโครงสรา้ งของการจัดการตนเอง ผู้พกั พงิ สามารถ ตนเอง ท่จี ะมีบทบาทสำ�คัญในการสนับสนุนผู้จัดการศูนย์ ทัง้ ในด้านการเกบ็ และเผย แรข่ อ้ มูล ปรับปรงุ และสร้างความสมดลุ ในระบบการแจกจ่าย รวมไปถึงการรับ ความคดิ เหน็ และการร้องทุกข์ ผพู้ ักพิงยังสามารถที่จะทำ�หนา้ ทีต่ รวจสอบการ ทำ�งานของผจู้ ัดการ ซ่งึ อาจนำ�ไปสู่การตอบรับท่มี ปี ระสิทธภิ าพมากขนึ้ 4.2 รปู แบบของการมสี ว่ นร่วม กลไกและ กลไกและวัตถุประสงค์ของการมีส่วนร่วมมักจะเปล่ียนแปลงไปตามระยะเวลา วัตถุประสงค์ ของการพักพิง เป้าหมายของการมีส่วนรว่ มสำ�หรบั ศนู ยพ์ กั พงิ ในระยะสนั้ จะ เนน้ ไปท่กี ารเกบ็ ข้อมูล ระบบการแจกจ่าย และการดูแลคุ้มครองผพู้ กั พงิ ใน ทางตรงกันขา้ ม การพกั พงิ ระยะยาวมักจะน�ำ ไปสูค่ วามสนใจในการมีสว่ นรว่ ม การพฒั นา และกำ�หนดนโยบายการแก้ไขปญั หาอยา่ งย่ังยืน

รูปแบบของการมีสว่ นรว่ ม ประเภทของศนู ย์ วัตถปุ ระสงค์ทว่ั ไป รปู แบบของการจดั การ ศูนยพ์ กั พิงช่ัวคราวระยะส้ัน • ปรับปรงุ การเก็บขอ้ มลู • คณะกรรมการ • ปรบั ปรงุ การแจกจ่ายภายในศนู ย์พกั พงิ ชัว่ คราว • คณะทำ�งานกลมุ่ ย่อย • มปีทอ้ งี่อกยันูอ่ คาศวายั มนเห้ำ�ลสอ่ื ขุ มอลน�้ำ าในมยักาแรลแะจสกุขจล่าักยษณะ • ที่เหมาะสม • จัดสรรอาหาร และของใช้ • แบง่ พ้นื ที่ทำ�ครัวท่เี หมาะสม • รองรับปญั หาการคมุ้ ครองทเ่ี กิดข้ึน • เผยแพรข่ อ้ มลู ในทอ้ งถิน่ • ฟน้ื ฟูความมั่นใจในตนเอง • ท�ำ นบุ �ำ รงุ ศนู ย์ • แก้ไขปญั หาความขดั แย้ง ศูนย์พักพงิ ชวั่ คราวระยะยาว • มีท่อี ยู่อาศัย นำ้� สขุ อนามัย และสขุ ลกั ษณะ • สมาคมระดับประเทศ ท่ีเหมาะสม • องค์กรอสิ ระในประเทศ • ต้ังขอ้ เรียกรอ้ งความสนับสนนุ จากรํฐเม่ือจำ�เปน็ • กรรมการเรยี กร้อง • การเผยแพรข่ ้อมูลในวงกว้าง ความสนับสนนุ • รองรบั ปญั หาการคมุ้ ครองทเี่ กดิ ขนึ้ คณะทำ�งาน วิธีหนึ่งที่จะทำ�ให้เกิดการมีส่วนร่วมได้คือการตั้งคณะทำ�งานกลุ่มย่อยข้ึนมา กลมุ่ ยอ่ ย รองรับการทำ�งานเฉพาะดา้ น คณะท�ำ งานกล่มุ ย่อย ซง่ึ ประกอบไปด้วยผูพ้ ักพิง บทบาทและ มหี น้าที่จดั การ บ�ำ รุงรกั ษาและตรวจ หน้าทีข่ อง สอบในเร่ืองท่ไี ด้รับมอบหมาย รวมท้งั ขอ้ แนะน�ำ คณะท�ำ งาน กลุ่มย่อย มีบทบาทในการเสริมความรู้ให้กับผู้ การตั้งคณะทำ�งานกลุ่มย่อยเป็น อยอู่ าศัยอนื่ ๆ โดยทว่ั ไปศูนยพ์ กั พงิ วิธีการรับมือปัญหาเฉพาะด้านได้ อาจจะมีคณะทำ�งานเร่ืองการแจกจ่าย อยา่ งดี และยังเป็นการส่งเสริมการ ระบบสาธารณสุข สุขอนามยั ระบบ สร้างสัมพันธ์ในการทำ�งานร่วมกัน สุขาภิบาล หรือเรือ่ งความต้องการ ของผู้พักพิง ของคนพกิ ารเปน็ ต้น คณะทำ�งานฯ มีหน้าที่เปน็ ชอ่ งทางการสอื่ สาร เสรมิ สรา้ งการเช่อื มต่อระหว่าง ผ้พู กั พงิ กับผู้จัดการศนู ย์พักพงิ ช่วั คราว และสรา้ งความเข้มแข็งในชมุ ชน จงึ ถอื ไดว้ ่าดังนั้นคณะทำ�งานกลุม่ ยอ่ ย มบี ทบาททส่ี ำ�คญั มากภายในศนู ย์พกั พิง ชวั่ คราว

การอบรมและ การเพ่ิมประสิทธิภาพการมีส่วนร่วมของผู้พักพิงสามารถทำ�ได้ด้วยการจัดฝึก การสร้างความ อบรม กจิ กรรมสร้างความตื่นตวั โดยผ้จู ัดการศูนย์ สำ�หรับศนู ย์ระยะสั้นนั้น ตืน่ ตัว หวั ขอ้ ท่นี �ำ มาอบรมอาจจะเป็นเรือ่ งปญั หาการปกป้องคมุ้ ครองสิทธิ โดยเฉพาะ อย่างย่งิ ส�ำ หรบั กลุม่ ประชากรท่ีมคี วามเส่ยี ง หรอื การรับรู้และท�ำ ความเข้าใจ เก่ยี วกบั การเขา้ ออก และจำ�นวนประชากรของผู้อยู่อาศยั ในศนู ย์ เม่ือเวลาผา่ น ไปนานขนึ้ ความจ�ำ เป็นของผู้พกั พงิ ท่จี ะตอ้ งติดตอ่ กบั ทางรัฐก็จะเพ่ิมขึ้น ดงั นน้ั การอบรมเรือ่ งกฎหมาย และสิทธใิ นการรบั ความชว่ ยเหลือระยะยาวก็จะเปน็ ประโยชนอ์ ยา่ งมากต่อผู้อยูอ่ าศัย จากประสบการณ์ ในประเทศเซอรเ์ บีย สมาคมผ้พู ลัดถิ่นในประเทศเผยแพร่ข้อมลู ผ่านการ ประชุม หนังสอื พิมพ์ และ รายการโทรทัศน์ 4.3 การปกครองตนเองของผอู้ ยอู่ าศัย การปกครอง ระบบการมีส่วนร่วมสามารถที่จะนำ�พาผู้พักพิงไปสู่การตั้งกฎและกติกาในการ ตนเอง อยรู่ ว่ มกนั ไมว่ า่ จะเปน็ การพกั พงิ ในระยะยาวหรอื สั้น การมกี ฎข้อบงั คบั พ้ืน ฐานส�ำ หรับการอยรู่ ว่ มกนั ทที่ ุกคนรับรแู้ ละเขา้ ใจเป็นเรอื่ งส�ำ คัญ กฎขอ้ บังคับ เหล่านค้ี วรจะครอบคลุม เวลาเปดิ -ปิดของอาคาร การเคารพและบ�ำ รงุ รักษา สถานท่ี ระบบการปกครอง กลไกการประสานงาน การก�ำ จัดของเสีย มาตรการ ดา้ นสขุ อนามัย และขั้นตอนการปอ้ งกนั ไฟไหม้ ฯลฯ กฎระเบียบ ผู้จัดการศูนย์พักพิงชั่วคราวควรสนับสนุนให้ผู้อยู่อาศัยร่วมกันพัฒนากฎ พน้ื ฐาน ระเบียบประจำ�ศนู ย์ข้ึน โดยเฉพาะในเร่อื งทีเ่ กีย่ วกับพืน้ ทแ่ี ละกิจกรรมส่วนรวม เช่น ระเบียบการใชพ้ ้ืนทค่ี รัวสว่ นกลาง การทำ�ความสะอาดและบำ�รงุ รกั ษา พ้ืนทสี่ ่วนกลาง เช่น หอ้ งน้ำ� และกฎการรกั ษาความปลอดภัยภายในศูนย์ การตงั้ กฎ เพือ่ ใหก้ ฎระเบยี บมคี วามเหมาะสมกับประเพณี และวัฒนธรรมของผพู้ กั พงิ ระเบยี บร่วม การต้ังกฎกตกิ าภายในศนู ยจ์ ึงควรจะกระทำ�รว่ มกบั ผู้พักพิง โดยสร้างจาก กระบวนการท่ีส่งเสริมให้มีการแลกเปล่ียนความคิดเห็นระหว่างทุกกลุ่มคน และครอบคลมุ ถึงหลักการประพฤติตวั ที่ไม่เป็นทยี่ อมรบั การมีกฎระเบยี บร่วม เปน็ พืน้ ฐานท่ที ้ังผจู้ ดั การศนู ย์ และผูพ้ ักพิงสามารถนำ�มาใชไ้ ด้ในการเจรจากบั ผู้ท่ีกระทำ�ผิดกฎ 4.4 การเข้าถงึ การเข้าถงึ กระบวนการมสี ว่ นรว่ มนนั้ จ�ำ เป็นทจ่ี ะตอ้ งท�ำ ใหค้ นกลมุ่ นอ้ ยไดม้ ีสว่ นรว่ มใน คนกล่มุ น้อย การประชุมและมีตัวแทนในคณะกรรมการทเ่ี กีย่ วข้องตา่ งๆ

การเข้าถึง บางครง้ั สงั คมในศนู ย์พกั พงิ ยกยอ่ งคนที่แขง็ แรงกวา่ กลา้ พูดกวา่ จนท�ำ ให้การ คนกลุ่มน้อย มสี ่วนรว่ มท่แี ท้จรงิ ไมเ่ กิดขน้ึ ปัญหาเหล่านมี้ กั จะเกิดข้นึ ในช่วงแรกเข้าพกั พิง และอาจจะลุกลามถ้าไม่มีมาตรการมาหยดุ ยั้ง การเข้าหาและระบตุ วั แทน คนกลุ่มน้อยเพ่ือเข้าร่วมในระบบปกครองภายในศูนย์จะช่วยในการปกป้อง คมุ้ ครองคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเพ่ือมิให้ถูกเอารัดเอาเปรียบได้ การคดั เลือก ผู้จัดการศูนย์มีบทบาทสำ�คัญในการทำ�ให้เกิดการมีส่วนร่วมในวงกว้างอย่าง ตวั แทน แทจ้ รงิ และควรทีจ่ ะเฝ้าดูกระบวนการคัดเลือกตวั แทนต่างๆ ของผ้พู ักพงิ อยา่ ง ใกลช้ ิด กระบวนการคัดเลอื กตวั แทน และจดั ต้งั คณะกรรมการทดี่ ี ควร ขอ้ แนะนำ� จะผลักดันให้มีการสงวนหน้าท่ีหรือ ผลักดันให้มีกระบวนการพิเศษ ตำ�แหน่งไว้สำ�หรับกลุ่มคนที่โดยปกติ เพ่ือส่งเสริมการมีส่วนร่วมของคน อาจจะไมไ่ ด้เขา้ ร่วมกระบวนการ เชน่ กลุ่มน้อยและผู้ท่ีอยู่ในกลุ่มเส่ียง แม่หม้าย และเด็ก หรือชนกลุ่มนอ้ ย์ ของศูนย์ ผลกระทบทด่ี ี การมีส่วนร่วมของผู้พักพิงในการดำ�เนินการและบริหารศูนย์นั้นมักจะตามมา ดว้ ยผลพลอยได้ทีเ่ กินความคาดหมายของทกุ ฝา่ ย นอกจากจะช่วยปกป้อง สิทธิของคนกลมุ่ น้อยแลว้ การมสี ่วนรว่ มยังจะชว่ ยใหผ้ ้พู กั พิงไดม้ ีโอกาสเรมิ่ ต้นหาทางรบั มอื กับปัญหาทีเ่ กิดขน้ึ ดว้ ยตัวเอง และสร้างความเชอ่ื มัน่ ในความ สามารถทจี่ ะเผชญิ หน้ากบั ส่ิงตา่ งๆทีเ่ กิดขึ้น 4.5 ชมุ ชนท่อี ยู่โดยรอบศนู ย์พกั พิงช่วั คราว ความสัมพันธ์ ความสมั พันธ์ระหวา่ งผู้อย่อู าศยั ภายในศนู ยพ์ กั พงิ ช่ัวคราว และชมุ ชนท่อี ยู่ กับผูอ้ ยู่อาศัย โดยรอบศนู ยฯ์ ขนึ้ อยกู่ ับบรบิ ท และสถานทต่ี ้ังทเี่ ป็นเอกลกั ษณข์ องแต่ละศนู ย์ ภายในความสมั พนั ธท์ ่หี ลากหลายน้ี หลกั การประสานงานท่คี วรจะน�ำ มาใช้กบั ชุมชนโดยรอบมีดังนี้ • การติดต่อส่ือสารกับชุมชนที่อยู่โดยรอบศูนย์ควรจะเริ่มต้นขึ้นในทันทีที่มี การตดั สนิ ใจใชอ้ าคารเปน็ ศูนยพ์ กั พิงช่ัวคราว ผู้น�ำ ชมุ ชน หัวหนา้ หมู่บ้าน หรือตัวแทนจากคณะกรรมการทอ้ งถน่ิ ควรจะเขา้ มามสี ว่ นร่วมในการ ประชุมหารือ และหากเปน็ ไปได้ควรเชิญเจา้ หนา้ ทจี่ ากองคก์ รทอ้ งถนิ่ ใหม้ า ร่วมประชุม หรอื เปน็ ประธานในการประชมุ ตอ่ จากนนั้ อาจจะมีการจดั ตง้ั กลไกประสานงานอย่างเป็นทางการเพื่อกำ�หนดหน้าที่และระบุตัวผู้ประสาน งานฝ่ายชมุ ชน และมกี ารประชุมรว่ มกนั อย่างต่อเนือ่ ง • หากเปน็ ไปได้ ควรจะมีการเรียกรอ้ งใหผ้ ้อู ย่อู าศัยในศูนยพ์ ักพิงชัว่ คราว มีตัวแทนเข้ามาอยู่ในระบบประสานงานขององค์กรปกครองในท้องถ่ิน เนื่องจากวา่ ในหลายกรณกี ารตัดสนิ ใจในทน่ี ี้มักจะมีผลกระทบกบั ผูพ้ กั พิง

ขอ้ กังวลหลกั ข้อกงั วลหลกั ของชุมชนรอบศูนยพ์ กั พิงชวั่ คราวมักจะมดี ังน้ี ของชมุ ชนรอบ ศนู ย์พกั พิง ใคร และทำ�ไม ชัว่ คราว การนำ�เสนอข้อมลู โดยรวมเก่ียวกบั กลุ่มคนทจ่ี ะยา้ ยเข้ามา หรอื ยา้ ยเขา้ มา แล้ว รวมทัง้ จ�ำ นวน ถิ่นฐานดงั เดมิ สาเหตทุ ี่ทำ�ใหต้ อ้ งยา้ ยมาอยทู่ ่ีศูนย์ จะ ท�ำ ใหช้ มุ ชนโดยรอบมคี วามเขา้ ใจสถานการณท์ ่ีดขี น้ึ การยกตัวอย่างครอบครวั ผู้พักพิงมาเล่าให้ฟัง มกั จะชว่ ยให้ ชุมชนได้รู้สึกว่าคนเหล่านี้ไม่ได้เป็น ขอ้ แนะนำ� คนแปลกหนา้ ไปเสยี เลยทีเดียว ควร จะมีการแสดงความรูส้ กึ ขอบคณุ และ การติดต่อส่ือสารกับชุมชนอย่าง สำ�นึกในความโอบอ้อมอารีของชุมชน ว่องไวและซื่อตรงมักจะนำ�มาแต่ ที่เอ้ือต่อการนำ�อาคารมาใช้รองรับ ผลดี การย้ายฐิน่ ชวั่ คราว จะอยู่นานแค่ไหน ทางรัฐมีหน้าท่ีเตรียมข้อมูลการประเมินระยะเวลาจำ�เป็นของการใช้ศูนย์พักพิง ช่ัวคราว อย่างไรก็ตามเปน็ การยากที่จะคาดคะเนให้ได้อยา่ งแม่นย�ำ ในการ ส่ือสารกับชุมชนรอบศูนย์ช่ัวคราวน้ันควรจะบ่งบอกให้ชัดเจนถึงความเป็นไป ไดใ้ นการคลาดเคล่อื น แล้วจะเกิดอะไรข้ึนกับเรา ชุมชนโดยมากเป็นห่วงผลกระทบทางลบท่ีอาจจะตามมาพร้อมกับการย้ายเข้า ศนู ยข์ องผู้พกั พงิ ความเป็นหว่ งนอี้ าจจะเป็นเร่ืองความปลอดภัย ความหนา แนน่ ทจี่ ะเพิ่มขนึ้ หรือความตงึ เครียดทางสังคม ซ่ืงลว้ นแลว้ แตม่ ีความเป็น ไปได้ ชุมชนควรจะเขา้ มามสี ว่ นร่วมในการแกป้ ัญหาและมกี ารรายงานแจ้ง ขา่ วสารอยู่อย่างตอ่ เนอ่ื ง เพอื่ ท่จี ะไดม้ ีความเขา้ ใจในสถานการณ์ทตี่ รงกนั ทาง ศนู ยไ์ ม่ควรเสนอการสนับสนุนทางสิ่งของ หรอื สวสั ดิการอย่างเล่ือนลอยใหก้ บั ชุมชนเพียงเพ่ือท่ีจะลดความตึงเครียด จากประสบการณ์ ในประเทศจอรเ์ จยี ได้มีการรวมเอาชุมชนท่ีอยโู่ ดยรอบเข้ามารว่ มโครงการ สนบั สนุนด้านอาชีพไปพร้อมๆ กบั ผูท้ ่ีอยอู่ าศยั ในศนู ย์พักพงิ เอกสารเพอื่ ศึกษาเพม่ิ เตมิ NACvoRamCilma, b2ul0en0:it8yh.tItTnphv:/oe/wlvCweamwm.enpnrctM..naon/aagrcehm/_eimntgT/9o2o9lk3it5;5C1h.padpfter 3: Participation and

บทที่ 5 โครงสร้างการประสานงาน 1 บทน�ำ 2 ท่ัวไป 3 หนา้ ท่ี 4 มสี ว่ นร่วม 5 ประสานงาน สาระส�ำ คัญ 6 คู่มือน้ีให้ความสำ�คัญกับความแตกต่างในการประสานงานระดับประเทศ จัดการขอ้ มลู จังหวัด ท้องถน่ิ และภายในศนู ย์ ผพู้ ักพิงในศนู ย์ควรทจี่ ะไดร้ ับรูแ้ ละเขา้ ถึงความชว่ ยเหลอื ท่มี ีอยู่ ระบบการ 7 แจกจา่ ยของภายในศนู ย์ควรจะค�ำ นงึ ถงึ กลุ่มคนท่มี คี วามตอ้ งการพิเศษ และ ลดความเสี่ยงที่จะเกิดความรุนแรง หรอื การเอาเปรียบ สง่ิ แวดลอ้ ม 8 จดั ตั้งศูนย์ 9 ปกปอ้ งคมุ้ ครอง 5.1 ระดบั ของการประสานงาน 10 การให้ความ อาหาร ชว่ ยเหลือ อยา่ งมี การใหค้ วามช่วยเหลือท่ีมปี ระสิทธิภาพ และป้องกนั การเกดิ ความเหลอื่ มล�ำ้ คือ 11 ประสิทธภิ าพ จุดประสงคห์ ลกั ของการประสานงาน ผู้พักพงิ ในศนู ยค์ วรทีจ่ ะได้รบั รู้และเข้าถงึ ความชว่ ยเหลือที่มีอยู่ ระบบการแจกจ่ายของภายในศูนยค์ วรจะคำ�นงึ ถึงกลุ่ม สิง่ ของเครือ่ งใช้ คนท่มี ีความตอ้ งการพเิ ศษ เพื่อลดความเสยี่ งท่จี ะเกิดความรนุ แรง หรอื การเอา 12 เปรียบ ศนู ยพ์ กั พงิ ช่ัวคราวทีจ่ ะบรรลุผลสำ�เร็จตามน้ีได้ จำ�เป็นจะตอ้ งมคี วาม รว่ มมอื ระหวา่ ง กองอำ�นวยการกลาง ฝา่ ยประสานงานกลาง ผูจ้ ัดการศูนย์ และ ที่อยอู่ าศยั ผู้พกั พิง 13 น�ำ้ 14 สาธารณสุข 15 การศึกษา 16 สง่ เสรมิ อาชพี 17 ปิดและส่งคืนศนู ย์

ระบบการ แนวทางฉบับน้ีแบง่ ระบบการประสานงานออกเปน็ 3 ระดบั ดว้ ยกนั ได้แก่ ประสานงาน ระดบั ประเทศหรอื จงั หวัด ระดบั ทอ้ งถน่ิ และระดบั ภายในภายในศนู ย์ ตาม 3 ระดบั ตารางข้างลา่ งน้ี กลไกการประสานงานท่ีแนะนำ� ระดบั ประธาน ผ้มู ีสว่ นร่วม งานหลัก ติตตามผล ประเทศ ผอู้ �ำ นวยการ • ตวั แทนรัฐ ประสานการใหค้ วามช่ัว บันทกึ การประชมุ หรือ กลางศูนย์ฯ • หวั หนา้ กอง เหลือทว่ั ไปและการให้ แผนการปฏบิ ตั งิ าน จังหวัด หรอื ประสานงานศนู ย์ฯ ความปกปอ้ งคมุ้ ครอง ผปู้ ระสานงาน • หวั หนา้ ระหวา่ งภาครัฐ และ กลางศนู ยฯ์ ผ้จู ัดการ ศูนย์ฯ เอกชน • ตัวแทนผูพ้ ักพิง สนบั สนนุ การประสานงาน ระดบั ทอ้ งถ่นิ ท้องถ่ิน - ตวั แทนผู้จดั การ • เจา้ หนา้ ทท่ี ้องถน่ิ ประสานการให้ความ บนั ทกึ การประชมุ ต�ำ บล หมบู่ า้ น ศูนยพ์ ักพิงช่ัวคราว • ผปู้ ระสานงานศนู ยฯ์ ช่วยเหลือและการให้ความ แผนการปฏบิ ตั งิ าน หรือ • ผู้จัดการศนู ย์ฯ ปกปอ้ งคมุ้ ครองในกลุ่ม ผู้ประสานงานศูนย์ • ตวั แทนผู้พกั พงิ ศนู ยพ์ ักพิงภายในตำ�บล ในท้องถ่ิน • ตัวแทนอาสาสมคั ร หรือหมบู่ า้ น • ผู้ให้ความสนับ สนุนศนู ย์ ภายในศนู ย์ ผจู้ ดั การศนู ยพ์ ักพิง • ตัวแทนคณะ ประสานการให้ความ แผนการปฏบิ ตั งิ าน พกั พิงชว่ั คราว ช่ัวคราว ท�ำ งานศนู ย์ฯ ชว่ ยเหลือและการให้ความ • ตัวแทนผู้พักพงิ ปกป้องคมุ้ ครองภายใน • ตวั แทนอาสาสมัคร ศนู ย์ • ผใู้ ห้ความสนับสนุน การประสานงานระดับประเทศหรือจงั หวดั หนว่ ยงานท่ี หากภาครัฐไม่สามารถรับผิดชอบหน้าที่ประสานงานกลางศูนย์พักพิงได้ รบั ผิดชอบ องคก์ รอืน่ เชน่ องคก์ รสหประชาชาติ หรือองค์กรอิสระทั้งจากในและนอก ข้อแนะนำ� ประเทศสามารถท่ีจะเข้ามาทำ�หน้าท่ี นี้แทนได้ แตจ่ ำ�เป็นท่ีจะต้องมีการ การประสานงานระดับประเทศ ทำ�งานร่วมกนั อย่างใกลช้ ดิ การตดั ใ น สำ � ห รั บ ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ แ ล ะ สินใจของฝ่ายประสานงานกลางนั้น มาตรฐานต่างๆ อาจใช้เวลานาน ควรจะมีการผลักดันและสนับสนุน แตเ่ ป็นสิ่งส�ำ คัญ จากภาครฐั

ประเดน็ การ การประสานงานระดับประเทศเป็นระดับทสี่ งู สดุ และครอบคลุมประเด็นเหล่านี้ ประสานงาน • การใหค้ วามช่วยเหลือทเ่ี หมาะสมและเทา่ เทียมกนั ระดบั ประเทศ • การใหก้ ารปกปอ้ งคุ้มครองและความปลอดภยั • ก�ำ หนดมาตรฐานการใหค้ วามช่วยเหลอื ของประเทศ • พฒั นาแผนยทุ ธศาสตร์ระดบั ประเทศ น�ำ ไปปฏิบัติ และตรวจสอบ การประสานงาน การประสานงานระดบั จังหวดั มกั จะครอบคลมุ ประเด็นเหล่านี้ ระดบั จังหวดั • เป็นจดุ เชอ่ื มระหวา่ งระดบั ท้องถิ่น และระดับประเทศ • ให้ความช่วยเหลือไปตามท้องถน่ิ ทมี่ ีความตอ้ งการ • ประสานกับระดับประเทศเพ่อื ขอความชว่ ยเหลือเม่อื จำ�เป็น การประสานงาน การประสานงานระดับทอ้ งถิน่ - ระดับหม่บู ้านหรอื ต�ำ บลมักจะครอบคลมุ ระดบั ท้องถิ่น ประเดน็ เหลา่ นี้ การจัดกล่มุ พนื้ ที่ เนอ่ื งดว้ ยวา่ ศนู ย์พักพงิ โดยมากจะมีจำ�นวนผู้อยู่อาศยั ทคี่ ่อนข้างนอ้ ย ประกอบ กับการท่ผี ู้จัดการอาจจะดแู ลหลายๆ ศนู ยฯ์ เวลาเดยี วกัน การรวมกลมุ่ ของ ศูนย์พักพิงในพื้นที่เพื่อประสานงานระหว่างศูนย์มักจะเกิดข้ึนจากความจำ�เป็น ในภาคปฏิบัติ การประสานงานในระดับท้องถิน่ จะเน้นไปทก่ี ารใหค้ วามชว่ ย เหลือโดยตรง ในการประชมุ อาจจะมกี ารประกาศวันแจกจ่ายของ รับเรือ่ งรอ้ ง ทกุ ข์หรอื มกี ารแลกเปล่ียนความคดิ คำ�แนะน�ำ เกยี่ วกับการแจกจา่ ยของครั้ง ลา่ สดุ เป็นตน้ หนว่ ยงานใน การประสานงานในระดับนเ้ี ป็นโอกาสทอี่ งคก์ ารอสิ ระต่างๆ จะไดท้ ำ�งานรว่ ม ท้องถ่ิน กบั หน่วยงานทอ้ งถนิ่ แตล่ ะพ้ืนท่ีก็ต่างมีความต้องการ นิสยั และประเพณที ี่ ต่างกนั ไป เพราะฉนั้นในการวางแผนทำ�งานขององคก์ รหรือภาคเอกชนควรจะ คำ�นึงถึงการประสานงานที่จะเพ่ิมข้ึนเท่าตัวเม่ือมีการข้ามเขตการทำ�งานไปใน เขตต�ำ บลหรืออำ�เภออื่น

การประสานงานภายในศนู ยพ์ ักพงิ การประชุม การประชุมภายในศูนย์พักพงิ ชว่ั คราวเป็นสง่ิ สำ�คญั เพราะจะเปน็ ช่องทาง ภายใน ทีส่ ามารถจะรับรู้ถงึ ความเป็นไปของศนู ย์นนั้ ไดอ้ ยา่ งเป็นทางการ ทั้งด้าน บอารจรจยะาเกกาดิ ศขภน้ึ าแยลในะคศวูนายม์ เหคลว่ือามมลต�ำ้ ึงภเคารยยี ในตทีเ่ กิดแขลน้ึะเป็นจนโอรกวามสไทปถจ่ี ะึงรคววมารมวรมนุ ขแอ้ รมงทูลี่ เหลา่ น้ีอยา่ งเป็นกลาง การประชมุ ภายในศนู ยจ์ งึ เปน็ การประชมุ ทีเ่ ปดิ ใหผ้ ู้ พักพิงทกุ คนมีสิทธเิ ข้ารว่ ม ในบางกรณีอาจจะจำ�เป็นทจี่ ะตอ้ งมีการเชญิ คน กลุ่มน้อยเป็นพเิ ศษมาเข้ารว่ มการจดั การประชุมควรจะค�ำ นงึ ถึงวัฒนธรรมและ ประเพณีท่ีเหมาะสมในกลุ่มผู้พักพิง เชน่ มีการแยกทน่ี ั่งชาย-หญิง หรอื ข้อแนะน�ำ ความจ�ำ เปน็ ของการมีล่าม การประชมุ น้ียังเป็นพ้ืนท่ีให้คณะทำ�งานกลุ่มย่อย การประชุมภายในศูนย์เป็นการ ไ ด้ มี โ อ ก า ส ร า ย ง า น ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า ประชุมที่เปิดให้ผู้พักพิงทุกคน ของการดำ�เนินงานในกลุ่มอีกด้วย สามารถเข้ารว่ มได้ การจัดการ การประสานงานภายในศนู ยค์ วรจะครอบคลุมถงึ ระบบบรหิ ารอาสาสมคั ร การ ตัวเองภายใน จดั การตวั เองของผ้พู ักพิง และการรว่ มกันพัฒนากฎระเบียบภายใน เพ่อื ใหก้ าร ศูนย์ฯ อยรู่ ว่ มกนั เป็นไปไดอ้ ย่างราบร่นื การมีกล่องความคดิ เห็นประจำ�ศนู ยอ์ าจจะน�ำ มาซึง่ ประเด็นอน่ื ๆ ส�ำ หรับการประชุม การนำ�เสนอประเดน็ โดยไมต่ อ้ งมีการ ระบุชือ่ อาจจะชว่ ยให้คนกลมุ่ น้อยมสี ว่ นรว่ มในการออกความคดิ เห็น เอกสารเพอ่ื ศกึ ษาเพ่มิ เตมิ NAvRaCila, b2l0e0:8h.ttTph:/e/wCwawm.nprcM.naon/aargcehm/_eimntgT/9o2o9lk3i5t;5C3h.padpfter 4: Coordination.

บทที่ 6 การบรหิ ารจดั การข้อมูล 1 บทน�ำ 2 ท่ัวไป 3 หน้าที่ 4 มสี ่วนร่วม 5 ประสานงาน สาระส�ำ คญั 6 จัดการข้อมูล การจดั การข้อมลู นัน้ เปน็ หนา้ ที่ความรบั ผิดชอบของทกุ องคก์ รและหนว่ ยงาน 7 ซง่ึ มสี ว่ นรว่ มในการบรหิ าร จดั การศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราว หนา้ ทน่ี ค้ี รอบคลุมการ จดั เกบ็ วิเคราหแ์ ละเผยแพรข่ ้อมลู สิ่งแวดล้อม การเก็บขอ้ มูลในสภาวะฉกุ เฉนิ จะมุ่งเนน้ ไปที่ข้อมูลของผู้ทีเ่ ขา้ อาศยั อยู่ ในศูนยพ์ กั พงิ และขอ้ มูลของศนู ยพ์ ักพงิ เอง ทัง้ ในดา้ นการเข้าถงึ ระบบ 8 โครงสรา้ งพนื้ ฐานและทรัพยากรทีม่ อี ยู่ จดั ต้ังศูนย์ 9 ปกป้องคุ้มครอง เมอ่ื การพักพงิ ยาวนานขึ้น การจัดการขอ้ มูลจะมีส่วนชว่ ยในกระบวนการที่ 10 จะท�ำ ให้ศูนย์พกั พงิ เป็นที่ยอมรบั ดว้ ยการเผยแพรข่ ้อมลู เพอ่ื เสรมิ สรา้ งความ เขา้ ใจสถานการณ์การใชศ้ นู ย์พกั พงิ ชว่ั คราว อาหาร ควรพิจารณาวธิ ีการเกบ็ ข้อมลู ทง้ั ในเชงิ ปริมาณและคุณภาพ ในบางกรณี ผพู้ กั พงิ ท่ีอยูใ่ นศูนย์ไมไ่ ดม้ ีความจ�ำ เปน็ ทจี่ ะตอ้ งย้ายถิน่ ฐาน 11 เหมอื นกันทุกคน สรา้ งความล�ำ บากในการทำ�งานและตัดสนิ ใจใหก้ ับผู้มีสว่ น เกี่ยวข้องทุกฝ่าย สงิ่ ของเครอื่ งใช้ 12 ทีอ่ ยู่อาศยั 13 นำ้� 6.1 หน้าทค่ี วามรับผิดชอบในการจัดการขอ้ มลู 14 สาธารณสขุ ความส�ำ คญั ของ ข้อมลู ที่แมน่ ยำ� ทันเวลาและเชือ่ ถอื ได้ กบั ช่องทางการเผยแพรท่ ตี่ รงตอ่ ความ 15 การจดั การขอ้ มลู ตอ้ งการ สำ�คญั อยา่ งย่ิงต่อการบริหารจดั การศนู ย์พกั พงิ ชัว่ คราว จ�ำ นวนศูนย์ การศึกษา พักพิงช่ัวคราวที่มากมายและหลากหลายความต้องการล้วนแต่มีผลต่อการ บรหิ ารจัดการและเผยแพรข่ ้อมลู 16 สง่ เสริมอาชีพ 17 ปิดและสง่ คนื ศนู ย์

ความส�ำ คญั ของ การมีข้อมูลที่ถูกต้องและทันเวลาจะช่วยให้การช่วยเหลือสามารถดำ�เนินไปได้ การจดั การขอ้ มลู อยา่ งเหมาะสมและสามารถมีผลตอ่ การวางมาตรฐานและนโยบายได้ การ วางมาตรฐานและนโยบายได้ หลักการและวิธเิ กบ็ ขอ้ มูลข้ึนอยู่กับหลายปจั จยั ทัง้ สภาวะและความม่ันคงของสถานการณใ์ นพืน้ ที่ การบริหารจดั การขอ้ มลู นับ เป็นส่วนสำ�คัญของการบริหารจัดการศูนย์และเป็นหน้าท่ีรับผิดชอบร่วมของ ทกุ หนว่ ยงาน การแบง่ หนา้ ที่ หนา้ ทค่ี วามรับผดิ ชอบในการจดั การข้อมูลของศนู ยพ์ ักพงิ ช่ัวคราว ซ่งึ รวมถึง ความรับผิดชอบ การเก็บขอ้ มูล การอบรมให้ความรใู้ นการเก็บข้อมลู การวเิ คราะหแ์ ละการเผย แพร่ข้อมลู ตา่ งๆ จะแบ่งกันไประหวา่ งกองอำ�นวยการกลาง ฝา่ ยประสานงาน กลางศนู ยพ์ กั พิงชั่วคราว ผู้จดั การศูนยพ์ กั พงิ ชว่ั คราว ผู้อยู่อาศยั ในศูนยพ์ กั พิง ชั่วคราวและอาสาสมัครในชุมชนหรือหนว่ ยงานใหค้ วามชว่ ยเหลือ หนา้ ทีแ่ ละความรบั ผิดชอบในการบริหารจดั การขอ้ มูลโดยทว่ั ไป บุคคล/หน่วยงาน การจดั เก็บรวบรวม การวิเคราะห์ การเผยแพร่ ที่เก่ยี วข้อง และการใช้ ผอู้ ยู่อาศยั อาสาสมัคร ในชุมชนหรือหน่วยงาน • เกบ็ ข้อมูลภายในศูนย์ • ใช้ข้อมลู จากผ้จู ัดการ • ใหข้ อ้ มูลกับผ้จู ัดการ ที่ใหค้ วามชว่ ยเหลือ ศูนยพ์ กั พิงชวั่ คราว ศนู ยพ์ กั พงิ ช่ัวคราว ในศนู ย์ เพ่อื การตดั สินใจ • แลกเปล่ยี นข้อมลู กับ วางแผน ผจู้ ัดการศูนยพ์ ักพงิ ช่ัวคราว ผจู้ ัดการศนู ย์พกั พงิ • เก็บข้อมูลจากผู้อยู่ • ใช้ขอ้ มลู จากฝา่ ย • สง่ ตอ่ ขอ้ มูลใหก้ บั ฝา่ ย ช่วั คราว อาศยั ในศูนยพ์ กั พงิ ประสานงานกลาง ประสานงานกลาง ชว่ั คราวและหนว่ ยงาน ในการวิเคราะห์ขั้น ท่ใี หค้ วามชว่ ยเหลือ พื้นฐาน รวมถงึ การ • แลกเปลีย่ นขอ้ มลู กับผู้ • ประเมนิ และวิเคราะห์ วิเคราะหห์ าชอ่ งวา่ ง อยู่อาศยั ในศนุ ยพ์ กั พิง ผลข้อมูล ในความชว่ ยเหลอื ชัว่ คราว เจ้าหน้าที่ • รวบรวมข้อมลู ใหไ้ ด้ • ใชข้ ้อมูลเพื่อการ ประจำ�ท้องถ่ิน และ มาตรฐานเดียวกนั วางแผนโครงการ ชุมชนรอบศูนย์ • รวบรวมข้อมูลของ ตอ่ หนา้ ถัดไป ศนู ย์พกั พงิ ชั่วคราวที่ อยูใ่ นความรบั ผิดชอบ

หนา้ ทแ่ี ละความรับผดิ ชอบในการบริหารจัดการขอ้ มูลโดยทว่ั ไป บคุ คล/หน่วยงาน การจัดเก็บรวบรวม การวเิ คราะห์ การเผยแพร่ ท่ีเกี่ยวขอ้ ง และการใช้ ฝา่ ยประสานงานกลาง • สร้างมาตรฐานในการ • ดำ�เนนิ การวิเคราะห์ • สง่ ตอ่ ขอ้ มูลให้กับกอง ศนู ย์พักพงิ ชวั่ คราว เก็บข้อมูล เมอื่ เปน็ ขอ้ มลู ในระดับภาค อ�ำ นวยการกลางและ ไปได้ • เสนอ/เรียกร้องความ หน่วยงานซงึ่ ทำ�หนา้ ที่ • แต่งตงั้ ผรู้ ับผิดชอบ ช่วยเหลือในการ ประสานงานในระดับ ในการจัดการข้อมูล วิเคราะหข์ ้อมูล ประเทศและหน่วย • รวบรวมข้อมูลจาก • ใชข้ ้อมลู ในการ งานทใ่ี ห้ความช่วย ศนู ย์ตา่ งๆ ภายใน วางแผน เหลือตา่ งๆ พื้นทร่ี ับผดิ ชอบ • ปกปอ้ งและเคารพ • แลกเปลย่ี นขอ้ มูลกับผู้ สทิ ธิส่วนบคุ คลในการ จัดการศนู ย์ ใช้ขอ้ มูล กองอ�ำ นวยการกลาง • จดั การลงทะเบยี น • ใชข้ อ้ มลู ในการ • ส่งต่อขอ้ มูลให้กับเจา้ ศูนยพ์ กั พงิ ชั่วคราว ศูนย์พกั พงิ ชั่วคราว วางแผน หนา้ ทีใ่ นส่วนท้องถิ่น และผู้อยู่อาศยั และสว่ นภูมิภาค • กำ�กับดูแลกจิ กรรมใน • เตรียมการเผย การให้ความช่วยเหลอื แพรข่ ้อมูลต่างๆสู่ สาธารณชน/อยา่ งเป็น • วิเคราะหข์ อ้ มลู ใน ทางการ ระดบั ประเทศ ต่อจากหน้าท่ีแลว้ กองอ�ำ นวยการกลางศนู ย์พกั พงิ ชั่วคราว หนา้ ทข่ี องภาครฐั ภาครฐั เปน็ ผู้มีหนา้ ทห่ี ลกั ในการรบั รองสถานะของผพู้ ักพงิ หากภาครัฐเลอื ก ที่จะใชร้ ะบบจัดการข้อมลู ของตวั เองในการลงทะเบยี นผ้อู ยูอ่ าศยั ในศูนย์ ควร จะมีการประสานงานและแลกเปล่ียนข้อมูลกับฝ่ายประสานงานกลางศูนย์อยู่ อย่างตอ่ เน่อื ง (โดยเฉพาะในกรณีทร่ี ัฐไมไ่ ด้ท�ำ หน้าทฝ่ี า่ ยประสานงานกลาง) การรวบรวมและ ภาครัฐน้ันจะเป็นผู้ดำ�เนินการหลักในการจัดการฐานข้อมูลซึ่งเก่ียวข้องกับ จดั การขอ้ มลู ศูนยพ์ กั พิงชั่วคราวและผู้อย่อู าศัย การท่จี ะมอบหมายใหห้ นว่ ยงานกลางหรือ หน่วยงานท้องถ่ินรวมถึงภาคเอกชนต่างๆเข้ามารับผิดชอบในการเก็บข้อมูล ข้ึนอยู่กบั ศักยภาพของหนว่ ยงานเหล่าน้ีดว้ ย หากภาครัฐเป็นผดู้ ำ�เนินการเก็บ ข้อมลู อาจจะมกี ารขอความชว่ ยเหลอื ทางเทคนคิ และค�ำ แนะน�ำ จากองคก์ ร อิสระหรือภาคเอกชนอ่นื ๆ ทมี่ ปี ระสบการณ์ ในบางกรณี ฝ่ายประสานงาน ศูนย์พักพิงช่วั คราว (ถ้าไมใ่ ช่ภาครัฐ) อาจข้นึ มามสี ่วนพฒั นาและปรับปรงุ ฐาน ข้อมูล หรอื วธิ ีการเกบ็ ข้อมูลของรัฐได้ โดยเฉพาะในเรอื่ งการไมล่ �ำ เอยี งและ การปกปอ้ งเคารพสิทธสิ ่วนบคุ คลในการใชข้ อ้ มูล

จากประสบการณ์ ในประเทศเฮติ ผปู้ ระสานงานกลางศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวผลกั ดนั ใหม้ กี ารผนวก ฐานขอ้ มลู ศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวเขา้ ไปในแผนเผชญิ ภยั ของประเทศ การตดั สนิ ใจและ ภาครัฐควรใช้ข้อมูลทั้งหมดท่ีมีอยู่ในการประเมินหาช่องว่างในการให้ความ เผยแผร่ ช่วยเหลือและร่วมกับฝ่ายประสานงานกลางตัดสินใจวางแผนการทำ�งาน ภาครฐั ส่วนกลางควรเป็นผ้สู ่งต่อขอ้ มลู ไปยังจงั หวัดและองคก์ รท้องถนิ่ โดย ต้องค�ำ นงึ ถึงมาตรฐานในการเคารพสทิ ธคิ วามเป็นส่วนตวั ของแต่ละบุคคล ซง่ึ ฝ่ายประสานงานกลางหรอื กองอำ�นวยการกลาง (ภาครัฐ) ควรเปน็ ผกู้ �ำ หนด ฝา่ ยประสานงานกลางศนู ยพ์ กั พงิ ชั่วคราว บทบาทของฝา่ ย ฝา่ ยประสานงานกลางมหี นา้ ทก่ี �ำ กบั ดแู ลการจดั การขอ้ มลู และมกั เปน็ ศนู ยร์ วม ประสานงาน การรับจัดเก็บและเผยแพร่ขอ้ มลู หน้าทหี่ ลักอยา่ งหนง่ึ คอื การต้งั มาตรฐานการ กลาง เก็บขอ้ มูลรว่ มกบั หนว่ ยงานจากทกุ ภาคส่วน เพอ่ื ใหข้ ้อมลู ทไ่ี ดม้ ามคี ณุ ภาพ และสามารถนำ�มาใช้งานได้งา่ ย มีการก�ำ หนดหนา้ ท่ีความรับผดิ ชอบของ ผู้เก่ียวข้องทุกฝ่ายและกำ�หนดกิจกรรมฝึกอบรมและมาตรการในการตรวจ สอบการเกบ็ และรวบรวมขอ้ มลู การประสานงานทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพจ�ำ เปน็ ตอ้ งมี ขอ้ มลู กลางทเี่ ป็นที่ยอมรับของทุกฝา่ ย การกระจาย เม่ือฝ่าย ปร ะ ส าน งาน กลางเป็ น ขอ้ แนะน�ำ ขอ้ มลู ศูนย์กลางในการเก็บและเผยแพร่ ขอ้ มลู จะตอ้ งท�ำ หนา้ ทเ่ี ปน็ ตวั กลาง ก า ร มี ฐ า น ข้ อ มู ล ก ล า ง จ ะ ช่ ว ย เช่ือมการส่ือสารระหว่างกองอำ�นวย อำ�นวยความสะดวกให้กับการ การกลางและผู้จัดการศูนย์ท้ังหมด วิเคราะห์และจัดการกับข้อมูล และมีหน้าที่เก็บรักษาข้อมูลโดยมีมา จำ � น ว น ม า ก ข อ ง ศู น ย์ พั ก พิ ง ตการป้องกันสทิ ธิความ เป็นสว่ นตัว ช่ัวคราว ของแตล่ ะบคุ คลในการใชข้ อ้ มูล ฝา่ ย ประสานงานอาจมอบหมายหน้าที่น้ีให้ ผจู้ ัดการข้อมลู ผ้จู ดั การศูนยพ์ ักพงิ ชั่วคราว จดุ เชือ่ มโยงกับ ผจู้ ดั การศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวเปน็ สว่ นส�ำ คญั ในการเกบ็ ขอ้ มลู เนอ่ื งจากไดใ้ กลช้ ดิ กับ ผู้อยอู่ าศัย ผู้อยู่อาศยั และชุมชนทอ่ี ยู่รอบศนู ย์ และเป็นคนแรกท่จี ะต้องทำ�ตามมาตรฐาน การเกบ็ ขอ้ มลู ทต่ี ง้ั ไว้ ผจู้ ดั การศนู ยเ์ ปน็ คนรวบรวมและประเมนิ ขอ้ มลู (ทผ่ี พู้ กั พงิ และอาสาสมคั รเปน็ คนเกบ็ ) รวมทง้ั สอ่ื สารขอ้ สรปุ ตา่ งๆไปยงั ทฝ่ี า่ ยประสานงานกลาง

การกระจาย เมอ่ื ฝา่ ยประสานงานกลางเปน็ ศนู ยก์ ลางในการเกบ็ และเผยแพรข่ อ้ มลู จะตอ้ ง ขอ้ มลู ท�ำ หนา้ ทเ่ี ปน็ ตวั กลางเชอ่ื มการสอ่ื สารระหวา่ งกองอ�ำ นวยการกลางและผจู้ ดั การ ศูนยท์ ้งั หมด และมีหน้าทเ่ี ก็บรกั ษาขอ้ มลู โดยมมี าตการป้องกันสทิ ธิความ เปน็ สว่ นตวั ของแต่ละบคุ คลในการใชข้ ้อมูล ฝา่ ยประสานงานอาจมอบหมาย หนา้ ท่นี ี้ใหผ้ จู้ ดั การขอ้ มูล การให้ข้อมลู อกี หนา้ ทห่ี นง่ึ ของผจู้ ดั การศนู ยค์ อื การใหข้ อ้ มลู ความรแู้ ละขา่ วสารในเรอ่ื งทว่ั ไป ท่วั ไป เนื่องจากการโยกย้ายที่อยู่อาศัยมักทำ�ให้ผู้พักพิงขาดการรับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับ โลกภายนอก ไม่ว่าจะเป็นข่ายในจังหวัดหรอื นอกประเทศ การไดร้ บั รู้ขา่ วสาร ท่เี ชือ่ ถอื ไดย้ งั เป็นสัญญานของการกลบั ส่สู ภาวะปกติ สร้างความรสู้ ึกท่ีดแี ละ ลบล้างข่าวลือที่อาจสร้างความตึงเครียดภายในศูนย์และระหว่างผู้พักพิงกับ ชมุ ชนรอบๆได้ จากประสบการณ์ ประเทศศรลี งั กาใชแ้ จกจา่ ยหนงั สอื พมิ พใ์ นหมผู่ พู้ กั พงิ เปน็ เครอ่ื งมอื เผยแพร่ ขอ้ มลู ขา่ วสาร และไดร้ บั การตอบรบั ทด่ี มี าก ผู้พักพิง อาสาสมคั รและผู้ให้ความช่วยเหลอื การรวบรวมและ ผพู้ กั พงิ อาสาสมคั รและผใู้ หค้ วามชว่ ยเหลอื ลว้ นแตเ่ ปน็ สว่ นส�ำ คญั ในการจดั การ เผยแพรข่ ้อมลู ข้อมูลภายในศนู ย์ มหี นา้ ทีห่ ลกั เป็นผ้เู ก็บขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ และเผยแพรข่ อ้ มูล ใน ภายในศูนย์ กลมุ่ ผพู้ กั พิง ถงึ แมว้ า่ อาจเป็นการท�ำ งานอยา่ งไม่เป็นทางการ แต่ก็ตอ้ งท�ำ ตาม มาตรฐานท่ีต้งั เอาไว้ เชน่ กรอกเอกสารขอ้ มลู อยา่ งละเอียดและถูกต้อง หรอื อาจมกี ารตง้ั คณะทำ�งานข้ึนมาดูแลทางด้านนี้โดยเฉพาะ ซง่ึ จะช่วยผอ่ นเบา ภาระของผูจ้ ัดการศนู ย์ การกำ�กับดแู ล เน่ืองจากข้อมูลท่ีไว้ใจและเชื่อถือได้มีผลกับการวางแผนทำ�งานอย่างมาก ข้อมลู ผจู้ ัดการศูนยจ์ ึงมีหนา้ ท่กี �ำ กบั ดแู ละการเกบ็ ขอ้ มลู ภายในศนู ย์ เพอื่ ใหแ้ นใ่ จ ว่าข้อมูลที่ได้มานั้นถูกต้องและอาจจัดฝึกอบรมให้กับผู้พักพิงและอาสาสมัคร เก่ยี วกบั มาตรฐานและระเบียบวินัยในการเกบ็ ขอ้ มูล หากยังไม่มโี ครงสร้าง หรือคณะท�ำ งานทางดา้ นน้ี ผู้จดั การศูนย์ก็จำ�เปน็ ทจี่ ะเข้ามามสี ่วนร่วมในการ เก็บขอ้ มูลมากขนึ้ 6.2 การเก็บขอ้ มูลในภาวะฉุกเฉิน การประเมิน การเกบ็ ข้อมลู ในสภาวะฉุกเฉินเปน็ เร่ืองทท่ี า้ ทาย หากไม่มีแผนเผชญิ ภยั หรอื สถานการณ์ เกิดเหตุการณ์ฉุกเฉินอย่างไมไ่ ดค้ าดหมาย

การประเมิน สิ่งที่สำ�คัญที่สุดคือการได้ข้อมูลท่ีกระชับรัดกุมเพ่ือให้มองเห็นภาพรวมของ สถานการณ์ สถานการณก์ ารโยกยา้ ยทอี่ ย่อู าศัยอยา่ งรวดเรว็ ในสถานการณ์เชน่ นี้ ควรใช้ อย่างเร่งดว่ น วิธีในการประเมณิ สถานการณอ์ ยา่ งรวดเรว็ และควรเกบ็ ข้อมลู ในระดับหมู่บ้าน หรอื ตำ�บลแทนท่จี ะเป็นในระดับครัวเรอื นหรือรายบุคคล (เชน่ ประเมินความ เสยี หายของบ้านเรือนเปน็ เปอร์เซนต์ตอ่ ตำ�บลหรอื อำ�เภอ) บทบาทของ โดยปกตแิ ลว้ ฝา่ ยประสานงานศนู ยก์ ลางจะตอ้ งเปน็ รบั ผดิ ชอบการเกบ็ รวบรวม ผู้ประสาน ขอ้ มลู ในภาวะฉุกเฉนิ เพราะอาจยงั ไม่มกี ารแต่งต้ังผจู้ ัดการศนู ย์และระบบ งานกลาง การดแู ลตวั เองในศนู ยย์ งั ไมเ่ กดิ ขน้ึ สง่ิ ส�ำ คญั คอื มกี ารเรม่ิ ตน้ การเกบ็ และจดั การ ข้อมูลตงั้ แตแ่ รกเกดิ การโยกยา้ ยทอ่ี ยู่อาศยั ข้อมูลผู้โยกยา้ ยที่อย่อู าศยั ข้อมูลผู้โยกย้าย ในสถานการณ์ฉกุ เฉิน ขอ้ มลู เกี่ยวกับศูนย์พักพงิ ชั่วคราว และข้อมูลเกยี่ วกบั ที่อยู่อาศัย ผ้อู ยู่อาศยั ในศูนยม์ กั จะถกู เกบ็ กันคนละคร้ัง ขอ้ มลู พืน้ ฐานใน เพ่ือให้มองเห็นภาพรวมของสถานการณ์การโยกย้ายท่ีอยู่อาศัยอย่างรวดเร็ว ภาวะฉุกเฉิน ขอ้ มลู พน้ื ฐานทค่ี วรมคี อื รปู แบบการโยกยา้ ย จ�ำ นวนของผโู้ ยกยา้ ยทอ่ี ยอู่ าศยั สถานทพ่ี กั พงิ และขอ้ มลู ทว่ั ไป รวมทง้ั ความตอ้ งการเรง่ ดว่ น ขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ เหลา่ นไ้ี ดส้ รปุ ใหเ้ หน็ ในตารางดา้ นลา่ ง ขอ้ มลู พนื้ ฐานในภาวะฉกุ เฉิน ประเภท ข้อมลู จ�ำ นวนของผโู้ ยกยา้ ย • จำ�นวนของผู้โยกยา้ ยทไี่ ดข้ ึน้ ทะเบยี นไวห้ รอื ได้รับการยนื ยนั ทีอ่ ย่อู าศยั จำ�นวนของผโู้ ยกยา้ ยโดยประมาณ จำ�นวนของผู้โยกยา้ ยที่จำ�เปน็ ตอ้ งการความชว่ ยเหลือ สถานทีร่ บั รองผพู้ ักพิง • เขตและเทศบาลตา่ งๆทม่ี ีผโู้ ยกย้ายเข้ามาอย่อู าศัย • ชื่อและที่ตง้ั ของศนู ย์พักพงิ ชว่ั คราว (ทง้ั ในและนอกระบบ) • ต�ำ แหนง่ GPS ขอ้ มูลท่ัวไป • อายุ • เพศ • บคุ คลท่ีตอ้ งไดร้ ับการดแู ลเปน็ พิเศษ (ต้องการความคุ้มครอง มีความต้องการ พิเศษ เช่น ผ้พู ิการ ผู้ป่วยทีเ่ ปน็ โรคเรอื้ รงั หรอื ผสู้ ูงอายุ) สำ�หรับการจัดการใน แตล่ ะกรณไี ป • วันเข้าพักพงิ • ความตอ้ งการเรง่ ด่วน • การเข้าถึงความชว่ ยเหลือขั้นพ้นื ฐาน (เช่น น้�ำ สุขภาพและอนามยั )

การรวบรวบและ โดยมากข้อมูลพ้ืนฐานน้ีมักได้มาจากการเข้าเย่ียมเยียนศูนย์พักพิงท้ังหมด เผยแพร่ขอ้ มูล รายการข้างบนน้ีอาจไม่ครอบคลุมหมดทุกเร่ืองและควรปรับการใช้ไป ตามบรบิ ทและสภาพแวดลอ้ มของการโยกยา้ ยทอ่ี ยอู่ าศยั ทมี ออกเกบ็ ขอ้ มลู ควรได้รับการฝึกอบรมมาแล้วและใช้แบบสอบถามตามมาตรฐานท่ีตกลงกันไว้ ข้อมูลท่ีเก็บมาแล้วควรจะถูกรวบรวมด้วยฝ่ายประสานงานกลางเพ่ือวิเคราะห์ และเผยแพรผ่ ลสรปุ ไปสหู่ นว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง จากประสบการณ์ เมอ่ื ปี 2551 ในประเทศจอรเ์ จีย มีการร่วมมือกันของภาครัฐ องคก์ าร สหประชาชาติ องคก์ รอสิ ระและเครอื ขา่ ยอาสาสมคั ร เพอ่ื จดั ท�ำ การลงทะเบยี น อยา่ งเร่งดว่ นให้กับศูนยพ์ กั พิงชว่ั คราวและผู้อยู่อาศยั ทัง้ หมด โดยมีภาครัฐ เป็นผจู้ ัดการฐานขอ้ มลู การระบุศนู ย์ ความทา้ ทายอยา่ งหนง่ึ ในขน้ั ตอนการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู คอื การระบวุ า่ ศนู ย์ พกั พงิ ช่วั คราว พกั พงิ ชว่ั คราวอยทู่ ไ่ี หนบา้ ง การคน้ หาตอ้ งอาศยั ความพยายามอยา่ งมาก โดย เฉพาะอยา่ งยง่ิ ในกรณขี องศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวนอกระบบ • การค้นหาและระบุตำ�แหน่งศูนย์พักพิงชั่วคราวจะค้นหาและระบุตำ�แหน่ง ศนู ยพ์ กั พงิ ช่วั คราวให้ไดค้ รบถ้วนนัน้ เปน็ ข้อท้าทายประการแรก โดยเฉพาะ เมือ่ มีศูนยน์ อกระบบเป็นจำ�นวนมาก • มีการประสานงานกบั หน่วยงานทอ้ งถิ่นอย่างใกลช้ ิด ทงั้ จากภาครฐั ภาค เอกชน องคก์ รอิสระ เครือขา่ ยอาสาสมัคร ฯลฯ ซึ่งมกั มคี วามรเู้ ก่ียวกบั พน้ื ที่ นั้นเปน็ อยา่ งดี • กำ�หนดผู้ประสานงานกบั หนว่ ยกภู้ ยั ตา่ งๆ รวมไปถึงทหารและตำ�รวจที่อาจ มขี อ้ มูลเกีย่ วกบั ศนู ยพ์ ักพงิ ในพืน้ ที่ • ต้ังทีมลงทะเบียนเคล่ือนท่ีเพ่ือออกไปเก็บข้อมูลศูนย์พักพิงชั่วคราวและผู้ พักพิง ชาวบา้ นในพืน้ ทโี่ ดยมากจะรูว้ ่ามีศูนยพ์ กั พิงอยทู่ ่ีไหนบา้ ง • ต้งั “สายดว่ น” ส�ำ หรบั ผู้อยอู่ าศัยในศูนย์พกั พิงช่วั คราว และมกี ารประกาศ ทางวิทยหุ รือวิธอี น่ื ๆ • จดั ตง้ั ศูนยบ์ ริการส�ำ หรับบุคคลทีต่ ามหาสมาชิกครอบครัว โดยเฉพาะอยา่ ง ยง่ิ สำ�หรบั เดก็ พลดั หลงกับพ่อแม่

ขอ้ มลู เชงิ ข้อมูลเกี่ยวกับศูนยพ์ กั พิงชวั่ คราว คุณภาพ ยง่ิ ศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวมรี ะยะเวลาการใชง้ านทย่ี าวนานขน้ึ เทา่ ไหร่ ขอ้ มลู เชงิ ลกึ เก่ยี วกับศนู ยพ์ กั พิงชว่ั คราวกจ็ ะย่ิงมีความจ�ำ เป็นเพิ่มข้ึนตามลำ�ดับ เนือ่ งจาก ลักษณะที่หลากหลายของศูนย์พักพิงช่ัวคราวข้อมูลเชิงคุณภาพจึงมีความ ส�ำ คญั มาก ขอ้ มลู ตา่ งๆ ทมี่ คี วามจ�ำ เปน็ ต่อการให้ความช่วยเหลือมดี งั น้ี ขอ้ มลู ส�ำ คัญของศนู ย์พักพงิ ช่ัวคราว ประเภท ขอ้ มูล ทีต่ งั้ • เขตและตำ�บล หมบู่ า้ น ชอื่ (หรอื ค�ำ อธิบายลกั ษณะ) ต�ำ แหนง่ GPS การใช้งาน • การใชง้ านกอ่ นทจี่ ะถกู น�ำ มาใชเ้ ปน็ ศูนยพ์ ักพงิ ชั่วคราว • ใช้งานอยู่ หรอื ไม่ได้ใช้งานแล้ว • ความยุ่งยาก หรอื การขัดขวางการใหบ้ รกิ ารสำ�หรับชมุ ชนในละแวกนัน้ • วนั ที่เรมิ่ จดั ตง้ั ศูนย์ เจา้ ของ • ประเภทของสทิ ธิครอบครอง • สัญญาและขอ้ ตกลงตา่ งๆ ส�ำ หรับการใช้สถานท่เี ปน็ ศนู ยพ์ กั พิงชั่วคราว (เชน่ เจ้าของยินยอมให้ใช้เปน็ ศนู ย์พกั พงิ หรอื ไม่ หรือมคี วามเสีย่ งทจี่ ะถูกขบั ไล่) • ระยะเวลาของสัญญาและข้อตกลง ส่งิ แวดล้อม • ทั่วไป, ทอ้ งถนิ่ , ระบบสาธารณปู โภค หรอื การปนเป้ือน ความมนั่ คง • ระดับของความมน่ั คงปลอดภยั โดยทวั่ ไปของศูนย์ ลกั ษณะอาคาร • สามารถปิดอาคารได้สนิท (มหี นา้ ต่าง ประตู ก�ำ แพง และหลงั คาทใี่ ชง้ านได)้ • มีระบบถา่ ยเทอากาศตามธรรมชาติ ระบบสาธารณปู โภค • ระบบสาธารณปู โภคทีม่ ีอยู่ รวมถงึ ระบบนำ้�และสุขาภิบาล ขอ้ คดิ เห็นต่างๆ • ข้อคดิ เห็นพิเศษอน่ื ๆ เกีย่ วกับศูนยพ์ ักพิงช่วั คราวเชน่ ความเหน็ ในเร่ืองท่ี เกี่ยวกบั การใหค้ วามคมุ้ ครอง ความเปน็ ส่วนตวั สขุ ภาพกาย สุขภาพจติ และความปลอดภัย

6.3 การเก็บขอ้ มูลในระยะกลางและยาว การควบคมุ ดแู ล เมอ่ื พน้ ภาวะฉกุ เฉนิ ไป ความตอ้ งการทางขอ้ มลู กจ็ ะเปลย่ี นมาเนน้ การหาชอ่ งวา่ ง การให้ความ ของการให้ความช่วยเหลือ การหลีกเล่ียงการให้ความช่วยเหลอื ท่ีทบั ซ้อนและ ช่วยเหลอื การลงทะเบียนศูนยพ์ ักพิงอย่างเปน็ ทางการ ในการน้ี ผจู้ ัดการศูนย์ควรจะเกบ็ ขอ้ มลู จากหนว่ ยงานต่างๆ ทเ่ี ข้ามาให้ความชว่ ยเหลอื และการสนับสนุนภายใน ศูนยแ์ ละสง่ ตอ่ ขอ้ มูลเหลา่ น้ีไปยังฝ่ายประสานงานกลาง จากประสบการณ์ ประเทศศรลี งั กาใชแ้ จกจา่ ยหนงั สอื พมิ พใ์ นหมผู่ พู้ กั พงิ เปน็ เครอ่ื งมอื เผยแพร่ ขอ้ มลู ขา่ วสาร และไดร้ บั การตอบรบั ทด่ี มี าก การลงทะเบียน เน่ืองจากการลงทะเบียนของศูนย์พักพิงชั่วคราวเป็นทางหนึ่งในการสร้าง ของศูนย์พักพิง ความยอมรับสถานะของศูนย์และจะช่วยให้ผู้อยู่อาศัยได้มีสิทธิในการรับความ ชัว่ คราว ชว่ ยเหลอื รฐั จงึ ควรเปน็ ผทู้ �ำ การลงทะเบยี น โดยฝา่ ยประสานงานกลางมหี นา้ ท่ี ผลักดันให้เกิดการลงทะเบียนอย่างถูกต้องและให้มีการจำ�กัดความของศูนย์ พกั พงิ ชวั่ คราวท่ีชดั เจน การเกบ็ ขอ้ มลู ในระยะยาว ควรมีการรวมการจดั การข้อมลู ศนู ยพ์ ักพิงช่ัวคราวให้เขา้ กับระบบ สายหลกั การจดั เก็บข้อมูลสายหลกั และรวมทะเบียนศนู ยเ์ ข้ากบั ทะเบียนผ้อู พยพโยก ย้ายถนิ่ ท่ีอยอู่ าศัยโดยรวม (หรือระบบการเก็บขอ้ มูลประชากากรของทาง รัฐ) เพือ่ ใหแ้ น่ใจวา่ ผู้อยูอ่ าศัยของศนู ย์จะไมถ่ กู มองขา้ มไปหรือได้รบั ความ ชว่ ยเหลอื เปน็ พิเศษ การเกบ็ ข้อมลู ควรจะใชม้ าตรฐานเดยี วกันกับท่ีใช้กับผู้ อพยพโยกย้ายถิ่นที่อยูอ่ าศยั ในรูปแบบอ่ืน โดยเฉพาะในการเก็บขอ้ มูลท่ีมี ความละเอียดออ่ นดา้ นสทิ ธิความเปน็ ส่วนตัวของบุคคล เชน่ การละเมิดสิทธิ มนุษยธรรม และความรุนแรงต่างๆ 6.4 การลงทะเบยี นรายบคุ คลหรือรายครัวเรอื น การลงทะเบียน ในบางสถานการณ์ การลงทะเบยี นครัวเรอื นหรอื รายบุคคลจ�ำ ตอ้ งท�ำ เพ่อื ให้มี บัญชีรายช่ือส�ำ หรบั ใชใ้ นการให้ความช่วยเหลอื หรอื เพ่อื การเก็บรวบรวมขอ้ มูล การลงทะเบยี น การลงทะเบยี นครวั เรอื นเปน็ การเกบ็ ขอ้ มลู ชอ่ื หวั หนา้ ครอบครวั และรายละเอยี ด ครัวเรือน ตา่ งๆ เชน่ จำ�นวนสมาชกิ ในครอบครัว (แบ่งตามเพศและอายุ) การลงทะเบียน รายครัวเรือนนั้นสามารถทำ�ได้เร็วกว่ารายบุคคล และอาจเหมาะสมกับใน ภาวะฉุกเฉนิ

การลงทะเบยี น ในการลงทะเบียนรายบคุ คลมกี ารรวบรวม ช่ือ เพศ อายุ และข้อมลู อื่นๆ ของ รายบคุ คล สมาชกิ แตล่ ะคนในครอบครัวเอาไว้ การข้ึนทะเบียนในรูปแบบนีจ้ ึงมักน�ำ มาใช้ ในสถานการณ์ทม่ี เี วลา ศักยภาพและความจำ�เปน็ การลงทะเบยี น ในระยะยาว อาจมคี วามจ�ำ เปน็ ทต่ี อ้ งเปลย่ี นแปลงแกไ้ ขขอ้ มลู หรอื มกี ารลงทะเบยี น ตอ่ เนอื่ ง ศูนยใ์ หม่อย่ตู ลอดเวลา (หรอื การลงทะเบียนอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง) ผู้พักพิงในศนู ย์มัก มีการย้ายท่ีพักพิงจากศูนย์นึงไปยังอีกศูนย์หนึ่งเพ่ือให้ได้อยู่กับครอบครัวหรือ ชมุ ชนของตน นอกจากน้กี ารเกดิ และตายภายในศูนย์ก็ยงั มีผลกบั ทะเบยี น ผ้อู ยู่อาศัยในศูนย์อีกต่างหาก ท�ำ ให้มคี วามจำ�เป็นในการปรับปรงุ ข้อมูลอยู่ ตลอดเวลา หรอื มีการลงทะเบียนใหมเ่ พื่อยืนยันข้อมลู ท่ีมอี ยู่ การสำ�รวจ ในกรณที ี่จ�ำ นวนผทู้ ีจ่ ำ�ต้องอพยพโยกย้ายถิ่นทีอ่ ยูอ่ าศยั มมี าก ครอบคลุมพนื้ ที่ หลายจงั หวัดและมกี ารยา้ ยที่พกั พิงอยา่ งต่อเนื่อง การลงทะเบยี นรายบคุ คล หรอื รายครัวเรอื นอาจไม่เป็นทางออกที่เหมาะสม ในกรณีเช่นนี้ การสุ่มสำ�รวจ ตวั อยา่ งประชากรอาจถกู นำ�มาใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมลู 6.5 ผู้อยอู่ าศัยที่ไม่มีความจำ�เป็นต้องอพยกโยกย้ายทอ่ี ยู่อาศัย ผ้อู ยอู่ าศยั ท่ีไมม่ ี ศูนย์พักพิงช่ัวคราวหลายแห่งไม่ได้เป็นท่ีอยู่สำ�หรับผู้จำ�ต้องอพยพโยกย้ายถ่ิน ความจำ�เปน็ ต้อ ท่ีอยู่อาศยั เทา่ นนั้ แตย่ งั รบั คนท่อี ย่ใู นกลุม่ เสย่ี งของชุมชนขา้ งเคยี งเข้ามาดว้ ย งอพยกโยกยา้ ย ซึง่ ในบางกรณีอาจทำ�ใหม้ ปี ัญหาในการจัดสรรความชว่ ยเหลอื และค�ำ ถามเรอ่ื ง ทอ่ี ย่อู าศัย การลงทะเบยี น หากใหร้ ่วมลงทะเบยี บรับความช่วยเหลือด้วยก็อาจทำ�ให้เกิด ความขดั แยง้ ขึ้นมาทง้ั ภายในและภายนอกศนู ยไ์ ด้ แตก่ ารไม่ใหค้ วามช่วยเหลือ คนเหล่านกี้ ็ขัดตอ่ หลักการทางมนุษยธรรม ในกรณเี ช่นนี้ กองอำ�นวยการกลาง (รัฐ) และฝ่ายประสานงานกลางควรปรกึ ษาหารอื กันเพ่อื ที่จะมมี าตรฐานท่นี ำ� มาใชอ้ ยา่ งเทา่ เทยี มกนั ในทกุ ศูนย์ การพิจารณา ทางออกที่มักมีการนำ�มาใช้คือการพิจรณาตามรายกรณีไป โดยกระทำ�ผ่าน ตามรายกรณี ศูนย์ประสานงานในพ้ืนท่ีที่มีความเข้าใจชุมชนในท้องท่ีและทราบถึงปัญหาใน แตล่ ะกรณี การตัดสนิ ใจที่จะยอมรับคนกลุ่มน้ีเขา้ มาในศูนยพ์ กั พิงช่ัวคราวอาจ เป็นการสรา้ งความเขา้ ใจและยอมรับซึ่งกนั และกนั มากขึ้น ในหลายกรณีศูนย์ มีการยอมให้กลุ่มคนที่ไม่ได้จำ�เป็นต้องโยกย้ายถ่ินท่ีอยู่อาศัยเข้ามาพักพิงและ รว่ มรับความช่วยเหลอื บางส่วน สถาบัน ควรมีการประสานงานกันอย่างใกล้ชิดระหว่างสถาบันเพ่ือการพัฒนาทางสังคม ทางสังคม ต่างๆ ภายในประเทศ และอาจเปน็ การเปดิ ใหผ้ ู้ท่ีไมไ่ ดจ้ ำ�ต้องพลดั ถ่นิ เขา้ ร่วม ของประเทศ รับความชว่ ยเหลอื จากระบบสวสั ดกิ ารทางสังคมได้ มาตรการและกฏระเบียบ ในประเทศท่ีเกี่ยวกับการให้ความช่วยเหลือผู้ท่ีไม่ได้จำ�ต้องพลัดถิ่นซ่ึงอาศัย อยูใ่ นศนู ยพ์ ักพงิ ช่ัวคราวอาจนำ�มาใช้ได้ในกรณีนี้ และใชเ้ ปน็ พื้นฐานการ ตัดสนิ ใจแผนการทำ�งานต่อไปโดยมกี องอำ�นวยการกลางศนู ยฯ์ เป็นผรู้ บั รอง

เอกสารเพอื่ ศกึ ษาเพมิ่ เตมิ URทdu:่ีNergheHitsstCptraR:a/n/,twido2wnS0w.0ta.3unnd(hpacrrord.vsoirsfgioo/r3nfRa8lee9gre3isleetr9aaasti.eoh)nt.m,HPl aonpdublaotoioknfoDratRaeMgiasntraagtieomn.ePntroacned- Uท:่ีNwHwCwR.,re2l0ie0fw7.eHb.ainntd/rbwo/olibk.nfosrf/Edbm9e0r0gSenIDc/ieAsM. MF-75TFLQ?OpenDocument aทiNmg:่ีRgehC/mt9t,p2e2:9n/0/3tw0;58wC6.w3hT.a.phnpdertcfe.Crna9om:/aRprceMhg/ia_snitmraaggti/eom9n2ea9nn3td5T5Po5ro.oplkfdiliitfn;แgCล.hะaphttetpr:/5/w: Iwnwfo.rnmrca.tnioon/aMrcahn/_-



บทที่ 7 ความเสย่ี งทางด้านส่งิ แวดลอ้ ม 1 บทนำ� 2 ทวั่ ไป 3 หนา้ ท่ี 4 มสี ่วนร่วม 5 ประสานงาน สาระสำ�คญั 6 ส่ิงแวดล้อมเป็นปัจจัยสำ�คัญในการพิจารณาทุกประเด็นของศูนย์พักพิง จดั การข้อมูล ช่วั คราว ใช้คูม่ ือสงิ่ แวดล้อมเฉพาะด้านอย่างบูรณาการ ดว้ ยการค�ำ นึงถงึ ขอ้ จ�ำ กัดและ 7 ค�ำ แนะนำ�ด้านสง่ิ แวดลอ้ มในด้านอน่ื ๆและกฎหมาย นโยบายทางดา้ นสิง่ แวด ล้อมของประเทศ สิง่ แวดล้อม การปนเป้ือนของมลภาวะทางส่ิงแวดล้อมอาจนำ�มาซ่ึงปัญหาสุขภาพท่ีร้าย แรงและยดื เยอ้ื ในระยะยาวต่อผู้พกั พิงและผู้ท่ีอาศยั อยู่ในบริเวณใกลเ้ คียง 8 โศดูนยยเฉ์พพักาพะิงทเาองงดกา้ ็สนานม�ำ้ ารสถขุ กอลนาายมมยั าแเลปะ็นกตา้นรกเห�ำ จตดั ุขขอองงปเสัญยี หารดว้ามนไสป่งิถแงึ วขดอลง้อเสมยี ไทด่ี้ เป็นพิษ จดั ต้งั ศนู ย์ ศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวอาจไดร้ บั ผลกระทบจากมลภาวะทว่ั ไปและการ ปนเปอ้ื น ท่เี กิดข้นึ ในท้องถ่ิน 9 ปกปอ้ งคุ้มครอง 10 อาหาร 11 สงิ่ ของเครือ่ งใช้ 12 ท่ีอยู่อาศยั 13 น้�ำ 7.1 ความสมั พนั ธ์กบั สิ่งโดยรอบ 14 สาธารณสขุ การค�ำ นงึ ถงึ ปัญหาส่ิงแวดล้อมมักมาคู่กับการต้ังศูนย์พักพิงช่ัวคราวเนื่องจากจำ�นวน สง่ิ แวดลอ้ ม ประชากรทเ่ี พมิ่ ขนึ้ ภายในเวลาอนั สั้น หากไม่มีมาตรการป้องกันผลกระทบ นท�้ำ ี่ 15 ตามมาอาจเปน็ การทำ�ลายสง่ิ แวดล้อมในระยะยาว ประเด็นการจัดตง้ั ระบบ การศกึ ษา ดื่มท่ีสะอาด สถานที่ต้ังของศูนย์ การแจกจ่ายอาหารให้ผอู้ ยอู่ าศยั และระบบ 16 สขุ าภบิ าลลว้ นแต่มีผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดล้อมทัง้ สิน้ ส่งเสริมอาชพี 17 ปดิ และส่งคืนศูนย์

การคำ�นงึ ถงึ สภาวะของสิ่งแวดล้อมก็มีผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของผู้พักพิงและชุมชน สง่ิ แวดล้อม โดยรอบเชน่ เดยี วกนั สง่ิ แวดลอ้ มจงึ เปน็ ปจั จยั ส�ำ คญั ในการพจิ ารณาทกุ ประเดน็ ของศนู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราว ตัง้ แตก่ ารวางแผน เตรยี มพรอ้ มและดำ�เนินการ ขอ้ แนะนำ� เน่ืองจากปัญหาส่ิงแวดลอ้ มเก่ยี วข้องกบั หลายภาคสว่ น และไม่สามารถแยกมา เฉพาะทาง จดั การแก้ปัญหาต่างหากได้ ดงั นนั้ ขอ้ แนะน�ำ ด้านส่ิงแวดลอ้ มเฉพาะทางควรใช้ รว่ มกับข้อแนะน�ำ ของส่วนอน่ื ๆ ดว้ ย 7.2 การขาดความต่ืนตวั ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ภยั คุกคามจาก ในหลายประเทศความต่ืนตวั เรอ่ื งภยั คกุ คามดา้ นสิ่งแวดล้อมยังมีนอ้ ยอยู่ และ การปนเปอื้ น มักจะละเลยการคำ�นึงปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมในการจัดต้ังดูแลศูนย์พักพิง ช่วั คราว ภัยคุกคามด้านสงิ่ แวดล้อมในกรณนี ี้ แบง่ ออกได้เปน็ 2 ประเภท คือ • ปัญหาส่ิงแวดล้อมทม่ี ีผลกระทบตอ่ ศนู ยพ์ กั พงิ ช่ัวคราว • ปญั หาสงิ่ แวดล้อมทเ่ี กิดจากศูนย์พักพงิ ชั่วคราว การฝกึ อบรม การฝึกอบรมและการสร้างความเข้าใจปัญหาด้านส่ิงแวดล้อมให้กับผู้อยู่อาศัย ในศนู ย์ ชุมชนโดยรอบและเจา้ หนา้ ที่ท้องถ่ินจะเป็นการช่วยให้ทกุ คนรว่ มกัน วเิ คราะหแ์ ละหาทางป้องกนั ปญั หาทีอ่ าจเกดิ ข้ึน 7.3 ผลกระทบของสิ่งแวดลอ้ มกับศูนย์พักพงิ ชวั่ คราว ผลกระทบของ ผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมท่ีเกี่ยวข้องกับศูนย์พักพิงชั่วคราวนั้นมักถูกมองข้าม สิ่งแวดล้อม ไป ท้งั ในชว่ งวางแผน ตลอดอายกุ ารใช้งาน จนถึงเวลาปิดศูนย์ ผลกระทบนี้ อาจเร้ือรงั และอันตรายต่อส่งิ แวดล้อมและชมุ ชนทอ่ี าศยั อยูโ่ ดยรอบ การส�ำ รวจ ถงึ แมศ้ นู ยพ์ กั พงิ ชว่ั คราวสว่ นมากเปน็ อาคารทม่ี อี ยเู่ ดมิ และไมส่ ามารถเปลย่ี นแปลง สภาวะ สถานที่ตัง้ หรอื โครงสรา้ งหลกั ได้ แต่ยงั สงิ่ แวดล้อม มีอีกหลายประเด็นท่ีควรพิจารณา ดงั ข้อแนะนำ� น้ันการสำ�รวจสภาวะส่ิงแวดล้อมรอบ จงึ เปน็ เร่อื งจ�ำ เป็น อยา่ งนอ้ ยทส่ี ดุ ควร หากปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมไม่ มีการสำ�รวจสภาวะสิ่งแวดล้อมของ ได้รับการเยียวยาแก้ไขในช่วง อาคารที่จะกำ�หนดให้เป็นศูนย์พักพิง วางแผนเผชิญภยั ระหวา่ งการ ช่วั คราวในแผนเผชิญภยั จัดตัง้ และดูแลศูนย์ ปญั หานน้ั จะ เร้ือรังตลอดอายุการใช้งานและ ต่อไปในอนาคต อา่ นขอ้ มูลเพม่ิ เติมเกยี่ วกับปญั หาเร่อื งสงิ่ แวดล้อมและสุขภาพในศนู ย์ พกั พิงไดใ้ นบทที่ 14