เงินพดด้วง

๘๑ ประจำแส่น?!น จกรม ๙ กลบ รอบจกรมีดอกจ,น ๘ ดอกในขนาดหนงบาท ๔ ดอก ในขนาดสองสลง ๒ คอกในขนาดสลง และหนงดอกใน ขนาดเพอง ส่วนตราประจำรชกาลมีรูปร่างเบนพระมหามงกุฎยอดมีร่ศมี มีฉตร ๕' ชนกระหนาบสองขาง พนเบนเปลวกนกมีดอกจนลิอมรอบ จำนวนเท่าคานตราจํกร เงินเหรียญแปนมีขนาคต่าง ๆ ตงแต่ราคาสีบาท สองบาท บาท สองสลง สลง เพอง และสองไพ ๔. ประกาศเลกใข้เไนพดด้วง เมีฒลิตเงินเหรียญไห้เองจากโรง กษาปณ์ภายในประเทศแลิว การตลิตเงินพคควงมิได้ดลิตเพม แต่ก็ยง ไม่ประกาศเลิกใช้ ปล่อยให้ใช้กนต่อมา เงินพคควงทกระลิดกระจายอยู่ ในครอบครองของราษฎรท่วประเทศค่อยสญหายไปและลดจำนวนลงเรือย ๆ จนถงร่ชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยู่ห้ว ทรงพระกรุณ โปรดเกลาฯ ให้เสนาบดีกระทรวงพระคลงมหาสมบตออกประกาศ ลงวนท่ ๒๗ ตุลาคม ๒๔๔๗ ความว่า “เงินพคดวงชงไห้จำหน่ายออกจากพระคลง มหาสมบ0ต'ใช้แพร่หลายอยู่ในพระราชอาณา'จ5กรในเวลา,นนนมีรูปลิกษฌ ทปลอมแปลงไห้ง่าย เบนช่องทางให้ประชาชนเสีอมเสีย(าลประโยชน้ไห้ สมควรให้เลิกใช้เงินพคควงเสียและให้เสนาบดีกระทรวงพระคลิงมหา- สมบต1ตงกฎสำหรบการเลิกใช้เงินพดดวงไวว่า ตงแต่วนท ๒๘ ตุลาคม ๒๔๔๗ เบนต่น่ไปให้เลิกใช้เงินพคดวงทุกชนิด ยกเบนเงินตราทไม่ชอบ ควยกฎหมาย ไม่จำเบนทีคู้หนงผู้ใคต่องยอมรบชำระหน และภายใน

๘ น0 หนงบ นบแต่วนที่ออกประกาสไปจนถืง วินํท ๒๖ ตุลาคม ๒๔๔๘ ให้เจาพนกงานทิวพระราชอาณาจํกรยอมรบเงินพคด9วงจากราษฎรทีน์ามา ขอแลกเงินเหรยญบาท หรือนำมาส่งเบนเงินภาษีอากรหรือรายไค้ชอง รฐบาลอย่างอน ๆ ทุกประเภทและให้เจาพนกงานกรมศุลกากรกรุงเทพฯ และเจห้พนห้]งานสู้มืหนำทีเกบเงินฟิลประโยชน์แย่นคินทิวพระราช เขตรบเงินพคด9วงช้งมสู้นำมาส่งเบนเงินฒประโยชน์ของรฐบาล และยงให้ เจาพน์กงานกรมธนาบตรกรงเทพ ฯ รบเงินพดดวงทีมืสู้นำมาแลกธนบ่ตัร ควย,, ปรากฏว่าเจาพน์กงานร่บและส่งเงินพดควงเขาพระคลงมหาสมบติ เบนจำนวนมากทุกวน ไม่ทนกบการแลกเปลี่ยน เสนาบดีกระทรวง พระคลงมหาสมบ่ตจงตองออกประกาศลงวนที ©๔ ธนวาคม ๒๔๔๗ อนุญาตให้บริษทหางรานหรอบุคคลมืชิอปรากฎเบนทีเช้อถือแลวนำ พคควงจำนวนไมตำกว่า ๔,๐๐๐ บาท มาแลกไค้ทนทีโดยไม่ตองเสียเวลาให้ เจาพนกงานตรวจสอบโดยละเอยด แต่ตองทำสญญาให้ไว้ว่า เมือตรวจ พบว่าเบนเงินแดงหรือขาดเกินจำนวนไป สู้นำเงินมาแลกตองรบกิดชอบ ชดใช้จนครบ การแลกเปลยนและเกบเงินพดควงเขาพระคลงมหาสมบํตหาไค้ สุดสนลงตามกำหนคนนไม่ ปรากฎว่าย่งิตกคางอย่กบราษฎรอกเบนจำนวน มาก เสนาบดีจงมประกาศลงวนท ๒๙ สิงหาคม ๒๔๔๙ ความว่า ตามทีไค้มืประกาศให้รบเงินพดดวงจนถืงวนที ๒๖ ตุลาคม ๒๔๔๘ น์น บดน์ไค้'ทราบตืาละออง'ธลพระบาพแลวว่า เงินพคดวงยงตกคา^อยู่กบ

๘๓ ราษฎรอีกมาก โดยที่นำมาแลกเปลียนไม่ทนกำหนดย่อมขดกบผืลประโยชน์ ของอาณาประชาราษฎรที่ตห้งเก็บเงินพดด้วงไว้เบนเงินตาย โดยพระมหา กรุณาธิคุณจงโปรดเกลา ฯ ให้กระทรวงพระคลงมหาสมนํฅรบเงินพดด้วง จากสู้ที่1จะมาแลกได้อีกต่อใป โดยเจาพนกงานจะจ่ายเงินเหรียญบาทให้ แลก คิดค่าส่วนลดเบนค่ายุบหลอมชงจะได้พิมพ์เบนเงินเหรียญบาทขนใซ้ ตามสมควร ชงเสนาบคิจะได้สงกำหนดให้รบตามเวลา ราคาของเนอเงิน แม้กระนนการแลกเงินพดด้วงก็ย'งยคเยอมาธีกช๎วระยะหนง จนกระทงม ประกาศฉบบสุดทายลงวนท ๒๔ กรกฎาคม ๒๔๔๑ กำหนดให้รีบแลกเงิน พดด้วง'ได้เพิยง วนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๔๕๑ เพ์อให้เบนการยุติ ฉ การใช้เงินพดด้วงชำระหนตามกฎหมายในประเทศไทยไคสุดสินลงตงแต่ บ'ดนน หลงจากทีใช้กนมาเบนเวลานานกว่า ๖๐๐ บ อย่างไรกค เงินพดด้วงยงมีอยู่ในครอบครองของราษฎรอีกเบน จำนวนไม่นํอียและพอให้ศกษาหาความรัได้ถงทีมา วิว'ฒนาการ และความ สามารถของคนไทยในการคิด การ^ลิต การใช้ อย่างไม่ช้าแบบใคร.

๘๔ เอกสารอางอิง ๑. 0116เา161*, II. : 1^111*1:1161* รณป168 0? 01(1 71าล1 0๐๒ร; 3. ร13ท1 800161)^ ธ3ก^1(01(, 35:2: 1944. ๒. เฉลม ยงบญเกด: กระษาปณ์ไทย; โรงพมพของสมาคมส่งคมศาสตร์แห่ง ประเทศไทย, พญาไท, พระนคร, ๒๕๐๙. ๓. 16 IV!ล.^, 8 : XIใ6 001ภ32;6 01* 81301; 211(1. 8(3. ; 1961; 830^1(01( 71016 ?1*6รร, ธ3ถธึ1(01(. ๔. หลวงบ?บาลนุรนัณท: เรองเงินตราสยาม (เหรยญ) ไนทน้งสอชุมนุมโบราณคด ของหลวงบ?บาลนุรนัณท; สำนักพิมพ์เขษมบรรณกิจ, พระนคร, ๒๕๐๓. ๕. พระบ?หารเทพธาน: พงศาวดารชาตไทย; เล่ม ๓: หนา ๒๙๘: โรงพิมพ ส. ธรรมนักด, ถนนขาวสาร, พระนคร, ๒๔๙๖ ๖. ก.ศ.ร.กุหลาบ: สยามประเภท; ๑: ๖:๓๖๔-๓๖๘; พ.ศ.๒๔๔๑ ๗. จดหมายเหกุลาลูแบร็นิบับสมบรณ: แปลโดยส*นต ท. โกมลนุตร; สำนักพิม นัาวหน้า, ว*งนุรพา, พระนคร, ๒๔๑๐ ๘. พระราชพงศาวดาร ฉนับพระราชหํตกเลขา ๙. พงศาวดารกรุงเก่า: นิบับหลวงประเส?ฐนักษรนิต ๑๐. ขจร สขพานช: ออกญา?ไชเยนทร์ และการต่างประเทศในร,ชกาลสมเด็จพระ นารายณ์; สำนักพิมพ์นัาวหน้า, นังบรพา, พระนคร, ๒๕๐๖ ๑๑. พงศาวดารกรงเก่า: นิบ*บกรมราชบ*ณ,ทต ๑๒. ประชมพงศาวดาร กาคท ๗๙ ะ จดหมายเหกุว*นวลต; ๒๕๐๗ ๑๓. 0เ161า161', II. : 80016 11^6ร11ฐ3110ฑร 01ไ เ1า6 8^01แ1100 0? เปนิ ?1*6-8311ธึ1(01( 001031*6; 3. 81301 8๐0161:^, 830ฐ!(ด1(, 36:1:1946. ๑๔. พระราชพงศาวดาร กรุงร*ตน์โกสินทร์ ร*ชกาลท ๑ ๑๕. สมเด็จกรมพระยาปวเรศว?ยาลงกรุณ์และคณะ: เทศนาพระราชประวํตและ พงศาวดารกรงเทพฯ; พิมพ์ครํ้งท ๖ พ.ศ. ๒๔๗๘, โรงพิมพ์'โสภณพิพรรฒ ธนาการ ถนนราชบพิธ, พระนคร, หน้า ๙๓ 1750-1850; \\\\ก11ณ1311 ๑๖. 01318, \\\\^.7) : 001118 อ!* ก16 XV๐1*1(1; 8นไว!!ร!ๆ!!!^ 00., 8.30106, ^1800810, II.ร.^., 1966. ๑๗. ราชสกลวงศ, พระนามเจ9าพิาแลพระองค์เจาโนกรงรํตนโกสินทร์ ๑๘. สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพะ ชุมนมพระนิพนธ์ เรองตำนานเงินตรา; สำนักพิมพ์คล*งวทยา, 1 ถนนเพ์องนคร, 1พระนคร, ๒๔๙๔ ๑๙. น.ส.พ. รายว,นไทยเดล บท ๔๗ ฉบับท ๕๙๓๓ วํนท ๓ ส.ค. ๒๕®๕ ๒๐. ประชมพงศาวดาร ภาคท ๖๖

ทมน์ท'โรงหมนไทยเทษ#! ถนนเนอ#นคร นครหลวงกรุงเทนธน111 นายอำน'น ฉายางกูร ผ้นิมน์และผู้โมษณา ๒๙' เอ๙'

V