ตุ๊กติ๊กกับตุ๊บปอง-ไปเที่ยวพิษณุโลก

ส่อื การเรยี นรสู าระทอ งถิ่นโดย Êӹѡ§Ò¹ºÃÔËÒÃáÅоѲ¹Òͧ¤¤ÇÒÁÃŒÙ

ชือ่ ตกุ๊ ติ๊ก กับ ตบุ๊ ปองไปเทยี่ วพษิ ณุโลก เร่อื ง ตุ๊บปอง ภาพ นนั ทชยั สิลุจจยานนท์ โครงการ สร้างสรรค์ส่ือการเรยี นรูส้ าระท้องถ่นิ เลขมาตรฐานประจำ�หนงั สือ 978-616-235-229-4 คณะบรรณาธิการอ�ำ นวยการ ทศั นัย วงศพ์ ิเศษกุล วราพร ตยานกุ รณ์ บรรณาธิการดำ�เนินงาน ระพีพรรณ พัฒนาเวช ออกแบบรูปเล่ม ชลาลยั บวั เพม่ิ ออกแบบปก ชมพนู ุท สามารถ ขอขอบคณุ เศรษฐกร โรจนศ์ ภุ ไชยกุล พมิ พ์ครง้ั แรก ๒๕๕๘ จ�ำ นวน ๓,๐๐๐ เล่ม สงวนลขิ สิทธ์ิ c เรืองศักดิ์ ปิน่ ประทปี ส�ำ นกั งานอทุ ยานการเรยี นรู้ สำ�นกั งานบริหารและพัฒนาองคค์ วามรู้ (องคก์ ารมหาชน) เจ้าของโครงการ สำ�นกั งานบรหิ ารและพัฒนาองคค์ วามรู้ ส�ำ นกั งานอทุ ยานการเรยี นรู้ (สอร.) สังกัดสำ�นกั งานบริหารและพฒั นาองคค์ วามรู้ (องคก์ ารมหาชน) สว่ นบริการ ศูนย์การคา้ เซน็ ทรลั เวิลด์ ช้นั ๘ Dazzle Zone โทรศพั ท์ ๐ ๒๒๕๗ ๔๓๐๐ โทรสาร ๐ ๒๒๕๗ ๔๓๓๒ สว่ นสำ�นักงาน ๙๙๙/๙ อาคารสำ�นักงานเซ็นทรัลเวลิ ด์ ชน้ั ๑๗ ถนนพระราม ๑ ปทุมวนั กรุงเทพฯ ๑๐๓๓๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๒๖๔ ๕๙๖๓-๕ โทรสาร ๐ ๒๒๖๔ ๕๙๖๖ www.tkpark.or.th พมิ พท์ ี่ บริษัท สหมิตรพร้นิ ติ้งแอนด์พับลสิ ซง่ิ จำ�กัด โทรศัพท์ ๐ ๒๙๐๓ ๘๒๕๗-๙

คาํ นํา ภารกิจสําคัญตอสังคมประการหน่ึงของ สํานักงานอุทยานการเรียนรู คือ การปลูกฝง นสิ ยั รกั การอา น และการกระจายโอกาสในการเขา ถงึ แหลง เรยี นรทู ที่ นั สมยั และสอดคลอ งกบั ความ สนใจของเด็ก เยาวชน และประชาชน ในรูปแบบหองสมุดมีชีวิตที่สรางสรรคบนพ้ืนฐานการมี สว นรว มของภาคสว นตา งๆ โดยสาํ นกั งานอทุ ยานการเรยี นรไู ดร ว มกบั องคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ ในภูมิภาคตางๆ เพอ่ื ขยายผลการดาํ เนินงานดงั กลาว การสรางสรรคส่อื การเรยี นรูส าระทองถ่นิ ใหมีรูปแบบการนําเสนอทที่ ันสมัย และ ดึงดดู ความสนใจ เปน เครอ่ื งมอื ทส่ี าํ คญั อยา งหนง่ึ ซงึ่ สาํ นกั งานอทุ ยานการเรยี นรเู ลง็ เหน็ วา มสี ว นในการ สรา งแรงบนั ดาลใจใหเ ดก็ และเยาวชนสนใจการอา นและ ใฝห าความรอู ยา งตอ เนอื่ ง โดยนาํ เรอื่ งราว ภูมปิ ญญาสาระทองถน่ิ ใกลต วั ทส่ี อดคลองกบั วัย การดํารงชีวติ พรอ มกบั สอดแทรกแนวคิดดา น คณุ ธรรม จรยิ ธรรม มาเปน เนอ้ื หาของสอ่ื การเรยี นรสู าํ หรบั เยาวชนตามชว งวยั ตง้ั แต ๔ – ๑๒ ป สอ่ื การเรยี นรสู าระทอ งถนิ่ ภาคเหนอื ตอนลา งชดุ น้ี สาํ นกั งานอทุ ยานการเรยี นรไู ดร ว มกนั สรา งสรรคก บั นกั วชิ าการและนกั เขยี นในทอ งถน่ิ เพอื่ ใหเ ดก็ และเยาวชน รวมทงั้ ประชาชนทว่ั ไปใน ภาคเหนอื ตอนลา งไดร บั ความรู และความภาคภมู ใิ จในวฒั นธรรมและทอ งถนิ่ ตน รวมทง้ั กอ ใหเ กดิ ความเขา ใจและการยอมรับในวิถีชวี ติ วฒั นธรรมทหี่ ลากหลายตามบรบิ ทพ้นื ท่ีและสภาพแวดลอ ม ที่แตกตา งกนั ออกไป สํานักงานอุทยานการเรียนรู มุงหวังวาหนังสือชุดน้ีจะเปนส่ือการเรียนรูอีกชุดหนึ่งที่จะ สง เสรมิ การอา นและการเรยี นรไู ดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ซง่ึ หมายถงึ เปน หนงั สอื ทผ่ี อู า น อา นอยา งมี ความสขุ สนกุ ในการอา น และ กอ ใหเ กดิ ความตระหนกั ในคณุ คา ของทอ งถน่ิ ตนเองไดอ ยา งแทจ รงิ สํานักงานอุทยานการเรียนรู





ตกุ ต๊กิ กบั ตบุ ปอง สองพ่ีนอ ง เอิ่งเออะ เอิงเอย พอแม จะพาไปเที่ยว จังเลย พี่นอง ฟาวเฟยว อาว..ดี ๖

พ่ีนอ ง สองคน เตรียมตัว หยอกเยา แหยย ่ัว แมเอย พอเอย “ไปเทยี่ ว พษิ ณุโลก” ชสู องมือโบก “พรอมแลว ไปเลย” ๗

พอ ขบั แมน่งั ขา งหนา นอ งซา ย พ่ีขวา เบาะหลงั อยา งเคย น่งั ไป ในรถ แปน แปน ทุกคน วางแผน อยุ ..“หนุก” แนเ ลย ๘

แอน แอน ถงึ เมอื ง “สองแคว” อะแต ชาแต อุย..เรว็ จงั เลย ๙

ตรงไป “วดั ใหญ” กอนนะ ตองไป ไหวพ ระ สาธุ กอนเลย พระพทุ ธชนิ ราช คเู มือง คชู าติ ศรัทธา จงั เลย เรืองรอง สีทอง อรา ม กราบพระ “งา ม งาม” เยน็ ใจ จังเลย กราบพระเจา เขานิพพาน ขอพรองคทาน เย็นใจ จงั เลย ๑๐

๑๑

๑๒

ขา ง ขา ง วัดใหญ ดา นขวา วัดนางพญา ขามไป ไดเ ลย สมเดจ็ นางพญา เรอื นแกว งามพร้ิง เพริศแพรว กราบเลย กราบเลย ไหว ศาลพระนเรศวร กราบจบ ครบถวน ซาบซึ้ง จังเลย ไปไหว อนุสาวรยี  พระยาจักรี ตอเลย ตอ เลย ๑๓

ตกเ ยน็ ลงไป นงั่ แผ่ อยใู่ น เรอื นแพ อยุ๊ ..เยน็ จงั เลย 14

ตกเยน็ ลงไป น่ังแผ่ อยู่ใน เรือนแพ อ๊ยุ ..เยน็ จังเลย กินขา้ ว กับปลาเหด็ ทอด สดุ ยอด สดุ ยอด “อุ๊ย..หยอ่ ย จงั เยย” ผักบ้งุ ลอยฟ้า ฟิว้ ฟ้วิ ลอยล่อง ละลว่ิ ลงจาน เปะ๊ เลย 15

คา่ํ คา่ํ พาเขา ทีพ่ กั สวยนกั สวยนกั อยุ ..ดี จงั เลย อยูแ ถว นา้ํ ตก แกงซอง ลกู ลกู มองมอง อยุ ..ชอบ จงั เลย ๑๖

น้าํ ตก มากมาย หลายท่ี สวยดี สวยดี “อยากดู จังเลย” นํ้าตก สกุโณทยาน นา้ํ ตก ชาตติ ระการ “พรุง น้ี ไปเลย” ๑๗

ลูกลกู กระดา กระดี๊ สอง สาม วนั นี้ เทีย่ วทกุ ท่ีเลย ขบั รถ ผา นมา ผา นมา ภูหิน รอ งกลา ต่นื ตา จงั เลย ถ้าํ เดือน ถาํ้ ดาว พราวพรา ง หิง่ หอ ย หัวชาง อยุ ..แปลก จงั เลย ทเุ รียนพนั ธหุ ลงรกั ไทย อุย นา้ํ ลายไหล “อาหยอย จังเยย” ๑๘

๑๙

ถงึ ทุงแสลงหลวงพกั กอ น ตองกางเตน็ ทนอน อยุ ..หนาวจังเลย ตุบปอง ลอ งลํา น้าํ เขก็ ลกู ลกู ตัวเลก็ ตื่นเตน จงั เลย ๒๐

ดแู มง กะพรนุ นํา้ จดื ยาดยาด ยืด ยดื อุย..บรุย จงั เลย ดูไป กินสม ลมิ้ ไป อม่ิ ตา อิ่มใจ สบาย จงั เลย ๒๑

ไปเขือ่ นแควนอย บํารงุ แดน แอน แอน แอน แอน อุย ..ใหญ จังเลย กอ นลา ไปบานจา ทวี ของเกา ดดี๊ ี อุย..ชอบ จงั เลย ๒๒

โนน แนะ เห็นหมาบางแกว โฮง โฮง ดูแลว อ.ุ .ดุจังเลย ๒๓

๒๔

ขากลับ แวะซอ้ื กลวยตาก ซอื้ มาก หิ้วมาก ฝากทกุ คนเลย พษิ ณโุ ลก โอฆะบุรี สองแคว ดีด๊ี อยากอยู น่เี ลย เท่ยี ว ชมิ อม่ิ หนํา สาํ ราญ พากนั กลับบาน “ไมอ ยากกลับเลย ” ๒๕

ใชห นังสอื อยางไรใหสนุก อา น “ตุกติก๊ กับตุบปองไปเที่ยวพิษณโุ ลก” อยางไรใหนักเรียนสนกุ การอา นเรื่อง ตกุ ตกิ๊ กบั ตบุ ปองไปเทยี่ วพิษณุโลก ใหน ักเรยี นสนกุ ดว ยวิธที ีง่ ายท่สี ดุ คือ การอา นใหน ักเรยี นฟง อานตามตวั อักษรใหสนุกและมีชีวติ ชีวา และการอานหนังสือเลมนคี้ ณุ ครู ไมตองเติมแตงสีสันอะไรเลย เพราะภาษาในเลมมีสีสันอยูแลว แตบางทานอาจจะอยากเพิ่ม อารมณใ นนา้ํ เสียงบางกส็ ามารถทาํ ไดเพ่อื ความสนกุ สนานและเฮฮามากขนึ้ คณุ ครหู ลายทา นอาจจะคดิ วา หนงั สอื สาํ หรบั เดก็ น้ันจะตอ งใหเ ดก็ อานเอง แตในความ เปนจริงความเขาใจนี้ไมคอยถูกตองนักสําหรับวิธีการสงเสริมการอานในนักเรียนช้ันอนุบาลหรือ ประถมตน โดยเฉพาะหนงั สอื ทม่ี ลี กู เลน ภาษาเชน เลม น้ี เพราะมคี าํ จาํ นวนมากทผ่ี นั วรรณยกุ ตใ น รูปแบบทนี่ ักเรียนไมคนุ เคย แตเม่ืออานออกเสยี งแลวจะเกิดเสียงทีส่ นกุ ไดอ ารมณ และมีจงั หวะ จะโคน ตวั อยางเชน ในหนานี้ ตุกตกิ๊ กบั ตบุ ปอง สองพีน่ อ ง เอิง่ เออะ เอิงเอย พอแม จะพาไปเทยี่ ว พ่นี อง ฟา วเฟยว อา ว..ดี จงั เลย หยอกเยา แหยย่วั แมเ อย พอ เอย พ่นี อ ง สองคน เตรยี มตัว ชูสองมือโบก “พรอ มแลว ไปเลย ” “ไปเทย่ี ว พษิ ณุโลก” สดุ ยอด สดุ ยอด “อยุ ..หยอย จงั เยย” หรือ ลอยลอ ง ละลวิ่ ลงจาน เปะ เลย กินขา ว กบั ปลาเหด็ ทอด ผกั บุง ลอยฟา ฟว ฟว ๒๖

ดังจะเห็นวา มคี ํายากอยูมาก วิธีที่ดีทสี่ ุดคือ คณุ ครคู วรอา นใหน กั เรยี นฟงหลายๆ รอบ เมื่อนักเรียนสนุกและจดจําเรื่องราวไดแลว คราวนี้จึงคอยใหนักเรียนเปนผูตอเติมประโยคจาก ความจดจาํ กอน เมอ่ื คณุ ครูอา น “พน่ี อ ง สองคน เตรียมตัว หยอกเยา แหยยัว่ แมเอย พอเอย ไปเทีย่ ว พษิ ณโุ ลก” และใหน กั เรียนตอประโยค “ชูสองมือโบก พรอมแลว ไปเลย” เชน นเ้ี ปน การ เปดใหเ ดก็ ไดม สี ว นรวมในการอา น และฝกฝนการอานไปดวยในตวั การอา นหนงั สอื ใหเ ดก็ ฟง เปน การสง เสรมิ การอา นไดอ ยา งไร นคี่ อื สงิ่ ทคี่ ณุ ครจู าํ นวนมาก ยงั สงสยั ผเู ขยี นขอยกตวั อยา งใหเ หน็ ภาพชดั ๆ เชน เมอ่ื คณุ ครอู า นหนงั สอื เลม หนงึ่ ใหน กั เรยี นฟง เชนเรอื่ งตกุ ต๊ิกกบั ตุบ ปองฯ เม่ืออา นจบแลวคณุ ครนู าํ หนงั สอื กลับไปวางทม่ี ุมหอ งรวมกับหนงั สือ เลม อืน่ ๆ และบอกนักเรียนวาคณุ ครหู ยิบหนงั สอื มาจากตรงนี้ ถา ใครอยากอา นกไ็ ปหยบิ มาอาน อยางคุณครูได จากนั้นขอใหสังเกตวานักเรียนจะไปหยิบหนังสือเลมใดมาเปดดู สวนใหญหรือ ทงั้ หมดจะหยบิ เลม ทค่ี ณุ ครเู พงิ่ เปด อา นใหฟ ง ทเี่ ปน เชน นเ้ี พราะนกั เรยี นไดร บั แรงจูงใจจากคุณครู นน่ั เอง ตรงกันขาม ถาหากในหองเรียนมมี มุ หนังสือและมหี นังสอื อยูจาํ นวนมากแตค ุณครไู มเ คย หยิบมาเปดอานใหฟงเลย เม่ือถึงเวลานักเรียนก็อาจจะหยิบมาเปดๆ ดูเองบางตามความสนใจ แตไมมีแรงจูงใจ ไมมีแรงกระตุนเราใหอยากรูเร่ืองหรืออยากจดจอติดตาม ซึ่งตางกับวิธีท่ีคุณครู นาํ มาเลา หรืออา นใหฟงกอ น เม่อื ถึงตรงนเี้ ราตอ งมองเหน็ ตรงกันเสยี กอ นวา การอานหนงั สือใหเ ดก็ ฟง ในทน่ี ีห้ มาย ถึง การอานออกเสยี งตามตัวอกั ษรทกุ ตัวทป่ี รากฏอยใู นเนอื้ เรื่อง และไมจ ําเปนตองแตง เรอื่ ง หรือเพ่มิ คาํ บรรยายเขา ไปอกี คุณครูอา นเฉพาะตวั อกั ษรในแตละหนาและปลอ ยเวลาสักนิด เพ่อื ใหน ักเรยี นไดมโี อกาสดภู าพสกั หนอย ปลอ ยเวลาใหเงียบบาง เพราะชว งเวลานี้สมองของ นกั เรยี นกาํ ลังเร่ิมทํางาน พวกเขากําลังพยายามเชือ่ มโยงภาษาท่ีไดย ินกับภาพที่เหน็ อยตู รง หนา ฉะน้นั คณุ ครูจงึ ไมจาํ เปน ตอ งอธิบายภาพใดๆ ควรเปด โอกาส เปด พนื้ ท่ี ใหพ วกเขาไดคดิ เองบาง จึงตา งจากการเลาเรอื่ งซึ่งคุณครสู วนใหญเ ลือกใชวธิ ีนี้ เพราะรสู ึกวา นักเรยี นจะสนุกมากกวา ๒๗

ผเู ขียนเร่อื ง ผวู าดภาพ ตุบปอง นนั ทชยั สลิ ุจจยานนท (เรอื งศกั ดิ์ ปน ประทปี ) ช่อื เลน ต้มั เกิดวันที่ ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๐๔ จบปรญิ ญาตรีสาขาทัศนศิลป ทํางานดานการพัฒนาคณุ ภาพชีวิต จดั กจิ กรรมการเรยี นรู คณะจิตรกรรมประตมิ ากรรมและภาพพมิ พ และสง เสรมิ การอา นในเดก็ และครอบครวั อยา งตอ เนอ่ื ง มาเกอื บ ๓๐ ป ผลงานของตบุ ปองกวา ๘๐ เลม ไดรับรางวลั มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร ระดับชาติและไดร บั การคดั สรรจากองคก รตางๆ ใหเ ปนหนังสอื ดี รักการวาดภาพและงานศิลปะ สาํ หรบั เด็กวยั ๐-๕ ป และกวา ๑๐ เลม ขายลขิ สิทธิ์ตางประเทศ อาทิ กุกไกป วดทอ ง กระตายตื่นตูม ตอ มแตม กากระหายกับ ปจจุบันทาํ งานออกแบบ เหยือกนํา้ ใสใบโต และตลาดน้ํา..อํา้ อรอ ย และวาดภาพประกอบ ปจ จุบนั เปน กรรมการผจู ัดการมลู นธิ หิ นังสือเพอื่ เดก็ และผูจดั การโครงการหนังสอื เลมแรก Bookstart ประเทศไทย ควบคไู ปกับการแตงนทิ านคําคลอ งจองสนุกๆ ใหเด็กๆ อา น อยางมคี วามสขุ ๒๘