จันตะคาด

100 จันตะคาด ฝ่ายทหารกล้าของนางพรหมจารีเข้าไปในวัง จับพญานันทกิต และเจ้าสุทัศนจักรได้ก็ประหารทันที ผู้คนในเมืองอนุมัติจึงยอมจำนน ยอมแพ้ พญาธรรมขนั ติ พระบดิ าของนางพรหมจารจี งึ สง่ั จงึ ใหท้ หารไป เชญิ จนั ตะคาดเข้าเฝา้ แล้วประกาศตอ่ หนา้ ทุกคนวา่ “ข้าพญาธรรมขนั ติ เจา้ เมอื งเมอื งอนุราช ขอยกเมอื งอนุมัตนิ ใ้ี ห้ กับพญาจันตะคาด ผู้ท่ีข้าถือเป็นลูกชายอีกคนหน่ึงของข้า ขอให้พวก เจ้าทุกคนจงเคารพและเชื่อฟังพญาจันตะคาด เพราะท่านเป็นผู้มีศีลมี สตั ย์ พวกเจ้าทกุ คนจงหม่ันรักษาศลี หา้ ศลี แปด ทำบุญทำทาน เข้าวัด ฟังธรรมเป็นประจำ ยึดเอานิพพานเป็นที่ตั้ง ขอให้พญาจันตะคาด ปกครองบา้ นเมืองนี้ให้ผาสกุ ตลอดไป”

จันตะคาด 101 เม่ือพญาจันตะคาดได้ขึ้นครองเมืองอนุมัติก็ต้ังอยู่ในทศพิธราช ธรรม ไม่เคยเบียดเบียนไพร่ฟ้าประชาชน มีแต่สนับสนุนส่งเสริมพุทธ ศาสนาให้เจริญรุ่งเรือง พญาจันตะคาดมีลูกแก้ววิเศษอยู่ เมื่ออมลูก วิเศษได้เห็นสมบัติอยู่ตรงไหนก็สั่งให้ทหารขุดขึ้นมาสร้างวัด สร้างกุฏิ วิหาร สถูปเจดีย์ พลเมืองเห็นบุญบารมีของพญาจันตะคาดดังนั้น ไม่กล้าจะลักขโมยไม่ผิดลูกเมียใคร เมืองอนุมัติจึงเจริญรุ่งเรือง ผู้คน มคี วามสุขกันต้ังแตน่ ั้นเปน็ ตน้ มา ฝ่ายเสนาอำมาตย์ของเจ้าสุทัศนจักรท่ีเดินทางไปยังเมืองคันธรัฐ น้ัน ได้มอบของบรรณาการให้กับเจ้าเมืองเพื่อสู่ขอพระธิดาอุดมธานี กลับไปเป็นชายาของเจ้าสุทัศนจักรโดยที่ไม่รู้ว่าเจ้าสุทัศนจักรและพญา นันทกิตถกู ประหารชีวิตไปแลว้ อีกหลายเดือนนับจากน้ัน ขบวนของเสนาอำมาตย์จึงเดินทาง กลับมาถึงเมืองอนุมัติ แต่เม่ือได้รู้ว่าพญานันทกิตและเจ้าสุทัศนจักรได้ สิ้นพระชนม์ไปแล้ว จึงขอเข้าเฝ้าพญาจันตะคาดเพ่ือกราบทูลเรื่องราว ทงั้ หมด “เมื่อหลายเดือนก่อน เจ้าสุทัศนจักรรับสั่งให้เหล่าข้า ไปเชิญพระธิดาอุดมธานีแห่งเมืองคันธรัฐมาเป็นพระชายา บัดนี้พระ ธิดาอุดมธานีเสด็จมาถึงแล้ว และพวกข้าพระพุทธเจ้าเพ่ิงได้รู้เร่ืองราว ทั้งหมด จนปัญญาว่าจะแก้ไขปัญหาน้ีอย่างไรดี ขอให้พระองค์ทรง ตัดสนิ ดว้ ยพระพุทธเจา้ ขา้ ”

102 จนั ตะคาด พญาจนั ตะคาดกล่าวกับนางอดุ มธานวี ่า “ขณะท่ีเหล่าเสนาอำมาตย์เดินทางไปเชิญพระธิดามายังเมืองน้ี พญาธรรมขันติเมืองอนุราชนำทัพมาพร้อมกับพระธิดาพรหมจารี เพราะพระธิดาพรหมจารีน้ันเคียดแค้นท่ีเคยถูกเจ้าสุทัศนจักรส่ังลอยแพ เจ้าสุทัศนจักรและพญานันทกิตจึงถูกประหารชีวิต พญาธรรมขันติได้ มอบเมืองอนุมัติน้ีให้กับหม่อมฉันดูแลแทน แต่มาบัดนี้ เม่ือพระธิดา

จันตะคาด 103 เดนิ ทางมาไกลจากเมืองคนั ธรัฐ หม่อมฉนั จึงคดิ ว่าจะมอบเมอื งอนุมัตนิ ้ี ใหก้ บั พระธิดาทรงปกครองตอ่ ไป” พระธิดาอุดมธานีได้ยินพญาจันตะคาดกล่าวดังน้ันตกใจ ปฏิเสธ ไปวา่ “ไม่ได้หรอกเพคะ หม่อมฉันเดินทางมาเมืองน้ีเพื่อถวายตัว เป็นชายาเจ้าสุทัศนจักร แต่เมื่อเจ้าสุทัศนจักรได้สิ้นพระชนม์ไปแล้ว หมอ่ มฉันก็ควรจะเดนิ ทางกลบั ไปยงั เมอื งคนั ธรัฐเพคะ” พญาจนั ตะคาดจึงวา่ “บัดน้ีพระธิดาเท่ากับเป็นชายาของเจ้าสุทัศนจักร เม่ือสิ้นพญา นันทกิตและเจ้าสทุ ศั นจกั ร พระธดิ าก็เทา่ กับทรงเป็นเทวีผปู้ กครองเมอื ง หม่อมฉันกับเทวธิสังกานั้นจะกลับไปหาพ่ีชายที่เมืองกาสี ถ้าพระธิดา ดูแลเมืองอนมุ ัตินต้ี ่อไป หม่อมฉันจะดีใจยง่ิ นัก” พระมเหสเี ทวธสิ งั กา กลา่ วสนบั สนนุ ความคดิ ของพญาจนั ตะคาด วา่ “หม่อมฉันเห็นด้วยเพคะ พระธิดาอุดมธานีน้ันเหมาะสมจะเป็น ผู้ปกครองของเมืองนี้ หากเรายอมให้พระธิดาเสด็จกลับเมืองคันธรัฐ ก็เท่ากับเป็นการหม่ินพระเกียรติของพระองค์ ทรงอยู่เป็นม่ิงขวัญของ เมอื งอนุมัติน้ีเถดิ เพคะ อาณาประชาราษฎร์จะได้อนุ่ ใจ” เหล่าเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย ต่างพร้อมกันทูลเชิญพระธิดาอุดม ธานีให้ประทับอยเู่ ปน็ กษัตรยี าของเมอื งอนมุ ตั ิ เมอ่ื เรอื่ งราวทงั้ หมดเรยี บรอ้ ย พญาจนั ตะคาดและพระมเหสเี ทวธิ สงั กาจงึ เตรียมตวั กลับเมืองกาสี ในเรือนหลังใหญ่ของแม่เฒ่าปริสุทธิ์นั้น บัดน้ีมีเหล่าคนรับใช ้

104 จนั ตะคาด หญิงชายมากคอยดูแลปรนนิบัติ พญาจันตะคาดและพระมเหสีเทวธิ สงั กาเข้าไปกราบลาแม่เฒ่าปริสุทธิ ์ “แม่จ๋า ลูกทั้งสองต้องขอลาแม่ไปก่อนนะจ๊ะ ลูกได้ขอให้พระ อุดมธานีช่วยจัดคนมาดูแลปรนนิบัติแม่ด้วย พระองค์คงจะไม่ทอดทิ้ง แม่หรอกจ้ะ” แมเ่ ฒา่ ปริสุทธก์ิ ล่าวกบั ทงั้ สองคนซ่งึ นางรักเหมอื นลูกในไส้วา่ “ลูกทั้งสองไม่ต้องห่วงแม่หรอก ทุกวันน้ีแม่อยู่สุขสบายดีแล้ว ขอใหล้ กู ทัง้ สองปลอดภัย โชคดีมชี ัยนะลกู นะ” พญาจันตะคาดและพระมเหสีเทวธิสังกาเดินทางโดยเรือสำเภา นานหลายเดือนจึงมาถึงเมืองกาสี พญาสุริยคาดเห็นน้องชายกลับมาก็ ดีใจเปน็ อันมาก “น้องจันตะคาด พี่ดีใจเหลือเกินที่ได้เห็นหน้าน้องอีก ตั้งแต่เจ้า เดินทางไปกับพ่อค้าสำเภาเมื่อสองสามปีก่อน พ่ีก็ไม่ได้ข่าวคราวจาก เจ้าเลยพ่ีไม่รู้ว่าเจ้าเป็นตายร้ายดีอย่างไร เจ้าเล่าให้พี่ฟังหน่อยซิว่าเจ้า ไปถงึ ไหนมาบา้ ง” พญาจันตะคาดจึงเล่าเร่ืองราวท้ังหมดให้พี่ชายฟัง แล้วเรียกพระ มเหสเี ทวธสิ งั กามาไหวพ้ ญาสรุ ยิ คาดและพระมเหสสี ชุ าตสิ า ทงั้ สองพระ องคช์ ่นื ชมยินดีเปน็ อนั มากที่น้องชายไดค้ คู่ รองทงี่ ดงามและเปน็ คนด ี พญาจันตะคาดกับพระมเหสีเทวธิสังกาพักอาศัยอยู่ท่ีเมืองกาสี กับพญาสุริยคาดได้หลายเดือน พญาพรหมจักร เจ้าเมืองอินทปัตถ์ พระบิดาของพระมเหสีเทวธิสังกาได้ส้ินพระชนม์ลง พระมเหสีจึงรับส่ัง ให้เหล่าเสนาอำมาตย์ออกไปตามหาจันตะคาดและนางเทวธิสังกาเพ่ือ ใหม้ าครองเมอื ง

จนั ตะคาด 105 เหล่าเสนาอำมาตยเ์ มอื งอนิ ทปัตถ์สืบเสาะไปตามเมืองตา่ งๆ จน ได้ร่องรอยของทั้งสองพระองค์ รู้ว่าบัดน้ีจันตะคาดได้เป็นพญาจันตะ คาด ครองเมืองอนุมัติแล้วสละราชสมบัติให้กับพระธิดาอุดมธานีก่อน เดินทางไปยังเมอื งกาสี เหลา่ เสนาอำมาตย์จึงเดนิ ทางตามไปยงั เมอื งกา สีแลว้ ขอเขา้ เฝา้ “เหล่าข้าพระพุทธเจ้าเดินทางมาจากเมืองอินทปัตถ์เพื่อกราบทูล ให้พญาจันตะคาดและพระมเหสีเทวธิสังกาได้ทรงทราบว่า บัดน้ีพญา

106 จันตะคาด พรหมจักรได้สิ้นพระชนม์ลงแล้ว พระมเหสีจึงมีรับสั่งให้เหล่าข้า พระพุทธเจ้ามาทูลเชิญทั้งสองพระองค์เสด็จกลับเมืองอินทปัตถ์ เพื่อ เปน็ พญาครองเมอื งตอ่ ไปพระพุทธเจา้ ข้า” พระมเหสีเทวธิสังกาได้ยินคำที่เหล่าเสนากราบทูลว่าพระบิดา ของนางนั้นส้ินพระชนม์เสียแล้ว จึงร้องไห้ออกมาอย่างสุดกลั้น พญา จันตะคาดประคองนางไว้แล้วจึงหันไปมองพญาสุริยคาดเพ่ือขอความ คิดเหน็ พญาสรุ ิยคาดจงึ กล่าวว่า “จันตะคาดน้องรัก น้องไม่ต้องเป็นห่วงพ่ีหรอก น้องจงไปช่วย ดูแลบ้านเมืองอินทปัตถ์เถอะ น้องเทวธิสังกาคงอยากจะไปเคารพศพ ของพระบิดาจะแย่แลว้ ละ่ น้องตอ้ งดูแลน้องเทวธสิ งั กาใหด้ ๆี นะ” เม่ือได้ฟังดังนั้น พญาจันตะคาดจึงสั่งให้คนรับใช้จัดเตรียมข้าว ของในการเดินทาง เม่ือพร้อมแล้วจึงได้อำลาพ่ีชายเดินทางกลับไปยัง เมืองอนิ ทปัตถ์โดยเรือสำเภา พระมเหสีเทวธิสังกานั้นยังคงโศกเศร้ากับการจากไปของพระบิดา พญาจันตะคาดเห็นดังนั้นจึงเข้ามากอดนางไว้แนบอกแล้วกล่าวปลอบ ประโลมว่า “เทวธิสังกาคนดีของพี่ น้องอย่าเสียใจไปเลย เสด็จพ่อ ส้ินพระชนม์ไปด้วยวัยชรา พระองค์นั้นไม่ได้ทุกข์ทรมานหรือเจ็บปวด อย่างใด หากน้องยังร้องไห้อย่างน้ี วิญญาณของพระองค์จะไม่ไปสู่สุข คตินะ” “แต่น้องยังสงสารพระมารดา พระองค์คงจะโศกเศร้าเสียใจยิ่ง กวา่ มหิ นำซ้ำยังไม่มใี ครอยูเ่ คียงขา้ ง”

จันตะคาด 107 “พระมเหสีจะมีน้องไปอยู่ด้วยเหมือนแต่ก่อน และมีพี่คอยดูแล ปรนนิบัติพระองค์ไงจ๊ะ น้องเทวธิสังกาอย่าได้เศร้าไปเลย พ่ีสัญญาว่า พ่ีจะดูแลน้องและเสด็จแม่ให้ดี ไม่แพ้เสด็จพ่อของน้อง พี่จะรักและอยู่ กับนอ้ งไปจนวนั สดุ ทา้ ยของชีวติ ” พระมเหสีเทวธิสังกาได้ฟังคำปลอบประโลมของพญาจันตะคาด ดงั นั้นจงึ คลายความโศกเศรา้ ไปไดม้ าก เอนศรี ษะซบไหลข่ องพญาจนั ตะ คาดผเู้ ปน็ สวามอี ยา่ งรกั ใคร่

108 จนั ตะคาด พระอาทิตย์ยามใกล้อัสดงนั้นเปล่งแสงสีทองเจิดจ้าเป็นคร้ัง สดุ ท้ายกอ่ นทจ่ี ะจมหายลงไปในผนื นำ้ กวา้ ง พญาจันตะคาดนกึ ทบทวน ถึงวัยเด็กที่เคยลำบากเข็ญใจ ไม่น่าเช่ือว่าจะเป็นใหญ่เป็นโตกว่าใครๆ ในแผน่ ดินไดเ้ ช่นน้ี ท้งั หมดน้นั กเ็ พราะความดที ไ่ี ดก้ ระทำตลอดมา แม้ว่าจะเกิดมายากจนทุกข์ไร้อย่างไร หากเพียรทำความดี ใน ทส่ี ดุ ผลแห่งกรรมดนี ั้นจะต้องนำพาชวี ติ ใหเ้ ปน็ สุขไดอ้ ย่างแน่นอน

จนั ตะคาด 109

110 จนั ตะคาด ป ร ะ วั ติ ย่ อ ผู้ เ ขี ย น เ ร่ื อ ง นางธิตินัดดา มณีวรรณ ์ วนั เดอื น ปเี กิด • 12 สงิ หาคม 2515 จงั หวดั ลำพนู ทอี่ ยู่ปจั จุบัน • สถาบนั วจิ ัยสังคม มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่ 239 ถ.หว้ ยแกว้ ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชยี งใหม่ โทรศัพท์ 053-942-578 ประวัติการศกึ ษา • 2537 ศลิ ปศาสตรบณั ฑิต (ภาษาไทย) มหาวิทยาลัยเชยี งใหม • 2543 ศลิ ปศาสตรมหาบัณฑิต (ภาษาและวรรณกรรม ลา้ นนา) มหาวิทยาลยั เชยี งใหม ่ ประวัตกิ ารทำงาน • 2543-ปจั จบุ ัน นกั วจิ ยั กลุ่มงานลา้ นนาคดศี กึ ษา สถาบันวจิ ัยสงั คม มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม ่ • 2542-ปัจจุบนั คอลมั นสิ ต์ประจำนติ ยสารขวญั เรอื น คอลัมน์ “สีสันป้นั แตง่ ” นามปากกา “ภโู พยม”

จันตะคาด 111 ป ร ะ วั ติ ย่ อ ผู้ว า ด ภ า พ ป ร ะ ก อ บ นางธนชยั มณีวรรณ์ วัน เดือน ปีเกดิ • ๒๙ เมษายน ๒๕๒๒ จงั หวดั เชียงใหม ่ ทอี่ ยู่ปจั จบุ ัน • ๕๑/๑๒๒ หมู่ ๑ ต.สันปูเลย อ.ดอยสะเกด็ จ.เชยี งใหม่ โทรศพั ท์ ๐ ๘๔๖๐๙ ๗๒๒๐ ประวัตกิ ารศกึ ษา • ประกาศนียบตั รวิชาชพี ช้นั สงู สาขาประติมากรรม คณะศลิ ปกรรม สถาบนั เทคโนโลยรี าชมงคล วิทยาเขตภาคพายพั จงั หวัดเชยี งใหม ่

112 จันตะคเาดป ิดโลกกว้างแห่งการเรียนรู้ บนรากฐานภูมิปัญญาท้องถ่ิน การจัดตั้งอุทยานการเรียนรู้ส่วนภูมิภาค เป็นภารกิจสำคัญประการหนึ่งของสำนักงาน อุทยานการเรียนรู้ (TK park) เน้นการถ่ายทอดบทเรียนการจัดการการเรียนรู้ภายใต้ บริบทวัฒนธรรมและความสนใจท่ีสอดคล้องกันของคนในท้องถ่ิน เพ่ือกระจายโอกาส ใหเ้ ดก็ และเยาวชนไทยสามารถเขา้ ถงึ การเรียนร้ไู ดอ้ ยา่ งมคี วามสุข โครงการนิทานพ้ืนบ้าน 4 ภาค เป็นส่วนหน่ึงของการดำเนินงานเพ่ือจัดตั้งอุทยาน การเรียนรู้ส่วนภูมิภาค โดยจัดทำเนื้อหาสาระในรูปแบบท่ีเด็กและเยาวชนสนใจ ซ่ึงสามารถ สอ่ื ให้เหน็ ความเป็นตัวของตวั เอง ไดร้ ับรู้ถึงความหลากหลายทางวฒั นธรรมอันลำ้ คา่ ในท้องถิน่ รวมทง้ั การรกั ษาและสบื ทอดมนตเ์ สน่หแ์ หง่ นทิ านพ้ืนบ้าน หนังสอื ชดุ นิทานพน้ื บ้าน 4 ภาค ประกอบดว้ ยนิทานภาพสำหรบั เด็กอายไุ มเ่ กิน 9 ปี และวรรณกรรมสำหรับเยาวชนอายุ 10-18 ปี สำนักงานอทุ ยานการเรียนรดู้ ำเนินการจัดพิมพ์ แล้วเสร็จ และกระจายเผยแพร่ทว่ั ประเทศแลว้ ดงั น้ี นทิ านภาพภาคใต้ วรรณกรรมเยาวชนภาค นิทานภาพภาคเหนือ จำนวน 6 เรอ่ื ง จำนวน 6 เรอ่ื ง จำนวน 5 เรอ่ื ง • จารอกีตอ • ซาไก • ห้าสหายปราบยักษ์ • เมอื งนา่ อยู่ทีห่ นูรกั • พระเศวตสรุ คชาธาร • เชียงใหมเ่ มืองบุญ • ไก่โกงมูสัง • รายอฆอแน • เพลงละออ่ น • เปาะแซเดาะกับซามะ • จาโต : เล่ห์กลบน • พฉึ อ่ ...ไก่ผู้พิชิต • ไขน่ ยุ้ กบั แพะน้อยในวนั • วดั ถำ้ คูหาภิมุข พระอาทติ ย ์ ฮารรี ายอ • แดนคนธรรพ ์ • ดาววีไกน่ อ้ ย • ซีงอ : เจ้าป่าผกู้ ล้าหาญ วรรณกรรมเยาวชน ภาคเหนอื นิท าน ภาพภา คตะวัน วรรณกรรมเยาวชน จำนวน 7 เรอื่ ง เฉียงเหนอื ภ า ค ต ะ วั น อ อ ก เ ฉี ย ง • ผเู้ ฒา่ เล่าไว้ จำนวน 5 เรอ่ื ง จำนวน 7 เรอื่ ง • กำพรา้ บัวทอง • ช้างด้อื • ผผี ึบพึ้ม • จนั ตะคาด • อีเก้งิ ...เดือนดาว • ผจญภัยเมืองฟ้าแดด • หมาขนคำ • เมืองมหาสารคาม • สนิ ไช • นทิ านของอุ๊ย • เสยี่ งฮกั เสี่ยวแพง • ตำนานขูลกู บั นางอว้ั • อ้อมล้อมตอ่ มคำ • ฮตี สบิ สอง • อภินหิ ารบาดาลนคร • ผมี า้ บ้อง • เรอื่ งเลา่ เจ้ากำพร้า • ท้าวข้อหลอ้

§ÙàË‹ÒµÑÇãËÞ‹¡ÓÅ§Ñ µ‹ÍÊÙ¡Œ ºÑ ¾§Ñ ¾Í¹Í‹ҧàÍÒ໹š àÍÒµÒ ÊØÃÔ¤Ҵ¤ÇŒÒÁ×͹͌ §ªÒÂãËËŒ ÂØ´à´¹Ô áÅÇŒ ËÁͺ´Ùà˵ءÒó ·ŒÑ§¤Ê‹Ù ѧࡵà˹ç Ç‹Ò§ÙàË‹ÒäÅ‹¡Ñ´¡ºÑ ¾§Ñ ¾Í¹ àÁ׋ͧÙàË‹Òä´Œ·Õ¨Ö§©¡ ä»·Õ¤‹ ;ѧ¾Í¹ àÁÍ‹× ¾§Ñ ¾Í¹Ê¹ÔŒ 㨵Ò §ÙàËÒ‹ ¡çàÅÍŒ× Âä»à´´ç ãºäÁŒ ¨Ò¡¾ØÁ‹ äÁŒã¡ÅæŒ ÁÒãÊ»‹ Ò¡¾§Ñ ¾Í¹ ·Ñ¹ã´¹Ñ¹Œ ¾§Ñ ¾Í¹¡¿ç „¹œ ¤×¹ªÕÇÔµ ชดุ วรรณกรรมเยาวชนพืน้ บา น สำหรับเดก็ และเยาวชนอายุ 9 ป ขน้ึ ไป ISBN 978-974-287-736-1 135 .-