คู่มือการฝึกอบรม เรื่องการเป็นผู้นำนันทนาการ

๔.๖ ใครเป็นผู้เตรียมอุปกรณ์และกิจกรรมน้ันๆ ในข้ันเตรียม ทีมงาน ให้งานบรรลุเป้าหมายนี้จะต้องมีการส่ือสารและประสานงานของ ทีมงาน ดังนี้ • มีการประชุม ทำ� ความเขา้ ใจตกลงกนั • มกี ารแบ่งงานกัน แบ่งหน้าที่รับผิดชอบกัน • มกี ารนัดหมาย วัน เวลา ก�ำหนดงานภารกจิ ต่างๆ • มกี ารสรุปความพร้อมของงาน ๕. จัดเตรียมอุปกรณ์ เคร่ืองมือ ของกิจกรรมต่างๆ โดยการ จัดเตรียมอุปกรณ์ต่างๆ ในการด�ำเนินกิจกรรม คือ อุปกรณ์ส�ำหรับผู้ร่วม กจิ กรรม คอื ๕.๑ ลายแทง แผนท่ี ๕.๒ สตี า่ งๆ (ในกรณีแบง่ กลุ่มและกำ� หนดสี) ๕.๓ อุปกรณแ์ ต่ละฐาน/สถานี ๕.๔ แบบฟอรม์ บนั ทกึ ผลการดำ� เนินกิจกรรม อปุ กรณส์ �ำหรับผู้จัดหรอื ผู้วางกิจกรรม • เคร่ืองมอื ส่อื สารท่ีสำ� คญั ๆ เชน่ นกหวดี โทรศพั ท์ • อปุ กรณข์ องวิทยากร หรือผู้สงั เกตการณ์แตล่ ะสถานี/ฐาน • อปุ กรณป์ ระจ�ำสถานี/ฐาน • เตรยี มคำ� สงั่ ในสถานตี า่ งๆ ในขอ้ นเ้ี พอื่ มใิ หเ้ กดิ การผดิ พลาด ผจู้ ดั กจิ กรรมอาจจะตอ้ งทำ� CheckList เพอ่ื ระบอุ ปุ กรณแ์ ละผรู้ บั ผดิ ชอบในสถานี ตา่ งๆ 43คมู่ ือการฝึกอบรม เรื่อง “การเป็นผ้นู �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

๖. วางกิจกรรมต่างๆ ตามจุดสถานีหรือฐานท่ีก�ำหนด ซ่ึงจะต้อง วางรายละเอียดแตล่ ะฐาน/สถานี ๖.๑ วางค�ำสั่ง พร้อมหมายเลขของแต่ละสถานี/ฐาน ให้ สอดคลอ้ งกับแผนท่ี ๖.๒ จัดวางอปุ กรณท์ ใ่ี ช้แตล่ ะจุด และตรวจตราอุปกรณใ์ นเรอ่ื ง ประสิทธภิ าพ และความพรอ้ มในการใช้ ๖.๓ ระบบุ ุคคลทเี่ ปน็ วทิ ยากรประจำ� สถานี/ฐาน ๗. ด�ำเนินกจิ กรรม Walk Rally ตามล�ำดับ ในการดำ� เนนิ กจิ กรรม Walk Rally มีข้อแนะน�ำตามลำ� ดบั ขัน้ ดังนี้ ๗.๑ ขัน้ เริม่ ตน้ • เปิดกิจกรรม จะเปิดเองหรือเชิญผู้บริหารเปิดก็ได้- ละลายพฤติกรรม ๗.๒ ขน้ั เปิดกจิ กรรม • แบ่งกลุ่ม ก�ำหนดบทบาทบุคคลในกลุ่มแต่ละกลุ่ม - กำ� หนดชอื่ ทีม สี (ถา้ มี) คำ� ขวัญ • มอบหมายงานให้ ๒-๓ งาน เชน่ เพลงประจ�ำกลมุ่ 44 คู่มอื การฝึกอบรม เรื่อง “การเปน็ ผนู้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

๗.๓ ขนั้ ดำ� เนนิ กจิ กรรม มวี ธิ กี ารปลอ่ ยกลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ มี ๒ วธิ คี อื • ปลอ่ ยพร้อมๆ กันทุกกลมุ่ โดยแต่ละกลุ่มเริม่ ต้นท่สี ถานี ต่างกันตามความส�ำคัญโดยต้องก�ำหนดการเดินทางเป็นรูปวงกลมในแผนที่ ท่ีได้วางกิจกรรมไว้วธิ ีน้ภี ารกิจแตล่ ะกลมุ่ จะเสร็จเวลาไลเ่ ลี่ยกัน • ปล่อยทีละกลุ่มโดยเร่ิมจากจุดเริ่มต้นเดียวกันแต่เวลา หา่ งกนั ประมาณ ๑๐-๒๐ นาที เทคนคิ ในการปล่อยกลมุ่ ในตอนเริม่ ต้นมีขอ้ แนะน�ำ ดังน้ี • ให้แผนทพ่ี รอ้ มลายแทงทุกกลุ่มทันทีทเี่ รมิ่ ตน้ วิธนี ้ไี มต่ ้อง ค้นหา ลายแทง • ใหค้ น้ หาลายแทงหรอื แผนทขี่ องกลมุ่ ตามสี หรอื จากคำ� สงั่ ทไ่ี ดร้ บั วิธีนท้ี ้าทายและตื่นเต้นแตม่ ีความกดดันเล็กนอ้ ย • ถ้าหากปล่อยกลุ่มแต่ละกลุ่มในระยะเวลาห่างกัน ควรมี กิจกรรมที่ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์หรือเกมลับสมองสอดแทรกเพื่อความ สนกุ สนาน ท้าทายทไ่ี ด้สาระ (ดูตวั อย่างกจิ กรรมสอดแทรกกอ่ นปลอ่ ยกลมุ่ ) 45คู่มอื การฝึกอบรม เรือ่ ง “การเป็นผู้น�ำนันทนาการ” Department of Physical Education

๘. การควบคุมกิจกรรม Walk Rally หนา้ ทข่ี องทีมงานวทิ ยากรที่ ต้องควบคุมกจิ กรรมโดยการ ๘.๑ ควบคุมเวลาท่ีใช้โดยตรวจสอบเวลาเข้า–ออก ของแต่ละ สถานี/ฐาน ๘.๒ สังเกตพฤตกิ รรมและความแตกต่างแตล่ ะกลุม่ ๘.๓ ประเมนิ รายละเอยี ดอ่ืนๆ เช่น ความตัง้ ใจ บรรยากาศความ ร่วมมือการแข่งขัน ฯลฯ ๘.๔ ติดตามผลโดยตรวจสอบบันทึกจากวิทยากรหรือ ผูส้ ังเกตการณ์ ๙. มอบหมายงานกลุ่มให้ระดมสมอง หลังจากกลุ่มแต่ละกลุ่ม ด�ำเนินกิจกรรมจนบรรลุเป้าหมายหรือจุดสุดท้ายแล้ววิทยากรผู้น�ำทีม มอบหมายให้กลุ่มแต่ละกลุ่มระดมสมองเพื่อค้นหาส่ิงต่างๆ ท่ีได้พบ ในแต่ละฐาน/สถานวี ่ามอี ะไรเกิดข้ึน ดังนี้ ๙.๑ อปุ สรรค/ปญั หาแตล่ ะสถานี ๙.๒ บรรยากาศ ความรว่ มมือ ขอ้ คิดเหน็ ของท่ีมาแต่ละคน ๙.๓ ประสบการณ์ของแตล่ ะทา่ นในทมี ใหค้ วามร้สู ึก ๙.๔ พฤติกรรมทเี่ ปลี่ยนไปในครั้งน้ี 46 คู่มือการฝกึ อบรม เรื่อง “การเป็นผนู้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

แนวทางการประชุมกลุ่ม เพ่ือสรปุ กจิ กรรม การประเมินผลของการด�ำเนินกิจกรรมโดยให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ พูดคุยเพ่ือหารือกันว่าการมาร่วมกิจกรรมกันในคร้ังน้ี ได้ประโยชน์อะไรบ้าง ผู้เขียนข้อเสนอแนะแนวทางที่ผู้จัดกิจกรรมจะต้องแจ้งให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรม หรือสมาชิกแต่ละกลุ่มโดยพิจารณาจากประเด็นที่จะน�ำมาพิจารณา (ทีละ ประเดน็ ) ผลทีไ่ ดร้ บั ในแง่ ๑. สว่ นตัวบคุ คล ไดแ้ ง่คดิ ได้รบั อะไรบ้าง ๒. ทีมงาน ไดแ้ งค่ ดิ อะไร ๒.๑ ภาวะผู้น�ำ : อาศยั ทกั ษะด้านใด ๒.๒ ภาวะผูต้ าม : อาศัยทกั ษะดา้ นใด ๓. เมื่อกลับไปแล้ว... คิดว่าจะพัฒนาตนเองและพัฒนาทีมงาน อยา่ งไร วิธีการประชุมกลมุ่ ๑. ใชว้ ธิ ีระดมความคดิ (สมอง) ๒. มปี ระธาน เลขา และหรือผสู้ งั เกตการณ์ (ถา้ มี) ๓. ใหท้ กุ คนเสนอความคดิ โดยอสิ ระจากประเดน็ ทวี่ ทิ ยากรมอบหมายให้ ๔. ลดการวิพากษว์ จิ ารณข์ ้อขัดแยง้ กันเอง ๕. ให้ตระหนกั ว่าผลงานทหี่ ารือกันเปน็ ของทีม (กลมุ่ ) 47คูม่ ือการฝกึ อบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผูน้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

การระดมสมองของกล่มุ เพอ่ื นำ� เสนอผล ข้อเสนอแนะแนวทางในการระดมสมองอย่างย่อๆ เพื่อประสิทธิภาพ ในการแสดงความคดิ เห็น และน�ำเสนอผลงาน ดังนี้ ก่อนการระดมสมอง ๑. นดั หมายเวลาเพื่อบรรลุระดมสมองกบั สมาชิกในกลุ่ม ๒. ส�ำรวจปัญหาต่างๆ ในกจิ กรรมแต่ละจดุ สถานที่ หรอื สถานี ๓. หาพน้ื ที่ที่มบี รรยากาศสภาพแวดลอ้ มเหมาะสม ๔. พดู คยุ อย่างเป็นกันเอง ๔. ให้สมาชิกในกลุ่มท�ำหน้าท่ีท่ีได้รับมอบหมาย คือ ประธาน เลขา สมาชกิ ระหวา่ งระดมสมอง ๑. ควรนัง่ ติดกนั ลอ้ มเป็นวงกลมเพอ่ื รว่ มกันแสดงความคดิ เห็น ๒. ท�ำความเข้าใจในเรื่องกฎเกณฑ์ของการระดมสมอง คือการ แลกเปลยี่ นความรู้ ความคิดเห็น ระบายออก ฯลฯ ๓. ระดมสมองโดยใช้จนิ ตนาการความคิดความรู้เราทุกคน ๔. พิจารณาแนวคดิ ตา่ งๆ อยา่ งละเอียด 48 คมู่ ือการฝกึ อบรม เร่ือง “การเปน็ ผูน้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

ภายหลังการระดมสมอง ๑. สรปุ ผลงานหรอื เลือกแนวคดิ ทด่ี ีออกมา ๒. ก�ำหนดแนวทางการปฏิบัติงานหรือการน�ำไปประยุกต์ใช้ในการ ปฏิบัติงาน ๑๐. น�ำเสนอผลงานของกลุ่ม โดยใชเ้ วลาประมาณ ๑๐ นาที โดยมผี จู้ บั เวลาการนำ� เสนอ ผลงาน และมกี ารใหค้ ะแนน การนำ� เสนอดว้ ย นอกจากคะแนนจากการ Walk Rally แต่ละฐาน/สถานี ขนั้ ตอนในการน�ำเสนอ ผู้น�ำเสนอท่ีได้รับการแต่งตั้งจากกลุ่มซึ่งมีประธานกลุ่ม เลขากลุ่ม ผู้สังเกตการณ์ โดยเป็นผู้น�ำเสนอผลสรุป สาระข้อคิดที่ได้รับจากกิจกรรม ตัง้ แตเ่ รมิ่ ตน้ จนถงึ สน้ิ สดุ โดยมขี ้ันตอน ดังน้ี ๑. แนะนำ� ชอื่ ตัวผู้น�ำเสนอ ๒. บอกชอื่ ทมี บุคคลภายในทมี สี ค�ำขวัญ (ถา้ ม)ี ๓. นำ� เสนอตามลำ� ดับโดยใช้สอื่ ประกอบ ๔. ขอ้ คิดเหน็ /เสนอแนะเพม่ิ เติม การประกาศผล เริ่มนับจากระยะเวลาเริ่มต้นกิจกรรมจนถึงระยะเวลาสุดท้ายโดยคิด เป็นคะแนน รวมคะแนนจากบันทึกของแต่ละทีม รวมกับคะแนนจากความ คดิ เหน็ ของทมี งานวิทยากรแลว้ ประกาศผลมอบรางวัลชนะเลศิ 49คมู่ ือการฝึกอบรม เร่อื ง “การเป็นผ้นู ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เทคนิคการนำ� เกม กิจกรรมประเภทเกมนับว่ามีผู้น�ำไปใช้เป็นส่ือในการจัดกิจกรรม เนอื่ งจากเกมมหี ลายรปู แบบและหลายประเภท การนำ� เกมใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ จึงควรมเี ทคนคิ โดยพืน้ ฐาน ดงั น้ี • เทคนคิ การคดั เลอื กเกม ควรแบ่งเกมออกเป็นรปู แบบต่างๆ เชน่ เกมเล่นในรม่ กลางแจ้ง เป็นตน้ แต่วธิ ีแบ่งเกมที่ถอื เป็นเทคนคิ การแบง่ เกม ออกเป็นเปอร์เซ็นต์การใช้พลังงาน โดยก�ำหนดให้เกมที่มีการเคล่ือนไหว รา่ งกายนอ้ ย คอื การใชพ้ ลงั งานนอ้ ย (เชน่ ๐-๑๐%) และเมอ่ื มกี าร เคลอ่ื นไหว ร่างกายมากในเกมใดๆ ก็หมายความว่ามีการใช้พลังงานมาก (เช่น ๘๐- ๑๐๐%) โดยวิธนี ้กี ารเลอื กเกมกจ็ ะข้ึนอยู่กับความจ�ำเป็นในการ ใชพ้ ลังงาน เช่น การน�ำเกมภายหลังรับประทานอาหารควรใช้เกมเบาๆ เคล่ือนไหว รา่ งกายน้อย เชน่ การตบมือ หรือการจดั กจิ กรรมกลางแจง้ ส�ำหรบั เด็กวัยรนุ่ ควรเปน็ กิจกรรมทีใ่ ช้พลงั งานมาก เช่น เกม ชงิ ธง เปน็ ต้น อีกประการหนึง่ การเลือกกิจกรรมทเ่ี หมาะสมควรเปน็ กจิ กรรมที่ “สนั้ สรา้ งสรรค์ สนุก สอน (มีเป้าหมายชัดเจน) และสะอาด (ไม่ควรเป็นเกมที่สองแง่สามง่ามหรือ ใช้ความรุนแรง)” 50 คู่มือการฝกึ อบรม เร่อื ง “การเป็นผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

• เทคนิคการน�ำเกม ควรมี “เสยี งดัง ฟังชดั ชัดสายตา ท่าทางดี มมี นษุ ยสมั พนั ธ์” ทุกครัง้ และการนำ� “เกมใหเ้ ปน็ เกม” หมายความวา่ ผู้นำ� ควรเขา้ ใจเกมทจ่ี ะนำ� อยา่ งถอ่ งแท้ นำ� ดว้ ยความกระตอื รอื รน้ สนกุ สนาน และ ปลอดภัย ปกติเกมจะเปน็ กจิ กรรมท่มี ีชีวิตชวี า (Active) ถ้าผู้นำ� น�ำกจิ กรรม แบบไม่มชี วี ติ ชีวา (Inactive) ก็จะทำ� ใหเ้ กมเปน็ กจิ กรรมที่ไมน่ า่ สนใจ • เทคนิคในการสรุปเกม ไม่จ�ำเป็นว่าทุกเกมจะต้องสรุปบทเรียน แตเ่ มอื่ จำ� เปน็ ตอ้ งสรปุ พบวา่ วธิ กี ารใหผ้ เู้ ขา้ รว่ มเปน็ ผสู้ รปุ เปน็ เทคนคิ ทดี่ ที ส่ี ดุ ผู้น�ำเกมมีหน้าที่กระตุ้นให้ทุกคนมีส่วนร่วมแล้วจึงค่อยช่วยเสริมภายหลัง เพ่อื ใหก้ ระบวนการเรยี นรูส้ มบูรณค์ รอบคลมุ ตามเปา้ หมายมากขน้ึ 51คมู่ อื การฝกึ อบรม เรือ่ ง “การเป็นผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

ตัวอยา่ งการจัดกจิ กรรมเกม เกม หาผนู้ �ำ จ�ำนวนสมาชิกผเู้ ลน่ ๑๐-๓๐ คน สถานท่ี สนาม หรอื หอ้ งฝึกอบรม วิธกี ารเล่น ผเู้ ลน่ ทกุ คนนง่ั เปน็ วงกลม ผเู้ ลน่ คนหนง่ึ ถกู นำ� ไปนอกวงจนมองไมเ่ หน็ ผเู้ ลน่ อ่ืน ผเู้ ลน่ ในวงกลมเลอื กผ้นู ำ� มา ๑ คน จะเป็นคนทำ� ทา่ ทางต่างๆ แลว้ ให้ผู้เล่นทุกคนท�ำตามผู้น�ำนั้น เม่ือนัดแนะเสร็จก็น�ำผู้เล่นที่ออกไปนอก วงกลมเข้ามาในวงกลม ผู้เป็นผู้น�ำก็เร่ิมท�ำท่าทางต่างๆ พร้อมกับทุกคนใน วงกลมกท็ �ำตามผเู้ ล่นที่อย่ใู นวงกลมกต็ ้องหาผ้นู ำ� ใหไ้ ดว้ า่ เป็นผู้เล่นคนใด การตดั สิน ผู้สามารถหาผนู้ ำ� ได้แลว้ กเ็ ปลี่ยนเอาผูเ้ ลน่ อ่ืนเป็นคนหาและผนู้ ำ� บ้าง 52 คมู่ อื การฝึกอบรม เรื่อง “การเปน็ ผ้นู �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

เกม น�ำทาง จำ� นวนสมาชิกผเู้ ล่น ๑๐-๓๐ คน อปุ กรณ์ ส่ิงของเลก็ ๆ สถานท ่ี สนาม หรือห้องฝึกอบรม วธิ กี ารเลน่ ให้ผู้เล่นคนหน่ึงปิดตาไว้แล้วน�ำของที่เตรียมไว้ไปซ่อนยังจุดๆ หน่ึง ต่อจากนั้นให้ผู้เล่นท่ีปิดตาน้ันปิดตาและออกค้นหาว่าของนั้นซ่อนอยู่ท่ีใด ผเู้ ลน่ คนอน่ื จะบอกทศิ ทางของสง่ิ ของนนั้ ไดโ้ ดยพดู เพยี งวา่ ซา้ ย ขวา หนา้ หลงั ของส่ิงของน้ันให้กับผ้คู ้นหา การตัดสนิ ผู้ค้นหาจะต้องเดินไปตามทิศทางที่ผู้เล่นบอกจนกว่าจะค้นพบ สงิ่ ของนน้ั แลว้ กเ็ ปลยี่ นคนอนื่ เขา้ มาหาของบา้ ง อาจจบั เวลาใครพบสง่ิ ของกอ่ น และใช้เวลาน้อยทีส่ ดุ เปน็ ผูช้ นะ 53คู่มอื การฝึกอบรม เร่ือง “การเปน็ ผ้นู �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

เกม ทำ� ตาม จำ� นวนสมาชิกผ้เู ลน่ ๑๐-๓๐ คน สถานท่ี สนาม หรือห้องฝกึ อบรม วธิ ีการเล่น ผเู้ ล่นทกุ คนชิดติดกันเปน็ วงกลม เริ่มดว้ ยผูเ้ ล่นคนหนึ่งหนั ไปหา ผู้เล่น ทางขวามอื ของตนเองแลว้ ทำ� บางอยา่ ง เช่น แตง่ หน้า แตง่ ตัว ยกแขน ฯลฯ โดยผู้เล่นคนท่ีถูกท�ำนั้นจะหัวเราะได้เม่ือเสร็จแล้ว ผู้เล่นที่ถูกท�ำก็จะหันไป ทางขวามอื ของตนเองไปหาผเู้ ลน่ อกี คนหนงึ่ แลว้ กป็ ฏบิ ตั อิ ยา่ งทผ่ี เู้ ลน่ คนแรก ท�ำและทำ� ไปจนครบทุกคน การตัดสิน ๑. ผเู้ ล่นคนใดที่หวั เราะขณะถูกทำ� ตอ้ งออกจากการแขง่ ขนั ๒. เมื่อครบทุกคนใหเ้ ปลย่ี นผเู้ ร่ิมใหม่ไปเรือ่ ยๆ ๓. ผ้เู ลน่ ท่ีไมห่ วั เราะเลยจะเปน็ ผูช้ นะ 54 คูม่ ือการฝกึ อบรม เรอื่ ง “การเป็นผูน้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

เกม ความจ�ำ จ�ำนวนสมาชกิ ผูเ้ ล่น ๕-๒๐ คน อุปกรณ์ ๑. สงิ่ ของตา่ งๆ เทา่ ทีจ่ ะหาไดไ้ มต่ ่ำ� กว่า ๒๐ ชนดิ ๒. กระดาษแผน่ ใหญห่ รือผา้ ๓. กระดาษและดนิ สอ สถานที่ ห้องฝึกอบรม วธิ กี ารเล่น น�ำสิ่งของต่างๆ มาวางไว้บนโต๊ะแล้วใช้กระดาษหรือผ้าปิดไว้อย่าให้ ผเู้ ลน่ เหน็ ผเู้ ลน่ ทกุ คนถอื ดนิ สอและกระดาษยนื รอบโตะ๊ ทวี่ างสง่ิ ของ เมอ่ื ไดร้ บั สัญญาณเริ่มให้เปิดกระดาษคลุมส่ิงของออก ผู้เล่นต้องพยายามจ�ำสิ่งของ บนโตะ๊ ใหไ้ ด้มากทีส่ ดุ วา่ มอี ะไรบ้าง หา้ มจดลงบนกระดาษ เมื่อครบตามเวลา ที่กำ� หนดไวก้ ็ปิดสง่ิ ของผ้เู ล่นก็เริ่มเขยี นชื่อสิ่งของบนกระดาษ การตดั สิน ผ้เู ลน่ ท่ีเขยี นชือ่ ส่ิงของได้มากทส่ี ุดเป็นผชู้ นะ 55คู่มือการฝกึ อบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

เกม วง่ิ ตามเสยี ง จำ� นวนสมาชิกผ้เู ลน่ ๑๐-๒๐ คน อุปกรณ์ นกหวดี สถานที่ สนาม หรือห้องฝกึ อบรม วิธีการเลน่ ให้ผู้เล่นปฏิบัติตามสัญญาณนกหวีด เม่ือได้ยินเสียงสัญญาณนกหวีด ๑ คร้ัง ให้ล้มตัวลงนอนคว่�ำแล้วลุกข้ึนว่ิงไปรอบๆ บริเวณท่ีก�ำหนดไว้ สัญญาณ ๒ คร้ัง ให้ล้มตัวนอนหงายแล้วลุกข้ึนวิ่ง สัญญาณ ๓ คร้ัง ใหย้ กเทา้ พน้ พน้ื แลว้ ลกุ ขน้ึ วงิ่ สญั ญาณ ๔ ครง้ั ใหห้ มนุ ตวั ๓๖๐ องศา แลว้ วง่ิ ใชส้ ัญญาณนกหวดี สลบั ไปเรื่อย การตดั สิน ผู้เล่นท่ีท�ำผิดจะต้องออกจากการเล่น ผู้เล่นท่ีเหลือคนสุดท้าย เปน็ ผชู้ นะ 56 คมู่ ือการฝึกอบรม เรือ่ ง “การเปน็ ผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เทคนคิ ในการนำ� กิจกรรมดา้ นกฬี า กิจกรรมด้านกีฬา เป็นกิจกรรมที่ผู้เข้าร่วมส่วนมากให้ความสนใจ และผู้น�ำเยาวชนก็ใช้กิจกรรมดังกล่าวในการพัฒนา และแก้ปัญหาทางด้าน ร่างกายเป็นหลักแต่ความจริงกิจกรรมกีฬาสามารถน�ำมาใช้ในการพัฒนา ดา้ นอน่ื ๆ ไดอ้ ยา่ งดีด้วย เชน่ การพัฒนาจติ ใจ การพฒั นาทางสงั คม เปน็ ตน้ เป็นความเข้าใจผิดท่ีผู้น�ำกิจกรรมเข้าใจว่าการน�ำกิจกรรมด้านกีฬาต้อง อาศัยผู้เช่ียวชาญทางด้านพลศึกษา แท้ที่จริงแล้วกิจกรรมกีฬาเป็นกิจกรรม พ้ืนฐานในการสนองตอบต่อการพัฒนาของบุคคล โดยเฉพาะในด้านการ เคลือ่ นไหวรา่ งกาย การสร้างความแขง็ แกรง่ ของรา่ งกาย เป็นต้น เทคนิคในการน�ำกิจกรรมกีฬา ควรน�ำกิจกรรมจากกิจกรรมที่ ง่ายไปหายาก กีฬาทุกชนิดจะมีกิจกรรมน�ำ เช่น กีฬาซอฟบอลน�ำไปสู่ กฬี าเบสบอล กฬี าแชรบ์ อลนำ� ไปสกู่ ฬี าบาสเกตบอล กฬี าแฟลก็ ฟตุ บอลนำ� ไปสู่ กีฬาอเมริกันฟุตบอล เป็นต้น ในค่ายเยาวชนก็ใช้กิจกรรมดอร์จบอลเพ่ือน�ำ ไปสู่กีฬาแฮนด์บอล อีกประการหน่ึงการน�ำกิจกรรมกีฬาต้องค�ำนึงถึงความ สามารถในการใชท้ กั ษะเปน็ องคป์ ระกอบสำ� คญั เพราะถา้ ทกั ษะยากจนเกนิ ไป จะท�ำให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมท�ำไม่ได้และน�ำไปสู่ความไม่ชอบ หรือมีเจตคติ ทไี่ มด่ ีต่อกิจกรรมกีฬาในทส่ี ุด ความปลอดภัย คือหัวใจของการจัดกิจกรรมกีฬาเป็นพิเศษกว่า กิจกรรมอ่ืนๆ เพราะว่ากิจกรรมกีฬาส่วนใหญ่ต้องใช้พละก�ำลังจะมี อัตราเสี่ยงสูงต่อการเกิดการบาดเจ็บหรือเกิดอุบัติเหตุการจัดระบบและ การจัดการป้องกันเป็นส่ิงท่ีขาดไม่ได้ เช่น จะจัดกีฬาทางน�้ำ ต้องแน่ใจว่ามี 57คู่มือการฝกึ อบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

ระบบท่ีแน่นอนในการรักษาความปลอดภัยทางน้�ำ เช่น มีผู้ช่วยชีวิต หรือ Lifeguard คอยดูแลความปลอดภัยตลอดเวลา เพราะกีฬาทางน�้ำ ถ้าเกิด อบุ ัตเิ หตอุ าจถงึ สญู เสียชวี ติ การจดั กจิ กรรมกีฬาที่เน้นการแขง่ ขนั สำ� หรับเยาวชนโดยทว่ั ไปก�ำลังมี แนวโน้มลดลง ส่วนการจดั กจิ กรรมกีฬาทีเ่ นน้ การมีส่วนร่วม (Cooperative Sports) ก�ำลังได้รับความนิยมมากข้ึนเพราะกิจกรรมกีฬาท่ีแข่งขันถ้า ขาดความระมัดระวังจะท�ำให้เกิดความรู้สึกแพ้ชนะรุนแรง การแข่งขันแบบ มีส่วนร่วม เปิดโอกาสให้แข่งขันกับความสามารถของตนเองและกลุ่ม เม่ือ ท�ำส�ำเร็จก็จะมีส่วนชื่นชมความส�ำเร็จด้วยกัน เช่น กีฬาท่ีเล่นกันเป็นทีม เป็นตน้ ตัวอยา่ งการจัดกิจกรรมด้านกีฬา กีฬาจักรยานเสือภูเขา : จักรยานเสือภูเขา (Mountain Bike หรือ All Terrain Bike–ATB) เป็นจักรยานท่ีน�ำเอาความสนุกสนานของการ ขี่จักรยานสมัยเด็กๆ สู่ผู้ใหญ่ เพราะมันคือ จักรยานของเด็กท่ีขยายส่วน ให้โตข้ึนจน ผู้ใหญ่ถีบได้สบายๆ และติดเกียร์หลายๆ เกียร์ในแบบจักรยาน เสือหมอบเข้าไปแต่อาศัยความเบาของเน้ือโลหะที่ใช้ในจักรยานแข่งบวกกับ เกียร์ทอี่ าจมีมากถึง ๒๑ เกียร์ ทำ� ให้จักรยานน้ีสามารถใชข้ ับขไ่ี ปได้ทุกสภาพ พนื้ ที่ และขนึ้ เขาลงหว้ ยได้ รวมทงั้ มผี นู้ ยิ มนำ� มาใชถ้ บี ในเมอื ง จกั รยานแบบนี้ เรียกกันว่า “เสือภูเขา”และถูกน�ำมาใช้ในการแข่งขันกีฬาและเชิงท่องเที่ยว ในท่สี ดุ จกั รยานเสอื ภเู ขากับอุปกรณเ์ สรมิ 58 คูม่ อื การฝึกอบรม เรอื่ ง “การเปน็ ผ้นู ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

อุปกรณ์เสริมทีค่ วรมี ๑. กางเกงจักรยาน : เป็นอุปกรณ์แต่งกายอย่างแรกท่ีจ�ำเป็นต้องมี โดยเฉพาะผู้ที่ข่ีจักรยานเสือหมอบเป็นระยะทางไกลๆ จนรู้สึกระบมท่ีก้น และเจ็บขาอ่อนจากการเสียดสีกับอาน การใช้กางเกงส�ำหรับการขี่จักรยาน นั้นจะลดปัญหา เหล่านี้ได้เพราะผ้าท่ีแนบเน้ือจะช่วยลดการเสียดสีอีกทั้งมี การบุวัสดทุ ร่ี องรับแรงกระแทก ช่วยลดความระบมที่เกดิ จากการน่งั บนอาน ในระยะเวลานานๆ ได้ ๒. เสื้อจักรยาน : ดูเผินๆ เส้ือจักรยานก็คล้ายเสื้อท่ีตัดจากผ้ายืด ธรรมดา แต่ท่ีพิเศษคือ เสื้อจักรยานจะมีกระเป๋า ๒ หรือ ๓ ใบ เย็บติดไว้ ด้านหลังกระเปา๋ น้ี สะดวกมากส�ำหรับใส่ของต่างๆ นับแต่ยางอะไหล่ ขวดน�ำ้ แว่นกันแดด ไปจนถึงของกินจิปาถะที่นักจักรยานสามารถหยิบใช้ได้สะดวก โดยไม่ตอ้ งหยดุ และไม่เกะกะเวลาข่จี กั รยาน เส้ือจักรยานยังมีซิปรูดตรงคอด้านหน้า ท�ำให้ง่ายต่อการปรับให้ลม ผ่านมากน้อยตามความจ�ำเป็น เสอื้ จักรยานทีเ่ หมาะกับอากาศเมืองไทย คอื เสื้อแขนสั้น หรือถ้าอากาศร้อนมากๆ ก็ใช้เส้ือแบบไม่มีแขน เวลาอากาศ หนาวจริงๆ ก็ใช้เส้ือยืดแขนยาวธรรมดาสวมไว้ข้างในและใส่เสื้อจักรยานทับ อกี ชั้นหนึ่ง ๓. ถุงมือ : เป็นอุปกรณ์อย่างหน่ึงท่ีนักข่ีจักรยานเสือหมอบจะขาด เสียไมไ่ ด้ ประโยชน์อยา่ งหน่ึงของถงุ มอื ทเ่ี ห็นชัดเจนคอื เปน็ ตัวกันกระเทอื น เนื่องจากแฮนด์ของจักรยานเสือหมอบมักพันด้วยเทปกาวบางๆ จึงไม่มียาง ช่วยซึมซับแรงกระแทกเหมือนแฮนด์ของจักรยานธรรมดา ถุงมือจักรยาน ท่ีออกแบบให้มีส่วนอุ้งมือหนาจึงช่วยได้ที่ส�ำคัญช่วยเพิ่มความกระชับ สรา้ งความมน่ั ใจว่ามือจะไมล่ ืน่ ไถล 59คู่มือการฝกึ อบรม เรือ่ ง “การเปน็ ผ้นู �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

๔. หมวกกันน็อค : หมวกกันน็อคคือสิ่งจ�ำเป็นท่ีขาดไม่ได้ในการขี่ ทุกคร้ัง หมวกกันน็อคท่ีดีจะต้องมีโฟมหนาโดยรอบ และมีสายรัดท่ีปรับให้ กระชับได้ ๕. แว่นตา : เพ่ือป้องกันนัยน์ตาจากเศษหิน หรือฝุ่นละอองที่จะ กระเดน็ เข้าตาในขณะข่ี อีกท้งั ยังชว่ ยลดความเขม้ ของแสงแดด ๖. ชุดเครื่องมอื : ชดุ ซ่อมแซมเบอ้ื งต้น เชน่ ชดุ ประแจ ไขควงชนิด ต่างๆ ไม่จ�ำเปน็ ต้องเอาไปทกุ คนกไ็ ด้ ๗. กระติกนำ�้ : เป็นสงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งมี เพราะในระหวา่ งการขบั ขี่มักจะมี การเสยี เหงอ่ื มาก เทคนคิ การบงั คับรถเบอ้ื งตน้ เทคนิคการขี่ข้ึนเขา : การขข่ี ้นึ เขาน้นั จำ� เป็นต้องอาศัยความชำ� นาญ ในการใชเ้ กยี รเ์ ปน็ อยา่ งมาก โดยจะแบง่ การขจี่ กั รยานขนึ้ เขาไดเ้ ปน็ ๒ วธิ ี คอื ๑. การถบี โดยนงั่ อยบู่ นอาน : เปน็ การถบี ในเสน้ ทางทไ่ี มส่ งู ชนั มากนกั เมื่อเราเริ่มข้ึนเนินน้ันให้ ค่อยๆ ปรับเกียร์เบาขึ้นเร่ือยๆ (เกียร์เบา คือ จานหน้าเล็ก เฟืองหลังใหญ)่ การปรับเกียร์ใหเ้ บานัน้ จะสมั พนั ธ์กับความชัน โดยจะตอ้ งเปล่ียนเกียร์ไปทีละช้ันเปน็ ลำ� ดบั และจะต้องเปล่ียนในชว่ งก่อนท่ี จะถีบไม่ไหวเพราะไม่อย่างนั้นจะเปลี่ยนเกียร์ได้ยาก ขณะท่ีเปลี่ยนเกียร์น้ัน จะตอ้ งน่ังอยบู่ นอานใหม้ ากท่สี ดุ แต่เม่ือไมไ่ หวจะตอ้ งมีการโยกบ้างเลก็ น้อย โดยท่ีก้นยังติดอยู่ทีอ่ าน ๒. การถีบโดยลุกขึ้นจากอาน : การถีบโดยวิธีนี้จะใช้ก็ต่อเม่ือใช้วิธี แรกไมไ่ ด้ผล การถบี นัน้ จะตอ้ ง ทิง้ น�ำ้ หนกั ตัวลงไปตรงๆ หรอื ไมก่ โ็ ยกซ้ายที ขวาที สลับกันไปมาเป็นจังหวะ ในขณะที่ถีบอยู่น้ันต้องควบคุมลมหายใจให้ 60 ค่มู อื การฝกึ อบรม เร่ือง “การเป็นผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

สัมพนั ธก์ ันไป และพยายามหายใจใหล้ กึ ๆ จะช่วยใหไ้ ม่เหน่อื ยมากเกนิ ไป แต่ ถ้าการถีบขนึ้ เขาโดยใช้ ๒ วิธนี ไ้ี ม่ไดผ้ ลกต็ อ้ งลงเขน็ เทคนคิ การขล่ี งเขา:วธิ นี ถ้ี า้ เขาไมช่ นั มากกไ็ มม่ ปี ญั หาแตถ่ า้ เขาชนั มาก อันตรายก็มกั จะตามมา เพราะย่ิงชนั มากเท่าไหร่ความเรว็ ก็จะมากข้ึนเทา่ น้ัน ตามกฎของแรงโน้มถ่วงของโลก การลงเขาที่ปลอดภัยต้องมีการฝึกฝน ในการใช้เบรกท้ังเบรกหน้าและหลัง วิธีการเบรกนั้นห้ามเบรกค้างเพราะจะ ท�ำให้รถเสียหลักได้ง่าย การเบรกในขณะลงเขานั้นจะต้องเบรกแล้วปล่อย เปน็ ระยะๆ ตลอดเวลาเพือ่ ชะลอความเรว็ และในขณะที่เบรกจะตอ้ งโยกตัว มาด้านหลังอานเพื่อให้น้�ำหนักตัวถ่วงด้านหลังไว้ เป็นการชะลอความเร็วได้ อีกวิธีหน่ึงและถ้าเกิดเหตุการณ์ท่ีไม่คาดฝันข้ึนเราสามารถสละรถไปได้โดยที่ เจ็บตวั นอ้ ยกวา่ เทคนิคการเบรก : ก่อนท่ีจะใช้เบรกน้ันควรจะหันมาดูว่ายางเบรกท่ี เราใช้อยู่นั้น อยู่ในสภาพท่ีใช้งานได้ดีหรือเปล่า ถ้าอยู่ในสภาพที่ไม่เหมาะท่ี จะใช้งานก็ต้องเปลี่ยนให้เรียบร้อยก่อนท่ีจะออกเดินทางเพื่อความปลอดภัย การเบรกน้ันไม่ควรที่จะเบรกอย่างกะทันหันหรือเบรกอย่างแรงเพื่อให้ รถหยุดทันทีเพราะอาจท�ำให้ล้อเกิดปัดในกรณีท่ีใช้เบรกหลังอย่างเดียวหรือ เกดิ การเสียหลกั ในกรณที ใี่ ช้เบรกหนา้ อย่างเดยี ว การเบรกท่ีดีนั้นควรจะค่อยๆ เบรก โดยการเพิ่มแรงอย่างสม�่ำเสมอ จนสามารถชะลอความเร็วตามความต้องการ และควรจะใช้เบรกหลังในการ เริ่มเบรกครั้งแรกแล้วจึงตามด้วยการใช้เบรกหน้า เพราะการใช้เบรกหลังจะ นมุ่ นวลกว่าการใชเ้ บรกหนา้ ท่ใี ห้ผลของการเบรกอยา่ งกะทนั หัน การใชเ้ บรก ในกรณที เี่ บรกเปยี กนำ�้ สง่ิ แรกทคี่ วรทำ� คอื ตอ้ งทำ� การเบรกไลน่ ำ�้ ทจ่ี บั อยตู่ รง ยางเบรกและขอบลอ้ ใหห้ มดไปก่อนโดยการเบรกติดตอ่ กนั ไป 61คมู่ อื การฝึกอบรม เรือ่ ง “การเป็นผูน้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

กีฬาดำ� น�้ำ ชนิดของการด�ำนำ้� : การด�ำน�ำ้ มี ๒ ประเภทด้วยกัน คอื ๑. การด�ำน�้ำแบบสกินไดว่ิง (Skin Diving) หรือสนอร์เคลล่ิง (Snorkeling) เป็นการด�ำน้�ำที่ไม่ต้องใช้อุปกรณ์เคร่ืองช่วยหายใจใต้น้�ำ เพราะอาศัยเพียงการกลั้นหายใจของนักด�ำน้�ำเพียงครั้งต่อครั้งเท่าน้ัน ใน ระดบั ความลกึ ของนำ้� ไมเ่ กิน ๓๐ ฟุต ๒. การดำ� นำ้� แบบสคูบา้ (Scuba) การดำ� นำ�้ แบบนี้คอื การด�ำน้�ำลกึ ซงึ่ ตอ้ งใชอ้ ปุ กรณช์ ว่ ยในการหายใจใตน้ ำ้� ตา่ งจากการดำ� นำ�้ แบบ Snorkeling หรือ Skin Diving ที่ลอยอยู่เหนือผิวน�้ำหรือด�ำน้�ำในเวลาสั้นๆ โดยไม่มี เคร่ืองช่วยหายใจ การด�ำน้�ำแบบ Scuba นี้สามารถด�ำลงไปชมธรรมชาติ ใตน้ ำ้� ได้ลกึ ถงึ ๑๓๐ ฟุต อุปกรณ์การด�ำน�ำ้ การด�ำน้�ำแบบ Scuba น้ีจะมีอุปกรณ์ท่ีจ�ำเป็นมากกว่าแบบ Skin Diving จะต้องศึกษาและสามารถใช้อุปกรณ์ช่วยในการหายใจได้อย่าง คล่องแคล่ว จึงต้องมีการเรียนรู้เรื่องอุปกรณ์กันก่อนเป็นอันดับแรกจากครู ผฝู้ ึกสอน อปุ กรณ์ท่ีดีมีคุณภาพและสามารถใช้งานไดส้ ะดวก จะช่วยใหด้ ำ� น้ำ� ได้อยา่ งสนุกสนาน ไม่ตอ้ งเปน็ กังวลกบั อุปกรณ์ตา่ งๆ อยู่เร่ือยไป 62 คมู่ อื การฝกึ อบรม เรือ่ ง “การเป็นผนู้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

อปุ กรณก์ ารด�ำน�้ำท่คี วรทราบ มดี ังน้ี ๑. หนา้ กากด�ำนำ�้ หรือ Mask เป็นส่ิงแรกท่ที กุ คนรูจ้ ักกันดีว่า ขาด ไม่ไดใ้ นการดำ� นำ้� ทั้งนเี้ พอื่ ใหต้ าของผู้ด�ำไมเ่ ปยี กนำ�้ สามารถมองผ่านกระจก หน้ากากไปเห็นสิ่งสวยๆ งามๆ ในทะเลได้อย่างชัดเจนหน้ากากด�ำน้�ำมี หลายแบบหลายรูปทรง แต่ไม่ว่าจะเป็นทรงไหนพอจะจัดได้ ๒ แบบ คือ ภายในหนา้ กากเปน็ แบบปิด และหน้ากากแบบทีม่ วี าลว์ เปดิ การออกแบบท่แี ตกต่างกนั น้ีเพอ่ื ใชก้ ับงานที่แตกตา่ งกนั กล่าวคือ ถา้ เปน็ การดำ� นำ�้ ตนื้ แบบ Skin Diving หนา้ กากทม่ี วี าลว์ เปดิ ภายในหนา้ กาก จะชว่ ยไลน่ ำ�้ ทคี่ า้ งอยภู่ ายในหนา้ กากใหอ้ อกมาไดโ้ ดยปลอ่ ยใหน้ ำ�้ จากภายใน หนา้ กากออกไดท้ างเดยี ว นำ�้ ทอ่ี ยภู่ ายนอกจะเขา้ มาไมไ่ ด้ แตถ่ า้ นำ� ลงไปดำ� นำ้� ลึกแล้ว ความดันของน�้ำท่ีสูงอาจจะท�ำให้น�้ำภายนอกแทรกเข้ามาได้บ้างจึง ไมน่ ิยมใชห้ นา้ กากชนดิ นใ้ี นการด�ำนำ�้ ลึก ๒. ท่อหายใจ หรือท่ีคุ้นเคยกันในนาม Snorkles น้ันจะมีอยู่ หลายแบบ เชน่ รูปทรงตวั J ที่เป็นท่อตรงแข็ง รปู ทรง Contour ท่มี ีส่วนโค้ง ของทอ่ ใหเ้ หมาะสมกบั ใบหนา้ หรอื แบบ Flex–Hose ทเี่ ปน็ ทอ่ แขง็ ผสมกบั ยาง แบบยืดหยุ่น หรือแบบ Self–Draining ที่มีวาล์วให้น้�ำออกบริเวณปาก เปน็ ตน้ ๓. ตีนกบ หรือ Fins ในการด�ำน้�ำ ตีนกบจะเป็นตัวช่วยให้ เคล่ือนไหวไปได้เรว็ ข้นึ และใชแ้ รงน้อยลง โดยปกตมิ ีอยู่ ๒ แบบ คอื • แบบหมุ้ ส้น • แบบเปลือยส้น 63คู่มอื การฝึกอบรม เรอื่ ง “การเปน็ ผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

นักด�ำน้�ำหน้าใหม่ควรใช้แบบหุ้มส้น เพราะยังใช้งานตีนกบไม่ ค่อยคล่องอาจเผลอท�ำหลุดหายไปได้ การใช้ตีนกบแบบไม่มีส้นนั้นจ�ำเป็น จะตอ้ งใส่รองเทา้ (Boot) รองไว้ชั้นหนงึ่ กอ่ น แลว้ จึงใส่ตีนกบเขา้ ไปพรอ้ มกับ ใสส่ ายรัดข้อเท้าไว้ ๔. เสื้อชูชีพ หรือ Bouyancy Compensators หรือท่ีเรียกกัน ย่อๆ ว่า “B.C.” เปน็ เส้ือแจค็ เกตทม่ี สี ายตอ่ ออกมาท่ีปลายสายจะมปี ุม่ ปรบั ใหอ้ ากาศเขา้ หรอื อกจากเส้ือไดต้ ามตอ้ งการ B.C. บางรนุ่ ยงั มี Mouth Piece ต่อเป็นเคร่อื งชว่ ยหายใจสำ� รองไดอ้ กี ด้วย ๕. ถังอากาศ เป็นถังทรงกระบอก ภายในบรรจุอากาศอยู่ประมาณ ๘๐ ลูกบาศก์ฟตุ ด้วยความดนั ๓,๐๐๐ ปอนด์ ต่อตารางนิว้ มีอากาศให้ใช้ อยู่ได้นานพอสมควรส่วนประกอบบริเวณปลายบนสุดของถังจะเป็นวาล์ว ปิด–เปิด เพ่ือให้อากาศออกจากถัง เม่ือเปิดวาล์วอากาศจะผ่านจากถัง ออกมาทาง O–Ring ซึง่ จะตอ่ ทอ่ ออกมาใหห้ ายใจได้ นน่ั คือ ถังอากาศแบบ K วาล์ว ถังอีกแบบหน่ึงเรียกว่า “J วาล์ว” จะมีลักษณะคล้ายกัน เพียงแต่ มีตัวป้องกันติดเพิ่มเข้าไปซ่ึงเป็นเสมือนสัญญาณเตือนว่าอากาศหมดแล้ว ต้องบิดก้านส�ำรองนี้ทันทีอากาศก็จะออกมาแล้วให้รีบข้ึนจากน้�ำ ถังอากาศ แบบน้ีเหมาะกบั การทำ� งานใตน้ ้�ำเวลานานทหารเรือจะนยิ มใชถ้ งั อากาศแบบ J วาล์ว สว่ นนกั ด�ำน้�ำแบบทอ่ งเทย่ี วจะใช้แบบ K วาล์ว มากกว่า 64 คู่มือการฝึกอบรม เรื่อง “การเปน็ ผูน้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

๖. เครอื่ งช่วยหายใจ หรอื Regulator ประกอบไปด้วยตวั แกนที่ น�ำไปตอ่ กบั ถงั อากาศ แบ่งแยกออกมาเปน็ ๓ สายหลัก เพ่ือแบง่ หนา้ ท่ีการ ท�ำงาน โดยสายแรกจะเป็น Regulator ทีช่ ว่ ยในการหายใจสายท่สี องจะมา ตอ่ เข้ากบั B.C. เพ่อื น�ำอากาศเขา้ B.C. โดยอัตโนมตั ิอยา่ งรวดเรว็ สายทีส่ าม เป็นตัวบอกว่าสถานการณ์ด�ำน้�ำเป็นอย่างไร ลึกเป็นระยะทางเท่าไรอากาศ ภายในถังว่าเหลอื อยู่เท่าไรและให้รู้ทิศทางใต้นำ้� ๗. ชุดด�ำน้�ำ หรือ Exposure Suits เป็นชุดท่ีออกแบบตัดเย็บ ด้วยผ้าพิเศษเพ่ือให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย เพราะเวลาด�ำลงไปในน�้ำลึกๆ อุณหภูมิจะยิ่งลดลงและเม่ืออยู่ในน�้ำนานๆ ร่างกายจะสูญเสียความร้อนไป ได้มาก ท�ำใหร้ สู้ กึ หนาวเยน็ การใส่ชดุ ด�ำน้�ำจึงชว่ ยไดต้ รงน้ี ๘. เข็มขดั ด�ำน้ำ� หรอื Weighting Belt ใช้คาดถว่ งนำ้� หนักเวลา ลง ไปดำ� น�้ำ วิธีการทีถ่ ูกต้องของการคาดเข็มขัด คอื หัวเข็มขดั อย่ดู า้ นซ้าย แล้ว ใชม้ อื ขวาจบั ปลายเข็มขดั สอดเขา้ ไป ๙. อุปกรณอ์ ืน่ ๆ ได้แก่ • นาฬิกาวดั ความลกึ มีท้งั แบบ Capillary และ Oil–Filled • นาฬกิ าใต้นำ้� • เข็มทศิ • มีดดำ� น้ำ� • ไฟฉายดำ� น�้ำ • แผน่ เขียนไวใ้ ชส้ ื่อสารตดิ ตอ่ กับเพอ่ื นด�ำน�้ำด้วยกัน 65คมู่ อื การฝกึ อบรม เรื่อง “การเป็นผ้นู ำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

• ธงด�ำน้�ำใช้ส�ำหรับผูกให้รู้ว่าตรงบริเวณนั้นมีคนด�ำน�้ำอยู่ เรอื ลำ� อ่นื ๆ ท่ีผ่านมาจะได้ระมดั ระวงั • ตารางดำ� น�ำ้ Log Book เป็นสมดุ บันทกึ การด�ำน�้ำ • กระเปา๋ ปฐมพยาบาล ฯลฯ วธิ ดี �ำน�ำ้ : วิธดี �ำนำ�้ มีอยู่ ๒ วิธี โดยปกติแล้วจะน�ำไปใชก้ ับการดำ� น�ำ้ แบบ Skin Diving เมอื่ เห็นอะไรสวยๆ อยู่ใตน้ ้ำ� อยากดใู กลๆ้ กจ็ ะดำ� ด่งิ ลงไป สว่ นการด�ำน้�ำแบบ Scuba น้ันตัวอยใู่ ตน้ �ำ้ อยู่แลว้ จงึ ไม่มีปัญหาอะไร ๑. เมอื่ ลอยตวั อยทู่ ผ่ี วิ นำ้� จะดำ� นำ�้ ใหก้ ม้ หวั ลง พบั งอสะโพก ๙๐ องศา มือท้ังสองข้างพุ่งลงไปในน�้ำขณะเดียวกันยกขาท้ังสองลอยขึ้นจากน�้ำอยู่ใน ทา่ ตรง ลำ� ตวั จะตงั้ ฉากกบั นำ�้ จะดำ� ดงิ่ ลงไปในนำ้� ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ตามแรงดงึ ดดู ของโลกทนั ที วิธีน้เี ป็นวธิ ที น่ี ยิ มใช้กันโดยทั่วไป ๒. วิธีนี้ง่ายกว่าวิธีท่ี ๑ เริ่มจากลอยคออยู่ในน�้ำให้ตัวต้ังฉากกับน้�ำ กอ่ นจะดำ� นำ�้ หายใจเขา้ ออกลกึ ๆ ๓ ครงั้ แลว้ พงุ่ ตวั ขนึ้ สอู่ ากาศใหส้ งู ทสี่ ดุ โดย การใช้มือท้ังสองดันน้�ำช่วยด้วย จากน้ันให้ท�ำตัวตรง ตัวเราจะถูกแรงดึงดูด ของโลกดงึ ลงไปใตน้ ำ้� ใหก้ างแขนทง้ั สองขา้ งหงายมอื ดนั นำ�้ ขน้ึ จะทำ� ใหต้ วั เรา ย่งิ จมลงลกึ ไปอีก เมือ่ ตอ้ งการจะด�ำไปทางไหนกพ็ งุ่ ตัวไปทิศนั้นได้เลย 66 คู่มอื การฝึกอบรม เร่ือง “การเปน็ ผู้นำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เทคนคิ การจดั กิจกรรมทางด้านศลิ ปะ การจัดกิจกรรมศิลปะที่ดี คือการยอมรับความแตกต่างใน ความสามารถดา้ นศลิ ปะของบคุ คลแตล่ ะคน เชน่ จากขอ้ มลู พบวา่ เดก็ บางคน ไม่ชอบศิลปะ (ซึ่งผิดปกติอย่างมาก เพราะจากการศึกษาพบว่าเด็กทุกคน มีความสามารถทางด้านศิลปะไม่มากก็น้อยทุกคนและมักยอมรับว่าตัวเอง ไม่มีหัวทางศิลปะจึงป้องกันตนเองโดยไม่ยอมร่วมกิจกรรม และพบว่ามีเด็ก จ�ำนวนไม่น้อยเข็ดขยาดจากการใช้วิธี “ให้คะแนน” ในผลงาน ศิลปะใน โรงเรียน และถูกวิพากษ์วิจารณ์ทางด้านลบมากกว่าทางด้านบวกมามากจน ไม่กล้าแสดงออกกิจกรรมศิลปะที่สมควรได้รับการยอมรับถึงความแตกต่าง ตงั้ แตต่ น้ วา่ แตล่ ะคนมจี นิ ตนาการทางศลิ ปะเปน็ ของตนเอง เพราะฉะนน้ั การ จัดกิจกรรมศิลปะท่ีกระตุ้นผู้เข้าร่วมได้สามารถแสดงออกเต็มที่ โดยไม่ต้อง กลัวค�ำพิพากษาจากใครๆ จึงถือว่าเป็นเทคนิคท่ีส�ำคัญที่ผู้จัดกิจกรรมควร ค�ำนงึ ถงึ เป็นอันดบั แรก กจิ กรรมศลิ ปะมีขอบข่ายครอบคลมุ หลายดา้ น เพราะฉะนัน้ การเลอื ก กิจกรรมท่ีเหมาะสมกับความต้องการของบุคคลแต่ละวัยจึงเป็นเร่ืองส�ำคัญ อกี เรอ่ื งหนง่ึ เชน่ ผจู้ ดั กจิ กรรมทม่ี ปี ระสบการณจ์ ะมที างเลอื กใหเ้ ดก็ มากทส่ี ดุ เทา่ ทจ่ี ะท�ำได้ ปกตกิ จิ กรรมศลิ ปะเม่ือเร่มิ ต้นจดั จะด�ำเนินการไป คอ่ นขา้ งชา้ แต่เด็กจะค่อยๆ ให้ความสนใจมากข้ึนๆ และผลสุดท้ายจะเป็นกิจกรรมท่ี เลิกยากกิจกรรมหนึ่ง เพราะฉะน้ันเรื่องระยะเวลาก็เป็นอีกเร่ืองหนึ่งที่ต้อง ให้เวลามากขึน้ 67คูม่ ือการฝกึ อบรม เรือ่ ง “การเป็นผู้น�ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

กิจกรรมศิลปะบางชนิดช่วยให้มีอารมณ์สงบลงและมีสมาธิมากขึ้น ผู้จัดที่มีเป้าหมายในการใช้กิจกรรมศิลปะในการพัฒนาอารมณ์จะรู้สึกว่า ท�ำงานได้ง่ายขึ้น เช่น กิจกรรมถักเชือกผูกข้อมือที่เป็นลายสวยงามตาม ความคดิ ริเรม่ิ ของแต่ละคนน้นั เดก็ อายุ ๑๑ ขวบ จะสามารถน่งั ถกั เชอื กโดย มสี มาธิไดเ้ ป็นช่ัวโมง เทคนิคอีกวิธีหนึ่งที่ใช้ได้ผล คือการน�ำเอากิจกรรมศิลปะไปผสมกับ กิจกรรมอ่ืนๆ เช่น การวาดภาพจากการเล่านิทาน การใช้เสียงดนตรี เป็น สื่อในการสร้างงานศิลปะ การออกแบบบ้านในฝันหรือการทัศนศึกษา เยี่ยมชมหอศลิ ป์ บทบาทของผู้จัดกิจกรรมศิลปะท่ีดี คือเป็นผู้สนับสนุนและคอยให้ ก�ำลังใจและร่วมชื่นชมกับผลงานที่ผู้เข้าร่วมได้สร้างสรรค์ข้ึนส่วนมาก จะไม่ชี้น�ำและตอบค�ำถามแบบไม่ส่งเสริมให้คิดได้ด้วยตนเอง แต่จะให้ การยอมรบั และให้ความสนใจกับกระบวนการมากกว่าผลงานที่จะไดร้ ับ 68 คมู่ อื การฝึกอบรม เรื่อง “การเป็นผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

ตัวอยา่ งการจัดกิจกรรมทางดา้ นศลิ ปะ ตกุ๊ ตาปลายดินสอ ความคิดรวบยอด : กระดาษหนังสือพิมพ์สามารถน�ำมาประดิษฐ์ตกแต่ง ก้นดนิ สอได้ สมาชกิ ผู้เข้ารว่ มกิจกรรม : แบ่งเป็นกลมุ่ หรอื ใหแ้ ตล่ ะคนลงมือท�ำ จุดประสงค์ ๑. สมาชกิ สามารถประดิษฐห์ ัวหุน่ สำ� หรับตกแต่งก้นดินสอได้ ๒. สมาชิกสามารถท�ำงานได้อย่างประณีต มีมานะพยายาม และมี สว่ นร่วมในการทำ� งานร่วมกนั วสั ดอุ ปุ กรณ์ ๑. กระดาษหนงั สือพิมพ์ ๒. ดนิ สอ ๓. แป้งเปียก ๔. สโี ปสเตอร์ ๕. พกู่ นั ๖. กาว ๗. แลคเกอร์ ๘. เศษวัสดสุ �ำหรบั ตกแต่ง เชน่ ไหมพรม กระดาษ ฯลฯ 69คูม่ ือการฝึกอบรม เร่ือง “การเป็นผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

วิธที ำ� ๑. ฉีกกระดาษหนงั สือพิมพก์ ว้างประมาณ ๒.๕ นิ้ว ความยาวไม่จ�ำกัด พันก้นดินสอให้แน่นโดยไม่ต้องทากาวประมาณ ๗ รอบ ทาแป้งเปียก ปลายกระดาษด้านที่เหลือติดให้เรียบร้อย จะได้แกนหัวตุ๊กตาถอดได้ เมื่อใชด้ ินสอหมดสามารถเปลีย่ นใสด่ นิ สอแทง่ ใหมไ่ ด้ ๒. ฉกี กระดาษหนงั สอื พมิ พเ์ ปน็ เสน้ เลก็ ๆ ทาแปง้ เปยี กพนั รอบแกนให้ ปดิ สว่ นบนดว้ ยพนั ใหโ้ ปง่ เปน็ รปู หวั ลกั ษณะทตี่ อ้ งการเชน่ คนสตั ว์เวน้ สว่ นลา่ ง ของแกนไว้ทำ� คอ ตอ้ งการให้สว่ นใดนูนขยุ้มกระดาษกาวติดไว้ บางสว่ นอาจ ใช้กระดาษแข็งตัดเป็นรูปท่ีต้องการแล้วติดกาวลงไปบนส่วนหัว เช่น ใบหู เปน็ ต้น 70 คูม่ ือการฝกึ อบรม เรอื่ ง “การเปน็ ผ้นู ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

๓. กระดาษหนงั สอื พมิ พ์ส่วนทไ่ี มม่ ีตัวหนงั สอื ฉีกเป็นชิ้นเลก็ ๆ ทากาว ตดิ ใหท้ ่ัวตัว ทำ� สองช้ัน ๔. ทาสสี ว่ นใบหน้า ๕. เคลือบแลคเกอร์ รอจนแห้งจึงตกแต่งผมด้วยไหมพรม ใส่หมวก ติดตา 71ค่มู ือการฝกึ อบรม เรื่อง “การเป็นผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

วธิ ีตกแต่งผม ผมสนั้ : พนั ไหมพรมสดี ำ� หรอื สที ต่ี อ้ งการรอบนว้ิ ตามความยาวทจ่ี ะใช้ หลายๆ ทบตามตอ้ งการปลดจากนว้ิ ผกู ตรงกลางใหแ้ นน่ ตดั ปลายทงั้ สองขา้ ง ตดิ กลางหวั ตุ๊กตาดว้ ยกาวตดั ตกแตง่ ไดต้ ามใจชอบ ผมยาว : ท�ำเช่นเดียวกับผมสั้นแต่พันไหมพรมยาวกว่า ถ้าต้องการ ผมมา้ เวลามดั กง่ึ กลางใหม้ ดั สนั้ ขา้ งยาวขา้ ง และตอ้ งพนั ใหห้ นาผมจะไดค้ ลมุ รอบตวั 72 คู่มือการฝกึ อบรม เร่ือง “การเปน็ ผนู้ ำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

ผมเปีย : แบ่งไหมพรมท่ที �ำไว้เป็น ๓ สว่ น ถกั ไขวก้ นั ตามแบบ ทำ� สลบั กนั ไปจนยาวเทา่ ทต่ี อ้ งการผูกดว้ ยเชือก โบว์ ผู้น�ำกิจกรรมสรุปผลความส�ำเร็จของผลงาน ความคิดริเริ่ม สร้างสรรค์ ความประณีตเรยี บรอ้ ย ฯลฯ ของสมาชกิ แต่ละคนหรือแต่ละกลมุ่ พร้อมให้แง่คดิ ในการจดั กจิ กรรมนี้ 73คู่มอื การฝึกอบรม เรอื่ ง “การเปน็ ผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

ขวดใส่ของน่ารกั ความคดิ รวบยอด : ขวดพลาสตกิ ทไี่ มใ่ ชแ้ ลว้ นำ� มาประดษิ ฐเ์ ปน็ กลอ่ ง ใสข่ องได้ สมาชกิ ผู้เขา้ รว่ มกิจกรรม : แบ่งเป็นกลุ่มหรือใหแ้ ตล่ ะคนลงมือท�ำ จุดประสงค์ ๑. สมาชกิ สามารถตัดขวดพลาสติกไดต้ ามต้องการ ๒. สมาชกิ สามารถพันเชือกรอบขวดได้อยา่ งเรียบรอ้ ย ๓. สมาชิกสามารถตกแต่งขวดให้สวยงามด้วยความคิดริเริ่มของ ตนเองได้ วสั ดุอปุ กรณ์ ๑. ขวดน�ำ้ มนั พืช ๒. กรรไกร ใบมีด ๓. กาว ๔. เศษผ้า ๕. เชือกปอ หรือดา้ ยฟอก หรือไหมพรมหรือเสน้ ใหญ่ หรือเชอื กพลาสติก วิธีท�ำ ๑. ตดั ขวดแบง่ ออกเปน็ ๒ สว่ นบรเิ วณทคี่ อด โดยใชใ้ บมดี และกรรไกร 74 คูม่ อื การฝกึ อบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผ้นู �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

๒. ทากาวส่วนล่างของขวดให้ท่ัวพันเชือกรอบขวดทากาวและพันข้ึน ไปจนถึงสว่ นบนสดุ ตดั เชอื กและทากาวปลายเชอื กติดกับขวดให้เรยี บรอ้ ย ๓. ตกแต่งหน้าตาโดยใช้เชือกสีอ่ืนขดตกแต่งเป็นรูปหน้า ตา แก้ม เศษผา้ เปน็ ปาก สว่ นจมูกอาจใชไ้ หมพรมพันเปน็ พ่กู ลมๆ 75คู่มอื การฝึกอบรม เร่อื ง “การเปน็ ผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

๔. น�ำส่วนบนของขวดมาตัดส่วนเล็กออกเพื่อให้ครอบบนส่วนล่างได้ พันเชือกให้รอบตกแต่งเป็นหมวกโดยใช้เชือกขดตกแต่งริมทำ� พู่ด้วยไหมพรม ติดทป่ี ากขวด ผนู้ ำ� กจิ กรรมสรปุ ผล ความสำ� เรจ็ ของงาน ความถกู ตอ้ ง ความประณตี เรียบร้อย ความคดิ ริเริ่มสรา้ งสรรค์ ฯลฯ ของสมาชิกแตล่ ะคนหรอื แต่ละกลมุ่ พร้อมให้แงค่ ิดในการจดั กจิ กรรมน้ี 76 คู่มือการฝึกอบรม เรอ่ื ง “การเป็นผู้นำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

ก�ำไลขอ้ มือ ความคิดรวบยอด : ความสวยงามเป็นเคร่ืองมือช่วยท�ำให้เกิดความ รู้สกึ ชนื่ ชมและแสดงออกซ่งึ รสนิยมท่ีดี จดุ ประสงค์ : สมาชกิ สามารถประดษิ ฐก์ ำ� ไลขอ้ มอื ลกู ปดั หนิ รอ้ ย หรอื เมล็ดพืช ต่างๆ ได้ โดยอาศัยความตั้งใจ การมีสมาธิและความร่วมมือกัน ระหว่างท�ำกจิ กรรม วัสดุอปุ กรณ์ ๑. ลูกปดั หินรอ้ ย เมล็ดพชื ต่างๆ ๒. กรรไกร ใบมีด ๓. เขม็ ๔. เสน้ เอ็น วธิ ีทำ� ๑. เตรียมวัสดุท่ีจะร้อยท�ำก�ำไลให้เท่ากับจ�ำนวนท่ีต้องการ (ถ้าเป็น เมลด็ พืชใชเ้ ข็มเจาะรู) 77คมู่ อื การฝึกอบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผ้นู �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

๒. น�ำเสน้ เอ็นมารอ้ ยโดยเรยี งให้สวยงาม ให้มคี วามยาวพอดีกบั ขนาด ขอ้ มอื ๓. ทดลองสวมดแู ล้วปรบั จ�ำนวนลูกปัด หินร้อย หรอื เมลด็ พชื ใหไ้ ด้ ขนาดตามทีต่ ้องการ ผนู้ ำ� กจิ กรรมสรปุ ผล ความประณตี เรยี บรอ้ ย ความคดิ รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ ฯลฯ ของสมาชิกแตล่ ะคนหรอื แตล่ ะกลมุ่ พรอ้ มใหแ้ งค่ ดิ ในการจัดกจิ กรรมน้ี 78 คมู่ ือการฝกึ อบรม เร่ือง “การเป็นผู้นำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เทคนิคการจดั กจิ กรรมทางด้าน ดนตรี รอ้ งเพลง เทคนิคการจัดกิจกรรมทางด้านดนตรี ร้องเพลง เช่นเดียวกับ เทคนิคการจัดกิจกรรมประเภทเกม การจัดกิจกรรมทางด้านดนตรีก็ควร ท�ำให้ “ดนตรเี ป็นดนตร”ี (Musicness) โดยไมพ่ ยายามทำ� ใหด้ นตรีเป็นเพยี ง “เสียงอึกทึกครึกโครม” ท่ีไม่เน้นอรรถรสดนตรี ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งส�ำคัญมาก ในการใช้เป็นส่ือเพ่ือการพัฒนา แก้ปัญหา และฟื้นฟูเด็กเยาวชนและบุคคล เช่น เยาวชนส่วนใหญ่จะถูกดึงดูดโดยกิจกรรมดนตรีอยู่แล้ว ทั้งเสียงดนตรี ท่ีมีจังหวะและท่วงท�ำนอง รวมท้ังการร้องร�ำท�ำเพลง เทคนิคส�ำคัญคือการ เลือกใช้ดนตรีหรือการร้องเพลงให้เหมาะกับเพศวัย รวมทั้งกาลเทศะในการ จดั กิจกรรม และโดยทวั่ ไปเด็กเล็ก จะชอบเสียงดนตรที ่เี รา้ ใจและมที ่าทางที่ เปิดโอกาสให้เคล่ือนไหวหรือออกจากท่าทาง การน�ำเพลงที่สั้นและท�ำนองง่ายๆ ประกอบ ท่าทางจึงใช้ได้ดี กับเด็กวัยน้ี ส่วนเด็กที่ อายุมากขึ้นหรือเด็กวัยรุ่นก็จะชอบดนตรี ตามสมัยนิยมและถ้ามีเครื่องดนตรีประกอบ เช่น กีตาร์ก็จะง่ายในการจัดกิจกรรมทางดนตรี ในบางกรณีการมีโอกาสได้ออกมาเต้นตาม จังหวะดนตรีด้วย บางครั้งก็เป็นแรงจูงใจ ใหเ้ ข้ารว่ มกจิ กรรมมากขนึ้ 79คู่มอื การฝึกอบรม เรอ่ื ง “การเป็นผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

การจดั กจิ กรรมทางดา้ นรอ้ งเพลงไดร้ บั ความนยิ มมาก อาจเปน็ เพราะ ไมย่ งุ่ ยากและตอ้ งอาศยั ผมู้ ที กั ษะสงู เหมอื นการเลน่ เครอื่ งดนตรี ก็อาจเป็นได้ การน�ำเยาวชนร้องเพลงจึงแทบจะขาดไม่ได้ ในงานเยาวชนได้ใช้บทเพลงเพ่ือสอนใจ กระตุ้นให้รักชาติ รักหมู่คณะ หรือให้เรียนรู้เรื่องราว ต่างๆ นอกเหนือไปจาก การใช้การรอ้ งเพลงเพอื่ กล่อมเกลาอารมณใ์ หอ้ อ่ นโยนสุนทรขี ึน้ เทคนิคการนำ� เพลงจากประสบการณพ์ อประมวลได้ดังนี้ ผู้น�ำเพลงต้องฝึกฝนตัวเองให้ “แม่นเนื้อ แม่นท�ำนอง รอ้ งชดั ชัด สายตา ทา่ ทางดีมมี นษุ ยสัมพนั ธ์” และการน�ำเพลง ควรคำ� นึงถึง ๕ ส คอื “สรา้ งสรรค์ สน้ั สนกุ สอน สะอาด” (คือไมล่ ามก สองแง่ สามง่าม) การใช้กิจกรรมดนตรีและร้องเพลงสามารถน�ำไปผสมกับกิจกรรม อื่นๆ จะท�ำให้น่าสนใจมากข้ึน ซ่ึงถือว่าเป็นเทคนิคที่ผู้จัดกิจกรรมควรใช้ เช่น การใช้ดนตรีประกอบเกม การใช้ดนตรีร่วมกับกิจกรรมวรรณกรรม ดนตรกี บั การแสดง เป็นตน้ 80 คู่มือการฝึกอบรม เร่อื ง “การเปน็ ผูน้ �ำนันทนาการ” Department of Physical Education

ตัวอยา่ งเพลงประกอบกจิ กรรม เพลง...พรวนดิน พรวนดินกันเสียให้หมด จะปลูกข้าวโพดสาลี (ซ�้ำ) โอ้แม่ดวงดาว เจา้ ไมเ่ มตตาตวั พขี่ ้าวโพดสาลี (ซ�้ำ) ปา่ นฉะน้ี จะโรยรา (ซำ้� ) เพลง...สวัสดี สวสั ดี สวสั ดี วนั นเ้ี รามาพบกนั เธอกบั ฉัน พบกนั สวสั ดี เพลง...กระโดด กระโดด กระโดด กระโดด กระโดด ให้พรอ้ มเพรียงกัน กระโดด เพอ่ื สรา้ งพลงั ก�ำลงั ใหก้ บั พวกเรา ลนั ลนั ลนั ลนั ลนั ลัน ลัน ลา ลนั ลัน ลัน ลนั ลนั ลัน ลนั ลา เพลง...เจอะกนั เจอะกันวันน้ีสุขใจ สบายดีหรือบอกมา ห่างเธอฉันเหงาอุรา ร้องร�ำ ดกี ว่า รอ้ งร�ำดกี วา่ วันนสี้ ุขใจ เพลง...สขุ ใจ สุขใจเม่ือได้มาพบกัน จับมือพลัน กล่าวค�ำ สวัสดี เห็นหน้ากัน ไมถ่ งึ นาที (ซ้ำ� ) เหมือนใกลช้ ิดแรมปี สุขฤดี ชนื่ ใจ 81คู่มอื การฝึกอบรม เรือ่ ง “การเปน็ ผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

เพลง...เร รอน ชนิ ตา เรรอน เรรอน ชินตา, ชินต้า เรรอน เรรอน–เรรอน เรรอน ชินตา, ชินต้า เรรอน เรรอน–เรรอน เรรอน ชินตา, ชินตา เรรอน เรรอน–เรรอน เรรอน ชินตา, ชินตา เรรอน เรรอน เพลง...ย้ิม ย้ิม ย้ิม ย้ิม ยิ้มมาหน้าตาหวานชื่น ย้ิมนิด ชีวิตย่ังยืน สดชื่นอุรา อย่ามัวรอ มาย้ิมกนั หนอเพ่ือนเอย. 82 คู่มือการฝกึ อบรม เร่ือง “การเป็นผนู้ ำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

เทคนคิ การจดั กจิ กรรมด้านการแสดง บทบาทสมมติ และนาฏศลิ ป์ เทคนคิ การจดั กจิ กรรมดา้ นการแสดง บทบาทสมมติ และนาฏศลิ ป์ : เป้าหมายในการพัฒนาการกล้าแสดงออกของบุคคลน้ันสามารถกระท�ำ ได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยกิจกรรมด้านการแสดงท่ีกระตุ้นและท้าทาย ให้แสดงความสามารถได้อย่างเต็มที่ในบรรยากาศสนุกสนาน บุคคลหรือ ผู้เข้าร่วมกิจกรรมสามารถพูดคุยฝึกซ้อมการแสดงที่ได้รับมอบหมายอย่าง ไม่รู้จักเบ่ือเพื่อที่จะน�ำไปแสดงให้ผู้อื่นชมแค่ห้านาทีกระบวนการเตรียมการ จึงเปิดโอกาสให้แสดงออกเต็มตามศักยภาพของแต่ละคนกิจกรรมการแสดง ครอบคลุมไปถึงบทบาทสมมตนิ าฏศลิ ป์ มวิ สคิ วดี ิโอ เปน็ ตน้ การจัดกิจกรรมการแสดงควรเน้นให้ผู้เข้าร่วมมีโอกาสได้คิดด้วย ตนเองมากท่ีสุด ไม่ควรชี้แนะน�ำหรือบังคับให้ท�ำโดยผู้จัดกิจกรรม การใช้ เวลาฝึกซ้อมอย่างมากมายตามบทท่ีก�ำหนดให้อาจไม่สามารถกระตุ้นให้ ผู้เข้าร่วมแสดงออกซ่ึงความสามารถอย่างเต็มที่ บางทีอาจท�ำโดยไม่สมัครใจ เช่น การใช้เวลาเตรียมการฝึกซ้อมการแสดงรอบกองไฟโดยก�ำหนดหัว เรื่องและรายละเอียด อาจท�ำให้ภาพการแสดงออกมาดูดี แต่ผู้เข้าร่วมซ่ึง ควรจะเป็นศูนย์กลางการพัฒนากลับเป็นได้แค่หุ่นให้ผู้จัดเชิดเท่านั้น เป้าหมายในการพัฒนาอาจไม่บรรลุผล เทคนิคอีกประการหน่ึงโดยเฉพาะ กิจกรรมการแสดง หากเปิดโอกาสให้มีส่วนร่วมต้ังแต่ต้นจนจบผู้เข้าร่วม ก็ จะได้รับประสบการณ์ตรงมากกว่าการสั่งให้ท�ำตามผู้จัดยกตัวอย่าง เช่น 83คมู่ อื การฝึกอบรม เรอ่ื ง “การเปน็ ผู้นำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

การจัดกิจกรรมสร้าง “มิวสิค วีดิโอ” โดยผู้จัดแค่บอกกรอบเวลา เช่น ให้เวลาก่ีช่ัวโมง โดยเมื่อเสร็จแล้วจะให้น�ำเสนอในห้องประชุมใหญ่ ความยาวไม่เกิน ๑๐ นาที เป็นต้น ต่อจากน้ันให้มี การอบรมการใช้เคร่ืองถ่าย การวางแผน การเขียนสคริปต์ การแบ่งงาน คนแสดง การหาสถานที่เป็นฉาก การถ่ายท�ำ การน�ำเสนอ ฯลฯ ทั้งนี้ผู้จัดอาจคอยเป็น ทปี่ รกึ ษาให้ เมอื่ กลมุ่ ผเู้ ขา้ รว่ มตอ้ งการความชว่ ยเหลอื และภายหลังการน�ำออกฉายได้หรือไม่ก็ตาม ก็อาจจัดให้มีการประชุมกลุ่มเพื่อพูดคุยกันถึง ประสบการณ์ท่ีได้รับ รวมท้ังปัญหาและอุปสรรค ทอ่ี าจมี เป็นตน้ 84 คูม่ ือการฝกึ อบรม เรอื่ ง “การเป็นผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เทคนิคการจดั กจิ กรรมกล่มุ สัมพันธ์ เน่ืองจากการน�ำกลุ่มสัมพันธ์จ�ำเป็นต้องอาศัยกลุ่มเป็นพ้ืนฐานเพื่อให้ เกิดการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างผู้จัดและผู้เข้าร่วม ซึ่งต้องเน้นการเรียนรู้โดย ประสบการณ์ตรงไม่ใช่การบรรยายเทคนิคแรกผู้น�ำกิจกรรม กลุ่มสัมพันธ์ ต้องฝึกฝนตนเองอย่างจรงิ จังโดยทำ� ซ�้ำจนแนใ่ จวา่ สามารถท�ำได้ หลังจากนนั้ ต้องเตรียมใจในการจัดกิจกรรม ท่ีมีความแตกต่าง และเร่ิมวางแผน เป็นขน้ั ตอนในการจดั กจิ กรรมกลุ่มสมั พันธ์ ดังน้ี รเู้ ขา : หาขอ้ มลู ใหร้ วู้ า่ ผเู้ ขา้ รว่ มกจิ กรรมคอื ใคร จำ� นวน เพศ วยั ระดบั การศึกษา วนั เวลา สถานท่ี รู้เรา : ประเมิน ความสามารถของตนเองและบุคลากร ความถนัด ความกระตือรือร้น ทักษะด้อยเด่นจะด�ำเนินการเอง หรือขอให้ใครช่วย เป็นตน้ รเู้ ป้า : ตอ้ งรเู้ ปา้ หมายการจัดกิจกรรมกลมุ่ สัมพันธค์ รัง้ น้อี ย่างชดั เจน เช่น มีเป้าหมายในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างเด็กและเยาวชน หรือ เปา้ หมายในการแกป้ ัญหาความขดั แย้ง รู้สื่อ : เมื่อก�ำหนดเป้าหมายชัดเจนดีแล้ว ต่อไปก็เลือกกิจกรรมที่จะ นำ� ไปใช้ ทงั้ นม้ี เี ทคนคิ ในการเลอื กสอื่ ทไี่ ดผ้ ล คอื การระดมสมองจากกลมุ่ ผจู้ ดั แล้วเลือกกิจกรรมท่ีดีที่สุดไว้ สองชุด เพ่ือน�ำไปจัดกิจกรรมหากกิจกรรม ไม่เหมาะสมในขณะที่จัดกิจกรรมจริงอาจสับเปล่ียนกับกิจกรรมที่เตรียมไว้ สื่อที่ดีควรสนุกท�ำให้เป้าหมายส�ำเร็จเหมาะกับเพศวัยง่ายไม่สลับซับซ้อน ปลอดภัยทกุ คนมสี ่วนรว่ มเปน็ ต้น 85ค่มู อื การฝกึ อบรม เร่ือง “การเปน็ ผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

รนู้ ำ� : โดยวางแผนนำ� กจิ กรรมกลมุ่ สมั พนั ธ์ อยา่ งเปน็ ขน้ั ตอน การแบง่ หนา้ ท่ี ระหวา่ งผจู้ ดั การจดั ควิ ในการนำ� กจิ กรรมทเ่ี ตรยี มไว้ พรอ้ มทงั้ วางแผน รับมอื กบั การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า รสู้ รปุ : การนำ� กจิ กรรมกลมุ่ สมั พนั ธ์ สว่ นใหญจ่ ะมกี ารสรปุ บทเรยี นจาก การเข้าร่วมกิจกรรมแต่ละช่วงเป็นระยะตามเป้าหมาย และความเหมาะสม เทคนิคที่ดีที่สุดในการสรุปจากประสบการณ์ คือ การกระตุ้นหรือจูงใจให้ ผทู้ รี่ ว่ มกจิ กรรมรว่ มสรปุ บทเรยี นโดยผจู้ ดั คอยชว่ ยสรปุ เสรมิ ตามความจำ� เปน็ รู้สลับ : หลายคร้ังการเข้าร่วมกิจกรรมอาจไม่สามารถน�ำไปสู่การ เรยี นรตู้ ามทจ่ี ดั วางแผนไว้ ในกรณนี ผ้ี จู้ ดั ตอ้ งเตรยี มการในการพลกิ แพลงโดย พยายามแกป้ ญั หาเฉพาะหนา้ อาจสรปุ เขา้ เรอ่ื งอน่ื ทเี่ หน็ ชดั กวา่ อยา่ พยายาม ลากกลมุ่ ให้เหน็ ดว้ ยกบั ขอ้ สรปุ ทผี่ จู้ ัดเตรียมไว้ ผู้จัดกิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ท่ีประสบผลส�ำเร็จ มักมีลูกเล่น ลูกฮา ขอ้ คดิ สะกดิ สะเกา สงิ่ ละอนั พนั ละนอ้ ย เปน็ เทคนคิ คอยแทรกเสรมิ อยตู่ ลอด อยา่ คดิ วา่ สง่ิ เหลา่ นเ้ี ปน็ พรสวรรคเ์ ฉพาะตวั จงนง่ั ลงและคน้ หาในตวั เราเองวา่ มีอะไรเป็นจุดเดน่ บางคนอาจแคโ่ ผล่หนา้ ออกมาก็สนกุ แล้ว บางคนมลี ูกเลน่ โดยบุคลิกการเดิน ฯลฯ ค่อยๆ แสวงหาและน�ำออกมาฝึกมาใช้ ถ้าใช้ได้ ก็เกบ็ ไว้ ใช้ไมไ่ ดก้ ท็ ิ้งไป 86 คมู่ อื การฝกึ อบรม เรื่อง “การเป็นผนู้ ำ� นนั ทนาการ” Department of Physical Education

ตวั อยา่ งการจดั กจิ กรรมกล่มุ สัมพนั ธ์ โดยใช้เกมละลายพฤติกรรม เกมละลายพฤติกรรม : เกมละลายพฤติกรรมเป็นกิจกรรมท่ีจัดข้ึน ด้วยวิธีการที่จะช่วยให้ทุกคนได้แนะน�ำและเปิดเผยตัวเองออกมาให้สมาชิก แต่ละคนในกลุ่มได้รู้จักกันมากข้ึน ได้ท�ำกิจกรรมร่วมกันอันจะก่อให้เกิด ความเปน็ อนั หนง่ึ อนั เดยี วกนั มคี วามรสู้ กึ วา่ เปน็ พวกเดยี วกนั ซง่ึ จะเสรมิ สรา้ ง บรรยากาศท่ีเป็นมิตรท�ำให้ทุกคนกล้าแสดงความคิดเห็นต่างๆ พร้อมทั้ง อยากมีส่วนรว่ มในกจิ กรรมการอบรมตอ่ ไป วตั ถปุ ระสงค์ ๑. เพ่ือทำ� ความรู้จกั ค้นุ เคยกนั เมอ่ื แรกพบ ๒. เพือ่ เปดิ โอกาสใหท้ กุ คนได้สนทิ สนมกันเร็วข้ึนกว่าทีจ่ ะไดท้ �ำความ รูจ้ กั กันเอง ๓. เพ่ือเสรมิ สร้างบรรยากาศที่เป็นมิตรในการฝกึ อบรม ๔. เพอ่ื ความสนกุ สนานบนั เทิงแกผ่ ู้เขา้ อบรม ๕. เพื่อให้เกิดความกล้าท่ีจะแสดงออกและกล้าแสดงความคิดเห็น ตอ่ กลุ่ม 87คมู่ ือการฝึกอบรม เรื่อง “การเปน็ ผู้นำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เกมแลกเปลย่ี นชือ่ วตั ถุประสงค ์ : เพอ่ื ให้สมาชกิ ทำ� ความรจู้ ักกนั และสังเกตพฤตกิ รรม จ�ำนวนผูเ้ ขา้ รว่ ม : ไม่จ�ำกัดจำ� นวน อปุ กรณ์ : บตั รปา้ ยช่ือ สถานที ่ : ห้องฝึกอบรม วธิ ีการเล่น ๑. ผู้น�ำกิจกรรมน�ำบัตรป้ายชื่อแจกให้สมาชิกทุกคนๆ ละ ๑ ใบ โดยไมใ่ หต้ รงกบั ชือ่ เจ้าตัว ๒. ให้สมาชิกหาช่ือเพ่ือนโดยให้ลุกข้ึนเดินหา พร้อมกับหาป้ายช่ือ ของตนเอง และถามเพื่อน ๑ คำ� ถาม ๓. ผนู้ ำ� ใหเ้ วลาพอสมควร จากน้ันให้ใชส้ ญั ญาณนกหวีดหยดุ ๔. ผู้น�ำเรียกชื่อสมาชิกท่ียังหาชื่อตนเองไม่ได้มาท่ีข้างหน้าห้องให้ แนะนำ� ตัวเองเพื่อขอปา้ ยช่ือจากเพอื่ น ๕. ผูน้ �ำสรุปวตั ถปุ ระสงค์ 88 คู่มือการฝึกอบรม เรอ่ื ง “การเป็นผูน้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

เกมลา่ ลายเซ็น วัตถปุ ระสงค์ : เพือ่ ให้สมาชกิ ท�ำความร้จู กั กันและสังเกตพฤติกรรม จำ� นวนผ้เู ข้ารว่ ม : ไมจ่ �ำกดั จำ� นวน อปุ กรณ์ : กระดาษโรเนยี ว สถานที่ : หอ้ งฝึกอบรม วิธีการเลน่ ๑. ผ้นู �ำแจกกระดาษใหส้ มาชกิ คนละแผ่น จากน้นั ให้เวลา ๕ นาที ให้ สมาชกิ ลุกข้ึนล่าลายเซน็ เพอ่ื นสมาชกิ ๒. เมอื่ หมดเวลาสอบถามสมาชกิ วา่ ใครไดล้ ายเซน็ เพอื่ นมากกวา่ ๑๐ คน ๓. แลว้ ใหส้ มาชกิ มาที่หน้าหอ้ ง พรอ้ มกบั บอกชอื่ ลายเซน็ ของเพอ่ื น ๔. สมาชกิ จำ� ได้ไมห่ มดไมเ่ ป็นไร ๕. ผูน้ �ำกจิ กรรมสรุปวตั ถปุ ระสงค์ 89คู่มอื การฝกึ อบรม เรื่อง “การเป็นผนู้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เกมสอบถามประวตั ิ วตั ถปุ ระสงค์ : เพ่ือสร้างความคุน้ เคยและสังเกตพฤติกรรม จำ� นวนผเู้ ขา้ รว่ ม : ไม่จำ� กดั จ�ำนวน สถานท่ี : หอ้ งฝึกอบรม วิธกี ารเล่น ๑. ผู้น�ำให้เวลาสมาชิก ๕ นาที ลุกข้ึนสอบถามประวัติของเพื่อน โดยห้ามจดลงบนกระดาษ ๒. เม่ือครบเวลา ๕ นาที ผู้น�ำให้สมาชิกกลับน่ังที่ แล้วต้ังค�ำถาม ถามสมาชิก เช่น ใครจ�ำเพื่อนทถ่ี ามได้บ้างจ�ำได้ก่คี น ๓. ผู้น�ำคดั เลือกสมาชกิ มาหนา้ ห้องจากน้ันให้เล่าประวัตเิ พื่อนสมาชิก ท่ไี ดส้ อบถามพร้อมกับแลกเปลยี่ นประวัตขิ องตนเองใหส้ มาชิกทราบ ๔. ผนู้ ำ� กจิ กรรมสรุปวัตถุประสงค์ 90 คมู่ อื การฝึกอบรม เรื่อง “การเป็นผนู้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education

แบ่งกลุ่มตามเลข วตั ถุประสงค ์ : เพื่อสร้างความคุ้นเคยและท�ำความรู้จักกันและ สงั เกตพฤตกิ รรมสมาชิก จำ� นวนผเู้ ข้าร่วม : ไม่จำ� กดั จำ� นวน อปุ กรณ์ : บตั รคำ� สถานท่ ี : หอ้ งฝกึ อบรม วธิ กี ารเลน่ ๑. ผูน้ ำ� กจิ กรรมแจกบตั รค�ำใหส้ มาชิกทุกคนๆ ละ ๑ ใบ ๒. ผู้น�ำกิจกรรมได้แบ่งกลุ่มตามเลขโดยอาจจะเรียงล�ำดับ ๑-๖ เปน็ ๘ กล่มุ หรอื เลขเดยี วกันเป็นกลุ่มกไ็ ด้ จะได้ ๖ กลุม่ ๓. ใหส้ มาชกิ ทำ� เป็นแถวตอน เพือ่ นไปสกู่ ารเลน่ เกมตอ่ ไป ๔. ผู้น�ำกิจกรรมเกบ็ บัตรค�ำ เพอ่ื ไวใ้ ช้ในโอกาสตอ่ ไปได้ 91คมู่ อื การฝกึ อบรม เรอ่ื ง “การเป็นผูน้ ำ� นันทนาการ” Department of Physical Education

เกมทกุ สงิ่ ในโลกลว้ นคู่กัน วตั ถุประสงค ์ : เพ่ือสร้างความคุ้นเคยและท�ำความรู้จักกันและสังเกต พฤตกิ รรมสมาชิก จำ� นวนผเู้ ข้าร่วม : ไมจ่ �ำกดั จำ� นวน อปุ กรณ์ : บัตรค�ำ สถานที่ : หอ้ งฝึกอบรม วิธกี ารเล่น ๑. ผนู้ ำ� กจิ กรรมนำ� บตั รคำ� แจกให้สมาชกิ ทกุ คนๆ ละ ๑ ใบ ๒. จากนั้นบอกช่ือเกมว่า“ทุกสิ่งในโลกล้วนคู่กัน”แล้วยกตัวอย่าง เช่น พ่อคู่กับแม่ เป็นตน้ ๓. ให้สมาชิกหาคู่ตง้ั แต่ ๒ คน แตไ่ ม่เกิน ๔ คน ท่ีอยรู่ ว่ มกนั ได้ ๔. ให้ระยะเวลาพอสมควร จากน้ันเริ่มสอบถามว่าใครไม่มีคู่ ให้มา ขา้ งหน้าห้องแลว้ สอบถามขอ้ ความในบตั รคำ� ๕. ผนู้ ำ� สรปุ วตั ถปุ ระสงคท์ กุ สง่ิ ในโลกลว้ นคกู่ นั ดงั นน้ั ทกุ อยา่ งในโลกน้ี คกู่ นั ไดแ้ ละสงั เกตพฤติกรรมสมาชิกวา่ สมาชิกยอมรบั เข้ากลุ่ม 92 คู่มอื การฝึกอบรม เร่ือง “การเป็นผูน้ �ำนนั ทนาการ” Department of Physical Education