แม่ฮ่องสอน DoiSter DishCovery : ค้นหาความอร่อยที่หลากหลายในเมืองสามหมอก

Diversity & Delicious ตะลยุ ดอย ตระเวนกนิ ตะลอนเทยี่ ว คน้ หาความอรอ่ ยทห่ี ลากหลายในเมืองสามหมอก แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอร่ี

\" แม่ฮอ่ งสอน ดอยสเตอร์ ดิชคัฟเวอรี่ \" Mae Hong Son DoiSter DishCovery การเดินทาง การทอ่ งเทย่ี ว และการกิน ดเู หมอื นจะแยกจากกัน ไม่ออก แต่บางคนบอกวา่ ก็แนส่ ิ คนเราต้องกินทกุ วนั ไมว่ า่ จะอยู่บา้ นหรอื ออกทอ่ งเท่ยี ว แตล่ องคิดดูดี ๆ ว่าการกนิ ในชวี ติ ประจำ�วัน กับการกินเมือ่ เราออกเดนิ ทางท่องเทย่ี วนั้น แตกตา่ ง กันอยา่ งไร? เมือ่ เราออกเดนิ ทางท่องเทีย่ วไปยงั พืน้ ทที่ ี่แตกต่างไป จากถ่นิ ท่ีเราเคยอยู่ มีวัฒนธรรม มีระบบนเิ วศท่ีแตกต่างกนั เรามักจะ ไดล้ มิ้ รสอาหารท่แี ปลกใหม่ ทง้ั รสชาติ วัตถุดิบ วิธกี ารปรงุ วิธี การกนิ บางคร้ังก็ถกู ปาก และบอ่ ยไปท่ีต้องรอ้ งเรยี กหาพรกิ นำ้ �ปลามาเตมิ แต่งให้พอมีรสชาตจิ ดั จา้ นเข้มข้นขน้ึ มาพอคุ้นล้ิน หลายครั้งหลายคนเม่ือออกเดนิ ทางทอ่ งเท่ียว การตระเวนกิน อาหารของท้องถิ่นน้ันคือภารกจิ หลักทสี่ ำ�คัญไม่ยิง่ หย่อนไปกว่า การเชค็ อนิ ตามแหล่งทอ่ งเที่ยวหลักเลย ไม่วา่ รา้ นนนั้ จะอยู่ ในตรอกซอกซอย ตอ้ งนดั หมายจองโต๊ะลว่ งหน้า หรอื ยืนรอควิ เนิ่นนาน ก็ไมใ่ ช่อปุ สรรคของการ “คน้ หา” เพ่อื ท่จี ะ “ค้นพบ” และมี “ประสบการณ”์ กบั อาหารเมนแู ปลกใหม่ในท้องถ่นิ นนั้ แม่ฮ่องสอน เปน็ เมืองท่มี ผี ้คู นอาศยั อยู่ร่วมกนั หลากหลาย ชาตพิ ันธ์ุ แตล่ ะกลมุ่ ชนก็มวี ฒั นธรรมการกินทง้ั ทีแ่ ตกต่าง และร่วมกัน มีความเชอื่ /ประเพณีทก่ี ำ�หนดวิถีการกิน มกี าร ผลิตจากสวนนาไร่ มกี ารพ่ึงพา มปี ่ามีภเู ขา มีลำ�ห้วย มแี มน่ ำ้ � มฤี ดูกาลท่ีคอยกำ�หนดเมนอู าหารใหไ้ มซ่ ้ำ�กันเลยในรอบปี การเดินทางมาท่องเทย่ี วท่แี มฮ่ ่องสอน โดยเฉพาะเรือ่ งอาหาร การกนิ นั้น ท่นี ี่มีความแตกต่างจากบ้านจากเมอื งอ่นื ๆ เพราะ อาหารทอ้ งถิน่ ของกลุ่มชาติพนั ธ์ตุ ่าง ๆ หลายเมนยู ากที่จะหา รับประทานได้ตามร้านอาหารทว่ั ไป ส่วนใหญ่จะต้องลัดเลาะ โค้งเขาไต่ดอยขึน้ ไปจนถึงหมบู่ ้าน ต้องไปอยู่ ต้องเขา้ ไร่เข้าปา่ ไตเ่ ขาลงหว้ ยไปช่วยกนั เกบ็ หาวตั ถุดิบ รวมไปถึงยังมโี อกาส ไดล้ งมือทำ�อาหารรว่ มกบั เจ้าบ้าน ไดร้ ับฟงั ได้คุยแลกเปลีย่ น ถึงเรือ่ งราวเบ้อื งหลังความคดิ ความเชือ่ ท่ยี ดึ ถือ ท้งั ของการผลิต การหาวตั ถุดบิ การปรงุ และวิธกี ารกนิ เมนอู นั แสนพิเศษนน้ั เป็นประสบการณท์ ่ยี ากจะหาไดจ้ ากการกินในร้านอาหารทั่วไป เป็นการ “ค้นพบ DishCovery” วถิ ีท่แี ตกต่าง พืชพรรณ อนั หลากหลาย วตั ถดุ ิบแปลกตา และเมนแู ปลกใหม่ ทหี่ าได้ เฉพาะบนดอย กับชาวดอยสเตอร์ ท่เี มืองแมฮ่ ่องสอนแหง่ น้ี 1

แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอรี่ 2

วถิ ขี า้ ว...ชาวแม่ฮ่องสอน คนในอษุ าคเนยป์ ระกอบไปด้วยผู้คนเปน็ ร้อย ๆ เผา่ พนั ธ์ุ แต่จดุ รว่ มอยา่ งหน่งึ ท่เี หมอื นกันคอื คนเหลา่ นลี้ ้วนแต่กนิ ขา้ ว เป็นอาหารหลกั เมอ่ื กินข้าวก็ตอ้ งปลูกข้าวไว้กินไว้ใชเ้ อง คนเมืองสามหมอกก็เช่นกัน แม้จะอยใู่ นภมู ปิ ระเทศท่เี ปน็ ภูเขาสูงชนั แตก่ พ็ ยายามหาท่ีราบเพื่อปลูกข้าวรวมถึงต้ังถิ่นฐาน ส่วนชนทอี่ าศัย อยูบ่ นภเู ขาสงู ก็มวี ิถมี ีภูมปิ ญั ญาการปลูกข้าวไปตามไหล่เขาท่ลี าดชนั เคยมคี นเลา่ วา่ ทชี่ นบางกลุ่มต้องอาศัยอยู่บนภเู ขาสงู เพราะพันธุข์ ้าว ทบ่ี รรพบุรุษของพวกเขาสง่ ตอ่ มาใหน้ ้นั จะเจริญงอกงามได้ดี เฉพาะบนพนื้ ท่สี ูงเท่านั้น เมอื่ ตอ้ งกนิ ข้าวเหลา่ น้นั จงึ ตอ้ งเลอื ก อาศัยอยู่ ณ ที่ ๆ พนั ธ์ุข้าวของพวกเขาจะเติบโตและออกรวงงดงาม ขา้ วในวิถขี องคนเมอื งสามหมอกมี 2 รปู แบบการผลิตดว้ ยกนั คือ ขา้ วนาและข้าวไร่ ผลลัพธ์และรสสมั ผัสกแ็ ตกต่างกนั โดยสน้ิ เชงิ ข้าวไรจ่ ะมคี วามหนบึ เหนยี วกวา่ ขา้ วนาแม้จะเปน็ ข้าวเจา้ บางพนั ธ์ุ ก็เหนียวจนเกือบจะเหมือนข้าวเหนียว ท่แี มฮ่ อ่ งสอนปลกู ขา้ ว 2 ชนิด คือข้าวเจ้าและขา้ วเหนยี ว ขา้ วเจา้ หลากหลายสายพันธป์ุ ลูกไวก้ นิ เอง รวมถงึ ไวเ้ ลย้ี งสัตว์ สว่ นขา้ วเหนยี วส่วนมากเอาไว้ประกอบพธิ กี รรม ชาวไทใหญใ่ ช้ทำ�ขนมหวานในงานประเพณีต่าง ๆ ชาวลาหู่ใช้ทำ� ขา้ วปุ๊กในงานปีใหม่ ส่วนชาวกะเหรี่ยงใชท้ ำ�ข้าวตม้ มดั ในพธิ ีมดั มอื นอกจากจะปลกู ขา้ วเจา้ เอาไว้กินแลว้ ยังนำ�มาหมักบม่ เป็นเครือ่ งดมื่ ภูมิปัญญา แลว้ นำ�มาใช้ในพธิ กี รรม สำ�คัญตา่ ง ๆ ตามความเช่ืออกี ดว้ ย ดสู ิ ขา้ วเมล็ดเลก็ ๆ ทำ�อะไรได้ต้ังหลายอยา่ ง ไปเถอะ ไปเท่ียว ไปตามหาเร่อื งราวของข้าวกัน 3

ขา้ วปุ๊ก ข้าวปุ๊กปีใหม่ หมดฤดูเก็บเกี่ยว เก็บพชื ผลการเกษตรเขา้ ย้งุ ฉาง เรยี บรอ้ ยแล้วราวเดอื นกุมภาพันธ-์ มีนาคม กจ็ ะถงึ ชว่ งประเพณปี ใี หมล่ าหู่ ขา้ วเหนยี วทปี่ ลูกเกบ็ ไว้ เอามาน่ึงจนสกุ ตำ�จนเหนยี วหนึบ โรยงาขีม้ อ่ น ทีค่ วั่ จนหอม แลว้ ปัน้ เปน็ กอ้ น เปน็ สง่ิ ทข่ี าดไม่ได้ในพิธีกรรมทส่ี บื ทอดกนั มานาน เอามากินก็อรอ่ ยเหมอื นกัน ข(ต้า่าวพเบออ๊ เะพาะ) ขา้ วต้มมดั เมนขู า้ ว 3 อย่างท่ขี าดไมไ่ ด้ในพธิ ี (เมตอ) ผูกขอ้ มือของชาวปกาเกอะญอ คือ 1) แกงขา้ วเบอ๊ ะ (ต่าพอเพาะ) 2) ขา้ วตม้ มัด (เมตอ) และ 3) ขา้ วปุ๊ก (เมโตะพ)ิ ใครได้ร่วมพธิ ีอย่าลมื ขอชิมใหค้ รบ ทง้ั 3 เมนูเลยนะ ขา้ วกัน่ จ๊นิ ข้าวสม้ ขนม ขา้ วเงย้ี วหรอื ข้าวกน่ั จนิ๊ เปน็ ข้าวคลกุ กับเลอื ดหมูแลว้ นำ�ไปนง่ึ กินกับ ส่วยทะมนิ กระเทียมเจียว หอมแดงซอย แตงกวา และพริกแหง้ ทอด ส่วนขา้ วสม้ เป็นข้าวท่ีคลกุ กับมะเขอื เทศ กนิ กบั พริกทอดผกั ยำ� เป็นเมนูของว่าง สไตล์ไทใหญ่ทที่ ำ�จากขา้ วท่ยี ังเป็นท่นี ิยม สว่ นของหวานแสนอรอ่ ยชื่อ แปลกหูอยา่ งสว่ ยทะมิน หรือขา้ วแกว้ ทำ�จากข้าวเหนียวสกุ กวนกบั กะทิ น้ำ�ตาลอ้อย กินกบั นำ้ �ชารอ้ น ๆ อุ่นท้องกระปรี้กระเปร่าไปไดท้ ง้ั วนั แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอร่ี 4

เมืองสามหมอก เมืองสารพัดถวั่ ถวั่ เหลือง ถั่วเปน็ พืชมคี ุณคา่ ทางโภชนาการสงู นำ�ไปทำ�อาหารไดห้ ลากหลาย ท้งั คาวทง้ั หวาน ซำ้ �ยงั เป็นพชื ทป่ี ลกู แล้วสามารถเกบ็ ผลผลิตไวไ้ ด้ นานหลายปี คนบนดอยทแี่ มฮ่ ่องสอนจงึ นิยมปลกู ถ่วั ไว้บรโิ ภค ทง้ั ในยามปกตแิ ละในยามแลง้ ที่อาจขาดแคลนอาหาร ก็มที ง้ั ถวั่ ท่ปี ลกู ไว้กนิ สด อยา่ งถ่ัวฝกั ยาว ถว่ั ลันเตา ถวั่ พู ถ่วั แปบ ฯลฯ และถว่ั ทป่ี ลกู กินเมล็ด อยา่ งถ่ัวเหลอื ง ถ่วั ลิสง ถั่วแดงหลวง ถวั่ กาลาแป (ถวั่ ลกู ไก)่ ถัว่ แปหล่อ ฯลฯ คนไทใหญท่ ีแ่ ม่ฮ่องสอนนำ�ถ่วั มาแปรรปู ทำ�อาหาร ไม่วา่ จะเป็นเต้าหู้ หรอื ถั่วพู และเครอื่ งปรงุ อยา่ งถว่ั เน่า ไวก้ นิ ไวใ้ ชเ้ องในครัวเรอื น นอกจากนย้ี ังมีไวต้ ้อนรบั นกั ทอ่ งเที่ยวทม่ี าเยอื นให้อม่ิ อรอ่ ยอีกด้วย ถั่วแดงหลวง ถวั่ ลิสง หรือถัว่ ดนิ คนไทใหญ่เรียก “โถ่หลนิ ” ถ่วั ลายเสอื กำ�ลงั เปน็ ดาวรงุ่ ถ่วั คว่ั แสนอร่อย เปน็ ถัว่ ชื่อดังของแม่ฮอ่ งสอน ไดล้ องคว่ั ดกู แ็ สนสนุก 5

ถั่วเนา่ คอื สดุ ยอดเครื่องชูรสของคนไทใหญ่ เอาจรงิ ๆ ก็แทบจะทกุ ชาติพันธใ์ุ นภาคเหนอื นีล่ ่ะทใี่ ชถ้ ่ัวเน่า เป็นเครอื่ งปรงุ รสใหก้ ับอาหาร เป็นความอูมามทิ ม่ี กี ลิ่นรสเฉพาะตวั เหลอื เกิน ถ่วั เน่าทำ�จากถ่ัวเหลือง ท่ผี ่านการตม้ จนสุก ห่อใบสักแหง้ แล้วหมกั ไว้ประมาณ 3 วันให้ขึ้นราเลก็ นอ้ ย ถ่วั ทเี่ รม่ิ เปือ่ ยยยุ่ เรยี กวา่ “ถ่วั เนา่ ซา” สามารถนำ�ไปผดั หรอื ทำ�นำ้ �พรกิ ได้ แต่ถ้าเอามาโขลกให้ละเอียดแล้วนำ�มาห่อใบตองย่างไฟ จะเรียกว่า “ถั่วเน่าเมอะ” แตถ่ า้ นำ�ท่โี ขลกละเอียดมาทำ�เป็นแผน่ วงกลมตากแหง้ กจ็ ะเรียก “ถ่วั เน่าแข็บ” ปจั จบุ นั ยังมีการนำ�ถวั่ เน่าแข็บมาแปรรูปเปน็ “ถ่ัวเนา่ ผง” อีกดว้ ย เมนูอรอ่ ยทแี่ ม่ฮ่องสอนแทบทกุ อย่าง ต้องบถิ วั่ เน่าแผน่ ทย่ี ่างไฟจนกรอบและหอมลงไปโขลกลงไปตม้ แกงดว้ ยเสมอ นลี่ ะ่ เบอ้ื งหลงั ความอรอ่ ย ถัว่ พทู อด ถวั่ พซู ง่ิ ทอด ถั่วพูอุ่น ถ่วั พู เปน็ ชอื่ เรียกรวม ๆ ของเตา้ ห้ทู ัง้ แขง็ ทง้ั ออ่ นในภาษาไทใหญ่ แปโหย่ว คือ น้ำ�ตาลออ้ ยเคีย่ วใสถ่ วั่ ลสิ ง ถั่วพูซ่ิง คอื เต้าหู้ทอดสตู รไทใหญรสชาตเิ ขม้ ขน้ มันอร่อยกวา่ เอาไว้กินเล่น หรือกินแกลม้ กับน้ำ�ชา เต้าห้ทู ั่วไป ทำ�จากถวั่ เหลอื ง ส่วน ถ่ัวพอู นุ่ เป็นซปุ ถ่วั ข้นปรงุ รส ทำ�จากถว่ั ลกู ไก่ ราดลงบนเส้นกว๋ ยเตยี๋ วและยอดถ่วั ลันเตาลวก โรยหนา้ ด้วยถ่ัวพอู ่อนทอดเพื่อเพมิ่ รสชาติและรสสมั ผัสในการกิน ถว่ั พูเนือ้ อ่อนสเี หลืองที่นำ�มาทอดหรือยำ� สว่ นใหญ่จะทำ�จาก ถวั่ ลันเตา ถัว่ พูซ่ิงและถัว่ พูอ่อนทอดมักจะหากินได้งา่ ยทว่ั ไป ในแมฮ่ อ่ งสอน แต่ถ้าอยากกนิ ถั่วพูอนุ่ ในยามเช้า แนะนำ�ใหม้ า ทตี่ ลาดสายหยุดกลางเมืองแมฮ่ อ่ งสอน นกั ท่องเที่ยวจากท่วั โลก แวะเวยี นมาชมิ มากมาย เพราะถกู แนะนำ�อยใู่ นไกดบ์ คุ๊ อยา่ ง Lonely Planet เลยนะ แมฮ่ อ่ งสอน ดอยสเตอร์ ดิชคัฟเวอร่ี 6

หอมแผน่ ดิน หอมกลิ่นงา นอกจากปลูกถั่วนานาชนดิ แลว้ ก่อนสายฝนโปรยปราย ชาวแม่ฮอ่ งสอนหวา่ นเมลด็ งาลงไวใ้ นผนื ดนิ ตามเนินตามไหล่เขา ที่ดนิ อดุ มสมบรู ณ์ เม่อื สายฝนโปรยเมด็ ต้นงาสเี ขียวเติบใหญ่ อยา่ งรวดเร็ว เมื่อโตเตม็ ทีจ่ ะออกดอกสขี าวน่ารักพราวไปท้งั ทอ้ งท่งุ ถา้ ได้เดนิ ปา่ ผา่ นทุ่งงาชว่ งนี้ กค็ งอดท่จี ะถา่ ยภาพงาม ๆ ไว้ไมไ่ ด้ ราวสามเดอื นนบั จากวันทป่ี ลูกก็เกบ็ เกี่ยวงาได้ งาที่นยิ มปลกู กนั มีอยู่ 3 ชนดิ คือ งาขาว งาดำ� และงาขีม้ ่อน ตน้ งา ฝักงา งาขาว งาดำ� งาขมี้ อ่ น นอกจากจะใช้เมล็ดมาค่วั มาโรย มาตำ�ผสม ในอาหารแล้ว น้ำ�มันงายังมกี ารนำ�มาใช้ได้ หลายอยา่ ง ทง้ั นำ�มาประกอบอาหาร เอามา ทำ�เป็นยาใช้รกั ษาโรคไดห้ ลายอาการ น้ำ�มนั งา ของคนท้องถน่ิ แม่ฮอ่ งสอนได้จากการสกัดเย็น ซ่งึ อีดดว้ ยครกไม้ขนาดใหญ่ ใช้แรงงานววั หรือใชค้ นหลาย ๆ คนมาชว่ ยกนั หมุนคนั โม่ บดเมล็ดงาใหแ้ หลกจนน้ำ�มันไหลหลัง่ ออกมา นำ้ �มันงาท่ีอีดท่สี กัดดว้ ยกระบวนการแบบเย็นน้ี หรอื ใช้ความร้อนไมเ่ กิน 45 องศาเซลเซยี ส เปน็ นำ้ �มนั ทย่ี งั คงคุณคา่ สารอาหารอย่างครบถว้ น น้ำ�มนั งา 7

ข้าวปกุ๊ ขาว ๆ โรยงาดำ�งาข้มี ่อน จนสเี ข้มสวย หวานขา้ วเหนียวนึ่ง และหอมงาคั่ว จะกนิ เปลา่ ๆ หรือจ้ิมนมขน้ หวาน จม้ิ นำ้ �ผ้งึ ปา่ พร้อมจิบนำ้ �ชาหรอื อเมรกิ าโน่ร้อน ๆ ของกินงา่ ย ๆ แคน่ ้ี ก็อรอ่ ยไดไ้ มต่ อ้ งแพง ขนมงา แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดชิ คฟั เวอร่ี 8

กระเทยี มภูเขา แม้แม่ฮอ่ งสอนอาจจะไม่ได้ปลกู กระเทยี มมากที่สุดในประเทศ แต่กระเทียม แมฮ่ ่องสอนก็มชี ่อื เสยี งติดอันดับตน้ ๆ ของประเทศ ดว้ ยมสี ภาพอากาศ และภมู ิประเทศเฉพาะ กลิน่ รสจงึ มเี อกลักษณ์ ประกอบกบั เมนนู ำ้ �พรกิ ขึน้ ชอื่ อยา่ งนำ้ �พรกิ ค่วั ทรายที่พระเอกคอื กระเทยี มแมฮ่ อ่ งสอน กย็ ง่ิ ทำ�ให้คนเดินทาง มาเยือนเมอื งสามหมอกไม่ควรพลาดเมนูน้ี อร่อยบนดอยแลว้ ลองหอบห้วิ กระเทียมแหง้ กระเทยี มดองไปเป็นของฝาก ใครไดร้ บั กต็ ้องดใี จ พรกิ กะเหรีย่ ง เช่นกนั พรกิ กระเหรย่ี งอาจจะไมใ่ ช่พรกิ ทเี่ ผด็ ทสี่ ดุ ในบรรดาพริกทัง้ หลาย แต่พรกิ กะเหรย่ี ง(แท้ๆ) กข็ ึน้ ชือ่ ในระดับประเทศ วา่ เผ็ดไดใ้ จคนรักพรกิ ความเผด็ ของพรกิ น้ี มที ีม่ า ด้วยว่าเดิมทนี ั้นชาวกะเหรย่ี งจะหยอด เมล็ดไวใ้ นไรห่ มนุ เวียนพรอ้ ม ๆ กบั ปลูกขา้ ว ไมใ่ ส่ปุ๋ยไม่รดนำ้ � บางคราวแหง้ แล้ง บ่อยครง้ั หนาวจัด จึงเตบิ โตมาด้วยความกล้าแกร่ง สญั ชาตญาณการเอาตวั รอดของพชื ทำ�ให้ พรกิ กะเหร่ียงววิ ฒั นาการตวั เองจนมีความเผ็ด แบบเข้มข้นชนิดท่ผี ้คู นกลา่ วขาน ไปเทย่ี วไรห่ มนุ เวียนเม่อื ไร กอ็ ยา่ ลมื ลองเกบ็ พริกกะเหร่ียงมาทำ�อาหารดนู ะ วา่ เผ็ดจรงิ ไหม 9

นำ้ �พริกค่ัวทราย น้ำ�พรกิ อันเล่อื งชอ่ื ของชาวไทใหญ่ พระเอกของน้ำ�พรกิ ชนิดนีค้ ือกระเทียม พรกิ กับเกลือ เปน็ เพยี งตวั ประกอบ สว่ นนางเอก บางครง้ั ก็เปน็ ปลาแหง้ ก้งุ แหง้ ถว่ั ลสิ ง หรือถั่วเน่าแข็บทอด แล้วแต่คนชอบ มเี พยี งน้ำ�พริกคว่ั ทรายถ้วยเดยี ว กบั ขา้ วสวยร้อน ๆ กร็ อดแล้ว แตถ่ า้ มผี กั สดแนมด้วยสักหน่อย มอื้ น้ี ก็แสนโอชะอย่างสมบูรณแ์ บบ น้ำ�พริกกะเหรยี่ ง หรอื มซุ าโตะ เอาจริง ๆ ถา้ นับน้วิ อาจจะได้ หลายสบิ ชนิด ไม่วา่ จะเป็น น้ำ�พริกมะเขอื ส้ม น้ำ�พริกดำ� น้ำ�พรกิ เมล็ดฟักทอง นำ้ �พรกิ เส่หลู่ส่า นำ้ �พริกปลากระป๋อง น้ำ�พรกิ มะนอย นำ้ �พริกฟักเขยี ว นำ้ �พริกถว่ั เน่า ฯลฯ เอาเป็นวา่ มาเทีย่ วบา้ นกะเหรี่ยง อาจได้กนิ นำ้ �พริกไมซ่ ้ำ�กันเลย ในแต่ละม้ือแต่ละวัน นำ้ �พริกลาหู่ หรือ อะพติ ่ี ใครจะคิดวา่ เพียงแคพ่ รกิ กับเกลอื กระเทยี ม มะเขือส้ม และใบผกั ชี ก็กลายมาเป็นน้ำ�พริก ทีเ่ รยี บง่ายแต่รสชาตจิ ัดจ้านและกลายเป็นเมนยู อดฮติ ที่ขาด ไมไ่ ดใ้ นสำ�รับตอ้ นรับนักทอ่ งเท่ียวทม่ี าเยอื นชมุ ชนชาวลาหู่ แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคัฟเวอรี่ 10

กินที่ปลูก ยำ�หัวผกั กาด ของชาวลีซู ปลูกที่ชอบกนิ นอกจากปลกู พชื ท้ังข้าว ถว่ั งา กระเทยี ม พรกิ ท่ขี ้ึนชื่อแลว้ ชาวแมฮ่ ่องสอนยงั ปลูกพืชผักผลไม้ ต่าง ๆ ไวก้ ินอีกหลากหลายชนิด อยากกนิ อะไร กป็ ลกู ส่ิงนัน้ บา้ งก็ต้องปลกู ไว้เพ่อื ใช้ประกอบ พิธกี รรมตา่ ง ๆ เชน่ พชื พรรณ ทีป่ ลกู ในไร่หมุนเวียนของชาว กะเหรีย่ ง พชื ผักผลไมบ้ างชนิด ก็ปลกู เป็นพืชเศรษฐกจิ เชน่ สตรอวเ์ บอร์ร่ีของชาวม้ง กาแฟในสวนปา่ ของชาวปกา- เกอะญอ อโวคาโดใ้ นสวน ของชาวละวา้ รวมไปถึงผักต่าง ๆ จากชมุ ชนเกษตรกรโครงการหลวง ข่างปอง ข่างปอง คือผกั ทอดสไตล์ไทใหญ่ เป็นของว่างยอดนยิ มที่ทำ�งา่ ย และกก็ ินง่าย แถมอรอ่ ยมาก ๆ ด้วย ทำ�ง่าย ๆ ด้วยการนำ�พืชผกั 11 ที่ปลูกไว้รอบ ๆ บ้านไม่วา่ จะเปน็ มะละกอ ฟักทอง หัวปลี หอมแดง ฯลฯ นำ�มาชุบแปง้ คลกุ เคล้าเครอ่ื งเทศแล้วทอดจนกรอบ มีนำ้ �จ้มิ รสหวาน ๆ เพ่ิมรสชาตใิ ห้กลมกล่อม

ไร่หมนุ เวียน ของชาวกะเหรี่ยงและชาวละว้ามีพืชพรรณใหเ้ กบ็ กนิ ได้มากกวา่ 30 ชนิด ทห่ี ยอดหว่านและฝังไว้ตง้ั แต่ตอนปลกู ขา้ ว ไมว่ ่าจะเป็นฟกั แฟงแตงชนดิ ต่าง ๆ ผักกาด เผอื กมันนานาชนิด กระเจย๊ี บ รวมไปถงึ ผกั อีหลืนหรือห่อวอทขี่ ึน้ ชอื่ เรอื่ งความหอม การบูชาจองพารา ของชาวไทใหญ่ นอกจากไปไรจ่ ะได้ผกั กลับมาทำ�กินแลว้ จะนำ�พชื ผลเกษตรทีค่ รอบครวั ยังมฟี นื ตดิ มือกลับมาเปน็ เชอ้ื เพลิงในการ ปลูกได้ ไมว่ า่ จะเป็นกลว้ ยอ้อย หุงตม้ อีกดว้ ย ดสู ิ อยู่ที่นีใ่ ชช้ ีวติ แบบ ผลหมากรากไม้ ขนม เรียบง่ายได้ เพราะธรรมชาติมอบให้ ขบเค้ยี ว มาทำ�การบชู า ทุกอยา่ ง แต่กต็ ้องดูแล ตอ้ งอยู่ตอ้ งใช้ โดยการแขวนห้อยไว้ อยา่ งไม่เบียดเบยี นธรรมชาตดิ ้วยนะ ทใ่ี ต้เขง่ ใต้จองพารา บา้ งเชือ่ วา่ เพ่ือเป็น แมฮ่ ่องสอน ดอยสเตอร์ ดชิ คฟั เวอร่ี 12 เสบยี งให้กบั คณะผทู้ ่ี ตดิ ตามพระพุทธเจ้า ที่เสด็จลงมาจาก สวรรค์ช้ัน ดาวดึงส์ ในช่วง เทศกาล ออกพรรษา

ของกินจากปา่ สารพัน เมืองสามหมอกมภี มู ปิ ระเทศเปน็ ภูเขา สลบั ซบั ซ้อน มีทง้ั ป่าผลดั ใบและปา่ ไมผ่ ลดั ใบ ท้งั ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบเขา และปา่ สนเขา แมห้ ลายหมบู่ า้ นในเขตเมือง จะไม่ได้อาศัยอยู่บนภูเขาอยู่ในปา่ แตก่ ถ็ กู รายลอ้ มไปด้วยป่าและภเู ขา ทำ�ให้พวกเขา เกือบทงั้ หมดมีทักษะในการเกบ็ หาของปา่ ทงั้ พชื และสัตว์มากนิ มาใช้ เปน็ แหล่งอาหาร อนั หลากหลายทงั้ ชนิดพันธุแ์ ละรสชาติ ซ่ึงแต่ละฤดกู าลก็ผลดั เปลยี่ นหมุนเวียน ผลดิ อกออกผลมาให้กินไดไ้ มซ่ ำ้ � แตล่ ะอยา่ ง ก็เอาไปปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู แถมยงั ปลอดภยั ไรส้ ารเคมี เพราะมาจากธรรมชาติ ผักกดู ข้นึ ตามริมน้ำ�ทชี่ ุ่มชืน้ เอาเขา้ จริงกเ็ ก็บ 100% มปี ่าสมบรู ณด์ ี เรากจ็ ะไดก้ นิ ของดี ๆ มากินได้ทกุ ฤดู เอามาทำ�เมนูอาหารต่าง ๆ ไดห้ ลากหลาย คนไทใหญ่ชอบเอามายำ� หรือ ท่ีเรียกวา่ “โก”้ รสชาตกิ ลมกล่อม หรอื ทำ�เมนู งา่ ย ๆ อย่างแกงผักกูดใสป่ ลาแหง้ ซดนำ้ �แกง รอ้ น ๆ กช็ ่างคลอ่ งคอเหลอื เกิน แต่เมนทู ่ีนิยม อยา่ งแพรห่ ลาย คือ ผักกดู ผัดน้ำ�มนั หอย หรือ ผักกดู ผดั ไฟแดง แตส่ ตู รบนดอยใส่มะเขือสม้ ลงไปด้วยตอนผัด ก็จะย่งิ กลมกล่อมครบรส สม้ ป้ี แตกใบอ่อนในชว่ งฤดูร้อน เดด็ ยอดเด็ดใบออ่ นมาเตรยี มไว้ พริกแห้งปน่ ผสมถั่วเนา่ ถ่วั ลิสงปน่ ใส่เกลือหรือนำ้ �ปลาดเี พ่มิ รสเคม็ เหยาะน้ำ�มนั งา ซอยหอมแดง ห่นั มะเขอื เทศใสล่ งไป เน้อื ปลาทูน่ึง ยอดสม้ ปลี้ งคลกุ เคลา้ ตกั ใสจ่ าน โรยแคบหมสู ับ พริกแหง้ ทอด เป็นเมนูโกส้ ้มปี้ หรอื ยำ�สม้ ป้ี สตู รอร่อยของชาวไทใหญ่ หรอื จะใส่ ปลากระป๋องตามความนยิ ม ของชาวกะเหร่ยี ง ก็อร่อยไมแ่ พ้กัน หนอ่ ไมห้ ลากหลายชนดิ คคู่ รวั ชาวดอยมาเนิ่นนาน ทำ�อะไรกอ็ ร่อย กินบ่อย ๆ ไม่เปลอื งสตางค์ 13

เหด็ เอ๋ย เหด็ ป่า นานาชนดิ เมือ่ สายฝนมาเยย่ี มเยยี นผืนปา่ เมอื งสามหมอก อากาศชุ่มชืน้ เดีย๋ วรอ้ นเดี๋ยวเย็น ปลกุ บรรดาเชือ้ เหด็ ทห่ี ลบั ไหลอยู่ใตด้ ิน อยู่ในขอนไม้มาตลอดหนา้ แล้ง สะดงุ้ ตน่ื จากเชือ้ เหด็ ราเม็ดจวิ๋ แปลงรา่ งขยายใหญ่ จนแทงทะลหุ น้าดนิ แข็ง ๆ ออกมาได้ บ้างกบ็ วมเตง่ อย่ใู ต้ผวิ ดนิ รอใหค้ นตาดจี มูกดขี ดุ คยุ้ ลงไปคน้ หา เห็ดแทบทุกชนดิ ต้องทำ�ให้สุกก่อนกิน บา้ งกเ็ อามายา่ งกบั ไฟ ใหส้ กุ หรือจะห่อในใบตองกอ่ นจไ่ี ฟจนหอม แลว้ เอาไปโขลกตำ� ทำ�น้ำ�พรกิ เอาไปทำ�ยำ�ทำ�ลาบ เหด็ บางอยา่ งเพียงโยนลงไป ในหม้อน้ำ�เดือด ๆ สับหน่อไมส้ ด ๆ ทห่ี ามาได้พร้อมกัน ฉีกปลาแหง้ ใส่ถัว่ เน่าจป่ี ่นลงไปด้วย ขยมุ้ เกลอื ลงไปปรุงรส บุบพรกิ สดใส่สกั หนอ่ ย รดู ใบแมงลักหรือผกั อหี ลนื โยนลงไป แล้วปดิ ฝา ทง้ั หวานเหด็ หวานหนอ่ ไม้ ทง้ั หอมกลิ่นผักอีหลนื ขา้ วหมดหม้อกันไมร่ ตู้ วั เหด็ อยา่ งพวกเหด็ มันปู เห็ดขอน ใหต้ ้ังกระทะร้อน ๆ ใส่นำ้ �มันนดิ หนอ่ ย บบุ กระเทียมโยนลงไป เจียวพอหอม ขยุ้มเห็ดลงไปคั่วให้สุก เหยาะซีอว๊ิ นำ้ �ปูนำ้ �ปลา แค่เท่านี้ ราดลงบนขา้ วร้อน ๆ ก็ปดิ มอ้ื ไปไดอ้ ย่างอ่ิมหมีพีมัน เห็ดใครกินกอ็ รอ่ ย แต่ถ้าเราไปเท่ียวแมฮ่ อ่ งสอน ตามหมู่บ้าน บนดอย ชาวบา้ นบางกลมุ่ ชาตพิ ันธย์ุ ังมคี วามเชอ่ื เกี่ยวกับการ กินเหด็ อยู่ ตวั อยา่ งเช่น ชาวปกาเกอะญอบางบ้านเล่าใหฟ้ งั วา่ พวกเขาจะไม่ทำ�เมนูจากเห็ดท่มี ีดอกแบบมหี มวกมใี บเลีย้ งแขก เพราะเชอื่ ว่าจะทำ�ใหไ้ ม่ไดพ้ บกนั อกี แต่ถ้าอยากจะกินใหไ้ ด้ แขกต้องจ่ายเงนิ สักบาทสองบาทเป็นเคลด็ ถึงจะเปบิ เมนูเหด็ ร่วมกับเจา้ ของบา้ นได้ เห็ด ไมใ่ ชก่ นิ ได้ทกุ ดอก หลายชนดิ มีพิษ อย่าเกบ็ เห็ดมากิน สมุ่ สีส่ ุ่มห้า เวลาไปหาควรไปกบั คนท้องถนิ่ กนิ เห็ดท่ชี าวบ้าน คุ้นเคย นอกจากอรอ่ ยแลว้ ยงั ปลอดภัยกบั ชีวิตอีกด้วยนะ แม่ฮอ่ งสอน ดอยสเตอร์ ดชิ คัฟเวอร่ี 14

ไก่แม่ฮ่องสอน ไกพ่ ื้นเมอื งรสชาตดิ ี เชื่อวา่ มตี น้ พนั ธ์มุ าจากไก่ปา่ โปรตีนจากเนือ้ สตั วข์ องคนเมืองสามหมอก จังหวดั เลก็ ๆ ท่เี ต็มไปด้วยขุนเขาแห่งน้ี ไม่ค่อยจะมีท่ีราบ กวา้ งใหญ่ให้ทำ�ปศุสัตว์เพ่ือการบริโภคมากมายนกั การเลี้ยงสตั ว์ส่วนใหญ่ของกลมุ่ ชาติพันธุ์กเ็ ปน็ ไปเพอ่ื ใช้ ประกอบพธิ กี รรม เชน่ การเลย้ี งไก่และหมู เพื่อใชใ้ นพธิ ี แตง่ งาน การผกู ขอ้ ไมข้ ้อมอื การทำ�บุญเล้ียงผีตา่ ง ๆ และ เลยี้ งไว้เพ่ือบรโิ ภคในครัวเรอื น รวมถึงขายใหก้ ับคนในชุมชน ใกล้เคยี ง การเล้ียงววั ควายเพ่ือส่งขายใหก้ ับพ่อคา้ ก็มีบ้าง อบุ๊ ไก่ อุ๊บหมายถงึ การปรงุ อาหาร แต่ปัจจบุ นั ก็มจี ำ�นวนลดนอ้ ยลงไปตามความเปล่ียนแปลง โดยการอบ ซึ่งจะปดิ ฝาและเคี่ยวเนอ้ื ไก่ ของยุคสมัย สำ�หรับสัตว์ทห่ี าจบั กันตามธรรมชาติ ส่วนใหญ่ กบั เคร่ืองเทศจนนมุ่ นำ้ �แกงข้นขลุกขลิก กเ็ ปน็ สตั ว์น้ำ�ตามลำ�น้ำ�ต่าง ๆ ส่วนใหญก่ ็จะเปน็ ปลา เป็นเมนอู รอ่ ยยอดนิยมของชาวไทใหญ่ ทม่ี ชี ่ือเสยี งคอื ปลาน้ำ�ปาย และปลาสาละวิน ยิง่ ถา้ ไดไ้ ก่แมฮ่ อ่ งสอนมาอุ๊บละ่ ก็ บอกได้เลยว่าอรอ่ ยเหาะ! หมดู ำ� หมดู อย เปน็ หมูท่ีเล้ียงงา่ ย คนบนดอยเลยี้ งหมไู วเ้ พื่อบริโภค และชุมชนท่ยี งั นบั ถอื ความเชอื่ ดัง้ เดิมกเ็ ลยี้ งหมูไวเ้ พ่อื ประกอบพธิ ีกรรม ตา่ ง ๆ อยา่ งการทำ�บญุ ของชาวลาหูแ่ ชแล หากทำ�บญุ เลก็ จะใชห้ มู ตวั เลก็ 1 ตวั หากทำ�บุญกลางจะใช้หมูขนาดใหญ่ 1 ตัว และถา้ ทำ�บุญใหญจ่ ะต้องใช้หมูใหญม่ ากกวา่ 1 ตัว มาทำ�อาหารเลี้ยงแขก เสรจ็ จากพิธยี งั มกี ารแจกจ่ายเนือ้ หมใู หก้ บั แขกทม่ี าร่วมงานอีกดว้ ย ฉะนนั้ จงึ ยังมกี ารเลยี้ งหมูอย่ใู นชุมชน หากไปเทยี่ วในชว่ งทีม่ พี ธิ กี รรม กจ็ ะได้ชิมรสชาตหิ มดู อยอนั มรี สชาตทิ ีต่ า่ งจากหมทู ่ีเลีย้ งท่วั ไปในฟารม์ เน่อลุง เนอ้ื ลงุ หรอื จ๊นิ ลุง เปน็ การนำ�เนอื้ หมสู บั มา ผสมกบั เครอ่ื งเทศแลว้ ปัน้ เป็นกอ้ นกลม ๆ เทา่ ลกู ชิ้น แล้วนำ�ไปทอด หรอื ทำ�อบุ๊ หรอื เอาไป ใส่ในน้ำ�แกงก็ได้ เน่อลุง ยงั เปน็ เมนยู อดนยิ ม ของชาวไทใหญ่ ยงั ทำ�กนิ กันมาจนทุกวันน้ี 15

โต๊ะสะเบอ๊ื ก เป็นเมนูซกิ เนเจอร์ ปลาสาละวิน และปลาน้ำ�ปาย ของชาวเลอเวือะหรอื ละว้า เปน็ ยำ�หมู เป็นปลาท่ีมาจากแมน่ ำ้ �สองสาย แบบละว้า เพราะคำ�วา่ โต๊ะ เเปลว่า สำ�คญั ทีไ่ หลผ่านแมฮ่ ่องสอน เนอื้ หมู สะเบอื๊ ก คอื การยำ� ความสดใหม่ คือ คณุ สมบตั ขิ อง ในพธิ กี รรมต่าง ๆ อยา่ งงานเลย้ี งผี ปลาท่นี ่ี นยิ มนำ�มาทำ�ต้มยำ�ปลา งานแต่งงาน ฯลฯ ชาวละวา้ ต้องล้มหมู ซดนำ้ �ซุปร้อน ๆ เปรีย้ ว เผ็ด เคม็ เพื่อทำ�การเซน่ ไหว้ เเล้วนำ�เน้อื หมู ครบรส ได้รสหวานจากเนือ้ ปลา มาปรงุ เป็นอาหารเพื่อเล้ียงกัน มาแมฮ่ ่องสอนหา้ มพลาด! โตะ๊ สะเบอื๊ กก็เปน็ อกี เมนหู น่ึงทีข่ าดไม่ได้ ตม้ ไก่ สมนุ ไพร ของชาวม้ง โต๊ะสะเบ๊อื ก ตอ้ งมี นำ้ �ซุปไว้ซดตามให้ คลอ่ งคอ น้ำ�ซุปก็ทำ� จากนำ้ �สต็อกทใี่ ช้ ตม้ หมกู อ่ นนำ�มายำ� นัน่ ล่ะ ขาหมยู นู นาน เน้ือนุม่ ๆ ละลายในปาก กนิ กับหมัน่ โถว แม่ฮ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอร่ี 16 ร้อน ๆ แกเ้ ลีย่ นดว้ ยยำ�ใบชา อ่ิมอร่อยเมือ่ ไปเยือนชมุ ชน ชาวจนี ยนู นาน บ้านรักไทย หรือบา้ นสันติชล

ลายแทงของอร่อยเมอื งสามหมอก เมนูสารพนั ของอาหารไทใหญ่ : คนไทใหญ่อาศัยกระจายอย่ทู ั่วไป ในแม่ฮอ่ งสอน มชี ุมชนไทใหญ่ทีเ่ ป็นชมุ ชนทอ่ งเทยี่ วใหแ้ วะเทยี่ วแวะชมิ เมนูอร่อยได้ตลอด ทงั้ บ้านแพมบก อ.ปาย บา้ นแมล่ ะนา อ.ปางมะผา้ บา้ นเมอื งปอนและบา้ นต่อแพที่ อ.ขนุ ยวม บ้านผาบ่อง อ.เมือง นอกจากน้ีในตวั เมืองแมฮ่ อ่ งสอนกม็ หี ลายรา้ นนำ�เสนอเมนูไทใหญ่ เช่น ร้านปา้ ศรบี วั หรอื จะไปตลาดสายหยุดกม็ เี มนูไทใหญ่ให้ชิม มากมายในยามเช้า เชน่ เดียวกนั กบั ทตี่ ลาดเชา้ อ.แมส่ ะเรยี ง ส่วน อ.แม่ลาน้อย ลองแวะพกั แวะนอนและชิมอาหารทเ่ี ฮินไตรีสอรท์ กินอย่างเรยี บง่ายสไตลป์ กาเกอะญอ : ใครอยากล้มิ ชมิ รสอาหาร ของชนกล่มุ น้จี ะต้องลุย ๆ สกั หนอ่ ย เพราะต้องไต่ดอยออกไปจาก เสน้ ทางหลกั สกั หน่อย ที่ อ.ปางมะผ้าเราสามารถไปเท่ียวไปพักแรม และชิมอาหารปกาเกอะญอได้ทบี่ ้านเมืองแพม ในเขต อ.เมือง กไ็ ต่ดอย ไปยงั พ้ืนท่ี ต.ห้วยปลู ิง ที่บา้ นนำ้�ฮหู ายใจ บ้านห้วยฮี้ บ้านห้วยตองก๊อ และบ้านห้วยกงุ้ หรือจะไปทางบ้านห้วยแกว้ บนในเขต ต.ผาบอ่ ง กไ็ ด้ ลงใตม้ าเขา้ ออกสะดวกหน่อยกท็ ่ีบา้ นห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย ส่วนใคร อยากลม้ิ รสปลาสาละวนิ ก็เชญิ ท่ีบ้านสบเมย หนา้ แล้งน้ำ�ลดเดนิ ทาง สะดวกท้งั ทางรถ และลอ่ งสาละวนิ ไปทางเรอื จดั จา้ นอาหารลาหู่ : ซ๊ดื ซา๊ ดกับน้ำ�พริกลาห่รู สชาตเิ ข้มขน้ อนั เลื่องช่อื แกล้มผกั สด ๆ จากในไร่ พรอ้ มกบั เมนูสารพัดผักทง้ั ตม้ ท้งั ผดั หากมา จังหวะดี ๆ ช่วงมีงานประเพณงี านบญุ ก็จะไดก้ ินเมนูหมูดอย รวมถงึ ขา้ วป๊กุ งาหอมอร่อยอกี ดว้ ย แวะที่ อ.ปางมะผ้า ไปเย่ียมชุมชนชาวลาหู่ แชแลท่ีบา้ นจ่าโบ่ หรอื ชุมชนชาวลาหู่แดงบา้ นผามอน ไมพ่ ลาดแนน่ อน อิม่ หมพี ีมันอาหารจีนยนู นาน : ขาหมูยนู นานอนั เลือ่ งช่อื นัน้ เปน็ อีกเมนู ทคี่ นมาเทีย่ วแม่ฮ่องสอนมงุ่ มาดปรารถนาท่ีจะมาชมิ กนิ กบั หมน่ั โถว ร้อน ๆ ลา้ งคอดว้ ยชาจีนหอม ๆ ชวนแวะทบี่ า้ นสนั ติชล อ.ปาย หรือท่ี บ้านรักไทย อ.เมือง รับรองวา่ กินกันอร่อยจนปากมนั ยอ่ งอย่างแนน่ อน เมนูเดด็ ชาวละว้า : เมนูยืนหนงึ่ ในสำ�รับละว้าหรือเลอเวอื ะน้นั ตอ้ งยกให้ “โตะ๊ สะเบอ๊ื ก” หรือยำ�หมสู ไตล์ละว้า หากินกันได้ทางแมฮ่ อ่ งสอน ตอนใตเ้ ท่านน้ั คอื ทีบ่ า้ นดงและบ้านละอูบ ในเขต อ.แม่ลานอ้ ย และทบ่ี ้านปา่ แป๋ อ.แม่สะเรยี ง อร่อยเดด็ แน่นอน กินแบบมง้ กินแบบลีซู : ไกด่ ำ�ต้มสมุนไพร เมนูเลอื่ งช่ือของชาวมง้ ลองขอใหช้ าวม้งที่บ้านห้วยมะเขือสม้ อ.เมอื ง ทำ�ให้กินไดน้ ะ สว่ นของกินชาวลีซูนน้ั มกั ปรุงจากพชื ผกั ตามฤดูกาล อยากลองชิมรสมอื ชาวลีซลู องไปเที่ยวทช่ี ุมชนชาวลซี ู บา้ นไทรงาม ใน อ.ปาย ไดเ้ ลย ชวนมาทอ่ งเท่ียว ค้นหาของกนิ อร่อยทปี่ ลายดอยบ้านเรา “แมฮ่ อ่ งสอน” 17

แม่ละนา เมืองแพม ผามอน รักไทย จา่ โบ่ อ.ปางปะผ้า ไทรงาม หว้ ยมะเขือสม้ อ.เมอื ง สันติชล แม่ฮอ่ งสอน แพมบก ห้วยแก้วบน อ.ปาย ตระเวนกิน ตะลอนเทย่ี ว แมฮ่ ่องสอน น้ำ�ฮหู ายใจ บา้ นเมืองปอน - 0817844340 บา้ นต่อแพ - 0848032561 ห้วยฮี้ อ.ขุนยวม หว้ ยตองก๊อ บ้านแมล่ ะนา - 0957959681 ผาบอ่ ง หว้ ยกงุ้ บ้านผาบอ่ ง - 0931349181 เมอื งปอน บบ้าา้ นนหแพว้ ยมตบอกงก-อ๊ 0-6401838629971426419 ตอ่ แพ บ้านห้วยฮ้ี - 0864392472 บ้านหว้ ยกุง้ - 0864292165 อ.แมล่ านอ้ ย หว้ ยหอ้ ม บ้านน้ำ�ฮหู ายใจ - 0972632673 บ้านดง บบา้า้ นนเหม้วือยงแแกพว้ มบน- -09069164578277111965 ละอบู บา้ นหว้ ยห้อม - 0895553900 ปา่ แป๋ บา้ นสบเมย - 0808491625 บา้ นจา่ โบ่ - 0806775794 อ.แม่สะเรยี ง บบ้า้านนผดางม-อน08-490498492172475496 บา้ นป่าแป๋ - 0849509210 สบเมย บา้ นละอบู - 0887641488 อ.สบเมย บา้ นไทรงาม - 0905584771 บ้านห้วยมะเขอื สม้ - 0871921255 การทอ่ งเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สFaำ�cนeักbงoานoแkม:ฮ่ อ่TAงสTอMนa0e5h3o6n1g2s9o8n2-3 FFThaaaccieebbLooocooakklis:: taDThoaแiSiลtะLeorDcดoaอilSiยstteสaเrตอร์ เพอ่ื การท่องเทย่ี วท่ีร่ืนรมยแ์ ละราบร่นื ทัง้ นักทอ่ งเทยี่ วผมู้ าเยอื นและเจ้าของบ้าน กรณุ าติดตอ่ ล่วงหนา้ อย่างนอ้ ย 1 อาทติ ย์ เเพตรอ่ื ยีใมหช้วุมัตถชนุดมบิ เี วเลพาอ่ื เปตรระยี กมอตบวั ปรจุงดั คคววิาจมัดอครนอ่ ย ฉบบั แมฮ่ ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอร่ี แมฮ่ ่องสอน ดอยสเตอร์ ดิชคฟั เวอรี่ 18

DoiSter : ดอยสเตอร์ รู้ จั ก กั น ไ ว้ แ ล้ ว ไ ป ด้ ว ย กั น