การปลูกบ๊วย

ขอ มลู โดย : กองเกษตรสัมพนั ธ กรมสง เสรมิ การเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ จัดทําเอกสารอเิ ลก็ ทรอนกิ สโ ดย : สํานักสง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร สารบัญ ! ลักษณะทว่ั ไป ! สภาพดนิ ฟา อากาศทเ่ี หมาะสม ! พันธุ ! การขยายพนั ธุ ! การปลกู ! โรคและแมลง ! การเกบ็ ผล ! การใชป ระโยชนแ ละตลาด ! เอกสารอา งองิ ลกั ษณะท่ัวไป บว ย เปนไมผ ลเมอื งหนาวทม่ี แี หลง กาํ เนดิ ในประเทศจนี มีปลกู ในประเทศไทยนานแลว โดย แพรเขา มาทางภาคเหนอื บวยเปนพืชที่จัดอยูในสกุลเดียวกับทอ พลับ หรือ ลกู พรนุ ลกั ษณะผลกลม เม่ือยังเล็กมีสเี ขยี ว แตม ผี ลแกเ ตม็ ทจ่ี ะมสี เี หลอื งมเี สน ผา ศนู ยก ลางประมาณ 2.5 เซนตเิ มตร รสขม อมเปร้ียวและมีกลน่ิ หอม ในญี่ปุนและไตหวันผลจะแกและเก็บเกี่ยวไดใน เดอื นมถิ นุ ายนถงึ สงิ หาคม ใน ไทยผลบวยจะแกเก็บเก่ียวไดประมาณเมษายน บวยอยูในสกุล Rosaceae มีช่ือวิทยาศาสตรวา Prunus mume

การปลูกบวย ✿ 2 สภาพดนิ ฟา อากาศทเ่ี หมาะสม ดนิ : บวยชอบสภาพดินรวน มกี ารระบายนา้ํ ดี ระดับความสงู : บริเวณทป่ี ลกู บว ยสว นมากอยสู งู จากระดบั นา้ํ ทะเลประมาณ 500-800 เมตร แต ท่ีดอยอางขางซง่ึ อยสู งู 1200-1800 เมตร และแถบลซี านในไตห วนั ซง่ึ สงู เกอื บ 2400 เมตร กป็ ลกู บวยไดดีเชนกัน อุณหภูมิ : บว ยตอ งการสภาพอากาศทห่ี นาวเยน็ ในชว งระยะเวลาหนง่ึ สําหรับที่จะทาํ ลายการพกั ตวั ของตา ซ่ึงจะแตกออกมาในฤดใู บไมผ ลิ แตบ ว ยไมต อ งการอากาศทห่ี นาวเยน็ มากนกั อุณหภูมิสําหรับ การเจรญิ เตบิ โตของบว ยจะอยปู ระมาณ 13-15 เซลเซียส ถา อณุ หภมู ติ ่าํ มากๆ จะมผี ลเสยี ตอ ระบบราก ลําตน และตาทแ่ี ตกในฤดตู อ ไป พันธุ พันธุท่ีใชป ลกู กนั ในปจ จุบนั น้ี เปน พนั ธดุ ง้ั เดมิ ทถ่ี กู นําเขามาจากประเทศจีน ซง่ึ ไมท ราบช่อื พนั ธุ ที่แนน อน สาํ หรับที่อาํ เภอแมส ายและดอยอา งขาง มีการปลูกบวยพันธุเจียงโถและปงติง ซง่ึ เปน พนั ธทุ ่ี มาจากไตห วนั การขยายพนั ธุ บวยขยายพนั ธไุ ดท ง้ั การเพาะดว ยเมลด็ ซง่ึ ไมน ยิ มนกั เพราะใหผ ลชา และอาจกลายพนั ธไุ ด วิธี การที่เหมาะสมที่สุดสาํ หรับการขยายพันธุบวยคือ การตดิ ตา ซึ่งทาํ ไดง า ย การตดิ ตานยิ มทาํ ในชว งทต่ี น พักตัว เมอ่ื ผา นระยะการพกั ตวั แลว ตาที่ติดไวก็จะแตกและเจริญเติบโตตอไป ตนทต่ี ดิ ตาจะใหผ ลใน 4-5 ป สาํ หรบั การใชต น ตอนน้ั อาจจะใชต อบว ยดว ยกนั หรอื ตน ตอทอ กไ็ ด แตถ า ใชต น ตอบว ยพนั ธุ พื้นเมืองก็จะเจริญเติบโตเร็วกวาตนตอทอ การปลูก การเตรยี มดนิ การขุดหลุมปลกู ควรจะใหม ีขนาด 1x1x1 เมตร รองกนั หลมุ ดว ยปยุ คอดหรอื เศษพืชที่เนาเปอยผุพังแลว ซึ่งจะทาํ ใหด นิ มคี ณุ สมบตั ดิ รี ว นโปรง รากเจริญไดเร็ว ตนบวยจะเจริญเติบโต ไดร วดเรว็ มาก การใหน า้ํ ในระยะท่ีบว ยออกดอก เปน ชว งทบ่ี ว ยตอ งการนา้ํ คอ นขา งมาก แตใ นชว งทต่ี ดิ ผลแลว ถาฝนตกชุกจะทาํ ใหผ ลรว งได การใหป ยุ ในปหนึ่ง ๆ ควรจะใหปุย 2 ครง้ั คอื ในขณะทต่ี าเรม่ิ แตกหรอื กอ นออกดอกเลก็ นอ ย โดยใหสูตร 13-13-21 และอกี ครง้ั หนง่ึ จะใหเ มอ่ื เกบ็ ผลแลว โดยใหสูตร 15-15-15 กอนที่บวยจะ พักตัว หรืออาจจะแบง ใหอ ีกครง้ั ในขณะทผ่ี ลกาํ ลงั เตบิ โตกไ็ ด สว นปรมิ าณปยุ ทใ่ี หข น้ึ กบั อายขุ องบว ย และสภาพดิน สําหรับวธิ ีการใหปยุ ควรจะขดุ เปน รอ งรอบ ๆ ตนบริเวณชายพุม เมอ่ื โรยปยุ แลว กลบดนิ และ รดน้ําเพื่อใหปุย ละลายนา้ํ เปน ประโยชนต อ ตน บว ยตอ ไป นอกจากปุยวิทยาศาสตรแลวควรจะใหปุยคอก อีกปล ะครง้ั เพอ่ื ชว ยใหต น บว ยเจรญิ ไดเ รว็ ขน้ึ

การปลูกบวย ✿ 3 การตดั แตง การตัดแตงทาํ แบบตรงกลางโปรง และ Modiflied leader ฤดกู าลท่เี หมาะสาํ หรับการ ตัดแตง คือ ในระยะทต่ี น กาํ ลงั พกั ตวั ซง่ึ จะกระทบกระเทอื นตอ ตน นอ ยทส่ี ดุ โรคและแมลง โรคบวย ท่ีปลูกกับในขณะน้ี ไมม ปี ญ หาเกย่ี วกบั โรคทร่ี า ยแรงคงมบี า งเพยี งเลก็ นอ ย เชน โรคใบ จุด ซึ่งไมถึงกับทําใหผ ลผลติ ลดลง แมลง พวกหนอนกนิ ใบมนี อ ยไมม ปี ญ หา อาจจะมีพวกหนอนเจาะ ก่ิงหรือลาํ ตน จะทาํ ใหกิ่งหักเสียหายได อาจใชโ ฟลดิ อนฉดี เขา ไปในรปู ทพ่ี บวา มหี นอนเจาะแลว เอาดนิ เหนียวอุดไว ซึ่งจะทาํ ลายตวั หนอนได โดยปกตแิ ลว ชาวสวนจะพน ยาฆา แมลงใหก บั ตน บว ยในระยะดอกตมู ๆและเรม่ิ ตดิ ผลเลก็ ๆ เทา นน้ั การเกบ็ ผล ผลบวยจะสุกไมพรอมกันทาํ ใหต อ งเกบ็ หลายครง้ั ผลจะเรม่ิ สกุ ประมาณตน เดอื นเมษายน และ จะเก็บไปไดตลอดเดอื น อาจจะเกบ็ วนั เวน วนั หรือ 2 วนั กไ็ ด และนยิ มเกบ็ ผลดว ยมอื ซง่ึ สามารถเลอื ก เก็บแตผลสกุ ได สําหรบั ผลผลติ ของบว ยจะขน้ึ กบั ขนาดและความแขง็ แรงของตน ดว ย การใชป ระโยชนแ ละตลาด ถึงแมวาผลบวยจะใชรับประทานสดไมได กส็ ามารถนําไปทาํ ผลติ ภณั ฑต า งๆ ที่ใหประโยชนได มากที่นิยมทํากนั อยใู นขณะน้ี เชน บวยดองหรือบวยเจี่ย เปน ตน สําหรับราคาผลสกุ จะขายไดก ิโลกรมั 13-15 บาท ซงึ่ สามารถทาํ รายไดใหแกเกษตรกรผูปลูกไดดีอีกพืชหนึ่ง เอกสารอา งองิ ปวิณ ปณุ ศรี. แนะนาํ โครงการไมผ ลเมอื งหนาว. มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร บางเขน กรุงเทพมหานคร. โอฬาร ตัณฑวริ ฬุ ห. การปลกู พลบั . วารสารสง เสรมิ การเกษตร, 2520. เอกสารวชิ าการ. งานศึกษาไมผล สาํ นกั งานโครงการเกษตรทส่ี งู . มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร บางเขน กรงุ เทพมหานคร.