การเลี้ยงไก่พ่อแม่พันธุ์และการฟักไข่

โดย ดร.สวสั ด์ิ ธรรมบตุ ร ศริ พิ นั ธ โมราถบ สุรัตนชัย เตยี งนลิ กลมุ งานสตั วป ก กองบํารงุ พนั ธสุ ตั ว กรมปศุสัตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ • ข้ันตอนการเลย้ี งไกพ นั ธุ (อายุ 1-6 , 7-14 , 15 - 20 , 21 - 36 สัปดาห) • การผสมพันธุไก • การฟก ไข (อายุ , อาหาร , การเกบ็ และคดั ไข , ตฟู กไขและอปุ กรณ) • สรุปขน้ั ตอนการจดั การฟก ไขไ ก จดั ทําเอกสารอเิ ลก็ ทรอนกิ สโ ดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 2 การเลย้ี งลกู ไกเ ลก็ อายุ 1-6 สปั ดาห ลูกไกที่จะเลี้ยงไวทดแทนพอแมพันธุ หรือพวกที่เลี้ยงไวทาํ พนั ธใุ นอนาคตนน้ั จาํ เปน จะตอ งมี การดแู ลและเลย้ี งดอู ยา งดี เริ่มจากลูกไกออกจากตูฟกใหทาํ การตดั ปากบนออก 1 ใน 3 แลวนาํ ไปกก ดวยเครือ่ งกกลกู ไกเพอื่ ใหไกอ บอุน ดวยอุณหภูมกิ ก 95 องศา F ในสัปดาหที่ 1 แลว ลดอณุ หภมู ลิ ง สัปดาหล ะ 5 องศา F กกลกู ไกเ ปน เวลา 3-4 สัปดาห ลูกไก 1 ตวั ตอ งการพน้ื ทใ่ี นหอ งกกลกู ไก 0.5 ตารางฟุต หรอื เทากับ 22 ตวั ตอ ตารางเมตรการกกลกู ไกใ หด แู ลอยา งใกลช ดิ ถา หากอากาศรอ นเกนิ ไปใหดับไฟกกเชน กลางวนั ใกลเ ทย่ี งและบา ย ๆ สว นกลางคนื จะตอ งใหไ ฟกกตลอดคนื ในระหวา งกกจะ ตองมีนํ้าสะอาดใหก นิ ตลอดเวลา และวางอยใู กลร างอาหารทาํ ความสะอาดภาชนะใสน า้ํ วนั ละ 2 ครง้ั คือเชาและบา ย ลูกไก 100 ตวั ตอ งการรางอาหารทก่ี นิ ไดท ง้ั สองขา งยาว 6 ฟุต และขวดนา้ํ ขนาด 1 แกลลอน จํานวน 3 อนั ทําวคั ซนี ปอ งกนั โรคนวิ คาสเซลิ หลอดลมอกั เสบตดิ ตอ และฝด าษ เมอ่ื ลกู ไกอ ายุ 1-7 วัน ทําวัคซินทั้ง 3 ชนิด พรอม ๆ กัน จากนน้ั กห็ ยอดวคั ซนิ ปอ งกนั โรคนวิ คาสเซลิ ซา้ํ อกี เมอ่ื อายุ 21 วัน การใหอาหารลูกไกระยะกก (1-14 วนั แรก) ควรใหอ าหารบอ ยครง้ั ใน 1 วัน อาจแบง เปน ตอน เชา 2 ครง้ั ตอนบา ย 2 ครง้ั และตอนคาํ่ อกี 1 ครง้ั การใหอาหารบอยครงั้ จะชว ยกระตนุ ใหไ กกนิ อาหาร ดีข้ึน อีกท้ังอาหารจะใหมส ดเสมอ จาํ นวนอาหารทใ่ี หต อ งไมใ หอ ยา งเหลอื เฟอ จนเหลอื ลน ราง ซงึ เปน เหตุใหต กหลนมาก ปรมิ าณอาหารทใ่ี หใ นแตล ะสปั ดาห และนํา้ หนักไกโดยเฉลี่ย ดงั ตอ ไปน้ี ตารางท่ี 1 นา้ํ หนกั และจาํ นวนอาหารผสมทใ่ี ชเ ลย้ี งลกู ไกอ ายุ 0-6 สัปดาห อายลุ ูกไก น้ําหนักตัว จาํ นวนอาหารที่ให การจดั การอน่ื ๆทเ่ี กย่ี วขอ ง สัปดาหที่ 1 (กรมั /ตัว) (กรมั /ตัว) สัปดาหที่ 2 สัปดาหที่ 3 70 8 - หยอดวคั ซนิ ปอ งกนั โรค สัปดาหที่ 4 สัปดาหที่ 5 125 14 - นวิ คาสเซิล หลอดลมและฝด าษเมอ่ื อายุ 1-7 วัน สัปดาหที่ 6 130 19 - อัตราการตายไมเกนิ 3% 265 26 - นา้ํ หนกั เฉลย่ี เมอ่ื สน้ิ สปั ดาห 350 32 - โดยการสุมตัวอยา ง 10% 460 41 - เพอ่ื ชง่ั นา้ํ หนักและหาคา เฉลี่ยเปรียบเทียบกับมาตรฐาน การใหอ าหารไกแ ตล ะสปั ดาหจ ะตอ งมคี วามสมั พนั ธก บั นา้ํ หนักลูกไก ถาหากไกหนักมากกวา มาตรฐานที่กาํ หนด จะตองลดจํานวนอาหารทใ่ี หล งไป หรือ ถานํ้าหนกั เบามากกวา มาตรฐานกต็ อ งเพม่ิ อาหารใหมากกวาที่กําหนด รวมทง้ั ตรวจสอบคณุ ภาพอาหารดว ย ดงั นน้ั ผเู ลย้ี งจะตอ งทาํ การสมุ ชง่ั นา้ํ หนักของลูกไกทุกๆ สัปดาห แลว เปรยี บเทยี บกบั มาตรฐานพรอ มทง้ั บนั ทกึ ขอ มลู ในแบบฟอรม เชน เดยี ว กับตารางท่ี 1 ซึ่งจัดทําไวใ นสมดุ ปกแขง็ ของสถานี และเกบ็ ไวเ ปน หลกั ฐานของแตล ะปง บประมาณ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 3 อาหารผสมที่ใหในระยะ 0-6 สปั ดาหน ม้ี โี ปรตนี 18% พลงั งานใชประโยชนไ ด 29000 M.E. Kcal/Kg แคลเซี่ยม 0.8% ฟอสฟอรสั 0.40% เกลอื 0.5% และมสี ว นประกอบของกรดอะมโิ นครบตาม ความตองการ (ดงั ตารางท่ี 2) สาํ หรบั ไวตามนิ จะใหมากกวา NRC 20 หรอื เสรมิ เพม่ิ ในอาหาร 120% สวนแรธาตตุ า ง ๆ ใหครบตามท่ี NRC กําหนด สว นประกอบของอาหารทร่ี ายละเอยี ดดงั แสดงไวใ นตา รางท่ี 2 ตารางท่ี 2 สวนประกอบของอาหารลูกไก อายุ 0-6 สัปดาห สว นประกอบในอาหาร %ในอาหารผสม สตู รอาหารผสม (กก.) โปรตีน 18 ขา วโพด 63.37 กรดอะมิโนที่จาํ เปน ราํ ละเอียด 10.00 ไลซนี 0.85 กากถั่วลิสง 44 10.88 เมทโธโอนนี +ซสิ ตนิ 0.60 ใบกระถิ่นปน 4.00 ทรปิ โตเฟน 0.17 ปลาปน (55%) 10.00 ทริโอนีน 0.68 เปลือกหอย 1.00 ไอโซลซู นี 0.60 เกลือ 0.50 อารจินีน 1.00 *ฟ. ไกไ ขเ ลก็ 0.25 ลูซีน 1.00 รวม 100 เฟนลิ อะลานี + ไทโรซนี 1.00 ฮลิ ตดิ นิ 0.26 เวลนี 0.62 ไกลซนี + เซรีน 0.70 พลงั งานใชป ระโยชนไ ด (M.E. Kcal/Kg) 2,900 แคลเซย่ี ม 0.80 ฟอสฟอรัส 0.40 เกลอื 0.50 ไวตามิน (% ของความตอ งการ) 120 แรธาตุ ครบ * ฟ = ฟรมี กิ ซ การเลย้ี งไกร นุ อายุ 7-14 สปั ดาห การเลี้ยงลูกไกระยะเจริญเติบโต อายุ 7-14 สัปดาห การเลี้ยงไกระยะเจริญเติบโตระหวาง 7- 14 สัปดาห นเ้ี ปน การเลย้ี งบนพน้ื ดนิ ปลอ ยฝงู ๆ ละ 100-200 ตวั ในอตั ราสว นไก 1 ตวั ตอพื้นที่ 1.2 ตารางฟุต หรือไก 9 ตวั ตอ ตารางเมตร พน้ื คอกรองดว ยแกลบหรอื วสั ดดุ ดู ซบั ความชน้ื ไดด ี การเลย้ี งไก ระยะน้ีไมตองแยกไกตัวผูออกจากไกต วั เมยี เลย้ี งปนกนั การเลย้ี งจะเลย้ี งแบบจาํ กัดอาหารใหไกกิน โดย จะปรบั จาํ นวนอาหารท่ีใหทุก ๆ สัปดาห ตามตารางท่ี 3 และจะตอ งปรบั เพม่ิ หรอื ลด โดยดูจากนาํ้ หนกั ของไก โดยเฉลย่ี เปน เครอ่ื งชแ้ี นะ ใหน ้าํ สะอาดกนิ ตลอดเวลาทาํ ความสะอาดขวดนา้ํ วนั ละ 2 ครง้ั คอื เชา และบาย ลกู ไกร ะยะนต้ี อ งการรางอาหารทม่ี ลี กั ษณะยาวทก่ี นิ ไดท ง้ั สองขา ง ยาว 4 นว้ิ ตอไก 1 ตวั หรือ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 4 รางอาหารชนิดถังที่ใชแขวน จาํ นวน 3 ถงั ตอ ไก 100 ตวั และตอ งการรางนา้ํ อตั โนมตั ยิ าว 4 ฟุต หรือ น้ํา 6-8 แกลลอน ตอไก 100 ตวั ฉดี วคั ซนิ ปอ งกนั โรคนวิ คาสเซลิ ตวั ละ 0.10 ซีซ.ี ฉดี เมอ่ื ลกู ไกอ ายุ ครบ 10 สัปดาห ฉดี เพยี งครง้ั เดยี วเขา ทก่ี ลา มเนอ้ื หนา อกหรอื โคนปก วคั ซนิ ทฉ่ี ดี เปน วคั ซนิ ชนดิ เชอ้ื เปนเรยี กวา วคั ซนิ ปอ งกนั โรคนวิ คาสเซลิ เอม็ พี วัคซิน 1 หลอดผสมนา้ํ กลน่ั 10 ซีซ.ี แลว แบง ฉดี ตวั ละ 0.1 ซีซี. ดังนน้ั จงึ ฉดี ไกไ ด 100 ตวั การฉดี ใหผ ลดกี วา การแทงปก และสามารถคมุ กนั โรคไดน านกวา 1 ป ในวันเดยี วกนั นใ้ี หฉ ดี วคั ซนิ ปอ งกนั โรคอหวิ าตไ กต วั ละ 2 ซีซี ดว ย ตารางที่ 3 แสดงนาํ้ หนกั มชี วี ติ และจาํ นวนอาหารทจ่ี าํ กัดใหไกรุนเพศเมีย อายุ 7-14 สัปดาห กนิ ในแตล ะสปั ดาห อายไุ ก นา้ํ หนกั กรมั จํานวนอาหาร การจดั การอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ ง (สัปดาห) (กรมั /ตัว) (กรมั /ตัว/วนั ) 7 680 45 - ตดั ปากไก 1/3 8 770 47 9 860 50 10 950 52 - ฉดี วคั ซนิ เอม็ พแี ละอหวิ าตไ ก 11 1040 54 - ใหแ สงสวางไมเกนิ วนั ละ 12 ชั่วโมง 12 1140 57 1230 1230 59 - เปลี่ยนวัสดุรองพื้นทุก ๆ รุนที่นาํ ไกร นุ ใหมเ ขา 14 1290 61 มาเลย้ี ง การใหอาหารจะตอ งจาํ กดั ใหก นิ อาหารใหม ปี รมิ าณและคณุ คา ทางโภชนะ ดงั ตารางท่ี 3 และ 4 ถา ไกน า้ํ หนกั เบามากกวา มาตรฐานทก่ี ําหนดกใ็ หอ าหารเพม่ิ ขน้ึ ดงั นน้ั จงึ จําเปน จะตอ งชง่ั นา้ํ หนักไก ทุก ๆ สัปดาห โดยการสุมชั่ง 10% ของไกท ง้ั ฝงู แลว หาคา เฉลย่ี นาํ ไปเปรียบเทียบกับที่มาตรฐาน กาํ หนด เมื่อไกอายุ 7 สัปดาหทาํ การตดั ปากอกี ครง้ั หนง่ึ ใหต ดั ปากบนออก 1 ใน 3 เพอ่ื ปอ งกนั การจกิ และใหคดั ไกต วั ทม่ี ขี นาดลาํ ตวั เลก็ และไมส มบรู ณอ อกจากฝงู การคดั ไกท ไ่ี มส มบรู ณแ ละตวั เลก็ หรือ กระเทยออกจะตอ งปฏบิ ตั อิ ยเู สมออยา งตอ เนอ่ื ง ไมค วรจะรอนานจนทําใหไ กท ง้ั ฝงู ดแู ลว ไมส ม่ําเสมอ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 5 ตารางท่ี 4 แสดงสวนประกอบของอาหารผสมสําหรับไกรนุ เพศผแู ละเพศเมยี อายุ 7-14 สัปดาห สว นประกอบของอาหาร %ในอาหาร สวนผสมในอาหาร (กก.) โปรตีน 15 กรดอะมิโน ไลซนี 0.60 ขา วโพด,ปลายขาว 73.00 เมทโธโอนีน+ซสิ ตนิ 0.50 ราํ ละเอียด 5 ทรปิ โตเฟน 0.14 ใบกระถิ่น 4 ทริโอนีน 0.57 กากถั่วลิสง 44% 12.25 ไอโซลซู นี 0.50 ปลาปน 55% 3 อารจินีน 0.83 เปลอื กหอยปน 1 ลูซีน 0.83 ไดแคลเซย่ี มฟอสเฟต 1 เฟนิลอะลานี + ไทโรซนี 0.83 8% p ฮลิ ตดิ นิ 0.22 เกลือปน 0.5 เวลีน 0.52 ฟรมี กิ ซ 0.25 ไกลซนี + เซรีน 0.58 รวม 100 พลงั งาน (M.E. Kcal/Kg) 2900 แคลเซย่ี ม 0.70 ฟอสฟอรัส 0.35 เกลอื 0.50 การเลย้ี งไกห นมุ สาวอายุ 15-20 สปั ดาห การเลย้ี งไกส าวอายุ 15-20 สัปดาห ไกส าวเรม่ิ เขา อายุ 15 สัปดาห ใหยายไกสาวเหลานี้ขึ้น เล้ียงบนกรงตบั ขงั เดย่ี วขนาดกรง 20x20x45 ซม. เปน กรงตง้ั ชน้ั เดยี วเรยี งเปน แถวยาว วนั ทน่ี ําไกข น้ึ กรงตับผเู ลย้ี งจะตอ งดําเนนิ การ 4 ประการ ดว ยกนั คอื ชง่ั นา้ํ หนกั ทกุ ตวั จากนน้ั นาํ ไปตดั ปากบนของไก ซํ้าอีกใหปากบนส้ันกวาปากลางตัดปากดวยเครื่องตัดปากไกและจี้แผลดวยความรอนปองกันเลือดออก มา เสร็จแลวหยอดจมกู ดว ยวคั ซนี ปอ งกนั โรคหลอดลมอกั เสบตดิ ตอ ขน้ั ตอนตอ ไปกใ็ หย าถา ยพยาธภิ าย ในดวยยาประเภท Peperazine ชนดิ เมด็ ทกุ ๆ ตวั ๆ ละ 1 เมด็ สดุ ทา ย คอื อาบนา้ํ ยาฆาเหาไรไก โดยใช ยาฆาแมลงชนดิ ผง ชื่อเซฟวิน 85 ตวงยา 3 ชอ นแกงตอ น้าํ 20 ลติ ร นาํ ไกล งจมุ นา้ํ มือถูกใหขนเปยกพอ ถึงเวลาจะนาํ ไกข น้ึ จากนา้ํ กจ็ บั หวั ไกจ มุ ลงในน้ําแลว รบี ดงึ ขน้ึ จากนน้ั จงึ นาํ ไปใสใ นกรงไกต อ ไป

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 6 การเล้ียงไกส าวระยะนจ้ี ะตอ งมกี ารควบคมุ จาํ นวนอาหารทใ่ี หก นิ สมุ ชง่ั นา้ํ หนักทุกๆ สัปดาห ให น้ํากินตลอดเวลา คัดไกปวยออกจากฝงู เมอ่ื เหน็ ไกแ สดงอาการผดิ ปกตทิ าํ ความสะอาดคอกและกาํ จดั ข้ี ไกท่ีอยใู ตก รงทกุ ๆ 3 เดอื น และใตกรงไกควรมีวัสดุรองพื้นประเภทแกลบและโรยดวยปูนขาวเพื่อทาํ ให ข้ีไกแหงไมมีหนอนแมลงวันอนั เปน สาเหตใุ หม กี ลิ่นเหม็น พน้ื ใตก รงไกต อ งเปน พน้ื ดนิ เพราะดดู ซบั ความ ช้ินจากข้ีไกไดด พี น้ื ซเี มนตไ มแ นะนาํ การเลย้ี งไกร ะยะนถ้ี า สงั เกตใุ หด จี ะเหน็ วา ไกท ส่ี มบรู ณแ ขง็ แรง ขข้ี อง ไกจะไมเหลว ขไ้ี กเ ปน แหลง ขอ มลู ชเ้ี หตคุ วามสมบรู ณแ ละความผดิ ปกตขิ องไกไ ดด วี ธิ หี นง่ึ ถาหากไกขี้ เหลวเปน นาํ้ เหม็นหรือมีเลือดปะปนจะตองวินิจฉัยและปรึกษาผูเชี่ยวชาญและสัตวแพทย คอกไกก รงตบั จะตองเปนคอกทีร่ ะบายอากาศไดด ีไมอับชนื้ ทาํ ใหขี้ไกไมแหงงายและชื้นแฉะ รอบดา นของคอกไกร ะดบั จากพ้ืนดินสูงถึงพ้ืนกรงไกควรจะโปรงไมตีไมหรือวัสดุทึบแสงแตจะตีก้ันดวยลวดตาขายสูงกวาพ้ืนกรง แมไกข น้ึ ไปอกี 45-50 ซม. จะตีฝาไมหรือสังกะสีทึบแสงกันฝนสาดและแสงแดดกระทบถูกตัวไก สวน สูงจากน้ีข้ึนไปถึงหลังคาจะเปน ลวดตาขา ยบางแหง อาจจะปลอ ยใหด า นขา งของโรงเรอื นทง้ั 4 ดา น โลง หมดเพียงแตปอ งกนั ไมใ หฝ นสาดและแสงแดดกระทบถูกไกโ ดยตรงเปน ใชไ ด การใหแ สงสวา งแกไ กใ นเลา ระยะนจ้ี ะตอ งไมใ หเ กนิ 11-12 ชั่วโมง ถา ใหแ สงสวา งมากกวา น้ี จะทําใหไ กไ ขเ รว็ ขน้ึ กอ นกาํ หนดและอตั ราการไขท ง้ั ปไ มด ี จะดีเฉพาะใน 4 เดอื นแรกเทา นน้ั ดงั นน้ั แสง สวางจึงตองเอาใจใสและจัดการใหถูกตองกลาวคือในเดือนท่ีเวลากลางวันยาว เชน เดือนมีนาคม- ตุลาคม เราไมต อ งใหแ สงสวา งเพม่ิ ในเวลาหวั คา่ํ หรอื กลางคนื โดยหลกั การแลว แสงสวา งธรรมชาติ 8- 12 ชั่วโมง เปน ใชไ ดไ มต อ งเพม่ิ ไฟฟา อกี สว นในฤดหู นาวทต่ี ะวนั ตกดนิ และมดื เรว็ จาํ เปน จะตอ งใหแ สง สวางเพิ่มแตรวมแลวไมใหเกิน 11-12 ชว่ั โมงตอ วนั ความเขม ของแสงสวา งทพ่ี อเหมาะ คอื 1 ฟุตแคน เดิ้ลที่ระดับตัวไก การใหอาหารจะตองจํากัดใหไกสาวกิน ตามตารางท่ี 5 พรอ มทง้ั ตรวจสอบนา้ํ หนักไกทุกๆ สัปดาหดวย ใหอ าหารวนั ละ 2 ครง้ั เชา 7-8 น. และบา ย 2-3 น. ใหน ้าํ กนิ ตลอดเวลา และทาํ ความ สะอาดรางนา้ํ เชาและบายเวลาเดียวกับที่ใหอาหาร อาหารทใ่ี ชเ ลย้ี งไกส าวเปน อาหารทม่ี โี ปรตนี 12% พลงั งานใชประโยชนไ ด 2900 M.E. Kcal/Kg แคลเซี่ยม 0.6% ฟอสฟอรสั 0.3% เกลอื 0.5% และ อุดมดว ยแรธ าตไุ วตามนิ ทต่ี อ งการ ตารางที่ 5 แสดงน้าํ หนกั ไกส าว จํานวนอาหารทจ่ี าํ กดั ใหก นิ และวธิ กี ารจดั การอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ งสาํ หรับ ไกสาวอายุ 15-20 สัปดาห อายไุ กส าว นา้ํ หนักตัว จาํ นวนอาหารที่ให การจดั การอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ ง (สัปดาห) (กรมั /ตัว) (กรมั /ตัว/วนั ) 15 1,360 63.5 - ตดั ปาก, หยอดวคั ซนิ 16 1,430 65.8 หลอดลมอกั เสบตดิ ตอ , 17 1,500 68.0 ถา ยพยาธแิ ละอาบนา้ํ ฆาเหา ไรไก 18 1,560 70.3 - ใหแ สงสวา งไมเ กนิ 11-12 ชม./วัน 19 1,620 72.6 - คดั ไกป ว ยออกเปน ระยะ ๆ 20 1,680 74.8 - ควบคมุ น้าํ หนักใหไดมาตรฐาน

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 7 ตารางที่ 6 แสดงนาํ้ หนกั ตวั และจํานวนอาหารทจ่ี าํ กัดใหไกตัวผูอายุ 15-20 สปั ดาห กนิ และการจดั การอน่ื ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ ง อายไุ กต วั ผู นา้ํ หนักตัว จาํ นวนอาหารที่ให การจดั การอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ ง (สัปดาห) (กรมั /ตัว) (กรมั /ตัว/วนั ) 15 1,730 80 - นา้ํ ขน้ึ กรงตบั ขงั เดย่ี วพรอ มหยอดหลอดลมอกั เสบ 16 1,820 83 ตดิ ตอ ถา ยพยาธิภายนอกและภายใน ในวนั ทข่ี น้ึ 17 1,910 86 กรงตับฐาน 18 2,000 90 - ใหแ สงสวางวันละไมเกิน 11-12 ชม. ควบคมุ 19 2,130 95 นา้ํ หนักใหไดมาตรฐาน 20 2,220 99 ตารางท่ี 7 แสดงสวนประกอบของอาหารไกสาว อายุ 15-20 สัปดาหและสูตรอาหาร โภชนะของอาหารผสม %ในอาหาร สตู รอาหารผสม (กก.) โปรตีน 12 ขา วโพด,ปลายขาว 76.00 กรดอะมิโน ขา วฟาง, ราํ ละเอียด 10.00 ไลซนี 0.45 กากถว่ั เหลอื ง 7.00 เมทโธโอนีน+ซสิ ตนิ 0.40 ปลาปน 55% - ทรปิ โตเฟน 0.11 ใบกระถนิ 4 ทริโอนีน 0.37 เปลอื กหอยปน 1 ไอโซลซู นี 0.40 ไดแคลเซย่ี มฟอสเฟต 1 อารจินีน 0.67 8% p ลูซนี 0.67 กรดอะมโิ นไลซนี - เฟนิลอะลานี + ไทโรซนี 0.67 กรดอะมโิ นเมไธโอนนี - ฮลิ ตดิ นิ 0.17 เกลอื ปน 0.25 เวลนี 0.41 ฟรมี ิกซ 0.50 ไกลซนี + เซรีน 0.47 รวม 100 พลงั งาน (M.E. Kcal/Kg) 2900 แคลเซย่ี ม 0.60 ฟอสฟอรสั 0.30 เกลือ 0.50 การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธรุ ะยะแรกอายุ 21-36 สปั ดาห 1. ไกพอแมพันธุที่เลี้ยงอยูบนกรงตับตอจากรุนหนมุ สาวนั้นแมไก จะเรม่ิ ไขฟ องแรกเมอ่ื อายุ ประมาณ 150 วัน หรือ 5-5.5 เดอื น เมอ่ื ไกเ รม่ิ ไขใ หเ ปลย่ี นสตู รอาหารใหมใ หม โี ภชนะอาหารเพม่ิ ขน้ึ เพ่ือไกน ําไปสรา งไขร วมทง้ั เพม่ิ แรธ าตแุ คลเซย่ี ม จากเดิม 0.60% เปน 3.36% ฟอสฟอรสั 0.3% เปน 0.42% เพอ่ื นําไปสรา งเปลอื กไข สว นไกพอ พนั ธนุ น้ั ใหอ าหารเชนเดยี วกบั แมไ ก แตม ธี าตแุ คลเซยี มตา่ํ กวา คอื 0.60% และฟอสฟอรัส 0.3% เทา ๆ กบั ในอาหารไกร นุ หนมุ สาว ทง้ั นี้เพราะไกพ อพนั ธุไ มไข

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 8 จึงไมจําเปนจะตองใหแคลเซี่ยมและฟอสฟอรัสสูงและอีกประการหน่ึงการใหธาตุแคลเซ่ียมสูงเชนเดียว กับไกแ มพันธุ หรอื ใหอ าหารสตู รเดียวกับไกแ มพันธุน ้นั มีการคนควาและวิจัยพบวาทาํ ใหการผสมพนั ธุ ของพอไกไมด ี มนี า้ํ เชอ้ื นอ ยและผสมไมต ดิ ดงั นัน้ การจดั การท่ีดีจงึ ควรแยกสูตรอาหารใหไ กพอ แมพันธุ กินจํานวนอาหารท่ีใหแมไกกินข้ึนอยูกับอัตราการไขของแมไกแมไกไขมากกวาก็ใหกินมากไขนอยก็ให อาหารลดลงตามสว น ดงั ตารางท่ี 9 2. ส่ิงท่ีจะตองปรบั อนั ทส่ี องนอกเหนอื จากเรอ่ื งอาหาร คอื เรอ่ื งของแสงสวา ง เพราะแสงสวา ง จะมีผลกระทบโดยตรงกบั อตั ราการไขก ารใหแ สงสวา งตอ วนั ไมเ พยี งพอ แมไ กจ ะไขล ดลง แมวาเราจะให อาหารครบทุกหมู และการจดั การเรอ่ื งอน่ื ๆ อยา งดี แสงเกย่ี วขอ งกบั การสรา งฮอรโ มนทใ่ี ชใ นขบวน การผลิตไขของแมไ กผ า นทางตาไกแ สงสวา งทพ่ี อเพยี งควรมคี วามเขม 1 ฟตุ แคลเดล๊ิ ในระดบั ตวั ไก และ เวลาที่ใหแสงสวางวันละ 14-15 ชว่ั โมงตดิ ตอ กนั การใหแ สงสวา งมากไมด ี เพราะทาํ ใหไกไขไมเปน เวลากระจัดกระจาย บางครง้ั ไขก ลางคนื อกี ดว ย ไกจ ะจกิ กนั มากตน่ื ตกใจงา ยและมดลกู ทะลกั ออกมา ขางนอก การจดั แสงสวา งใหเ ปน ระบบตดิ ตอ เนอ่ื งกนั วนั ละ 14-15 ชั่วโมง แมไ กจ ะไขก อ นเวลา 14 น. ทุก ๆ วัน จากการเลย้ี งไกห นมุ สาว อายุ 15-20 สัปดาห เรากําจดั เวลาการใหแ สงสวา งเพม่ิ ขน้ึ สปั ดาห ละ 1 ชั่วโมง จนถงึ สดุ ทา ยวนั ละ 14-15 ชั่วโมง แลวหยดุ เพ่มิ และรกั ษาระดบั นีต้ ลอดไปจนกวา แมไ ก จะหยุดไขและปลดระวาง การใหแสงดว ยหลอดไฟนอี อนใหผ ลดกี วา หลอดไฟทม่ี ใี สท งั สะเตล็ ทใ่ี ชก นั ใน บานเรือนทั่ว ๆ ไป เพราะใชงานไดทนกวา และประหยัดไฟกวาไมส นิ้ เปลืองคา ไฟฟา มากเทา กับหลอดที่ มีใสดังกลา วสาํ หรบั สขี องแสงควรใหเ ปน สขี าวเพราะหาไดง า ยราคาถกู และใหผ ลดกี วา สอี น่ื ๆ การคํานวณความเขม ของแสงเทา กบั 1-2 ฟตุ แคนเดล๊ิ (Foot Candle) ในระดบั กรงไกห รอื ตวั ไก คาํ นวณไดจ ากสตู รดงั น้ี ความเขมของแสง = แรงเทยี นของหลอดไฟ x ระยะทางจากหลอดไฟถึงจุดที่ตองการวัดคิดเปนฟุต สรุปโดยยอ ใชห ลอดไฟนอี อน 40 วตั ต ตอพ้นื ที่ 200 ตารางฟตุ ตดิ หลอดไฟสงู จากพน้ื ระดบั เพดานคอก และวางหลอดไฟหา งจากกนั 10-14 ฟุต สาํ หรบั เปด ไฟเสรมิ ในเวลามดื และกลางคนื ใหไ ด แสงสวา งตดิ ตอ กนั 14-15 ชั่วโมง เปนพอเพียง 3. บันทึกจาํ นวนไขแ ละนา้ํ หนกั ไขใ นบตั รประจาํ ตัวแมไกโดยบันทึกการไขทุก ๆ วัน สว นนา้ํ หนกั ไขใหช ง่ั น้ําหนักไขทุก ๆ สัปดาห ๆ ละ 3 วัน แลว หาคา เฉลย่ี น้าํ หนกั ไขต อ สปั ดาหแ ละตอ เดอื นตอ ไป ขอ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 9 มูลท่ีไดจากการบนั ทกึ อตั ราการไขแ ตล ะเดอื น ใหจัดทาํ เปน กราฟแสดงไวบ นกระดานดําแสดงสถติ แิ ละ ขอมูลอื่นของไกที่อยูในคอกไกนั้น ๆ การคํานวณอตั ราการไขใ หค ดิ เปน เปอรเ ซน็ ตข องไกท ใ่ี หไ ขต อ ระยะ เวลาที่กาํ หนด (Hen-day Egg production) อัตราการไข = จํานวนแมไ ก x 100% จํานวนแมไ ก อตั ราการไขใ นเดอื นมกราคม = จํานวนไขร วม 30 วนั x 100% จาํ นวนแมไ ก x 31 นําขอมูลมาทาํ กราฟใหแ กนนอนเปน เวลา แกนตง้ั เปน เปอรเ ซน็ ตไ ขแ ลว เปรยี บเทยี บกบั กราฟ มาตรฐานดังภาพที่ 1 และตารางท่ี 8 แสดงกราฟมาตรฐานการไขของไกแมพันธุโรดไอแลนดแ ดงและบารพลีมัธรอก ตารางท่ี 8 แสดงมาตรฐานปรมิ าณและอตั ราการไขข องแมไ กอ ายตุ า ง ๆ กนั ตง้ั แตแ มไ กไ ข ฟองแรกของไกพ นั ธโุ รด ไอแลนดแ ดงและบารพ ลมี ธั รอ ก อตั ราการไข อตั ราการไข(%) อายุการไข อตั ราการไข(%) อายุการไข อตั ราการไข (สัปดาห) (สัปดาห) (สัปดาห) (%) 15 18 84 35 71 2 17 19 83 36 70 3 34 20 83 37 70 4 54 21 82 38 69 5 71 22 81 39 68 6 89 23 80 40 67 7 92 24 79 41 57 8 90 25 79 42 66 9 89 26 78 42 65 10 89 27 77 44 64 11 89 28 76 45 64

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 10 อตั ราการไข อตั ราการไข(%) อายกุ ารไข อตั ราการไข(%) อายุการไข อตั ราการไข (สัปดาห) (สัปดาห) (สัปดาห) (%) 12 88 29 76 46 63 13 88 30 75 47 62 14 87 31 74 48 61 15 86 32 73 49 61 16 86 33 73 50 60 17 85 34 72 51 59 52 58 รวม 264 ฟอง/ตัว เฉลี่ย 72.4 % ตารางที่ 9 จาํ นวนอาหารผสมที่มีโปรตีน 16% พลงั งาน 2900 M.E. Kcal/Kg ทใ่ี หแมไ กก นิ ตามอัตราการไข นา้ํ หนกั ไขแ ละนา้ํ หนกั ตวั ของแมไ ก อตั ราการไขต อ วนั (%) นน.ตัว(กรมั /ตัว) นน.ไข(กรมั /ฟอง) 50 60 70 80 90 100 1.59 52.0 70 78 84 91 99 106 1.59 56.7 73 81 89 96 104 112 1.59 61.4 76 84 92 100 108 116 1.59 66.4 79 88 98 106 116 124 1.71 52.0 69 77 84 91 98 105 1.71 56.7 79 80 88 96 104 111 1.71 61.4 75 83 91 99 108 116 1.71 66.1 79 88 98 106 115 124 1.82 52.0 68 76 83 89 97 104 1.82 56.7 71 79 87 94 103 110 1.82 61.4 74 82 90 98 106 114 1.82 66.1 78 86 96 104 114 123 1.93 52.0 67 75 84 89 96 103 1.93 56.7 71 78 88 94 102 109 1.93 61.4 73 81 91 98 106 114 1.93 66.1 77 86 97 104 113 122 2.04 52.0 66 74 83 88 95 102 2.04 56.7 69 77 87 93 101 108 2.04 61.4 72 80 90 96 104 113 2.04 66.1 69 84 96 103 112 121 2.15 52.0 65 73 82 87 94 101 2.15 56.7 69 76 86 92 100 108 2.15 61.4 71 79 89 96 104 112 2.15 66.1 69 84 95 102 111 120

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 11 สตู รอาหารแมไกไข วตั ถุดิบอาหาร ปริมาณ หมายเลข/โภชนะ อาหาร ตอ งการ เกินหรือขาด 1. ขา วโพด 66.06 1. โปรตีน 16.00 16.00 0.00 2. กากถว่ั เหลอื ง (44%) 14.63 2. พลงั งานหมู 2772.78 0.00 2772.78 3. ใบกระถินปน 4.00 3. พลงั งานไก 2743.19 2900.0 -156.81 4. ปลาปน (55%) 5.00 4. ไขมนั 3.33 0.00 3.33 5. เปลือกหอย 8.50 5. เยอ่ื ใย 3.45 0.00 3.45 6. ไดแดล (p/18) 1.00 6. แคลเซย่ี ม 3.92 3.75 0.17 7. เกลือ 0.50 7. ฟอส.รวม 0.50 0.00 0.50 8. DL/เมทไธโอนนี 0.06 8. ฟอส.ใชได 0.48 0.35 0.13 9. พ.แมไ กไ ข 0.25 9. ลิโนลิอิค 0.00 0.00 0.00 รวม 100.00 กก. 10. แซนโทพลิ 0.00 0.00 0.00 ราคา 4.67 บาท/กก. 11. ไลซนี 0.80 0.71 0.09 (อาจเปลี่ยนแปลงได) 12. เมท+ซสิ 0.61 0.61 0.00 13. ทรปิ โตเฟน 0.18 0.15 0.03 14. ทริโอนีน 0.60 0.50 0.10 15. ไอโซลซู นี 0.73 0.55 0.18 16. ลูซีน 1.52 0.81 0.71 17. อารจินีน 0.93 0.75 0.18 18. เฟน+ไทโร 1.17 0.88 0.29 19. ฮิสตดิ นิ 0.40 0.17 0.23 20. เวลีน 0.81 0.61 0.20 หมายเหตุ อาหารไกพ อ พนั ธใุ หล ดเปลอื กหอยลงเหลอื 1.0 กก. และเพม่ิ ขา วโพดขน้ึ เปน 73.56 กก. นอกนน้ั คงเดมิ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 12 ตารางที่ 10 แสดงสว นประกอบของไวตามนิ และแรธาตุในอาหารของไกพันธุโรดไอแลนดแดง และ บารพลีมัธรอคของกรมปศุสัตว ไกเ ลก็ ไกไ ข ไกพ อ -แมพ นั ธุ 0-8(ส.ป.) 9-20(ส.ป.) 21-72(ส.ป.) 28-72(ส.ป.) ความตองการไวตามิน ตออาหาร 1 กก. 9000 7000 7500 7500 ไวตามนิ เอ. (ไอยู) 1300 1200 1300 1300 ไวตามนิ ด3ี (ไอ ย)ู 15 10.0 7.5 10.0 ไวตามนิ อี (ไอ ย)ู 1.5 1.5 1.5 1.5 ไวตามนิ เค (ม.ก.) 2.2 2.0 1.5 2.2 ไทนามนิ (ม.ก.) 5.0 4.0 4.5 6.5 ไรโบฟลาวิน (ม.ก.) 40.0 30.0 30.0 30.0 ไนอาซนี (ม.ก.) 1600.0 1400.0 1400.0 1400.0 โคลีน (ม.ก.) 13.0 11.0 10.0 12.0 กรดเพนตโิ ตธินคิ (ม.ก.) 0.75 0.60 0.75 1.0 กรดโฟลกิ ไพริดอ กซนี (ม.ก.) 4.0 3.5 3.0 4.0 ไบโอตนิ (ม.ก.) 0.2 0.15 0.2 0.3 ไวตามนิ บี 12 (ม.ก.) 12.0 10.0 10.0 14.0 ความตองการแรธาตุ ตอ อาหาร 1 กก. 66.0 66.0 66.0 66.0 แมงกานสี (ม.ก.) เหล็ก (ม.ก.) 96.0 96.0 96.0 96.0 ทองแดง (ม.ก.) สังกะสี (ม.ก.) 5.0 5.0 5.0 5.0 ซลี เี นยี ม (ม.ก.) ไอโอดนี (ม.ก.) 60.0 60.0 60.0 60.0 แมกนเี ซย่ี ม (ม.ก.) 0.15 0.10 0.10 0.10 0.42 0.42 0.42 0.42 600.0 600.0 600.0 600.0 การผสมพนั ธไุ ก เม่ือแมไ กไ ขไ ดค รบ 3 สัปดาห ใหทาํ การเจาะเลอื ดพอพนั ธแุ มพนั ธุไ ก เพอ่ื ตรวจโรคขข้ี าว คัดไก ท่ีเปนโรคข้ีขาวออกจากฝูง ไมน ํามาผสมพนั ธเุ พราะโรคนจ้ี ะตดิ ตอ ถงึ ลกู ไกไ ดท างเปลอื กไข และระบาด ไดดีในตูฟก ทาํ ใหไ ขฟ ก ไมอ อกตายมากในระยะสดุ ทา ยของการฝก หรอื เรยี กวา ไขต ายโคมนอกจากนล้ี กู ไกท่ีฟกออกมาไดจ ะออ นแอขเ้ี หลวขาวตดิ กน ลกู ไกข ไ้ี มอ อกแกรน และตายมากในระยะกก 1-4 สัปดาห ดังน้ันฝูงไกพ นั ธจุ งึ เขม งวดตอ การกาํ จดั โรคขข้ี าวออกใหไ ดถ งึ 100% จึงจะปลอดภัย ไกที่เปนโรคใหคัด ออกจากฝูงและทําลายเพราะปลอยไวในฝูงจะมีโอกาสกระจายโรคไปสูตัวอ่ืน ทําใหเราไมปลอดภัยใน การทจ่ี ะผลติ ลกู พนั ธดุ สี ง เสรมิ เกษตรกร

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 13 การผสมพันธุไกจะใชวิธีผสมเทียมบนกรงตับทุก ๆ ศนู ย และสถานบี าํ รุงพันธสุ ัตวผสมสัปดาห ละ 2 ครั้ง คอื ผสมวันจันทร-พฤหัสบดี หรอื องั คาร-ศกุ ร เก็บไขฟกครั้งแรก เมอ่ื ผสมไปได 3 วัน และ จากนั้นเก็บไดทุกวันเพื่อรวมเขาตูฟกสัปดาหละ 3 ครง้ั วิธีผสมเทียมไกแบงออกเปน 2 ขน้ั ตอน คอื 1. ข้ันตอนการรดี นา้ํ เชอ้ื ตวั ผู การรดี นา้ํ เชื้อจากไกพอพันธุตองทาํ ดวยคน 2 คน คอื คนอมุ ไก ตัวผูกระชับไวที่เอวยื่นหางไกออกขางหนาหัวไกอยดู า นหลังของคนอุม การอมุ ไกม เี ทคนคิ คอื จะตอ งจบั ไกกระชับไวที่เอวดานขวามือใหไกอยูระหวางเอวกับแขนขวา กดไกไวไมใหไกมีความรูสึกวา โครงเครง หรือโยกไปโยกมาขณะท่ีอีกคนหนึ่งทําการรดี นา้ํ เชื้อไก การอมุ ไกท ถ่ี กู ตอ งนน้ั มอื ขวาจะจบั ขาไกท ง้ั 2 ขางรวบเขาหากนั โดยใชน ว้ิ ชแ้ี ละนว้ิ กลางอยรู ะหวา งขาทง้ั สองเวลารวบขาไกเ ขา หากนั ไกจ ะเกบ็ ขาจดุ ท่ี จับขาไกอยูระหวางหัวเขาขอตอระหวางแขงกับโคนขาสวนมือซายของผูอุมไกจะจับอยูที่ใตทองและปก กระชบั เขาหากันชวยไมใหไกโยกโครงเครง คราวนี้มาดูที่คนรีดน้ําเช้ือไก คนรีดนํ้าเชอ้ื ในมอื ขวาถอื กรวยเลก็ สาํ หรบั รองนา้ํ เชื้อ หรอื ไมก ็ เปนแกว นา้ํ ขนาดเลก็ เสน ผา ศนู ยก ลาง 1-2นิ้วอาจจะเปนพลาสติกแทนแกวก็ได ขอ สาํ คญั คอื ภาชนะ ตองสะอาดลางดวยนํ้ากล่ันหรือน้ําเกลอื ทเ่ี ตรยี มไวส ําหรบั เจอื จางน้ําเชอ้ื ไกถ งึ เวลารดี นา้ํ เชอ้ื คนรดี ใชม อื ซายลูบหลังพอ ไกล บู เบา ๆ จากโคนปก ผา นมาทห่ี ลงั และโคนหางพอถงึ โคนหางใชน ว้ิ หวั แมม อื และนว้ิ ช้ี บีบกระตุนอยา งรวดเร็วทีโ่ คนหางไกจ ะมคี วามรสู กึ เสยี วและแสดงปฏกิ รยิ ากระดกหางขึ้น พรอม ๆ กับ ดันอวัยวะเพศรูปรางเปนลอนคูปลายแหลมยื่นออกมาจากรูทวารใหเห็นอวัยวะดังกลาวเปนที่เก็บนาํ้ เชื้อ และฉีดนา้ํ เชอ้ื ในเวลาผสมพนั ธุ ซึ่งวางอยูเหนอื รทู ีไ่ กไวส าํ หรับถายมูล อวยั วะเพศคนู เี้ วลาปกตจิ ะหดตัว เก็บไวภายในมองไมเห็นเวลารีดนํ้าเช้ือมีเทคนิคสําคัญคือความเร็วระหวางท่ีบีบกระตุนโคนหางใหหาง ไกกระดกช้ีข้ึนกับการเปล่ียนมือมาบีบโคนอวยั วะเพศที่กลาวขางบน ถาทาํ ใหเร็วก็จะทาํ ใหร ดี นา้ํ เชอ้ื ได มาก ในดานปฏิบตั จิ รงิ แลว พอกระตนุ โคนหางดว ยนว้ิ มอื ซา ยแลว ไกจ ะกระดกหางขน้ึ แลว ผรู ดี ตอ งเอา มือซายน้ันมาเปด กน ไกโ ดยใชฝ า มอื ซา ยลบู จากบรเิ วณใตท วารดนั ปาดขน้ึ ดา นบน เพื่อเปดใหเห็นอวัยวะ เพศอีกครั้งหนึ่ง ชว งทเ่ี อามอื ลบู เปด ทวารนไ้ี กจ ะมคี วามรสู กึ ทางเพศ และจะกดหางของมนั ดนั สวนทาง กับมือผูรีดแลวมันจะผอนคลายแรงกดลงขณะที่มือของเราลูบผานทวารของมัน จังหวะน้ีอวัยวะเพศจะ โผลออกมามาก ปากทวารจะเปดกวางใหเห็นอวัยวะเพศคูสีชมพูไดชัดเจน แลว เราก็ใชหัวแมม ือและนว้ิ ชี้ รีดน้ําเชื้อออกมาจากดานโคนของอวยั วะออกมาทางดา นนอกจะเหน็ มีน้ําเชอ้ื สดสขี นุ ขาวไหลออกมาจาก น้ันก็ใชภาชนะไปรองนา้ํ เชอ้ื กอ น มอื ซา ยจะบบี รดั โคนอวยั วะเพศคนู น้ั ไดเ มอ่ื มอื ซา ยจบั และบบี อวยั วะคู น้ันไดแลวอยา เพง่ิ รดี จนกวา จะนาํ ภาชนะมารองจงึ รดี นา้ํ เชอ้ื ออกในจงั หวะนจ้ี ะไมม ขี ไ้ี ก แตข น้ั ตอนกอ น หนาน้ีไกบ างตวั จะมคี วามกระสนั ตท างเพศพรอ ม ๆ กบั ขอ้ี อกมาดดว ย 2. เมื่อไดนําเชื้อมาแลวใหทําเจือจางโดยใชน้ํากล่ันท่ีละลายเกลอื แกงบรสิ ทุ ธค์ิ วามเขม ขน ของ เกลอื เทากับ 0.75% จาํ นวน 2-3 เทา ของนา้ํ เชื้อ ใชป ลายไชรง๊ิ ทใ่ี ชฉ ดี น้าํ เชอ้ื คนเขา กนั ใหด ี แลว จงึ นาํ ไปฉดี เขา ทป่ี ากทางเขา ทอ นําไขข องไกต วั เมยี ตวั ละ 0.01-0.02 ซีซ.ี หรือวา 1 ซีซ.ี ฉดี ได 50-100 ตวั น่ันเอง สําหรบั สารละลายเจอื จางนา้ํ เชื้อ ถา ไมผ สมเองกซ็ อ้ื น้ําเกลอื ทใ่ี ชใ นโรงพยาบาลสําหรับคนปวยที่ มีความเขมขน ของเกลอื 0.9% แทนได และราคาไมแ พงหาซอ้ื ไดง า ยอกี ดว ยการฉดี นา้ํ เชอ้ื เขา ตวั เมยี จะ ตองใชคน 2 คนขน้ึ ไปถา หากไกม มี าก โดยคนทห่ี นง่ึ เปน คนฉดี สว นทเ่ี หลอื เปน คนเตรยี มเปด กน ไกต วั เมียการเปด กน ไกต วั เมยี เพอ่ื ใหเ หน็ ปากทางเขา ทอ นําไข ใหปฏิบัตไิ ดโ ดยตรงภายในกรงไก ไมจาํ เปน

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 14 ตองอุมแมไกออกมาขางนอกกรงวิธีการก็โดยการเปดกรงจับแมไกหันกนออกมาทางดานหนาตรงตับ แลวใชมือซายกดกลางหลังแมไกพ รอ มใชน ว้ิ มอื กดกระตนุ บรเิ วณหลงั ทม่ี อื กดอยู แมไ กจ ะหมอบลงกาง ปกออกและกระดกหางขึ้น พรอ มนใ้ี ชม อื ขวาสอดเขา ไปในกรงดา นขา งจบั ทก่ี น ไกใ ตท วารแลว กดทอ งดนั ไปทางดานหนา เลอ่ื นมอื ซา ยลงมาชว ยมอื ขวาคอื ใชม อื ซา ยเปด หางแมไ กใ หก ระดกขน้ึ พอมองเหน็ ทวาร และปากทอนําไขที่แมไกจะดันปากทอ นําไข โผลอ อกมาใหเ หน็ อยดู า นซา ยของทวารหนกั ที่ปากทอนี้ เปนที่สอดไชร๊งิ เขาไปประมาณ 1-2 นว้ิ ในแนวตรงขนานกบั ลาํ ตวั แลว ฉดี นา้ํ เชอ้ื เขา ไป การฟก ไข วัตถุประสงคหลกั ของกรมปศสุ ตั ว คอื การผลติ สตั วป ก พนั ธดุ ี สง เสรมิ เกษตรกร ดงั นน้ั จาํ เปน จะ ตองเอาใจใสในเร่ืองของการฟกไขอยางใกลชิด เพราะวาจุดน้ีเปนจุดสุดทายท่ีเราจะนาํ เอาผลงานออก เผยแพรเกษตรกรและประชาชนทั่วไป ในการฟกไขจะใหไดผลน้ันมีปจจัยที่จะตองนํามาพิจารณารวมกันอยูหลายปจจัยดวยกัน การ ประเมินผลของการฟก ไข หรอื ประสทิ ธภิ าพของการฟก ไขจ ะตอ งพจิ ารณาสง่ิ ตา ง ๆ ตอ ไปนป้ี ระกอบ คอื 1. อายขุ องพอ แมไ กพ นั ธุ พอแมที่มีอายุมากจะทําใหอัตราการผสมติดและการฟกออกต่ํากวาไกที่มีอายุนอยอัตราการ ผสมติดและการฟก ออกจะเพม่ิ ขน้ึ เรอ่ื ย ๆนบั แตไ ขไ กฟ องแรกไปสงู สดุ เมอ่ื ไกไ ขไ ปได 14-16 สัปดาห จากน้ันจะคอ ย ๆ ลดลงในทางปฏบิ ตั ไิ ขไ กร ะยะ 1-3 สัปดาหแรก จะไมน าํ ไปฟก เพราะไขย งั ฟองเลก็ เกินไป แตจะเก็บไขฟกหลังจาก 3 สัปดาห ไปแลว และเชนกันไกที่ไขครบปแลวจะไมเก็บไขเขาฟก เพราะอตั ราการผสมตดิ จะฟก ออกตา่ํ ดงั นัน้ จะเกบ็ เฉพาะชวงสัปดาหที่ 4 ถงึ สัปดาหที่ 52 ซง่ึ ตอ ไปน้ี จะเปนมาตรฐานการฟก ออกของไกพ นั ธตุ ามอายขุ องการไข ตารางที่ 11 แสดงมาตรฐานอตั ราการไขแ ละการฟก ออกของแมไ กพ นั ธไุ ข ตง้ั แตเ รม่ิ ไขจ นไขค รบ 52 สัปดาห ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก 1 5 - 18 83 86 35 70 81 2 18 - 19 82 86 36 69 80 3 34 - 20 82 85 37 69 80 4 54 71 21 81 85 38 68 80 5 71 74 22 80 85 39 67 79 6 89 78 23 79 85 40 66 79 7 91 80 24 78 84 41 66 79 8 91 82 25 78 84 42 65 78 9 90 84 26 77 84 43 64 78 10 89 85 27 76 84 44 63 78 11 88 85 28 75 83 45 63 77 12 88 86 29 75 83 46 62 77

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 15 ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก ไขส ปั ดาห %ไข %ฟก ออก 13 87 86 30 74 83 47 61 76 14 86 86 31 73 82 48 60 76 15 85 86 32 72 82 49 60 75 16 85 86 33 72 82 50 59 75 17 84 86 34 71 81 51 58 74 52 58 74 หมายเหตุ : % ฟกออก = จาํ นวนลกู ไก X 100 รวม 259 ฟอง/ตวั เฉลย่ี 71.0% จาํ นวนไขม เี ชอ้ื % ไข = Henday Egg Production อาหารไกพันธุจะแตกตางกันกับอาหารไกไขที่เราผลิตไขเพ่ือบริโภคจะตางกันในสวนของไว ตามินท่ีเก่ียวของกบั การเจรญิ เตบิ โตและการพฒั นาของตวั ออ นในไขฟ ก เชน ไวตามนิ บี 2 และบี 12 และไวตามินอี ซ่ึงถาหากไวตามนิ เหลา นไ้ี มพ อกบั ความตอ งการของรา งกายและการเจรญิ เตบิ โตของตวั ออนแลว จะมผี ลกระทบตอ การผสมตดิ เชน ขาดไวตามนิ จะทาํ ใหก ารผสมตดิ และตวั ออ นตายในระยะ อายุ 18 วัน มากกวา ปกติ ถา หากขาดไวตามนิ บี 1 จะทาํ ใหต วั ออ นตายในระยะ 7-10 วนั มาก โดย เฉพาะขาดไวตามินบี 2 หรือที่เรียกวาไรโบฟลาวิลแลวลูกไกจะตายระยะสุดทายมากคือตายโคมมาก ตวั ออนจะพัฒนาจนสมบูรณทุกอยาง ไขแดงดูดซึมเขาทองทกุ ตวั และมขี นขน้ึ เตม็ ตวั แตไ มส ามารถเจาะ เปลือกไขอ อกได ดงั นน้ั ในการพจิ ารณาหาเหตผุ ลวา ทาํ ไมการฟก ไขจงึ ใหผลตาํ่ กวา มาตรฐาน จงึ ใครข อ ใหคํานึงถึงอาหารที่ใชเลี้ยงแมพันธุดวย การใชอ าหารไกไ ขท ใ่ี ชใ นการผลติ ไขบ รโิ ภคมาเลย้ี งไกแ มพ นั ธุ แลวจะทาํ ใหการฟก ออกตา่ํ จึงจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งเพม่ิ ไวตามนิ เอ, ด,ี อแี ละบใี หม ากขน้ึ และอาหารจะตอ ง ใหมสดอยูเสมอเพราะอาหารเกาเก็บไวนานไวตามินจะเส่ือมสลายทําใหไขขาดไวตามินที่เกี่ยวของกับ การผสมติดและฟก ออกสําหรบั อาหารไกพ อ พนั ธจุ ะแตกตา งกบั อาหารแมพ นั ธตุ รงทม่ี ธี าตแุ คลเซย่ี มและ ฟอสฟอรสั ทต่ี ่ํากวา การฟกไขโดยปกติจะฟกดว ยเครื่องฟกไขทนั สมัยท่มี ีขนาดบรรจุไดต้งั แต 1,000-10,000 ฟอง การฟกจะแบง ออกเปน รนุ ๆ โดยรวบรวมไขใ หไ ดม าก ๆ จึงนาํ เขา ตฟู ก ครง้ั หนง่ึ ในทางปฏบิ ตั เิ ราจะรวบ รวมเขาตูฟกทุก ๆ 3-7 วัน โดยการเกบ็ ไขไวในหอ งเก็บไขท ี่ปรับอากาศท่ีมีอุณหภูมิ 65 องศา F (18.3 องศา C) ความชน้ื สมั พัทธ 75-80% หรือเทากับอุณหภูมิตุมเปยก 55-58 องศา F กอ นทจ่ี ะนาํ ไขเ ขา เก็บในหองเยน็ ควรจะคดั ไขไ มไ ดข นาดออกไป ควรเกบ็ เฉพาะไขข นาด 50-65 กรัม/ฟอง ใหญหรือเล็ก กวานี้คัดออกพรอมน้ไี ดคดั ไขบบุ รา วผวิ เปลอื กบาง ขรขุ ระ และรปู รา งผดิ ปกตอิ อกหลงั จากคดั ไขแ ลว จะ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 16 ตองรมควันฆาเชื้อโรคที่ติดมากับเปลือกไขรมควันกอนนําเขาเก็บในหองเย็นทุกครั้งการรมควันควรทํา ในตูไมปดฝาสนิทท่ีจัดสรางไวเปนพิเศษตามความเหมาะสมกบั ปรมิ าณไขไ กท จ่ี ะรมควนั ในแตล ะแหง เปนตูไมทม่ี ีฝาปด -เปด ได ภายในตโู ลง เปนทส่ี าํ หรบั วางถาดไขท ว่ี างเรยี งซอ นกนั ได หรอื แบง เปน ชน้ั ๆ แตพ้ืนเจาะรใู หค วนั ผา นได การรมควนั ใหใ ชด า งทบั ทมิ จาํ นวน 17 กรัม ใสล งบนถว ยแกว หรอื ถว ย กระเบอ้ื ง (หามใชภาชนะที่เปนโลหะ) แลว เตมิ ดว ยยาฟอรม าลนิ 40% จาํ นวน 30 ซีซ.ี ลงไปในถว ย ชั่ว ครูจะมคี วนั เกดิ ขน้ึ และรบี ปด ฝาตทู ง้ิ ไว 20 นาที แลว จงึ เปด ฝาและทง้ิ ไขไ วอ กี นาน 20-30 นาที จึงนาํ ไปเขาหองเกบ็ ไข สว นผสมของดา งทบั ทมิ และฟอรม าลนิ 40% ดงั กลา วใชส าํ หรบั รมควนั ตขู นาด 100 ลูกบาศกฟุต ถา หากทา นมตี รู มควนั เลก็ กวา นก้ี ใ็ หล ดนา้ํ ยาและดา งทบั ทมิ ลงตามสว น การเก็บไขไวใน หองเย็นควรจะเรยี งไขไ วบ นถาดใสไ ขท เ่ี ปน พลาสตกิ ทส่ี ามารถซอ นกนั ใหส งู เปน ตง้ั ๆ ได เพอ่ื ปอ งกนั ลม ในหองไมใหผานไขมากเกินไป และสะดวกตอ การกลบั ไข การกลบั ไขโ ดยการใชม อื เขยา ถาดไขท ง้ั ตง้ั ให เคล่ือนไหวเบา ๆ ทําทุก ๆ วัน ละ 1 ครง้ั จะชว ยลดอตั ราการตายของตวั ออ นระยะ 1-7 วนั ไดม าก กอนท่ีจะนาํ ไปเขา ฟก จะตอ งนําไขอ อกผง่ึ ไวใ นอณุ หภมู หิ อ งอยา งนอ ย 12 ชั่วโมง หรอื ผง่ึ อากาศนอกหอง เย็นไวห นง่ึ คนื กอ นจงึ นําเขา ตฟู ก ตูฟกไขไกที่ใชกันอยูในปจจุบนั เปนตฟู ก ไขไ ฟฟา มี ขนาดบรรจุแตกตางกันต้ังแต 100 ฟอง จนถึง 100,000 ฟอง/ตู แตโดยหลักการและวิธีการแลวทุกตู จะตอ งมอี ปุ กรณท ท่ี าํ หนา ทต่ี า งๆกนั 4 ชนิด ดังน้ี พัดลม ทําหนาท่ีกระจายความรอนในตูใหสมํ่าเสมอพรอ มกนั นจ้ี ะทาํ หนา ทด่ี ดู อากาศดเี ขา ไป ในตู และอกี ดา นหนง่ึ จะเปา อากาศเสยี ออกจากตู โดยจะรักษาอากาศที่ดีมีออกซิเจน 21% ไวในตูให มากที่สุด และลดระดบั อากาศคารบ อนไดออ กไซดใ หต า่ํ กวา 0.5% ความเรว็ ของลมประมาณ 750- 1400 รอบตอนาที ขน้ึ อยกู บั ขนาดของใบพดั และรักษาการเคลอ่ื นไหว ของพดั ลมผา นไขใ นถาดไมใ ห เร็วเกินไป สว นใหญแ ลว ลมจะพดั ผา นไขด ว ยความเรว็ 7 ชม. ตอ วนิ าที ในขณะทเ่ี ดนิ เครอ่ื งพดั ลมจะเปา อากาศออกและดูดอากาศเขาตลอดเวลาและตองการอากาศหายใจเปนทวีคูณตามอายุของการฟกไข เชน ไข 1,000 ฟอง ตอ งการอากาศหายใจเมอ่ื อายุ 1 วัน 18 วัน และ 21 วัน เทากับ 2-3, 143 และ 216 ลูกบาศกฟ ตุ ตอ ชว่ั โมงตามลําดบั ซง่ึ มากกวา ถงึ 100 เทา ของระยะแรก ๆ การตง้ั พดั ลมจะตอ งอยู ในตําแหนงทไ่ี มเ ปา ลมไปกระทบไขโ ดยตรงดา นหนา พดั ลมจะมลี วดรอ นไฟฟา ใหค วามรอ นแกต ฟู ก พัด ลมจะพัดผานความรอนแลวนําความรอนไปกระทบผนังตูกอนแลวจึงกระจายไปบนไขไกดวยแรงสะทอน จุดตรงท่ีลมกระทบผนังน้ีจะเจาะรูไวสําหรับใหอากาศออกสวนดานตรงขามของรูออกจะเปนตําแหนง เจาะรูสําหรับอากาศดีเขาตูในกรณีท่ีไฟฟาดับและพัดลมไหมจะทําใหอ ากาศภายในตรู อ นจดั และไมม ี อากาศหมุนเวียน ลูกไกจะตายหมดดังนั้นในดานปฏิบัติจึงตองเปดฝาตูฟกไขไวจนกวาไฟฟาจะมาหรือ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 17 ซอมพัดลมเสร็จ การเปด ฝาตฟู ก ขน้ึ อยกู บั อายขุ องไขใ นตถู า หากไขอ ายนุ อ ยเปด เพยี งแงม ตไู วเ ปน พอแต ถาไขอายุมาก จะตอ งเปด กวา งขน้ึ เพอ่ื ปอ งกนั ไมใ หอ ากาศภายในรอ นจดั ซง่ึ เปน ความรอ นทเ่ี กดิ จากการ หายใจของลกู ไกจ ดุ วกิ ฤตทจ่ี ะตอ งเอาใจใสอ ยา งยง่ิ คอื ชว งสดุ ทา ยของการฟก ไข คอื ระหวา ง 18-21 วัน ถาหากไฟฟาดับพัดลมไมเดินลูกไกจะตายภายใน 10-20 นาที เพราะลกู ไกข าดอากาศ จึงตอ งคอย ระวังอยา งใกลชดิ และเปด ฝาตทู ันทที ีไ่ ฟดบั ลวดรอ นไฟฟา เปนแหลงใหความรอนแกตูฟกจะวางอยูหนาพัดลมหรือใกลๆ พัดลม ลวดรอ น มีขนาดตง้ั แต 100 วตั ต ถึง 1,500 วัตต ขน้ึ อยกู บั ขนาดของตบู รรจุ 10,000 ฟอง ใชล วดรอ น ประมาณ 750-1,000 วัตต ในตหู นง่ึ ๆ อาจจะวางลวดรอ นไฟฟา ไวหลายแหง ตามจาํ นวนพดั ลมทใ่ี ช การทํางานของลวดรอ นจะถกู ควบคมุ ดว ยเครอ่ื งควบคมุ อณุ หภมู อิ ตั โนมตั ิ จดุ ทต่ี อ งสนใจของลวดรอ นไฟ ฟา คอื ระวงั อยา ใหถ กู น้ําจะทาํ ใหไฟฟาลัดวงจร และชอตเปน อนั ตรายและถา หากเดนิ เครอ่ื งแลว อณุ หภมู ิ ตูไมสูงขึ้น อาจจะเนอ่ื งมาจากสายลวดรอ นขาดหรอื ไมก ส็ ะพานไฟหรอื สายไฟทต่ี อ เขา ลวดรอ นขาดตอน บางแหง หรือไมก อ็ ปุ กรณท ค่ี วบคมุ ลวดรอ นเสยี เครื่องควบคุมความรอนอัตโนมัติ การควบคมุ อณุ หภมู ขิ องตฟู ก ไขใ หอ ยรู ะดบั ทต่ี อ งการและ รักษาระดับใหส ม่ําเสมอเหมาะกบั ความตอ งการฟก ไขน น้ั ในปจจุบันมีอยู 2 ระบบที่หนึง่ เปนระบบท่ี ควบคุมดวยเทอรโ มมเิ ตอรท ม่ี คี ณุ สมบตั วิ ดั อณุ หภมู ภิ ายในตู และทาํ หนา ทเ่ี ปน ตวั ตดั ไฟเขา ลวดรอ นไฟ ฟาผานการทาํ งานของ Selenoi ระบบท่ีสองเปน ระบบทค่ี วบคมุ ความรอ นดว ยเวเฟอรแ ละไมโครสวชิ ระบบควบคมุ ดว ยเทอรโ มมเิ ตอร มีอุปกรณท เ่ี กย่ี วขอ ง 4 ชิ้น คอื เทอรโ มมเิ ตอรแ ผงอเิ ลค็ ทรอ นคิ Selenoi และลวดรอ นไฟฟาเทอรโ มมเิ ตอร จะถูกประดษิ ฐขึ้นเพ่อื ควบคมุ อุณหภูมิ 99 องศา F หรือ 100 องศา F หรือ 98.8 องศา F หรือ 86 องศา F เลอื กไดต ามตอ งการเทอรโ มมเิ ตอรน ร้ี าคาแพง ประมาณอันละ 2,400-3,200 บาท และเปน วตั ถทุ าํ ดว ยแกว บางแตกไดง า ยถา ไมร ะวงั เทอรโ มมเิ ตอร มีปลอกตะกั่วอยู 2 แหงภายในปลอกตะก่ัวจะมีลวดแพลตินัมแข็งเช่ือมระหวางปรอทภายในเทอร โมิเตอรก บั ตะกว่ั รอบนอก ทาํ หนาที่เปนสะพานไฟฟา Selenoi (ซลี นี อย) ทําหนา ทเ่ี ปน สวชิ ปด เปด ไฟแรงสงู ไปยงั ลวดรอ นไฟฟา สวชิ มคี วามทนทานตอ ความรอนที่เกิดจากการไฟฟากระโดดจากขั้วหนึ่งไปข้ัวตรงกันขามอันเน่ืองมาจากลวดรอนกินไฟมาก การปด หรอื เปด สวชิ ของ Selenoi จะสง่ั การโดยเทอรโ มมเิ ตอรอ กี ขน้ึ หนง่ึ ตวั Selemoi สว นมากจะใชไ ฟ กระแสตรง DC 24 V แผงอิเล็คทรอนิค เปนสวนประกอบท่ีชวยลดกระแสไฟฟาที่ไหลผานเทอรโมมิเตอรไมให กระโดด อนั เปน สาเหตทุ ท่ี ําใหแถบปรอทบาง ๆ ขาดหรอื ไหมใ ชก ารไมไ ด การที่เครื่องฟกไขไมทาํ งาน ตามปกติเกือบทั้งหมดไมวาจะเปนความรอนและความชื้น สาเหตเุ นอ่ื งมาจากแผงอเิ ลค็ ทรอนคิ ไหมก าร จากเทอรโ มมเิ ตอรไ ปยงั Selenoi ถกู ตดั ขาดดว ยแงอเิ ลค็ ทรอนคิ จงึ ทาํ ใหเครื่องฟกไขไมทาํ งานแผงอเิ ลค็ ทรอนคิ นอ้ี ยใู กล ๆ กับ Selenoi เปน แผน บาง ๆ รปู สเี หลย่ี มขนาดประมาณ 4 + 5 ที่มี Transistor และ Resister เปน สว นประกอบ ถาหากแผงนี้ไมทาํ งานและไหมจ าํ เปน จะตอ งเปลย่ี นใหม โดยปกติแลวแผงนี้ มีอายุการใชงานไดน านหลายปถ าหากไมมีเหตไุ ฟฟาลดั วงจรเกดิ ขึน้ บางครง้ั แผงไมท ํางานอาจเนอ่ื งมา จากข้ัวเสียบไฟฟา ของแผงหลวมไฟฟา เดนิ ไมส ะดวกกเ็ ปน ได ดงั นน้ั กท็ ดลองขยบั และเสยี บใหแ นน กช็ ว ย แกปญหาได

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 18 ลวดรอนไฟฟา เปน แหลง กาํ เนดิ ความรอ นในตฟู ก ไขใ ชไ ฟ 220 V กินไฟฟาตั้งแต 100-1500 วัตต มีรูปรา งตา งกนั ตามแตผ ผู ลติ ตฟู ก กําหนดสว นใหญแ ลว มี 2 แบบคอื แบบเสน ลวดขดเปน วงกลม เชน ลวดรอนของเตาไฟฟาที่ใชหุงตมกันในบาน ลวดรอ นนจ้ี ะถกู ยดื ออกใหย าวเพอ่ื ไมใ หเ กดิ ความรอ น จัดจนออกสีแดง ชนดิ นม้ี จี ดุ ออ นคอื ถา หากมอื ของเราจบั พลาดไปถกู เสน ลวดเขา จะถกู ไฟชอ ต และบาง ครั้งลวดรอนจะขาด เนอ่ื งจากใชง านนานหรอื ไฟฟา ลดั วงจร ลวดรอ นแบบทส่ี องเปน ขดลวดรปู ตวั ยู ภาย ในใสกลางจะบรรจลุ วดรอ นไฟฟา รอบ ๆ ลวดรอ นอดั ดว ยสารประเภทซลิ กิ อ นไมเ ปน ฉนวนไฟฟา จึงทาํ ใหไฟฟาไมชอตเมอ่ื มอื ของเราสมั ผสั ลวดรอ นชนดิ นใ้ี ชง านไดท นทานและไมค อ ยจะขาด เนอ่ื งมาจากไฟ ไมลัดวงจรลวดรอ นทง้ั สองแบบทาํ งานโดยการควบคมุ ของ Selenoi จะเปนตัวปดหรือเปดกระแสไฟฟา ใหผ า นลวดรอ น อุปกรณท่ีควบคมุ อณุ หภมู ติ ฟู ก ไขช นดิ ทส่ี อง ที่เปนแบบเวเฟอรและไมโครสวิชเปนวิธีการงายที่ สุดและใชงานไดด ไี มค อ ยมปี ญ หาเชน วธิ กี ารควบคมุ ดว ยเทอรโ มมเิ ตอร อปุ กรณน ม้ี สี ว นประกอบ 3 ชิ้น ดวยกนั คอื เวเฟอร ไมโครสวิช และลวดรอ น เวเฟอรม รี ปู รางกลม ๆ ทําดว ยแผน ทองเหลอื งบางสองชน้ั ปะกบกันและบัดกรีดวยตะกั่วปองกันไมใหมีรอยรั่ว ทง้ั สองดา นของเวเฟอรอ ดั ใหเ ปน รอ งและสนั นนู ทรง กลม 3-4 วง ภายในระหวางแผนทองเหลือง 2 ชน้ั ของเวเฟอรอ ดั ดว ยสารระเหยพวกอเี ธอรเ ชน ไดเมธอิ ี เธอร จาํ นวน 0.5 ซีซ.ี สารอเี ธอรม ลี กั ษณะเหลวเมอ่ื อณุ หภมู ติ ่ําแตจะกลายเปน สารระเหยหรือไอเม่อื อุณหภูมิสูงมากกวา 25 องศา C ในขณะทส่ี ารอเี ธอรก ลายเปน ไอนจ้ี ะเกดิ ความดนั ขน้ึ จะดนั มากนอ ย ข้ึนอยูกับปริมาณท่ีระเหยและอุณหภูมิที่ใสเขาไป ไมโครสวิชเปนสวิชที่ปด-เปดกระแสไฟฟาไปยังลวด รอนไมโครสวิชมีหลายขนาดเลอื กใชต ามขนาดของลวดรอ นไฟฟา ทใ่ี ชถ า ตฟู ก ไขข นาด 1,000 ฟอง ขน้ึ ไปใชไ มโครสวชิ ขนาด 10-15 A ตเู ลก็ ขนาด 100-500 ฟอง ใชไ มโครสวชิ เลก็ 3-5A ถา ลวดรอ นใหญ ไมโครสวชิ เลก็ ไมโครสวชิ จะไหมเ มอ่ื ใชไ ปนาน ๆ ทั้งไมโครสวชิ และเวเฟอรจ ะประกอบอยูบนโครงยดึ อัน เดียวกัน โดยใหไ มโครสวชิ อยดู า นหนา เวเฟอร ทง้ั ชดุ จะถกู ยดึ ไวใ นตใู หโ ผลค นั ปรบั อณุ หภมู อิ อกมาขา ง นอกตูฟกตรงจุดท่ีผูสรางบอกวาเปนท่ีปรับอุณหภูมิน่ันเอง ตอจากไมโครสวิชจะมีสายไฟตอไปยังลวด รอนไฟฟา การทํางานโดยหลกั การแลว เรม่ิ จากเดมิ เครอ่ื งฟก ไข พดั ลมจะหมนุ ไมโครสวิชจะปลอยให กระแสไฟฟาผานไปยงั ลวดรอ น ลวดรอ นจะรอ นขน้ึ พดั ลมจะกระจายความรอ นใหท ว่ั ตลู วดรอ นจะยงั คง ทํางานตอ ไปเรอ่ื ย ๆ ทาํ ใหอ ากาศในตฟู ก มอี ณุ หภมู สิ งู ขน้ึ จนถงึ จดุ 25 องศา อีเธอร ภายในเวเฟอรจะ ระเหยกลายเปน ไอมแี รงดนั ใหแ ผน ทองเหลอื งขยายตวั ออก (เพราะไมม รี ใู หร ะเหยออก) และจะพองตัว ข้ึนเร่ือยๆ จนไปดนั ไมโครสวชิ ใหต ดั กระแสไฟฟา ไมใ หเ ขา ลวดรอ น ลวดรอ นเยน็ ลงอณุ หภมู ใิ นตฟู ก ไข เย็นลง อเี ธอรจ ะกลบั สภาพกลายเปน เหลวทาํ ใหสะพานไฟในไมโครสวิชตอวงจรใหกระแสไฟฟาผานไป ยังลวดรอนอีก การทํางานจะเรม่ิ ตน อกี เชน นต้ี ลอดระยะเวลาของการฟก ไข การควบคุมอุณหภูมิดวยเวเฟอรไมโครสวิชน้ีจะมีปญหาเฉพาะในกรณีเวเฟอรมีรอยรั่วอีเธอร ระเหยออกได ทําใหการควบคุมอุณหภูมิไมไดหรือไมก็ไมโครสวิชไหมเนื่องจากใชงานมานานหรือวา หนาทองขาวในไมโครสวิชมเี ขมาไฟจบั หนาทาํ ใหไฟฟา เดนิ ไมส ะดวก หรอื ไมก ม็ คี นไปหมนุ ใหต ําแหนง เติมของเวเฟอรเคลื่อนที่ ทําใหอ ณุ หภมู ิผิดไปจากเดิมวิธตี รวจสอบวาเวเฟอรรว่ั หรอื ไม โดยการจุม เวเฟอรลงไปในนา้ํ อนุ อณุ หภูมิ 90-100 องศา F แลว สงั เกตเหน็ เวเฟอรพ องตวั ถาหากมีรูรั่วจะเห็นฟอง อากาศผุดขึ้นมา ถา หากไมม อี ากาศผดุ ขน้ึ มาแตเ วเฟอรฟ องตวั แสดงวา ยงั มคี ณุ ภาพดอี ยสู ว นเวเฟอรต วั ท่ีไมมีการพองตวั ขน้ึ เลยแสดงวา เสยี เพราะอเี ธอรร ะเหยออกไปหมดแลว จึงจาํ เปน ตอ งเปลย่ี นเวเฟอร

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 19 ใหม หรือสงไปอดั นา้ํ ยาใหมท ก่ี ลมุ งานสตั วป ก สว นไมโครสวชิ ถา ไหมก ใ็ หเปลยี่ นใหมถาหากไฟเดนิ ไม สะดวกใหน ําไปเขยา ในน้าํ มนั เบนซนิ เพอ่ื ลา งละลายเขมา ออกกเ็ ปน ใชไ ด การทํางานของอปุ กรณค วบคมุ อณุ หภมู ใิ นตฟู ก ไขด ว ยเทอรโ มมเิ ตอร เร่ิมจากปด สวชิ เดนิ เครอ่ื ง ตูฟกไข พัดลมจะหมุนทํางานตลอดเวลา Selenoi จะปลอยใหกระแสไฟฟาไหลผานไปยังลวดรอน (Heater) ความรอนจะเกิดข้ึนพัดลมจะกระจายความรอนใหท่ัวตูอุณหภูมิเพ่ิมข้ึนทําใหปรอทใน เทอรโมมิเตอรขยายตัวตามสัดสวนของอุณหภูมิในตู และปรอทจะขยายตัวไหลในรูของเทอรโ มมเิ ตอร ผานเสน ลวดแพทตนิ มั เลก็ ใตป ลอกตะกว่ั อนั ตา่ํ สดุ และขยายตวั ไปจนถงึ ลวดแพทตนิ ม่ั ใตป ลอกตะกว่ั อันบนสุด ทําใหก ระแสไฟไหลผา นระหวา งขว้ั ลา งและขว้ั บนไดอ ยา งตอ เนอ่ื ง และเปน กระแสทม่ี ปี รมิ าณ นอยมาก เปน มลิ แิ อมแปรข องไฟ DC 24 V กระแสจะไหลผานแผงอิเล็กทรอนิคทําใหไ มเ กดิ การ Spark ขึ้นที่ปรอทปองกันปรอทไหมจากนั้นกระแสจะไหลไปยัง Selenoi ทาํ ใหเกิดกระแสแมเหล็กขึ้นที่นี่และแม เหล็กใน Selenoi จะดูดใหสวิชที่เปนสะพานไฟฟาไปยังลวดรอนใหหางออกจากกันไฟฟาแรงสูง 220 V 700-1500 A จะไมผานไปยังลวดรอน ความรอ นกไ็ มเ กดิ อณุ หภูมภิ ายในตูจะลดลง ปรอทใน เทอรโ มมเิ ตอรจ ะหดตวั ทาํ ใหป รอทและลวดแพทตนิ ม่ั อนั บนขาดจากกนั กระแสไฟฟา DC 24 V ไมไหล ผา นทําให Selenoi ไมมีกระแสไฟจึงหมดสภาพเปนแมเหล็ก ไมม แี รงดดู เลยเปนโอกาสของลวดสปรงิ บนสวิทดันใหสวิทออกมาทาํ ใหวงจรไฟฟาแรงสูง 220 V ไปยงั ลวดรอ นตอ อกี ครง้ั และทาํ ใหเ กดิ ความ รอนข้ึนอีกครั้งหนงึ่ การทํางานจะหมนุ เวยี นเปน ระบบครบวงจรอยา งนต้ี ลอดไปดว ยระบบเดยี วกนั เราก็ สามารถประยุกตไปใชกับการควบคุมความช้ืนไดดวยโดยตอ ไปจากซีลีนอย (Selenoi) ไปยังวาวปด- เปด กอ กนา้ํ ไฟฟา และดัดแปลงเทอรโ มมเิ ตอรใ หส ามารถวดั ความชน้ื ได โดยการใชผาสาํ ลหี รอื ผา ฝา ย ยาวประมาณ 6 นว้ิ หุมกระเปาะปรอทยดึ มดั ใหต ดิ แนน พอประมาณ แลว แชป ลายผา อกี ดา นหนง่ึ ไปใน ขวดนาํ้ สะอาดเปน นา้ํ ฝนไดย ง่ิ ดขี วดนา้ํ เลก็ ๆ แขวนไวห า งกนั เทอรโ มมเิ ตอรป ระมาณ 2นว้ิ น้าํ จะซึม ผานผาไปยงั กน เทอรโ มมเิ ตอรท าํ ใหเ ปย กชน้ื อยเู สมออณุ หภมู ทิ ผ่ี า นไดเ ราเรยี กวา อณุ หภูมติ มุ เปย ก อา น ออกมาเปนองศา F ใชว ดั ความชน้ื ในอากาศตฟู ก ไขไ ด การควบคุมอุณหภูมิและความช้ืนของตูฟกไขดวยเทอรโมมิเตอรมีจุดท่ีจะตองตรวจสอบและ วิเคราะห เพื่อแกไขในกรณีที่เกิดมีปญหาการทํางานของตผู ดิ ปกติ คอื 1. ตรวจสอบตวั เทอรโ มมเิ ตอร อาจจะเสียบไมสนิทกับขาเสียบทาํ ใหไ ฟเดนิ ไมส ะดวก หรอื ขา เสยี บเปน สนมิ หรอื ไมก ป็ รอทขาดเปน ทอ น ๆ ทาํ ใหไฟฟาผานไมได ปรอทมคี ณุ สมบตั เิ ปน โลหะทม่ี ี สภาพเปนของเหลว ดงั นน้ั ถา หากมนั ขาดไฟกเ็ ดนิ ผา นไมต อ เนอ่ื งวธิ กี ารแกไ ขคอื นาํ เทอรโ มมเิ ตอรไ ป แชในตูเย็นชองนํ้าแข็ง ใหปรอทหดตัวและตอกันใหมอ กี อยา งปรอทอาจจะไหมท ําใหป รอทขาดและสน้ั กวาเกา จะทําใหอุณหภูมิของตูฟกสูงกวาท่ีกําหนดสาเหตุเนื่องมาจากแผงอิเล็กทรอนิคเสียไมทํางาน หรือการตอกระแสไฟฟา ผา นเทอรโ มมเิ ตอรโ ดยตรงสําหรบั เทอรโ มมเิ ตอรท ใ่ี ชค วบคมุ ความชน้ื จะตอ งทาํ ความสะอาดผาฝายหุมกระเปาะทุก ๆ สปั ดาหซ กั ฟอกเอาหนิ ปนู ออก ทาํ ใหก ารดดู ซมึ และระเหยของนา้ํ ถูกตอ งยง่ิ ขน้ึ 2. แผงอิเล็กทรอนคิ โดยปกตไิ มม ปี ญ หาอาจจะเสยี บไมแ นน หรอื แผงเคลอ่ื นทใ่ี นกรณแี ผงไหมก ็ ตองใหชางวิทยุเปนคนตรวจสอบใหหรือสงไปที่กลุมงานสัตวปก ในขณะที่สงไปนั้นใหใชแผงสํารอง ทํางานแทนถาแผงผิดปกติสวนใหญแลวอุปกรณที่เกี่ยวกับความรอนและความชื้นจะไมทาํ งานเลย

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 20 3. Selenoi ทาํ หนาที่สวิชตัด-ตอ ไฟไปยงั ลวดรอ น หรือวาวปด-เปด นา้ํ ทาํ ความชน้ื ถา Selenoi ไหมอ ณุ หภมู จิ ะรอ นจดั ไขฟกจะตายหมดถา ปลอ ยทง้ิ ไวน าน เพราะลวดรอ นทาํ งานไมห ยดุ รอ นตลอด เวลาตอ งเปลย่ี น Selenoi ใหม บางครง้ั ขา Selenoi เสยี บปลก๊ั ตวั เมยี ไมแ นน และอกี ประการหนง่ึ ทค่ี นไม เคยสนใจคือหนา ทองขาวของสะพานไฟ หรอื สวทิ มเี ขมา มากหรอื ทองขาวไหมอ นั เกดิ จากไฟฟา Spark ทุกครั้งที่เกิดจากการตัด-ตอ ไปยงั ลวดรอ น หรอื วาวกอ กนา้ํ เพราะอุปกรณดังกลาวใชกระแสไฟจํานวน มาก จึงทําใหห นา ทองขาวรอ นจดั บางครง้ั ถงึ กบั ทาํ ใหล ะลายเชอ่ื มตดิ กนั นบั เปน อนั ตรายอยา งยง่ิ จึง ควรตรวจสอบอยแู ละควรจะเดอื นละ 1-2 คร้ัง ในกรณที เ่ี ปน เขมา กเ็ ปด ออกมาเชด็ และขดั ดว ยกระดาษ ทราย 1. คัดเลือกไขไ กท จ่ี ะเขา ฟก ใหม ขี นาด 50-65 กรัม มรี ปู รา งไขป กตผิ วิ เปลอื กไขเ รยี บ สม่ําเสมอ เปลอื กหนาและไมบ บุ รา ว 2. รมควันฆา เชอ้ื โรคกอ นนําเขา หอ งเกบ็ ไขท กุ ๆ ครง้ั หลงั จากขอ 1 3. เก็บรวบรวมไขเขาตฟู ก ทุก ๆ 3-7 วัน ดว ยอณุ หภูมิ 60-65 องศา F ความชน้ื 75-80% หรอื อณุ หภมู ติ มุ เปย ก 68 องศา F 4. กลบั ไขใ นหอ งเกบ็ ไขท กุ ๆ วัน ๆ ละ 1 ครง้ั โดยการขยบั ถาดไขใ หโยกเลก็ นอย หรือขยับ ถาดพอที่จะทาํ ใหไ ขเ คลอ่ื นท่ี จากที่ ๆ อยเู ดมิ 5. กอ นนําไขเ ขา ตฟู ก ใหน าํ ไขอ อกจากหอ งเยน็ ผง่ึ อากาศในอณุ หภมู หิ อ งไมน อ ยกวา 12 ชั่วโมง หรือหนง่ึ คนื กอ นนําเขา ตฟู ก 6. เดินเครอ่ื งตฟู ก ไขก อ นนําไขเ ขา ตอู ยา งนอ ยไมต ่าํ กวา 6 ชั่วโมง และตง้ั อณุ หภมู แิ ละความชน้ื ดงั น้ี อณุ หภมู ิ ความชน้ื อายกุ ารฟก ไข องศา C องศา F %RH ตมุ เปย ก 1 - 18 วัน 37.77 100 60 84 องศา F 18 - 21 วัน 37.2 99 61-65 86-88 องศา F 7. รมควนั ฆา เชอ้ื โรคอกี ครง้ั หนง่ึ หลงั จากจดั ไขเ ขา ตฟู ก เรยี บรอ ยแลว โดยใชด า งทบั ทมิ 17 กรัม + ฟอรมาลีน 40% 30 ซีซี ตอ ปรมิ าตรตฟู ก 100 ลูกบาศกฟุต ขณะทร่ี มควนั ให ปด ชอ งอากาศเขา - ออก และฝาตฟู ก ทง้ั หมดเปน เวลา 20-25 นาที แลว จงึ เปด ฝาตแู ละชอ งอากาศเดนิ เครอ่ื งอกี 30 นาที จากนน้ั ดาํ เนนิ การเปด จดั การอน่ื ๆ ตามปกติ 8. ปรบั รอู ากาศเขา และรอู ากาศออกตามอายขุ องการไขฟ ก ไขฟกอายุ 1-8 วัน ปรบั รอู ากาศ เขาใหเปด 1 ใน 3 รอู ากาศออก 1 ใน 2 และไขฟ กอายุ 18-21 วัน หรือระยะที่เตรียมลูกไกออกใหเปด รูอากาศเขา และออกเตม็ ท่ี ในกรณที เ่ี ปด รอู ากาศออกเตม็ ทแ่ี ลว ทาํ ใหค วามชน้ื ตา่ํ กวาที่กําหนดในมาตร ฐาน ใหเ ปด รอู ากาศออก 3 ใน 4 และเพม่ิ ถาดนา้ํ ในตฟู ก ไขใ หม ากขน้ึ

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 21 9. เตมิ น้าํ ในถาดใสน า้ํ อยา ใหข าดและตรวจสอบกบั อณุ หภมู ขิ องปรอทตมุ เปย กใหไ ด 84-86 องศา F ถาหากอุณหภูมิตํ่ากวา น้ี ใหเ พม่ิ ถาดนา้ํ ใหม ากขน้ึ จนไดอ ณุ หภมู ติ ามตอ งการ 10. บันทกึ อณุ หภูมแิ ละความชน้ื ทุก ๆ วัน ๆ ละ 2 ครง้ั คอื เวลาเชา 7-8 น. และบา ย 14- 15 น. บนั ทกึ ลงในสมดุ ปกแขง็ สําหรับใชกับโรงฟกไขโดยเฉพาะตามแบบฟอรมและเปรียบเทียบกับ มาตรฐาน บนั ทกึ อุณหภูมิและความชื้นของตูฟกไขประจาํ เดือน เวลาเชา 7-8 น. เวลาบาย 14-15 น. วนั ท่ี อณุ หภมู ิ(องศา F) ความชื้น(องศา F) อณุ หภมู ิ(องศา F) ความชื้น(องศา F) 1 2 3 . . . 31 เฉลย่ี 11. กลับไขทุก ๆ ชั่วโมง หรอื กลบั ตลอดเวลา ในกรณีตูฟกที่ใชคันโยกสาํ หรบั กลบั ไข ใหกลับ วนั ละ 5-6 ครง้ั 12. สอ งไขเ ชอ้ื ตายและไมม เี ชอ้ื ออกเมอ่ื ฟกได 7, 14 และ 18 วัน แลว ลงบนั ทกึ ในแบบฟอรม การฟกไขข องแตล ะรนุ ในสมดุ ปกแขง็ ประจําโรงฟก ไข โดยบนั ทึกเปนรุน ๆ ละ สปั ดาหต ดิ ตอ กนั บันทกึ ประวตั กิ ารฟก ไขไ ก การฟกออก หมายเหตุ ตวั % วันที่ จาํ นวน สองไข 7 วันแรก เชื้อตาย รุนที่ เขา ฟก เขา ฟก ไมม เี ชอ้ื เชอ้ื ตาย 14 วัน 18 วัน เหลอื 1 2 3 4 5 …. 13. ยา ยไขอ ายุ 18 วัน ไปฟกในตูเกดิ (Hatcher) โดยใหไ ขน อนนง่ิ บนถาดไขแ ละไมม กี ารกลบั ไขในระยะน้ีในชว ง 3 วัน สดุ ทา ยนต้ี วั ออ นจะเตบิ โตมาก สรา งความรอ นขน้ึ ไดเ องในตวั ออ น จึงตองลด อุณหภูมิของตเู กดิ ใหเหลอื 98.9-99 องศา F แตค วามชน้ื ตมุ เปย กเพม่ิ ขน้ึ เปน 86 องศา F ตฟู กไขบ าง ตูเกิดอยูช้ันลาง ซง่ึ การออกแบบสว นใหญแ ลว อณุ หภมู ขิ องชน้ั ลา งจะตา่ํ กวา ชน้ั บนอยปู ระมาณ 1 องศา

การเลย้ี งไกพ อ แมพ นั ธแุ ละการฟก ไข 22 F ดังน้ัน จงึ ตอ งตง้ั อณุ หภมู ชิ น้ั บนใหเ ปน 100 องศา แลว ชน้ั ลา งจะเปน 99 องศา F พอดีในกรณีเชน น้ีเราเพยี งแตเ ตมิ นา้ํ ในถาดใสน า้ํ ใหเ ตมิ หรอื เพม่ิ ถาดนา้ํ ใหไ ดค วามชน้ื ตามทต่ี อ งการ 14. ยา ยลกู ไกอ อกจากตูเกิดในวนั ท่ี 21 ของการฟก บนั ทกึ ขอ มลู จํานวนลกู ไกท เ่ี กดิ และตาย โคมในวันที่ 22 คดั ลกู ไกท ไ่ี มส มบรู ณแ ละออ นแอออกพรอ มทง้ั บนั ทกึ ความแขง็ แรงปกตหิ รอื ขอ สงั เกต ในชองหมายเหตขุ องแตล ะรนุ นาํ ถาดไขท เ่ี ปรอะเปอ นขข้ี องลกู ไกแ ชไ วใ นถงั นา้ํ และใชแ ปรงขดั ใหส ะอาด ลางดว ยนา้ํ จดื อกี ครง้ั แลวนาํ ไปตากแดดฆา เชอ้ื โรค ทําความสะอาดชอ งทเ่ี กดิ ลกู ไก ปด กวาดขนลกู ไก ออกและใชผ าชบุ น้ําเชด็ ถพู น้ื และชน้ั วางถาด พรอมทง้ั เอาผา ชบุ นา้ํ ละลายดา งทบั ทมิ เชด็ ถพู น้ื และชั้น วางถาดไขท กุ ๆ ครั้ง ทม่ี กี ารนาํ ลกู ไกอ อกจากตู 15. ลา งถาดใสไ ขท ใ่ี ชส าํ หรับวางไขฟกอายุ 1-18 วัน ทุก ๆ สปั ดาหก อ นนําไปใสไขฟ กพรอม ทั้งทําความสะอาด กวาดฝนุ บนหลงั ตไู มใ หม ใี ยแมงมมุ และวสั ดอุ น่ื ๆ อดุ ตนั ชอ งอากาศออก ซง่ึ สว น ใหญจะอยูบนหลังตูฟกทุก ๆ ตใู หทาํ ความสะอาดทกุ ๆ เดอื น ๆ ละ 1 คร้ัง การปดตทู ําความสะอาด ครง้ั ละ 1-2 ชั่วโมง จะไมมีผลกระทบตอการฟกไข ดังนั้นทุกๆ ครั้งที่ทําความสะอาดภายในตฟู ก จึง สมควรปดเครอ่ื งกอ นปอ งกนั อนั ตรายทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ จากไฟชอ ตและพดั ลมตี จดั ทําเอกสารอเิ ลก็ ทรอนกิ สโ ดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร